မင်္ဂလာ

မင်္ဂလာဆိုသည်မှာ လိုလားတောင့်တချက် အားလုံးကို ပြည့်စုံစေတတ်သော အကြောင်းတရား, ကြီးပွားတိုးတက်မှု အားလုံးကို ပြည့်စုံစေတတ်သော အကြောင်းတရား, လူချမ်းသာ နတ်ချမ်းသာ စည်းစိမ်ချမ်းသာ အားလုံးကို ပြီးစီးစေတတ်သော အကြောင်း-တရားတွေကို မင်္ဂလာဟု ခေါ်သည်။^[၁]

^[၂]

(၁) ကြီးပွား-တိုးပွား-ကြောင်းတရား၊ ကောင်း မြတ်ခြင်း၊ မင်္ဂလာ။^[၃]
(၂) ဒိဋ္ဌသုတ စသော မင်္ဂလာ။ (ခေတ်အားလျော်စွာ အကောင်းဟု သမုတ်အပ်သော အာရုံများကို မြင်ရခြင်းသည် ဒိဋ္ဌိမင်္ဂလာမည်၏။ အကောင်းဟုသမုတ်အပ်သော အသံများကို ကြားရခြင်းသည် သုတမင်္ဂလာမည်၏။ အကောင်းဟု သမုတ်အပ်သော အနံ့, အရသာ, အတွေ့အာရုံများကို ခံစားရခြင်းသည် မုတမင်္ဂလာမည်၏။ ^[၄]^[၅]
(၃) မင်္ဂလဘုရား။ (ယင်းဘုရား၏ ဗုဒ္ဓဝင်ကို မဟာဗုဒ္ဓဝင် ပ-တွဲ၊ ဒု-ပိုင်း၊ နှာ။ ၃၁၃-၃၃၄-ကြည့်။) ^[၆]
(၄) မင်္ဂလရသေ့။ (ဤရသေ့သည် ဂေါတမ ဘုရားလောင်းဖြစ်သည်။ မဟာဗုဒ္ဓဝင်၊ ပ-တွဲ ဒု-ပိုင်း၊ နှာ။ ၄၅၆-၇-ကြည့်။) ^[၇]
(၅) မင်္ဂလပုဏ္ဏား။ (ဤပုဏ္ဏားလည်း ဂေါတမ ဘုရားလောင်းပင် ဖြစ်၏၊ မင်္ဂလ ရသေ့နှင့် တစ်ဘဝတည်း ဖြစ်သည်၊ ရသေ့ မဝတ်မီ မင်္ဂလပုဏ္ဏား ဟုအမည်ရသည်။) ^[၈]
(၆) မင်္ဂလလုလင်။ (မန္ဒာရဝပုပ္ဖိယ မထေရ်၏ အလောင်းလျာ ဖြစ်သည်။ ဝိပဿီ ဘုရားရှင်အား မန္ဒာရဝနတ်ပန်း လှူခဲ့သည်။ ^[၉]
(၇) မင်္ဂလကျွန်။ ^[၁၀]
(၈) မင်္ဂလ ပြာသာဒ်၊ ^[၁၁]
(၉) မင်္ဂလဆင်။ (တိ) (ဂန္ထဆင် ၁၀-ကောင်အားကို ဆောင်နိုင်သည်။) ^[၁၂]
(၁၀) မင်္ဂလာ ရှိသော၊ သူ။ ^[၁၃]^[၁၄]

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်

ကိုးကား

↑ မင်္ဂလန္တိ ဣဒ္ဓိကာရဏံ ဝုဒ္ဓိကာရဏံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိကာရဏံ။
↑ မင်္ဂလ (ပု၊ န) [မင်္ဂ = မဂိ+အလ။ မင်္ဂန္တိ သတ္တာ ဧတေန ဝုဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တိတိ မင်္ဂလံ။ မောဂ်၊၇၊၁၈၂။ နီတိ၊ ဓာ၊ ၂၇။ ဓာန်၊ဋီ၊၈၁။] (န)
↑ (န) (၁) ကြီးပွား-တိုးပွား-ကြောင်း:၊ ကောင်းမြတ်ခြင်း၊ မင်္ဂလာ။ ဗဟူ ဒေဝါ မနုဿာ စ၊ မင်္ဂလာနိ အစိန္တယုံ။ ခုဒ္ဒက၊၃။ သုတ္တနိ၊၃၁၈။ (—မဟာနိ၊၇။ မင်္ဂလန္တိ (မင်္ဂန္တိ?) မဟန္တိ ဣမေဟိ သတ္တာတိ မင်္ဂလာနိ၊ ဣဒ္ဓိံ ဝုဒ္ဓိံ စ ပါပုဏန္တိတိ အတ္ထော။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၀၃။ မင်္ဂလန္တိ ဣဒ္ဓိကာရဏံ ဗုဒ္ဓိကာရဏံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိကာရဏံ။ ခုဒ္ဒကဋ္ဌ။ ၁၀၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉။ (မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၁၈၇။)
↑ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁။) (ပု)
↑ (၂) ဒိဋ္ဌသုတ စသောမင်္ဂလာ။ မင်္ဂလံ ပစ္စေတိ နောကမ္မံ။ အံ၊၂၊၁၈၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၂။ မင်္ဂလံ ပစ္စေတီတိ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒိဘေဒံ မင်္ဂလမေဝ ဗဟူပတ္တိ သာယတိ။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၂၈၃။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၁၉၁။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၄၀၊ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၃။ (ပု)
↑ ကောဏ္ဍညဿ အပရေန၊ မင်္ဂလော နာမ နာယကော။ ဗုဒ္ဓံဝံ။ ၃၂၆၊ ၃၁၂။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၃။)
↑ အဟံ တေန သမယေန၊ မင်္ဂလော နာမ တာပသော ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၈။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၇။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။)
↑ တဒါ အမှာကံ ဗောဓိသတ္တော သုရသေနနဂရေ မင်္ဂလော နာမ ဗြာဟ္မဏေ ဟုတွာ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၂၆၅။
↑ အပ၊၁၊၃၃၁။ မင်္ဂလဘုရားလောင်းဖြစ်သော လုလင်ကိုလည်း မင်္ဂလ သတို့သားဟု ခေါ်သည်။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၁၇၁။) တာဝတိံသာ ဣဓာ-ဂန္တွာ၊ မင်္ဂလော နာမ မာဏဝေါ။ အပ၊၁၊၃၃၁။
↑ (၇) မင်္ဂလကျွန်။ တွံ မင်္ဂလော နာမ၊ တွံ ပေါဋ္ဌိယော နာမာတိ ဝတွာ။ မဋ္ဌ၊၃၊၇၉။
↑ (၈) မင်္ဂလပြာသာဒ်။ မင်္ဂလော နာမ ပါသာဒေါ၊ ဝိဿကမ္မေန မာပိတော။ အပ၊၂၊၃၁။
↑ ယံ ဒသန္နံ ဂန္ဓဟတ္ထိနံ၊ တံ ဧကဿ မင်္ဂလဿ။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၁၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၁။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၀။ (တိ)
↑ (၁၀) မင်္ဂလာရှိသော၊ သူ။ မင်္ဂလမဟာပုရိသ-ကြည့်၊
↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၆

