အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

<font style="vertical-align: inherit;"><font style="vertical-align: inherit;"><font style="vertical-align: inherit;"><font style="vertical-align: inherit;">ဟိုစိုင်းန်အိဘ်နေအလီ အိဘ်နေအဘီသွာလိဘ် သည်  ရှီအာတို့၏ တတိယမြောက်အေမာမ် ဖြစ်ပြီး ရှာဘာန် ၁၅ရက်ဟီဂျရီခုနှစ် ၄ တွင် မဒီနာမြို့တော်တွင် ဖွားမြင်တော်မူခဲ့သည် ။ ဟီဂျရီ ၆၁မိုဟရမ်လ(၁၀)ရက်နေ့တွင် ကရ်ဘလာစစ်ပွဲ၌(မတရားလုပ်ကြံခြင်းခံရပြီး) ရှဟီးဒ် ဖြစ်တော်မူခဲ့သည် ။.ထို့အတွက်ကြောင့်လည်း ရှီအာတို့သည် သူ့အား ရှဟီးဒ်ခေါင်းဆောင်(အစ္စလာမ့်အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်)ဟု ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ သူ၏ ကွန်နီယသ်(သားသမီးကို အစွဲပြု၍ ခေါ်သောအမည်)မှာ အဘာအဘ်ဒုလ္လာဟ် ဖြစ်ပြီး သူ၏ဖခည်းမည်းတော်သည် အလီ(အ.စ)နှင့် မယ်တော်မှာ ဖှါတေမာ(စ.အ)ဖြစ်လေသည်။ ထို့အပြင် သူသည် တမန်တော်မြတ်ကြီးမိုဟမ္မဒ်အိဘ်နေအဘ်ဒုလ္လာဟ်(ဆွ)၏ မြေးတော်လည်းဖြစ်ပေသည်။သူ၏သားတော် စဂျ်ဂျားဒ် သည် ရှီအာတို့၏ စတုထ္ထမြောက် အေမာမ်(ခေါင်းဆောင်)ဖြစ်ပေသည်။မြောက်များစွာသော မွစ်လင်(မ)တို့သည် သူ့အား တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏မြေးတော်ဖြစ်သည့်အတွက်နှင့် သူသည် အစ္စလာမ့်လမ်းစဥ်တွင်အစ္စလာမ့်လမ်းစဉ်တွင် ကိုယ်ကျိုးစွန့် မိမိ၏အသက်ကို စတေးခဲ့သည့်အတွက် အရိုအသေပြုအလေးထားကြလေသည်။ </font></font></font></font>

ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိသက်တော်(၇)နှစ်အရွယ်အထိ ဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)နှင့်အတူဖြတ်သန်းခဲ့လေသည်။ ဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) သူနှင့် သူ၏အစ်ကိုဖြစ်သူ ဟစန်-နေ-မွဂျ်သဘာ(အ.စ)အားအလွန်ပင် ချစ်ခင်နှစ်သက်တော်မူသည်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ရေဝါယသ်တော်များ(အဆိုအမိန့်များ)ရှိထားပြီး ယင်းအဆိုအမိန့်များအတွင်းမှ တစ်ခုသည် ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်း(န)သည် ဂျန္နသ်(သုခဘုံ)လူရွယ်များ၏ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပေသည် ဟု ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အခြားထူးခြားသော အဖြစ်အပျက်များအတွင်းမှ တစ်ခုသည် မိုဘာဟေလာ(ခရစ်ယာန်ဘုန်းတော်ကြီးများနှင့်ထိပ်တိုက်တွေ့ယှဥ်ပြိုင်ခြင်းခရစ်ယာန်ဘုန်းတော်ကြီးများနှင့်ထိပ်တိုက်တွေ့ယှဉ်ပြိုင်ခြင်း)၌  ထိုမြေးတော်နှစ်ပါးကို ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန် မုက္ခပတ်တော်တွင်ပါရှိသည့် (ابناءنا) ဟူသောနေရာတွင် ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် လူရွယ်ဘဝတွင်သွဘ်ရစ်တာန်ဒေသကို အောင်နိုင်ရာတွင်လည်းကောင်း အွစ်မားန်းအိမ်ကို ခုခံကာကွယ်ပေးခဲ့ရာတွင်လည်းကောင်း ပါဝင်ကူညီခဲ့သည်ဟု များစွာသော သူတို့က ယုံကြည်လက်ခံထားကြသည်။ ဖခမည်းတော် တိုင်းပြည်အုပ်ချုပ်စဥ်ကာလများတွင်တိုင်းပြည်အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလများတွင် သူသည် ဖခမည်းတော်ဘက်နေ၍ မှ စစ်ပွဲများတွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့လေသည်။  မိုအာဝေယာသည် အလီ(အ.စ)နှင့်အပေါင်းအပါများအား လူအများရှေ့မှောက်တွင် ထင်ထင်ပေါ်ပေါ် လာအ်နသ် လုပ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့လာအ်နသ်လုပ်ခြင်းခံရသူတို့အတွင်း ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်ပေသည်။ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည်မိမိ၏ နောင်တော် ဟစန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)အုပ်ချုပ်နေစဥ်ကာလာများအတွင်း၌အုပ်ချုပ်နေစဉ်ကာလာများအတွင်း၌ နောင်တော်သည် မိုအာဝေယာနှင့် ပြေငြိမ်းရေးစာချုပ်ချုပ်ဆိုထားသဖြင့် ထိုစာချုပ်အပေါ် သစ္စာရှိစွာ နေခဲ့သည်။ မိုအာဝေယာနှင့် ပတ်သက်ပြီး တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ချေ။ မိုအာဝေယာအုပ်ချုပ်နေစဥ်ကာလအတွင်းဟိုစိုင်းမိုအာဝေယာအုပ်ချုပ်နေစဉ်ကာလအတွင်းဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် အဓိကလုပ်ဆောင်ချက်နှစ်ခုကိုလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ထိုအရာနှစ်ခုသည် သမိုင်းတွင်စေခဲ့သည်။ ပထမတစ်ခုမှာ ဘနီအိုမိုင်ယာ မျိုးနွယ်စုအတွင်းမှ အချို့သူတို့သည် မြေအချို့ကို မိမိတို့ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ပြောဆိုလာချိန်တွင် ၎င်းတို့ဆန့်ကျင်ဘက်၌ မားမားမတ်မတ်ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ဒုတိယတစ်ခုမှာ မိုအာဝေယာသည် မိမိ၏သားယဇီးဒ်ကို အိမ်ရှေ့မင်းသားရာထူးခန့်အပ်လိုက်ချိန်တွင်လည်း အစ္စလာမ်တွင် အိမ်ရှေ့မင်းသားခန့်အပ်ခြင်းသည် သာသနာ၌မရှိ အသစ်တီထွင်ခြင်း(ဘိဒ်အသ်)ဖြစ်သည့်အတွက် ထိုသို့ ခန့်အပ်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့လေသည်။

ဟီဂျရီ(၆၀)ခုနှစ်တွင် မိုအာဝေယာသေဆုံးသွားပြီးနောက် မဒီနာမြို့ဝန်သည်ယဇီးဒ်၏အမိန့်ဖြင့် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)အားအစိုးရနန်းတော်သို့ ဆင့်ခေါ်၍  အတင်းအကျပ် ဘိုင်အသ်ပြု သစ္စာခံခိုင်းစေခဲ့သည်။ သို့သော် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် ယဇီးဒ်နှင့် သစ္စာမခံခဲ့ချေ။၎င်းအပြင် မိမိ၏မိသားစုများနှင့် မက္ကာသို့ သွားခဲ့ပြီး ထိုမြို့၌လေးလတိုင်တိုင်နေထိုင်ခဲ့သည်။ ကူဖှာမြို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင်နေထိုင်ကြသောသူအများစုသည် ရှီအာများဖြစ်ကြပြီး ၎င်းသူတို့သည် မိုအာဝေယာသေဆုံးသွားမှုအပေါ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဖြစ်နေခဲ့ကြသည်။ထိုသူတို့သည် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)အား စာများရေး၍ ဘနီအိုမိုင်ယာ အုပ်ချုပ်မှုအား မလိုလားကြောင်း ဆန္ဒများဖေါ်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။ထို့ကြောင့် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိ၏ဦးရီးတော်၏သားဖြစ်သူမွစ်လင်(မ)အိဘ်နေအကီးလ်အား ထိုဒေသသို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။ထို့နောက်မွစ်လင်(မ)အိဘ်နေအကီးလ်သည် ကူဖှာမြို့၏ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်ရှိ စင်မြင့်(မင်န်ဘရ်)ပေါ်တွင် လူတို့အားလမ်းမှန်ကို ညွှန်ပြပေးခဲ့လေသည်။ထိုသို့သော အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး ယဇီးဒ်ထံသို့ အစီရင်ခံမှုများရောက်ရှိသွားခဲ့လေသည့်အခါ ယဇီးဒ်သည် အိုဘိုင်ဒွလ္လာဟ် အိဘ်နေဇေယားဒ်အား ကူဖှာမြို့စားအဖြစ်ခန့်အပ်၍ ကူဖှာမြို့သို့အလျှင်အမြန်သွားရောက်ကာ မတည်ငြိမ်မှုများကို ရှင်းလင်းရန် အမိန့်ပေးခဲ့လေသည်။ ထို့နောက် အိုဘိုင်ဒွလ္လာဟ် အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)နှင့် သစ္စာခံထားသူများအား ပြင်းပြင်းထန်ထန်လက်တုန့်ပြန်ခဲ့ပြီးပြင်းပြင်းထန်ထန်လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး မွစ်လင်(မ)အိဘ်နေအကီးလ်အား ဦးခေါင်းဖြတ်အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။  ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် ကူဖှာတွင် ဖြစ်ပျက်နေသော အဖြစ်အပျက်များကို မသိခဲ့ချေ။ ထို့ကြောင့် ဇီလ်ဟဂျ်ဂျာ (၈)ရက်နေ့(သို့) (၁၀)ရက်နေ့တွင် ကူဖှာမြို့သို့ ခရီးဆက်ရန် အသင့်ပြင်ခဲ့လေသည်။ ဤသို့ ခရီးဆက်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းမှာ မွစ်လင်(မ)အိဘ်နေအကီးလ် ရှဟီးဒ်မဖြစ်မီ အချိန်၌ ကူဖှာမြို့၏အခြေအနေကောင်းမွန်ကြောင်း ရေးသားပေးပို့ခဲ့သော စာကြောင့်ပင် ဖြစ်လေသည်။

