မှူးသမိန်
မှူးသမိန် (၁၉၂၂-၂၀၁၂) သည် လွတ်လပ်ရေး မော်ကွန်းဝင် အငြိမ်းစား ဗိုလ်မှူးကြီး နှင့် အငြိမ်းစား ဝန်ကြီး ဖြစ်သည့်အပြင်၊ စာရေးဆရာ တစ်ဦး လည်း ဖြစ်သည်။ အမည်ရင်းမှာ စောမြင့်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးအတွက်လည်းကောင်း၊ လွတ်လပ်သော ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ ကောင်းရာကောင်းကျိုးဖြစ်ထွန်းအောင် ထူးကဲကောင်းမွန်စွာ ဆောင်ရွက်ခဲ့မှုများကြောင့်လည်းကောင်း သရေစည်သူဘွဲ့၊ သီရိပျံချီဘွဲ့၊ လွတ်လပ်ရေးမော်ကွန်းဝင် (ပထမဆင့်) နှင့် နိုင်ငံ့ဂုဏ်ရည် (ပထမဆင့်) ချီးမြှင့်ခံရသူဖြစ်သည်။ မှူးသမိန်၊ ယိမ်းနွဲ့ပါး စသောကလောင်နာမည်ဖြင့် စာရေးသားခဲ့ပြီး အမျိုးသားစာပေဆု ၂ကြိမ်ရရှိခဲ့သည်။ ပမဟေသီမဂ္ဂဇင်း အယ်ဒီတာချုပ်အဖြစ်လည်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
| သီရိပျံချီ သရေစည်သူ မှူးသမိန် | |
|---|---|
| ဇာတိ အမည် | မောင်အောင်ကြည် |
| မွေးဖွား | ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ စစ်ကိုင်းမြို့၊ ဗြိတိသျှဘားမား |
| ကွယ်လွန် | ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ ရန်ကုန်မြို့ |
| အခြား အမည်များ | မောင်စောမြင့် |
| လူမျိုး | မြန်မာနိုင်ငံသား မွန်လူမျိုး |
| အလုပ်အကိုင် | စစ်မှုထမ်း၊ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း၊ စာရေးဆရာ၊ အယ်ဒီတာ |
| ကျော်ကြားမှုအရင်းခံ | ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီး |
| ဘွဲ့ | သီရိပျံချီဘွဲ့ သရေစည်သူဘွဲ့ ယူဂိုဆလပ် တံခွန်ဘွဲ့ လွတ်လပ်ရေးမော်ကွန်းဝင် (ပထမဆင့်) နိုင်ငံဂုဏ်ရည် (ပထမအဆင့်) မဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိကဓဇဘွဲ့ အဂ္ဂမဟာသီရိသုဓမ္မမဏိဇောတဓရ |
| မိဘ(များ) | ဦးသာဝင်း၊ ဒေါ်ဒေါ်မှီ |
ငယ်စဉ်ဘဝ
ပြင်ဆင်ရန်၁၉၂၂ - ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၁၅)ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းမြို့ (ဗညားရပ်) ၌ အဖ-(မွန်အမတ်ကြီး ဗညားကျန်းတော၏ အဆက်အနွယ်) တိုက်သူကြီး ဦးသာဝင်း၊ အမိ ဒေါ်ဒေါ်မှီ တို့က ဖွားမြင်သည်။ အမည်ရင်းမှာ မောင်အောင်ကြည် ဖြစ်သည်။ တပ်မတော်သို့ ဝင်ရောက်သောအခါ မောင်စောမြင့် အမည်သို့ ပြောင်းလဲ။ ငယ်စဉ်က စစ်ကိုင်းမြို့ ဆရာစိုးကျောင်း၊ ဘီဘီအမ်ကျောင်းတို့တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။
၁၉၃၁ - ၄၁ - စစ်ကိုင်းမြို့ အစိုးရအထက်တန်းကျောင်းတွင် ပညာသင်ခဲ့။
လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု
ပြင်ဆင်ရန်နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှု
ပြင်ဆင်ရန်၁၉၃၈ - ကျောင်းသားဘဝ-ရာပြည့်နှစ်အရေးတော်ပုံ၊ ကျောင်းသားအရေးတော်ပုံများတွင် ပါဝင်ခဲ့။
