တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေး

တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေး (အင်္ဂလိပ်: Influenza vaccine)သည် တုပ်ကွေးရောဂါကို ကာကွယ်ပေးသော ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။^[၁] တုပ်ကွေးရောဂါကိုဖြစ်စေသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသည် လျင်မြန်စွာ ပြောင်းလဲလျက်ရှိသောကြောင့် ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားအသစ်များ တစ်နှစ်လျှင် နှစ်ကြိမ် ပြုလုပ်နေရသည်။^[၁] အများအားဖြင့် တုပ်ကွေးရောဂါကို အသင့်အတင့်မှ အမြင့်ဆုံးအထိ ကာကွယ်ပေးနိုင်သော်လည်း အကျိုးသက်ရောက်မှုမှာ တစ်နှစ်နှင့်တစ်နှစ် ကွဲပြားခြားနားသည်။^[၁]^[၂] အသက်(၆၅)နှစ်နှင့်အထက် လူကြီးများကိုပေးပါက အကျိုးသက်ရောက်မှု နည်းပါးသည်။^[၃]^[၄] ဤကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းဖြင့် ပျှမ်းမျှအလုပ်ပျက်ကွက်သောနေ့များ နည်းပါးသွားကြောင်းတွေ့ရသည်။^[၅] ကလေးများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးခြင်းဖြင့် အနီးပတ်ဝန်းကျင်ရှိကလေးများကိုပါ တုပ်ကွေးရောဂါမဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်သည်။ ^[၁]

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ ရောဂါကာကွယ်ရေးနှင့်တိုက်ဖျက်ရေး ဗဟိုဌာနမှ တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေးကို အသက်(၆)လအထက် လူများအားလုံးကို နှစ်တိုင်းပေးရန်အကြံပြုထားသည်။^[၁]^[၆] အထူးသဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေသူများ၊ အသက်(၆)လမှ (၅)နှစ်အတွင်း ကလေးများ၊ ရောဂါရှိသူများ၊ အမေရိကန်နိုင်ငံသားများနှင့် ကျန်းမာရေးအခန်းကဏ္ဍတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူများသည် ဤကာကွယ်ဆေးထိုးထားသင့်သည်။^[၇]^[၁]

တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေးသည် ယေဘုယျအားဖြင့် စိတ်ချရသောဆေးဖြစ်သည်။ ကလေးများ (၅-၁၀)ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် ကိုယ်ပူခြင်း၊ ကြွက်သားများ နာကျဉ်ခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်သည်။ အချို့နှစ်များ၌ လူပေါင်းတစ်သန်းတွင် တစ်ယောက်ခန့် ဂီလန်ဘာရေး ရောဂါလက္ခဏာစု(Guillain-Barre syndrome)ဖြစ်တတ်သည်။ ဥနှင့်ပြင်းထန်စွာ မတည့်သောလူများ၊ ယခင်ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားများနှင့် ပြင်းထန်စွာ ဆေးမတည့်သည့်တုံ့ပြန်မှုဖြစ်ဖူးသူများကို မပေးသင့်ပါ။ ဤကာကွယ်ဆေးကို အသက်မရှိတော့သော ရောဂါပိုးဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောဆေးနှင့် အသက်ရှိသော်လည်း အားပျော့သည့်ရောဂါပိုးဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောဆေး နှစ်မျိုးလုံးအနေဖြင့် ရရှိနိုင်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေသူများကို အသက်မရှိတော့သော ရောဂါပိုးဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောဆေး ပေးသင့်သည်။ ကြွက်သားထဲသို့ ထိုးနှံသည့်ဆေး၊ နှာခေါင်းထဲသို့ ဖြန်းထည့်သည့်ဆေး၊ အရေပြားအလယ်လွှာထဲသို့ ထိုးနှံသည့်ဆေးဟူ၍ အမျိုးမျိုးရှိသည်။^[၁]

တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေးထိုးပေးခြင်းကို (၁၉၃၀)ခုနှစ်ပိုင်းတွင် စတင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ (၁၉၄၅)ခုနှစ်တွင် အများအပြားရရှိနိုင်လာသည်။^[၈]^[၉] ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ သတ်မှတ်ထားသည့် အခြေခံကျန်းမာရေးစနစ်အတွက် အဓိကလိုအပ်သောဆေးများထဲတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။^[၁၀] (၂၀၁၄)ခုနှစ် ဆေးတစ်လုံး၏ လက်ကားဈေးမှာ (၅.၂၅)ဒေါ်လာခန့်ဖြစ်သည်။^[၁၁] အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် (၂၅)ဒေါ်လာအောက်ပေးရသည်။^[၁၂]

