ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ုု +ု)
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ိိ +ိ)
စာကြောင်း ၇၈ -
[[File:Censuraindex.jpg|thumb|right|၁၉၇၀ ခုနှစ်မှ ပေါ်တူဂီ သတင်းစာတစ်စောင် ဖြစ်သည့် “နိုတီရှ(စ်)ဒါ အမဒိုရာ” မှ ဆင်ဆာပြုလုပ်ပြီး ပုံနှိပ်ခြင်းမပြုမှီ ဆောင်းပါးနှစ်စောင်၏ စာကြမ်းများ]]
 
ရှေးဦးကဆိိုဗီယက်ယူနီယံသည်ရှေးဦးကဆိုဗီယက်ယူနီယံသည် အထူးသဖြင့် ချဲ့ထွင်ထားသော နိုင်ငံပြဋ္ဌာန်းသည့် ဆင်ဆာပြုမှု အစီအစဉ် ကို ထိန်းသိမ်းထားခဲ့ပါသည်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ၏ တရားဝင်ဆင်ဆာပြုမှုအတွက် အဓိက အစိတ်အပိုင်းမှာ စစ်ဘက်နှင့် နိုင်ငံလျှို့ဝှက်ချက်များကို ကာကွယ်ခြင်းအတွက် အကြီးအကဲ အေဂျင်စီဌာနဖြစ်ပါသည်။ ယေဘူယျအားဖြင့် ရုရှား အခေါ်အဝေါ် ဂလပ်(ဖ်)လစ် ဟု သိရှိခဲ့ကြပါသည်။ ဂလပ်(ဖ်)လစ်သည် မည်သည့် တစ်စုံတစ်ရာသော အမျိုးအစားဖြစ်သည့် ပြည်တွင်းအရေးအသားများမှ ပေါ်ထွက်လာသော အကြောင်း အရာများကိုမဆို ဆင်ဆာပြုရန် ကိုင်တွယ်ထားခဲ့ပါသည်။ ဘီယာ နှင့် ဗေါ့ဒဂါ အမှတ်တံဆိပ်များကိုပင် ဖြစ်၏။ ဂလပ်(ဖ်)လစ်၏ ဆင်ဆာပြုမှု ပြုသူများသည် ကြီးမားသည့် ဆိုဗီယက် ထုတ်ဝေရာ နေရာတိုင်း သို့မဟုတ် သတင်းစာများသို့ ရောက်ရှိနေတတ်ကြပါသည်။
 
