ရုပ်ပုံဥပမာ
ဤ ဆောင်းပါးသည် အခြားဘာသာစကားမှ မူကြမ်းသဘောမျိုး ဘာသာပြန်ထားသော ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများမှာ ဘာသာနှစ်ခုလုံးကို ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ကွန်ပျူတာ သို့မဟုတ် ဘာသာပြန်ဆော့ဝဲလ် တမျိုးမျိုးအသုံးပြု၍ ရရှိလာသော အကြောင်းအရာများဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဘာသာပြန်မှုဖြစ်စေရန် ကူညီနိုင်ပါသည်။ |
သရုပ်ဖော်ခြင်း (အင်္ဂလိပ်: illustration) ဆိုသည်မှာ စာသား၊ အယူအဆ၊ ဖြစ်စဉ် (သို့) လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုခုကို အမြင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှင်းလင်းပြသခြင်း၊ အနက်ထုတ်ဖော်ခြင်း သို့ တန်ဆာဆင်ခြင်း ဖြစ်သည်။[၁] သရုပ်ဖော်ခြင်းကို ပိုစတာ၊ မဂ္ဂဇင်း၊ စာအုပ်၊ သင်ကြားရေးဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများ၊ အန်နီမေးရှင်းများ၊ ဗီဒီယို ဂိမ်းများနှင့် ရုပ်ရှင်များစသော ထုတ်ဝေရေးဆိုင်ရာ မီဒီယာများတွင် ထည့်သွင်းပေါင်းစပ်ရန်အတွက် ရည်ရွယ်သည်။ သရုပ်ဖော်ပုံတစ်ပုံကို သရုပ်ဖော်ပုံဆွဲသူမှ ပုံမှန်အားဖြင့် ဖန်တီးလေ့ရှိပြီး သရုပ်ဖော်ပုံသည် 'ပုံ' အသွင်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း 'ရေးသားခြင်း' အသွင်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဥပမာတစ်ခုကို ထောက်ပံ့ပေးရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
.jpg)
illustration (သရုပ်ဖော်ခြင်း/ပုံ) စကားလုံး၏ ဇာစ်မြစ်သည် အလယ်ခေတ်နှောင်း အင်္ဂလိပ်စကားလုံးတစ်ခုဖြစ်၍ အနက်အားဖြင့် ဉာဏ်အလင်းပွင့်ခြင်း၊ ထွန်းလင်းခြင်း စသည့် အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ မူရင်းဇာစ်မြစ်အနေဖြင့် လက်တင်တြိယာ illustrare မှ နာမ်ပုံစံ illustratio၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ရှေးဟောင်း ပြင်သစ် မှ ဆင်းသက်လာသည်။[၂]
ပုံဥပမာစတိုင်များ
ပြင်ဆင်ရန်
ခေတ်ပြိုင်ပုံဥပမာအပါအဝင်စတိုင်များနှင့်နည်းစနစ်များကျယ်ပြန့်အသုံးပြုပုံဆွဲ၊ ဆေးသုတ်၊ ပုံနှိပ်ခြင်း၊ ကော်လာဂျင်၊ တည်းဖြတ်ခြင်း၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်ဒီဇိုင်း၊ မာလ်တီမီဒီယာ၊3Dမော်ဒယ်လ်ရည်ရွယ်ချက်ပေါ် မူတည်၍ ပုံဥပမာသည်ဖော်ပြခြင်း၊ ပုံစံချခြင်း၊
အထူးဒေသများ [၃] ပါဝင်
- ဗိသုကာပုံဥပမာ
- ရှေးဟောင်းသုတေသနပုံဥပမာ
- ရုက္ခဗေဒပုံဥပမာ
- အယူအဆအနုပညာဥပမာ
- ဖက်ရှင်ပုံဥပမာ
- သတင်းအချက်အလက်ဂရပ်ဖစ်
- နည်းပညာဆိုင်ရာပုံဥပမာ
- ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပုံဥပမာ
- ဇာတ်ကြောင်းပုံဥပမာ
- ရုပ်ပုံဥပမာစာအုပ်များ
