အမ်ပဲဒါကလီးဇ်
အမ်ပဲဒါကလီးဇ် (အင်္ဂလိပ်: Empedocles /ɛmˈpɛdəkliːz/; ဂရိ: Ἐμπεδοκλῆς တမ်းပလိတ်:IPA-grc, Empedoklēs; c. 494 – c. 434 BC, fl. 444–443 BC)[၇] သည် ဆိုကရေးတီး မတိုင်မီ ဂရိအတွေးခေါ်ဆရာတစ်ဦးဖြစ်၍ စစ္စလီကျွန်းရှိ အကရာဂါ့စ်မြို့သားတစ်ဦးဖြစ်သည်။[၈][၉] အမ်ပဲဒါကလီးဇ်၏ အတွေးခေါ်များသည် ဓာတ်ကြီးလေးပါးဆိုင်ရာ စကြဝဠာ၏ ဇာစ်မြစ်သဘောတရားများ စတင်ဖော်ထုတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် လူသိအများဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်းက ချစ်ခြင်းတရားနှင့် ပဋိပက္ခတရားနှစ်ခုတို့သည် ဓာတ်များကို ရောနှောစေသည်၊ ကွဲကွာစေသည်ဟု အဆိုပြုခဲ့လေသည်။
| အမ်ပဲဒါကလီးဇ် | |
|---|---|
 ၁၇ ရာစု ရုပ်ပုံမှ အမ်ပဲဒါကလီးဇ် | |
| မွေးဖွား | c. 494 BC[၁] Akragas, Magna Graecia |
| ကွယ်လွန် | c. 434 BC[၁] (aged around 60) မသိရှိ [မှတ်စု ၁] |
| ခေတ် | ဆိုကရေးတီးမတိုင်မီ ဒဿန |
| ဒေသ | အနောက်တိုင်း ဒဿန |
| ဖီလိုဆိုဖီဂိုဏ်း/ကျောင်း (school) | အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှုဂိုဏ်း |
အဓိက စိတ်ဝင်စားရာ | စကြဝဠာဇာစ်မြစ်, ယထာဘူတသဘောတရား, အသိဉာဏ်ဆိုင်ရာ ဒဿန |
မှတ်သားလောက်သည့် အတွေးအကြံ | အရာရာကို ဓာတ်လေးပါးဖြင့်ဖွဲ့သည်။ မြေ၊ ရေ၊ လေ၊ မီးတို့ဖြစ်သည်။[၃] ပြောင်းလဲမှုနှင့် ရွေ့လျားမှု[၄] တို့သည် အထည်ဒြပ်၊[၅] ချစ်ခြင်းတရား၊[၆] (အဖရိုဒိုက်တီ)[၆] နှင့် ပဋိပက္ခတရား[၆] တို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။ အမ်ပဲဒါကလီး၏ စက်လုံး ဆဲလ်တို့၏ အသက်ရှုခြင်းသဘောတရားများ (ရေဖြင့် အချိန်တိုင်းကိရိယာစမ်းသပ်ချက်) အမြင်ဆိုင်ရာ ထုတ်လွှင့်မှုသီအိုရီ |
သူ၏ဩဇာလွှမ်းမိုးခံ
| |
ပိုက်သာဂိုးရပ်စ်၏ ဩဇာသက်ရောက်မှုရှိကာ ပိုက်သာဂိုးရပ်စ်ဝါဒီဖြစ်သော အမ်ပဲဒါကလီးဇ်သည် တိရစ္ဆာန်ယစ်ပူဇော်မှုဓလေ့၊ အစားအစာအတွက် တိရစ္ဆာန်သတ်ခြင်းများကို စိန်ခေါ်ခဲ့ပြီး ထင်ရှားခဲ့သော ပြန်လည်ဝင်စားခြင်းဆိုင်ရာ အယူဝါဒကို ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့သူလည်းဖြစ်၏ ။ ၎င်း၏ စိတ်ကူးအယူအဆများကို စကားပြေဖြင့် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သော နောက်ဆုံးဂရိဒဿနပညာရှင်ဟု ယေဘုယျအနေဖြင့် ယူဆကြလေသည်။ ၎င်း၏ လက်ရာအချို့ရှင်သန်ကျန်ရစ်ရာ ဆိုကရေးတီးမတိုင်မီ အခြားသောသူများ၏ လက်ရာများထက် ပိုများကြောင်းတွေ့ရသည်။ အမ်ပဲဒါကလီးဇ်၏ သေဆုံးခြင်းကိုပင် ရှေးခေတ်စာရေးဆရာများက ဒဏ္ဍာရီသဖွယ် တင်စားခဲ့ကြပြီး များစွာသော စာပေလက်ရာများ၏ အကြောင်းအရာတစ်ရပ်လည်းဖြစ်လာခဲ့ပေသည်။
မှတ်စု
ပြင်ဆင်ရန်ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ ၁.၀ ၁.၁ Wright၊ M. R. (1981)။ Empedocles: The Extant Fragments။ Yale University Press။ p. 6။
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ ၂.၂ ၂.၃ ၂.၄ Burnet 1930, pp. 202–203.
- ↑ Burnet 1930, pp. 228.
- ↑ Burnet 1930, pp. 231-232.
- ↑ Burnet 1930, p. 232.
- ↑ ၆.၀ ၆.၁ ၆.၂ Burnet 1930, pp. 208.
- ↑ Burnet 1930, p. 198.
- ↑ Zeller၊ Eduard (1881)။ A History of Greek Philosophy from the Earliest Period to the Time of Socrates။ II။ ဘာသာပြန်သူ Alleyne၊ S. F.။ London: Longmans, Green, and Co.။ pp. 117–118။
- ↑ Burnet 1930, p. 197.
 | ဤ အတ္ထုပ္ပတ္တိ ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။ |