ဝိနည်းကံ

ဝိနည်းပိဋကလာ ကံတို့သည်—

• (၁) အပလောကနကံ။
• (၂) ဉတ္တိကံ။
• (၃) ဉတ္တိဒုတိယကံ။
• (၄) ဉတ္တိစတုတ္ထကံဟု ၄-မျိုးရှိ၏။

ဝိနည်းကံ ၄-မျိုး

ညီညွတ်သော သံဃာ၏ ခွင့်ပြုချက်အရ—

• (၁) သုံးကြိမ် သံဃာကို ပန်ကြား၍ ပြုအပ်သော အမှုကိစ္စအဝဝသည် အပလောကနကံ မည်၏။
• (၂) ဉတ်တစ်ကြိမ်ဖြင့်သာ ပြုအပ်သော ဥပုသ်ကံ, ပဝါရဏာစသောကံသည် ဉတ္တိကံ မည်၏။
• (၃) ဉတ်တစ်ကြိမ်, ကမ္မဝါစာတစ်ကြိမ်ဖြင့် ပြုအပ်သော ကထိန်ကံ, သိမ် သမုတ်ကံ စသောကံသည် ဉတ္တိဒုတိယကံ မည်၏။
• (၄) ဉတ်တစ်ကြိမ်, ကမ္မဝါစာသုံးကြိမ်ဖြင့် ပြုအပ်သော ရဟန်းခံခြင်း စသောကံသည် ဉတ္တိစတုတ္ထကံ မည်၏။

ဝိနည်းကံ ၅-မျိုး

ထို့ပြင်

• (၁) တဇ္ဇနီယကံ။
• (၂) နိယသကံ။
• (၃) ပဗ္ဗာဇနီယကံ။
• (၄) ပဋိသာရဏီယကံ။
• (၅) ဥက္ခေပနီယကံဟု ၅-မျိုး ရှိသေး၏။

• ထိုတွင် (၁) သံဃာသည် ငြင်းခုံတတ်သောရဟန်းကို ငြင်းခုံခြင်း, မညီမညွတ်ခြင်း၏ အပြစ်ဘေးကိုပြ၍ သည်းခံစေ, ငြိမ်းချမ်းစေ သောကံသည် တဇ္ဇနီယကံမည်၏။
• (၂) ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်၌ မကျွမ်းကျင် မလိမ္မာသဖြင့် အာပတ်(အပြစ်)အသင့် များ၍ လူတို့နှင့် ရောရော နှောနှော အနေ များသော ရဟန်းအား “သင်သည် ဆရာ သမားကို မှီခို၍ နေရမည်”ဟု နှိပ်ကွပ်သောကံသည် နိယသကံ မည်၏။
• (၃) ပန်းပင်ငယ် စိုက်ပျိုးခြင်း စသည်ဖြင့် ဒကာတို့၏ သဒ္ဓါတရားကို ဖျက်ဆီးသော ရဟန်းအား ထိုရဟန်းနေထိုင်ရာ ကျောင်းရွာ စသည်မှ နှင်ထုတ်သောကံသည် ပဗ္ဗာဇနီယကံ မည်၏။
• (၄) ရတနာသုံးပါး ကြည်ညိုသော ဒကာအား ဆဲရေးမိသဖြင့် ထိုဒကာထံ ဆဲရေးမိသော ရဟန်းကိုယ်တိုင် သွား၍ သည်းခံစေရမည် (တောင်းပန် ရမည်)ဟု သံဃာက စေလွှတ်သောကံသည် ပဋိသာရဏီယကံမည်၏။
• (၅) မိမိသင့်သော အာပတ်ကို-မရှူ-မကုစား–သဖြင့်လည်းကောင်း, မိစ္ဆာအယူရှိသဖြင့်၎င်း သံဃာက ဆွမ်းအတူ မစားခြင်း စသည်ဖြင့် ပယ်စွန့် ကြဉ်ဖယ်သောကံသည် ဥက္ခေပနီယကံ မည်၏။

ကံကြီး, ကံငယ်

ထို့ပြင်

• (၁) ဂရုကကံ = ကံကြီး။
• (၂) လဟုကကံ = ကံငယ်ဟု ၂-မျိုးရှိပြန်၏။

ထိုတွင် (၁)

• သီမာသမ္မုတိ = သိမ်သမုတ်သော ကံ၊
• သီမာသမူဟနန = သိမ်နုတ်ကံ၊
• ကထိနဒါန = ကထိန်ကံ၊
• ကထိနုဒ္ဓါရ = ကထိန်နုတ်ကံ၊
• ကုဋိဝတ္ထုဒေသနာ = ကုဋိရာ ကြားသောကံ၊
• ဝိဟာရဝတ္ထု = ကျောင်းရာကြားသောကံ၊

ဤ ၆-ပါးသောကံတို့သည် ပန်ကြားခြင်း (အပလောကန)ကံမျှဖြင့် ပေါ့ပေါ့ ဆဆ မပြုသင့်၊ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာ ရွတ်ဖတ်ကာလေး လေးနက်နက် ပြုသင့်သောကြောင့် ဂရုကကံ မည်ကုန်၏။

(၂) ထိုမှကြွင်းသော ၁၃-ပါးသော သမ္မုတိကံ, သေနာသနဂ္ဂါဟကသမ္မုတိ ပေါ့ပါးစွာ ပြုနိုင်သော စသော ကံတို့သည် ပန်ကြားခြင်း (အပလောကန)ကံဖြင့်ကြောင့် လဟုကကံတို့ မည်ကုန်၏။