သိပ္ပံမောင်ဝ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

နှောင်းခေတ် စာဆိုတော်များ အနက် ‘သိပ္ပံ မောင်ဝ’‘သိပ္ပံမောင်ဝ’ ဟူသော စာဆိုတော်ကြီးကိုကား စာပေ လိုက်စားသူတိုင်း မသိသူ မရှိ၊မသိသူမရှိ၊ သိကြသည်ပင်။ တဖန် ‘ခေတ်စမ်းစာပေ’ အကြောင်း ပြောလျှင်လည်း ခေတ်စမ်း စာပေကို ရှေ့တန်းမှ မားမားမတ်မတ် ရပ်လျက် ပြုစု ပျိုးထောင် ခဲ့သူများတွင် သိပ္ပံမောင်ဝကို မထည့်၍ မဖြစ်၊ ထည့်ရမည်ပင်။ ထို ‘သိပ္ပံမောင်ဝ’ ခေါ် စာဆိုတော်ကြီးသည်ကား အခြားမဟုတ် ဦးစိန်တင်၊ ဘီအေ၊ အိုင်-စီ-အက်စ်ပင် ဖြစ်ပါသတည်း။ <ref>စာဆိုတော်များ အတ္ထုပ္ပတ္တိ - ပညာရွှေတောင် စာအုပ်တိုက် ကနေ ၂ဝဝ၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလမှာ ပထမ အကြိမ် အဖြစ် ထုတ်ဝေ ခဲ့ပြီး ပြန်ကြားရေးနှင့် ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေး ဦးစီး ဌာန (ရုံးချုပ်) စာတည်း အဖွဲ့က စုဆောင်း ပြုစုတဲ့ ‘နှစ်ဆယ် ရာစု မြန်မာ စာရေး ဆရာ များနှင့် စာစု စာရင်း’ စာအုပ်နဲ့ မောင်သုတ အမည်ခံ ဗိုလ်မှူး ဘသောင်း (မဟာ ဝိဇ္ဇာ၊ ရွှေတံဆိပ်ရ) ပြုစုကာ ဦးခင်အေး (မောင်ခင်မင်၊ ဓနုဖြူ) ပါမောက္ခ၊ မြန်မာစာ ဌာန၊ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် တည်းဖြတ် ဖြည့်စွက်တဲ့ ပဥ္စမအကြိမ်ပဉ္စမအကြိမ် ၁၊ ဩဂုတ်၊ ၂ဝဝ၂၊ ရာပြည့် စာအုပ်တိုက်ထုတ်</ref><ref># ''မြဝတီ မဂ္ဂဇင်း၊ အတွဲ ၅၊ အမှတ် ၆၊ ‘မင်းသုဝဏ်’ ၏ ‘သိပ္ပံမောင်ဝ ခေါ် ဦးစိန်တင် ဘီ-အေ၊ အိုင်-စီ-အက်စ်’ ဆောင်းပါး။</ref><ref> ''ကဗျာဗန္ဓသာရကျမ်း၊ မျက်နှာ ၅၇။ </ref>

ဦးစိန်တင်သည် [[မော်လမြိုင်မြို့]] မုပွန် နတ်ကျွန်းရပ်တွင် အဖ ဦးအုန်းရွှေ၊ အမိ ဒေါ်သစ်တို့မှ ဖွားမြင်သူ ဖြစ်သည်။ ငယ်စဉ်ကပင် မိခင်ဆုံးသဖြင့် အဖွားနှင့် ကြီးဒေါ်တို့လက်တွင်ကြီးပြင်းခဲ့ရသည်။ ငယ်စဉ်ကပင် မြန်မာစာပေ [[ပိဋကတ်]]မြန်မာစာပေပိဋကတ် ကျမ်းဂန်တို့တွင် များစွာပင် ကျွမ်းကျင် လှပေသော အဘိုးဖြစ်သူ ဦးလူကလေး၏ ပြောကြား ဆုံးမရာ ဝတ္ထု၊ ပုံပြင်၊ ရာဇဝင် အစ ရှိသည်တို့ကို ကောင်းစွာ နာယူ ကျက်မှတ် ခဲ့ရသဖြင့် မြန်မာဘက် ဆိုင်ရာမြန်မာဘက်ဆိုင်ရာ အဖြာဖြာသော ပညာရပ်တို့၌ အခြေအမြစ် ကောင်းစွာ ရရှိခဲ့သူ ဖြစ်လေသည်။ ကျောင်းသား အရွယ်သို့ ရောက်၍ အင်္ဂလိပ်အင်္ဂလိပ်ကျောင်းတွင် ကျောင်းတွင် နေစဉ် အခါနေစဉ်အခါ ကာလ၌လည်း မိမိ၏ ဘကြီးဖြစ်သူ တောင်ဝိုင်းကြီး ရွှေကျင်တိုက်၌ သီတင်းသုံးလျက် ရှိသော ဘုန်းတော်ကြီး ဦးပညာဇောတ ထံသို့မကြာမကြာ သွားရောက်ကာ ပညာရင်နို့ကို သောက်စို့ မှီဝဲခြင်း အားဖြင့်လည်း ဦးစိန်တင်သည်၊ဦးစိန်တင်သည် မြန်မာအင်္ဂလိပ်မြန်မာ နှစ်ဘာသာဆိုင်ရာ ဗဟုသုတ အဖြာဖြာ တို့ကိုအဖြာဖြာတို့ကို တိုးတက် မှတ်သား စုဆောင်း ရမိသည်။စုဆောင်းရမိသည်။

၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် အိုင်အေ အထက်တန်း စာမေးပွဲကို မြန်မာဘာသာ အတွက် ပထမဆု ရသူတို့ကို ချီးမြှင့်သည့် သာဒိုးအောင် ဆုတံဆိပ်တို့ကို ရရှိ အောင်မြင် ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ကျောင်းအုပ်ကြီး၏ တလ (၂ဝိ/-) နှင့် နှစ်နှစ် ချီးမြှင့်သည့် ဆုငွေ ရရှိခဲ့သည့် အပြင့်အပြင် နှစ်နှစ်စေ့သော အခါ နောက်ထပ် တလ (၂၅ိ/-၂၅) ဖြင့်ကျပ်ဖြင့် အစိုးရ၏ ထောက့်ပံ့ငွေပါ ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၂၇ ခုနှစ် ဘီအေ စာမေးပွဲတွင် မြန်မာဘာသာ၌ ပထမတန်း ဂုဏ်ထူးဖြင့် အောင်မြင်၍ ဒယ်လီဂျမ်ရှယ်ဂျီနယ် ဆုတံဆိပ် ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရသည်။ ထို့နောက် ပါမောက္ခ ဦးဖေမောင်တင်၏ ကြိုးပမ်းချက်ဖြင့် မြန်မာစာ ဂုဏ်ထူးတန်းသို့ ထိုနှစ်တွင် တဦးတည်းသော စာသင်သား အဖြစ် တက်ရောက် စာသင်ကြား ခဲ့ရာ ပထမတန်းကို ပထမ အဆင့်ဖြင့် အောင်မြင် ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ယူနီဘာ စီတီ ကောလိပ် သိပ္ပံကျောင်း၌ မြန်မာ ဘာသာရပ် ဆိုင်ရာ ဆရာ အဖြစ် စာသင်ရင်း အမ်အေ အတန်းကို ဆက်တက် ခဲ့သည်။

စစ်အတွင်းစစ်အတွင်းကာလ ကာလ မသမာ လူဆိုးတို့၏မသမာလူဆိုးတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် အသက် သေဆုံးရသောအသက်သေဆုံးရသော အခါ၌မူ စစ်ပြေး အနေနှင့်စစ်ပြေးအနေနှင့် ကန့်ဘလူမြို့နှင့် ၁ဝ မိုင်ခန့်အကွာ ဂါးဒါး ဆည်ကြီးရွာတွင် ကန့်ဘလူ နယ်ပိုင်ကန့်ဘလူနယ်ပိုင် ဝန်ထောက်ဟောင်း ဦးဘသန်း တို့နှင့် ဂါးဒါး ဆည်ကြီးရွာ ဗိုလ်ဘဲ၌ဗိုလ်တဲ၌ ခိုနေကြခိုက် ဖြစ်ပါ၏။ အနိစ္စ ရောက်ရရှာသော အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့ နံနက် ၅ နာရီခန့် ဝေလီဝေလင်း အချိန်တွင် ဓားပြ လူဆိုး ၁ဝဝ ခန့်တို့သည် ဦးစိန်တင်တို့ တည်းခို နေထိုင်ရာ ဗိုလ်တဲကို အဘက်ဘက်မှ ဝိုင်း၍ သေနတ်နှင့် တရစပ် ပစ်ခတ် ကြပေသည်။ အင်အားချင်း မမျှ၍ လက်နက်ချ အညံ့ခံ ကြပါငြားလည်း မသိ ဆိုးရွားလှသော လူတသိုက်ကား အပစ်အခတ် မရပ်။ ဆက်လက် ပစ်ခတ်နေသည့် အထဲမှ နယ်ပိုင် ဝန်ထောက်ဟောင်း ဦးဘသန်းလည်း ပွဲချင်းပြီး သေရ ရှာလေသည်။ ဦးဘသန်း၏ ဇနီးသည်လည်း ပွဲချင်းပြီး သေရ ရှာလေသည်။ အရေးပိုင်မင်း ဦးစိန်တင်လည်း ပွဲချင်းပြီး သေရ ရှာလေသည်။ ဤသို့အားဖြင့် စာပေ လောကမှစာပေလောကမှ ကြယ်တပွင့်သည် ကြွေလွင့် ပျောက်ကွယ်၍ သွားရရှာပေသည်။