ဝင်းဖောင့်

ဝင်းဖောင့် (also known as Win Myanmar Fonts) သည် ၁၃-၃-၁၉၉၂ ရက်နေ့တွင် Windows သုံး IBM pc များအတွက် ပထမဆုံး ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့် မြန်မာစာလုံး စနစ် (ဖောင့်) ဖြစ်သည်။ ASCII စနစ်တွင် Myanmar Character များ ထည့်ထားသော မြန်မာဘာသာ တစ်မျိုးတည်း ရိုက်နိုင်သည့် ဖောင့် စနစ် ဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင်း ရှမ်း၊ မွန်၊ ကရင် စသည့် အခြား တိုင်းရင်းသား ဘာသာစာဖောင့်များလည်း ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ယူနီကုဒ် မြန်မာစာစနစ် မပေါ်ခင်က အသုံးပြုခဲ့ကြသည့် လူသုံးအများဆုံး မြန်မာစာ စနစ်ဖြစ်ပြီး၊ ယင်း Win Myanmar Font character set ကို အခြေခံထားသည့် Matrix, U4, Masterpiece, ArtHouse စသည့် အခြား မြန်မာဖောင့် အမျိုးမျိုးလည်း သီးခြား ဒီဇိုင်းနာများထံမှ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ယခင်က မြန်မာ့ကွန်ပျူတာ ကုမ္ပဏီ လိမိတက် (MCC) မှ တစ်ဦးတည်း ဖြန့်ဖြူခဲ့ပြီး၊ ဆော့ဝဲမူပိုင်မှာ Win Myanmar Systems ဆိုသည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

သမိုင်းကြောင်း

၁၉၈၀ နှောင်းပိုင်းတွင် ပထမ မျိုးဆက် မြန်မာစာစနစ်ဟု သတ်မှတ်နိုင်သော standalone program များကို IBC PC များပေါ်တွင် စတင် တီထွင်၍ ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ ရန်ကုန် စက်မှု တက္ကသိုလ်နှင့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ကွန်ပျူတာဌာနတို့တွင် ဒစ်ဂျစ်တယ် မြန်မာစာ စတင် မွေးဖွားခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ထိုဌာနများမှ ပညာရှင်များ စမ်းသပ် တီထွင်ထုတ်လုပ်သည့် ဆော့ဝဲများသည် သီးသန့်ရပ်တည်နေသည့်အတွက် အဆိုပါ ပရိုဂရမ်တစ်ခုတည်းတွင်သာ စာရိုက်ရုံ သက်သက်ဖြစ်ပြီး၊ တွက်ချက်ခြင်း၊ ပုံဆွဲခြင်းကဲ့သို့ အခြား မည်သည့် application အတွင်းမှာမှ အသုံးပြု၍ မရနိုင်ခဲ့ပေ။

၁၉၈၈ တွင် ဒုတိယ မျိုးဆက် မြန်မာစာစနစ်ဟု သတ်မှတ်နိုင်သော ပန်းသီးကွန်ပျူတာသုံး ပထမဆုံး မြန်မာစာ ဖောင့်အဖြစ် School of Oriental and African Studies, University of London မှ ပါမောက္ခ ဂျွန် အိုကဲလ် မှ ဖောင့်ရေးဆွဲတတ်သူများကို ငှားရမ်း၍ တီထွင်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ Ava Burmese font (Ava Laser) ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ထိုခေတ်က ပန်းသီးကွန်ပျူတာများသည် PC များထက် ၅ ဆခန့် ဈေးကြီးသည်သာမက၊ ဈေးကွက်တွင် ၉၀% ခန့်မှာ PC များကိုသာ အသုံးပြုနေကြသေးသည့် ခေတ် ဖြစ်သည်။

၁၉၉၂ ခုနှစ် တွင် IBM pc သုံး ပထမဆုံး မြန်မာစာ ဖောင့်အဖြစ်၊ ယခင် MCC မှ ပရိုဂရမ်မာများ ဖြစ်ကြသည့် ဦးဇော်ထွဋ် (ယခု မြန်မာနက်) နှင့် ဦးသက်ကိုကို (ယခု Reuters) တို့က တီထွင်ထုတ်လုပ် ခဲ့သည်။ ပန်းသီး ကွန်ပျူတာများတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့် Ava Laser font များကို အတုယူ၍၊ Microsoft Windows version 1.1 နှင့် version 2.0 တို့တွင် ထည့်သွင်း အသုံးပြုပုံကို သရုပ်ပြသွားခဲ့သည်။ မူလက Pioneer Myanmar Font ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း၊ နောင်တွင် Win Myanmar Font အမည်ဖြင့် ဈေးကွက်တင် ရောင်းချခဲ့သည်။

၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ဘာသာရေးကဏ္ဍများမှ ပရဟိတ အသင်းများနှင့် အစိုးရ အဖွဲ့အစည်းများ အားလုံးသို့ မြန်မာဖောင့် ၁၀ ခုပါသည့် စုစုပေါင်း ကျပ်ငွေ သိန်း ၈၀ ဘိုးခန့် တန်ဘိုးရှိသော Win Myanmar Office font pack ကို အစုံပေါင်း ၂၀၀ ကျော်ကို လှူဒါန်းခဲ့သည်။

ဗားရှင်းအလိုက် ထုတ်လုပ်ခဲ့သည့် ဖောင့် အရေအတွက်နှင့် ရက်စွဲ များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

• Version 1: ၁၃-၃-၁၉၉၂ (ဖောင့် ၁ ခု)
• Version 2: ၁၂-၈-၁၉၉၂ (ဖောင့် ၂ ခု)
• Version 3: ၃၁-၁၂-၁၉၉၃ (ဖောင့် ၃၆ ခု)
• Version 4: ၂၁-၁-၂၀၀၅ (ဖောင့် ၁၂၀ ခု)
• Version 5: ၁-၁-၂၀၁၁ (ယူနီကုဒ်ဖောင့် ၁၀ ခု)

Version 4 (ASCII ဗားရှင်း)

Win Myanmar Font Version 4

၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့သော WinMyanmar4 ကို စီဒီအချပ်ပုံစံဖြင့် ပထမဆုံး ထုတ်လုပ်သော ဗားရှင်း ဖြစ်သည်။ ဤဗားရှင်းတွင် အသစ် ထူးထူးခြားခြား ပါဝင်လာသည်များမှာ မြေပုံဖောင့်များနှင့် ကာတွန်းဖောင့်များ ပါဝင်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ Windows XP, Office 2003 သုံး ကွန်ပျူတာများအထိ အသုံးပြုနိုင်သည်။ အောက်ပါအတိုင်း installer package ၂ မျိုးစီ ကွဲပြားသည်။

• WinMyanmar4: ASCII စနစ်သုံး မြန်မာစာဖောင့် ၁၂၀ ကျော် ပါဝင်သည်။
• WinInnwa4: ASCII စနစ်သုံး မြန်မာစာစနစ် ဖြစ်ပြီး Win Innwa font တစ်ခုတည်းသာပါရှိသည့် အခမဲ့ ဖြန့်ဝေသော freeware ဖြစ်သည်။ မည်သူမဆို အခမဲ့ တရားဝင် အသုံးပြုနိုင်၊ ထပ်ဆင့်ဖြန့်ဝေနိုင်သည့် freeware ဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

Version 5 (ယူနီကုဒ် ဗားရှင်း)

ယူနီကုဒ် ကမ္ဘာသုံး စံစနစ်နှင့် ကိုက်ညီသော မြန်မာစာဖောင့်များကို WinUni ဖောင့်အုပ်စုအဖြစ် ဗားရှင်း ၅ တွင် သီးခြား ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ယခင်က လူသုံးများခဲ့သည့် Win Innwa ဖောင့်ကို ယူနီကုဒ် သုံး Win Myanmar Version 5 တွင် WinUni Innwa အဖြစ် အသုံးပြုသူများ ရောထွေးခြင်း မဖြစ်စေရန် အမည်သစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ အောက်ပါအတိုင်း installer package ၂ မျိုးစီ ကွဲပြားသည်။

• WinMyanmar5: ယူနီကုဒ်စနစ်သုံး မြန်မာဖောင့် ၁၀ ခု ပါဝင်သည်။ DVD ပုံစံ ဗူးအကြီးဖြင့် ရောင်းချနေသည်ကို တွေ့ရသည်။
• WinInnwa5: ယူနီကုဒ်စနစ်သုံး မြန်မာစာစနစ်သုံး ဝင်းယူနီအင်းဝဖောင့် (WinUni Innwa) တစ်ခုတည်းသာပါရှိပြီး၊ တရားဝင် အခမဲ့ ဖြန့်ဝေသော freeware ဖြစ်သည်။

