ခြောက်လပန်းပင်
| ခြောက်လပန်းပင် | |
|---|---|
| |
| ခြောက်လပန်းပင် (Hydrangea macrophylla) | |
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း 
| |
| လောက: | Plantae |
| Clade: | Angiosperms |
| Clade: | Eudicots |
| Clade: | Asterids |
| မျိုးစဉ်: | Cornales |
| မျိုးရင်း: | Hydrangeaceae |
| မျိုးစု: | Hydrangea ကားလ် လင်းနီးယပ် (L.) |
| မျိုးစိတ် (Species) | |
|
ဆောင်းပါးစာသားကို ကြည့်ပါ။ | |
ခြောက်လပန်းပင် (Hydrangea) (ဟိုက်ဒရေးန်ဂျား သို့မဟုတ် /haɪˈdreɪndʒiə/)[၁]သည် အာရှတိုက်နှင့် အမေရိကတိုက်များတွင် သဘာဝအတိုင်းပေါက်ရောက်သော မျိုးစိတ် ၇၀-၇၅ ခုခန့်ရှိသော ပန်းပွင့်သော အပင်မျိုးစုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဟိုက်ဒရေးန်ဂျား (hydrangea) သို့မဟုတ် ဟော်တဲန်ရှား (hortensia)ဟု အသိများသည်။ မျိုးစိတ်ကွဲအများဆုံးကို အရှေ့အာရှနိုင်ငံများဖြစ်သော ကိုရီးယား၊ တရုတ်နှင့် ဂျပန်တို့တွင် တွေ့ရသည်။ ခြောက်လပန်းပင်သည် ဟိုက်ဒရေးန်ဂျီးအေးစီးအီး (Hydrangeaceae) မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်သည်။ (ဟိုက်ဒရေးန်ဂျီးအေးစီးအီး (Hydrangeaceae)မျိုးရင်းဝင် အပင်များသည် ဆက်ဆီဖရာဂေးစီး (Saxifragaceae) မျိုးရင်းအောက်တွင် ယခင်ကရှိခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ သီးသန့်မျိုးရင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။[၂]) အများစုမှာ ချုံဖုတ်များ (shrubs) ဖြစ်ပြီး၊ ၁-မီတာမှ ၃-မီတာအထိ မြင့်နိုင်သည်။ အချို့မှာ သစ်ပင်ငယ်များဖြစ်ပြီး၊ အချို့မှာ သစ်ပင်များအပေါ် တွယ်တက်တတ်သော နွယ်ပင် (Liana) အမျိုးအစားများဖြစ်ပြီး ၃၀-မီတာ (၉၈-ပေ) အထိ ရောက်နိုင်သည်။ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိသော မျိုးစိတ်အားလုံးသည် ရွက်ကြွေပင်များ (deciduous) ဖြစ်သော်လည်း၊ မျိုးစိတ်အချို့မှာ အမြဲစိမ်း (evergreen) ဖြစ်သည်။[၃]
အပွင့်များသည် အဆုပ်လိုက် ပွင့် လေ့ရှိပြီးလျှင်၊ အရောင်မှာ အမျိုးကိုလိုက်၍ အဖြူ၊ အပြာနု၊ ပန်းရောင် စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးဖြစ်တတ်သည်။ များသောအား ဖြင့် ပန်းရောင်ဖြစ်တတ်၏။ ခြောက်လပန်းသည် ညိုးနွမ်း လွယ်ခြင်း မရှိဘဲ ကြာရှည်ခံသဖြင့် အလှစိုက်ပျိုးရန် ကောင်း သော ပန်းပင်မျိုး ဖြစ်သည်။
ခြောက်လပန်းသည် ပန်းဝတ်မှုန် သယ်ဆောင်တတ်သော ပျားပိတုန်း၊ ပိုးဖလံများကို မိမိ၏အပြင်ပန်း အလှဖြင့် မိမိရှိရာ သို့ ဆွဲဆောင်သည်။ သို့သော် ခြောက်လပန်းထုပ်ရှိ အပေါ်ယံ အပွင့်များတွင် ဝတ်ဆံဖို ဝတ်ဆံမများ လုံးဝမရှိချေ။ မျိုးပွား နိုင်သော အပွင့်ကလေးများသည် အတွင်းပိုင်း၌သာ ရှိကြသည်။ ခြောက်လပန်းပင်ရှည်မျိုးကို ခြံစည်းရိုး တစ်လျှောက် တွင်လည်းကောင်း၊ အပင်ပုမျိုးကို ပန်းအိုးများဖြင့်လည်းကောင်း မျက်စိပသာဒ ကြည့်၍လှအောင် စိုက်ပျိုးလေ့ ရှိကြသည်။
ခြောက်လပန်းတွင် စိတ်ကြိုက်အရောင် ဖြစ်ထွန်းရရှိအောင် လောင်းပေးသောရေထဲ၌ သင့်တော်သော ဓာတ်ပစ္စည်းများ ဖျော် ထည့်ပေးခြင်းဖြင့် ပြုပြင်ဖန်တီးပေးနိုင်သည်။ ပမာအားဖြင့် အပြာရောင်ဖြစ်စေလိုပါက၊ ရေထဲ၌ ဒုတ္ထာကို ဖျော်ထည့်ပေး ရ၍၊ ပန်းရောင်ကို အလိုရှိပါက ပိုတက်ဆီယမ်ပါမန်ဂနိတ်ကို ဖျော်ထည့်ပေးရသည်။[၄]
မြေဆီလွှာအက်ဆစ်ဓာတ်ပါဝင်မှုနှင့် ပန်းအရောင် ဆက်စပ်မှု
ပြင်ဆင်ရန်
 |
မျိုးစိတ်အများစုတွင် ပန်းများသည် အဖြူရောင် ဖြစ်သော်လည်း၊ အချို့သောမျိုးစိတ်များ (အထူးသဖြင့် H. macrophylla) တွင် အပြာ၊ အနီ၊ ပန်းရောင်အပွင့်များကို တွေ့နိုင်သည်။ ဤမျိုးစိတ်များတွင် မြေဆီလွှာ pH အပေါ် မူတည်၍ ပြောင်းလဲသော အလူမီနီယမ်အိုင်းယွန်းများ (aluminium ions) ကြောင့် ပန်းပွင့်အရောင်ပြောင်းလဲမှု (floral color change)ကို ဖြစ်စေသည်။[၅][၆] |
ပါဝင်သော မျိုးစိတ် (Species) အချို့နှင့် တွေ့ရှိနိုင်သော နေရာများ
ပြင်ဆင်ရန်
- Hydrangea anomala (climbing hydrangea)။ ဟိမဝန္တာ တောင်တန်း၊ တရုတ်ပြည်မကြီး အနောက်တောင်ပိုင်း။
- Hydrangea arborescens (smooth hydrangea)။ မြောက်အမေရိကတိုက် အရှေ့ပိုင်း။
- Hydrangea aspera။ တရုတ်ပြည်မကြီး၊ ဟိမဝန္တာ တောင်တန်း။
- Hydrangea bretschneideri။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea candida။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea caudatifolia။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea chinensis။ တရုတ်ပြည်မကြီး၊ တိုင်ဝမ်။