အိုဘိုင်ဒွလ္လာဟ်အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် မိမိ၏စစ်တပ်ကို ဟေဂျားဇ်မှကူဖှာသို့ သွားရာ လမ်းတစ်လျှောက်လုံး၌ အပြည့်တပ်ဆွဲထားလေသည်။မည်သူကိုမျှ  ထိုလမ်း၏အပြင်ထွက်ခွခွင့်မပြုခဲ့သလို  ထိုလမ်းအတွင်းသို့ဝင်ခွင့်လည်းမပြုခဲ့ပါ။ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် ကူဖှာသို့သွားနေစဥ်ကူဖှာသို့သွားနေစဉ် လမ်းခရီး၌ စာပို့သမားနှင့် ဆုံမက်ခဲ့ပြီး မိမိစေလွှတ်ခဲ့သော မွစ်လင်(မ)အိဘ်နေအကီးလ် လုပ်ကြံခံရမှုသတင်းကို ရရှိခဲ့သည်။ထိုအခါ ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် ဟေဂျားဇ်မှ မိမိနှင့်အတူပါလာသောသူတို့အား မိမိနှင့် လမ်းခွဲလိုက လမ်းခွဲနိုင်ကြောင်း မိန့်ကြားခဲ့ပေမဲ့ မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ လမ်းခွဲသွားခဲ့ခြင်းမရှိပါ။ ထိုသို့ခရီးဆက်လာစဥ်ထိုသို့ခရီးဆက်လာစဉ် လမ်းခုလပ်တွင် ဟူရ်အိဘ်နေယဇီးဒ်ရေယာဟီး၏ တပ်ဖွဲ့နှင့် ထိပ်တိုက် တွေ့ခဲ့ပြီး ထိုတပ်ဖွဲ့သည် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)အား ရှေ့မဆက်ရန် တားဆီးပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)နှင့် အပေါင်းအပါများကို စစ်မဖြစ်ပဲအသက်ရှင်လျှက် အိဘ်နေဇေယားဒ်ထံခေါ်ဆောင်လာရန်အတွက် ဟူရ်အိဘ်နေယဇီးဒ်ရေယာဟီးအား အမိန့်ပေးထားသည့်အတွက် သူသည်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)အား အမိန့်အတိုင်း အိဘ်နေဇေယားဒ်ထံခေါ်ဆောင်သွားရန် ကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့ ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)ဘက်မှ ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ထို့နောက် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် နိုင်နဝါဒေသလက်အောက်ရှိ ကရ်ဘလာမည်သော နေရာတွင် စခန်းချခဲ့လေသည်။ မိုဟရမ်လ (၃)ရက်နေ့တွင် အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်အိဘ်နေအဘီဝကားဒ် ဦးဆောင်သော စစ်သည်(၄၀၀၀)ရှိ တပ်ကြီးသည် ကရ်ဘလာ သို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ အိုဘိုင်ဒွလ္လာဟ် အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် ၎င်းအား အီရန်နိုင်ငံရှိ " ရိုင်းယ်"မြို့ကို အပိုင်စားပေးမည်ဟု ကတိပေးထားခဲ့သည့်အတွက် လောဘစိတ်ဖြင့် အိဘ်နေဇေယားဒ်၏အမိန့်ကို နာခံခဲ့ခြင်းဖြစ်ပေသည်။ ထို့အပြင် သူသည် အိဘ်နေဇေယားဒ် စိတ်ဆိုး၍ မိမိအားကြိမ်းမောင်းမှုကို မလိုလားသဖြင့် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)၏ငြိမ်းချမ်းမှုဆောင်သော အကြံပြုမိန့်ကြားချက်များကို လက်မခံခဲ့ပေ။ထိုသို့ငြိမ်းချမ်းမှုဆောင်သော ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)၏အကြံပြုချက်များနှင့်ပတ်သက်ပြီးသမိုင်းရင်းမြစ်ကျမ်းများ၌ အမြင်ကွဲလွဲမှုများ မည်မျှပင်ရှိနေပါစေ။

မိုဟရမ်လ(၁၀)ရက်နေ့နံနက်တွင် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိ၏စစ်သည်များအတွင်း မြင်းစီးသူ(၃၀)ဦးနှင့် ခြေကျင်လျှောက်စစ်သည်(၄၂)ဦးအား အသင့်ပြင်ခဲ့လေသည်။ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိစီးနင်းတော်၌ စီးနင်းလျှက် အိဘ်နေစအ်ဒ် စစ်တပ်ကြီး၏ရှေ့မှောက်တွင် မိန့်ခွန်းပေး၍ မိမိ၏အရိုက်အရာကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့လေသည်။သို့သော် အိဘ်နေစအ်ဒ်ဘက်မှ ယဇီးဒ်နှင့်ဘိုင်အသ်ပြုသစ္စာခံရန်သာ ထပ်မံပြောဆိုခဲ့လေသည်။ထိုအခါ ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)မှလည်း မည်သို့သောအခါမျှ ၎င်း၏ရှေ့မှောက်တွင် ကျေးကျွန်တစ်ဦးကဲ့သို့ ဦးညွှတ်မည်မဟုတ်ကြောင်းမိန့်ကြားခဲ့လေသည်။ထို့နောက် အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက်မှ စစ်ပွဲကို အစပြုခဲ့ပြီး ၎င်း၏တပ်များသည် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ တဲနန်းများကို မီးဖြင့်ရှို့ခဲ့ကြသည်။ထိုနေ့ မွန်းလွဲပိုင်း(ဇိုဟိုရ်)ပြီးချိန်တွင် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ စစ်သည်များသည် ပြင်းပြင်းထန်ထန်တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရပြီး ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ခြင်းကို ခံခဲ့ကြရသည်။ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ ဘက်မှ တစ်ဦးပြီးတစ်ဦးအလျင်အမြန် ကျဆုံးလျှက်ရှိနေခဲ့ပြီး ဘနီဟာရှင်(မ)အမျိုးသားစစ်သည်များသည် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ရန် အခွင့်အလမ်းများသာခဲ့သော်လည်းထွက်မပြေးခဲ့ကြပေ။၎င်းသူတို့သည်လည်း ကျဆုံးလျှက်ရှိနေခဲ့၏။ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်ခိုက်လျှက်ရှိခဲ့သည်။ ယာကူဘီသမိုင်းကျမ်းနှင့် အခြားသော ရှီအာသမိုင်းကျမ်းတို့၏အဆိုအရ ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် မြောက်များစွာသောရန်သူတို့ကို သတ်ခဲ့သည် ဟုဖြစ်ပေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ ဦးခေါင်းနှင့် လက်မောင်းတို့တွင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး မြေပြင်ပေါ်သို့မျက်နှာနှင့်ကျခဲ့သည်။ထိုသို့အနေအထားတွင် စေနားန်အိဘ်နေအနစ်အိဘ်နေနခ်အီသည် သူ့အား ဓါးဖြင့်ဓားဖြင့် ထပ်မံခုတ်ပြီး ဦးခေါင်းနှင့်ကိုယ်တစ်ခြားစီပြုလုပ်ခဲ့သည်။ထိုသို့ဖြင့် စစ်ပွဲအဆုံးသတ်သွားခဲ့သည်။ ထိုအခါ အိဘ်နေဇေယားဒ်တပ်များသည် လုယက်မှုများကို စတင်ပြုလုပ်လေတော့သည်။ အိဘ်နေစအ်ဒ်၏စစ်သည်များ စစ်မြေပြင်ကို စွန့်ခွာသွားသောအချိန်တွင် အလ်ကာဇရီယာ ရွာ၌နေထိုင်ကြသော အစဒ်မျိုးနွယ်စုဝင်တို့သည် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏အလောင်းတော်နှင့် ကျန်အာဇာနည်အလောင်းတော်များအား ထိုစစ်မြေပြင်၌ပင် မြှုပ်နှံခဲ့ကြသည်။သို့သော် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော်နှင့် ကျန်ဘနီဟာရှင်မျိုးနွယ်စုဝင် အာဇာနည်များ၏ဦးခေါင်းတော်များကို ကရ်ဘလာမှ ကူဖှာ ၊ ကူဖှာမှ ရှာမ်မြို့သို့ ယူဆောင်သွားခဲ့ကြသည်။ 

ရှီအာတို့သည် ကရ်ဘလာအဖြစ်အပျက်အပေါ်နှစ်ပတ်လည်တိုင်း ဝမ်းနည်းခြင်းအခမ်းအနားများကို ကျင်းပလေ့ရှိနေကြသည်။သို့သော် ကရ်ဘလာဖြစ်စဥ်သည်ကရ်ဘလာဖြစ်စဉ်သည် စစ်မှန်သောမွစ်လင်(မ)များ၏နက်ရှိုင်းလှသောနှလုံးသားအတွင်းထိထိုးဖေါက်ဝင်ရောက်နေရာယူမှုသည် အောက်မေ့ဖွယ်ရာအခမ်းအနားများကျင်းပသည်ထက်ပင် ကြီမားေသည်။ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် မိမိ၏လိုအင်ဆန္ဒများပြည့်ဝစေရန်အတွက် မိမိနှင့်မိမိ၏မိသားစုဝင်တို့၏အသက်ကို စတေးခဲ့ခြင်းမဟုတ်ခဲ့ပေ။သူသည် မိုအာဝေယာနှင့် ပြေငြိမ်းရေးစာချုပ်ကို ချိုးဖေါက်မှုမပြုခဲ့ပေမဲ့ ထိုစာချုပ်နှင့်ဆန့်ကျင်၍ ယဇီးဒ်ဘက်မှ သစ္စာခံခိုင်းစေမှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။သူသည် မိမိဖခမည်းတော်ကဲ့သို့ အဲဟ်လေဘိုင်းသ်(တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏အနွယ်ဝင်များ)သည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏နောက်လိုက်(အွမ္မသ်)သားများအပေါ် အုပ်ချုပ်လမ်းညွှန်ရန်အတွက် အရှင်မြတ်ဘက်မှ ရွေးချယ်စေလွှတ်ခဲ့သည် ဖြစ်ကြောင်းကို အပြည့်အဝယုံကြည်ထားသည်။ထို့ကြောင့် ကူဖှာမြို့သားတို့ဘက်မှ ရေးသားခဲ့သော စာများရောက်ရှိလာသည်နှင့် တပြိုင်နက် မိမိတာဝန်ကြေပွန်စေရန်အလို့ငှာ ကူဖှာသို့ သွားရန် အသင့်ဖြစ်နေခဲ့သည်။ ကရ်ဘလာတွင် ဘနီအိုမိုင်ယာဘက်မှ တခဏအတွင်းထိုသို့ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုများကြောင့် ဘနီအိုမိုင်ယာတို့၏ ရက်စက်ရုတ်မာမှုများသည် သမိုင်း၌တွင်သွားစေခဲ့သလို ကရ်ဘလာ စစ်ပွဲပြီးနောက် ရှီအာတို့အားလှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ရန် တွန်းပို့ပေးခဲ့လေသည်။

# အခြားသော ဟဒီးစ်(သြဝါဒဩဝါဒ)ဆင့်ပြန်သူများထံမှ ဆင့်ပြန်ထားသော ရေဝါယသ်တော်များသည် များသောအားဖြင့် အဓိကအချက်များကို ဖေါ်ပြထားခြင်းမရှိပါ။