၁၉၃၉ - ၄၀ - စစ်ကိုင်းကျောင်းသား သမဂ္ဂဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူပြီး ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်သမဂ္ဂ၌ ကျင်းပသည့် မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂညီလာခံ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း ကျောင်းသားသံမဏိတပ်ဗိုလ် အဖြစ် အရွေးချယ်ခံခဲ့။ စစ်ကိုင်းတွင် သံမဏိတပ် ကို ထူထောင်ခဲ့။
၁၉၄၁ - စစ်ကြိုခေတ်-အင်္ဂလိပ် မြန်မာ(၁၀)တန်းအောင်ခဲ့ပြီး တက္ကသိုလ်ပညာ တစ်ပိုင်းတစ်စဖြင့် ကျောင်းထွက်ကာ မီးရထားဌာန၊ စစ်ကိုင်းတံတား၌ ဂိတ်အခွန်ကောက်စာရေးအဖြစ် အလုပ်ဝင်။ စစ်ကိုင်း မြေအောက်တော်လှန်ရေးဝင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့။
ဘီအိုင်အေသို့ ဝင်ရောက်ခြင်း
ပြင်ဆင်ရန်၁၉၄၂ - ၄၅ - မင်္ဂလာဒုံ၊ ဂျပန်စစ်ဖက်-ပထမအပတ် ဗိုလ်သင်တန်းတက်ခဲ့ပြီး၊ ဂျပန်ပြည် ပထမအပတ် စစ် ပညာတော်သင် အရွေးခံရသည်။
၁၉၄၃ - ၄၅ - ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့၊ ဧကရာဇ် ဘုရင်မင်းမြတ်၏ စစ်တက္ကသိုလ် အပတ်စဉ်(၅၇)သို့ တက်ရောက် အောင်မြင်ခဲ့ပြီး ဒု-ဗိုလ်ဖြစ်ခဲ့။
၁၉၄၅ - ဒီဇင်ဘာ(၁၅) ရက်ကစ၍ ကန္နီစာချုပ် အရ ဗြိတိသျှတို့က အသစ်ပြန်ဖွဲ့သည့် တပ်မတော်တွင် ဒုတိယဗိုလ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်း။
၁၉၄၆ − ဗမာ့တပ်မတော်တွင် ဗိုလ်ကြီ:အဆင့်သို့ တိုးမြှင့်ခန့်အပ်ခံရ။
၁၉၄၇ − စက်တင်ဘာ (၁) ရက်တွင် ဗိုလ်မှူး၊ ဒီဇင်ဘာ (၁) ရက်တွင် ဒုတပ်ရင်းမှူး၊ ဗိုလ်မှူးအဆင့်သို့ ထပ်မံတိုးမြှင့်ပေးခြင်း ခံရ။
လွတ်လပ်ရေး ရပြီးခေတ် ကြိုးပမ်းမှု(၁၉၄၈- )
ပြင်ဆင်ရန်၁၉၄၉ − တပ်ရင်းမှူး ဒု−ဗိုလ်မှူးကြီးအဆင့်ကို ရရှိ။
၁၉၅၁ − တပ်မဟာ (၂) တပ်မင်း ဗိုလ်မှူးကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းစဉ် တောင်ငူနယ်မြေအား သောင်းကျန်းမှု ငြိမ်းအေးအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ရုံသာမက ရန်သူ့လက်သို့ ကျရောက်နေသည့် ဗိုလ်မှူးကြီ: မောင်မောင် နှင့် အရာရှိ (၆) ဦးကိုလည်း ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့။
၁၉၅၁ − U.K နိုင်ငံ အထက်တန်းအရာရှိကျောင်းS.O.S သို့ တက်ရောက်ခဲ့။ ယူဂိုဆလပ်နိုင်ငံသို့ ချစ်ကြည်ရေးခရီး သွားရောက်။
၁၉၅၂ − KNDO လက်နက်ကိုင်များထံမှ အဖမ်းဆီးခံ အရာရှိများအား ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သဖြင့် စည်သူတံဆိပ် ချီးမြှင့်ခံရ။
၁၉၅၂ − မေလ (၂၆) ရက်တွင် ဗိုလ်မှူးကြီးအဆင့်သို့ ခန့်အပ်ခံရ။
၁၉၅၄ − တပ်မဟာ (၄) ကို ကွပ်ကဲကာ ဘုရင့်နောင် စစ်ဆင်ရေး၊ ယုဇန စစ်ဆင်ရေးတို့ဖြင့် တရုတ်ဖြူကျူးကျော်မှုကို တိုက်ထုတ်ခဲ့။
