အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
No edit summary စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် |
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-သြ +ဩ, -ဓါး +ဓား, -ဓါတ် +ဓာတ်, -ဥ် +ဉ်, -စျ +ဈ, -သဏ္ဍာန် +သဏ္ဌာန်, -ရုတ်သိမ်း +ရုပ်သိမ်း, -တုန့်ပြန် +တုံ့ပြန်) |
||
စာကြောင်း ၁ -
<font style="vertical-align: inherit;"><font style="vertical-align: inherit;"><font style="vertical-align: inherit;"><font style="vertical-align: inherit;">ဟိုစိုင်းန်အိဘ်နေအလီ အိဘ်နေအဘီသွာလိဘ် သည် ရှီအာတို့၏ တတိယမြောက်အေမာမ် ဖြစ်ပြီး ရှာဘာန် ၁၅ရက်ဟီဂျရီခုနှစ် ၄ တွင် မဒီနာမြို့တော်တွင် ဖွားမြင်တော်မူခဲ့သည် ။ ဟီဂျရီ ၆၁မိုဟရမ်လ(၁၀)ရက်နေ့တွင် ကရ်ဘလာစစ်ပွဲ၌(မတရားလုပ်ကြံခြင်းခံရပြီး) ရှဟီးဒ် ဖြစ်တော်မူခဲ့သည် ။.ထို့အတွက်ကြောင့်လည်း ရှီအာတို့သည် သူ့အား ရှဟီးဒ်ခေါင်းဆောင်(အစ္စလာမ့်အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်)ဟု ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ သူ၏ ကွန်နီယသ်(သားသမီးကို အစွဲပြု၍ ခေါ်သောအမည်)မှာ အဘာအဘ်ဒုလ္လာဟ် ဖြစ်ပြီး သူ၏ဖခမည်းတော်သည် အလီ(အ.စ)နှင့် မယ်တော်မှာ ဖှါတေမာ(စ.အ)ဖြစ်လေသည်။ ထို့အပြင် သူသည် တမန်တော်မြတ်ကြီးမိုဟမ္မဒ်အိဘ်နေအဘ်ဒုလ္လာဟ်(ဆွ)၏ မြေးတော်လည်းဖြစ်ပေသည်။သူ၏သားတော် စဂျ်ဂျားဒ် သည် ရှီအာတို့၏ စတုထ္ထမြောက် အေမာမ်(ခေါင်းဆောင်)ဖြစ်ပေသည်။မြောက်များစွာသော မွစ်လင်(မ)တို့သည် သူ့အား တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏မြေးတော်ဖြစ်သည့်အတွက်နှင့် သူသည်
ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိသက်တော်(၇)နှစ်အရွယ်အထိ ဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)နှင့်အတူဖြတ်သန်းခဲ့လေသည်။ ဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) သူနှင့် သူ၏အစ်ကိုဖြစ်သူ ဟစန်-နေ-မွဂျ်သဘာ(အ.စ)အားအလွန်ပင် ချစ်ခင်နှစ်သက်တော်မူသည်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ရေဝါယသ်တော်များ(အဆိုအမိန့်များ)ရှိထားပြီး ယင်းအဆိုအမိန့်များအတွင်းမှ တစ်ခုသည် ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်း(န)သည် ဂျန္နသ်(သုခဘုံ)လူရွယ်များ၏ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပေသည် ဟု ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အခြားထူးခြားသော အဖြစ်အပျက်များအတွင်းမှ တစ်ခုသည် မိုဘာဟေလာ(
ဟီဂျရီ(၆၀)ခုနှစ်တွင် မိုအာဝေယာသေဆုံးသွားပြီးနောက် မဒီနာမြို့ဝန်သည်ယဇီးဒ်၏အမိန့်ဖြင့် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)အားအစိုးရနန်းတော်သို့ ဆင့်ခေါ်၍ အတင်းအကျပ် ဘိုင်အသ်ပြု သစ္စာခံခိုင်းစေခဲ့သည်။ သို့သော် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် ယဇီးဒ်နှင့် သစ္စာမခံခဲ့ချေ။၎င်းအပြင် မိမိ၏မိသားစုများနှင့် မက္ကာသို့ သွားခဲ့ပြီး ထိုမြို့၌လေးလတိုင်တိုင်နေထိုင်ခဲ့သည်။ ကူဖှာမြို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင်နေထိုင်ကြသောသူအများစုသည် ရှီအာများဖြစ်ကြပြီး ၎င်းသူတို့သည် မိုအာဝေယာသေဆုံးသွားမှုအပေါ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဖြစ်နေခဲ့ကြသည်။ထိုသူတို့သည် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)အား စာများရေး၍ ဘနီအိုမိုင်ယာ အုပ်ချုပ်မှုအား မလိုလားကြောင်း ဆန္ဒများဖေါ်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။ထို့ကြောင့် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိ၏ဦးရီးတော်၏သားဖြစ်သူမွစ်လင်(မ)အိဘ်နေအကီးလ်အား ထိုဒေသသို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။ထို့နောက်မွစ်လင်(မ)အိဘ်နေအကီးလ်သည် ကူဖှာမြို့၏ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်ရှိ စင်မြင့်(မင်န်ဘရ်)ပေါ်တွင် လူတို့အားလမ်းမှန်ကို ညွှန်ပြပေးခဲ့လေသည်။ထိုသို့သော အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး ယဇီးဒ်ထံသို့ အစီရင်ခံမှုများရောက်ရှိသွားခဲ့လေသည့်အခါ ယဇီးဒ်သည် အိုဘိုင်ဒွလ္လာဟ် အိဘ်နေဇေယားဒ်အား ကူဖှာမြို့စားအဖြစ်ခန့်အပ်၍ ကူဖှာမြို့သို့အလျှင်အမြန်သွားရောက်ကာ မတည်ငြိမ်မှုများကို ရှင်းလင်းရန် အမိန့်ပေးခဲ့လေသည်။ ထို့နောက် အိုဘိုင်ဒွလ္လာဟ် အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)နှင့် သစ္စာခံထားသူများအား
အိုဘိုင်ဒွလ္လာဟ်အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် မိမိ၏စစ်တပ်ကို ဟေဂျားဇ်မှကူဖှာသို့ သွားရာ လမ်းတစ်လျှောက်လုံး၌ အပြည့်တပ်ဆွဲထားလေသည်။မည်သူကိုမျှ ထိုလမ်း၏အပြင်ထွက်ခွခွင့်မပြုခဲ့သလို ထိုလမ်းအတွင်းသို့ဝင်ခွင့်လည်းမပြုခဲ့ပါ။ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည်
မိုဟရမ်လ(၁၀)ရက်နေ့နံနက်တွင် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိ၏စစ်သည်များအတွင်း မြင်းစီးသူ(၃၀)ဦးနှင့် ခြေကျင်လျှောက်စစ်သည်(၄၂)ဦးအား အသင့်ပြင်ခဲ့လေသည်။ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိစီးနင်းတော်၌ စီးနင်းလျှက် အိဘ်နေစအ်ဒ် စစ်တပ်ကြီး၏ရှေ့မှောက်တွင် မိန့်ခွန်းပေး၍ မိမိ၏အရိုက်အရာကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့လေသည်။သို့သော် အိဘ်နေစအ်ဒ်ဘက်မှ ယဇီးဒ်နှင့်ဘိုင်အသ်ပြုသစ္စာခံရန်သာ ထပ်မံပြောဆိုခဲ့လေသည်။ထိုအခါ ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)မှလည်း မည်သို့သောအခါမျှ ၎င်း၏ရှေ့မှောက်တွင် ကျေးကျွန်တစ်ဦးကဲ့သို့ ဦးညွှတ်မည်မဟုတ်ကြောင်းမိန့်ကြားခဲ့လေသည်။ထို့နောက် အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက်မှ စစ်ပွဲကို အစပြုခဲ့ပြီး ၎င်း၏တပ်များသည် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ တဲနန်းများကို မီးဖြင့်ရှို့ခဲ့ကြသည်။ထိုနေ့ မွန်းလွဲပိုင်း(ဇိုဟိုရ်)ပြီးချိန်တွင် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ စစ်သည်များသည် ပြင်းပြင်းထန်ထန်တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရပြီး ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ခြင်းကို ခံခဲ့ကြရသည်။ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ ဘက်မှ တစ်ဦးပြီးတစ်ဦးအလျင်အမြန် ကျဆုံးလျှက်ရှိနေခဲ့ပြီး ဘနီဟာရှင်(မ)အမျိုးသားစစ်သည်များသည် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ရန် အခွင့်အလမ်းများသာခဲ့သော်လည်းထွက်မပြေးခဲ့ကြပေ။၎င်းသူတို့သည်လည်း ကျဆုံးလျှက်ရှိနေခဲ့၏။ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်ခိုက်လျှက်ရှိခဲ့သည်။ ယာကူဘီသမိုင်းကျမ်းနှင့် အခြားသော ရှီအာသမိုင်းကျမ်းတို့၏အဆိုအရ ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် မြောက်များစွာသောရန်သူတို့ကို သတ်ခဲ့သည် ဟုဖြစ်ပေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဟိုစိုင်း(န)အိဘ်နေအလီ(အ.စ)၏ ဦးခေါင်းနှင့် လက်မောင်းတို့တွင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး မြေပြင်ပေါ်သို့မျက်နှာနှင့်ကျခဲ့သည်။ထိုသို့အနေအထားတွင် စေနားန်အိဘ်နေအနစ်အိဘ်နေနခ်အီသည် သူ့အား
ရှီအာတို့သည် ကရ်ဘလာအဖြစ်အပျက်အပေါ်နှစ်ပတ်လည်တိုင်း ဝမ်းနည်းခြင်းအခမ်းအနားများကို ကျင်းပလေ့ရှိနေကြသည်။သို့သော်
== အစွဲပြု၍ခေါ်သောအမည်နှင့် ဘွဲ့တော်များ ==
စာကြောင်း ၂၁ -
# အဘူမိုခန်နဖ်(၁၅၇ ဟီဂျရီနှင့် အေဒီ ၇၇၄ တွင်သေဆုံး)ကျမ်းတွင်ပါရှိသော ရေဝါယသ်တော်များသည် ကရ်ဘလာတွင် မျက်ဝါးထင်ထင်တွေ့မြင်ခဲ့သူများထံမှ ဆင့်ပြန်ထားသည့် အကြောင်းအရာများကို ထည့်သွင်းရေးသားထားလေသည်။
# မြောက်များစွာသော ရေဝါယသ်တော်များကို ဟိုရှာမ်းအိဘ်နေမိုဟမ္မဒ်ကလ်ဘီ ထံမှ ဆင့်ပြန်ထားခဲ့ပြီး ၎င်းသည်လည်း မိမိ၏ဆရာဖြစ်သူ အဘူမိုခန်နဖ် ထံမှ ဆင့်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
# အခြားသော ဟဒီးစ်(
ဘေလာဇရီသည် သွဘရီ၏ ရင်းမြစ်များမှ ယူပြီး
== ကလေးဘဝ ==
စာကြောင်း ၃၀ -
ဖွားမြင်တော်မူသောအချိန်တွင် အဘိုးတော်သည် အေမာမ်ဟစန်(န)ဖွားမြင်တော်မူသောနေ့တွင် ပြုကျင့်ခဲ့သည့်အတိုင်း အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)ဖွားမြင်တော်မူချိန်တွင်လည်း အဇာန်ပေးခြင်းနှင့်အကီကာပြုလုပ်ခြင်းများကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ထို့နောက် အဘ္ဘာစ်အိဘ်နေအဘ်ဒုလ်မွသ်လိဘ်၏ဇနီးဖြစ်သူ အွမ်မေဖှဇ်လ်ထံသို့ နို့ချိုတိုက်ကျွေးရန် ပို့သခဲ့သည်။သခင်မသည် မိမိ၏သားအရင်းဖြစ်သူ ကစမ်အိဘ်နေအဘ္ဘားစ်နှင့်အတူ အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)အား နို့ချိုတိုက်ကျွေးခဲ့မှုကြောင့် ၎င်းတို့နှစ်ဦးသည် နို့ဆို့ဘက်ညီအစ်ကိုများဖြစ်သွားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ကိုလိုင်နီမည်သော ပညာရှင်ကြီးမှ အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိခင်ဖှာသေမာထံမှလွဲ၍အခြားမည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ထံ၌ နို့ချိုသောက်ခဲ့ခြင်းမရှိပါဟု ဆင့်ပြန်ထားလေသည်။ အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်သည် မြေးတော်အား ရှဘီးရ်၊ဟိုစိုင်း(န)ဟု မည့်ခေါ်ခဲ့သည်။ထိုအမည်နာမတော်များသည် ဟာရူန်(အ.စ)၏သားတော်အငယ်၏အမည်ဖြစ်ပေသည်။ အလီ(အ.စ)သည် မိမိသားတော်အမည်ကို ဟရ်ဘ် ဟုပေးလိုခဲ့သော်လည်း တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)သည် မြေးတော်အား အမည်ပေးခဲ့သထားအတွက် သားတော်၏ထိုအမည်များကို နှစ်သက်ခဲ့လေသည်။အခြားရေဝါယသ်တော်များတွင် ဟဘရှာတွင် ရှိနေခဲ့သော ဂျာအ်ဖရ်သွယားရ်၏ အမည်နာမတော်အတိုင်း အစပိုင်း၌ ဂျာအ်ဖရ်ဟု အေမာမ်ဟိုစိုင်းအားပေးခဲ့ကြပေမဲ့ တမန်တော်မိုဟမ္မဒ်သည် မြေးတော်အား ဟိုစိုင်း(န)ဟူ၍သာပေးခဲ့သည်ဟုဖေါ်ပြထားလေသည်။ရှီအာတို့က ဟိုစိုင်း(န)ဟူသောနာမတော်သည် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ဘက်မှ ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုအမည်သာလျှင် ကနဦးမှ ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်း(န)ဟူသော နာမတော်နှစ်ခုသည် ဂျန္နသ်သုခဘုံမှ နာမတော်များဖြစ်ပြီး အစ္စလာမ်မတိုင်မီ အာရဗ်တို့အကြား မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုမျှ ပေးခဲ့ခြင်းမရှိဟု ရေဝါယသ်တော်များတွင် ဖေါ်ပြထားလေသည်။
အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် ဖွားမြင်တော်မူပြီးချိန်မှစ၍ ပထမ(၇)နှစ်သည် အဖိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)၏လက်ပေါ်တွင် ကြီးပြင်းလာခဲ့သည်။မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)သည် မွစ်လင်(မ)တို့၏တမန်တော်ဖြစ်သလို သူ၏အဖိုးတော်ဖြစ်သည်။ မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) သက်တော်(၇)နှစ်အရွယ်၌ပင် တမလွန်သို့ပျံလွန်တော်မူခဲ့သည်။ထို့အတွက်ကြောင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) သည် အဘိုးတော်နှင့်နေခဲ့ရသည့်သက်တမ်းအလွန်နည်းပါးခဲ့သည်။အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)သည် မြေးတော်ဟစန်-နေ-မွဂျ်သဘာနှင့် ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)တို့ကို အလွန်မှပင်ချစ်ခင်နှစ်သက်ကြောင်းအား ရေဝါယသ်တော်များတွင် ဖေါ်ပြထားမှုများကို တွေ့မြင်နေရပေသည်။ဥပမာအနေဖြင့်တင်ပြရလျှင် (မည်သူမဆို သူနှစ်ဦးအား ချစ်ခင်နှစ်သက်ပါက ထိုသူသည်ကျွန်ုပ်အားချစ်ခင်နှစ်သက်ခြင်းပင်ဖြစ်ပြီး အကြင်သူသည် သူနှစ်ဦးအား မုန်းတီးပါက ထိုသူသည် ကျွန်ုပ်အား မုန်းတီးခြင်းပင်ဖြစ်ချေသည်။ ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်န်သည် ဂျန္နသ်သုခဘုံ လူငယ်များ၏ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ ရှီအာတို့သည် ဒုတိယ ဟဒီးတော်ကို ပိုမိုအလေးထားကြပြီး ထိုဟဒီးစ်တော်အရ အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)နှင့်အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) တို့၏ အေမာမသ်သည် စစ်မှန်သော အေမာမသ်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေပေးထားကြသည်။ အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်သည် မြေးတော်နှစ်ပါးကို တစ်ခါတစ်ရံ မိမိ၏ပေါင်ပေါ်၌ ပွေ့ထိုင်ထားသလို တစ်ခါတစ်ရံ မိမိ၏ပုခုံးပေါ်တွင် တင်ထားလေ့ရှိသည်။ အဘိုးတော် ဝတ်ပြုချိန်များတွင် စဂျ်ဒါဟ် အနေအထားတွင် မိမိ၏ကျောခုံးပေါ်သို့ တက်လျှက်ရှိနေခဲ့ပါလျှင်လည်း ထိုစဂျ်ဒါအနေအထားအတိုင်း အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေခဲ့လေ့ရှိသည်။ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)သည် တစ်ခါတစ်ရံ မြေးတော်နှစ်ပါးအား ပေါင်ပေါ်တွင် တင်ထားလျှက် လူတို့အကြားမိန့်ခွန်းများ ပြောလေ့ရှိခဲ့သည်။ အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)သည် မြေးတော်အကြီးဖြစ်သည့်အတွက် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) ကဲ့သို့ အဘိုးတော်မှ အလေးပေးမှုများရှိခဲ့သလို အဘိုးတော်နှင့် အချိန်ကာလများစွာ အတူနေခဲ့ရသည်။မြေးတော်နှစ်ပါးလုံးသည် အဘိုးတော်နှင့် အလွန်ပင် ရုပ်ရည်အသွင်လက္ခဏာများ တူခဲ့ပေမဲ့ အေမာမ်ဟစန်(အ.စ) အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)နှင့် ပို၍တူလေသည်။
== အိုမရ်နှင့်အွစ်မာန်တို့အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလ ==
ရေဝါယသ်တော်တစ်ခုအရ အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် အိုမရ်အုပ်ချုပ်နေစဉ်ကာလအတွင်း၌ ၎င်းမှ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ မင်ဘရ် (တရားဟောစင်မြင့်)ပေါ်ထိုင်လျှက် ဟောပြောနေစဉ် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)ရောက်ရှိလာပြီး တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ မင်ဘရ်ပေါ်ထိုင်သည့်အတွက် စောဒကတက်ခဲ့သည့်အခါ အိုမရ်သည် မိမိ၏ဟောပြောမှုကို တဝက်နှင့်ပင်ရပ်တန့်၍ မင်ဘရ်မှဆင်းခဲ့သည်။အိုမရ်သည် မိမိအုပ်ချုပ်နေစဉ်ကာလအတွင်း အေမာမ်ဟစန်နှင့်အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)တို့သည် တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)မြေးတော်များဖြစ်သည့်အတွက် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့် ဘဒဲရ်တိုက်ပွဲတွင်ပါဝင်သူများအားလုံးကို တိုင်းပြည်ဘဏ္ဍာမှ အကျိုးခံစားခွင့်များရရှိသကဲ့သို့ အခွင့်အရေးရှိခဲ့လေသည်။အချို့သော သမိုင်းကျမ်းများ၏ ရေးသားဖေါ်ပြချက်များအရ အေမာမ်ဟစန်နှင့်အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)တို့သည် ဟီဂျရီသက္ကရဦဇ် ၂၉ ခုနှစ် သွဘရီစ်တာန် ကိုအောင်နိုင်မှု့၌ ပါဝင်ခဲ့ကြလေသည်။..
စာကြောင်း ၃၈ -
== အေမာမ်အလီ(အ.စ)အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလ ==
[[File:Ali_hassan_housein.jpg|thumb|300x300px|ရာစုနှစ် ၁၉ ခန့်တွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့် သားတော်နှစ်ပါးပုံတူအားရေးဆွဲခဲ့သော
[[File:Funeral_of_Imam_Husayn.jpg|thumb|ကာရ်ဂျားရ်ဘုရင်များလက်ထက် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဝမ်းနည်းကြေကွဲသည့်အခမ်းအနားကျင်းပနေပုံပန်းချီကားတစ်ချပ်]]
အေမာမ်အလီ(အ.စ) အုပ်ချုပ်နေစဉ် ကာလ၌ ဟိုစိုင်းန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် ဖခင်နှင့်အတူ စစ်ပွဲတိုင်းတွင် ဖခင်ဘက်မှပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့သည်။
ဟိုစိုင်းန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် စစ်ဖီးန်တိုက်ပွဲတွင် မိမိတို့၏ရဲဘော်များအကြား ရဲရဲတောက်မိန့်ခွန်းတစ်ခုကို မြွက်ကြားခဲ့သည်။ခမည်းတော်အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလ၌ မိမိသည် နောင်တော်ဟစန်(အ.စ)ပြီးနောက် ဇကားလိုက်လံသိမ်းဆည်းကောက်ခံရာတွင် ဦးရှောင်နေရာ၌ တာဝန်ယူထမ်းရွက်ခဲ့သည်။ အလီ(အ.စ)အုပ်ချုပ်ရေးတွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့်အတူ အမြဲအနီးကပ်ဆုံးနေထိုင်ခဲ့သော ဘနီဟာရှင်မျိုးနွယ်မှသူတို့သည် သားတော်ဟစန်(အ.စ)၊သားတော်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) ၊သားတော်မိုဟမ္မဒ်ဟနဖီးယာဟ်နှင့် အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေဂျာအ်ဖရ် တို့ဖြစ်လေသည်။မာအ်ဝီယာမှ လာနသ်(အရှင်မြတ်၏ဂရုဏာတော်မှကင်းဝေးပါစေဟု)ပို့သ ကျိန်စာတိုက်ခဲ့သောသူများအတွင်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည်လည်း တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်ခဲ့သည်။အေမာမ်အလီ(အ.စ)
== ဟစန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလ ==
စာကြောင်း ၅၃ -
မိုဟမ္မဒ်အေမားဒ်ဟာအေရီဆိုသည်မှ ရေးသားခဲ့သည်မှာ -နောင်တော်ဟစန်(အ.စ)လက်ထက်၌ပင် မာအ်ဝေယာနှင့်ပြေငြိမ်းရေးစာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီ(၁၀)နှစ်ကြာသည်အထိ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)နှင့် ခံယူချက်၌လည်းကောင်း ကြံဆမှုများ၌လည်းကောင်း အတွေးအခေါ်ပိုင်း၌လည်းကောင်း တူညီမှုရှိခဲ့သည်။ မည်မျှပင် မာအ်ဝေယာနှင့် စာချုပ်ချုပ်မှုကို မလိုလားခဲ့ပါစေ။ ထိုသို့စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက်ပိုင်း၌လည်း မာအ်ဝေယာနှင့် သစ္စာခံယူမှု(ဘိုင်အသ်ပြုလုပ်မှု)အလျဉ်းမရှိခဲ့ပေ။သို့သော် စာချုပ်ပါ အချက်အလက်များအပေါ်ကတိသစ္စာတည်ခဲ့သည်။ မိုဟမ္မဒ်ဘာကိရ်မှ ရေဝါယသ်တစ်ခုကို ဆင့်ပြန်ထားသည်မှာ အေမာမ်ဟစန်နှင့်အေမာမ်ဟိုစိုင်န်း(အ.စ)တို့သည် မာအ်ဝေယာဘက်မှ ခန့်အပ်ထားသော မဒီနာမြို့စား မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်၏နောက်တွင် နမားဇ်ဝတ်ပြုခဲ့သည်ဟု ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဆယိဒ် မိုဟမ္မဒ်အေမားဒီ ဟာအေရီသည် ရှီအာတို့၏ရင်းမြစ်ကျမ်းများတွင် ရေးသားထားသော အထောက်အထားများအတွင်းမှ ဟွရ်အာမိုလီ၏ အပြစ်ရှိသူတို့၏နောက်တွင် နမားဇ်ဝတ်ပြုခြင်းသည် မပိုင်ကြောင်း ဟုပြောကြားချက်ကို သက်သေပြု၍လည်းကောင်း သမိုင်းကျမ်းများတွင်ပါသော အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မရ်ဝါန်အား ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆက်ဆံပုံများကို သက်သေထား၍ အထက်ပါ ရေဝါယသ်သည် မမှန်ကန်ကြောင်း ကိုထောက်ပြထားလေသည်။
ထိုကာများအတွင်း၌ပင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အဘူမရ်ရာဟ်အိဘ်နေမစ်အူးဒ်စကဖီး၏သမီးတော် လိုင်လားနှင့် ထိမ်းမြားမှုပြုခဲ့သည်။ထိုမှ အလီအက္ကဘရ်(အ.စ)ကို ဖွားမြင်တော်မူခဲ့သည်။ အဘူမရ်ရာဟ်သည် အမဝီမျိုးနွယ်စုတို့နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားသဖြင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံသို့ ငွေကြေးဥစ္စာများ မာအ်ဝေယာဘက်မှ အမြဲပို့သလေ့ရှိသည်ဟု ရေးသားကြသည်။၎င်းအပြင် အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် မိမိကျမ်းတွင်ရေးသားထားသည်မှာ မာအ်ဝေယာသည် ဒီရ်ဟမ်(ရွှေဒင်္ဂါး)၃၀၀၀၀၀ ကို အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)လက်ဆောင်အဖြစ်ပေးပို့ခဲ့သည်။(ဤသို့ရေးသားမှုများသည် အလျဉ်းခိုင်လုံမှုမရှိနိုင်ပါ စစ်မှန်သော သမိုင်းကျမ်းများကိုလေ့လာကြည့်မည်ဆိုပါက ရှင်းလင်းစွာသိနားလည်နိုင်မည်ဖြစ်သည်) အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မာအ်ဝေယာသည် အလီ(အ.စ)အား အမြဲတမ်း (လာအ်နသ်ပို့သ)ကျိန်ဆဲလေ့ရှိခဲ့သည်။ရှီအာများကိုဖမ်းဆီးအကျဉ်းချလေ့ရှိခဲ့သည်။မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်မှလည်း မဒီနာမြို့အတွင်း ဘနီအိုမိုင်ယာနှင့်ဘနီဟာရှင်မ် မျိုးနွယ်စုနှစ်စုအကြားပြေလည်မှုရရှိရန်ကြိုးစားသူအားလုံး ရပ်တန်းကရပ်ရန်အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့လေသည်။ထို့အပြင်မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်သည် မာအ်ဝေယာ၏အမိန့်အရ ယဇီးဒ်နှင့်အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေဂျာအ်ဖရ်၏သမီး အွမ္မေကွလ်စူမ်သခင်မ(အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏တူမတော်)အားထိမ်းမြားပေးပါရန် ကမ်းလှမ်းလာသည့်အခါ အေမာမ်ဟိုင်စိုင်းန်(အ.စ)ငြင်းဆိုခဲ့ပြီးနောက် အွမ္မေကွလ်စူမ်သခင်မအား မိုဟမ္မဒ်အိဘ်နေအဘီဘက်ရ်၏သားတော် ကာစင်မ် နှင့်ထိမ်းမြားပေးလိုက်လေသည်။ထိုအပြင် မရ်ဝါန်သည် မဒီနာမြို့အတွင်း ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် အလီ(အ.စ)အပေါ် လာအ်နသ်ပို့သခဲ့သည့်အခါ ၎င်းအပေါ် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည်လွန်စွာမှပင် အမျက်ဒေါသထွက်ခဲ့ပြီး
အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)အဆိပ်ပေးခြင်းခံရခဲ့ပြီးအိပ်ယာအတွင်း၌ နာမကျန်းဖြစ်နေခဲ့စဉ် အေမာမ်ဟစန်သည် မာအ်ဝေယာလုပ်ကြံခိုင်းခဲ့ကြောင်း မိမိညီတော်အေမာမ်ဟိုစိုင်း(အ.စ)အား မပြောခဲ့ပေ။ထိုအချိန်များတွင် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)သည် မိမိလောကကြီးကို နုတ်ဆက်သွားခဲ့သည်ရှိသော်မိမိအား ဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ(ဆွ)၏ နဘေးတွင် မိမိအား မြှုပ်နှံရန်မှာကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ထိုသို့ မြှုပ်နှံမည့်ကိစ္စအပေါ် ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုလုပ်သူများပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး သွေးစီးယိုမှုအနေအထားများဖြစ်လာခဲ့မည်ဆိုလျှင် ထိုမိမိအား မိခင်ဖှာတေမာ(စ.အ)၏ နဘေး၌သာ မြှုပ်နှံရန် ထပ်မံပြောဆိုမှာကြားခဲ့လေသည်။သို့သော် မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ်သည် အိုင်ယေရှာ၏ သွေးထိုးမှုဖြင့် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)အား တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)အုပ်ဂူဘေးတွင် မြှုပ်နှံရန်စီစဉ်မှုကို ဟန့်တားခဲ့ပြီးနောက် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)၏ ရုပ်ကလပ်တော်ကိုပင် မြှားများဖြင့်ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ထိုသို့ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အကြောင်းအရင်းမှာ အွစ်မာန်သေဆုံးသွားစဉ်က ၎င်းသူအား ဘကီးဟ်သင်္ချိုင်းတွင် မြှုပ်နှံခွင့်မပေးခဲ့သည့်အတွက်ကြောင့် ဤသို့မြှားများဖြင့် ပစ်ခတ်၍ လက်စားချေတားဆီးခြင်းဖြစ်ပေသည်။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ကိုရိုင်းရှ်တို့၏ ဟလ်ဖွလ်ဖိုစူးလ် ကတိစာချုပ်အရ ဘနီဟာရှင်မ်၏ အခွင့်အရေးများကို ဘနီအိုမိုင်ယာထံမှ တောင်းခံခဲ့လေသည်။နောက်ဆုံးတွင် မိုဟမ္မဒ်အိဘ်နေဟနဖီယာနှင့် အခြားသူတို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့်တိုင်ပင်ပြီး အေမာမ်ဟစန်မှာကြားထားသည့်အတိုင်း မိမိခင်၏ဂူဗိမ္မာန်ဘေးတွင် မြှုပ်နှံရန် စီစဉ်ခဲ့ကြသည်။ထိုနောက်ပိုင်းမှစ၍ ကူဖှာမြို့ရှိ ရှီအာတို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် စတင်သစ္စာခံကြလေတော့သည်။၎င်းတို့သည် ဂျိုအ်ဒါအိဘ်နေဟိုဘိုင်ရာအိဘ်နေ အဘီဝဟဘ် မခ်ဇူမီ၏သားများနှင့်အတူ စိုလိုင်မားန်းအိဘ်နေစိုရဒ်ခဇာအီ၏အိမ်တွင် တွေ့ဆုံတိုင်ပင်ကြပြီးနောက် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံ စာတစ်စောင်စတင်ပို့သခဲ့ကြပြီး အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)ရှဟီးဒ်ဖြစ်သွားခဲ့သည့်အပေါ်ဝမ်းနည်းကြောင်းကိုပါ တပါတည်းရေးခဲ့ကြသည်။ထို့နောက် ၎င်းသူတို့သည် ယင်းစာအတွင်း၌ပင် ရေးသားခဲ့ကြသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အပေါ် မိမိတို့သစ္စာရှိကြောင်း ၊ ယဇီးဒ်နှင့်မာအ်ဝေယာအပေါ်အလွန်ပင်ရွံရှာကြောင်း နှင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံသို့လာရောက်ပူးပေါင်းလိုကြောင်း စသဖြင့်တို့ဖြစ်သည်။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)နှင့် မာအ်ဝေယာတို့ချုပ်ဆိုခဲ့သော စာချုပ်ကို မချိုးဖေါက်ရန်နှင့် မိမိတို့၏ စိတ်ခံစားချက်များအတိုင်း မပြုလုပ်ကြရန် အပြင် အကယ်၍ ကျွန်ုပ်သည် မာအ်ဝေယာ သေဆုံးပြီးနောက်ပိုင်း အသက်ထင်ရှားရှိခဲ့မည်ဆိုပါက မိမိလုပ်ဆောင်သင့်သည်များကို လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြန်လည် စာရေးသားပေးပို့ခဲ့လေသည်။
တတိယမြောက်ခလီဖာ အွစ်မာန်း၏သားဖြစ်သူ အမရ်သည် မဒီနာမြို့၌ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် များစွာသောရှီအာတို့နှင့် တွေ့ဆုံနေမှုများကို မရ်ဝါန်အား သတိပေးခဲ့သည်။မရ်ဝါန်သည်လည်း ထိုအကြောင်းအရာများနှင့်ပတ်သက်၍ မာအ်ဝေယာထံသို့ စာရေးအကြောင်းကြားခဲ့သည်။ထိုသို့ဖြင့် မာအ်ဝေယာသည် မဒီနာမြို့တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် လူအများသွားလာနေမှုများကို သိရှိခဲ့ရသည်။သို့သော် ထိုအကြောင်းအရာများအပေါ် မာအ်ဝေယာဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ
မာအ်ဝေယာသည် ယဇီးဒ် အပေါ်ဘိုင်အသ်(သစ္စာ)ခံယူကြရန် ဆော်ဩနေသော အချိန်တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) ထိုကိစ္စအပေါ်ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ပြီး မာအ်ဝေယာအား ရှုံ့ချခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်လေသည်။မာအ်ဝေယာပေးပို့ခဲ့သော လက်ဆောင်များကို အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မှ လက်ခံယူလျှက်ရှိခဲ့သည်ဟုအချို့အရေးအသားများတွင် ရေသားထားမှုကို ဆယိဒ်မိုဟမ္မဒ် အေမာဒီဟာအေရီက ငြင်းဆိုထားသည်။ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ,စ)သည် ၎င်းမှပေးပို့ခဲ့သော လက်ဆောင်များကို မည်သို့သောအခါတွင်မျှ လက်ခံခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ပါ ဟု ၎င်းမှ ယုံကြည်ထားသည်။မာအ်ဝေယာသည် ယဇီးဒ်အားမှာကြားခဲ့သည်မှာ - အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဆက်ဆံသည့်အခါ အတတ်နိုင်ဆုံး သိမ်မွေ့စွာဆက်ဆံရန်နှင့် သူ့အား မည်သို့သောအခါမျှ ဘိုင်အသ်ခံရယူရန်အတွက် အတင်းအကျပ် မလုပ်ရန်ဖြစ်သည်။ ။
စာကြောင်း ၈၄ -
* (၁၂)ပါးမြောက်အေမာမ်၊အေမာမ်ဇမာန်း(ခေတ်လာကအေမာမ်)(အ.ဂျ)၏အေမာမသ်သည် မိမိမတိုင်မီအေမမာမ် ရှဟီးဒ်ဖြစ်သည့်အချိန်မှစ၍ ရှီအာတို့၏ခံယူချက်အရ ယင်းအေမာမ်သည် အသက်ရှိထင်ရှားရှိနေပြီး လူသားတို့အမြင်၌ပျောက်ကွယ်လျှက်ရှိသည် ဟုဖြစ်သည်။ထို့ကြောင့် အေမာမ်ဇမာန်း(အ.ဂျ)၏အေမာမသ်သည် ယင်းအေမာမ်ပြန်လည်ပေါ်ထွက်လာပြီး ရှဟီးဒ်ဖြစ်မည့်အချိန်ထိ သက်တမ်းရှည်လျှားမည်ဖြစ်ပေသည်။
== ယဇီးဒ်အိဘ်နေမာအ်ဝေယာအုပ်ချုပ်စဉ်ကာလ ==
=== ယဇီးဒ်နှင့် ဘိုင်အသ် (သစ္စာ) မခံမှု နှင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များ ===
မာအ်ဝေယာသည် ဟီဂျရီ ၆၀ ခုနှစ်၊ ရဂျဘ်လ (၁၅)ရက်နေ့၊ အေဒီ ၆၈၀ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ (၂၂) ရက်နေ့တွင် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။ ထိုသို့ သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် ယဇီးဒ်သည် နန်းတက်မင်းလုပ်၍ မဒီနာမြို့ဝန် ဝလီးဒ်အိဘ်နေအသ အား အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေဇိုဘိုင်းရ်၊ အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေအိုမဲရ် နှင့် အေမာဇ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ) တို့အား သစ္စာခံခိုင်းရန် အမိန့်တော် ထုတ်ပြန်ခဲ့လေသည်။ ထိုအခါ ဝလီးဒ်သည် ယင်း (၃)ဦးကို အချိန်မတော် မိမိနန်းတွင်းသို့ ဆင့်ခေါ်ပြီး ယဇီးဒ်နှင့် သစ္စာခံရန် အတင်းအကျပ် ပြုလုပ်လေတော့သည်။ အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေ ဇိုဘိုင်းရ် သည် မအ်ဝေယာ သေဆုံးသည်ကိုလည်း သိထားခဲ့ကြသလို ယဇီးဒ် ဤသို့ ပြုလုပ် မည်ကိုလည်း သိထားခဲ့ကြသည်။ တဘက်မှလည်း ယဇီးဒ်နှင့်လည်း သစ္စာမခံလိုခဲ့ကြပါ။ ၎င်းအပြင် သစ္စာမခံသည့် အတွက် ယဇီးဒ်၏ အရေးယူမှုကိုလည်း စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ညတွင်းချင်းပင် မက္ကာမြို့သို့ တိမ်းရှောင်သွားခဲ့ကြသည်။ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) သည် မိမိ ဘက်တော်သားများနှင့် အတူ နန်းတော်သို့ ရောက်လာခဲ့သည့်အခါ ဝလီးဒ်မှ အေမာန်ဟိုစိုင်းန် (အ.စ) အား ယဇီးဒ်နှင့် တိတ်တစိတ် သစ္စာခံရန် ပြောလေသည်။ ထိုအခါ အေမာမ် (အ.စ)မှ တိတ်တဆိတ် သစ္စာခံမှု မပြုလိုဘဲ လူအများရှေ့မှောက်တွက် သစ္စာခံလိုကြောင်း တင်ပြခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ဖြင့် သစ္စာခံပွဲကို နှစ်ရက်ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ပြောဆိုမှုကို ဝလီးဒ်ဘက်မှလည်း လက်ခံ သဘောတူခဲ့သည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ယဇီးဒ်သည် ၎င်းအား ရာထူးမှ ဖြုတ်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် မရ်ဝါန်အိဘ်နေဟကမ် သည် အကယ်၍ အေမာမ်(အ.စ) ယခု နန်းတော်အတွင်းမှ ထွက်သွားခဲ့သည် ရှိသော် နောက်တစ်ကြိမ် လွယ်ကူစွာဖြင့် ပြန်လည်ခေါ်၍ မရနိုင်သည်ကို ကောင်းကောင်းသိထားခဲ့ သည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် မရ်ဝါန်သည် အေမာမ်(အ.စ) အား ဖမ်း၍ သစ္စာခံခိုင်းရန် နှင့် သစ္စာခံမှု မပြုခဲ့ပါက ဤနေရာ၌ပင် သတ်ပစ်ရန် ဝလီးဒ်အား ပြောခဲ့လေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အေမာမ် (အ.စ) သည် ညတွင်းချင်းပင် မိမိ၏ မိသားစု အနွယ်ဝင်တို့နှင့် အတူ မဒီနာမြို့ကို စွန့်ခွာ၍ မက္ကာမြို့သို့ ထွက်လာခဲ့လေသည်။ သို့သော် တစ်ခု သတိထားရမည်မှာ – အေမာမ်(အ.စ)သည် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ခြင်း မဟုတ်ပါ။ မက္ကာသို့ ခရီးထွက်ခဲ့ရာတွင်လည်း အများအသွားအလာ ပြုလုပ်သည့် လမ်းမှ သွားခဲ့သည်။ အခြား လမ်းများမှ မသွားခဲ့ပါ။ ထိုခရီးတွင် အေမာမ် (အ.စ) နှင့် အတူ မိမိ၏ ညီအစ်ကိုများနှင့် တူတော်များအပြင် အမျိုးသမီးများနှင့် သားသမီးများလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ညီတော်တစ်ဦးဖြစ်သည့် မိုဟမ္မဒ် ဟနဖီယာသည် ၎င်းခရီးတွင် မပါခဲ့ပါ။ ထို့ပြင် အေမာမ် (အ.စ) အား ကူဖါမြို့သားတို့ဘက်မှ အသေအချာ သစ္စာခံမှုပြုပြီးမှသာ ကူဖါသို့ ခရီးဆက်ရန် အကြိမ်ကြိမ် မှာကြားခဲ့လေသည်။ အီရာနီကားစွယ်စုံကျမ်းတွင် ဝါကေဒီသည်ဆင့် ပြန်ထားသော အဘ်ဒုလ္လာအိဘ်နေဇိုင်းဘိုင်းရ် နှင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) တို့ အတူတကွ မဒီနာမှ မက္ကာသို့ ထွက်သွားခဲ့ကြ သည်ဆိုသည့် ရေဝါယသ်ကို ငြင်းဆိုထားလေသည်။ အေမာမ်(အ.စ) နှင့် အဘ်ဒုလ္လာဟ် အိဘ်နေဇိုဘိုင်းရ်တို့ မဒီနာမြို့တွင် ရှိနေသည့်
