မိုဆို လူသတ်ပွဲ
ခရစ္စမတ်အကြို အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှု[၁] ဟုလည်း သိကြသော မိုဆိုလူသတ်ပွဲသည် မြန်မာနိုင်ငံ ကယားပြည်နယ် ဖရူဆိုမြို့နယ်တွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့ မွန်းလွဲပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုဖြစ်သည်။ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုအတွင်း မြန်မာတပ်မတော် တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် မော်တော်ယာဉ်များပေါ်မှ လူ ၄၀ ကျော်ကို မော်တော်ယာဉ်နှင့်အတူ သတ်ဖြတ် မီးရှို့ခဲ့သည်။ တပ်မတော်သည် ကရင်နီနယ်ခြားစောင့်တပ် (KBGF) နှင့် ပထမအကြိမ် တိုက်ပွဲတွင် KBGF တပ်ဖွဲ့ဝင် လေးဦး ကျဆုံးခဲ့ပြီး သေဆုံးသူများနှင့် ၎င်းတို့၏ ပစ္စည်းများ ယူင်ခဲ့ကြသည်။ နောက်တစ်ရက်တွင် ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF) မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် သူတို့ရဲ့ မော်တော်ယာဉ်တွေနှင့် ပစ္စည်းများနှင့် အတူ မီးရှို့ခံထားရသူများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါဖြစ်စဉ်အတွင်း Save the Children ဝန်ထမ်းနှစ်ဦး ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သေဆုံးခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။[၂] ဓာတ်ဆီဆိုင်ဝန်ထမ်း ရှစ်ဦး အပါအဝင် ဒေသခံ ၁၃ ဦးသည် သတ်ဖြတ်ခံရမှုအတွင်း ပျောက်ဆုံးနေကြောင်း KNDF က ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
| မိုဆို လူသတ်ပွဲ | |
|---|---|
| မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း | |
  အခင်းဖြစ်ပွားရာ နေရာ အခင်းဖြစ်ပွားရာ နေရာ (မြန်မာနိုင်ငံ) | |
| နေရာ | မိုဆိုရွာ၊ ဖရူဆိုမြို့နယ်၊ ကယားပြည်နယ် |
| ရက်စွဲ | ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁ |
| သေဆုံးသူဦးရေ | ၄၄
|
| ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများ | တပ်မတော် (ကြည်း) |
ဤဖြစ်ရပ်ကို ကုလသမဂ္ဂ ၊ Save the Children နှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံရုံး တို့က ရှုတ်ချမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
ဖြစ်စဉ် ပြင်ဆင်ရန်
ဒီးမော့ဆိုမြို့မှ ဖရူဆိုမြို့ သို့ ထွက်ခွာလာသည့် တပ်မတော် ခြေမြန်တပ်မ ၆၆ မှ တပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်ရာကျော်သည် ကရင်နီတပ်မတော် နှင့် KNDF တို့မှ တပ်ဖွဲ့များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း KNDF မှ ဆိုခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်တပ်က ကရင်နီနယ်ခြားစောင့်တပ်မှ စစ်သားလေးဦးကို ကြိုးတုပ်ကာ အခင်းဖြစ်နေရာသို့ မဝင်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သေနတ်ဖြင့် ပစ်သတ်ခဲ့သည်။[ရှင်းလင်းချက်လိုအပ်သည်။] ထိုနေရာတွင် မြန်မာစစ်တပ်မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက အဆိုပါဒေသတွင် နေထိုင်သူများကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခဲ့ကာ ပြည်သူပိုင် ပစ္စည်းများကိုလည်း လုယက်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ (၂၄) ရက်နေ့ ၁၁ နာရီအချိန်ခန့်တွင် ကရင်နီတိုင်းရင်းသားများ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF) တပ်မဟာ (၄) မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် မီးလောင်နေသော မော်တော်ယာဉ်များကို တွေ့ရှိခဲ့ရာ မီးလောင်နေဆဲ ဖြစ်သောကြောင့် လောင်ကျွမ်းနေသော ရုပ်အလောင်းများကို မတွေ့ခဲ့ပေ။ KNDF ထံ သတင်းပို့ပြီးနောက် နောက်တစ်နေ့ နံနက်အထိ အဆိုပါ အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာကို စစ်ကောင်စီတပ်များ ရှိနေနိုင်ခြင်းကြောင့် သွားရောက်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာကို စစ်ဆေးခဲ့ရာတွင် သေဆုံးသူများ၏ အလောင်းများကို မှတ်မိနိုင်လောက်အောင် လောင်ကျွမ်းသွားကာ အချို့မှာ ပြာ သို့မဟုတ် မီးသွေးအဖြစ် ပြောင်းလဲလျက်ရှိသည်။ အသက်ငါးနှစ် သို့မဟုတ် ထို့ထက်ငယ်သည်ဟု ယူဆရသော ကလေးတစ်ဦး၏ လက်ချောင်းကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ အဝတ်အစားတချို့သည်လည်း အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာတွင် ပြန့်ကျဲလျက်ရှိသည်။[၃] လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်နေသော 'Save the Children' မှ လူနှစ်ဦးသည် ယင်းအဖြစ်အပျက်တွင် ပျောက်ဆုံးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ မော်တော်ယာဉ်များကို မီးရှို့ခဲ့ကြောင်း အေဂျင်စီက ပြောကြားခဲ့သည်။[၄]
လွိုင်ကော်မြို့ မှ ဓာတ်ဆီဆိုင်တွင် အလုပ်လုပ်နေသူ ရှစ်ဦးနှင့် အခင်းဖြစ်ပွားသည့် လမ်းတွင် ရှိနေသူဟု ယူဆရသူ သုံးဦးတို့ အပါအဝင် အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာ၌ လူ ၁၃ ဦးကျော် ပျောက်ဆုံးနေကြောင်း KNDF က ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်တွင် ပြောဆိုသည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရသည် ယခုဖြစ်ရပ်၏ အဓိကတရားခံအဖြစ် သတ်မှတ်ကြောင်း ၎င်းတို့ထံမှ သိရသည်။ ကရင်နီလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့သည် အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာရှိ သေဆုံးသူများ၏ ဦးခေါင်းခွံ ၂၇ ခုကို ရေတွက်ခဲ့ပြီး ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းမရှိသေးသည့် လူများစွာ ကျန်ရှိနေသေးသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ရိက္ခာ၊ ဆေးဝါးနှင့် ဓာတ်ဆီများပါဝင်သော ကုန်တင်ကားကြီးသုံးစီး၊ ကားငယ်သုံးစီး၊ လယ်ထွန်စက်နှစ်စီးနှင့် မော်တော်ဆိုင်ကယ်ငါးစီးတို့ကို လုယက်ထားခြင်းရှိကြောင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။[၅]
