ဥတ္တမကျော်၊ သျှင်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ထိုအခါ ဆရာတော်ဘုရားက '' ပေဟူသည်ကား စာဖြစ်သည်၊ ပေပင်မည်သောကြောင့် စာပေကျမ်းဂန်တွင် အထူးသိမြင်နှံ့စက်သော ကျမ်းတတ်ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ယူရမည်၊ ယခုမူ ပေတစ်ပင် လည်း မဟုတ်၊ ပေလေးပင် ဖြစ်သောကြောင့် ပိဋကတ်တော်၌ပိဋကတ်တော် ချောက်ချားနိုင်သော သျှင်ကျော်လေးပါးတို့ ပေါ်လိမ့်မည်၊ '' ဟု မိန့်ကြားတော်မူ၏။ ထိုအခါမှစ၍ တောင်တွင်းကြီး တစ်မြို့လုံး၌ '' [[ပေလေးပင် သျှင်လေးပါး]] '' ပေါ်လိမ့်မည်ဟူသော စကားသည် အုတ်အုတ်ကျက်ကျက် ဖြစ်နေလေသည်။

== ခုံတော်မောင်ကျပန်းနှင့်ခုံတော်မောင်ကျဘမ်းနှင့် တွေ့ခြင်းနှင့် သျှင်ဥတ္တမကျော် အမည်တွင်ခြင်း ==

သက္ကရာဇ် ၈၅၉-ခုနှစ်တွင် ဆရာတော်သျှင်ဥတ္တမသည် ရတနာပူရ အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ကြွရောက်တော်မူခဲ့၏။ အင်းဝမြို့သို့ ရောက်ရှိသည်တွင် မိတ်ဆွေဖြစ်သူ သျှင်သီလဝံသအား ရုတ်တရက် ရှာဖွေမရသဖြင့် ဓမ္မာရုံတစ်ခုသို့ ဝင်ရောက်တည်းခိုရလေသည်။ ထိုအခိုက် စကားတတ်သဖြင့် လွှတ်ရုံးငါးရပ်ကပင် ပယ်ထားခြင်း ခံရသော [[ခုံတော်မောင်ကျပန်းခုံတော်မောင်ကျဘမ်း]]နှင့် တွေ့ရလေသည်။ မောင်ကျပန်းသည်မောင်ကျဘမ်းသည် ဆရာတော်၏ အသွင်အပြင်ကို ကြည့်၍ တောထွက်ရဟန်းကြီးဟု မှတ်ထင်သဖြင့် ဦးချဝတ်တွားခြင်း မပြုဘဲ ဆရာတော့်ရှေ့တွင် တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်၍ မလေးစားသော အမူအရာဖြင့် '' '''ဦးပဉ္စင်းကြီး၊ ဘယ်အရပ်က ကြွလာသနည်း၊''' '' ဟု မေးသည်။ ထိုအခါ ဆရာတော်က '' '''ငါသည် တောင်တွင်းကြီးမြို့က ကြွလာခဲ့သည်၊ ငါသည် ဤရတနာပူရ အင်းဝနေပြည်တော်သို့ တစ်ခါတစ်ခေါက်မျှလည်း မရောက်ဖူးပါ၊ အသိမိတ်ဆွေ ဖြစ်သော ရဟန်းအပေါင်းအသင်းလည်း မည်သည့်ကျောင်းမှ နေသည်ဟု မသိရဘဲ ရှိသည်။ ဆွမ်းစားရန် အချိန်လည်း နီးကပ်လှပြီဖြစ်လို့ ဤအရပ်၌ ဘုန်းကြီးတစ်ပါးစာ ဆွမ်းကို ဖိတ်ကြားရလျှင် ရနိုင်မည်လား၊''' '' ဟု မေးသည်။

