တယ်လီစကုပ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

တယ်လီစကုပ်ခေါ် အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းသည် အလွန်ကွာလှမ်းနေသော နေရာရှိ အရာဝတ္ထုများကို ပုံကြီးချဲ့၍မြင်နိုင်သော ကိရိယာဖြစ်သည်။ နက္ခဗေဒပညာရှင်များသည် တယ်လီစကုပ်များကို အသုံးပြု၍ စကြာဝဠာအတွင်းရှိ အရာဝတ္ထုများကို ကြည့်ရှုလေ့လာကြသည်။ ပထမဦးဆုံး တယ်လီစကုပ်ကို ဒတ်ချ် လူမျိုး မျက်မှန်နှင့် မှန်ပြောင်းများ ပြုလုပ်သူ [[:en:Hans Lippershey]] |Hans Lippershey]] က ၁၆၀၈ ခုနှစ်တွင် စတင်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အီတလီလူမျိုး [[Galileo Galilei]] က တယ်လီစကုပ်တစ်ခု ထပ်မံပြုလုပ်ခဲ့သည်။ [[ဂယ်လီလီယို]] ၏ မှန်ပြောင်းသည် အလွန် ဝေးကွာသောအရပ်ရှိ အရာဝတ္ထုများကို ပုံကြီးချဲ့ပေးနိုင်သည့်အတွက် ၎င်းကို အသုံးပြု၍ ဂယ်လီလီယိုသည် စကြဝဠာအတွင်းရှိ အရာဝတ္ထုများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထို့အြပင် သူသည် လပေါ်ရှိ တောင်များနှင့် မီးတောင်တွင်းဝများကိုလည်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။