လက်ရှိအခြေအနေ

ဒုတိယ မျိုးဆက် မြန်မာစာစနစ်ဟု သတ်မှတ်ကြသော ဝင်းဖောင့်များမှ တစ်ဆင့်၊ data-processing ပြုလုပ်နိုင်သော တတိယမျိုးဆက် မြန်မာစာစနစ် ဖြစ်သည့် မြန်မာ ယူနီကုဒ် ပေါ်ပေါက်လာစေရန်အတွက် ရှေးဦးစွာ ကြိုးပမ်းခဲ့သူများတွင်လည်း ဦးဇော်ထွဋ် ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း Unicode Consortium မှ အစည်းအဝေးမှတ်တမ်းများအရ သိရှိရသည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်လောက်ကတည်းက မြန်မာ ယူနီကုဒ် ပေါ်ပေါက်လာရေးအတွက် သုတေသန မျိုးစုံ လုပ်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ သူသည် ၂၀၀၀ ခုနှစ်မှစ၍ MCPA အသင်း၏ အလုပ်အမှုဆောင် ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါတွင် မြန်မာနက် ဆိုသည့် သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာ လုပ်ငန်းကို ဦးဆောင်နေပြီး၊ MCIA ခေါ် မြန်မာ ကွန်ပျူတာ လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက် ခံထားရသူ ဖြစ်သည်။ MCF ခေါ် မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာ အသင်းချုပ်တွင်လည်း အမှုဆောင် အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်သည်။

၁-၁၀-၂၀၁၉ ရက်နေ့တွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး ဒစ်ဂျစ်တယ် မြန်မာစာအသုံးပြုသူအားလုံး မြန်မာယူနီကုဒ် စံနစ်ကို ပြောင်းလဲ အသုံးပြုကြမည့်အကြောင်းကို ၆ လ ကြိုတင်၍ အများပြည်သူများကို အသိပေးကြေညာခဲ့ပြီး၊ ယင်းနေ့တွင် မြန်မာယူနီကုဒ် ကူးပြောင်းခြင်း အခမ်းအနားကို နေပြည်တော် MICC1 ခန်းမ၌ ကျင်းပခဲ့သည်။

လှူဒါန်းမှုများ

• ၁၃-၂-၁၉၉၂ ရက်နေ့တွင် ပြပွဲပြုလုပ်၍ ဌာဆိုင်ရာ အချို့ကို လှူဒါန်းခဲ့သည်ကို သတင်းစာ၊ MRTV တို့တွင် ပါရှိခဲ့သည်။
• ၁၈-၄-၁၉၉၄ တွင် အကျိုးအမြတ် မယူသော လူမှုရေး၊ ဘာသာရေး၊ ကျန်းမာရေး အသင်းအဖွဲ့များနှင့် အစိုးရ ဌာနဆိုင်ရာများအနက် ကွန်ပျူတာ ကိုယ်ပိုင် အသုံးပြုလျက် ရှိသော အဖွဲ့အစည်း ၂၀၀ ကျော်တို့အား ဖောင့် ၁၀ ခုပါသော Win Myanmar Office font pack ကို လှူဒါန်းခဲ့သည်။
• ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကားများဖြင့် ကွန်ပျူတာ အသုံးပြုနိုင်ရန် ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ မွန်၊ ရှမ်း ဘာသာစကား ဝင်းဖောင့်များကို နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသား ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနတွင် လိုအပ်သလို အသုံးပြုနိုင်ရန် လှူဒါန်းခဲ့ပြန်သည်။
• ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ယူနီကုဒ်စနစ်ကို အခြေခံထားသည့် အများပြည်သူပိုင် ဘုံသုံး ပြည်ထောင်စုဖောင့် ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ဒစ်ဂျစ်တယ် စာလုံးဒီဇိုင်းများကို ရေးဆွဲ ပေးပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာ အသင်းချုပ် ထံသို့ လှူဒါန်းခဲ့သည်။