ခုံတော်မောင်ကျပန်းကလည်းခုံတော်မောင်ကျဘမ်းကလည်း မိမိဝါသနာအလျောက် မောက်မာစွာဖြင့်ပင် '' '''သာသနာတော် နေလိုလလို ထွန်းပနေသည့် ဤအင်းဝနေပြည်တော်ကြီးမှာ ဆွမ်းတစ်အုပ်စာမျှကို အဘယ့်ကြောင့် မေးနေရသနည်း၊ ဦးပဉ္စင်းကြီး တစ်ပါးစာမျှကို မည်သူ့အိမ်မှာမဆို ပါးရိုက်ပြီး အလှူခံတော့ ရနိုင်သည်၊''' '' ဟု မချေမငံ ပြောမိလေသည်။ ဆရာတော်သည် မောင်ကျပန်း၏မောင်ကျဘမ်း၏ လျှောက်ထားချက်အတိုင်း မြို့တွင်းသို့ ကြွ၍ မောင်ကျပန်းအိမ်ကိုမောင်ကျဘမ်းအိမ်ကို ရှာပြီးလျှင် ဇနီးသည်အား ပါးကိုရိုက်၍ ဆွမ်းဖိတ်လေတော့သည်။

ဤကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ဆရာတော်နှင့် မောင်ကျပန်းတို့သည်မောင်ကျဘမ်းတို့သည် အကြီးအကျယ် ပြဿနာဖြစ်ကြရသည်။ နောက်ဆုံး၌ ဆရာတော်ကသာလျှင် အနိုင်ရ၍ စကားအရာ၌ အလွန်အကွေ့အဝိုက်များသော မောက်ကျပန်းမှာမောက်ကျဘမ်းမှာ အရှုံးပေးလိုက်ရသည်။ မည်သူမျှ တုပ၍ မပြောနိုင်သော မောင်ကျပန်း၏မောင်ကျဘမ်း၏ မာန်စွယ်ကို ချိုးနှိမ်လိုက်သောကြောင့် ဆရာတော်၏ နာမည်သည်လည်း နေပြည်တော်အင်းဝ၌ တစ်ဟုန်တည်း ကျော်ကြားလာသည်။ မောင်ကျပန်းသည်လည်းမောင်ကျဘမ်းသည်လည်း မာန်စွယ်ကျိုးရုံမျှ မကဘဲ ဆရာတော်အား ကြည်ညိုလာသဖြင့် '' '''ယနေ့မှ စ၍ တပည့်တော်အား ပစ္စည်းလေးပါး ဒကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါဘုရား၊''' '' ဟု လျှောက်ထားလေသည်။ ထို့နောက် ဆရာတော်က '' '''ငါတည်းဟူသော မာန်မာန တက်ကြွထောင်လွှားသူတိုင်းသည် တစ်နေ့သောအခါ၌ မိမိအတွက် မာန်မာန ကျိုးပေါက်ဖွယ်ရာ ကြုံတွေ့လာပြီး အန္တရာယ် ရောက်တတ်ချေ၏၊ လောဘ ဒေါသ မောဟဆိုသည့် တရားများ ဖုံးလွှမ်းလာပါက နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သင့်ပါလျက် မရောက်ဘဲရှိချေသည်၊''' '' စသည်ဖြင့် ဓမ္မကထာကို ဟောကြားပြသလေသည်။

ခုံတော်မောင်ကျပန်းကဲ့သို့သောခုံတော်မောင်ကျဘမ်းကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို နှိမ်နင်းတော်မူလိုက်သဖြင့် ဆရာတော်၏ ဘွဲ့မည်မှာလည်း သျှင်ဥတ္တမဘွဲ့တွင် ကျော် ပုဒ်ကိုထည့်၍ ' '''သျှင်ဥတ္တမကျော်''' ' ဟုထင်ပေါ်ကျော်စောလာလေတော့သည်။

ခုံတော်မောင်ကျပန်း၏ခုံတော်မောင်ကျဘမ်း၏ မာန်စွယ်ကို ချိုးပယ်နှိမ်နှင်းနိုင်သဖြင့်

( ကျပန်း၊ကျဘမ်း၊ မောင်၊ ခုံတော်။)