စပိန်အင်ပါယာ
စပိန်အင်ပါယာ [မှတ်စု ၂]သည် ၁၄၉၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၆ ခုနှစ်အထိ သက်တမ်း ရှည်ကြာခဲ့သော ကိုလိုနီအင်ပါယာတခုဖြစ်သည်။[၃][၄] ပေါ်တူဂီ အင်ပါယာနှင့် ပေါင်းစည်းပြီးနောက် စပိန်အင်ပါယာသည် စူးစမ်းရှာဖွေမှုခေတ်သစ်ကို ဖွင့်လှစ်ကာ တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအနည်ဖြင့် အောင်မြင်မှု ရရှိခဲ့သည်။[၅] စပိန်အင်ပါယာသည် အမေရိကတိုက်၊ အာဖရိကတိုက်၏ အစိတ်အပိုင်းများ၊ အာရှတိုက်၏ ကျွန်းများစွာနှင့် အိုရှန်းနီးယားအပြင် ဥရောပတိုက်၏ အခြားဒေသများစွာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။[၆] အင်ပါယာသည် ခေတ်သစ်သမိုင်းတွင် အင်အားအကြီးဆုံး အင်ပါယာတခုဖြစ်ခဲ့ပြီး နေမဝင် အင်ပါယာ ဟု အမည်တွင်ခဲ့သည်။[၇] အင်ပါယာ၏ အထွဋ်အထိပ်ကာလ ၁၇၀၀ နှောင်းပိုင်းကာလနှင့် ၁၈၀၀ အစောပိုင်းကာလများတွင် နယ်နမိတ်အကျယ်အဝန်းသည် ၁၃ သန်း စတုရန်း ကီလိုမီတာ (၅ သန်း စတုရန်းမိုင်)ရှိကာ သမိုင်းတွင် အကြီးမားဆုံးအင်ပါယာအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။[၈]
| Spanish Empire Imperio español (စပိန်) | |
|---|---|
 .svg) | |
.png) | |
| မြို့တော် | Itinerant court (1492–1561) မာဒရစ်မြို့ (1561–1601, 1606–1976) Valladolid (1601–1606) |
| ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ | စပိန် |
| အခြား ဘာသာစကားများ | စာရင်းကြည့်ရန်
|
| ကိုးကွယ်မှု | ရိုမန်ကတ်သလစ်[မှတ်စု ၁] |
| လူမျိုး | Spaniard or Spanish |
| အဖွဲ့ဝင် | |
| အစိုးရ |
|
| ငွေကြေး | Spanish real Escudo (from 1537) Spanish dollar (from 1598) Spanish peseta (from 1869) |
ပထမတွင် ပေါ်တူဂီသည် စပိန်အတွက် တခုတည်းသောပြိုင်ဘက်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ပေါ်တူဂီ နယ်ချဲ့ခြင်းအား အဆုံးသတ်ရန် စပိန်သည် ပေါ်တူဂီအား ၁၅၈၀ ခုနှစ်တွင် ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ဖိလစ် ဘုရင်သည် ၁၅၈၁ ခုနှစ်တွင် သရဖူဆောင်းခဲ့သည်။ ပြင်သစ်နှင့်ဖြစ်ပွားသော အီတလီတို့၏စစ်ပွဲတွင် စပိန်ပါဝ်လာပြီး အီတလီ၏ နယ်မြေထက်ဝက်ကျော်အား ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။ ၁၄၉၂ ခုနှစ်တွင် ခရစ္စတိုဖာ ကိုလံဘတ် ပေါ်ထွက်လာပြီး ရာစုနှစ် ၃ ခုကျော်အကြာတွင် စပိန်အင်ပါယာသည် ကာရစ်ဘီယံကျွန်းတလျှောက်၊ တောင်အမေရိကတိုက် ထက်ဝက်၊ ဗဟို အမေရိကတိုက်အားလုံးနီးပါးနှင့် မြောက်အမေရိကတိုက်၏ အတော်များများအထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။
၁၉ ရာစုအစောပိုင်းတွင် အမေရိကရှိ ကိုလိုနီနယ်မြေများက လွတ်လပ်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ကြရာ စပိန်အင်ပါယာသည် ကြီးမားသော နယ်မြေဆုံးရှုံးမှုများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။[၉] ၁၉၀၀ ခုနှစ်ရောက်သော် ကာရစ်ဘီယံနှင့် ပစိဖိတ်ရှိ ကိုလိုနီများကိုပါ လက်လွှတ်ခဲ့ရကာ အာဖရိကတွင်သာ ကျန်ခဲ့တော့သည်။
မှတ်စု
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ The Catholic Church was the State religion of the Spanish Empire, but the following religions were also present in the empire: Islam (Sunni Islam (Hanafi and Maliki [the latter until 1609] schools), Shia Islam, Crypto-Islam), Aztec religions, Inca religions, Buddhism, Hinduism, Sikhism, Jainism, Animism and Judaism (Crypto-Judaism).
- ↑ စပိန်: Imperio español
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ Monarchy nominally restored in 1947
- ↑ Government proclaimed in 1936
- ↑ Wright၊ Edmund, ed. (2015)။ A Dictionary of World History (2nd ed.)။ Oxford: Oxford University Press။ doi:10.1093/acref/9780192807007.001.0001။ ISBN 978-0191726927။
- ↑ Echávez-Solano၊ Nelsy; Dworkin y Méndez၊ Kenya C., eds. (2007)။ Spanish and Empire။ Nashville, Tenn.: Vanderbilt University Press။ pp. xi–xvi။ doi:10.2307/j.ctv16755vb.3။ ISBN 978-0826515667။ S2CID 242814420
|s2cid=တန်ဖိုး စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ)။ - ↑ Beaule၊ Christine; Douglass၊ John G., eds. (2020)။ The Global Spanish Empire: Five Hundred Years of Place Making and Pluralism။ Amerind Studies in Anthropology။ Tucson: University of Arizona Press။ pp. 3–15။ doi:10.2307/j.ctv105bb41။ ISBN 978-0816545711။ JSTOR j.ctv105bb41။ S2CID 241500499
|s2cid=တန်ဖိုး စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ)။ 30 August 2021 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 6 August 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး – via Open Research Library။ - ↑ Gibson, p. 91; Lockhart & Schwartz 1983, p. 19.
- ↑ Márquez၊ Carlos E. (2016)။ "Plus Ultra and the Empire Upon Which the Sun Never Set"။ in Tarver၊ H. Micheal; Slape၊ Emily (eds.)။ The Spanish Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia။ ABC-CLIO။ p. 161။ ISBN 978-1610694223။ 14 January 2023 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 19 September 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly 41 (3): 492–502. doi:.
- ↑ Lynch, John. "Spanish American Independence" in The Cambridge Encyclopedia of Latin America and the Caribbean 2nd edition. New York: Cambridge University Press 1992, p. 218.