တချိန်တည်းတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်မှ စစ်သည်များက ကွိုင်ငံရွာမှလာသော မော်တော်ယာဉ် ခုနစ်စီးဖြင့် အမည်မသိ လူအများအပြားကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး ဖမ်းမမိမီ တပ်များက ပစ်သတ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ စစ်သားများက ဓားစာခံများကို လက်နက်ဖြင့် အကြမ်းဖက်သမားများဟုလည်း ခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါယာဉ်များတွင် "အကြမ်းဖက်သင်တန်းအတွက် လူသစ်စုဆောင်းခြင်း" ပါဝင်သည်ဟု တပ်မတော်က ဖော်ပြခဲ့သည်။[၆] သို့သော်လည်း KNDF မှ ၎င်းတို့သည် ရွာသားများဖြစ်ပြီး သေနတ်ကိုင်ဆောင်သူများမဟုတ်ကြောင်း ဆိုခဲ့သည်။[၄][၇]
တုံ့ပြန်မှုများ ပြင်ဆင်ရန်
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပြင်ဆင်ရန်
မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ၅၉ ဖွဲ့က အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး “တရားမျှတမှုရရှိရန် ကရင်နီပြည်သူတို့နှင့်အတူ ရပ်တည်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” ကတိပြုခဲ့သည်။[၅] တစ်ချိန်တည်းတွင် မြန်မာအစိုးရက ယင်းဖြစ်ရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ [၈] တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံရှိ နေရာအချို့တွင် Save the Children က လုပ်ငန်းများကို ယာယီ ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ [၉]
မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရက အဆိုပါ ဖြစ်ရပ်ကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းသည် "စစ်အာဏာရှင်တို့၏ စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သော ရာဇဝတ်မှုများကို ပြင်းထန်စွာ ရပ်တန့်ရန် ချက်ခြင်း ပြတ်ပြတ်သားသား ဆောင်ရွက်ရမည်" ဟု တွစ်တာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။[၁၀]
နိုင်ငံတကာ ပြင်ဆင်ရန်
ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုရေးရာဆိုင်ရာ လက်ထောက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး Martin Griffiths က "ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာဟာ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရမယ်"လို့ ဖြေကြားခဲ့သည်။[၁၁] မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမေရိကန်သံရုံးကလည်း အဆိုပါ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကို ရှုတ်ချပြီး “ရိုင်းစိုင်းသော” ဟု ယူဆကာ “ကရင်ပြည်နယ်နှင့် တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရသော တိုက်ခိုက်မှုများကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန်နှင့် နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနှင့်အညီ အရပ်သားများ ဘေးကင်းရေး အာမခံချက်ပေးရန်” တောင်းဆိုထားသည်။ [၁၂][၁၃]
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် ပြင်ဆင်ရန်
ကိုးကား ပြင်ဆင်ရန်
- ↑ "Myanmar's military is blamed for a Christmas Eve massacre" (in en)။ Archived from the original on December 28, 2021။
- ↑ Save the Children staff confirmed dead in Myanmar massacre (in en) (2021-12-28)။ 2021-12-28 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ More than 30 killed, bodies burned in Myanmar's Kayah state (December 26, 2021)။ December 27, 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ "At least 35 charred bodies were found in Karenni State village on Christmas"၊ Myanmar Now၊ December 25, 2021။
- ↑ ၅.၀ ၅.၁ "Missing locals feared to be among the burned bodies in Karenni State massacre"၊ Myanmar Now၊ December 27, 2021။
- ↑ United Nations Condemned Myanmar Junta's Massacre of Civilians (in en-US) (December 27, 2021)။ December 28, 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ Reuters။ ""Horrified" U.N. official condemns reported killings in Myanmar" (in en)၊ Reuters၊ December 27, 2021။
- ↑ "The UN called for an investigation after the report of the massacre in Myanmar; two Save the Children workers went missing" (in en-US)၊ December 28, 2021။ Archived from the original on December 28, 2021။
- ↑ Statement: Burned bodies of women, children found in Myanmar; Save the Children staff missing (in en) (December 25, 2021)။ December 27, 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ Lusan၊ Emily Fishbein,Nu Nu။ Christmas eve killings reinforce views of 'evil' Myanmar military (in en)။ 2022-01-14 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ The UN was 'horrified' by the massacre of dozens of civilians in Myanmar (in en) (December 26, 2021)။ December 27, 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ Photos of aftermath of massacre in Myanmar fuel outrage (in en) (December 26, 2021)။ December 27, 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ Save the Children says staff missing after Myanmar massacre (in en) (December 25, 2021)။ December 27, 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။