သံယောဇဉ်
သံယောဇဉ် ၁၀-ပါးကို သုတ္တန်နည်းနှင့် အဘိဓမ္မာနည်းဟူ၍ ယေဘုယျအားဖြင့် ခွဲခြားနိုင်သည်။ သတ္တဝါ အပေါင်းတို့အား ထိုထိုဘဝမှ မလွတ်ရအောင် တုပ်နှောင်ဖွဲ့ချည်ထားတတ်သော တရားဆယ်ပါး ဟူ၍ အနက်ရရှိသည်။
သုတ္တန်နည်း
ပြင်ဆင်ရန်သုတ္တန်အရ ခွဲခြားနည်းမှာ[၁]
- ကာမရာဂ သံယောဇဉ်- ကာမတဏှာ လောဘ။
- ရူပရာဂ သံယောဇဉ်- ရူပတဏှာ။
- အရူပရာဂ သံယောဇဉ်- အရူပတဏှာ။
- ပဋိဃ သံယောဇဉ်- ဒေါသစေတသိက်။
- ဒိဋ္ဌိ သံယောဇဉ်- ဒိဋ္ဌိစေတသိက်။
- မာန သံယောဇဉ်- မာနစေတသိက်။
- သီလဗ္ဗတ ပရာမာသ သံယောဇဉ်- ဒိဋ္ဌိစေတသိက်။
- ဝိစိကိစ္ဆာ သံယောဇဉ်- ဝိစိကိစ္ဆာစေတသိက်။
- ဥဒ္ဓစ္စ သံယောဇဉ်- ဥဒ္ဓစ္စ စေတသိက်။
- အဝိဇ္ဇာ သံယောဇဉ်- မောဟစေတသိက်။ [၂]
အဘိဓမ္မာနည်း
ပြင်ဆင်ရန်အဘိဓမ္မာအရ ခွဲခြားနည်းမှာ[၃]
- ကာမရာဂသံယောဇန
- ဘဝရာဂသံယောဇန
- ပဋိဃရာဂသံယောဇန
- မာနသံယောဇန
- ဒိဋ္ဌိသံယောဇန
- သီလဗ္ဗတပရာမာသသံယောဇန
- ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇန
- ဣဿာသံယောဇန
- မစ္ဆရိယသံယောဇန
- အဝိဇ္ဇာသံယောဇန တို့ဖြစ်ကြသည်။[၄]
သုတ္တန်နည်းနှင့်အဘိဓမ္မာနည်းတွင်ကွဲပြားသွားသည်မှာ သုတ္တန်နည်းသည် ရူပရာဂနဲ့အရူပရာဂသံယောဇနကို အဘိဓမ္မာနည်း၌ ဘဝရာဂသံယောဇနဟူ၍ ပေါင်းယူလိုက်ခြင်းဖြစ်၏ ။
“သံယောဇဉ်အပြား”
ပြင်ဆင်ရန်သုတ္တန်နည်းသံယောဇဉ်, အဘိဓမ္မာနည်း သံယောဇဉ်ဟူ၍ ၂-ပါးရှိ၏။ ထိုတွင် သုတ္တန်နည်း သံယောဇဉ်သည်— သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ, ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ရူပရာဂ, အရူပရာဂ, မာန, ဥဒ္ဓစ္စ, အဝိဇ္ဇာဟူ၍ ၁၀-ပါးရှိ၏။ ထို၁၀-ပါးတို့တွင် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ အစ ဗျာပါဒ အဆုံးရှိသော ၅-ပါးတို့ကို အောက်ဖြစ်သော ကာမဘုံဟူသောအဘို့၌ ဆည်းကပ်တတ်သောကြောင့် ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ဟူ၍ ခေါ်သည်။ ရူပရာဂ အစ အဝိဇ္ဇာအဆုံးရှိသော ၅-ပါးတို့ကို အထက်ဖြစ်သော ရူပဘုံ, အရူပဘုံဟူသောအဘို့၌ ဆည်းကပ်တတ်သောကြောင့် ဥဒ္ဓံဘာဂိယသံယောဇဉ်ဟူ၍ ခေါ်သည်။ [၅] တရားကိုယ်အားဖြင့် လောဘ, ဒေါသ, မာန, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, ဥဒ္ဓစ္စ, မောဟ-ဟူ၍ (၇) ပါးသာ ရသည်။
အဘိဓမ္မာနည်း သံယောဇဉ်သည် ကာမရာဂ, ပဋိဃ, မာန, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ, ဘဝရာဂ, ဣဿာ, မစ္ဆရိယ, အဝိဇ္ဇာ-ဟူ၍ ၁၀ ပါးရှိ၏။ တရားကိုယ်အားဖြင့် လောဘ, ဒေါသ, မာန, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, ဣဿာ, မစ္ဆရိယ, မောဟ-ဟူ၍ (၈) ပါးသာ ရသည်။ [၆]
“သံယောဇဉ်တို့ကို မဂ်ဖြင့်ပယ်ပုံ”
ပြင်ဆင်ရန်ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ, ဣဿာ, မစ္ဆရိယ ဤ၅-ပါးကို သောတာပတ္တိမဂ် ပယ်သည်။ ရုန့်ရင်းသော ကာမရာဂ, ပဋိဃ ဤ ၂-ပါးကို သကဒါဂါမိမဂ် ပယ်သည်။ သိမ်မွေ့သော ကာမရာဂ, ပဋိဃ ဤ ၂-ပါးကို အနာဂါမိမဂ် ပယ်သည်။ မာန, ဘဝရာဂ, အဝိဇ္ဇာ ဤသုံးပါးကို အရဟတ္တမဂ် ပယ်သည်။ [၇] ဤအဘိဓမ္မာနည်း သံယောဇဉ် ၁၀-ပါးကို သတ္တဝါတို့ကို ဘဝတို့၌ ယှဉ်စေတတ် နှောင်ဖွဲ့တတ်သောကြောင့် “ဘဝသံယောဇဉ် " ဟူ၍လည်းခေါ်သည်။ [၈] [၉]