ဘေလာဇရီသည် သွဘရီ၏ ရင်းမြစ်များမှ ယူပြီး အကျဥ်းချုံးပြီးအကျဉ်းချုံးပြီး ထိုရေဝါယသ်များသည် အရေးပါသောရေဝါယသ်တော်များဖြစ်ကြောင်းမီးမောင်းထိုးပြထားသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦးအပြင် အခြားသော ရေဝါယသ်တော်များသည်လည်းရှိထားပေသည်။Laura Veccia Vaglieri (အီတလီနိုင်ငံပညာရှင်တစ်ပါး)မှ ဤသို့ယုံကြည်ထားသည်မှာ သမိုင်းရေးသားပြုစုကြသော သမိုင်းသုသေတီများဖြစ်သည့် ဒေန်းဝရီ ၊ယာကူဘီ နှင့် အိဘ်နေ အဘ်ရဘီဟာဟ် စသဖြင့် တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့အား တိကျခိုင်မာသော သမိုင်းများကို တင်ပြပေးခြင်းမဟုတ်ပေ။ ထို့အပြင် ၎င်းသူတို့သည် အဘူမိုခန်နိဖ်ထံမှ ဆင်ပြန်၍ ကျွန်ုပ်အတွက် တင်ပြပေးခြင်းဖြစ်ပေသည်။ရှီအာတို့သည် မိမိတို့အမြင်၌ မှန်ကန်သည်ဟူသောရေဝါယသ်တော်များကိုသာ စစ်မှန်သော ရေဝါယသ်တော်များအဖြစ်သတ်မှတ်ကြပြီး ထိုသို့စစ်မှန်သောရေဝါယသ်တော်များသည် များသောအားဖြင့် ရှေးခ်မိုဖီးဒ်အားရင်းမြစ်ခံသည်။ အခြားကျန်ရေဝါယသ်တော်များကို ဖန်တီးထားသော ရေဝါယသ်များဟုတ်မဟုတ်စမ်းစစ်ပြီးမှ လက်ခံကြသည်။ကရ်ဘလာသမိုင်းကြောင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဟီဂျရီ ၇ ရာစုနှစ် ၊ အေဒီ ၁၃ ရာစုနှစ်များတွင် လုပ်ကြံဖန်တီးထားသော ရေဝါယသ်မြောက်များစွာပေါ်လာခဲ့သည်။ဥပမာအနေဖြင့် ဖေါ်ပြရလျှင် စစ်မြေပြင်၌ အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် တစ်ဦးတည်းကျန်ရစ်ခဲ့သော အချိန်တွင် မြောက်များစွာသော သူတို့ကို သတ်ခဲ့သည် (သို့) သူသည် စစ်မြေပြင်၌ ခြင်္သေ့တစ်ကောင်ကဲ့သို့ မိမိကိုယ်မိမိခုခံကာကွယ်ခဲ့သည် စသဖြင့်တို့ဖြစ်သည်။ ဤသို့မဟုတ်မမှန်သောရေဝါယသ်တော်များကို အိဘ်နေကစီးရ် မှ ဖန်တီးခဲ့သည်။ထို့သို့သောလုပ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး အများ၏ထိုးနှက်ပြောဆိုမှုများကိုလည်း ၎င်းခံခဲ့ရသည်။

အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် ဖွားမြင်တော်မူပြီးချိန်မှစ၍ ပထမ(၇)နှစ်သည် အဖိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)၏လက်ပေါ်တွင် ကြီးပြင်းလာခဲ့သည်။မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)သည် မွစ်လင်(မ)တို့၏တမန်တော်ဖြစ်သလို သူ၏အဖိုးတော်ဖြစ်သည်။ မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) သက်တော်(၇)နှစ်အရွယ်၌ပင် တမလွန်သို့ပျံလွန်တော်မူခဲ့သည်။ထို့အတွက်ကြောင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) သည် အဘိုးတော်နှင့်နေခဲ့ရသည့်သက်တမ်းအလွန်နည်းပါးခဲ့သည်။အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)သည် မြေးတော်ဟစန်-နေ-မွဂျ်သဘာနှင့် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)တို့ကို အလွန်မှပင်ချစ်ခင်နှစ်သက်ကြောင်းအား ရေဝါယသ်တော်များတွင် ဖေါ်ပြထားမှုများကို တွေ့မြင်နေရပေသည်။ဥပမာအနေဖြင့်တင်ပြရလျှင် (မည်သူမဆို သူနှစ်ဦးအား ချစ်ခင်နှစ်သက်ပါက ထိုသူသည်ကျွန်ုပ်အားချစ်ခင်နှစ်သက်ခြင်းပင်ဖြစ်ပြီး အကြင်သူသည် သူနှစ်ဦးအား မုန်းတီးပါက ထိုသူသည် ကျွန်ုပ်အား မုန်းတီးခြင်းပင်ဖြစ်ချေသည်။ ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်န်သည် ဂျန္နသ်သုခဘုံ လူငယ်များ၏ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ ရှီအာတို့သည် ဒုတိယ ဟဒီးတော်ကို ပိုမိုအလေးထားကြပြီး ထိုဟဒီးစ်တော်အရ အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)နှင့်အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) တို့၏ အေမာမသ်သည် စစ်မှန်သော အေမာမသ်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေပေးထားကြသည်။ အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်သည် မြေးတော်နှစ်ပါးကို တစ်ခါတစ်ရံ မိမိ၏ပေါင်ပေါ်၌ ပွေ့ထိုင်ထားသလို တစ်ခါတစ်ရံ မိမိ၏ပုခုံးပေါ်တွင် တင်ထားလေ့ရှိသည်။ အဘိုးတော် ဝတ်ပြုချိန်များတွင် စဂျ်ဒါဟ် အနေအထားတွင် မိမိ၏ကျောခုံးပေါ်သို့ တက်လျှက်ရှိနေခဲ့ပါလျှင်လည်း ထိုစဂျ်ဒါအနေအထားအတိုင်း အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေခဲ့လေ့ရှိသည်။ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)သည် တစ်ခါတစ်ရံ မြေးတော်နှစ်ပါးအား ပေါင်ပေါ်တွင် တင်ထားလျှက် လူတို့အကြားမိန့်ခွန်းများ ပြောလေ့ရှိခဲ့သည်။ အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)သည် မြေးတော်အကြီးဖြစ်သည့်အတွက် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) ကဲ့သို့ အဘိုးတော်မှ အလေးပေးမှုများရှိခဲ့သလို အဘိုးတော်နှင့် အချိန်ကာလများစွာ အတူနေခဲ့ရသည်။မြေးတော်နှစ်ပါးလုံးသည် အဘိုးတော်နှင့် အလွန်ပင် ရုပ်ရည်အသွင်လက္ခဏာများ တူခဲ့ပေမဲ့ အေမာမ်ဟစန်(အ.စ) အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)နှင့် ပို၍တူလေသည်။ မြေးတော်နှစ်ပါးငယ်စဥ်ဘဝတွင်မြေးတော်နှစ်ပါးငယ်စဉ်ဘဝတွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အဓိကအကြောင်းအရာအဖြစ်အပျက်များမှာ မိုဘာဟေလာ ဖြစ်စဥ်ပင်ဖြစ်စဉ်ပင် ဖြစ်လေသည်။ ထိုနှစ်ပါးသည် ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန် မိုဘာဟေလာအာယသ်တော်၏ «ابناءَنا» ဟူသော ဝေါဟာရ၏ အဓိပ္ပါယ်ဆောင်သူများသာလျှင်ဖြစ်ပေသည်။

[[File:Ali_hassan_housein.jpg|thumb|300x300px|ရာစုနှစ် ၁၉ ခန့်တွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့် သားတော်နှစ်ပါးပုံတူအားရေးဆွဲခဲ့သော ပန်းချီကားတစ်ချပ်ကိုတွေ့ရစဥ်ပန်းချီကားတစ်ချပ်ကိုတွေ့ရစဉ်]]

ဟိုစိုင်းန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် စစ်ဖီးန်တိုက်ပွဲတွင် မိမိတို့၏ရဲဘော်များအကြား ရဲရဲတောက်မိန့်ခွန်းတစ်ခုကို မြွက်ကြားခဲ့သည်။ခမည်းတော်အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလ၌ မိမိသည် နောင်တော်ဟစန်(အ.စ)ပြီးနောက် ဇကားလိုက်လံသိမ်းဆည်းကောက်ခံရာတွင် ဦးရှောင်နေရာ၌ တာဝန်ယူထမ်းရွက်ခဲ့သည်။ အလီ(အ.စ)အုပ်ချုပ်ရေးတွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့်အတူ အမြဲအနီးကပ်ဆုံးနေထိုင်ခဲ့သော ဘနီဟာရှင်မျိုးနွယ်မှသူတို့သည် သားတော်ဟစန်(အ.စ)၊သားတော်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) ၊သားတော်မိုဟမ္မဒ်ဟနဖီးယာဟ်နှင့် အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေဂျာအ်ဖရ် တို့ဖြစ်လေသည်။မာအ်ဝီယာမှ လာနသ်(အရှင်မြတ်၏ဂရုဏာတော်မှကင်းဝေးပါစေဟု)ပို့သ ကျိန်စာတိုက်ခဲ့သောသူများအတွင်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည်လည်း တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်ခဲ့သည်။အေမာမ်အလီ(အ.စ)ဓါးခုတ်ခံရမှုကြောင့်ဓားခုတ်ခံရမှုကြောင့် ရှဟီးဒ်ဖြစ်(အသက်ဆုံးရှုံး)ချိန်၌ ဟိုစိုင်းန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် မဒါအင်န် ဆိုသည့်ဒေသတွင် တာဝန်ဖြင့် ရောက်ရှိနေခဲ့သည်။ နောင်တော် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)၏ ပေးပိုစာရသည်နှင့်တပြိုင်နက် ဖခမည်းတော်၏ဈာပနအခမ်းအနားအမှီ အပြေးရောက်လာခဲ့သည်။

