အစ္စလာမ် မာဘတ်မြို့သည် ပါကစ္စတန်သမ္မတနိုင်ငံ‎မြို့တော်‎သစ်ဖြစ်သည်။ ယခင် အနောက်ပါကစ္စတန်မြောက်ပိုင်း အနန့်တနပ်ခရိုင်တွင်ရှိ၍ မြောက်လတ္တီတွဒ် ၃⁠၃° ၄၀'နှင့် အရှေ့ လောင်ဂျီတွဒ် ၇၃° ၈' တို့ ဆုံရာတွင် တည်ရှိသည်။

ပါကစ္စတန်အစိုးရ အစဉ်အဆက်တို့ ရုံးစိုက်ရာ တောင်ဘက်ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းပေါ်ရှိ ကရာချိမြို့‎ သည် ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ မြို့တော်အဖြစ်မှ ရပ်ဆိုင်းသွားခဲ့ပြီး မြောက်ဘက်ကုန်းတွင်းပိုင်းရှိ တောင်စခန်း မြို့ဖြစ်သော ရဝါပင်ဒီမြို့‎သို့ ယာယီပြောင်းရွှေ့ရုံးစိုက်သည်။ ပါကစ္စတန်သမ္မတအယွတ်ခန်‎သည် ရဝါပင်ဒီမြို့ မြောက်ဘက် ၁၀ မိုင်ကျော်အကွာရှိ ကျေးရွာခြောက်ရွာနေရာတွင် အစ္စလာမ်မာဗတ်ဟူသောအမည်ဖြင့် ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် မြို့သစ် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

မြို့အင်္ဂါနှင့်အညီ စနစ်တကျ အကွက်ချ၍ တည်ဆောက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အဆောက်အအုံ‎များမှာ ဗိသုကာ‎ပညာ လက်စွမ်းပြ ခေတ်မီ ထူးခြားလှပကြသည်။၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် မြို့လူဦးရေ ငါးသောင်းရှိလာသည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၂၃၅၀ဝ၀ရှိနေ လေပြီ။

မြို့လူထု သောက်သုံးရန်အတွက် ရေကို မြို့လယ်ရှိ ရဝါရေလှောင်ကန်မှ လွှတ်ပေးသည်။ အစ္စလာမ်မာဗတ်မြို့နှင့် ရဝါပင်ဒီမြို့ နှစ်မြို့အတွက် တစ်နေ့လျှင် ရေဂါလံ ၁၄ သန်းအထိ လွှတ်ပေးရသည်။ ရဝါရေကန်‎ကြီးသည် အကျယ်စတုရန်း သုံးမိုင်ရှိ၍ အလွန်သာယာလှပသည်။

အစ္စလာမ်မာဗတ်မြို့သည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေ ၁ယ၆၅၁ မြင့်၍ ပေါ့ဝါးကုန်းပြင်မြင့် ပေါ်၌ တည်ရှိသည်။ တောင်ဘက်တွင် ပန်ဂျပ်‎နယ် ဆားတောင်တန်း၊ အနောက်ဘက်တွင် အိန္ဒုမြစ်‎၊ မြောက် ဘက်တွင် ကသ္မီရ‎နယ် ဆိရင်နဂါးမြို့‎ တို့ ရှိကြသည်။

တောင်ဘက်ရှိ လာဟိုမြို့‎မှ အနောက်မြောက်နယ်စပ် ပက်ရှဝါးမြို့‎သို့သွားသော မီးရထားလမ်း‎သည် အစ္စလာမ်မာဗတ်မြို့ကို ဖြတ်၍သွားသည်။ မြို့ပတ်ဝန်းကျင်၌ ရှေးဟောင်း ဘုရားကျောင်းအို ကျောင်းပျက်များ အနှံ့အပြား ရှိသဖြင့်၎င်း၊ လှပသော စမ်းတွင်းနှင့် တူးမြောင်းများကြောင့်၎င်း ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်‎တို့ အလာများသည်။[]

  1. စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ်၊ ၁၉၇၈