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ ဖျာပုံတိုက်သစ်ဆရာတော် အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ အရှင်ဩဘာသာဘိဝံသ ရေးသားသော သုတေသန သရုပ်ပြအဘိဓာန်ကျမ်း
- ↑ ဒသယိမာနိ ဘိက္ခဝေ သံယောဇနာနိ။ ကတမာနိ ဒသ? ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသော ကာမစ္ဆန္ဒော ဗျာပါဒေါ။ ဣမာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ? ရူပရာဂေါ အရူပရာဂေါ မာနော ဥဒ္ဓစ္စံ အဝိဇ္ဇာ။ ဣမာနိ ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ။ ဣမာနိ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဒသ သံယောဇနာနီတိ။ အံ၊၃၊၂၆၉-၇၀။ (ဒီ၊၃၊၁၈၁။ မ၊၁၊၄၀။ မ၊၂၊၉၅။ သံ၊၂၊၁၀၆-၇။ သံ၊၃၊၅၆-၇။ အံ၊၂၊၇၅။ နေတ္တိ၊၁၄။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၆၊ ၁၆၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၆။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၁။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၇၄၊ ၁၁၈။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၆၂။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၂၃၂။ မ၊ဋီ၊၂၊၆၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၊ ၁၈၈)။
- ↑ University of Abhidhamma Level I textbook,Designation of individuals (Puggalapanna- tti)
- ↑ တတ္ထ ကတမာနိ ဒသ သံယောဇနာနိ၊ ကာမရာဂသံယောဇနံ ပဋိဃသံယောဇနံ မာနသံယောဇနံ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ သီလဗ္ဗတပရာမာသသံယောဇနံ ဘဝရာဂသံယောဇနံ ဣဿာသံယောဇနံ မစ္ဆရိယသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ၊ ဣမာနိ ဒသ သံယောဇနာနိ။ အဘိ၊ဝိ၊၄၀၅။ (ဒီ၊၂၊၂၄၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၄-၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၁။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၁၂၉။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၃၂၁-၂။ မ၊ဋီ၊၁၊၉၆၊ ၃၇၉။ မူလဋီ၊၁၊၁၂၁)။
- ↑ မ၊၂၊၉၅-၆။ အံ၊၃၊၂၆၉-၇၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။ ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၆၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃။
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၂၀
- ↑ အဘိ၊ဓ၊၂၂၄။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၅။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၁၂၉။
- ↑ အံ၊၂၊၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၅။
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၂၀