ထိုကာများအတွင်း၌ပင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အဘူမရ်ရာဟ်အိဘ်နေမစ်အူးဒ်စကဖီး၏သမီးတော် လိုင်လားနှင့် ထိမ်းမြားမှုပြုခဲ့သည်။ထိုမှ အလီအက္ကဘရ်(အ.စ)ကို ဖွားမြင်တော်မူခဲ့သည်။ အဘူမရ်ရာဟ်သည် အမဝီမျိုးနွယ်စုတို့နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားသဖြင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံသို့ ငွေကြေးဥစ္စာများ မာအ်ဝေယာဘက်မှ အမြဲပို့သလေ့ရှိသည်ဟု ရေးသားကြသည်။၎င်းအပြင် အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် မိမိကျမ်းတွင်ရေးသားထားသည်မှာ မာအ်ဝေယာသည် ဒီရ်ဟမ်(ရွှေဒင်္ဂါး)၃၀၀၀၀၀ ကို အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)လက်ဆောင်အဖြစ်ပေးပို့ခဲ့သည်။(ဤသို့ရေးသားမှုများသည် အလျဉ်းခိုင်လုံမှုမရှိနိုင်ပါ စစ်မှန်သော သမိုင်းကျမ်းများကိုလေ့လာကြည့်မည်ဆိုပါက ရှင်းလင်းစွာသိနားလည်နိုင်မည်ဖြစ်သည်) အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မာအ်ဝေယာသည် အလီ(အ.စ)အား အမြဲတမ်း (လာအ်နသ်ပို့သ)ကျိန်ဆဲလေ့ရှိခဲ့သည်။ရှီအာများကိုဖမ်းဆီးအကျဉ်းချလေ့ရှိခဲ့သည်။မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်မှလည်း မဒီနာမြို့အတွင်း ဘနီအိုမိုင်ယာနှင့်ဘနီဟာရှင်မ် မျိုးနွယ်စုနှစ်စုအကြားပြေလည်မှုရရှိရန်ကြိုးစားသူအားလုံး ရပ်တန်းကရပ်ရန်အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့လေသည်။ထို့အပြင်မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်သည် မာအ်ဝေယာ၏အမိန့်အရ ယဇီးဒ်နှင့်အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေဂျာအ်ဖရ်၏သမီး အွမ္မေကွလ်စူမ်သခင်မ(အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏တူမတော်)အားထိမ်းမြားပေးပါရန် ကမ်းလှမ်းလာသည့်အခါ အေမာမ်ဟိုင်စိုင်းန်(အ.စ)ငြင်းဆိုခဲ့ပြီးနောက် အွမ္မေကွလ်စူမ်သခင်မအား မိုဟမ္မဒ်အိဘ်နေအဘီဘက်ရ်၏သားတော် ကာစင်မ် နှင့်ထိမ်းမြားပေးလိုက်လေသည်။ထိုအပြင် မရ်ဝါန်သည် မဒီနာမြို့အတွင်း ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် အလီ(အ.စ)အပေါ် လာအ်နသ်ပို့သခဲ့သည့်အခါ ၎င်းအပေါ် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည်လွန်စွာမှပင် အမျက်ဒေါသထွက်ခဲ့ပြီး ပြန်လည်တုန့်ပြန်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက်ပြန်လည်တုံ့ပြန်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)ခေတ်ကာလ၌ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခြင်းခံခဲ့ရသော မရ်ဝါန်နှင့် ၎င်း၏ဖခင်ဖြစ်သူ ဟကမ်တို့အား လာအ်နသ်ပို့သခဲ့လေသည်။

တတိယမြောက်ခလီဖာ အွစ်မာန်း၏သားဖြစ်သူ အမရ်သည် မဒီနာမြို့၌ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် များစွာသောရှီအာတို့နှင့် တွေ့ဆုံနေမှုများကို မရ်ဝါန်အား သတိပေးခဲ့သည်။မရ်ဝါန်သည်လည်း ထိုအကြောင်းအရာများနှင့်ပတ်သက်၍ မာအ်ဝေယာထံသို့ စာရေးအကြောင်းကြားခဲ့သည်။ထိုသို့ဖြင့် မာအ်ဝေယာသည် မဒီနာမြို့တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် လူအများသွားလာနေမှုများကို သိရှိခဲ့ရသည်။သို့သော် ထိုအကြောင်းအရာများအပေါ် မာအ်ဝေယာဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခြင်းပြန်လည်တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။သို့သော်၎င်းမှ ဤသို့ပြောကြားခဲ့သည်မှာ -မည်သည့်အခါတွင်မဆို မစ်ဂျိဒ်ဒွန်နဗဝီအတွင်း လူအုပ်စုကြီးကိုတွေ့ခဲ့ရပြီး ၎င်းတို့အကြား၌ အကျိုးမရှိသော စကားများပြောခြင်းမရှိခဲ့ပါက ထိုအုပ်စုသည် ဟိုစိုင်းန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ အုပ်စုသာလျှင်ဖြစ်မည်ကို သိထားပါလေ။ထို့အပြင် မာအ်ဝေယာသည် မဒီနာမြို့စား မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်အား မှာကြားခဲ့သည်မှာ ဟိုစိုင်း(အ.စ)အား မည်သို့မျှတုန့်ပြန်ခြင်းမပြုရန်ဖြစ်သည်။မည်သို့မျှတုံ့ပြန်ခြင်းမပြုရန်ဖြစ်သည်။ အေမားဒီဟာအေရီရေးသားထားသည်မှာ- အေမာမ်ဟိုစိုင်း(အ.စ)သည် ဘနီအိုမိုင်ယာတို့နှင့်ပတ်သက်လာပါက အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)ထက်ပို၍ ပြင်းပြလေသည်။ တနေ့သောအခါတွင် မရ်ဝါန်သည် သခင်မကြီးဖှာတေမာ(စ.အ)အား စော်ကားသော စကားပြောခဲ့ပြီး အေမာမ်အလီ(အ.စ)ကို ဆဲဆိုရိုင်းပြခဲ့သည့်အတွက် အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် ၎င်းသူအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။သို့သော်ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။သို့သော် အေမာဒီဟာအေရီသည် ရှီအာတို့အတွင်းရှိ အေမာမသ်(ခေါင်းဆောင်မှု) ၏အဓီပ္ပါယ်နှင့် သမိုင်းကြောင်းကို ကိုးကား၍ အေမာမ်ဟစန်နှင့်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)တို့သည် လမ်းကြောင်းတစ်ခုအပေါ်၌သာ လျှောက်လှမ်းခဲ့ကြသည်ဟု ဖေါ်ပြထားသည်။ ထိုအကြောင်းအရာအပေါ်၌ သက်သေထူရန်အတွက် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)၏ဈာပနကိစ္စဆောင်ရွက်မှုနှင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိ၏နောင်တော်ဟစန်(အ.စ)၏မှားကြားချက်များကို လိုက်နာမှုများကို အထောက်အထားပေး၍ တင်ပြထားလေသည်။တနေ့သောအခါတွင် မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်သည် ပြင်းထန်သော စာတစ်စောင်ရေးသား၍ အစ္စလာမ့်အွမ္မသ် (လူထု)အကြား သွေးမခွဲရန် သတိပေးခဲ့သည်။ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်မှလည်း ထိုစာနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြင်းထန်စွာပြန်လည်တုန့်ပြန်ခဲ့လေသည်။ထို့နောက်ပြင်းထန်စွာပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့လေသည်။ထို့နောက် မာအ်ဝေယာသည် ဇေယားဒ်အိဘ်နေအဘီးဟ် ဆိုသူအား ၎င်း၏မိခင်သည် မိမိ၏ဖခင်အဘူဆိုဖေယားန်နှင့် ကာမဂုဏ်ကျူးလွန်ခဲ့သည့်အပေါ် ညီအစ်ကို ဖြစ်ကြောင်း ကြေငြာခဲ့မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မာအ်ဝေယာထံစာရေးသား၍ ရှုံ့ချပြောဆိုခဲ့လေသည်။၎င်းအပြင် ဟွဂျ်ရ်အိဘ်နေအိုဒိုင်းယ်ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုနှင့်ပတ်သက်၍လည်း မအ်ဝေယာအား ဆန့်ကျင်ပြောဆိုခဲ့သည်။သို့သော် မာအ်ဝေယာသည် ထိုသို့ရေးသားလာသောစာကို လုံးဝအရေးမစိုက်ခဲ့ပေ။သို့ပေမဲ့လည်း မာအ်ဝေယာသည် မိမိ၏ဝန်ကြီးများကို ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြောဆိုသတင်းပေးခဲ့သော်လည်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား မိမိဘက်မှ ပြန်လည်တုန့်ပြန်မှုများမပြုလုပ်ခဲ့ပါ။မာအ်ဝေယာအုပ်ချုပ်စဉ်ကာလအတွင်းပြန်လည်တုံ့ပြန်မှုများမပြုလုပ်ခဲ့ပါ။မာအ်ဝေယာအုပ်ချုပ်စဉ်ကာလအတွင်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ သမိုင်းတွင်စေခဲ့သော လုပ်ဆောင်ချက်နှစ်ချက်ရှိခဲ့သည်။ပထမတစ်ချက်မှာ ဘနီအိုမိုင်ယာမျိုးနွယ်စုအတွင်းမှ အချို့သော အကြီးအကဲတို့သည် ၎င်းတို့မပိုင်ဆိုင်သော မြေနေရာများကို အတင်းအဓမ္မသိမ်းပိုက်ဖို့ရန် ပြုလုပ်သောအခါတွင်လည်းကောင်းဒုတိယတစ်ချက်မှာ မာအ်ဝေယာသည် ယဇီးဒ်အား အိမ်ရှေ့မင်းသားရာထူးခန့်အပ်လိုက်သည့်အခါတွင်လည်းကောင်းဖြစ်သည်။ထိုအချက်နှစ်ချက်လုံးတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်န်း(အ.စ)သည် ထိုလုပ်ရပ်များအပေါ်မားမားမတ်မတ်ရပ်ကာ ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ ယဇီးဒ်အားအိမ်ရှေ့ရာထူးခန့်အပ်လိုက်သည့်အခါတွင် ထိုသို့ခန့်အပ်မှုသည် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)နှင့် ချုပ်ဆိုထားသော စာချုပ်နှင့်ဆန့်ကျင်နေသလို အိုမရ်အားခလီဖှာတင်မြှောက်ချိန်တွင် အသုံးပြုခဲ့သော နည်းလမ်းနှင့်လည်း ဆန့်ကျင်နေကြောင်း ထောက်ပြ၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် အချို့သောသာဝကြီးများ၏သားများနှင့်အတူ မာအ်ဝေယာမှု ထိုသို့ ပြုလုပ်ခြင်းကို ကန့်ကွက်ခဲ့ကြလေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)ရှီဟီးဒ်ဖြစ်သွားပြီးနောက်ပိုင်း အိဘ်နေအဘ္ဘားစ်ကဲ့သို့ အသက်ကြီးသူတစ်ဦးရှိနေလင့်ကစား ဘနီဟာရှင်တို့အကြား အားထားရသည့်သူ တစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။ မည်သည့်ကိစ္စမဆို အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)နှင့် လာရောက်တိုင်ပင်ဆွေးနွေးလေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ 