=== ကူဖါမြို့သားများမောမ် ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) အား ဖိတ်ခေါ်ခြင်းနှင့် အေမာမ်(အ.စ)သည် မွစ်လင်(မ) အိဘ်နေ အကီးလ် အား စေလွှတ်ခြင်း ===
စာကြောင်း ၉၇ -
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) သည် ဟဇ္ဇရသ်မွစ်လင်(မ) နှင့် အတူ အချို့ကို ကူဖှါ မြို့သို့ စေလွှတ်ခဲ့ ပြီး အခြေအနေသုံးသပ်၍ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ရန် မှာကြားခဲ့လေသည်။ ရှဝလ်အစပိုင်း ဟီဂျရီသက္ကရာဇ် (၆၀)၊ အေဒီသက္ကရာဇ် (၆၈၀) ဇန်နဝါရီလတွင် ဟဇ္ဇရသ်မွစ်လင်(မ)နှင့် အပေါင်းအပါတို့သည် ကူဖှါ မြို့သို့ ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန် (အ.စ)မှ ကူဖှာမြို့သားတို့အတွက်ရေးသားခဲ့သော စာကို လူထုအကြားဖတ် ပြခဲ့သည်။ ထို့နောက်ကူဖှါမြို့သားတို့သည် ဟဇ္ဇရသ်မွစ်လင်(မ)ထံ သစ္စာခံခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ဖြင့် ဟဇ္ဇရသ် မွစ်လင်(မ)သည် ကူဖှါမြို့တရားဟောစင်မြင့် (မဘဲရ်) ပေါ်သို့ပင်တက်လျှက် မိန့်ခွန်းပေးနိုင်ခဲ့သည်။ လူဦးရေ(၁၈၀ဝ၀)ထိ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အစ)အား ကူညီရန်အတွက် ဟဇ္ဇရသ်မွစ်လင် (မ)နှင့်သစ္စာခံခဲ့ကြသည်။
ဘနီအိုမိုင်ယာ လက်ပါးစေများဖြစ်ကြသော အိုမဲရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်၊ မိုဟမ္မဒ်အိဘ်နေအရှ်အစ် နှင့် အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေမွစ်လင်(မ)တို့သည် ကူဖှါမြို့ အခြေအနေနှင့် ကူဖှါမြို့စား နို့ဘ်မာန် အိဘ်နေ ဘရှီးရ်၏ မစွမ်းဆောင်နိုင်မှုများကို ယဇီးဒ်ထံ အစီရင်ခံစာများ ပေးပို့ခဲ့ကြလေသည်။ ထိုအခါ ယဇီးဒ်သည် မူလမှ နို့အ်မားန်အိဘ်နေ ဘရှီးရ်အား မယုံကြည်ခဲ့သည့်အတွက် ၎င်းကို ရာထူး မှ ဖြုတ်ချကာ ဘဆွရာမြို့စား အိုဘိုင်ဒွေလ္လာဟ်အိဘ်နေ ဇေယားဒ် အား တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အိဘ်နေဇေယားဒ် ထံသို့ ကူဖှါမြို့သို့ အမြန်ဆုံး သွားရောက် ကာ တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများ ကို နှိမ်နင်းရန်အတွက် သတင်းပို့ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် မွစ်လင်(မ)အိဘ်နေနေအကီးလ် အား ပြင်းပြင်း ထန်ထန်
=== အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ) ကူဖှါမြို့ဘက်သို့ထွက်ခွာခြင်း ===
စာကြောင်း ၁၁၅ -
ရှရားဖ်ဒေသ(သို့) ဇူဟရှ်မ်ဒေသတွင် ဟွရ်အိဘ်နေယဇီးဒ်သမီမီတပ်စုကြီးနှင့် အေမာမ်ဟိုင်စိုင်န်(အ.စ)တို့တွေ့ဆုံခဲ့သည့်အခါ ရာသီဥတုသည်ကလည်းအလွန်ပူပြင်းသည့်အတွက် ရေသောက်စရာပင်မရှိတော့ချေ။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မှ ၎င်းတို့အားရေအေးတိုက်ကြွေးခဲ့လေသည်။ထို့နောက် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ဟွရ်၏တပ်စုကြီးအား မိမိ၏ရည်ရွယ်ချက်များကို ကြေငြာခဲ့လေသည်။ အသင်စစ်သည်အပေါင်းတို့ အသင်တို့ထံအေမာမ်(ခေါင်းဆောင်)မဲ့နေချိန်တွင် ကျွန်ုပ်သည် အွမ္မသ်(နောက်လိုက်)တို့အကြား စုစည်းရန်အကြောင်းခံတစ်ခုဖြစ်ခဲ့လေသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အခြားသူတို့ထက်ပို၍ အသင်တို့အပေါ် ကြီးစိုးပိုင်ခွင့်ရှိသူများဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် ယခုအချိန်အခါတွင် မထိုက်သန်သောသူတို့သည် မတရားအာဏာလု၍ အုပ်ချုပ်နေကြသည်။အကယ်၍ အသင်တို့သည် ကျွန်ုပ်နှင့် ပူးပေါင်းမည်ဆိုပါက ကျွန်ုပ်သည် ကူဖှာဘက်သို့ခရီးဆက်မည်။အကယ်၍ ဤသို့မဟုတ်ပါက ကျွန်ုပ်နောက်ပြန်လှည့်မည်။ဟုဖြစ်သည်။
သို့သော် ကူဖှာမြို့သား(ဟွရ်၏ရဲမက်)တို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထိုသို့ မိန့်ကြားဖိတ်ခေါ်မှုအပေါ် မည်သည့်အဖြေမှ ပြန်လည်ပေးခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ကြပေ။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အစရ်နမားဇ်ကို မိမိ၏ဦးဆောင်မှုနှင့် စုပေါင်းဝတ်ပြုခဲ့ကြပြီးနောက် နောက်တစ်ကြိမ်ထပ်မံ၍ ၎င်းတို့အကြား ပထမအတိုင်း မိန့်ဆိုကာ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏အနွယ်တော်ဝင်များသည် ခေလာဖသ်အရိုက်အရာနှင့် ပိုမိုထိုက်တန်ကြောင်းနှင့် ထိုအရိုက်အရာသည် တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ အဲဟ်လေဘိုင်း(သ်)အနွယ်ဝင်များ၏ ရပိုင်ခွင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ထို့အပြင် ကူဖှာမြို့သားတို့မှ ရေးသားခဲ့သော စာများအကြောင်းကို ဖြည့်စွက်မိန့်ကြားခဲ့လေသည်။ဟွရ်သည် ကူဖှာမြို့သားတို့ဘက်မှ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံ စားများရေးပို့ခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး လုံးဝသတင်းမရှိခဲ့ပေ။ထို့ကြောင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အိတ်နှစ်အိတ်ပြည့်နက်နေသည့် ၎င်းတို့ရေးသားခဲ့သောစာများကို ထုတ်ပြခဲ့သော်လည်း ဟွရ်စစ်တပ်ကြီးသည် မည်သို့မျှ
မိုဟရမ်လ(၂)ရက်နေ့တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် နိုင်နဝါအရပ်ဒေသရှိ ကရ်ဘလာဟူသည့်နေရာသို့ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ထိုနေရာ၌ပင်စခန်းချခဲ့သည်။ အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်အဘီဝကားဇ် ခေါင်းဆောင်သော စစ်သည်ရဲမက်အပေါင်း(၄၀၀၀)ပါဝင်သည့် စစ်တပ်ကြီးသည် မိုဟရမ်(၃)ရက်နေ့၌ ကရ်ဘလာသို့ ရောက်လာခဲ့ကြသည်။ထိုစစ်တပ်ဦးရေသည် အိဘ်နေဇေယားဒ်မှ ရိုင်ယ်မြို့တွင် ပုန်ကန်နေသော ဒဲယ်လမီလူမျိုးများကို နှိမ်နင်းဖို့ရန်အတွက် စေလွှတ်ခဲ့သော စစ်တပ်ထက်ဦးရေပိုများလေသည်။ထို့ကြောင့် မိုဟရမ်(၃)ရက်နေ့၏အခြေအနေသည် ယခင်နေ့များထက်ပို၍ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် ပထမတော့ မိမိကိုယ်ကို တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)ဆွဟာဘာတစ်ဦး၏သားတစ်ဦးအဖြစ်ရပ်တည်နေခဲ့ပြီး စစ်မတိုက်လိုခဲ့ပေ။အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြ၍ ပေးအပ်ထားသောတာဝန်ကို ရှောင်လွှဲ၍နေခဲ့သည်။သို့သော် အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက် မှ အိုအိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ် အကယ်၍ အသင်သည် အမိန့်နာခံမှုမရှိခဲ့ပါလျှင် အသင့်အား ရိုင်ယ်မြို့ကို အပိုင်စားပေးမည်ဟု ပေးခဲ့သော ကတိကို
ထိုသို့ရေပိတ်ထားသော်လည်း အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် ဆွေးနွေးလိုခဲ့သည့်အတွက် ညလုံးပေါက် ဆွေးနွေးမှုများပြုလုပ်ခဲ့လေသည်။ထိုအခါအေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ာ စစ်မဖြစ်ကြပဲ နှစ်ဦးနှစ်ဘက်လုံးယဇီးဒ်ထံသို့သွားရောက်ပြီး မျက်နှာချင်းဆိုင်စကားပြောကြမည်ဟု အိဘ်နေစအ်ဒ်အားအကြံပြုခဲ့သည်။သို့သော် အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက်မှ ဒဏ်ခတ်မည်ကို ကြောက်ရွံ့ခဲ့သည့်အတွက် ထိုအကြံပြုချက်အား လက်မခံခဲ့ပေ။ ထိုသို့ဆွေးနွေးမှုသည် နှစ်ဦးအကြားတွင်သာ ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း မြောက်များစွာသော ဆင့်ပြန်မှု(ရေဝါယသ်)တော်များတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ,စ)ဘက်မှ အချက်(၃)ကို အကြံပြုသည့်အနေဖြင့်တင်ပြခဲ့လေသည်။:
စာကြောင်း ၁၂၅ -
# လာရာလမ်းသို့ပြန်လှည့်ရန်
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ကြင်ယာတော်တစ်ပါးဖြစ်သည့် ရိုဘားဘ်၏ ကျေးကျွန် ဖြစ်သူအွက္ကဘာအိဘ်နေစမ်အားန်သည်
အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် လက်ရှိအနေအထားကို သဘောရန်ဆုံးဖြတ်လိုသော်လည်း ရှင်မ်အိဘ်နေဇီရှောင်ရှန်(စစ်ဖီးန်းတိုက်ပွဲတွင် အလီ(အ.စ)ဘက်မှ ဝင်၍စစ်တိုက်ပေးခဲ့သူ)သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မဖြစ်ဖြစ်သည့်နည်းဖြင့် ယဇီးဒ်နှင့်သစ္စာခံခိုင်းရန် အိဘ်နေဇေယားဒ်အားသွေးထိုးခဲ့လေသည်။ထပ်မံ၍ အကယ်၍ အသင်အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့်ငြိမ်းချမ်းမှုရယူခဲ့ပါက အိဘ်နေဇေယားဒ်၏အားနည်းသူနှင့် ဟိုစိုင်န်အဘ်နေအလီ(အ.စ)သည် အားသာသူဖြစ်သွားပေမည်။ထို့ကြောင့်မိမိ၏ သိက္ခာကျခံမည်လောဟု အိဘ်နေဇေယားဒ်အား ပြောကြားခဲ့သည်။အိဘ်နေိဇေယားဒ်သည် ရှင်မ်ရ်အိဘ်နေဇီဂျောင်ရှန်၏စကားများကို ကြားလိုက်ရသည်နှင့် မိမိ၏ဆုံးဖြတ်ချက်များကိုပြောင်းလိုက်လေသည်။ထိုသို့ဖြင့် ရှင်မ်ရ်သည် အိဘ်နေဇေယားဒ်၏အမိန့်စာကို အိုမရ်အိဘ်စအ်ထံသို့ ယူဆောင်လာပြီး သူ့အားပေးခဲ့သည်။၎င်းစာတွင် အကယ်၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိန့်ကြားချက်ကို လိုက်နာမှုမရှိပါက သတ်ပစ်ရန်နှင့် မိမိထိုညွှန်ကြားချက်အတိုင်းဆောင်ရွက်လိုမှုမရှိပါက စစ်သူကြီးရာထူးကို ရှင်မ်ရ်အားလွှဲပြောင်းပေးရန် ညွှန်ကြားထားလေသည်။ ၎င်းအပြင် ရှင်မ်ရ်သည် မိမိဘက်မှ ဖြည့်ဆွက်၍ အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်ကို ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သေဆုံးသွားပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ၎င်း၏ခန္ဓာအား အစိတ်စိတ်အပိုင်းပိုင်းဖြစ်သွားရန် နင်းချေပစ်မည်ဟု ပြောဆိုခဲ့လေသည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ရှင်မ်ရ်သည် အလွန်မှပင်ယုတ်မာကြမ်းတမ်းသူတစ်ဦးဖြစ်သည့်အတွက်ဤကဲ့သို့ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်လေသည်။ရှင်မ်ရ်၏ စကားများကို အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်ကြားလိုက်ရသောအခါ ၎င်းအား ကျိန်းဆဲပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုများကို ဖျက်စီးပစ်သူသည် အသင်သာလျှင်ဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်မှ မည်သို့သောအခါမျှ ယဇီးဒ်နှင့်သစ္စာခံမည်မဟုတ်ကြောင်းကို အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ် ကောင်းကောင်းသိထားသည်။အိဘ်နေဇေယားဒ်ဘက်မှလည်း အမိန့်စာလာရှိထားသည်မှာ အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ်သည် ထိုတာဝန်ကို မယူနိုင်ပါက ရှင်မ်ရ်သို့လွှဲပြောင်းပေးရန်ဖြစ်သည်။သို့သော် အိုမရ်အိဘ်စအ်ဒ်မှလည်း ရာထူးကို ရှင်မ်ရ်ထံမလွှဲပေးလိုခဲ့ချေ။နောက်ဆုံးတွင် ထိုတာဝန်ကို မိမိကိုယ်၌ လုပ်ဆောင်မည်ဟု ဆုံးဖြတ်ပြီး လက်ခံလိုက်လေသည်။
