ဗုဒ္ဓဘူမိ

• (၁) (က) ဘုရားရှင်တို့၏–ဖြစ်ရာ–ဘုံ-ဌာန၊ ဘုရားအဆင့် အတန်း။
• (ခ) ဘုရားဖြစ်သော အခိုက်အတန့်၊ ဘုရားအဖြစ်။ (ဤနေရာ၌ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ဗုဒ္ဓဘူမိဟု ခေါ်သည်။)
• (၂) ဘုရား ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း။ (ဤနေရာ၌မူ ဥဿာဟ, ဥမ္မင်္ဂ, အဝတ္ထာန, ဟိတစရိယာ ဤ ၄-ပါးကို ဗုဒ္ဓဘူမိဟုဆိုသည်။ အကျယ်ကို မဟာဗုဒ္ဓဝင်၊ ပထမတွဲ၊ ဒုတိယပိုင်း၊ နှာ ၁၄၀-၁၄၁-ကြည့်။)

ဗုဒ္ဓဘူမိလေးပါး

အဘိနီဟာရနှင့် ကရုဏာ ပညာတို့ကဲ့သို့ပင် (၁) ဥဿာဟ၊ (၂) ဥမ္မင်္ဂ၊ (၃) အဝတ္ထာန၊ (၄) ဟိတစရိယာ ဤလေးပါးသော ဗုဒ္ဓဘူမိတရားတို့သည်လည်း ပါရမီ၏ အကြောင်းရင်း ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုတွင်-

• (၁) ဥဿာဟ ဟူသည်ကား.. ပါရမီ စာဂ စရိယတို့ကို မဆုတ်မနစ် အားသစ်ကြိုးစားခြင်း ဝီရိယတည်း။
• (၂) ဥမ္မင်္ဂဟူသည်ကား..ရှေး၌ဆိုအပ်ပြီးသည့် ဥပါယကောသလ္လဉာဏ်ပင်တည်း။
• (၃) အ၀တ္ထာန ဟူသည်ကား.. ဘုရားဖြစ်ကြောင်း တရားတို့၌ မတုန်မလှုပ် ကြံ့ကြံ့တည်ခြင်းတည်း။
• (၄) ဟိတစရိယာ ဟူသည်ကား.. မေတ္တာဘာဝနာနှင့် ကရုဏာဘာဝနာ ဤနှစ်ပါးတို့တည်း။

ဤတရားလေးပါးတို့ကို သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်လာကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့် ဗုဒ္ဓဘူမိတရား လေးပါးဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်ကုန်၏။