၁၉၅၄ − ၅၆ − နယ်မြေသတ်မှတ်နိုင်ရန် တရုတ်−မြန်မာ နယ်ခြားစစ်တံခွန် ချီတက်ခဲ့ရာ ယိမ်းနွဲ့ပါး စစ်တံခွန် အမည်ဖြင့် မိုင်တစ်ထောင်ကျော်အား အသေးစိတ်မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့ပြီး အတွဲ (၂) တွဲဖြင့် နိုင်ငံတော်သို့ တင်ပြခဲ့။
၁၉၅၅ − ဇန်နဝါရီ (၄) ရက်တွင် သီရိပျံချီ ဘွဲ့ ချီးမြင့်ခံရ။ တရုတ်နိုင်ငံသို့ စစ်နယ်နိမိတ်မစ်ရှင်လေ့လာရေးအဖွဲ့နှင့် လိုက်ပါခွင့်ရ။
၁၉၅၇ - ကိုကျောက်လုံးသိတဲ့ ဒီမိုကရေစီတော်လှန်ရေး ဆောင်းပါးကို ဗိုလ်မှူးသမိန် အမည်ဖြင့် မြဝတီမဂ္ဂဇင်း အတွဲ ၁၊ အမှတ် ၁ (နိုဝင်ဘာလ ၁၉၅၂) တွင် ဖော်ပြခြင်းခံခဲ့ရာမှ စာပေနယ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့။ ထိုအချိန်မှစ၍ မြဝတီ၊ ငွေတာရီ၊ သွေးသောက်၊ ပေဖူးလွှာ၊ စစ်ပြန် မဂ္ဂဇင်းများတွင် ဒေသန္တရ ခရီးသွားစာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှုရေးရာ၊ တိုင်းရင်းသားနှင့်နယ်ခြားဒေသအကြောင်းများ၊ တပ်မတော်သားဘဝ အတွေ့အကြုံများကို ပုံမှန်ရေးသားခဲ့သည်။ စာနယ်ဇင်းများတွင် မှူးသမိန် အပြင် ယိမ်းနွဲ့ပါး ကလောင်အမည်ဖြင့်လည်း ဆောင်းပါးများ ရေးခဲ့။ လုံးချင်းစာအုပ်အချို့လည်း ထုတ်ဝေခဲ့သည်။
၁၉၆၀ − ဝန်ကြီ:ချုပ်ရုံးသို့ ပြောင်းရွေ့ကာ နယ်ခြားအုပ်ချုပ်ရေး အရာရှိချုပ် တာဝန်အား ထမ်းဆောင်။
၁၉၆၁ − တရုတ်−မြန်မာ နယ်ခြားကျောက်တိုင် စိုက်ထူနိုင်ရန် ဘဘ စစ်ဆင်ရေး ဦးစီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ နယ်နိမိတ်ကျောက်တိုင်ပေါင်း (၄၀၂) တိုင် စိုက်ထူနိုင်ခဲ့။
၁၉၆၂ − ၈၄ − ဇန်နဝါရီ (၄) ရက်တွင် သရေစည်သူ ဘွဲ့ ချီးမြှင့်ခံရ။ တော်လှန်ရေးကောင်စီဝင်၊ ပြန်ကြားရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဌာန ဝန်ကြီ:၊ လူမှုဝန်ထမ်းကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီ:ဌာန ဝန်ကြီး၊ လမ်းစဉ်ပါတီ၏ ပထမဆုံး အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး၊ ဗဟိုနိုင်ငံရေးသိပ္ပံ ကျောင်းအုပ်ကြီး စသည့်တာဝန်များ ထမ်းဆောင်။ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် လုပ်သားနေ့စဉ် အင်္ဂလိပ်မြန်မာ သတင်းစာနှစ်စောင်ကို တာဝန်ယူထုတ်ဝေခဲ့။ သတင်းစာခေါင်းကြီးအာဘော် ဆောင်းပါးနှင့် အရေးကြီးသည့် သတင်းများရေးခဲ့။ ရှေ့သို့ဂျာနယ်တွင်လည်း ဓာတ်ပုံဆောင်းပါးများ အပုဒ်(၅၀၀)ခန့်ရေးသားခဲ့။ ဟံသာဝတီသတင်းစာနှင့် ဗိုလ်တစ်ထောင်သတင်းစာ တို့တွင်လည်း ပင်တိုင်ဆောင်းပါးများရေးခဲ့။
၁၉၆၃ − ဆိုဗီယက်နိုင်ငံ ပါတီအတွင်းရေးမှူး မစ္စတာ ခရူးရိုတ်၏ ဖိတ်ကြားချက်အရ ပါတီအတွင်းရေးမှူးအနေဖြင့် ချစ်ကြည်ရေးခရီး သွားရောက်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘုရင်မင်းမြတ်၏ ဖိတ်ကြားချက်အရ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲနှင့်အတူ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ချစ်ကြည်ရေးခရီး သွားရောက်။