မိုဟရမ်လ(၉)ညနေခင်းနေဝင်ချိန်တွင် အိုမရ်အိဘ်စအ်သည် မိမိ၏စစ်သည်ရဲမက်များနှင့်အတူ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ခိုင်မာတဲနန်းများဘက်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည်
သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်တော်သားများနှင့် အနွယ်ဝင်တို့အားလုံးသည် မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ လမ်းခွဲ၍ ထွက်ခွာသွားခြင်းမပြုပဲ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အပေါ် သစ္စာစောင့်ထိန်းခဲ့ကြသည်။သခင်မကြီးဇိုင်နဘ်(စ.အ)သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ မိန့်ခွန်းကို ကြားလိုက်ရသည်နှင့်မေ့လဲသွားခဲ့သည်။ထိုအခါအေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် နှမတော်အား စကားများပြောဆို၍ ဖြေသိမ့်ပေးခဲ့သည်။ထို့နောက် အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် ခုခံကာကွယ်ရန်အတွက် အသင့်ပြင်သောအားဖြင့် ခိုင်မာ(တဲနန်းများ)ကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု နီးနီးကပ်ကပ်စိုက်ထူစေခဲ့လေသည်။ထို့နောက် ထိုတဲနန်းများကို ကြိုးတစ်ချောင်းတည်းနှင့်ပေါင်းချည်နှောင်ကာ ထိုတဲနန်းများ၏ဘေးပတ်ဝန်းကျင်တစ်ဝိုက်တွင် ဝါးနှင့်သစ်သားများကို ထင်းပုံများအဖြစ် ဝိုင်းရံ၍ စီထားခဲ့သည်။ အကယ်၍ ရန်သူတို့သည်တဲနန်းများအတွင်းသို့ ဝင်လာမည်ဆိုပါက အလွယ်တကူမဝင်ရောက်နိုင်စေရန် ထိုထင်းပုံများကို မီးရှို့၍ ဟန့်တားမည့် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဤသို့လုပ်ရခြင်း ဖြစ်သည်။စစ်မစတင်မီ ညတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် နောက်လိုက်သားများအားလုံးတို့သည် တစ်ညလုံးအလ္လာဟိုအရှင်မြတ်အား ဝတ်ပြုဦ:ချကာ မိမိလိုရာဆုများကို အရှင်မြတ်ထံတော်ပါးမှ တောင်းဆုပြုခဲ့ကြပြီး မနက်လင်းသည်နှင့် ရန်သူတို့ဘက်မှ စတင်၍ စစ်ကိုအစပြုခဲ့ကြသည်။
=== ကရ်ဘလာဖြစ်စဉ် ===
မိုဟရမ်လ(၁၀)ရက်နေ့နံနက်ပိုင်းတွင် မိမိ၏နောက်လိုက်များအတွင်းမှ မြင်းစီးစစ်သည် (၃၀)ဦးနှင့် ခြေကျင်စစ်သည်(၄၂)ကို အသင့်ပြင်ခဲ့လေသည်။ဘယ်ဘက်စစ်ဗြူဟာတပ်မှူးကို ဟဘီးဘ်အိဘ်နေမဇွာဟီရ်အားခန့်အပ်၍ ညာဘက်စစ်ဗြူဟာ တပ်မှူးကို ဇိုဟိုင်းရ်ဘိဘ်နေကိုင်းန်အား ခန့်အပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဗဟိုစစ်ဗြူဟာမှူးအဖြစ် ဟဇရသ်အဘ္ဘားစ်အား တာဝန်များအသီးသီးပေးအပ်ခဲ့သည်။ထို့အပြင် တဲနန်းများ၏ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်တွင် ထင်းများပုံစေပြီး ထိုထင်းများကို မီးရှို့ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ခိုင်မာတဲနန်းအတွင်းသို့ ဝင်ကာ အမွှေးနံသာများလိမ်းကာ မိမိကိုယ်ကို သင်းပျံ့စေခဲ့သည်။ထို့နောက် မိမိ၏အစီးအနင်းပေါ်တွင်ထိုင်လျှက် ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်ကို လက်တစ်ဖက်မှ ကိုင်ကာ အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ထံတော်ပါးတွင် ဆုမွန်(ဒိုအာ)ပြုခဲ့ပြီးနောက် ကူဖှာသားတို့ဘက်လှည့်ကာ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့လေသည်။သို့ရာတွင် မိန့်ကြားတော်မူလေသည်မှာ အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်သည် ကျွန်ုပ်တို့အား စိုးပိုင်တော်မူသော အရှင်ဖြစ်ပေသည်။ထို့အပြင် အရှင်မြတ်၏သာသနာတော်အား အရှင်မြတ်ကိုယ်တော်တိုင် စောင့်ရှောက်မည် ဟုဖြစ်သည်။ထို့အပြင် ၎င်းတို့အား မိမိနှင့်မိမိ၏နောင်တော်ဟစန်(အ.စ)တို့သည် ဂျန္နသ်(သုခဘုံ)၏ခေါင်းဆောင်များဖြစ်ကြောင်း တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏ မိန့်ကြားမှုကို မိန့်ကြားခဲ့ပြီး ပြန်လည်သတိရစေခဲ့သည်။ထို့နောက် မိမိအားသတ်ဖြတ်ခြင်းသည် တရားတော်နှင့်ကိုက်ညီပါသလားဟု
စာကြောင်း ၁၄၂ -
သွဘရီနှင့် ဘေလာဇရီကျမ်းတို့တွင် ဟဇ်ရသ်အဘ္ဘားစ် ရှဟီးဒ် ဖြစ်ပုံအား တင်ပြထားခြင်းမရှိပေ။သို့သော် ထိုကျမ်းများ၌ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ခိုင်မာတဲနန်းများ၌ ရေပြတ်တောက်သွားသည့်အခါ သူ့အား ယူဖရေးတီးမြစ်သို့ သွားရောက်၍ ရေယူရန် မိန့်ခဲ့သည့်အခါ ရေသွားရောက်ယူရာတွင် အိဘ်နေဇေယားဒ်၏ တပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည့်အခါ သူသည် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ထံအိဘ်နေဇေယားဒ် စစ်သည်တို့အား ရေမရရှိပဲ အသက်နုတ်တော်မူပါဟု ဒိုအာပြု(ဆုတောင်း)ခဲ့သည်။ အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်သည်လည်း သူ၏ဒိုအာကို လက်ခံတော်မူခဲ့သည်။ဟဇ်ရသ်အဘ္ဘာားစ်၏ပါးစပ်နှင့် မေးအောက်တွင် ဒဏ်ရာအပြင်းအထန်ရသွားခဲ့သည်။ထိုအခါယင်းဒဏ်ရာမှ ကျလာသော သွေးများကို လက်ခုတ်ဖြင့် ခံ၍ ကောင်းကင်ယံသို့ မြှောက်ပစ်လိုက်ပြီး အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ထံ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အပေါ်သို့ကျရောက်လျှက်ရှိသော ဒုက္ခများနှင့်ပတ်သက်ပြီး တိုင်တန်းတော်မူခဲ့လေသည် ဟူ၍သာ ဖေါ်ပြထားလေသည်။သို့သော်လည်း ဟဇ်ရသ်အဘားစ် ရှဟီးဒ်ဖြစ်ပုံနှင့်ပတ်သက်သည့် ခိုင်မာသော ရေဝါယသ်တော်များကို ရှေးခ်မိုဖီးဒ်မှ တင်ပြထားလေသည်။၎င်းမှာ ဟဇ်ရသ်အဘ္ဘားစ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့်အတူ ယူဖရေးတီးမြစ်သို့
ထိုအခါ အိဘ်နေဇေယားဒ်၏ တပ်များသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံသို့နီးကပ်လာခဲ့ကြလေသည်။သို့သော် မည်သူတစ်ဦးမျှ အနားသို့ မကပ်ရဲခဲ့ကြပေ။ထိုသို့ဖြင့် မာလိက်အိဘ်နေနစီးရ်ကန်ဒီဆိုသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်န်း(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော်အား
ရှင်မ်ရ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အနားသို့သာ ကပ်လာခဲ့သည် ။သို့သော် မတိုက်ခိုက်ရဲခဲ့ပေ။နှစ်ဦးအကြားစကားများအပြန်အလှန်သာပြောခဲ့ကြသည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏သက်တော်သည် (၅၅)နှစ်ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ရှင်မ်ရ်နှင့်ရင်ဆိုင်ရန်အသင့်ရှိနေခဲ့၏။ထိုအခါ အေမာမ်ဟစန်၏ကလေးအရွယ်သားတော်တစ်ပါးဖြစ်သည့် အဘ်ဒုလ္လာဟ်အိဘ်နေဟစန်(အ.စ)သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် ဇိုင်နဘ်သခင်မကြီး(စ.အ)တို့တားနေသည့်အကြားမှ ဦးရီးတော်အား ကာကွယ်ရန်အတွက်ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် သူ၏လက်တော်နှစ်ဖက်လည်း ပြတ်သွားခဲ့သည်။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ၎င်းကလေးငယ်အား ပြုစုရင်း အသင်သည် ဂျန္နသ်သုခဘုံ၌ အသင့်၏ဖခမည်းတော်နှင့် စုံစည်းရပါစေဟု ဆုမွန်ကောင်းတောင်းပေးခဲ့လေသည်။ထိုအချိန်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်၌ (၃)ဦးသို့မဟုတ်(၄)ဦးသာကျန်တော့သည့်အချိန်ဖြစ်လေသည်။ထို့နောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိကျဆုံးသွားပြီးနောက် မိမိခန္ဓာကိုယ်၌ အဝတ်အစားကျန်နေစေရန်ရည်ရွယ်၍ အင်္ကျီအထပ်ထပ်ဝတ်ခဲသည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ကျဆုံး(ရှဟီးဒ်)ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ထိုအင်္ကျီများကို ချွတ်ယူသွားခဲ့ကြသည်။ထိုနောက်အိုမရ်အိဘ်နေစအ်ဒ် ဇိုင်နဘ်သခင်မကြီး(စ.အ)ရှေ့သို့ရောက်ရှိလာသည့်အခါ သခင်မကြီး(စ.အ)မှ အိုအိဘ်နေစအ်ဒ် ကျွန်မ၏အစ်ကိုအား ဝိုင်းတိုက်နေသည်ကို အသင်ဤအတိုင်းလွှတ်ထားတော့မှာလား ဟု ပြောသည့်အခါ ၎င်းမှ မျက်ရည်များစီးကျခဲ့လေသည်။ထိုအချိန်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ ခုခံတိုက်ခိုက်နေသည့်အချိန်ဖြစ်လေသည်။ယာကူဘီကျမ်းနှင့် အချို့သော ရှီအာတို့၏ကျမ်းများတွင်ရေးသားထားသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မြောက်များစွာသော ရန်သူတို့ကို ချေမှုန်းခဲ့သည် ဟုဖြစ်သည်။သို့သော် အချို့သောကျမ်းများတွင် ဖေါ်ပြထားသည်မှာ အိဘ်နေဇေယားဒ်၏တပ်သားများသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား သတ်ရန်(ရှဟီးဒ်လုပ်ရန်)အခွင်းအရေးများရရှိခဲ့သော်လည်း ထိုသို့မလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပေ။ ဟုဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံး၌ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ဦးခေါင်းနှင့် လက်မောင်းတို့တွင်ဒဏ်ရာအပြင်းအထန်ရကာ မြေပြင်ပေါ်သို့ မျက်နှာနှင့် ကျခဲ့သည်။ထိုအခါ ခူလီဘင်န် ယဇီးဒ် အဆ်ဘဟီးထံသို့ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ရန် အမိန့်ရောက်လာခဲ့လေသည်။သို့သော် ၎င်းသည် တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားခဲ့ပြီး ထိုသို့မပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပါ။ထို့နောက် ဆနားန်ဘင်န်အနစ် အမ်ရ် နခ်အီ ဆိုသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား
စာကြောင်း ၁၅၄ -
=== ကရ်ဘလာစစ်ပွဲပြီးနောက်ပိုင်းအဖြစ်အပျက်များ ===