အေဂျင်စီသည် ဆင်ဆာပြုသူပေါင်း ရ၀,၀၀၀ ကို သတင်းအချက်အလက်များအား ထုတ်ဝေသည့် နေရာများ၊ အယ်ဒီတာရုံးများ အသံလွှင့်စတူဒီယိုများ တို့မှ ထုတ်ဝေခြင်း မပြုမီ ပြည်လည်စစ်ဆေးခြင်းများ ပြုလုပ်ရန် ခန့်ထားခဲ့ပါသည်။ မည်သည့်အလယ် အလတ် တန်းစားလူထုမှ ဂလပ်(ဖ်)လစ် ၏ ချုပ်ကိုင်မှုမှ လွတ်မြောက်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ အားလုံးသော ပုံနှိပ်ရေး အေဂျင်စီ များ၊ ရေဒီယိုနှင့် တယ်လီဗီးရှင်း ထုတ်လွှင့်ရာ နေရာများတွင် ဂလပ်(ဖ်)လစ် ၏ ကိုယ်စားလှယ်များသည် အယ်ဒီတာအဖွဲ့ဝန်ထမ်းများတွင် ရှိနေတတ်ပါသည်။တစ်ခါတစ်ရံတွင် တိကျ၍ ပြီးပြည့်စုံသည့် သတင်းအချက်အလက်တစ်ခုသည် ၎င်း၏ တည်ရှိမှုကို ပြည်သူ လူထုမှ လုံလောက်စွာ သိရှိနိုင်သည်ကို ဖေါ်ပြရန် ခက်ခဲသော ဆင်ဆာပြုမှုအနီးရှိ အခြေအနေ တစ်ရပ် အနေဖြင့် “ဆူပူသောင်းကျန်းစေသော” သို့မဟုတ် “အဆင်မပြေဖြစ်စေသော” ဟု သတ်မှတ်၍ ထိမ်းသိမ်း ထားရှိတတ်ပါသည်။
စာကြောင်း ၈၈ -
အင်တာနက် ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်းသည် အင်တာနက်ပေါ်ရှိ သတင်းအချက်အလက်များကို ထုတ်ဝေဖြန့်ဖြူးခြင်း သို့မဟုတ် ချဉ်းကပ်ယူခြင်းတို့အား ထိန်းချုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ချေမှုန်းခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဥပဒေ ထုတ်ပြန်မှုများမှာ ဆက်သွယ်မှုလိုင်းဖြတ်တောက်ခြင်း ဆင်ဆာပြုမှုနှင့် အလားတူ ဖြစ်ပါသည်။ ခြားနားမှုတစ်ခုမှာ နိုင်ငံ နယ်နိမိတ်များရှိ ဆက်သွယ်မှုများသည် ပိုမို၍ ခွင့်ပြုမှုများရှိပါသည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူများ အတွက် အချို့သောအကြောင်းအရာများကို ဥပဒေအကြောင်းအရ တားမြစ်ထားသော်လည်း၊ တိုင်းပြည် အပြင်ဘက်ရှိ တည်ဆောက်ထားသည့် ဝက်(ဘ်)ဆိုက်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိနို်င်ပါသည်။ အစိုးရသည် ၎င်းဝက်(ဘ်)ဆိုက် များကို ၎င်းတို့အနေဖြင့် ချုပ်ကိုင်နိုင်ခွင့် မရှိသော်လည်း ၎င်း၏ပြည်သူပြည်သားများကို ယင်းတို့အားကြည့်ရှုခြင်းမှ၊ ကြိုးစား၍ ကာကွယ်တားမြစ်နိုင်ပါသည်။
 
အင်တာနက်ဖြင့်ဆက်သွယ်ထားသော ကွန်ပျူတာများကို လုံးဝထိမ်းချုပ်တားဆီးခြင်းသည် မြောက်ကိုးရီးယား နှင့် ကျူးဘားတို့တွင်ကဲ့သို့ သတင်းအချက်အလက်များကို အလုံးစုံသော ဆင်ဆာပြုမှုကို အင်တာနက်ပေါ် တွင် ပြုလုပ်ရရှိရန်မှာ လွန်စွာခဲယဉ်းပါသည် (သို့မဟုတ် ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိပါ)။ အင်တာနက်၏ အထူးပြုသည့် ဖြန့်ဝေသည့် နည်းပညာကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ စူဒိုနီမီတီနှင့် ဒေတာ သိမ်းဆည်းရာနေရာများ (ဥပမာ ဖရီးနက်) သည် ချွင်းချက်မရှိသည့် လွတ်လပ်သော ဟောပြောမှုများကို ခွင့်ပြုထားပါသည်။ နည်းပညာမှ အာမခံထားသည်ကဲ့သို့ အကြောင်းအရာများကို ဖယ်ရှားပစ်နိုင်မှုမရှိခြင်းနှင့် သတင်းအချက် အလက်ရေးသားသည့် စာရေးဆရာကို လူကိုယ်တိုင်သက်သေပြရန် သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်းကိိုအဖွဲ့အစည်းကို ဆက်စပ်ယူ ရန် ဖြစ်နိုင်ခြင်းမရှိပါ။
 
၂၀၀၇ ခုနှစ်နိုဝင်ဘာလတွင်`အင်တာနက်၏ဖခင်´ဗင့်ဆပ်(ဇ်)ကအစိုးရ၏အင်တာနက်ချုပ်ကိုင်မှုဆုံးရှုံးခြင်းသည် ပုဂ္ဂလိကပိုင်ဆိုင်မှုများကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း၎င်းမြင်တွေ့သည်ဟုဖော်ဆိုခဲ့ပါသည်။၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင်ဩစတြေးလီးယားအစိုးရမှအလွန်ပင်အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်သောအင်တာနက်ဆင်ဆာပြုမှုကိုနောက်တစ်ကြိမ်ဩစတြေးလီးယားပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မှီစတင်ပျိုးထောင်လုပ်ကိုင်သွားမည်ဟု ကြေငြာခဲ့သည်။