နွေရာသီ အိုလံပစ် အားကစားပွဲတော်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

| image1= [[File:Olympic rings without rims.svg|180px]]

| image2= [[File:Pira Olímpica Rio 2016 - Boulevard Olímpico.jpg|180px]]

| headerstyle = border-top: 1px solid #aaa

| header1 = အားကစားပြိုင်ပွဲ

၁၈၉၆ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံ ၁၄ နိုင်ငံမှအမျိုးသားပြိုင်ပွဲဝင် ၂၅၀ ဦးထက်နည်းသော ပြိုင်ပွဲပေါင်း ၄၂ခု ဖြင့်ကျင်းပလာသော အိုလံပစ်အားကစားပြိုင်ပွဲသည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံပေါင်း ၂၀၆ နိုင်ငံမှ အားကစားနည်း ၃၀၆နည်းတွင် ပြိုင်ပွဲဝင် ၁၁,၂၃၈ဦး (အမျိုးသား ၆,၁၇၉ ဦး၊ အမျိုးသမီး ၅,၀၅၉) အထိတိုးပွားလာသည်။

 

 

အိုင်အိုစီသည် [[ 2020 နွေရာသီအိုလံပစ် |၂၀၂၀ နွေရာသီအိုလံပစ်]] ကိုကျင်းပရန် ဒုတိယအကြိမ်မြောက်အဖြစ် [[ဂျပန်နိုင်ငံ]] [[တိုကျိုမြို့|တိုကျို]] ကိုရွေးချယ်ခဲ့သည်။ (သို့သော် အခြေအနေအရ ၂၀၂၁ခုနှစ် တွင်ပြုလုပ်မည်ဖြစ်) [[ 2024 နွေရာသီအိုလံပစ် |၂၀၂၄ နွေရာသီအိုလံပစ်]] ကို [[ပါရီမြို့|ပြင်သစ်နိုင်ငံ ပါရီမြို့ ၌]] တတိယအကြိမ်ကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။(၎င်း၏ နောက်ဆုံးနွေရာသီအိုလံပစ်ပွဲအား ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင် လက်ခံကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်) အိုင်အိုစီသည် [[၂၀၂၈ နွေရာသီအိုလံပစ်]] အတွက် [[လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်မြို့]] ၊[[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]] အားရွေးချယ်ထားသေးသည်။

 

 

== လက်ခံကျင်းပမှု ==

[[၂၀၁၂ နွေရာသီ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲ|၂၀၁၂]] ခုနှစ်တွင် [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း]]သည် ၎င်း၏တတိယအကြိမ် နွေရာသီအိုလံပစ်အားကစားပြိုင်ပွဲကို [[လန်ဒန်မြို့]]တွင်ကျင်းပခဲ့ပြီး နွေရာသီအိုလံပစ်အားကစားပွဲတော်ကိုသုံးကြိမ်ကျင်းပသည့်ပထမဆုံးမြို့ မြို့တစ်မြို့ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လော့စ်အိန်ဂျလိစ်၊ [[ပါရီမြို့|ပါရီ]] နှင့် [[အေသင်မြို့|အေသင်]] မြိုမြို့ကြီးများတွင်နွေရာသီအိုလံပစ်အားကစားပွဲအား နှစ်ကြိမ်စီ လက်ခံကျင်းပခဲ့ဖူးသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ]] သည် ၎င်း၏တတိယအကြိမ်နွေရာသီအိုလံပစ်အားကစားကို အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး ပါရီမြို့သည် နွေရာသီအိုလံပစ်သုံးကြိမ်မြောက် ကျင်းပသည့်ဒုတိယမြို့တော်ဖြစ်လာမည် ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၈ ခုနှစ်တွင် လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်သည်သုံးကြိမ်အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံကျင်းပသည့်တတိယမြောက်မြို့ဖြစ်လာခဲ့သည်။

 

 