၁၉၆၉ − လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် သစ်တောရေးရာဝန်ကြီ:ဌာန၏ အထူးအရာရှိအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်။
၁၉၇၀ - တော်လှန်ရေးခေတ်တောလား စာအုပ်ထွက်ခဲ့။
၁၉၇၅ - ကျွန်တော့်အမြင် စာအုပ်ထွက်ခဲ့။ နိုင်ငံတော်က ချီးမြှင့်သော လွတ်လပ်ရေးမော်ကွန်းဝင် (ပထမဆင့်) ရရှိခဲ့။ နိုင်ငံခြားဘွဲ့အနေဖြင့် မာရှယ်တီးတိုး ချီးမြှင့်သော ယူဂိုဆလပ် တံခွန်ဘွဲ့ကိုလည်း ရရှိခဲ့။
၁၉၈၄ - သက်ပြည့်အငြိမ်းစားယူ၍ မဟေသီမဂ္ဂဇင်းထုတ်ဝေသူနှင့် အယ်ဒီတာချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့။
၁၉၈၆ − နိုင်ငံ့ဂုဏ်ရည် (ပထမအဆင့်) ချီးမြင့်ခံရ။
၁၉၉၈ − ရွှေရတု လွတ်လပ်ရေးနေ့တွင် မဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိကဓဇ ဘွဲ့ ချီးမြှင့်ခံရ။
၂၀၀၂ − မြန်မာနိုင်ငံ စာပေနှင့် စာနယ်ဇင်းအဖွဲ့မှ ကန်တော့ခံသက်ကြီးစာပေပညာရှင်အဖြစ် ဂုဏ်ပြုခြင်းခံရ။
၂၀၀၄ − ပြည်တွင်း ပြည်ပ သာသနာပြုလုပ်ငန်းများအား ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရာ သာသနာတော်ဆိုင်ရာ ဘွဲ့တံဆိပ်ဖြစ်သော အဂ္ဂမဟာသီရိသုဓမ္မမဏိဇောတဓရ ဘွဲ့ကို ချီးမြှင့်ခံရ။
၂၀၀၅ − ကမ္ဘာ့သာသနာပြုလုပ်ငန်း နာယက၊ မဟာစည်သာသနာ့ရိပ်သာရှိ ဗုဒ္ဓသာသနာ့နုဂ္ဂဟအဖွဲ့ချုပ်၏ အမှုဆောင်၊ မဟာသန္တိသုခဗုဒ္ဓသာသနာပြု ကျောင်းတော်ကြီ:၏ အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ စသောတာဝန်များ ထမ်းဆောင်။
၂၀၀၆ - ဘုံဘဝ ကြုံတွေ့ရဇာတ်လမ်းများစာအုပ်ထွက်။ (ယင်းစာအုပ်ဖြင့် ၂၀၀၆-ခုနှစ်အတွက် အမျိုးသား စာပေဆု (နိုင်ငံရေးစာပေ) ရရှိခဲ့။
အမှတ်(၁၅) ဇီဇဝါလမ်း၊ ပါရမီရိပ်သာ၊ ရန်ကင်းမြို့နယ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းတွင် မိသားစုနှင့်အတူ နေထိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၂ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် ဇနီး ဒေါ်တင်တင်မြင့်၊ သမီး ဒေါက်တာယုဇနစောမြင့်(ကလေးအထူးကုဆရာဝန်ကြီး)၊ သား ဦးဇော်ဝင်းမြင့် (ကညန ညွှန်ချုပ်) - ပါမောက္ခဒေါ်ရင်ရင်ဇော်တို့ကျန်ရစ်သည်။
ကလောင်ခွဲများ
ပြင်ဆင်ရန်- ဗိုလ်မှူးစောမြင့်
- မိုးမြင့်
- မိုးမြင့်အောင်
- ယိမ်းနွဲ့ပါး
- အညာသားမောင်ပေသီး
- ဦးစောမြင့်
ထင်ရှားသည့် စာအုပ်များ
ပြင်ဆင်ရန်- တော်လှန်ရေးခေတ်တောလား
- ကျွန်တော့်အမြင်
- ဘုံဘဝကြုံတွေ့ရဇာတ်လမ်းများ
- ခါကာဘိုခရီးသည်
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ကျော်ခိုင်ဝင်း၊ မောင်။ ဆရာ ဗိုလ်မှူးသမိန် စာစုစာရင်း (၁၉၅၂−၇၄) ခုနှစ်။ ရန်ကုန်၊ ရန်ကုန်စာကြည့်တိုက်နှင့် သုတပညာဌာန။ ၂၀၀၅။