တင့်ကားများ
ပထမ ကမ္ဘာစစ်ကြီးတွင်မှ စတင်အသုံးပြုသော စစ်ယန္တရား ယာဉ်တစ်မျိုးကို တင့်ကားဟူ၍ခေါ်ကြသည်။ အကြောင်းမှာ စစ်အတွင်းတွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှ ဥရောပတိုက်သို့ ထိုပစ္စည်းများကို ပို့ရာ၌ စစ်ပစ္စည်းဖြစ်ကြောင်း မသိစေခြင်းငှာ၊ တင့်များ (သံရေလှောင်ကန်ကြီးများ)ဟု စာကပ်၍ပို့ရာမှ‘တင့်’ဟူသော အမည် တွင်လာသည်။ ထိုပစ္စည်းများတွင် ဘီးဝိုင်းများမပါသောကြောင့် ကားဟူ၍ခေါ်သော်လည်း လုံးဝမမှန်ချေ။ သို့ရာတွင် အခြား အမည်ဖြင့်ခေါ်တွင်ရန် မလွယ်ကူသောကြောင့် တင့်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ တင့်ကား ဟူ၍လည်းကောင်း သုံးစွဲ ခေါ်ဝေါ်နေကြလေသည်။
| တင့်ကား | |
|---|---|
 ယခင် ဗြိတိသျှ စစ်တပ်မှ ချယ်လယ်ဂျာ ၁ တင့်ကားကို ဘိုဗင်တန် တင့်ကားပြတိုက်တွင် တွေ့ရစဉ် | |
| အမျိုးအစား | သံချပ်ကာ တိုက်ခိုက်ရေးယာဉ် |
| မူလထုတ်လုပ်ရာ |  အင်္ဂလန် |
| သုံးစွဲမှု မှတ်တမ်း | |
| တာဝန်ထမ်းချိန် | ၁၉၁၆-ယခု |
| အသေးစိတ်အချက်အလက် | |
| သံချပ်ကာ | Steel plate or composite armour. May be supplemented by explosive reactive armour plating. |
ပင်မ လက်နက် | တင့်ကားအမြှောက် |
| ဆိုင်းငံ့ | ကက်တာပီလာ ထရက် |
ဘီစီ ၃၅၀၀ ပြည့်နှစ်ခန့်က အဆီးရီးယန်းလူမျိုးတို့သည် ၎င်း၊ ဘီစီ ၁၂၀၀ ပြည့်နှစ်ခန့်က တရုတ် လူမျိုးတို့သည်၎င်း စစ်ပွဲများတွင် စစ်ရထားများကို အသုံးပြုလေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ ဤ သို့အားဖြင့် အကွယ်အကာယူ၍ ရန်သူတပ်အတွင်းသို့ ထိုး ဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်လေသည်။ စစ်ပွဲတွင် ဆင်များကိုအသုံးပြု ခြင်းမှာလည်း ဤသဘောပင်ဖြစ်သည်။
စစ်ရထားကို တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် တိုးတက်ကောင်းမွန် လာအောင် ကာလရှည်သည်နှင့်အမျှ ပြုပြင်၍လာကြရာ မော်တော်ကားများ ပေါ်ပေါက်လာသည့်အခါက သံချပ်ကာ ကားများကို အသုံးပြုလာကြလေသည်။ သို့ရာတွင် ဘီးများပါ ရှိခြင်းကြောင့် ချိုင့်၊ ကျင်း၊ မြောင်းနှင့် မြေမညီသော နေရာ များတွင် အသုံးရခက်သည်။ ထို့ကြောင့် နောင်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ဖြစ်လာသူ အီ၊ ဒီ၊ ဆွင်တန်နှင့် အပေါင်းပါတစ်စုတို့သည် သံချပ်ကာကားထက်ပို၍ အရာရောက်မည့် တင့်ကားကြီးများကို ထွင်လိုက်ကြလေသည်။ တင့်ကားများတွင် ဘီးဝိုင်းအစား လယ်ထွန်စက်များတွင် တပ်ဆင်သော သံခါးပတ်ကြီးများရှိ၏။
ယင်းတို့ဖြင့် တင့်ကားများ ရွေ့ရှားသွားလာနိုင်၏။ မညီညာ သော မြေပြင်နှင့် တူးမြောင်း၊ ချိုင့်ဝှမ်း၊ ကျင်းများကို ဖြတ် ကျော်သည့်အခါ တင့်ကားကြီးများသည် ဦးပိုင်းကို မော့ထား၍ နောက်ပိုင်းကိုလည်း မလွှတ်သေးဘဲ တစ်ဘက်ကို မိလောက်မှ မြေပြင်သို့ ဦးပိုင်းကိုနှိမ့်ချ၍ ဖြတ်ကူးလေသည်။ တင့်ကားကြီး များသည် သံဆူးကြိုးအကာအရံများကိုလည်း ဖျက်ဆီး ဖြတ် ကျော်သွားနိုင်လေသည်။