[[အာရှတိုက်]]သည် တိုကျို [[ဂျပန်]] ( ၁၉၆၄ )၊ [[ဆိုးလ်မြို့|ဆိုးလ်]] [[တောင်ကိုရီးယား]] ( ၁၉၈၈ ) နှင့် [[ပေကျင်းမြို့|ပေကျင်း]] [[တရုတ်]] ( ၂၀၀၈ ) တို့ဖြင့် နွေရာသီအိုလံပစ်ကို သုံးကြိမ်တိုင် ကျင်းပခဲ့ရသည်။ အာရှသည် အိမ်ရှင်အဖြစ် ၂၀၂၀ တိုကျို အိုလံပစ် အား စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် [[၂၀၁၉-၂၀ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားမှု|COVID-19 ကူးစက်မှုကြောင့်]] နွေရာသီအိုလံပစ်အား မူလသတ်မှတ်ထားသည့်နေ့မှ နောက် ၁၂ လအထိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်သည်။ သမိုင်းကြောင်းအရနွေရာသီအိုလံပစ်အား အင်္ဂလိပ်စကားပြောနိုင်ငံများ နှင့် [[ဥရောပ|ဥရောပနိုင်ငံ]] များ၌ ကျင်းပလေ့ရှိသည်။ <ref>{{Template:Cite book|title=The Olympics at the Millennium: Power, Politics, and the Games|date=2000|page=271}}</ref> တိုကျိုသည်နွေရာသီအိုလံပစ်ပွဲတော်ကိုနှစ်ကြိမ်ကျင်းပသည့်ဒေသများအနက် ပထမဆုံးမြို့ဖြစ်လိမ့်မည်။ ၎င်းသည် ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှစ၍ အားကစားပွဲများကို အများဆုံး လက်ခံကျင်းပမည့် မြို့ဖြစ်လာသည်။

 

 

== သမိုင်းကြောင်း ==

ခေတ်သစ်အိုလံပစ်အားကစားပြိုင်ပွဲကို ၁၈၉၄ တွင်ပြင်သစ်လူမျိုး [[ဗဲရွန်ဘွဲ့ရ ပီယဲကူဗာတင်]] မှစတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အပျော်တမ်း အားကစားသမားများအား ပြိုင်ပွဲအမျိုးမျိုးတွင် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ကြစေရန်ဖြစ်ကာ အားကစားသမားများအား နိုင်ငံရေးဖိအားများမှ ကင်းလွတ်၍ သန့်ရှင်းသောအားကစားနည်းများ ပိုမိုတိုးတက် လာစေရန်ဖြစ်သည်။

 

 