ချက်ချင်း၏အသေခံပြီးနောက် Muawiyah(۱۵ လံုးလုံး ۶۰/۲۲ မတ်လ ۶۸۰)<ref /> ထိုအမိန့်တော်၏အသေခံ။ Walid ဘင်ကြောင့် ဘင်ကလူ့အဖွဲ့အစည်း၊အစိုးရသောမင်း၏က်ဲဟ္လြန္မ္၊စံချိန်တင်နှင့်ထုိင္ၿဘင်ဘင်ကလူ့အဖွဲ့အစည်း၊အစိုးရသောမင်း၏က်ဲဟ္လြန္မ္၊စံချိန်တင်နှင့်ထိုင္ၿဘင် Zubair နှင့် ထုိင္ၿဘင်ထိုင္ၿဘင် Umar<ref /> ၊အတွက်နာရီမှပုံမှန်မဟုတ်သော၏နန်းတော်ကိုအစိုးရခဲ့သူတို့ကိုခေါ်ပြီးအတင်းအကျပ်ခိုင်းပေါင်ဇဲြၾ Yazid။ နှစ်ခုလုံးကိုသိသောအယ်လ် درگذشتهاست နှင့်အလိုအဆီးမ်ားမ်ားဇဲြၾကီး Yazid ဖို့ငြင်းပေမယ့်ခဲ့ကြကြောင်းကြောက်လန့်။ ထုိင္ၿတွေကနှင့်ပြေး။ထိုင္ၿတွေကနှင့်ပြေး။ ဟူတူ၊သူ၏နောက်လိုက်၊နန်းတော်ရောက်လာ။၊နှင့်သင်၏အသေခံတာ္မူ 'awiyah ရဲ့ကိုယ်စားလှယ်နှင့်အဆီးမ်ားမ်ားဇဲြၾကီး Yazid အခြေသင့်ကြောင်းအများပြည်သူအတွက်။ နှစ်ရက်၊နှင့်နှောင့်နှေးနှင့်နောက်ဆုံးအနေနဲ့၊အချိန်နှင့်အတူ၊သူ၏နောက်လိုက်မှမက္ကာ၊ပြေးသော်လည်း၊အတူလမ်းရုပ်ရှင်သွားအဓိကကားလမ်းမှမက္ကာသွားလေ၏။<ref /> ဤခရီးကို၊အမျိုးသမီး၊သားသမီး၊ညီအစ်ကိုဟူစိန်နှင့်အသားများ၏မတော်တဆ၊သူကခဲ့ကြသည်။ မိုေဟ ၊သူကမလာဘဲအသစ္တထပ်တလဲလဲပြောကြောင်းမီင့္ဥေလူအဖို့ [[အီရတ်နိုင်ငံ|အီရတ်]] ၊သေချာ၏။။။။၊"ဟုသူကဆက်ပြောသည်။ စွယ်စုံကျမ်း Iranica ဇာတ်၊အ ထင် ကအ SCRAM ကန္ႏထုိင္ၿဘင်ကန္ႏထိုင္ၿဘင် Zubair ''အတူတူ'' လိမ့်မည် transpire။<ref /> ဂျာနယ်၊စသည်တို့ကို။ Walid ဘင်ကြောင့်ဘင်ကသက်သေပြမှအင်အားတောင်းဆို၊ဒါပေမယ့် Walid ဘူးလို၏မြေးဖြစ်သူ၊မုဟမ္မဒ်အနက်သည်ဤအကြောင်းအရေးပါဆုံးအကြောင်းတရား عزلش။ အခြေအနေကြောင့်တည်၏ဟူစိန်နှင့်ၚမ်ား၊ေရှိပါတယ်။ အခြေအနေမျိုးမဟုတ်ခဲ့။ လူအများ၏စြပ္စြဲခ်က္ကိုထိန်းနှင့်ၚမ်ား၊များအတွက်ဒီချည်၊"မနာ"။<ref /> ဟူသာစြပ္စြဲခ်က္၊အ လႅာဟ္အစမာဘင်အဗ္ဗ Muttalib --တနေ့အဘို့နှင့်လေးလရှိ၏။<ref />

သို့သော် ကူဖှာမြို့သား(ဟွရ်၏ရဲမက်)တို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထိုသို့ မိန့်ကြားဖိတ်ခေါ်မှုအပေါ် မည်သည့်အဖြေမှ ပြန်လည်ပေးခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ကြပေ။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အစရ်နမားဇ်ကို မိမိ၏ဦးဆောင်မှုနှင့် စုပေါင်းဝတ်ပြုခဲ့ကြပြီးနောက် နောက်တစ်ကြိမ်ထပ်မံ၍ ၎င်းတို့အကြား ပထမအတိုင်း မိန့်ဆိုကာ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏အနွယ်တော်ဝင်များသည် ခေလာဖသ်အရိုက်အရာနှင့် ပိုမိုထိုက်တန်ကြောင်းနှင့် ထိုအရိုက်အရာသည် တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ အဲဟ်လေဘိုင်း(သ်)အနွယ်ဝင်များ၏ ရပိုင်ခွင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ထို့အပြင် ကူဖှာမြို့သားတို့မှ ရေးသားခဲ့သော စာများအကြောင်းကို ဖြည့်စွက်မိန့်ကြားခဲ့လေသည်။ဟွရ်သည် ကူဖှာမြို့သားတို့ဘက်မှ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံ စားများရေးပို့ခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး လုံးဝသတင်းမရှိခဲ့ပေ။ထို့ကြောင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အိတ်နှစ်အိတ်ပြည့်နက်နေသည့် ၎င်းတို့ရေးသားခဲ့သောစာများကို ထုတ်ပြခဲ့သော်လည်း ဟွရ်စစ်တပ်ကြီးသည် မည်သို့မျှ တုန့်ပြန်မှုမပြုခဲ့ပါ။၎င်းအပြင်တုံ့ပြန်မှုမပြုခဲ့ပါ။၎င်းအပြင် ဟွရ်သည် မိမိကိုယ်ကို စာရေးသားပေးပို့သူများအကြား မပါဝင်ကြောင်းနှင့် အိဘ်နေဇေယားဒ်၏ အမိန့်အောက်တွင်သာ ဆက်လက်ရပ်တည်နေကြောင်း ပြောခဲ့လေသည်။အိဘ်နေဇေယားဒ်မှ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား မိမိထံသို့ စစ်ရေးအရ ရင်ဆိုင်မှုမရှိပဲ အေးချမ်းစွာဖြင့် ခေါ်လာရန် ၎င်းအား အမိန့်ပေးထားခဲ့သည်။ထိုအမိန့်တော်အရ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား အိဘ်နေဇေယားဒ်ထံသို့ခေါ်ဆောင်သွားရန်ကြိုးစားခဲ့၏။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ခရီးဆက်ရန် ပြင်ဆင်ပြီး ခရီးပြန်ဆက်တော့မည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့သဖြင့် မိမိ၏ကြိုးစားမှုအား လက်လျှော့ခဲ့လေသည်။မာဒလွန်းဒ်ဂ်ရေးသားထားသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ခရီးဆက်ရန်ပြင်လိုက်သည့်အခါ ဟွရ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သွားမည့်လမ်းကို ပိတ်၍ တားဆီးခဲ့သည်။ထို့နောက် အိဘ်နေဇေယားဒ်ပေးအပ်သော အမိန့်အား ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်မှ လိုက်နာမှုမရှိခဲ့ပါက ဟွရ်မှလည်း ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ကူဖှာမြို့ဖြစ်စေ မဒီနာမြို့ဖြစ်စေ မည်သည့်ဒေသကိုမျှသွားခွင့်ပြုမည်မဟုတ်ချေ။ဟု ဟွရ်မှ ပြောကြားခဲ့သည်။ထို့နောက် ဟွရ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား အကြံပြုသည်မှာ ကူဖှာမြို့သို့လည်းကောင်းမဒီနာမြို့သို့လည်းကောင်း သွားနိုင်ရန်အတွက် ယဇီးဒ်(သို့)အိဘ်နေဇေယားဒ်ထံသို့ စာရေး၍ သွားခွင့်တောင်းခံပါလေဟုဖြစ်သည်။ထိုအတိုင်းပင် ဟွရ်ကိုယ်၍လည်း သွေးမြေမကျပဲ ဤကိစ္စပြေလည်သွားစေရန်အတွက် အိဘ်နေဇေယားဒ်ထံစာရေး၍ အမိန့်တောင်းခံခဲ့လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ၎င်း၏အကြံပြုမှုကို လက်မခံခဲ့ပေ။ထို့နောက် မြောက်ဘက်အရပ်ဒေသဖြစ်သော အဇီးဘ်ဒေသ(သို့)ကာဒေစီယာဟ်ဒေသို့ခရီးဆက်ခဲ့သည်။ထိုအခါ ဟွရ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ဤသို့ပြောကြားလေသည်မှာ "ကျွန်ုပ်သည် အသင့်ကောင်းကျိုးအတွက် ထိုသို့အကြုံပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်ပေသည်။ အကယ်၍ တိုက်ပွဲဆင်နွှဲရမည်ဆိုလျှင် အသင်အသတ်ခံရမည်သာဖြစ်သည်"ဟုဖြစ်သည်။ထိုသို့ပြောကြားမှုအပေါ်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အနည်းစိုးစဥ်းမျှအနည်းစိုးစဉ်းမျှ ကြောင်ရွံ့တုန်လှုပ်ခဲ့ခြင်းမရှိသလို မိမိဆက်ရမည့်ခရီးကို ဆက်ခဲ့သည်။ထိုသို့ဖြင့်ကူဖှာမြို့နယ်ပယ်အတွင်းရှိ နိုင်နဝါမည်သောဒေသသို့ရောက်လာခဲ့လေသည်။ထို့နောက် ၎င်းနေရာနားခဲ့လေသည်။ဟွရ်သည် ကူဖှာမြို့မှ ရှီအာလေးဦးတို့ကို အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်သို့ကူးပြောင်းသွားခြင်းကိုလည်း မတားဆီးနိုင်ခဲ့ပါ။ထိုနောက် အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက်မှ စာပို့သမားတစ်ဦးရောက်လာခဲ့ပြီး ၎င်းသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ကိုပင် ဆလာမ်ဆိုခြင်းမရှိပဲ ဟွရ်ထံတည့်တည့်သွားရောက်ကာ အိဘ်နေဇေယားဒ်မှ ပေးပို့လိုက်သော စာကို ဟွရ်လက်သို့ပေးလိုက်သည်။ထိုစာတွင် အိဘ်နေဇေယားဒ်မှ အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ရေရှိသောမည်သည့်နေရာတွင်လည်းကောင်း ခိုင်မာသောမည်သည့်အဆောက်အဦးတွင်သော်လည်းကောင်း နားခိုခွင့်မပေးရ ဟူ၍ဖြစ်သည်။အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် ထိုသို့အမိန့်ထုတ်ပြန်ပြီး အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရေးဘက်သို့ ဖိတ်ခေါ်နေပေသည်။ဇိုဟိုင်းရ်အိဘ်နေကိုင်းန်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ဟွရ်၏စစ်တပ်သည် အရေအတွက်နည်းသည့်အတွက် ၎င်း၏တပ်ကို ချေမှုန်း၍ အင်အားတောင့်တင်းသော အကရ်မည်သော ရွာအတွင်း၌ အင်အားပြန်လည်စုစောင်းရန် အကြုံပြုခဲ့သော်လည်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မှ လက်မခံခဲ့ချေ။အကြုံပြုချက်ကို လက်မခံရသည့်အကြောင်းအရင်းမှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် တိုက်ပွဲကို မိမိဘက်မှ မစတင်လိုသည့်အတွက်ကြောင့်ဖြစ်လေသည်။ 

