အယ်လ်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
No edit summary |
အရေးမကြီး clean up using AWB |
||
စာကြောင်း ၁၈ -
| ကမ်ရိုးတန်း =
| စံတော်ချိန်ဇုန် = +၁
| ရုံးသုံးဘာသာများ = [[အာရပ်ဘာသာ|အာရပ်]] <
| လူဦးရေ = ၃၄,၈၉၅,၀၀၀
| လူဦးရေအဆင့် =
စာကြောင်း ၅၅ -
== နိုင်ငံရေး ==
၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် လွတ်လပ်ရေးရပြီး ပထမဆုံးသမ္မတအဖြစ် အာမက်ဘင်ဘဲလားအား ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည်။ ၁၉၆၅ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဘင်ဘဲလားအား ဗိုလ်မှုးကြီး ဘူပီဒီယင်းက ဖြုတ်ချအာဏာသိမ်းခဲ့သည်။ ၁ဝနှစ်ကြာပြီးနောက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်အား ၁၉၇၆ ခုနှစ်၌ ပြဌာန်းကာ ဆိုရှယ်လစ်စနစ်အား အကောင်ထည်ဖော်ရန် ရည်မှန်းခဲ့သည်။ ဆိုရှယ်လစ် စနစ်သစ်တွင် လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ၌ ဦးဆောင်ခဲ့သော အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦးသည် နိုင်ငံ၏ တစ်ခုတည်းသော ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ ခုနှစ်တွင် ဘူပီဒီယင်း ကွယ်လွန်သောအခါ ဗိုလ်မှုးကြီး ဘင်ဂျီဒစ် တက်လာသည်။
၁၉၈၆ခုနှစ်တွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၊ အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာတို့အပြင် ရေနံနှင့် သဘာဝဓါတ်ငွေ့ ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းမှုတို့ကြောင့် သပိတ်တိုက်ပွဲများ၊ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြ အကြမ်းဖက်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် တစ်ပါတီစနစ် ဖျက်သိမ်းပေးရသည်။ နိုင်ငံသည် သွေးကြောင်းစီး ပြည်တွင်းစစ် ပြဿနာများဖြင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရ၏။
[[File:
▲ [[File:Algeria_President.JPG | frame | သမ္မတ ဘူတီဖလီကား]]၁၉၉၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရာ အစ္စလမ္မစ် ကယ်တင်ရေးတပ်ဦး (အက်ဖ်အိုင်အက်စ်) က အနိုင်ရသည်။ သို့သော် ၁၉၉၂ ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်တွင် သမ္မတအမိန့်ဖြင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်ကို ဖျက်သိမ်းပြီး တဆက်တည်းပင် ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်တွင် သမ္မတ ဘင်ဂျီဒစ် ရာထူးမှ နှုတ်ထွက်သည်။ အာဏာကို မိုဟာမက် ဦးဆောင်သည့် အဖွဲ့ဝင်ငါးဦးပါဝင်သော နိုင်ငံတော် ကောင်စီကလွှဲယူခဲ့သည်။ ထိုနှစ်ထဲ၌ပင် မိုဟာမက်လုပ်ကြံခံရပီး အကြမ်းဖက်မှုများ တိုးပွားလာ၏။ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် မိုဟာမက်နေရာအား အငြိမ်းစား ဗိုလ်မှုးကြီး ဇေရိုးအယ်အား ခန့်အပ်သည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ သက်တမ်းကို လျှော့ပီး သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမည်ဟု ဇေရိုးအယ်က ကြေငြာခဲ့၏။
