နိရောဓသမာပတ်

(က) စိတ်, စေတသိက် စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ချုပ်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်း။

(ခ) စိတ်, စေတသိက်, စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ချုပ်ခြင်း-ဟူသော သမာပတ်။ (စိတ်, စေတသိက်တို့၏ မဖြစ်ခြင်းသည် နိရောဓသမာပတ်မည်၏။

နာမက္ခန္ဓာ တရား (၄)ပါးတို့၏ မဖြစ်ခြင်းသည် နိရောဓသမာပတ်မည်၏။

နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားရခြင်းအကြောင်း

လောကီဈာန်သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိတော်မူကြကုန်သော အနာဂါမ်အရိယာသူတော်ကောင်း သို့မဟုတ် ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတို့သည် ရုပ်-နာမ်ကြောင်း-ကျိုး = သင်္ခါရတရားတို့၏ဖြစ်ခြင်း-ပျက်ခြင်း အထူးအပြား၌ ငြီးငွေ့တော်မူကြကုန်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင်လျှင် စိတ်-စေတသိက်တို့ မရှိကြကုန်သည်ဖြစ်၍ စိတ်-စေတသိက်တို့ ချုပ်ငြိမ်းနေကြကုန်သည်ဖြစ်၍ “စိတ်-စေတသိက်-စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်း အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်သို့ ရောက်ရှိ၍ နေကြကုန်သကဲ့သို့ ချမ်းချမ်းသာသာ နေကြကုန်အံ့” ဟု နှလုံးပိုက်တော်မူကြကုန်၍ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူကြကုန်၏၊

နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားပုံ

နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားလိုသော အနာဂါမ် သို့မဟုတ် ရဟန္တာအရှင်မြတ်သည် ရှေးဦးစွာ သမာပတ် (၈)ပါးကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် ပထဝီကသိုဏ်းနိမိတ်စသည့် ကသိုဏ်းနိမိတ်တစ်ခုခုကို အာရုံယူကာ ပထမဈာန်ကို ဝင်စား၍ ပထမဈာန်မှ ထပြီးလျှင် ယင်းပထမဈာန်နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရ၏၊

ထိုနောင် ဒုတိယဈာန်ကို တစ်ဖန်ဝင်စား၍ ယင်းဒုတိယဈာန်နာမ်တရားတို့ကိုလည်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရ၏၊

ဤနည်းအားဖြင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သို့တိုင်အောင် ပြုကျင့်ရ၏၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန် နာမ်တရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပြီးနောက် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို တစ်ဖန်ဝင်စားရ၏၊ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်မှ ထသောအခါ..

ပုဗ္ဗကိစ္စ (၄)ပါး

၁။ မိမိကိုယ်နှင့် မစပ်သော အသီးအခြား ဖြစ်နေသော ကျောင်း သင်္ကန်း စသော ပရိက္ခရာတို့ကို မပျက်စီးဖို့ရန် အဓိဋ္ဌာန်ခြင်း,

၂။ သံဃာတော်၏ ငံ့လင့် မျှော်လင့်ခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်း (သံဃာတော်က သံဃာ့ကိစ္စ ကံတစ်ခုခုအတွက် အလိုရှိခဲ့သော် နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း),

၃။ သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်၏ ခေါ်တော်မူခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်း (ဘုရားရှင်က သိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပညတ်လိုခြင်းစသော အကြောင်းတစ်ခုခုကြောင့် အလိုရှိခဲ့သော် နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း),

၄။ မိမိ၏ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ကြွင်းကျန်နေသေးသော အဓွန့်ကာလ အပိုင်းအခြားကို ဆင်ခြင်ခြင်း (မိမိ၏ အာယုသင်္ခါရ ကုန်ဆုံးမည့် အချိန်အခါကို ဆင်ခြင်၍ အာယုသင်္ခါရ မချုပ်ဆုံးမီ နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း)

အနာဂါမ် ရဟန္တာတို့၏ အရာဌာန

ဤပုဗ္ဗကိစ္စကို ပြုလုပ်၍ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို ဝင်စားရ၏၊ နေဝသညာနာသညာယတနဇော တစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် နှစ်ကြိမ်ကျပြီးနောက် နိရောဓသမာပတ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွား၏၊ ထိုကြောင့် စိတ်စေတသိက်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှု နိရောဓသမာပတ်ဟူသည် သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိတော်မူသည့် အနာဂါမ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ အရာဌာနသာ ဖြစ်သည်

သေသောသူနှင့် နိရောဓသမာပတ်ဝင် စားသူတို့ ထူးခြားပုံ

သေသောသူ၏ အသက် “ဇီဝိတိန္ဒြေ”သည်ကုန်၏။ ကမ္မဇ တေဇောဓာတ်ငြိမ်း၏၊ စက္ခုအစရှိသော (၆)ပါးသော ဣန္ဒြေတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏။ နိရောဓသမာပတ်ဝင်စားသောသူ၏ အသက် “ဇီဝိတိန္ဒြေ”သည် မကုန်။ ကမ္မဇတေဇောဓာတ် မငြိမ်း၊ စက္ခုအစရှိသော (၆)ပါးသော ဣန္ဒြေတို့ မပျက်စီးကုန်။ နိရောဓသမာပတ်၏ ပရမတ္ထအားဖြင့် ထင်ရှားမရှိသောကြောင့် နိရောဓသမာပတ်ကို သင်္ခတအသင်္ခတ-ဟူ၍လည်းကောင်း, လောကီ, လောကုတ္တရာ-ဟူ၍၎င်း မဆိုထိုက်။ နိပ္ဖန္န, အနိပ္ဖန္န (၂) မျိုးတို့တွင်ကား နိပ္ဖန္နဟူ၍ ဆိုထိုက်သည်။

နိရောဓသမာပတ်ဖြစ်ကြောင်း ၅-ပါး

နိရောဓသမာပတ်ဖြစ်ကြောင်းသည်

(၁) ကာယ, ဝစီ, စိတ္တသင်္ခါရ ၃-ပါး၏ ငြိမ်းခြင်း။

(၂) သမထ, ဝိပဿနာစွမ်းအင် ၂-ပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်း။

(၃) အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ, နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂ, နိရောဓ, ပဋိနိဿဂ္ဂ, ဝိဝဋ္ဋနုပဿနာ ၈-ပါး, လောကုတ္တရာ ၈-ပါးအားဖြင့် ၁၆-ပါးသော ဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း။

(၄) သမာပတ် ၈-ပါး, သမာပတ်၏ ဥပစာ ၁-ပါးအားဖြင့် ၉-ပါးသောသမာဓိ၏ ဖြစ်ခြင်း။

(၅) သမာပတ် ၈-ပါးတို့ကို ဝသီဘော် ၅-ပါးတို့ဖြင့် လေ့လာခြင်းအားဖြင့် ၅-ပါးရှိ၏။