မိုဟရမ်လ(၂)ရက်နေ့တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် နိုင်နဝါအရပ်ဒေသရှိ ကရ်ဘလာဟူသည့်နေရာသို့ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ထိုနေရာ၌ပင်စခန်းချခဲ့သည်။ အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်အဘီဝကားဇ် ခေါင်းဆောင်သော စစ်သည်ရဲမက်အပေါင်း(၄၀၀၀)ပါဝင်သည့် စစ်တပ်ကြီးသည် မိုဟရမ်(၃)ရက်နေ့၌ ကရ်ဘလာသို့ ရောက်လာခဲ့ကြသည်။ထိုစစ်တပ်ဦးရေသည် အိဘ်နေဇေယားဒ်မှ ရိုင်ယ်မြို့တွင် ပုန်ကန်နေသော ဒဲယ်လမီလူမျိုးများကို နှိမ်နင်းဖို့ရန်အတွက် စေလွှတ်ခဲ့သော စစ်တပ်ထက်ဦးရေပိုများလေသည်။ထို့ကြောင့် မိုဟရမ်(၃)ရက်နေ့၏အခြေအနေသည် ယခင်နေ့များထက်ပို၍ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် ပထမတော့ မိမိကိုယ်ကို တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)ဆွဟာဘာတစ်ဦး၏သားတစ်ဦးအဖြစ်ရပ်တည်နေခဲ့ပြီး စစ်မတိုက်လိုခဲ့ပေ။အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြ၍ ပေးအပ်ထားသောတာဝန်ကို ရှောင်လွှဲ၍နေခဲ့သည်။သို့သော် အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက် မှ  အိုအိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ် အကယ်၍ အသင်သည် အမိန့်နာခံမှုမရှိခဲ့ပါလျှင် အသင့်အား ရိုင်ယ်မြို့ကို အပိုင်စားပေးမည်ဟု ပေးခဲ့သော ကတိကို ပြန်လည်ရုတ်သိမ်းမည်ဖြစ်သည်ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းမည်ဖြစ်သည် ဟု ၎င်းအား အမိန့်ထုတ်ပြန်လာလေသည်။ထိုသို့ကြားသိလိုက်ရသည်နှင့် တပြိုင်နက် အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် လောဘတက်သွားခဲ့ပြီးနောက် အိဘ်နေဇေယားဒ်၏ အမိန့်ကို စတင်လိုက်နာလေတော့သည်။ဦးစွာ အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံစာရေး၍ ဤဒေသသို့အဘယ်ကြောင့်လာရသည်ကို စုံစမ်းမေးမြန်းခဲ့လေသည်။ထို့နောက်အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်ထံသို့ မိမိသည် စစ်တိုက်ရန်အတွက်လာရောက်ခဲ့ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း၊ ကူဖှာမြို့သားတို့၏ဖိတ်ခေါ်စာများကြောင့် လာရောက်ရခြင်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် အကယ်၍ ယင်းကူဖှာမြို့သားတို့သည် မိမိအားအလိုမရှိတော့ပါလျှင် မိမိသည် မဒီနာသို့ အေးချမ်းစွာဖြင့် ပြန်မည်ဖြစ်ကြောင်းအကြောင်းပြန်ခဲ့သည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ပြောကြားချက်အတိုင်း အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် အိဘ်နေဇေယားဒ်ထံသို့ အစီရင်ခံတင်ပြခဲ့သည့်အခါ အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက်မှ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ယဇီးဒ်နှင့်သစ္စာခံ(ဘိုင်အသ်)လုပ်ရန် အတင်းအကျပ်ပြုလာခဲ့လေသည်။ထိုအချိန်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ရေစတင်ဖြတ်တောက်သည့်အချိန်ဖြစ်ပေသည်။အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် အမ်ရ်အိဘ်နေဟဂျားဂျ်ဇိုဘိုင်ဒီဦးဆောင်သော စစ်သည်အယောက(၅၀၀)ဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည့် တပ်တစ်စုအား ယူဖရေးတီးမြစ်ကို ဝိုင်းရံထားရန်အမိန့်ပေးခဲ့ပြီး အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် ဘက်တော်သားများအပါအဝင် ကလေးသူငယ်များကိုပါ (၃)ရက်တိုင်တိုင်ရေဖြတ်တောက် ခဲ့လေသည်။ထိုနောက် ညတွင်းချင်းပင် ဟဇ္ဇရသ်အဘ္ဘာစ်ဦးဆောင်၍ လူအယောက်(၅၀)ဖြင့် ယူဖရေးတီးမြစ်အစောင့်တပ်များကို တိုက်ခိုက်ကာ ရေရရှိရန်ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ကြင်ယာတော်တစ်ပါးဖြစ်သည့် ရိုဘားဘ်၏ ကျေးကျွန် ဖြစ်သူအွက္ကဘာအိဘ်နေစမ်အားန်သည် ကရ်ဘလာဖြစ်စဥ်တွင်ကရ်ဘလာဖြစ်စဉ်တွင် အသက်ဆုံးရှုံးမှုမရှိပဲကျန်ရစ်ခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်လေသည်။ ၎င်းသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်မှ ထိုသို့ အကြံပေးခဲ့သည်ဟု ပြောဆိုထားမှုကို လုံးဝပြတ်သားစွာငြင်းဆိုထားလေသည်။ (အမှန်တကယ်မှာလည်း ဤသို့သောရေဝါယသ်သည် အလွန်မှပင်မှားယွင်းသော ရေဝါယသ်တစ်ခုဖြစ်လေသည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ယဇီးဒ်ကဲ့သို့သောသူနှင့် မူလကတည်းမှ သစ္စာမခံလိုခဲ့ပါ။ထို့အတွက်ကြောင့်လည်း နောက်ဆုံးတွင်ကရ်ဘလာသို့ ရောက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပေသည်။စာဖတ်သူတို့အနေဖြင့် ဤကဲ့သို့သောရေဝါယသ်တော်များကို သတိထားသင့်သည်)ထို့အပြင် ယင်းကျေးကျွန်မှ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မည်သည့်အခါမျှ ဤကဲ့သို့သော စကားများမပြောခဲ့သည့်အပြင် ဤကဲ့သို့သော အကြံပြုချက်များကိုလည်း မပေးခဲ့ပါ။၎င်းအပြင်အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် တစ်ချိန်သာလျှင် ၎င်းတို့နှင့် စကားပြောရန်အတွက် မိမိတဲနန်းနှင့်လှမ်းသော နေရာသို့သွားခဲ့သည်ဟု သက်သေထူထားလေသည်။မာဒ်လွန်းဂ်က အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ယဇီးဒ်နှင့် သစ္စာခံဘိုင်အသ်လုပ်မည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်ဟု ရေးသားပြောဆိုထားခြင်းသည် သဘောရိုးမဖြစ်နိုင်ပါ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော်  အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)အား ယဇီးဒ်သတ်ခဲ့ခြင်းမဟုတ် ၊အိဘ်နေဇေယားဒ်သတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုကာ ယဇီးဒ်အား ကာကွယ်ပေးလိုသောဆန္ဒများရှိနေကြောင်း ပေါ်လွင်နေပါသည်။တနည်းအားဖြင့်ဆိုရသော် အပစ်အားလုံးကို အိဘ်နေဇေယားဒ်ခေါင်းပေါ်သို့ ပုံချလိုသော ဆန္ဒကြောင့် ဤကဲ့သို့သော် ရေဝါယသ်များကို လုပ်ကြံခဲ့ကြလေသည်။ရစူလ်လေဂျာအ်ဖရီယာန်းမှ သာရီးခေသွဘရီကျမ်းနှင့် အလ်ကာမိလ် ဖီသ်သာရီးခ်ကျမ်းများကို ကိုးကား၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် မည်သို့သောအခါမျှ ယဇီးဒ်နှင့် သစ္စာခံမည်ဟု ပြောဆိုခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ပေ ဟုရေးသားထားလေသည်။

မိုဟရမ်လ(၉)ညနေခင်းနေဝင်ချိန်တွင် အိုမရ်အိဘ်စအ်သည် မိမိ၏စစ်သည်ရဲမက်များနှင့်အတူ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ခိုင်မာတဲနန်းများဘက်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိ၏ဓါးကိုမိမိ၏ဓားကို မြေ၌စိုက်ကာ မှီလျှက် မှေးနေခဲ့ချိန်ဖြစ်သည်။ထိုသို့မှေးနေရင်းဖြင့် ခေတ္တခဏအိပ်ပျော်သွားခဲ့ပြီး အိပ်မက်၌ အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့လေသည်။ထိုအခါ အဘိုးတော်မှ "အိုငါ့၏မြေးတော် ဟိုစိုင်န် အသင်သည် များမကြာမီ ငါတို့ထံသို့ရောက်ရှိလာတော့မည်ဖြစ်သည်"ဟု မိန့်တော်မူခဲ့လေသည်။ထိုသို့ဖြင့် ဇိုင်နဘ်သခင်မကြီး(စ.အ)သည် နောင်တော်ထံသို့ရောက်ရှိ၍လာခဲ့ပြီး အိုဟိုစိုင်န်း(အ.စ) အိုမရ်အိဘ်စအ်ဒ်သည် မိမိ၏စစ်သည်များနှင့်အတူ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီဟု ပြောဆို၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား နှိုးခဲ့လေသည်။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိ၏ညီတော်အဘ္ဘားစ်(အ.စ)အား ၎င်းတို့လာရောက်ရခြင်းအကြောင်းကို စုံစမ်းရန်အတွက် ၎င်းတို့ထံစေလွှတ်ခဲ့လေသည်။ထို့နောက် အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်ဘက်မှ ဆုံဖြတ်ချက်များပြောင်းလဲသွားသည့်အတွက် နှစ်ဦးနှစ်ဘက်စကားများအပြန်အလှန်ပြောဆိုခဲ့ရကြသည်။ထိုသို့ဖြင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် အကြောင်းစုံကို သိသွားခဲ့သည်။ထိုအခါ ၎င်းည၌ပင် မိမိ၏မိသားစုများအပြင် ဘက်တော်သားတို့ အကြားမိန့်ခွန်းများခြွေခဲ့လေသည်။နောက်ပိုင်းတွင် ထိုမိန့်ခွန်းများကို သားတော် အေမာမ်စဂျ်ဂျားဒ်မှ ဆင့်ပြန်တော်မူထားခဲ့လေသည်။ယင်းမိန့်ခွန်းများအတွင်းမှ တစ်ခုသည် "ကျွန်ုပ်သည် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်အား ထောမနာပြုပါ၏။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကျွန်ုပ်တို့အကြား မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)ကဲ့သို့သော တမန်တော်ကို ပို့ဆောင်ပေးတော်မူခဲ့ပြီး အရှင်မြတ်၏စစ်မှန်သော သာသနာတော်နှင့်ပတ်သက်၍ ကျွန်ုပ်တို့အား သွန်သင်ပြသတော်မူခဲ့သည်။ကျွန်ုပ်၌ အသင်တို့ကဲ့သို့သော မိတ်ဆွေကောင်းများကို မတွေ့ခဲ့ရသလို မိသားစုဝင်များအကြား ကျွန်ုပ်၏ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော စိတ်ဓါရှိသည့် ကျွန်ုပ်၏မိသားစုကဲ့သို့ မည်သည့်မိသားစုကို မျှ မတွေ့ဖူးချေ။ ထို့ကြောင့်အရှင်မြတ်ဘက်မှ အသင်တို့အပေါ်ကောင်းချီးအဖြာဖြာနှင့် ဆုလဒ်တော်များ ပေးတော်မူပါဟု ဆုတောင်းမေတ္တာ ပို့သပါလို၏။ မနက်ဖန်အချိန်တွင် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးတို့သည် သေချင်းတရားနှင့်ရင်ဆိုင်ကြရပေမည်ဟု ကျွန်ုပ်ထင်မြင်မိပါအံ့။ ထို့အတွက်ကြောင့် အသင်တို့အားလုံးကို မိန့်ဆိုလိုသည်မှာ ယခုလိုမှောင်နေခိုက် မည်သူမဆိုကျွန်ုပ်နှင့် လမ်းခွဲ၍သွားလိုက သွားနိုင်ပါသည်။ကျွန်ုပ်နှင့် အတူရှိနေဖို့ရန် အသင်တို့အား ကျွန်ုပ်ဘက်မှ အလျဥ်းမတိုက်တွန်းလိုပါ။အလျဉ်းမတိုက်တွန်းလိုပါ။ ဟုဖြစ်လေသည်။

