ဦးဥတ္တမ (မွန်ဆရာတော်)

မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမ (၁၉၁၀ - အောက်တိုဘာ ၁၈၊ ၂၀၀၆) သည် ဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း၊ စံခလဘူရီခရိုင်၊ ကန်ချနဘူရီခရိုင် ထိုင်းအကြားကြည်ညိုလေးစားခံရသူ မွန်ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါးဖြစ်သည်။

ဦးဥတ္တမ
หลวงพ่ออุตตมะ
ဘာသာ	ဗုဒ္ဓဘာသာ
ဘာသာအုပ်စု	ထေရဝါဒ
ဓမ္မအမည်	ဥတ္တမမွန်ခွန်းဖလပ်ရာချာ
ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာ
နိုင်ငံသား/လူမျိုး	မွန်လူမျိုး၊ မွန်ပြည်နယ်၊ မြန်မာ
မွေးဖွား	အေမောင် ၆ရက် ၄လ ၁၉၁၀ ခုနှစ် ရေမြို့နယ်မောကနင်ကျေးရွာ။
ကွယ်လွန်	၂၀၀၆ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်၊ အသက်၉၇ နှစ် နံနက် ၇နာရီ ၂၂ မိနစ် စီလိလပ် ဆေးရုံ။
ရာထူး တာဝန်
ဌာန	ဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းစံခလဘူရီထိုင်းနိုင်ငံ
ဂုဏ်ဒြပ်	ဆရာတော်

သမိုင်း

ဦးဥတ္တမ၏ မူရင်းလူအမည်မှာ အေမောင် ဖြစပြီး ၁၉၁၀ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ မွန်ပြည်နယ်ရေးမြို့နယ် မောကနင်ကျေးရွာ အဖဦးငိုအမိဒေါ်ထောစုသားသမီး ၁၃ ယောက်မှ အကြီးဆုံးသားဖြစ်သည်။ အသက် ၁၈ နှစ်တွင်မြန်မာနိုင်ငံမှဘွဲ့ရပြီးနောက် ကလဲဆ့ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွင် ရှင်သာမဏေဝတ်ပြီး ပါဠိလေ့လာသင်ယူခဲ့ကာ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ပရိယတ္တိပိဋကတ်စာမေးပွဲအောင်မြင်ခဲ့သည်။

မော်လမြိုင်ခရိုင်သထုံမြို့ဆုကာရီဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းမှ ဝိပဿနာတရားအားထုတ်နည်းလေ့လာခဲ့သည်။ ဝိပဿနာဘာဝနာဗဟုသုတနှင့် စွမ်းရည်မပြည့်စုံမီအထိဖြစ်သည်။ ဖော့တာကွန်း၌လည်းကောင်း၊ ထို့အပြင်မြန်မာနိုင်ငံရှိ နေရာအနှံ့အပြားတွင်လည်း တောရဆောက်တည် တရားအားထုတ်ခဲ့သည်။

မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမသည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ပထမဆုံးအကြိမ်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ မယ်ဟောင်ဆောင်၊ တာ့ခ်၊ ချင်းရိုင်၊ နန်၊ ကန်ချနဘူရီ သို့မတက်မီ ၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ချင်း ဆွမ် ပြည်နယ် စွန်တော့ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း တွင် သီတင်းသုံးခဲသည်။

ထိုအချိန်က မြန်မာနိုင်ငံရှိနိုင်ငံရေးဖြစ်ရပ်များကြောင့်ဖြစ်သည် ထို့နောက်မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမသည်စံခလဘူရီခရိုင် ၊ ပီလော့ခရိုင်၊ အစ်လ်ကျေးရွာတွင်ထိုင်းနိုင်ငံသို့ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ကန်ချနဘူရီခရိုင် လပ်ဘူရီ ပြည်နယ် ၊ ဖိုးထာရန်ခရိုင်၊ ကော့ဘုန်းတော်ကြီကျောင်း၌နေစဉ်စံခလဘူရီတွင်သူ၏ ကျောင်းဟောင်းမှမွန်လူမျိုးများရှိသည်ဟုတစ်စုံတစ်ယောက်ကသတင်းပို့ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ပြောင်းရွှေ့အခြေချခဲ့သည်ထိုအခါသူ့ကိုသွားရောက်ကြည့်ရှုရန်ဖိတ်ခေါ်ချင်တယ် သူသည်မောကနင်၊ ကျောက်ကလေးနှင့်မော်လမြိုင်မှပြောင်းရွှေ့လာသောသူမွန်လူမျိုးများနှင့်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးမွန်လူမျိုးများကိုဝေါင်းကလန်ကျေးရွာတွင်နေထိုင်ရန်ခေါ်ဆောင်ခဲ့သည်။ စံခလဘူရီရှိမွန်အသိုင်းအဝိုင်း၏မူလအစဖြစ်သည်။

၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် မွန်ဆရာတော်ဦးဥတ္တမသည် ကရင်နှင့်မွန်တို့နှင့် ပူးပေါင်းစေခဲ့သည်။ အတူတူဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတည်ဆောက်ရန် ဘုန်းကြီးတစ်ပါးအနေနှင့် ရပ်တည်ပြီးသို့သော်ရွာသူရွာသားများကယေဘုယျအားဖြင့်၎င်းကိုခေါ်ကြသည်မှာ မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဟုဒါဟာလူသိများသည့်ဧရိယာတွင်မြင့်မားသောတောင်ကုန်းပေါ်တွင်တည်ရှိသည် ဆမ်ဆွမ်မြစ်များအတူတကွစီးဆင်းသည် စောကလင်မြစ်ဟုအဆိုပါအမည်အားသုံးစွဲဖို့သာသနာရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့်ခွင့်ပြုချက်ကို ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင်လက်ခံရရှိကမဟာဖိုးဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဒေသပေးသောနာမည်မှာ ဝေါင်းဝီဝေကာရာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဖြစ်ပြီး စေတီတော်ကိုဗုဒ္ဓဂါယာထံမှအိန္ဒိယပုံစံဆောက်လုပ်ရေးကို ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင်စတင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၆ ခုနှစ်တွင်ပြီးစီးခဲ့သည်။

နောက်ပိုင်းတွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ရေးဌာနမှ ဆုသီတာဆည်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၂၅၂၇ ခုနှစ်တွင် ရေစုဆောင်းသောအခါ ခေါင်လန်ဆည်မှရေသည် မွန်ကျေးရွာအပါအဝင် ခရိုင်အဟောင်းကို ရေလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်ဘုန်းတော်ကြီးသည် လက်ရှိတောင်ပေါ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဧရိယာရှိ အိမ်ခြေ ၁၀၀၀ ခန့်ရှိသောလူများကို ဘေးလွတ်ရာသို့ပြောင်းရွှေ့ရန်အစိုးရကကူညီခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံကို ရေအောက်ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းစံခလဘူရီဟုလူသိများသည်။

ဆပ်ကပ်ခံခဲ့ရသော ဆုတံဆိပ်ဘွဲ့တော်များ

• သာသနာရေးအုပ်ချုပ်မှုတံဆိပ်တော် (မြို့နယ်အဆင့်)
• ထေရသမာဂမကမ္မကာရ (ဝိနိစ္ဆယဌာန)ဘွဲ့တော်
• ရာဇဂုရုဂဏဝါစကဘွဲ့တော်
• ရာဇဂုရုဥတ္တမဂဏဝါစကဘွဲ့တော်
• ဂုရုသာမိဥတ္တမသံဝရထေရဘွဲ့တော်
• ဂုရုသာမိရာဇဥတ္တမမင်္ဂလဗဟလနရာဒရမဟာဂဏိဿရပဝရသံဃာရာမဂါမဝါသီဘွဲ့တော်
• သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ သာသနာပိုင်မှ အက္ခရပဏ္ဍိတဘွဲ့တော်
• မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရမှ အဘိဓဇအဂ္ဂမဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိကဘွဲ့တော်

ပျံလွန်တော်မူခြင်း

မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမသည် စီလိလပ် ဆေးရုံ ၂၀၀၄ နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်မှစ၍ ကျောက်ကပ်၊ နှလုံးရောဂါ၊ အဆုတ်ရောဂါဖြင့် သတိလစ်နေပြီး ပြင်းထန်သောရောဂါကူးစက်မှုမဖြစ်ပွားမချင်း ၁ နှစ်ကျော် မျက်လုံးကိုမဖွင့်နိုင်ခဲ့ပါ။ အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ သက်တော် ၉၇ နှစ်အရွယ် နံနက် ၇.၂၂ နာရီတွင် အဆုတ်ရောင်ရောဂါမှ သွေးစီးဆင်းမှုကူးစက်ခြင်းဖြင့် ပျံလွန်တော်မူသည်။

အခြားရင်းမြစ်များ

• စံခလဘူရီရေအောက်ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း Archived 22 January 2020 at the Wayback Machine.
• မွန်ဆရာတော် ဦးဥတ္တမထိုင်းရာမာန်သို့ Archived 2 July 2008 at the Wayback Machine.