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ခန္ဓာကိုယ်အား မြင်းခွာများဖြင့် တက်နင်း၍ ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်ရန်အတွက် (၁၀)အသင့်ရှိနေခဲ့ကြသည်။ကရ်ဘလာစစ်ပွဲပြီးဆုံးသွား၍ အိဘ်နေစအ်ဒ်စစ်တပ်လည်း ထိုနေရာမှ ထွက်ခွာသွားကြသည့်အခါ အလ်ကာဇွရီယာကျေးရွာနေထိုင်သူ ဘနီအစဒ် မျိုးနွယ်စုဝင်တို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) အလောင်းတော်အား ထိုနေရာ၌ပင် မြေမြှုပ်ပေးခဲ့ကြလေသည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဦးခေါင်းတော်အား အခြားဘနီဟာရှင်မ်ဦးခေါင်းတော်များကဲ့သို့ ကူဖှာနှင့် ဒမစ်ကစ်မြို့များသို့ ပင့်ဆောင်သွားခဲ့ကြလေသည်။လာရာဝကျာဝလီရီဆိုသည်မှ အစ္စလာမ့်စွယ်စုံကျမ်းတွင် ၎င်း၏ခံယူချက်အား တင်ပြထားသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော် ယဇီးဒ်နန်းတော်သို့ရောက်လာချိန်တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏နုတ်တော်ကို လက်တွင်ကိုင်ထားသော တုတ်ဖြင့် ဆော့ကစားသူမှာယဇီးဒ်မဟုတ်ပဲ အိဘ်နေဇေယားဖြစ်ပြီး ယဇီးဒ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဦးခေါင်းတော်ကို အရိုအသေပြုခဲ့သည် ဟူ၍ဖြစ်သည်။၎င်းအပြင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား စောလျှင်စွာ ရှဟီးဒ်ပြု(သတ်)လိုက်သည့်အတွက် ယဇီးဒ်သည် အိဘ်နေဇေယားဒ်အား ကျိန်ဆဲကာ ၎င်းကို နိမ့်ချပြောဆိုလိုသော ဆန္ဒဖြင့် ဆမီယာဟ်ဆိုသူမ၏ သားဟု ပင် ပြောခဲ့လေသည် ဟု ၎င်းပုဂ္ဂိုလ်မှ ခံယူထားလေသည်။ ယဇီးဒ်မှ အကယ်၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိနှင့် ကင်းရှင်းစွာနေခဲ့မည်ဆိုပါက ခွင့်လွှတ်ပေးရန်အဆင်သင့်ရှိခဲ့ကြောင်းကိုလည်း ဝန်ခံပြောဆိုခဲ့လေသည်။ကရ်ဘလာပြီးနောက်ပိုင်း ဘနီဟာရှင်မ်အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများကို ကူဖှာမြို့နှင့်:ရှာမ်မြို့(ဒမစ်ကစ်)မြို့များသို့ လှည့်လည်ပြသခဲ့လေသည်။ယဇီးဒ်သည် ပထမပိုင်းတွင် သုံ့ပန်းအဖြစ်ဖမ်းဆီးထားသော အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အနွယ်တော်များကို ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်းဆက်ဆံခဲ့သည်။သို့သော် ထိုသို့ဆက်ဆံမှုအား အေမာမ်စဂျားဒ်(အ.စ)နှင့် ဇိုနဘ်သခင်မကြီးတို့မှ
စာကြောင်း ၁၆၀ -
=== ကရ်ဘလာတွင် ကျဆုံးသူများနှင့် ကျန်ရစ်ခဲ့သူများစာရင်း ===
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဘက်မှ ရှဟီးဒ်ဖြစ်(ကျဆုံးသူ)စုစုပေါင်း ၇၀(သို့)၇၂ဦးဖြစ်ပေသည်။၎င်းတို့အတွင်းမှ အပါး(၂၀)သည် ဘနီဟာရှင်မျိုးနွယ်စုဝင် အဘူသွာလိဘ်မှ ဆင်းသက်လာသူများဖြစ်ကြပြီး ထိုသူတို့အတွင်းမှ ပထမဦးဆုံးရှဟီးဒ်ဖြစ်သူသည် အလီအက္ကဘရ်(အ.စ)ဖြစ်ပေသည်။ယဇီးဒ်သည် အလီအက္ကဘရ်(အ.စ)မိခင်၏ဦးရီးတော်၏သားဖြစ်ပေသည်။ထို့အတွက်ကြောင့် အလီအက္ကဘရ်(အ,စ)သည် ၎င်းတို့ခွင့်လွှတ်ပေးနိုင်သူစာရင်းတွင် ပါဝင်ခဲ့လေသည်။သို့သော် အလီအက္ကဘရ်(အ.စ)သည် ဖခမည်းတော်နှင့် အဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)
== အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏မိသားစု ==
စာကြောင်း ၁၆၈ -
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံတွင် အလီအမည်ရှိသော သားတော်နှစ်ပါးရှိခဲ့လေသည်။၎င်းနှစ်ပါးအတွင်းမှ တစ်ပါးသည် ရှီအာတို့၏လေးပါးမြောက်အေမာမ် ဇိုင်နွလ်အာဗေဒီန်း(အ,စ)ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ကရ်ဘလာအခင်းတွင် ရှဟီးဒ်ပြုလုပ်ခြင်းမခံခဲ့ရပေ။ကရ်ဘလာအခင်းဖြစ်ပွားချိန်တွင် ၎င်း၏သက်တော်သည် ၂၃နှစ်ရှိခဲ့ပြီး သူသည် အေမာမ်အလီ(အ.စ)
အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)ရှဟီးဒ်ဖြစ်ပြီးနောက်အေမာမ်ဟိုစိုင်န်း(အ.စ)သည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏သာဝကတစ်ဦးဖြစ်သည့် သွလ်ဟာ၏သမီးဖြစ်သူ အွမ်မေအီစ်ဟားက် နှင့် ထိမ်းမြားခဲ့ပြီး ဖှါတေမာအမည်ရှိ သမီးတစ်ဦးထွန်းကားခဲ့သည်။အီရာနီကာစွယ်စုံကျမ်းတွင်ရေးသားထားသည်မှာ ဖှါတေမာသည် စကီနာသခင်မထက် အသက်ငယ်ပေသည်။
စာကြောင်း ၁၇၅ -
မွစ်လင်(မ)တိုင်းသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏အရိုက်အရာကို သိထားခဲ့ကြသည့်အတွက် အေမာမ်(အ.စ)အား ရိုသေကိုင်းရှိုင်းကြလေသည်။သို့သော် ဘနီအိုမိုင်ယာအနွယ်ဝင်များသာလျှင် အေမာမ်(အ.စ)အား ယဇီးဒ်ကို လက်မခံသည့်အတွက် (باغی) ပုန်ကန်သူ ဟုသတ်မှတ်ပြောဆိုခဲ့ကြလေသည်။ယင်းအုပ်စုသည် ယဇီးဒ်မှ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အားရှဟီးဒ်ပြုလုပ်ခဲ့သည်ကို မျက်ကွယ်ပြုပေးခဲ့ကြပြီး ယဇီးဒ်ကိုအပြစ်မရှိသူ တစ်ဦးဟု သတ်မှတ်ခဲ့ကြလေသည်။ထို့အပြင် ၎င်းတို့၏ဆန့်ကျင်ဘက်တွင်ရပ်တည်နေခဲ့သော အခြားအုပ်စုတစ်စုလည်းရှိနေပြန်သေးသည်။ယင်းအုပ်စုသည် ဘနီအိုမိုင်ယာမျိုးနွယ်စုအား မုန်းတီးကြသလို အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် ကရ်ဘလာတွင် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သူအားလုံးတို့၏ရည်ရွယ်ချက်ကိုလည်း သာသနာအတွက် ဟု မသတ်မှတ်ခဲ့ပေ။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် ရှဟီးဒ်ဖြစ်သွားခဲ့သူများအားလုံးကိုလည်း မကောင်းမပြောကြချေ။၎င်းတို့သည် တိုင်းပြည်အတွင်း၌ အချင်းချင်းအကြားပြည်တွင်းစစ်ပွဲများ မဖြစ်ပွားရေးကို ရှေးရှု့၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့် ယဇီးဒ်တို့အကြား မည်သူ့ဘက်မှ မပါပဲ နေခဲ့ကြသည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အားရှဟီးဒ်ပြုလုပ်ခဲ့သည်အပေါ် ဘနီအိုမိုင်ယာဘက်ပါသူတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက်တွင် ရပ်တည်ခဲ့ကြသည်။ထို့အတွကြောင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏မြေးတော်ဖြစ်သလို သူသည်
=== အဲဟ်လေစွန္နသ်တို့၏အမြင် ===
စာကြောင်း ၁၈၅ -
(၁၂)ပါးသော အေမာမ်များကိုလက်ခံထားသော ရှီအာများ၊ အစ်မာအီလီယာရှီအာနှင့် ဇိုင်ဒီယာရှီအာတို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား အချစ်ထားရသည့်အကြောင်းအရင်းများအတွင်းမှ အဓိကအကြောင်းအရင်းမှာ ခေါင်းဆောင်(အေမာမ်)တွင်ရှိသင့်သော အချက်များရှိခြင်းနှင့် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ဘက်မှ ခန့်အပ်ခြင်းခံရသော မိမိတို့၏ခေါင်းဆောင်(အေမာမ်)ဖြစ်သည့်အတွက်ပင်ဖြစ်လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အခြားသော အေမာမ်များနည်းတူ ဖန်ဆင်းခံလူသားတို့နှင့် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်တို့အကြား အကြောင်းခံတစ်ခုဖြစ်လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား(وسیله) ထား အကြောင်းခံခြင်းဖြင့် လမ်းမှန်ကိုလျှောက်လှမ်းနိုင်မည်ဖြစ်သလို မြောက်များစွာသော အခက်အခဲများမှလည်း လွတ်မြောက်နိုင်လေသည်။တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)နှင့် အခြားသော အေမာမ်(အ.စ)တို့၏ အဆိုအမိန့်များအရ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ဗိမ္မာန်သို့သွားရောက်ဖူးမြှော်ခြင်းအတွက် များစွာသော အကျိုး(စဝါးဘ်)တို့ကို ရရှိမှာ ဖြစ်သည်ဟု ဖေါ်ပြထားသလို ထိုဗိမ္မာန်တည်ရှိရာနေရာ၏ မြေကြီးနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ထွဋ်မြတ်မှုများအကြောင်း အဆိုအမိန့်များရှိနေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ခြုံစောင်အောက်မှ ငါးပါးသောသူတို့အတွင်းမှ တစ်ပါးဖြစ်ပြီး အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်ဘက်မှ ချီးမြှင့်သော ဂုဏ်များကို ပိုင်ဆိုင်သူလည်းဖြစ်ပေသည်။ထို့မှတစ်ပါး သူသည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏မြေးတော်ဖြစ်သည့်အတွက် ရိုသေကိုင်းရှိုင်းထိုက်သူလည်းဖြစ်သည်။သက္ကဝါ တရားနှင့်လည်း အစွန်းကုန်ပြည့်စုံ၍ (၂၅)ကြိမ်တိုင်တိုင် ဟဂျ်ပြုလုပ်ရန်အတွက် မဒီနာမှ မက္ကာသို့ ခြေကျင်လမ်းလျှောက်ခဲ့လေသည်။ထို့အပြင်
အေမာဒီဟာဟေရီသည် ကမ္ဘာ့အစ္စလာမ့်စွယ်စုံကျမ်းတွင်ရေးသားထားသည်မှာ တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏မိန့်ကြားချက်အရ အလီ၊ဟစန်၊ဟိုစိုင်န်းနှင့် ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဆင်းသက်သော ကျန်အေမာမ်(အ.စ)(၉)ပါးတို့သည် မြင့်မြတ်သော အရိုက်အရာများရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြသည်ဟု ဖြစ်သည်။အိဘ်နေဘာဘေဝိုင်ဟ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏အဆက်အနွယ်မှ အေမာမ်(၉)ပါးဆင်းသက်ခဲ့ပြီး ထိုအဆက်အနွယ်သည် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)မှ မဟုတ်ကြောင်းကို မူစာ(အ.စ)နှင့် ဟာရူန်(အ.စ)တို့၏
= '''ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်အတွင်းမှ ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)''' =
စာကြောင်း ၂၀၄ -
=== အာယာ-ယေ-မိုဝဒ်ဒသ် ===
အလ်မီဇာန်းသဖ်စီးရ်ကျမ်းတွင် စူရာ-ယေ-ရှူရာ မုက္ခပတ်တော်၂၃နှင့်ပတ်သက်ပြီး«مَوَدَّتِ قُربیٰ»، ဟူသော အဓိပ္ပါယ်သည် အဲဟ်လေဘိုင်းသ်(အလီ၊ဖှါတေမာ၊ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်းန်)(အ.စ)တို့သာဖြစ်ကြောင်းကို စမ်းစစ်လေ့လာကာ သဖ်စီးရ်ပညာရှင်အသီးသီးတို့မှ မိမိတို့၏အမြင်များကို သဖ်စီးရ်ပြုတင်ပြထားမှုကို တင်ပြရင်း ထိုအကြောင်းအရာအပေါ်မီးမောင်းထိုးပြထားသော အဲဟ်လေစွန္နသ်တို့၏ရေဝါယသ်တော်များအပြင် ရှီအာတို့၏ရေဝါယသ်တော်များကိုပါ ရေးသားထားလေသည်။အာလူစီသည် ယင်းအာယသ်တော်ကို သဖ်စီးရ်ပြုလုပ်ရာတွင် အိဘ်နေအဘ္ဘားစ်မှ ဆင့်ပြန်ခဲ့သော ရေဝါယသ်တော်တစ်ခုအားတင်ပြခဲ့သည်မှာ - «قُربیٰ» သည်မည်သူတို့ဖြစ်သနည်းဟု တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)အား မေးခဲ့ရာ ကိုယ်တော်မြတ်(ဆွ)မှ အလီ၊ဖှာတေမာ၊ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်းန်(အ,စ)တို့ဖြစ်ကြောင်းပြန်လည်ဖြေကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ဟုဖြစ်သည်။ထို့နောက် အာလူစီသည် ရှာမ်မြို့မှ လူတစ်ဦးသည် အလီအိဘ်နေဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့်တွေ့ဆုံစကားပြောခဲ့သည့်အခါ အလီအိဘ်နေဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မှ ယင်းအာယသ်တော်ကို ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဇာယ်ခဲ့ပြီး အထောက်အထားပြုခဲ့ကြောင်းကိုပါ ရေးသားထားသည်။ထို့အပြင် ၎င်းမှ ယင်းအာယသ်တော်သည် အဲဟ်လေဘိုင်း(အ.