မိုဟရမ်လ(၁၀)ရက်နေ့နံနက်ပိုင်းတွင် မိမိ၏နောက်လိုက်များအတွင်းမှ မြင်းစီးစစ်သည် (၃၀)ဦးနှင့် ခြေကျင်စစ်သည်(၄၂)ကို အသင့်ပြင်ခဲ့လေသည်။ဘယ်ဘက်စစ်ဗြူဟာတပ်မှူးကို ဟဘီးဘ်အိဘ်နေမဇွာဟီရ်အားခန့်အပ်၍ ညာဘက်စစ်ဗြူဟာ တပ်မှူးကို ဇိုဟိုင်းရ်ဘိဘ်နေကိုင်းန်အား ခန့်အပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဗဟိုစစ်ဗြူဟာမှူးအဖြစ် ဟဇရသ်အဘ္ဘားစ်အား တာဝန်များအသီးသီးပေးအပ်ခဲ့သည်။ထို့အပြင် တဲနန်းများ၏ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်တွင် ထင်းများပုံစေပြီး ထိုထင်းများကို မီးရှို့ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ခိုင်မာတဲနန်းအတွင်းသို့ ဝင်ကာ အမွှေးနံသာများလိမ်းကာ မိမိကိုယ်ကို သင်းပျံ့စေခဲ့သည်။ထို့နောက် မိမိ၏အစီးအနင်းပေါ်တွင်ထိုင်လျှက် ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်ကို လက်တစ်ဖက်မှ ကိုင်ကာ အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ထံတော်ပါးတွင် ဆုမွန်(ဒိုအာ)ပြုခဲ့ပြီးနောက် ကူဖှာသားတို့ဘက်လှည့်ကာ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့လေသည်။သို့ရာတွင် မိန့်ကြားတော်မူလေသည်မှာ အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်သည် ကျွန်ုပ်တို့အား စိုးပိုင်တော်မူသော အရှင်ဖြစ်ပေသည်။ထို့အပြင် အရှင်မြတ်၏သာသနာတော်အား အရှင်မြတ်ကိုယ်တော်တိုင် စောင့်ရှောက်မည် ဟုဖြစ်သည်။ထို့အပြင် ၎င်းတို့အား မိမိနှင့်မိမိ၏နောင်တော်ဟစန်(အ.စ)တို့သည် ဂျန္နသ်(သုခဘုံ)၏ခေါင်းဆောင်များဖြစ်ကြောင်း တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏ မိန့်ကြားမှုကို မိန့်ကြားခဲ့ပြီး ပြန်လည်သတိရစေခဲ့သည်။ထို့နောက် မိမိအားသတ်ဖြတ်ခြင်းသည် တရားတော်နှင့်ကိုက်ညီပါသလားဟု စဥ်းစားခိုင်းစေခဲ့သည်။ထို့အပြင်စဉ်းစားခိုင်းစေခဲ့သည်။ထို့အပြင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိအား ၎င်းတို့ဘက်မှ မြောက်များစွာသော စာများရေး၍ ဖိတ်ခေါ်ခဲ့မှုအပေါ် ရှု့ချခဲ့လေသည်။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မှ ထပ်မံပြောကြားသည်မှာ မိမိတို့သည် အသင်တို့နှင့် စစ်မတိုက်လိုသည့်အတွက် နေရာဒေသတစ်ခုသို့ သွားရောက်နေထိုင်လိုကြောင်းနှင့် ထိုသို့သွားမှုကို သဘောတူပေးလိုကြောင်း ထပ်မံမိန့်ကြားခဲ့ပြန်သည်။ သို့သော် ၎င်းသူတို့ဘက်မှ မည်သည့်ဒေသမျှ သွားခွင့်မပြုကြောင်းနှင့် ယဇီးဒ်နှင့်မလွဲမသွေ သစ္စာခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့လေသည်။ထိုအခါအေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မှ မိမိသည် ကျေးကျွန်တစ်ဦးကဲ့သို့ ယဇီးဒ်နှင့် အလျဥ်းသစ္စာခံမည်အလျဉ်းသစ္စာခံမည် မဟုတ်ကြောင်း ပြန်လည်မိန့်ကြားခဲ့လေသည်။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မြင်းပေါ်မှ အောက်သို့ ဆင်းခဲ့ပြီး မြင်းကိုတစ်နေရာ၌ ချည်နှောင်လိုက်လေသည်။အကြောင်းအရင်းမှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မည်သည့်အခါမျှ စစ်မြေပြင်မှ ထွက်ပြေးမည့်သူတစ်ဦးမဟုတ်ကြောင်းကို ဖေါ်ပြခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်လေသည်။ထို့နောက်ပိုင်းတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ မိန့်ကြားမှုများသည် ဟွရ်အိဘ်နေယဇီးဒ်ရီယာဟီ၏နှလုံးသားအတွင်းသို့ စိမ့်ဝင်သွားမှုကြောင့် ၎င်းသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်မှ ရပ်တည်ခဲ့ပြီး ကူဖှာမြို့သားတို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အပေါ်သစ္စာဖေါက်မှုကြောင့် ၎င်းတို့အား ကျိန်ဆဲ၍ ရှုံ့ချခဲ့လေသည်။သို့သော်ငြားလည်း ယင်းကူဖှာသားတို့သည် ဟွရ်၏စကားများအပေါ် အရေးမစိုက်ခဲ့ကြပေ။ စစ်ပွဲစတင်ခဲ့ပြီးနောက် ဟွရ်သည်လည်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်မှ ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ပြီး ထိုကရ်ဘလာစစ်မြေပြင်၌ပင် ကျဆုံး(ရှဟီးဒ်ဖြစ်)သွားခဲ့လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် နောက်ဆုံးတိုက်ပွဲဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ရှဟီးဒ်ဖြစ်(ကျဆုံး)ခဲ့လေသည်။

သွဘရီနှင့် ဘေလာဇရီကျမ်းတို့တွင် ဟဇ်ရသ်အဘ္ဘားစ် ရှဟီးဒ် ဖြစ်ပုံအား တင်ပြထားခြင်းမရှိပေ။သို့သော် ထိုကျမ်းများ၌ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ခိုင်မာတဲနန်းများ၌ ရေပြတ်တောက်သွားသည့်အခါ သူ့အား ယူဖရေးတီးမြစ်သို့ သွားရောက်၍ ရေယူရန် မိန့်ခဲ့သည့်အခါ ရေသွားရောက်ယူရာတွင် အိဘ်နေဇေယားဒ်၏ တပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည့်အခါ သူသည် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ထံအိဘ်နေဇေယားဒ် စစ်သည်တို့အား ရေမရရှိပဲ အသက်နုတ်တော်မူပါဟု ဒိုအာပြု(ဆုတောင်း)ခဲ့သည်။ အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်သည်လည်း သူ၏ဒိုအာကို လက်ခံတော်မူခဲ့သည်။ဟဇ်ရသ်အဘ္ဘာားစ်၏ပါးစပ်နှင့် မေးအောက်တွင် ဒဏ်ရာအပြင်းအထန်ရသွားခဲ့သည်။ထိုအခါယင်းဒဏ်ရာမှ ကျလာသော သွေးများကို လက်ခုတ်ဖြင့် ခံ၍ ကောင်းကင်ယံသို့ မြှောက်ပစ်လိုက်ပြီး အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ထံ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အပေါ်သို့ကျရောက်လျှက်ရှိသော ဒုက္ခများနှင့်ပတ်သက်ပြီး တိုင်တန်းတော်မူခဲ့လေသည် ဟူ၍သာ ဖေါ်ပြထားလေသည်။သို့သော်လည်း ဟဇ်ရသ်အဘားစ် ရှဟီးဒ်ဖြစ်ပုံနှင့်ပတ်သက်သည့် ခိုင်မာသော ရေဝါယသ်တော်များကို ရှေးခ်မိုဖီးဒ်မှ တင်ပြထားလေသည်။၎င်းမှာ ဟဇ်ရသ်အဘ္ဘားစ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့်အတူ ယူဖရေးတီးမြစ်သို့ ရေသွားရောက်ယူစဥ်ရေသွားရောက်ယူစဉ် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးကွာသွားကြပြီးနောက် အဘ္ဘားစ်(အ.စ)သည် ရန်သူတို့၏ ဝိုင်းရံခြင်းကို ခံခဲ့ရပြီးနောက် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံပြန်လည်ခုခံရင်း ယခုလက်ရှိ ဟဇ်ရသ်အဘ္ဘားစ်(အ.စ)အား မြှုပ်နှံထားသော နေရာတွင်ပင် ရှဟီးဒ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ .

ထိုအခါ အိဘ်နေဇေယားဒ်၏ တပ်များသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံသို့နီးကပ်လာခဲ့ကြလေသည်။သို့သော် မည်သူတစ်ဦးမျှ အနားသို့ မကပ်ရဲခဲ့ကြပေ။ထိုသို့ဖြင့် မာလိက်အိဘ်နေနစီးရ်ကန်ဒီဆိုသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်န်း(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော်အား ဓါးဖြင့်ခုတ်လိုက်သည့်အခါဓားဖြင့်ခုတ်လိုက်သည့်အခါ စောင်းထားသော ဦးသံခမောက် ကွဲရှသွားခဲ့ပြီး ခေါင်းတွင်ဒဏ်ရာရသွားခဲ့သည်။ထိုမှ သွေးများစီးကျလာသဖြင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် သံခမောက်ကို ဖယ်၍ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်း(အမာမာဟ်)ပေါင်းလိုက်လေသည်။ထို့နောက် ၎င်းသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ သံခမောက်ကို လုယူသွားခဲ့၏။ထိုကြောင့် ကရ်ဘလာပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းသူသည် ဆင်းရဲတွင်းသို့ကျရောက်ကာ သေသည်အထိ နိမ့်ကျပြီး သိက္ခာမဲ့သော ဘဝဖြင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်။ကရ်ဘလာသမိုင်းတွင် ပိုမိုဝမ်းနည်းကြေကွဲဖွယ်ရာ အကြောင်းအရာမှာ နို့စို့အရွယ်ကလေးငယ်လေးတစ်ဦး၏အကြောင်းအရာပင်ဖြစ်လေသည်။ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ထိုကလေးငယ်ကို ပေါင်ပေါ်၌ ပွေ့ထားခဲ့လေသည်။ ယာကူဘီသမိုင်းကျမ်းအရ ထိုကလေးငယ်၏ လည်ပင်းသို့ မြှားတစ်စင်းလာစိုက်ခဲ့လေသည်။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ကလေးငယ်၏လည်ပင်းမှစီးကျလာသော သွေးများကို လက်ခုပ်နှင့်ခံ၍ မြေပြင်သို့ လောင်းသွန်လိုက်ပြီးနောက် ရှိုင်ဿွာန်(မိစ္ဆာကောင်)၏နောက်လိုက်များကို အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်အရေးယူတော်မူပါဟု တိုင်တည်ခဲ့လေသည်။.

ရှင်မ်ရ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အနားသို့သာ ကပ်လာခဲ့သည် ။သို့သော် မတိုက်ခိုက်ရဲခဲ့ပေ။နှစ်ဦးအကြားစကားများအပြန်အလှန်သာပြောခဲ့ကြသည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏သက်တော်သည် (၅၅)နှစ်ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ရှင်မ်ရ်နှင့်ရင်ဆိုင်ရန်အသင့်ရှိနေခဲ့၏။ထိုအခါ အေမာမ်ဟစန်၏ကလေးအရွယ်သားတော်တစ်ပါးဖြစ်သည့် အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေဟစန်(အ.စ)သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် ဇိုင်နဘ်သခင်မကြီး(စ.အ)တို့တားနေသည့်အကြားမှ ဦးရီးတော်အား ကာကွယ်ရန်အတွက်ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် သူ၏လက်တော်နှစ်ဖက်လည်း ပြတ်သွားခဲ့သည်။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ၎င်းကလေးငယ်အား ပြုစုရင်း အသင်သည် ဂျန္နသ်သုခဘုံ၌ အသင့်၏ဖခမည်းတော်နှင့် စုံစည်းရပါစေဟု ဆုမွန်ကောင်းတောင်းပေးခဲ့လေသည်။ထိုအချိန်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်၌ (၃)ဦးသို့မဟုတ်(၄)ဦးသာကျန်တော့သည့်အချိန်ဖြစ်လေသည်။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိကျဆုံးသွားပြီးနောက် မိမိခန္ဓာကိုယ်၌ အဝတ်အစားကျန်နေစေရန်ရည်ရွယ်၍ အင်္ကျီအထပ်ထပ်ဝတ်ခဲသည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ကျဆုံး(ရှဟီးဒ်)ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ထိုအင်္ကျီများကို ချွတ်ယူသွားခဲ့ကြသည်။ထိုနောက်အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ် ဇိုင်နဘ်သခင်မကြီး(စ.အ)ရှေ့သို့ရောက်ရှိလာသည့်အခါ သခင်မကြီး(စ.အ)မှ အိုအိဘ်နေစအ်ဒ် ကျွန်မ၏အစ်ကိုအား ဝိုင်းတိုက်နေသည်ကို အသင်ဤအတိုင်းလွှတ်ထားတော့မှာလား ဟု ပြောသည့်အခါ ၎င်းမှ မျက်ရည်များစီးကျခဲ့လေသည်။ထိုအချိန်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ ခုခံတိုက်ခိုက်နေသည့်အချိန်ဖြစ်လေသည်။ယာကူဘီကျမ်းနှင့် အချို့သော ရှီအာတို့၏ကျမ်းများတွင်ရေးသားထားသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မြောက်များစွာသော ရန်သူတို့ကို ချေမှုန်းခဲ့သည် ဟုဖြစ်သည်။သို့သော် အချို့သောကျမ်းများတွင် ဖေါ်ပြထားသည်မှာ အိဘ်နေဇေယားဒ်၏တပ်သားများသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား သတ်ရန်(ရှဟီးဒ်လုပ်ရန်)အခွင်းအရေးများရရှိခဲ့သော်လည်း ထိုသို့မလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပေ။ ဟုဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံး၌ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ဦးခေါင်းနှင့် လက်မောင်းတို့တွင်ဒဏ်ရာအပြင်းအထန်ရကာ မြေပြင်ပေါ်သို့ မျက်နှာနှင့် ကျခဲ့သည်။ထိုအခါ ခူလီဘင်န် ယဇီးဒ် အဆ်ဘဟီးထံသို့ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ရန် အမိန့်ရောက်လာခဲ့လေသည်။သို့သော် ၎င်းသည် တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားခဲ့ပြီး ထိုသို့မပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပါ။ထို့နောက် ဆနားန်ဘင်န်အနစ် အမ်ရ် နခ်အီ ဆိုသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ထပ်မံဓါးဖြင့်ခုတ်ပြီးနောက်ထပ်မံဓားဖြင့်ခုတ်ပြီးနောက် ဦးခေါင်းနှင့် ခန္ဓာအားတစ်ခြားစီပြုလုပ်ခဲ့လေသည်။ထို့နောက် ၎င်းသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော်အား ခူလီသို့ပေး၍ ခူလီသည် ထိုဦးခေါင်းတော်ကို အိဘ်နေဇေယားဒ်ထံသို့ ယူဆောင်သွားခဲ့လေသည်။

အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ခန္ဓာကိုယ်အား မြင်းခွာများဖြင့် တက်နင်း၍ ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်ရန်အတွက် (၁၀)အသင့်ရှိနေခဲ့ကြသည်။ကရ်ဘလာစစ်ပွဲပြီးဆုံးသွား၍ အိဘ်နေစအ်ဒ်စစ်တပ်လည်း ထိုနေရာမှ ထွက်ခွာသွားကြသည့်အခါ အလ်ကာဇွရီယာကျေးရွာနေထိုင်သူ ဘနီအစဒ် မျိုးနွယ်စုဝင်တို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) အလောင်းတော်အား ထိုနေရာ၌ပင် မြေမြှုပ်ပေးခဲ့ကြလေသည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဦးခေါင်းတော်အား အခြားဘနီဟာရှင်မ်ဦးခေါင်းတော်များကဲ့သို့ ကူဖှာနှင့် ဒမစ်ကစ်မြို့များသို့ ပင့်ဆောင်သွားခဲ့ကြလေသည်။လာရာဝကျာဝလီရီဆိုသည်မှ အစ္စလာမ့်စွယ်စုံကျမ်းတွင် ၎င်း၏ခံယူချက်အား တင်ပြထားသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော် ယဇီးဒ်နန်းတော်သို့ရောက်လာချိန်တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏နုတ်တော်ကို လက်တွင်ကိုင်ထားသော တုတ်ဖြင့် ဆော့ကစားသူမှာယဇီးဒ်မဟုတ်ပဲ အိဘ်နေဇေယားဖြစ်ပြီး ယဇီးဒ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဦးခေါင်းတော်ကို အရိုအသေပြုခဲ့သည် ဟူ၍ဖြစ်သည်။၎င်းအပြင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား စောလျှင်စွာ ရှဟီးဒ်ပြု(သတ်)လိုက်သည့်အတွက် ယဇီးဒ်သည် အိဘ်နေဇေယားဒ်အား ကျိန်ဆဲကာ ၎င်းကို နိမ့်ချပြောဆိုလိုသော ဆန္ဒဖြင့် ဆမီယာဟ်ဆိုသူမ၏ သားဟု ပင် ပြောခဲ့လေသည် ဟု ၎င်းပုဂ္ဂိုလ်မှ ခံယူထားလေသည်။ ယဇီးဒ်မှ အကယ်၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိနှင့် ကင်းရှင်းစွာနေခဲ့မည်ဆိုပါက ခွင့်လွှတ်ပေးရန်အဆင်သင့်ရှိခဲ့ကြောင်းကိုလည်း ဝန်ခံပြောဆိုခဲ့လေသည်။ကရ်ဘလာပြီးနောက်ပိုင်း ဘနီဟာရှင်မ်အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများကို ကူဖှာမြို့နှင့်:ရှာမ်မြို့(ဒမစ်ကစ်)မြို့များသို့ လှည့်လည်ပြသခဲ့လေသည်။ယဇီးဒ်သည် ပထမပိုင်းတွင် သုံ့ပန်းအဖြစ်ဖမ်းဆီးထားသော အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အနွယ်တော်များကို ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်းဆက်ဆံခဲ့သည်။သို့သော် ထိုသို့ဆက်ဆံမှုအား အေမာမ်စဂျားဒ်(အ.စ)နှင့် ဇိုနဘ်သခင်မကြီးတို့မှ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခဲ့သည်အတွက်ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်အတွက် နောက်ပိုင်းတွင် ဆက်ဆံမှုများတဖြေးဖြေးနူးညံ့လာခဲ့သည်။ ကရ်ဘလာဖြစ်စဥ်နှင့်ပတ်သက်ပြီးကရ်ဘလာဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ယဇီးဒ်၏ ကြင်ယာတော်များမှလည်းငိုကြွေးခဲ့ကြလေသည်။ယဇီးဒ်သည် ကရ်ဘလာစစ်ပွဲ၌ မိမိဘက်တော်သားများမှ လုယူခဲ့သော ပစ္စည်းများကို ပြန်လျှော်ပေးရန်ပြောဆိုလာခဲ့သည်။ လပေါင်းများစွာ ရှာမ်မြို့အကျဥ်းထောင်အတွင်း၌ရှာမ်မြို့အကျဉ်းထောင်အတွင်း၌ နေခဲ့ကြပြီးနောက် မဒီနာသို့ ပြန်ခဲ့ကြသည်။ <ref name="EoI" />