၁၈၉၆ နွေရာသီအိုလံပစ်အားကစားပွဲတော် ကိုတရားဝင်အားဖြင့်လူသိများသော အိုလံပစ်အားကစားပွဲ သည် ဂရိနိုင်ငံ၊ [[အေသင်မြို့|အေသင်]] ၌ ၁၈၆၆ ဧပြီ ၆ ရက်မှ ၁၅ ရက်အထိ ကျင်းပသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အားကစားပြိုင်ပွဲတစ်ခုဖြစ်သည် ။ ၎င်းသည် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ကျင်းပခဲ့သော ပထမဆုံးအိုလံပစ်အားကစားပွဲဖြစ်သည်။ အိုလံပစ်ဖွင့်ပွဲမှာ လူ တစ်သိန်း လောက် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ အားကစားသမားများသည် ၁၄ နိုင်ငံမှဖြစ်ကာ အများစုမှာ ဂရိမှဖြစ်သည်။ [[ဂရိနိုင်ငံ|ဂရိ]] တွင်အားကစားသမားအများဆုံးရှိသော်လည်း အမေရိကန်သည် ဆုတံဆိပ်အများဆုံးနှင့်ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ အမေရိကန်မှ ၁၁ ယောက်သည် ၎င်းတို့၏ပြိုင်ပွဲများတွင် ပထမနေရာရရှိခဲ့ကြပြီး ဂရိမှ ၁၀ ဦး ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{Template:Cite book|title=Swifter, Higher, Stronger|last=Macy|first=Sue|publisher=National Geographic|year=2004|isbn=0-7922-6667-6|location=Washington D.C, United States|pages=[https://archive.org/details/swifterhigherstr00macy/page/16 16]|url=https://archive.org/details/swifterhigherstr00macy/page/16}}</ref> [[ရှေးခေတ်ဂရိ|ရှေးဂရိ]]သည် အိုလံပစ်အားကစားပြိုင်ပွဲ၏မွေးရပ်မြေဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အေသင်သည် နောက်ပိုင်းကျင်းပသော ခေတ်သစ်အားကစားပွဲများကို လွှဲပြောင်းရန် သင့်လျော်သည်ဟုခံယူထားကြသည်။ ပြင်သစ် မျိုး နှင့်သမိုင်းပညာရှင် ပီရာရီကော်ဘာတင် က ၁၈၉၄ခုနှစ် ၊ ဇွန် ၂၃ ရက်တွင်ကျင်းပသော ကွန်ဂရက်တွင် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အိုလံပစ်ကော်မတီ]]ကို စတင်တည်ထောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ခေတ်သစ်အိုလံပစ် စည်းမျဉ်းများအား ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။

ဂရိအစိုးရနှင့်လူထုသည်အိုလံပစ်အားကစားပြိုင်ပွဲကျင်းပခြင်းအတွေ့အကြုံနှင့် ပတ်သက်၍ စိတ်အားထက်သန်ခဲ့ကြသည်။ အားကစားသမားများစွာကထိုခံစားချက်ကိုခံစားခဲ့ကြပြီးအေသင်သည်အမြဲတမ်းအိုလံပစ်အိမ်ရှင်အဖြစ် ကျင်းပရန်တောင်းဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် IOCသည် နောက်အားကစားပြိုင်ပွဲများကို ကမ္ဘာအနှံ့ရှိနိုင်ငံများသို့ အိမ်ရှင်နိုင်ငံများ အဖြစ်ပြောင်းရွှေ့ ကျင်းပရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဒုတိယအကြိမ်မြောက် အိုလံပစ် အား [[ပဲရစ်မြို့]] တွင်ကျင်းပခဲ့သည်။ <ref>{{Template:Cite web|url=https://www.sports-reference.com/olympics/summer/1896/|title=1896 Athina Summer Games|publisher=Sports Reference|accessdate=31 January 2009}}</ref>

 

 

သေးငယ်တဲ့ဂိမ်းတစ်ခုစီးရီး ၁၉၀၆ခုနှစ်တွင် အေသင်မြို့၌ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ IOCသည်ဤအားကစားများကိုတရားဝင်အိုလံပစ်အားကစားအဖြစ်တရားဝင်အသိအမှတ်မပြုသော်လည်းသမိုင်းပညာရှင်များစွာကအသိအမှတ်ပြုကြသည်။ ၁၉၀၆ခုနှစ်အေသင် အားကစားပွဲများသည်အေသင်နောက်ပိုင်းကျင်းပမည့်နောက်ဆက်တွဲ အားကစားအမျိုးအစားတစ်ခု၏ပထမဆုံးဖြစ်သည်။ အဆိုပါဂိမ်းသည်အားကစားသမား ၉၀၀ကျော်နှင့်အတူယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီးအနာဂတ်ဂိမ်း၏အောင်မြင်မှုကိုအပြုသဘောဖြင့်ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။

 

 