စ)တို့နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကျရောက်ခဲ့သည်ဟု သက်သေပေးထားသော ဟဒီးစ်တော်ပေါင်းများစွာရှိနေကြောင်းနှင့် ၎င်းတို့ကိုရေတွက်၍ပင်မရနိုင်လောက်အောင်များပြားကြောင်း ဆိုထားလေသည်။ထို့နောက် ယင်းအာယသ်တော်နှင့်ပတ်သက်ပြီးရေးသားနိဂုံးချုပ်ရာတွင် ဟဒီးစ်-စေ-စဖီနာ ကိုရေးသားကာနိဂုံးချုပ်ခဲ့လေသည်။တဘက်မှလည်းရူးဟ်ဟွလ်မအာနီကျမ်းတွင် ယင်းအာယသ်တော်အား အကိုးအကားပြုကာ အဲဟ်လေဘိုင်းသ်(အ.စ)သည်သာ အေမာမ်ဖြစ်ကြောင်းကို ရှီအာတို့မှ ဖေါ်ထုတ်ထားမှုကို ငြင်းဆိုဆန့်ကျင်ပြီး ရေးသားထားသည်မှာ ယင်းအာယသ်တော်သည် အဲဟ်လေဘိုင်းသ်(အ.စ)တို့အပေါ်အချစ်ထားဖို့ရန်သာ မိန့်ဆိုထားခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏အမိန့်ကို လိုက်နာရန်တာဝန်ရှိကြောင်း ဖေါ်ကျူးထားခြင်းမရှိပါ။ဟုဖြစ်လေသည်။သွဘရီသည် ဂျမေအွလ်ဘယားန်ကျမ်းတွင် ဤအာယသ်တော်အားသဖ်စီးရ်ပြုလုပ်ရာတွင် «قُربیٰ»နှင့်ပတ်သက်၍ အဓိပ္ပါယ်အမျိုးမျိုးကို တင်ပြကာ ၎င်း၏အဓိပ္ပါယ်သည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)ဆွေမျိုးတော်များဟု ရေးသားထားလေသည်။ဖက်ခ်ရေရာဇီသည် သဖ်စီးရ်ကဘီးရ်ကျမ်းတွင် ဇမခ်ရှရီ၏သဖ်စီးရ်-ရေ-ကရှားဖ်တွင် တင်ပြထားမှုအတိုင်းရေးသားထားလေသည်။ အိဘ်နေအသွီယာသည်လည်း အလ်မိုဟ်ရရုလ်ဝဂျီးဇ်ကျမ်းတွင် ရေးသားထားသည်မှာ «قُربیٰ»သည်မည်သူတို့နည်းဟု တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)အားမေးခဲ့ကြရာ တမန်တော်မြတ်(ဆွ)မှ «قُربیٰ»ဟူသည့်ဝေါဟာရ၏ဆိုလိုရင်းသည် အလီ၊ဖှာတေမာ၊ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်းန်(အ,စ)တို့ဖြစ်သည်ဟု ပြန်လည်ဖြေကြားတော်မူခဲ့လေသည်ဟုဖြစ်သည်။ အိဘ်နေကစီးရ်သည် အလ်ကုရ်အာန်နီလ်အဇီးမ်သဖ်စီးရ်ကျမ်းတွင် အလီအိဘ်နေဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အားဒမစ်ကစ်သို့
= အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ကြံမ္မာတရားနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကုရ်အာန်နှင့်ဟဒီးတော်တို့မှ ကြိုတင်၍မိန့်ဆိုထားမှုများ =
စာကြောင်း ၂၁၁ -
စူရာ-ယေ-အဲဟ်ကားက် မုက္ခပတ်တော်(၁၄)နှင့်(၁၅)တို့တွင် ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီး တစ်ဦးနှင့်ပတ်သက်၍ မိန့်ဆိုထားမှုသည် သခင်မကြီးဖှာတေမာ(အ.စ) အားရည်ညွှန်း ခြင်း ဖြစ်ပြီး ကလေးသည်ဟိုစိုင်းန်(အ,စ)ဖြစ်ကြောင်း ဖေါ်ပြထားလေသည်။ အလ္လာဟိုအရှင် မြတ် သည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)အား မိမိ၏မြေးတော်၏ ကြံမ္မာတရာနှင့် ပတ်သက်ပြီး သ တင်းပေးမိန့်ကြားသည့်အခါ တမန်တော်ြမတ်ကြီးသည် ထိုအကြောင်းအရာကို သမီးတော် ဖှါတေမာ(စ.အ)အား ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့လေသည်။ထိုအခါ သမီးတော်(စ.အ)သည် လွန် စွာပင် ဝမ်းနည်းကြေကွဲခဲ့လေသည်။အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်သည် ဟဇ်ရသ်ဇကရီယာ(အ.စ) အား ငါးပါးသောသူတို့နှင့်ပတ်သက်ပြီး သွန်သင်ခဲ့ရာတွင် စူရာယေမရ်ယမ်၏ ပထမဦးဆုံးသော (کهیعص) မုက္ခပတ်တော်ကိုလည်း သွန်သင်ပေးခဲ့ပြီး ၎င်းအာယသ်တော်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုလည်း ဖေါ်ပြခဲ့လေသည်။ ( ک)၏အဓိပ္ပါယ်မှာ ကရ်ဘလာ၊ (ه)၏အဓိပ္ပါယ်မှာ
=== ဟဒီးတော်များ ===
စာကြောင်း ၂၁၇ -
အနောက်တိုင်းမှ အစ္စလာမ်ကိုလေ့လာသူများအကြား ဝဲလ်ဟာဝဇန်ဆိုသူသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ တော်လှန်ခြင်းကို အာဏာရရှိရေးအတွက်ဖြစ်ပြီး
ဝေလ်ဖဲလ်မာဒလူးန်ဂ် ရေးသားထားသည်မှာ ကရ်ဘလာအခင်းမဖြစ်ဖြစ်စေရန်ဖန်တီးသူတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်များကို လေ့လာစမ်းစစ်နိုင်ပြီးသိနိုင်သည်။သို့သော် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(အ.စ)အား ယဇီးဒ်ကို ပုန်ကန်သူနှင့် မိမိအသက်နှင့် မိသားစုကို မထောက်ထားပဲ တဇွတ်ထိုးနိုင်သူ ဟူ၍ မည်သို့သော အခါမျှ သတ်မှတ်၍ မရနိုင်ပါ။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မိမိ၏နောင်တော်အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)သည် မိုအာဝေယာနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ချုပ်ဆိုထားမှုအပေါ် သစ္စာတည်မြဲခဲ့လေသည်။မည်မျှပင် မိုအာဝေယာ၏အုပ်ချုပ်ရေးအပေါ် သဘောတူမှုမရှိခဲ့ပါစေ။သို့သော် မိုအာဝေယာသည် စာချုပ်ပါ အချက်အလက်များကို ဆန့်ကျင်၍ ယဇီးဒ်အား ထီးနန်းလွှဲအပ်ခဲ့သည့်အတွက် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် (မစစ်မှန်သော ခလီဖှာ)ယဇီးဒ်နှင့် ဘိုင်အသ်မလုပ်ခဲ့ပါ။မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ရှဟီးဒ်ဖြစ်ဖို့ရန်အတွက် ကြိုးစားခဲ့ခြင်းမရှိပါ။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကူဖှာမြို့သားတို့ဘက်မှ မိမိအား ကူညီကြတော့မည်မဟုတ်ကြောင်း သိလိုက်ရသည့်အခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အေးချမ်းစွာ ပြန်လှည့်ရန်အတွက် တစ်ဘက်ကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။သို့သော် ၎င်းတို့ဘက်မှ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား အေးချမ်းစွာပြန်လှည့်ခွင့်မပြုခဲ့ပါ။ အိဘ်နေဇေယားဒ်သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ပထမဆုံးဖြတ်ချက်သည် ကူဖှာမြို့သားတို့ဘက်မှဖိတ်ကြားမှုကို လက်ခံသဘောတူကြောင်း ပြန်လည်အဖြေပေးရန်အတွက်ဖြစ်ပေသည်။၎င်းအပြင် တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)ကို မြင်မက်ခဲ့သော စစ်မှန်သော အိပ်မက်အပေါ် ခံယူချက်ထားရှိခဲ့ပြီးနောက် ထိုအိပ်မက်သည် မိမိအား ခွန်အားတစ်ခုဖြစ်လာစေခဲ့သည်။ထို့အတွက်ကြောင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ,စ)သည် ရှေ့တွင်
အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)နှင့်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)တို့သည် အမဝီမျိုးဆက်မှ ပထမဦး ဆုံးခလီဖှာ ဖြစ်သူ မိုအာဝေယာလက်ထက်တွင် လှုပ်ရှားမှု မပြုလုပ်တော့ပဲ နှုတ်ဆိတ်၍နေ ခဲ့သော်လည်း ယဇီးဒ်လက်ထက်တွင်အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည်၎င်း၏ဆန့်ကျင်ဘက်၌ ရပ်တည်ခဲ့သည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ကူဖှာမြို့ရှီအာများ ယဇီးဒ်အားတော်လှန်မှု၌ မိမိတို့ ဘက်မှ ဦးဆောင်မှုပြုပေးရန် ဖိတ်ကြားမှုအရ မိမိ၏မိသားစုများအပါအဝင် လူအချို့ နှင့် ကူဖှာဘက်သို့ထွက်လာခဲ့လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ဖဇရ်ဒက် ဆိုသော နေရာသို့ရောက်သောအခါ ကဗျာဆရာတစ်ဦးနှင့်ဆုံခဲ့ပြီး ၎င်းမှ အိုဟိုစိုင်းန် ကူဖှာမြို့သား တို့၏နှလုံးသားသည် အသင့်ဘက်၌ ရှိနေသော်လည်း ၎င်းတို့၏ဓါများသည် အသင့်၏လည် ပင်းပေါ်၌ရှိနေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့လေသည်။ကူဖှာမြို့စားအိဘ်နေဇေယားဒ်သည် ယဇီးဒ် ၏အကူအညီဖြင့် စစ်သည်(၄၀၀၀)ကိုစေလွှတ်ပြီး အေမာမ်ဟိုစိုင်းန် (အ.စ)အားဖမ်းဆီး စေခဲ့သည်။ထို့နောက် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)တို့အား ယူဖရေးတီးမြစ်ဘက်သို့ သွားရောက်ကာ ရေယူမှုကိုလည်း ပိတ်ပင်တားဆီးခဲ့လေသည်။အေဒီသက္ကရာဇ်(၆၈၀)ခုနှစ် အောက်တို့ဘာလတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်န်း(အ.စ)သည် ယဇီးဒ်နှင့်သစ္စာခံမှုကို ငြင်းဆိုခဲ့သည့်အတွက် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့်အတူ နောက်လိုက်များကိုပါသတ်ဖြတ်(ရှဟီးဒ်)လုပ်ခဲ့လေသည်။ထို့နောက် အားလုံး၏ဦးခေါင်းများကိုဖြတ်ကာလှံထိပ်များပေါ်တွင်စိုက်လျှက် (ရှာမ်မြို့)ဒမစ်ကစ်မြို့ထိ သယ်ဆောင်သွားကြသည်။ရှီအာမွစ်လင်(မ)တို့သည် မိုဟရမ်လ(၁၀)နေ့ကို ဝမ်းနည်းပူဆွေးသောနေ့အဖြစ်သတ်မှတ်ကာ ရှဟီးဒ်ဖြစ်သူများအတွက် တမ်းတသတိရ ဝမ်းနည်းကြေကွဲသည့်အခမ်းအနားများကျင်းပကြလေသည်။
စာကြောင်း ၂၃၂ -
ဝေလ်ဖလ်မာဒလူးန်ဂ်သည် အီရာနီကာစွယ်စုံကျမ်းတွင် ရေးသားထားသည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏စာရိတ္တသည် အဘိုးတော် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)အတိုင်း ဖြစ်လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ဖခင်အလီ(အ.စ)နှင့်အလွန်တူ၏။အေမာမ်ဟစန်သည် မိမိ၏သားတော်နှစ်ပါးလုံးအား မိုဟမ္မဒ်ဟု အမည်ပေးခဲ့ပြီး အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိသားတော်များကို အလီဟု အမည်ပေးခဲ့သည်မှာ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အလီ(အ.စ)နှင့်အလွန်တူသည့်အတွက်ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု အချို့က ယူဆထားသည်။(ထိုသို့အယူအဆသည် အမှန်တရားတစ်ခုမဟုတ် လူတို့၏ ယူဆချက်သာဖြစ်ပေသည်ကိုသတိပြု၍ မှတ်သားသင့်သည်)ရစူလ်လေဂျာဖရီယားန်ဆိုသော သမိုင်းသုတေသီကြီးတစ်ဦးမှဆိုထားသည်မှာ အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)သည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)နှင့်အလွန်တူသည်... ဟူသော ရေဝါယသ်သည် လုပ်ကြံထားသော ရေဝါယသ်ဖြစ်ပြီး အေမာမ်အလီ(အ.စ)ပုံရိပ်များနှင့် အာရှူရာသမိုင်းအား ဖျက်စီးရန်အတွက်ရည်ရွယ်၍ ဤသို့လုပ်ကြံဖန်တီးထားကြောင်းဖြစ်လေသည်။၎င်းအပြင် ဤသို့သော ဖန်တီးလုပ်ကြံမှုသည် အွစ်မာန်အားထောက်ခံအားပေးခဲ့သော သူတို့မှ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်ဟု ဖြစ်လေသည်။ဆယိဒ်မိုဟမ္မဒ်ဟိုစိုင်းန်သွဘာသွဘာအီသည် အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)နှင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)တို့အကြား အချို့သူတို့မှ
