ရှင်းတိုင်းပြည်
မဟာရှင်း(大淸) အတိုကောက် ရှင်း(淸)သည် တရုတ်သမိုင်းတွင် နောက်ဆုံး ပေါင်းစည်းသော မင်းဆက်ဖြစ်သည်။ ၁၆၄၄ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၁၆၄၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၂ ခုနှစ်အထိ တရုတ်နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ နှစ်ပေါင်း ၃၀၀ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး ခေတ်သစ် တရုတ်နိုင်ငံကို လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ရှင်းမင်းဆက်ဟာ ရှင်ဟိုင်းတော်လှန်ရေးကြီး မဖြစ်ပေါ်မည်အထိ ၁၉၁၂ ခုနှစ်အထိ တည်တံ့ခဲ့သောမင်းဆက်ဖြစ်သည်။ တရုတ်သမိုင်းရာဇဝင်တွင် ရှင်းမင်းဆက်သည် မင်မင်းဆက်ပျက်သုဉ်းပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ၎င်းမင်းဆက်ကို တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံမှ ဆက်ခံခဲ့သည်။ ရှင်းမင်းဆက်၏ ခေတ်သစ် တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း လူမျိုးပေါင်းစုံ အခြေနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် တရုတ်နိုင်ငံသမိုင်းတွင် အကြီးဆုံးမင်းဆက်ဖြစ်ပြီး ၁၇၉၀ခုနှစ်တွင် နယ်မြေအကျယ်အဝန်းအရ ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် အကြီးဆုံးအင်ပါယာဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၀၇ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံသား၄၂၆သန်းကျော်ဖြင့် ထိုအချိန်က ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူဦးရေအများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။[၁]
| မဟာရှင်း 大清 (တရုတ်) | |
|---|---|
.svg) အလံ (၁၈၉၀–၁၉၁၂) | |
နိုင်ငံတော် သီချင်း: Gong Jin'ou (1911) | |
 | |
| လက်ရှိအခြေအနေ | အင်ပါယာ |
| မြို့တော် | ရှန်ကျင်းမြို့ (၁၆၃၆–၁၆၄၄) ပေကျင်းမြို့ (၁၆၄၄–၁၉၁၂) |
| ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ | |
| အစိုးရ | အကြွင်းမဲ့ဘုရင်စနစ် |
| ငွေကြေး | တရုတ်ယွမ်ငွေ၊ ချင်းမင်းဆက် ဒင်္ဂါးငွေ |
အိုင်ရှင်ဂူဝိုလိုး၏ အိမ်တော်ခေါင်းဆောင်နှင့်မင်မင်းဆက်၏လက်အောက်ခံသား[၂][၃] နူအာဟာချီသည် ဂျာချန်မျိုးနွယ်စုများ (နောက်ပိုင်း မန်ကျူး ဟုလူသိများသည်) ကိုပေါင်းစည်းပြီး ၁၆၁၆ခုနှစ်တွင် ဒုတိယဂျင်မင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး မင်မင်းဆက်၏အုပ်စိုးမှုကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သည်။ သူ့သား ဟုန်တိုင်ဂျိုင်ကို ၁၆၃၆တွင် မဟာရှင်း၏ဧကရာဇ်အဖြစ် ကြေငြာခဲ့သည်။ မင်ထိန်းချုပ်မှု ပြိုကွဲသွားသောအခါ လယ်သမားသူပုန်များသည် မင်မြို့တော် ပေကျင်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သော်လည်း မင်ဗိုလ်ချုပ်သည် ရှင်းစစ်တပ်အား ရှန်ဟိုင်းလမ်းကို ဖွင့်ပေးခဲ့ပြီး သူပုန်များကို အနိုင်စေယူကာ မြို့တော်ကိုသိမ်းယူပြီး ၁၆၄၄ခုနှစ်တွင် ဧကရာဇ်ရှန်ဇီနှင့် သူ၏မင်းသားဘုရင်ခံ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် အစိုးရကိုတာဝန်ယူစေခဲ့သည်။ ဒုတိယမင်အစိုးရနှင့် ပဒေသရာဇ်သုံးပါးတို့၏ ပုန်ကန်မှုတို့သည် မင်-ရှင်းစစ်ပွဲကို ၁၆၈၃ခုနှစ်အထိ နှောင့်နှေးစေခဲ့သည်။ မန်ချူဧကရာဇ်ပီပီ ဧကရာဇ်ကန်ဇီ (၁၆၆၁-၁၇၂၂) သည် ကွန်ဖြူးရှပ်မင်းမြတ်၏ အခန်းကဏ္ဍကို နှစ်သက်သဘောကျခဲ့ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာ (တိဗက်ဗုဒ္ဓဘာသာအပါအဝင်) ကို ထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ ပညာသင်ဆု၊ လူဦးရေနှင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို အားပေးသည်။[၄][၅] ဟန်အရာရှိများသည် မန်ချူအရာရှိများနှင့်အပြိုင် လုပ်ကိုင်ကြသည်။ တိဗက်၊ မွန်ဂိုလီးယား နှင့် ရှင်ကျန်းတို့ အပါအဝင် အာရှအတွင်းပိုင်းကို ထိန်းချုပ်ချဲ့ထွင်ပြီး ကိုရီးယားနှင့် ဗီယက်နမ်ကဲ့သို့ အစွန်းအဖျားနိုင်ငံများထက် သာလွန်ကောင်းမွန်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောဆိုရာတွင် တရုတ်၏မြစ်လက်တက်စနစ်၏ စံနှုန်းများကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ Marshall Broomhall (1907). The Chinese Empire: A General and Missionary Survey, Volumes 678–679. Morgan at Scott. pp. 2–3.
- ↑ The Cambridge History of China: Volume 9, The Ch'ing Empire to 1800, Part 1, by Willard J. Peterson, p. 29
- ↑ Rowe (2009), pp. 14–15.
- ↑ "Kang Hsi Emperor".[၁] Retrieved 23 February 2024.
- ↑ Deng, Kent (2015). China's Population Expansion and Its Causes during the Qing Period, 1644–1911 [၂](PDF). p. 1. Retrieved 22 March 2024.