ကိုးကား

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ ^၁.၄ ^၁.၅ ^၁.၆ "Vaccines against influenza WHO position paper – November 2012." (Nov 23, 2012). Wkly Epidemiol Rec 87 (46): 461–76. PMID 23210147.
↑ "Effectiveness and harms of seasonal and pandemic influenza vaccines in children, adults and elderly: a critical review and re-analysis of 15 meta-analyses" (July 2012). Hum Vaccin Immunother 8 (7): 851–62. doi:10.4161/hv.19917. PMID 22777099.
↑ "Efficacy and effectiveness of influenza vaccines: a systematic review and meta-analysis." (Jan 2012). The Lancet. Infectious diseases 12 (1): 36–44. doi:10.1016/S1473-3099(11)70295-X. PMID 22032844.
↑ "Vaccines for preventing influenza in the elderly" (Feb 17, 2010). The Cochrane database of systematic reviews (2): CD004876. doi:10.1002/14651858.CD004876.pub3. PMID 20166072.
↑ "Vaccines for preventing influenza in healthy adults." (13 March 2014). The Cochrane database of systematic reviews 3: CD001269. doi:10.1002/14651858.CD001269.pub5. PMID 24623315.
↑ Who Should Get Vaccinated Against Influenza။ U.S. Centers for Disease Control and Prevention (2015-11-04)။ 2015-12-08 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ "Influenza Virus Vaccine Inactivated".
↑ Compans၊ Richard W. (2009)။ Vaccines for pandemic influenza။ Dordrecht: Springer။ p. 49။ ISBN 9783540921653။
↑ Vaccine Analysis: Strategies, Principles, and Control။ Springer။ 2014။ p. 61။ ISBN 9783662450246။
↑ 19th WHO Model List of Essential Medicines (April 2015)။ WHO (April 2015)။ May 10, 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Vaccine, influenza။ 6 December 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Hamilton၊ Richart (2015)။ Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition။ Jones & Bartlett Learning။ p. 314။ ISBN 9781284057560။

[WHO2012-1] ၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ ^၁.၄ ^၁.၅ ^၁.၆ "Vaccines against influenza WHO position paper – November 2012." (Nov 23, 2012). Wkly Epidemiol Rec 87 (46): 461–76. PMID 23210147.

[Man2012-2] "Effectiveness and harms of seasonal and pandemic influenza vaccines in children, adults and elderly: a critical review and re-analysis of 15 meta-analyses" (July 2012). Hum Vaccin Immunother 8 (7): 851–62. doi:10.4161/hv.19917. PMID 22777099.

[Ost2012-3] "Efficacy and effectiveness of influenza vaccines: a systematic review and meta-analysis." (Jan 2012). The Lancet. Infectious diseases 12 (1): 36–44. doi:10.1016/S1473-3099(11)70295-X. PMID 22032844.

[4] "Vaccines for preventing influenza in the elderly" (Feb 17, 2010). The Cochrane database of systematic reviews (2): CD004876. doi:10.1002/14651858.CD004876.pub3. PMID 20166072.

[5] "Vaccines for preventing influenza in healthy adults." (13 March 2014). The Cochrane database of systematic reviews 3: CD001269. doi:10.1002/14651858.CD001269.pub5. PMID 24623315.

[WhoShouldVax-6] Who Should Get Vaccinated Against Influenza။ U.S. Centers for Disease Control and Prevention (2015-11-04)။ 2015-12-08 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[AHFS2015-7] "Influenza Virus Vaccine Inactivated".

[8] Compans၊ Richard W. (2009)။ Vaccines for pandemic influenza။ Dordrecht: Springer။ p. 49။ ISBN 9783540921653။

[9] Vaccine Analysis: Strategies, Principles, and Control။ Springer။ 2014။ p. 61။ ISBN 9783662450246။

[10] 19th WHO Model List of Essential Medicines (April 2015)။ WHO (April 2015)။ May 10, 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[11] Vaccine, influenza။ 6 December 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[Ric2015-12] Hamilton၊ Richart (2015)။ Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition။ Jones & Bartlett Learning။ p. 314။ ISBN 9781284057560။

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]