== အချိန်အားလုံးအရ ဆုတံဆိပ်ရ ဇယား ==

အောက်ဖော်ပြပါဇယားသည် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အိုလံပစ်ကော်မတီ|IOC]] မှတရားဝင်အချက်အလက်များကိုအသုံးပြုထားသည်။ <ref>{{Template:Cite news|url=https://www.olympic.org/olympic-results|title=RESULTS|work=olympic.org|language=en}}</ref> {{Legend|BurlyWood|'''မတည်ရှိတော့သော နိုင်ငံ'''}}

{| class="wikitable sortable" style="width:75%; font-size:90%; text-align:center;"

!နိုင်ငံ

!အားကစားနည်း

| align="center" | ၁၅၆{{efn-ua|The IOC webpage for the 1920 Summer Olympics<ref>{{cite web|url=http://www.olympic.org/antwerp-1920-summer-olympics |title=1920 Olympic Games |publisher=Olympic.org |accessdate=10 February 2014}}</ref> gives the erroneous figure of 154 events, while the IOC database for the 1920 Summer Olympics<ref>{{cite web|url=http://www.olympic.org/content/results-and-medalists/eventresultpagegeneral/?athletename=&country=&sport2=&games2=1920%2f1&event2=&mengender=true&womengender=true&mixedgender=true&goldmedal=true&silvermedal=true&bronzemedal=true&worldrecord=true&olympicrecord=false&teamclassification=true&individualclassification=true&winter=true&summer=true |title=IOC database for the 1920 Olympic Games |publisher=Olympic.org |accessdate=10 February 2014}}</ref> lists 156.}}

| align="center" | ၂၉

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1920]

| align="center" | ၁၀၉

| align="center" | ၄၆

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1928]

| align="center" | ၁၁၇

| align="center" | ၃၇

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1932]

| align="center" | ၁၂၉

| align="center" | ၄၉

|{{flag|GER}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1936]

| align="center" | ၁၃၆

| align="center" | ၅၉

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1948]

| align="center" | ၁၄၉

| align="center" | ၆၉

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1952]

| align="center" | ၁၅၀

| align="center" | ၈၃

|{{flag|URS}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1960]

| align="center" | ၁၉၅

| align="center" | ၁၂၁

|{{flag|URS}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1972]

| align="center" | ၁၉၈

| align="center" | ၉၂

|{{flag|URS}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1976]

| align="center" | ၂၀၃

| align="center" | ၈၀

|{{flag|URS}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1980]

| align="center" | ၂၂၁

| align="center" | ၁၄၀

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1984]

| align="center" | ၂၅၇

| align="center" | ၁၆၉

|{{flagIOC|EUN}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1992]

| align="center" | ၃၀၁

| align="center" | ၂၀၁

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=2004]

| align="center" | ၃၀၂

| align="center" | ၂၀၄

|{{flag|CHN}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=2008]

| align="center" | ၃၀၂

| align="center" | ၂၀၄

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/london-2012-summer-olympics]

| align="center" | ၃၀၆

| align="center" |'''၂၀၇'''

|{{flag|USA}}

| align="center" | [http://www.olympic.org/rio-2016-summer-olympics]

| align="center" |'''''၃၃၉'''''

|{{N/a|TBA}}

|{{N/a|TBA}}

| align="center" | [https://www.olympic.org/news/ioc-ipc-tokyo-2020-organising-committee-and-tokyo-metropolitan-government-announce-new-dates-for-the-olympic-and-paralympic-games-tokyo-2020]

|{{N/a|TBA}}

|{{N/a|TBA}}

|{{N/a|TBA}}

|<ref name="paris-and-los-angeles-2024-2028">{{Cite web | title=IOC makes historic decision in agreeing to award 2024 and 2028 Olympic Games at the same time | url=https://www.olympic.org/news/ioc-makes-historic-decision-in-agreeing-to-award-2024-and-2028-olympic-games-at-the-same-time | date=11 July 2017 | accessdate=13 July 2017}}</ref>

|{{N/a|TBA}}

|{{N/a|TBA}}

|{{N/a|TBA}}

|<ref name="paris-and-los-angeles-2024-2028" />