ဝစ်ကလစ်၊ ဂျွန်

ဝစ်ကလစ်, ဂျွန်(ခရစ် ၁၃၂၈ ခန့် · ၁၃၈၄ )

ဂျွန်ဝစ်ကလစ် (John Wycliffe) သည် အယူဝါဒနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ခေတ်ပြင်ဆရာအဖြစ်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ သမ္မာကျမ်းစာ တစ်အုပ်လုံးကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ပြန်ဆိုရန် ပထမဦးဆုံးစီစဉ်ခဲ့သူ အဖြစ်နှင့်သော်လည်းကောင်း ထင်ရှားသောအင်္ဂလိပ် ဘုန်းကြီး ဖြစ်သည်။ ဗရင်ဂျီဂိုဏ်း သံဃာအဖွဲ့ဝင်တို့၏ အပြုအမူအချို့ကိုလည်း အပြင်းအထန် ဝေဘန်ကန့်ကွက်ခဲ့သူဖြစ်သောကြောင့် သူ့အား ခရစ်ယာန်သာသနာအရေးပုံ ၏ မိုးသောက်ကြယ် ဟူ၍ ကင်ပွန်းတပ်ခေါ်လေ့ရှိကြသည်။ ဝစ်ကလစ်သည် ယော့ရှိုင်ယာနယ်၊ ရစ်ချမွန်မြို့အနီးတွင်မွေးဖွား၍ အောက်စဖို့တက္ကသိုလ်၊ ဗေးလယားကောလိပ်ကျောင်း၌ ပညာဆည်းပူးခဲ့သည်။ ၁၃၆ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ထိုကောလိပ်ကျောင်း၌ ကျောင်းအုပ်အဖြစ် လုပ်ကိုင်သည်။ ထို့နောက် ဝစ်လရှိုင်ယာနယ် ဖီလင်ဂမ်မြို့တွင်လည်းကောင်း၊ လက်စတာရှိုင်ယာနယ် လတ္တဝပ်မြို့တွင်လည်းကောင်း သင်းအုပ် ဘုန်းကြီးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထိုခေတ်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းသည် အလွန်တန်ခိုးကြီး၏။ မိမိ သဘောအတိုင်း သာသနာဆိုင်ရာအခွန်အကောက်များကို စည်းကြပ်ကောက်ခံ လိုသည်။ ခရစ်ယာန်သံဃာအဖွဲ့ဆိုင်ရာ ရာထူးများကိုလည်း မိမိအလိုကျ ခန့်အပ်လိုသည်။ ထို့ပြင် သံဃာအဖွဲ့ဝင်တို့သည် အကျင့်သိက္ခာပျက်ပြားလျက် စည်းစိမ်ချမ်းသာကိုခံစားနေကြသည်။ နိုင်ငံအုပ်ချုပ်ရေး၌လည်း သံဃာတို့သည် ပါဝင်စွက်ဖက်လွန်းသည်ဟု ဝစ်ကလစ်ကယူဆသည်။ ထို့ကြောင့် သာသနာရေးအာဏာပိုင်တို့က ပြင်းထန်စွာဝေဘန်ခဲ့လေသည်။ တိုင်းပြည်၌ဩဇာရှိသော လန်ကတ်စကာမြို့စား ဂျွန်အော့ဂေါင့်နှင့် အခြားသူ ကောင်းမျိုးတို့က ဝစ်ကလစ်၏အယူအဆကို ထောက်ခံကြသည်။ ၁၃၇၄ ခုနှစ်တင် တတိယအက်ဒွပ်ဘုရင်သည် သာသနာရေး အာဏာပိုင်တို့၏ အခွင့်အရေးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အင်္ဂလိပ်အစိုးရနှင့် အငြင်းပွားသည့်ကိစ္စကို ပုပ်ရဟန်းမင်း၏ကိုယ်စားလှယ်တို့နှင့် တွေ့ဆုံဖြေရှင်းရန် ဝစ်ကလစ်အား ဗဲလဂျီယမ်နိုင်ငံ ဗရုဂျမြို့သို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ထို ဆွေးနွေးပွဲမှာမအောင်မြင်ချေ။ ဝစ်ကလစ်က လူတိုင်း ဘုရားသခင်နှင့် တိုက် ရိုက်ဆက်ဆံရမည် ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သမ္မာကျမ်းစာ၌ပါရှိသော တရားတော်အားဖြင့်သာ လူတို့သည်ကယ်တင်ခြင်းကို ရနိုင်မည်ဟူ၍လည်းကောင်း ဟောပြောလေသည်။ အယူဝါဒရေးနှင့် နိုင်ငံရေးကိုခွဲခြားထားသင့်သည် ဟူ၍ လည်းယူဆသည်။ ထိုကဲ့သို့ သာသနာရေးအာဏာပိုင်တို့၏ ဝါဒနှင့်ဆန့်ကျင်၍ ဟောပြောသောကြောင့် ၁၃၇၇ ခုနှစ်တွင်၁၁ ဆက်မြောက် ပုပ်ရဟန်းမင်း ဂရက်ဂရီက ဝစ်ကလစ်အား သာသနာဖျက်အဖြစ် ရှုတ်ချပြီးလျှင် ဖမ်း ဆီး၍ အချုပ်ချထားရန် အင်္ဂလိပ်အစိုးရထံတောင်းဆိုခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် အစိုးရက ထိုတောင်းဆိုချက်ကို မလိုက်လျောခဲ့ချေ။ ၁၃၈၁ ခုနှစ်တွင် တောင်သူလယ်သမားအရေးပုံ ပေါ်ပေါက်လာရာ ဝစ်ကလစ်သည် မိမိ၏ အယူဝါဒဆိုင်ရာယုံကြည်ချက်တို့ကို သာမန်လူတန်းစားတို့ လက်ခံလာအောင် ဆောင်ရွက်ရမည်ဟူ၍ သဘောပေါက်လေသည်။ ထို့ကြောင့် လူတိုင်း သမ္မာကျမ်းစာကိုဖတ်ရွတ်လေ့လာနိုင်စေရန် အင်္ဂလိပ် ဘာသာသို့ပြန်ဆိုခြင်းကို ၁၃၈၂ ခုနှစ်တွင် စတင်ဆောင်ရွက်သည်။ ဝစ်ကလစ်ကိုယ်တိုင် သမ္မာကျမ်းကို မည်ရွေ့မည်မျှအထိ ဘာသာပြန်ခဲ့သည်ဟူ၍ ကား အသေအချာမသိရချေ။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းနှင့် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း တစ်စိတ် တစ်ပိုင်းကို ဘာသာပြန်ခဲ့သည်ဖြစ်တန်ရာ၏။ ကျန်အပိုင်းများကိုမူ သူ၏ နောက်လိုက် တပည့်တို့ကပြန်ဆိုကြသည်။ ၁၃၈၈ ခုနှစ်ခန့်တွင် ဝစ်ကလစ် ဦးစီး၍ ပြန်ဆိုခဲ့သော သမ္မာကျမ်းကိုပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုသမ္မာကျမ်းသည် လူတို့အတွက် အယူဝါဒရေး၌ အကျိုးပွားစေရုံမျှမက အင်္ဂလိပ်စကား ပြေအရေးအသား၌လည်း စံထားထိုက်သော ကျမ်းတစ်စောင်ဖြစ်လာပေသည်။ ဝစ်ကလစ်သည် သမ္မာကျမ်း၌ ခရစ်တော်၏တရားကို ဟောပြောရန် တပည့်များကို အရပ်ရပ်သို့စေလွှတ်သည်။ ထိုတပည့်တို့သည် အဆင်းရဲ အပင်ပန်းခံကာ တရားတော်ကို ခြေလျင် လှည့်လည်ဟောပြောကြသဖြင့် ယင်းတို့ကို လောလဒ်(ဝါ)ခင်ကြီးမွဲများဟုခေါ်ကြသည်။ ၁၅ ရာစုနှစ်အတွင်းက လောလဒ်တို့သည် ညှဉ်းဆဲနှိပ်စက်ခြင်းကိုခံခဲ့ကြရ၏။ အချို့တို့မှာ မီးရှို့ သတ်ခြင်းကိုပင်ခံခဲ့ရ၏။ သို့ရာတွင် လောလဒ်တို့သည် ခရစ်ယာန်သာသနာ အရေးတော်ပုံဖြစ်ပွားသည်အထိ အင်အားကောင်းမြဲကောင်းလျက်ရှိလေသည်။ ဝစ်ကလစ်၏ ဆောင်ရွက်ချက်ကြောင့် ခရစ်ယာန် သံဃာအဖွဲ့တွင် ထင်ရှားသောပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ မဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း နောင်တွင် ဗိုဟီးမီးယားပြည်က ဂျွန်ဟပ်စ၊ ဂျာမနီပြည်က မာတင်လူသာကဲ့သို့သော ခေတ်ပြင်ဆရာတို့အတွက်လမ်းစဖော်ပေးရာရောက်လေသည်။ ဂျွန်ဝစ်ကလစ်သည် ၁၃၈၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် လတ္တာဝပ်မြို့၌ လေဖြတ်သည့်ရောဂါဖြင့်ကွယ်လွန်လေသည်။