- Hydrangea chungii။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea cinerea (ashy hydrangea)။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အရှေ့ပိုင်း။
- Hydrangea coacta။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea coenobialis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea davidii။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea dumicola။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea gracilis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea heteromalla။ ဟိမဝန္တာ တောင်တန်း၊ တရုတ်ပြည်မကြီး အနောက်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်း။
- Hydrangea hirta။ ဂျပန်။
- Hydrangea hypoglauca။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea integrifolia။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea involucrata။ ဂျပန်၊ တိုင်ဝမ်။
- Hydrangea jelskii။ အင်န်ဒီးစ် တောင်တန်း။
- Hydrangea kawakamii။ တိုင်ဝမ်။
- Hydrangea kwangsiensis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea kwangtungensis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea lingii။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea linkweiensis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea longifolia။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea longipes။ တရုတ်ပြည်မကြီး အနောက်ပိုင်း။
- Hydrangea macrocarpa။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea macrophylla (bigleaf hydrangea)။ ဂျပန် အရှေ့တောင်ပိုင်း၊ တရုတ်ပြည်မကြီး တောင်ပိုင်း။
- Hydrangea mangshanensis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea paniculata (panicled hydrangea)။ တရုတ်ပြည်မကြီး အရှေ့ပိုင်း၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ ဆက်ခလီးန် (Sakhalin)။
- Hydrangea petiolaris (climbing hydrangea)။ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ ဆက်ခလီးန် (Sakhalin)။
- Hydrangea peruviana။ Costa Rica၊ Panama၊ အင်န်ဒီးစ် တောင်တန်း။
- Hydrangea quercifolia (oakleaf hydrangea)။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အရှေ့တောင်ပိုင်း။
- Hydrangea radiata (silverleaf hydrangea)။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အရှေ့တောင်ပိုင်း။
- Hydrangea robusta။ တရုတ်ပြည်မကြီး၊ ဟိမဝန္တာ တောင်တန်း။
- Hydrangea sargentiana။ Western တရုတ်ပြည်မကြီး အနောက်ပိုင်း။
- Hydrangea scandens။ ဂျပန်နိုင်ငံ တောင်ပိုင်းမှ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအထိ။
- Hydrangea serrata။ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား။
- Hydrangea serratifolia။ ချီလီနိုင်ငံ၊ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ အနောက်ပိုင်း။
- Hydrangea stenophylla။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea strigosa။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea stylosa။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea sungpanensis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea tarapotensis။ အင်န်ဒီးစ် တောင်တန်း။
- Hydrangea xanthoneura။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
- Hydrangea zhewanensis။ တရုတ်ပြည်မကြီး။
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ Sunset Western Garden Book, 1995:606–607
- ↑ Family: Saxifragaceae (saxifrage family): Go Botany။ 2020-09-27 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-09-27 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ The အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု National Arboretum: Hydrangea FAQ။ 2013-05-16 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2008-11-27 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၂)
- ↑ Publications - UGA Cooperative Extension။ 31 May 2018 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ USDA: Hydrangea Questions and Answers။ 16 May 2013 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 31 May 2018 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။