[1] မင်္ဂလန္တိ ဣဒ္ဓိကာရဏံ ဝုဒ္ဓိကာရဏံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိကာရဏံ။

[2] မင်္ဂလ (ပု၊ န) [မင်္ဂ = မဂိ+အလ။ မင်္ဂန္တိ သတ္တာ ဧတေန ဝုဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တိတိ မင်္ဂလံ။ မောဂ်၊၇၊၁၈၂။ နီတိ၊ ဓာ၊ ၂၇။ ဓာန်၊ဋီ၊၈၁။] (န)

[3] (န) (၁) ကြီးပွား-တိုးပွား-ကြောင်း:၊ ကောင်းမြတ်ခြင်း၊ မင်္ဂလာ။ ဗဟူ ဒေဝါ မနုဿာ စ၊ မင်္ဂလာနိ အစိန္တယုံ။ ခုဒ္ဒက၊၃။ သုတ္တနိ၊၃၁၈။ (—မဟာနိ၊၇။ မင်္ဂလန္တိ (မင်္ဂန္တိ?) မဟန္တိ ဣမေဟိ သတ္တာတိ မင်္ဂလာနိ၊ ဣဒ္ဓိံ ဝုဒ္ဓိံ စ ပါပုဏန္တိတိ အတ္ထော။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၀၃။ မင်္ဂလန္တိ ဣဒ္ဓိကာရဏံ ဗုဒ္ဓိကာရဏံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိကာရဏံ။ ခုဒ္ဒကဋ္ဌ။ ၁၀၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉။ (မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၁၈၇။)

[4] သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁။) (ပု)

[5] (၂) ဒိဋ္ဌသုတ စသောမင်္ဂလာ။ မင်္ဂလံ ပစ္စေတိ နောကမ္မံ။ အံ၊၂၊၁၈၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၂။ မင်္ဂလံ ပစ္စေတီတိ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒိဘေဒံ မင်္ဂလမေဝ ဗဟူပတ္တိ သာယတိ။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၂၈၃။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၁၉၁။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၄၀၊ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၃။ (ပု)

[6] ကောဏ္ဍညဿ အပရေန၊ မင်္ဂလော နာမ နာယကော။ ဗုဒ္ဓံဝံ။ ၃၂၆၊ ၃၁၂။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၃။)

[7] အဟံ တေန သမယေန၊ မင်္ဂလော နာမ တာပသော ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၈။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၇။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။)

[8] တဒါ အမှာကံ ဗောဓိသတ္တော သုရသေနနဂရေ မင်္ဂလော နာမ ဗြာဟ္မဏေ ဟုတွာ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၂၆၅။

[9] အပ၊၁၊၃၃၁။ မင်္ဂလဘုရားလောင်းဖြစ်သော လုလင်ကိုလည်း မင်္ဂလ သတို့သားဟု ခေါ်သည်။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၁၇၁။) တာဝတိံသာ ဣဓာ-ဂန္တွာ၊ မင်္ဂလော နာမ မာဏဝေါ။ အပ၊၁၊၃၃၁။

[10] (၇) မင်္ဂလကျွန်။ တွံ မင်္ဂလော နာမ၊ တွံ ပေါဋ္ဌိယော နာမာတိ ဝတွာ။ မဋ္ဌ၊၃၊၇၉။

[11] (၈) မင်္ဂလပြာသာဒ်။ မင်္ဂလော နာမ ပါသာဒေါ၊ ဝိဿကမ္မေန မာပိတော။ အပ၊၂၊၃၁။

[12] ယံ ဒသန္နံ ဂန္ဓဟတ္ထိနံ၊ တံ ဧကဿ မင်္ဂလဿ။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၁၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၁။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၀။ (တိ)

[13] (၁၀) မင်္ဂလာရှိသော၊ သူ။ မင်္ဂလမဟာပုရိသ-ကြည့်၊

[တိပိဋကအဘိဓာန်-14] တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၆

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]

[၁၃]

[၁၄]