၁၉၉၉ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဘူတီဖလီကား သမ္မတအဖြစ်ရွေးချယ်ခံရသည်။ ထို့နောက် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသည့် ရွေးကောက်ပွဲ၌ ဒုတိယ သက်တမ်းအတွက် ထပ်မံရွေးကောက် တင်မြှောက်ခြင်း ခံရသည်။ သမ္မတ ဘူတီဖလီကားသည် လွတ်လပ်ရေးတွင် ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့သူ ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ်လည်း ၁၆ နှစ်ကြာဆောင်ရွက်ခဲ့သော အတွေ့အကြုံရင့် နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးဖြစ်သည်။
Line ၉၀ ⟶ ၈၇:
ယဉ်ပြိုင်လုမတတ် ရှိသည်။ ထိုတောင်တန်းတို့သည်
ပျမ်းမျှအမြင့် ပေ ၇၅ဝဝ ကျော်ခန့်ရှိ၍ နိုင်ငံကို
မြောက်နှင့်တောင် ပိုင်းခြားထားသကဲ့သို့ ရှိပေသည်။
ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျောက် မိုင် ၅ဝ မှ ၁ဝဝ အထိ
Line ၉၇ ⟶ ၉၄:
တောင်တန်းအကြားတွင် ခြောက်သွေ့သောစတက်မြက်ခင်းဒေသ
ရှိ၍ ယင်းတွင် ပင်လယ်ရေပြင် ထက်နိမ့်သော ဆားအိုင်နှင့်
ဆားနွံမြေများရှိသည်။
အယ်လဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၏ မြစ်ချောင်းများသည် များ
Line ၁၃၄ ⟶ ၁၃၁:
၁၉၅၆ ခုနှစ်များတွင် ဓာတ်ငွေ့များကိုတွေ့ရှိ၍ ထုတ်လုပ်လျက်
ရှိသည်။ အယ်လဂျီးရီးယားနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရေနံ
အထွက်၌ ဒသမစွဲသည်။
နိုင်ငံ၏မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားကြောင့် လမ်း
Line ၁၄၇ ⟶ ၁၄၄:
နှင့် လေကြောင်းအဆက်အသွယ်များရှိသည်။ ပြည်တွင်း၌လည်း
အယ်လဂျီးရီးယားမြို့နှင့် အိုရန်မြို့တို့သည် လေကြောင်းအဆက်
အသွယ်ရှိသည်။
အယ်လဂျီးရီးယားနိုင်ငံတွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်း သုံး
Line ၁၆၇ ⟶ ၁၆၄:
အကျဉ်းရှိ၍ ယဟူဒီလူမျိုး ၁၅ဝဝဝ ခန့်ရှိသည်။ အယ်လဂျီး
ရီးယား နိုင်ငံပေါက် ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ပါဝင်သော ဥရောပ
တိုက်သား ၈ဝဝဝဝ ခန့်ရှိလေသည်။
အယ်လဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၏ တဲမြေပြန့်လွင်ပြင်ဒေသ
Line ၁၉၃ ⟶ ၁၉၀:
အတွက် မဟာမိတ်တပ်ပေါင်းစု၏ ဌာနချုပ်ဖြစ်ခဲ့သည်။
စစ်ကြီးပြီးဆုံးသွားသောအခါအယ်လဂျီးရီးယားတိုင်းသူ
ပြည်သားတို့သည် လွတ်လပ်ရေးကို မြေ|ာ်မှန်းလာကြသည်။
၁၉၅၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၂ ခုနှစ်အတွင်း အာရပ်တို့၏ တဖြည်း
Line ၂၂၁ ⟶ ၂၁၈:
သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြေ|ာက်ပြန် သဖြင့် ဗင်ဗဲလားသည်
အယ်လဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၏ သမ္မတရာထူး နှင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး
နှစ်ခုစလုံးကို ပူးတွဲထမ်းရွက်ခဲ့လေသည်။
ဗင်ဗဲလားဦးဆောင်သော အယ်လဂျီးရီးယားနိုင်ငံ
အစိုးရသည် မြေယာများနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများကို လျှင်မြန်စွာ
ပြည်သူပိုင် သိမ်းပိုက်လိုက်ခြင်းဖြင့် ဒီမိုကရက်တစ်ဆိုရှယ်လစ်
နိုင်ငံအဖြစ် ထူထောင်ရန် အစပျိုးခဲ့လေသည်။
ယင်းသို့ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံအဖြစ်သို့ ရှေးရှုချီတက်နေဆဲ
Line ၂၅၃ ⟶ ၂၄၈:
[[Category:ကမ္ဘာ]]
| |||