တင့်ကားကြီးများသည် ခံတပ်အရှင်များ ဖြစ်ပေသည်။ သံမဏိပြားများနှင့် ပြုလုပ်ထားသဖြင့် ရန်သူ၏ကျည်ဆန်များ ထိုးဖောက်ခြင်း မပြုနိုင်ချေ။ အကြီးစားတင့်ကားများတွင် စက် သေနတ်များသာမက အပေါ့စားအမြောက်မြားကိုပါ တပ်ဆင် ထားသည်။ ထို့ကြောင့် ရန်သူ၏တပ်တွင်းသို့ ထိုးဖောက်သည့် အခါ ကျည်ဆန်များကို မိုးသီးမိုးပေါက်ပမာ ပစ်သွင်းနိုင်သည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့ ဆုမ်းတိုက်ပွဲ တွင် တင့်ကားများကို အင်္ဂလိပ်တို့က စတင်အသုံး ပြုခဲ့လေ သည်။ ဂျာမန်တို့ပင် ခူကောင်များကဲ့သို့ ရွေ့ရှားလာသော ထို ထူးခြားသည့် ယာဉ်ကြီးများကိုမြင်လျှင် အံ့ဩကြလေသည်။
ထိုနောက်တွင်ကား ပြင်သစ်၊ အမေရိကန်နှင့် ဂျာမနီတို့က လည်း တင့်ကားများကို ပြုလုပ်၍ အသုံးချလာကြလေသည်။ သံချပ်ပြားများဖြင့် ပြုလုပ်ထား၍ လေးလံသောကြောင့် တင့်ကားများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် အသွားနှေး၏။ သို့ရာ တွင် ဗြိတိသျှတင့်ကားများသည်ကား ပိုမိုပေါ့ပါး၍ အသွား မြန်သည်။ ဗြိတိသျှတို့၏ အကြီးဆုံးတင့်ကားမှာ ၃၅ တန်မျှ ရှိ၍ ‘ကရူဆာ’ခေါ် တင့်ကားများမှာ ၁၄ တန်မျှရှိရာ၊ တစ်နာရီ လျှင် ၁၅ မိုင်မှ မိုင် ၂၀ အထိ သွားနိုင်လေသည်။ ထိုထက် ပေါ့ပါးသော တင့်ကားများလည်းရှိသေးရာ ယင်းတို့ကို ကင်း ထောက်ရာတွင် အသုံးပြုသည်။ ဂျာမနီနှင့် ပြင်သစ်တို့၏ တင့် ကားများမှာ တန် ၉၀ နှင့် ရ၅ တန်မျှရှိရာ အသွားနှုန်းမှာ တစ်နာရီလျှင် ၁၀ မိုင်မျှသာဖြစ်လေသည်။
တင့်ကားများ၏ အသုံးဝင်ပုံ အရာရောက်ပုံတို့ကို တွေ့မြင် လာကြသည့်အလျောက် တင့်ကားများကို ပိုမိုတိုးတက် ကောင်း မွန်အောင်ပြုပြင်၍ တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုလာကြသည်။ ထို့ ကြောင့် ဗြိတိသျှစစ်တပ်တွင် တင့်ကားများနှင့် လိုက်ပါတိုက် ခိုက်သော တပ်သားများကို ဘုရင့်တင့်ကားတပ်ဖွဲ့ဟု တပ်ဖွဲ့ တစ်ခုဖွဲ့ထား၍ ထိုတပ်ဖွဲ့များကို ဘုရင့်ယန္တရားတပ်ဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းထား၏။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်း၌ စစ်ပွဲတွင်ပါဝင်သော နိုင်ငံတိုင်းတွင် တင့်ကားကို အသုံးပြုကြသည်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ပိုလန်နိုင်ငံစသည်တို့ကို လျှပ်တပြက် စစ်ဆင်နည်းဖြင့် တိုက် ခိုက်ရာ၌ ဂျာမန်တို့သည် တင့်ကားကိုအသုံးပြုခဲ့ကြ၏။ အာဖရိ ကမြောက်ပိုင်း တိုက်ပွဲများ၌ အဂင်္လိပ်နှင့်ဂျာမန်တို့ စစ်တိုက် ခိုက်ကြရာတွင် တင့်ကားသည် အဓိကလက်နက် တစ်ခုဖြစ် သည်။ ဆိုဗိယက်ယူနီယန်မှ ဂျာမန်တို့ကို မောင်းထုတ်နိုင်ခြင်း မှာလည်း တင့်ကားကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် တင့်ကားဖြင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံကို ပြန်လည်တိုက်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ ကိုရီးယားစစ်ပွဲ၌ မြောက်ကိုရီးယားစစ်တပ်နှင့် ကုလသမဂ္ဂ စစ်တပ် နှစ်ဘက်စလုံးသည် တင့်ကားကိုအသုံးပြုခဲ့ကြသည်။
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ(၅)