ဗော်လ်တဲယား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[File:Voltaire.jpg | right | thumb | ဗော်လ်တဲယား ]]

 

 

ဗော်လ်တဲယားကို [[ပါရီမြို့]]တော်၌ ၁၆၉၄တွင်ဖွားမြင်သည်။ အဖမှာ [[ရှေ့နေ]]တစ်ဦးဖြစ်သလို ဗော်လ်တဲယားကိုယ်တိုင်လည်း ဥပဒေပညာကို အနည်းငယ်လေ့လာလိုက်စားဖူးသည်။ [[ဥပဒေပညာ]]ကိုလိုက်စားနေရာမှ ရုတ်တရက်ရပ်စဲလိုက်ပြီး ပါရီတွင် အနောက်အပြောင်နှင့် အထေ့အငေါ့ပျက်လုံးများကို ဖန်တီးရင်း ထင်ရှားလာသည်။ ရှေးအခါကထိုသို့ ပြုလုပ်ပါက အတော်ကိုအန္တရာယ်များသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ပျက်လုံးများကြောင့် [[ဗာစတီးအကျဉ်းထောင်]] တွင် တစ်နှစ်အချုပ်ခံခဲ့ရဖူးပြီး ထိုတစ်နှစ်တာအတွင်း '''ဟင်နရိအိတ်''' အမည်ရှိ သမိုင်းလင်္ကာကြီးတစ်စောင်ကို ရေးဖွဲ့ခဲ့သည်။ ထောင်မှထွက်ကာစ ၁၇၁၈တွင် သူ့လက်ရာတစ်ခုဖြစ်သည့် '''အော်အေးဒစ်ပဲ''' ကို[[ပြဇာတ်]]အဖြစ် ရုံသွင်းပြသရာ အလွန်အောင်မြင်ပြီး အမည်ဝှက်ဖြစ်သည့် ဗော်လ်တဲယား ဟူသည့်အမည်မှာလည်း အထူးပင်ထင်ရှားလာသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဗော်လ်တဲယား မှာအသက်၂၄နှစ်သာ ရှိသေးသဖြင့် အောင်မြင်မှုများနှင့်ယှဉ်လျှင် များစွာငယ်ရွယ်သေးသည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။

ပြင်သစ်အရှေ့ပိုင်း စီရဲမြို့တွင် ၁၅နှစ်တိုင်တိုင် ခိုလှုံနေထိုင်နေရင်း မြို့စားကတော် မဒမ် ဒူရှတ်တလေ နှင့်ငြိစွန်းခဲ့သေးသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ၁၇၅၀တွင် မဒမ် ဒူရှတ်တလေ ကွယ်လွန်ပြီး နောက်တစ်နှစ်အကြာတွင် [[ပရပ်ရှားအင်ပါယာ]]၏ [[ဧကရာဇ်]] [[မဟာဖရက်ဒရစ်]] ကဖိတ်ခေါ်သဖြင့် ပရပ်ရှားမြို့တော် ပေါ့စဒမ် တွင်သွားရောက်နေထိုင်သည်။ အစဦးတွင် နှစ်ဦးသားဆက်ဆံရေး အဆင်ပြေချောမွေ့ သော်လည်း သုံးနှစ်အကြာတွင် အချေတင်စကားများသဖြင့် ၁၇၅၃တွင် ဗော်လ်တဲယား ပရပ်ရှား (ဂျာမနီ)မှ ပြောင်းရပြန်သည်။

 

 

အသက် ၇၀နားနီးချိန်တွင် ပြင်သစ်၌ ပရိုတက်စတင့်ဂိုဏ်းဝင်များကို ပြင်းထန်စွာနှိပ်ကွပ်ကြောင်း သိလျှင် လွတ်လပ်မှုကို မြတ်နိုးသူ ဗော်လ်တဲယား အနေဖြင့် ဤကဲ့သို့ ဘာသာရေးအယူသီးမှုများကို မိမိဉာဏ်ပညာဖြင့် ပယ်ရှားမည် ဟု ဆုံးဖြတ်ချက်ချကာ ဘာသာရေးချုပ်ချယ်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် နိုင်ငံရေးစာပေများ အများအပြားရေးသား ဖြနေ့်၀သည်။ ထိုစာတမ်းတိုင်း၏ အဆုံးသတ်ပိုင်းတိုင်းတွင် မဆင်မခြင်အယူသီးသည်ပယ်လှန်ရန် ရည်ရွယ်၍ "အပုပ်သတင်းထွက်ရာကို သုတ်သင်ကြလော့" ဟုနှိုးဆော်ချက်ကို ထည့်သွင်းလေ့ရှိသည်။

၁၇၇၈တွင် အသက်၈၃နှစ်အရွယ် ဗော်လ်တဲယား ပါရီမြို့သို့ ပြန်လေသည်။ သူ့လက်ရာဖြစ်သည့် အီရန်းပြဇာတ်ကို ရုံတင်သည့် အခမ်းအနားကို ကိုယ်တိုင်လာရောက် ကြည့်ရှုရန်ဖြစ်သည်။ ပြင်သစ်လူထုကြီး၏ တခဲနက် ထောက်ခံအားပေးသည့် လက်ခုပ်သံများကို ခံယူရရှိသလို [[ဘင်ဂျမင် ဖရမ်ကလင်]] အစရှိသည့် သူ့အားကြည်ညိုကြသည့် ကျော်ကြားသူတို့ လာရောက်လည်ပတ် ဆွေးနွေးသည်ကို လက်ခံတွေ့ဆုံသည်။ ၃၀၊ မေ၊ ၁၇၇၈တွင် ပါရီမြို့၌ ဗော်လ်တဲယား ကွယ်လွန်သည်။ ကွယ်လွန်သွားပြီးနောက် ကျန်ရှိရုပ်အလောင်းကို ပါရီသချိုင်းတွင် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တို့၏ ထုံးစံအတိုင်း မြုပ်နှံခွင့်မရခဲ့ပေ။ အကြောင်းမှာ ဘာသာရေးအယူသီးသူတို့၏ သာသနာကိုစော်ကားသူ ဟူသည့်စွပ်စွဲချက်ကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် နောင် ၁၃နှစ်အကြာတွင် သူ့ရုပ်အလောင်းကို ပြန်လည်ဖော်ထုတ်ပြီး ဂုဏ်ပြုထိုက်သူတို့၏သင်္ချိုင်း '''ပါရီပန်သယ်ယွန်'''တွင် ဂူသွင်းမြုပ်နှံပေးခဲ့သည်။

 

 

[[File:Voltaire's tomb.jpg| right | thumb | ဗော်လ်တဲယား၏ အုတ်ဂူနေရာ]]