- သိပ္ပံနည်းကျပုံဥပမာ
နည်းပညာနှင့်သိပ္ပံနည်းကျပုံဥပမာ
ပြင်ဆင်ရန်
;_2._Scutell%C3%A8re_idem_vari%C3%A9te;_3._Scutell%C3%A8re_de_Tonga._Boisd._(Tonga-Tabou.);_4._Scutell%C3%A8re_pagana._Fab._var._(Cartret.);_5._Agapophyte_(NYPL_b13624459-1267090).jpg)
နည်းပညာနှင့်သိပ္ပံနည်းကျပုံဥပမာသည်နည်းပညာသို့မဟုတ်သိပ္ပံနည်းကျသဘောသဘာဝအချက်အလက်များကိုဆက်သွယ်သည်။ခ့်တာ့ဝဲယ်၊ ပျံသန်းမှု မှ တဆင့်ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး သင်ကြားပို့ချပုံများ၊ ဘက်စပ်ပါဝင်ရာတစ်ခုဒီဇိုင်းများ၊ ကားချပ်ရည်ရွယ်ချက်မှာရုပ်ပုံထုတ်လွှင့်သည့်ပုံရိပ်များကိုထုတ်လွှင့်ရန်နှင့်ရုပ်မြင်သံကြားမှတစ်ဆင့်လူ့လေ့လာသူသို့ထိရောက်စွာပေးပို့ရန်ဖြစ်သည်။ [၄]
နည်းပညာနှင့်သိပ္ပံနည်းကျပုံဖော်ခြင်းကိုယေဘုယျအားဖြင့်ဘာသာရပ်များအားမဖော်ပြသောပရိသတ်ကိုဖော်ပြရန်သို့မဟုတ်ရှင်းပြရန်ဒီဇိုင်းပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီးကြည့်ရှုသူ၏စိတ်ဝင်စားမှုနှင့်နားလည်မှုကိုမြှင့်တင်ရန်အရာဝတ္ထုတစ်ခု၏လုပ်ဆောင်မှုကိုအထင်အရှားဖော်ပြရန်ဖြစ်သည်။
ခေတ်ပြိုင်ပုံဥပမာတွင်2Dနှင့်3Dဆော့ဖ်ဝဲကိုအသုံးပြု၍အလွယ်တကူအဆင့်မြှင့်တင်နိုင်သည့်အပြင်အခင်းအကျင်းအမျိုးမျိုးတွင်ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်သည့်တိကျသောကိုယ်စားပြုမှုများကိုပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။
အနုပညာပုံအဖြစ်ဥပမာ
ပြင်ဆင်ရန်
အနုပညာလောကတွင်ရုပ်ပုံများကိုဂရပ်ဖစ်ဒီဇိုင်းနှင့်အနုပညာထက်အရေးမကြီးဟုယူဆကြသည်။
ယနေ့ခေတ်တွင်၊ ဂရပ်ဖစ်ဝတ္ထုနှင့်ဗီဒီယိုဂိမ်း စက်ရုံများ၏တိုးတက်မှုအပြင်မဂ္ဂဇင်းများနှင့်အခြားစာပေများတွင်ရုပ်ပုံများကိုပိုမိုအသုံးပြုလာခြင်းကြောင့်ယခုပုံဖော်ခြင်းသည်တန်ဖိုးရှိသောအနုပညာပုံစံဖြစ်လာပြီးကမ္ဘာ့ဈေးကွက်နှင့်ချိတ်ဆက်နိုင်သည်။
မူရင်းရုပ်ပုံအနုပညာသည်လေလံပွဲတွင်ဈေးနှုန်းမြင့်မားခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်အနုပညာရှင်နမ်ရော့ခ်ဝဲလ်၏ချိုးဖောက်မှု မူလစာမျက်နှာဆက်ဆံရေးပန်းချီကားသည် ၂၀၀၆ ခုနှစ် ဆိုထေဘီလေလံပွဲကိုဒေါ်လာ ၁၅.၄ သန်းဖြင့်ရောင်းချခဲ့သည်။ [၅] များစွာသောအခြားပုံဥပမာအမျိုးအစားများသည်တူညီစွာတန်ဖိုးထားကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဂဲလ်အဲလ်ဂရမ်နှင့်အာဘေလ်တိုဘာဂစ်ကဲ့သို့သောပိုစတာပုံကပ်ခြင်းအနုပညာရှင်များကလည်းဈေးနှုန်းမြင့်မားခြင်းဖြစ်သည်။
သမိုင်း
ပြင်ဆင်ရန်
သမိုင်းကြောင်းအရပုံဥပမာ၏အနုပညာသည် ပုံနှိပ်ခြင်းနှင့်ထုတ်ဝေခြင်းစက်မှုလုပ်ငန်းဖြစ်စဉ်များနှင့်နီးကပ်စွာဆက်စပ်နေသည်။
အစောပိုင်းသမိုင်း