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် နောင်တော်အေမာမ်ဟစန်(အ.စ)အား အလွန်မှပင် အရိုအသေပေးခဲ့သည်။ မည်သို့သောအခါမျှ မိမိနောင်တော်အပေါ် စောဒက တက်မှုမပြုလုပ်ခဲ့ပေ။မိုဟမ္မဒ်ဟနဖီးယားသည်လည်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)လက်ထက်တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ဤသို့ပင်ဆက်ဆံခဲ့လေသည်။အေမာမ်ဟစိုင်းန်(အ.စ)သည် အလွန်မှပင် ဂရုဏာတရားရှိသူ တစ်ဦးဖြစ်လေသည်။ထို့ဂုဏ်တော်နှင့်ပတ်သက်ပြီး မဒီနာမြို့အတွင်း သင်းပျံ့နေခဲ့၏။ ကျေးကျွန်များနှင့် ကျေးကျွန်မတို့အား လိမ်မာရေးခြားရှိမှုကြောင့် လွပ်လပ်မှုပေးလေ့ရှိခဲ့သည်။ရေဝါယသ်တော်တစ်ခု၌ဖေါ်ပြထားလေသည်မှာ မိုအာဝေယာသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံသို့ ပစ္စည်းဥစ္စာနှင့် အဝတ်အစားအပြည့်အစုံဖြင့် ကျေးကျွန်မတစ်ဦးအား စေလွှတ်ခဲ့လေသည်။ထိုကျေးကျွန်မသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံသို့ရောက်ရှိလာသည့်အခါ ထိုကျေးကျွန်မမှ လောကကြီးနှင့်သေခြင်းတရားအကြောင်းကို ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်၏အာယသ်တော်များနှင့် ကဗျာအလင်္ကာများရွတ်ကာ ပြောဆိုခဲ့သည်ကို လွန်စွာမှပင် နှစ်တော်မူခဲ့သည့်အတွက် ၎င်းသူမအား လွပ်လပ်ခွင့်ပေးခဲ့သည့်အပြင် ထိုပစ္စည်းဥစ္စာများကို သူမအား ပေးခဲ့လေသည်။တနေ့သောအခါတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ကျေးကျွန်တစ်ဦးသည် အမှားအယွင်းတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် «والعافین عنالناس»(အရှင်မြတ်သည် လူသားတို့အားခွင့်လွှတ်ပေးသနားတော်မူသောအရှင်ဖြစ်ပေသည်) ဆိုသည့်အာယသ်တော်ကို ရွတ်ဆိုခဲ့သည့်အတွက်သူ့အား ခွင့်လွှတ်ပေးခဲ့သည်။ထို့နောက်တွင် ၎င်းကျေးကျွန်သည်«واللّه یحبالمحسنین»(ဧကန်အမှန် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်သည် ကောင်းမှုပြုသူတို့အား နှစ်သက်တော်မူပေ၏)ထပ်မံရွတ်သည့်အခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ။စ)သည် ၎င်း၏ထိုအပြုအမူကို နှစ်သက်တော်မူသွားသည့်အတွက် လွပ်လပ်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် အိုစာမာအိဘ်နေဇိုင်းဒ်
== အေမာမ်ဟိုစိုင်း(အ.စ)အားလူတို့ယုံကြည်ခြင်း ==
စာကြောင်း ၂၄၁ -
=== '''အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ဖွားမြင်ချိန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော (ကရာမသ်)အံအားသင့်ဖွယ်ရာများ''' ===
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ဖွားမြင်ချိန်မရောက်မီ သုံးလစော၍ လောကကြီးသို့ရောက်လာခဲ့လေသည်။ထိုအတိုင်းပင် အီစာနဗီ(အ.စ)နှင့်ယာဟ်ယာနဗီ(အ.စ)တို့လည်း ပုံမှန်ထက်စော၍ ဖွားမြင်ခဲ့ကြလေသည်။တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား ရက်ပေါင်း(၄၀)တိုင်တိုင် မိမိကိုယ်တော်တိုင် ပြုစုစောင့်ရှောက်ခဲ့လေသည်။၎င်းအပြင် မိမိ၏လက်စွပ်တော်ကို မြေးတော်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏နုတ်တော်အတွင်းသို့ ထည့်ထားပေးလေ့ရှိသလို တစ်ခါတစ်ရံ မိမိ၏တံတွေးတော်ကို မြေးတော်အား တိုက်ကြွေးလေ့ရှိခဲ့သည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)မွေးဖွားလာခဲ့ချိန်တွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏မွေးနေ့ပွဲအခမ်းအနားကို တက်ရောက်ရန်အတွက် ကောင်းကင်ဘုံမှ မလာအေကာအပေါင်း (၁၀၀၀)ကျော်ဆင်းသက်ခဲ့လေသည်။ထို့သို့မွေးဖွားလာချိန်တွင် ဂျီဘ်ရာအီလ်(ကောင်းကင်တမန်)သည် ဆင်းသက်လာပြီးအရှင်မြတ်ဘက်မှ မင်္ဂလာသတင်းပါးလိုက်မှုကို သယ်ဆောင်လာခဲ့လေသည်။ထို့အပြင် မိမိနှင့်အတူ ကရ်ဘလာမှ မြေကြီးတစ်စုပ်ကိုလည်း တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)အားပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဂျိဘ်ရာအိလ်သည် မိခင်ဖှာတေမာ(စ.အ)
=== '''အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ရှဟီးဒ်ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်းဖြစ်ပွားခဲ့သောမောအ်ဂျေဇာများ''' ===
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ရှဟီးဒ်ဖြစ်သွားခဲ့ပြီးနောက် ကောင်းကင်ယံ၌ တဖြေးဖြေးမှောင်မိုက်လာကာ ညသို့ကူးပြောင်းသွားခဲ့လေသည်။ထိုအချိန်တွင် ကောင်းကင်ယံမှ သွေးမိုးရွာသွန်းခဲ့ပြီး လူတို့၏ကိုယ်ခန္ဓာပေါ်များသို့ပင် သွေးစက်များကျလာခဲ့လေသည်။ထိုသို့သွေးမိုးရွာသွန်းမှုသည် အီရန်နိုင်ငံရှိ ခိုရာဆာန်ပြည်နယ်အတွင်း၌ရှိ နေရာဒေသများအထိသို့ ရောက်ခဲ့လေသည်။ထို့အပြင် ရှာမ်နှင့်အခြားနေရာဒေသများတွင် ကျောက်တုံးများအောက်မှ သွေးများစီးကျခဲ့သလို နံရံများအကြားမှလည်းသွေးများ ယိုစီးလာခဲ့လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ရှဟီးဒ်မဖြစ်မီ ညတွင် အွမ္မေစလ်မာသခင်မကြီး(သို့)အိဘ်အဘ္ဘားစ်သည် တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ မုတ်ဆိတ်တော်များသည် မြေကြီးများပေကျံလျှက်ရှိခဲ့ပြီး ကိုယ်တော်မြတ်(ဆွ)သည် ခွက်တစ်ခုထဲသို့ သွေးများထည့်နေသည့်အနေအထားကို အိပ်မက်၌မြင်တွေ့ခဲ့လေသည်။ကိုယ်တော်မြတ်(ဆွ)အား ဂျီဘ်ရာအိလ်မှပေးခဲ့သော မြေကြီးကို အွမ္မေစလ်မာသခင်မကြီးမှ သိမ်းထားခဲ့လေသည်။ထိုမြေကြီးသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ,စ)ရှဟီးဒ်မဖြစ်မီည၌ပင် သွေးအဖြစ်သို့ ပြောင်းသွားခဲ့လေသည်။ထိုအနေအထားကို မြင်သွားခဲ့သော သခင်မကြီးအွမ္မေစလ်မာသည် ကရ်ဘလာအခင်းစတင်တော့မည်ကို သိသွားခဲ့ပြီး
=== '''အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော်၏ မော့အ်ဂျေဇာ''' ===
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဦးခေါင်းတော်အား ကူဖှာသို့
=== '''အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အား စော်ကားသူများနှင့်ရှဟီးဒ်လုပ်သူတို့၏ဘဝ''' ===
အေမာမ်ဟိုင်းန်(အ.စ)အား ကရ်ဘလာမြေပြင်တွင် ဒုက္ခပေးခဲ့ကြသူအားလုံးတို့သည် ကရ်ဘလာအခင်းပြီးနောက် များမကြာမီကာလ၌ပင် ကံကြံမ္မာဆိုးများနှင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရပြီး ၎င်းတို့၏ဘဝများသည် မှောင်မိုက်သွားခဲ့သည်။၎င်းသူတို့အတွင်းမှ အချို့သည် အသတ်ခံရသလို အချို့သည်လည်းမျက်ကန်းဘဝသို့ရောက်ရှိသွားခဲ့ကြသည်။အချို့သည်လည်း အနာကြီးရောဂါ၊ရေငတ်မပြေသည့်ရောဂါ၊ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းရှိ လက်များ၌ အသားရည်ခမ်းခြောက်လာခြင်း၊မီးလောင်ကျွမ်း၍သေခြင်း၊ကင်းကိုက်ခံရခြင်း၊ရာထူးနှင့် ပစ္စည်ဥစ္စာများဆုံးရှုံးသွားရခြင်း၊ဇနီးသည်ဖြစ်သူမှ မိမိကိုနေအိမ်မှ နှင်ထုတ်ခံရခြင်းစသဖြင့် ဒုက္ခများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည်။၎င်းအပြင် ကရ်ဘလာတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ထံမှ ပစ္စည်းဥစ္စာများကို လုယူသွားခဲ့ကြသော သူတို့သည်လည်း ဒုက္ခအမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည်။ဥပမာအနေဖြင့်တင်ပြရလျှင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ခေါင်းပေါင်း(အမာမာ)ကို လုယူခဲ့သူသည် ကရ်ဘလာပြီးနောက် အရူးဘဝသို့ရောက်သွားခဲ့လေသည်။ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)ခြုံထည်ကို လုယူသွားခဲ့သူသည် ဆင်းရဲတွင်းသို့ ကျရောက်ခဲ့ရသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ ခန္ဓာကိုယ်ပေါ်တွင် ဝတ်ထားသော အင်္ကျီအား ချွတ်ယူသွားခဲ့သူသည် အနာကြီးရောဂါစွဲကပ်ကာ ဘဝဆုံးခဲ့ရသည်။၎င်းအပြင် အေမာမ့်(အ.စ)ထံမှ လုယူသွားသော ပစ္စည်းများသည် ရောင်းချ၍ မရသောပစ္စည်းများဖြစ်ခဲ့သလို ရောင်းချရာ၌လည်း
=== '''လူတို့အံ့အားသင့်ဖွယ်ရာဖြစ်စေတော် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)တန်ခိုးတော်''' ===
အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏နဖူးတော်တွင် ရောင်ခြည်များဖြင့်ဝင်းလက်နေခဲ့ပြီး လူတို့သည် အေမာမ်(အ.စ)အားကြည့်၍ ညဘက်မှောင်မိုက်သောအချိန်တွင် မီးအလင်းရောင်မပါပဲ လမ်းသွားနိုင်ခဲ့ကြသည်။အေမာမ်(အ.စ)သည် မကျန်းမာသူများကို (ရှဖါ)ပေးသနားတော်မူ၍ ပြန်လည်ကျန်းမာစေရန်ပြုလုပ်ပေးနိုင်စွမ်းရှိခဲ့သည်။ ကာဘာကျောင်းတော်ကို သဝါးဖ်ပြုရင်း အမျိုးသားတစ်ဦး၏လက်သည် အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ခန္ဓာသို့ အလိုလျှောက်ကပ်သွားခဲ့လေသည်။မည်သို့မျှပင် ခွာ၍ မရခဲ့ချေ။ အားလုံးသော သာသနာ့ပညာရှင်များက ထိုလက်ကိုဖြတ်ရန် ဆုံးဖြတ်အတည်ပြုခဲ့ကြသည်။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် မိမိ၏တန်ခိုးတော်ဖြင့် လက်နှင့်ခန္ဓာကို ခွဲပေးခဲ့လေသည်။အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏အခြားသော မော့အ်ဂျေဇာများလည်းရှိနေသေးသည်။၎င်းတို့အတွင်းမှ အကြောင်းအရာ အချို့ကို တင်ပြလိုပါသည်။အမျိုးသမီးတစ်ဦးမှ ကလေးမွေးလာခဲ့သည်။သို့သော် ၎င်း၏ဖခင်မည်သူမည်ဝါမှန်းမသိခဲ့ကြချေ။ထိုအခါ အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် ထိုကလေး၏ဖခင်သည် မည်သူဖြစ်ကြောင်းဖေါ်ထုတ်နိုင်ရန်အတွက် ထိုမွေးကင်းစကလေးငယ်ကို စကားပြောနိုင်စွမ်းပေး၍ မိမိဖခင်၏အမည်ကို နုတ်မှရွတ်စေကာ ဖေါ်ထုတ်ပေးခဲ့လေသည်။၎င်းအပြင် ရာသီချိန်မရောက်သေးသော အသီးအနှံများကို မိမိ၏ကလေးများစားသုံးရန် ဖန်တီးပေးခြင်း၊ကရ်ဘလာတွင် ရေဆာလောင်နေသူများကို မိမိ၏လက်စွပ်ကို ၎င်းသူတို့၏ ပါးစပ်များအတွင်း၌ ငုံထားစေပြီး ရေဆာလောင်မှုကို ဖြောက်ဖျက်ပေးခဲ့ခြင်း၊ မိမိ၏ ကြံမ္မာတရားကို ကနဦးကတည်းမှ သိနေခြင်းနှင့် လူတို့မသိနားမလည်နိုင်သော အကြောင်းအရာများကို သိနေခြင်း၊ကူဖှာသားတို့၏ အေမာမ့်(အ.စ)အပေါ်ထားရှိသော
== ဗိမ္မာန်တော် ==
စာကြောင်း ၂၅၉ -
= အာရှူရာ ဝမ်းနည်းခြင်းအထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားများ =
အာရှူရာအခင်းပြီးနောက်ပိုင်း များမကြာမီကာလတွင် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)၏ဗိမ္မာန်တော်ကို အဦးဆုံးလာရောက်ဖူးမြှော်၍ ဝမ်းနည်းခြင်းအခမ်းအနားကျင်းပခဲ့ကြလေသည်။ မိုအီဇ်ဇွလ်ဒေါင်လာဟ်သည် ဘူဝါဟ်အနွယ်ဝင်များကြီးစိုးအုပ်ချုပ်နေသော ကာလတွင် ဘဂ်ဒါးဒ်မြို့၌ အာရှူရာအခမ်းအနားကို စတင်ကျင်းပခဲ့လေသည်။(ထို့ကြောင့် စွန္နီများဘက်မှလည်း ထိုအခမ်းအနားနှင့်ဆန့်ကျင်သော ပွဲလမ်းသဘင်များကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျင်းပလာခဲ့ကြသည်)အီဂျစ်ကိုအုပ်ချုပ်သော ဘုရင် ဖှာသွေမီ မှလည်း အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)အပေါ်ဝမ်းနည်းခြင်းအထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားများကိုကျင်းပခဲ့လေသည်။ အာရှူရာအခမ်းအနားသည် စလ်ဂျူကီယားန်တို့
(၁) ဗလီကျောင်း၊သာသနာ့အဆောက်အဦးနှင့်အများနှင့် သက်ဆိုင်သော
(၂)
= အေမာဟိုစိုင်းန်(အ.စ)နှင့်ပတ်သက်၍ရေးသားထားသောစာအုပ်များ =
|