ပြင်ဆင်ရန်အလယ်ခေတ်ကုတ်သင်္ကေတများသရုပ်ဖော်ပုံများကိုမီးမောင်းထိုးပြခြင်းအဖြစ်လူသိများပြီးတစ်ဦးချင်းလက်ဖြင့်ရေးဆွဲခြင်းနှင့်ခြယ်သခြင်းများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၁၅ ရာစုအတွင်း ပုံနှိပ်စက်တီထွင်မှုနှင့်အတူစာအုပ်များသည်ပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာဖြန့်ကျက်လာပြီသစ်သားထည်များဖြင့်သရုပ်ဖော်ခဲ့သည်။
အစောဆုံးသရုပ်ဖော်ပုံအချို့သည်ရှေးအီဂျစ် ခီမမ်ခေတ်မှအရုပ်စာရုပ်ပုံအဖြစ်မကြာခဏပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ စံပြသရုပ်ဖော်ပုံနမူနာတစ်ခုမှာဘီစီ ၁၂၉၄ ခန့်တွင်ဘီစီအီး ၁၃၀၃ တွင်မွေးဖွားခဲ့သောရာမစ်၏ဖခင်ဖြစ်သောဖာရောဘုရင်စီတီသင်္ချိုင်းဂူမှတည်ရှိသည်။
၁၆၀၀ခုနှစ် ဂျပန်နိုင်ငံ ယူကီးအိုအီး အဆိုပါမှင်ဖြီးကနေရရှိလာတဲ့ဖော်ပြလိုင်းကွက်ကွက်ကွင်းကွင်းအရောင်နဲ့သိမ်မွေ့သောသွင်ပြင်လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြင့်ပုံဥပမာကိုစတိုင်ပုံနှိပ်သစ်သားပိတ်ပင်တားဆီးမှုနည်းပညာကိုဘာသာရပ်များတွင်ရိုးရာပုံပြင်များ၊ လူကြိုက်များသောပုဂ္ဂိုလ်များနှင့်နေ့စဉ်ဘဝများပါဝင်သည်။ ဟိုကုဆိုင်းခန်နာစာဝါ မဟာလှိုင်းသည်ထိုအချိန်ကထင်ရှားသောပုံရိပ်ဖြစ်သည်။
၁၆ ရာစုနှင့်၁၇ ရာစုနှစ်များအတွင်းဥရောပ၌ရုပ်ပုံဥပမာအတွက်အဓိကမျိုးပွားခြင်းဖြစ်စဉ်များသည်ထွင်းခြင်းနှင့်စွဲခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ၁၈ ရာစုအင်္ဂလန်တွင်ထင်ရှားသောသရုပ်ဖော်ပြသူမှာကယ်ဆယ်ရေးစွဲမှုကိုအသုံးပြုသောဝီလျံဘလိတ်(၁၇၅၇-၈၂၇) ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုနှစ်အစောပိုင်းတွင်ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခြင်းစာပေများကိုသိသိသာသာတိုးတက်စေခဲ့သည်။
၁၉ရာစု
ပြင်ဆင်ရန်ဥရောပ၌ ၁၉ ရာစုအစောပိုင်းကထင်ရှားသောကိန်းဂဏန်းများမှာဂျွန်လီချာ၊ ဂျော့ခ်ျခလုချန်၊ ဒစ်ကင်းသရုပ်ဖော်သူ Hablot Knight Browneနှင့်ပြင်သစ်တွင်Honoré Daumier တို့ဖြစ်သည်။ အားလုံးသည်သရော်စာနှင့်လေးနက်သောစာပေများပါဝင်သည်။ ဤအချိန်တွင်လူမှုရေးမဏ္ဍင်များ၊ အမျိုးအစားများနှင့်အတန်းများကိုဖုံးအုပ်ထားသောရုပ်ပြ ပန်းချီကားများအလွန်လိုအပ်သည်။
ရွှေခေတ်
ပြင်ဆင်ရန်၁၈၀၀ပြည့်နှစ်များအစောပိုင်းကသတင်းစာများ၊ အစုလိုက်အပြုံလိုက်ဈေးကွက်အတွင်းသို့ဝင်ရောက်လာသောကြောင့်မဂ္ဂဇင်းများနှင့်သရုပ်ဖော်ထားသောစာအုပ်များသည်ဥရောပနှင့်ကမ္ဘာသစ်တွင်အဓိကသုံးစွဲသောမီဒီယာဖြစ်လာသည်။ ၁၉ ရာစုရောက်သောအခါပုံနှိပ်နည်းပညာတိုးတက်လာခြင်းကြောင့်ရုပ်ပုံများကိုအရောင်နှင့်ဆိုးဆေးများဖြင့်စမ်းသပ်ရန်သရုပ်ဖော်သူများကိုလွှတ်ပေးခဲ့သည်။ ပုံနှိပ်ခြင်းနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည်စာအုပ်စာပေနယ်ပယ်အားလုံးတွင်ချက်ပြုတ်နည်းစာအုပ်များ၊ ဓာတ်ပုံနှင့်ခရီးသွားဧည့်လမ်းညွှန်များအပြင်ကလေးရုပ်ပြစာအုပ်များအပေါာလွမ်းမိုးလာသည်။ ထို့အပြင်ပုံနှိပ်ခြင်းတိုးတက်လာခြင်းကြောင့်စာအုပ်များနှင့်အခြားပစ္စည်းများအတွင်းအရောင်ဓာတ်ပုံများကိုထုတ်လုပ်ရန်ပိုမိုတတ်နိုင်လာသည်။ [၆] ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်ရောက်သော်စက္ကူ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးကိုစက်ဖြင့်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးလက်ဖြင့်အလုပ်လုပ်ကိုင်သူသည်တစ်နေ့လျှင်စက္ကူ ၆၀ မှ ၁၀၀ အထိထုတ်လုပ်နိုင်သော်လည်းစက်မှုလယ်ယာသည်တစ်နေ့လျှင်ပေါင် ၁၀၀၀ ဝန်းကျင်ရရှိခဲ့သည်။ [၇] ထို့အပြင် ၁၈၄၆ နှင့် ၁၉၁၆ အကြားနှစ် ၅၀ အတွင်းစာအုပ်ထုတ်လုပ်မှုသည် ၄၀၀% တိုးတက်ခဲ့ပြီးစာအုပ်များ၏ဈေးနှုန်းမှာထက်ဝက်ကျဆင်းခဲ့သည်။
ကြည့်ရှုပါ
ပြင်ဆင်ရန်- ပန်းချီဆရာအသင်း
- ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပန်းချီဆရာအသင်း
- ရုပ်ပြစာအုပ်ပုံဥပမာ
- ဆက်သွယ်ရေးဒီဇိုင်း
- ပုံဆွဲဒီဇိုင်းနာ
- ရုပ်ပြ
- ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပန်းချီဆရာအင်စတီကျု မှ
- ပိုစတာများ
- ပန်းချီဆရာလူ့အဖွဲ့အစည်း
ကိုးကားချက်များ
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ cf. the freely available international Database of Scientific Illustrators 1450-1950 with 20 search fields and nearly 7000 entries of illustrators in science, medicine & technology active prior to 1950
- ↑ Oxford Dictionary။ 21 August 2012 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 17 August 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Prospects.ac.uk။
- ↑ Ivan Viola and Meister E. Gröller (2005). "Smart Visibility in Visualization". In: Computational Aesthetics in Graphics, Visualization and Imaging. L. Neumann et al. (Ed.)
- ↑ Norman Rockwell's Rising Value Prices Out His Museum Zac Bissonnette, AOL Daily Finance, 2-22-10
- ↑ Lyons၊ Martyn (2011)။ Books: A Living History။ London: Thames & Hudson။ pp. 193–196။ ISBN 9780500291153။
- ↑ Leighton၊ Mary Elizabeth (2012)။ The Broadview Anthology of Victorian Prose: 1832- 1901။ Peterborough, ON: Broadview Press။ p. 14။
ပြင်ပလင့်များ
ပြင်ဆင်ရန်
Wikimedia Commons ရှိ Illustrations နှင့်ပတ်သက်သော မီဒီယာများ
ဝီကီကိုးကားချက်ရှိ ရုပ်ပုံဥပမာ နှင့်ပတ်သက်သော ကိုးကားချက်များ
