|
== သမိုင်းကြောင်း ==
သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနကို ၁၉၅၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ(၅)ရက်နေ့တွင် သမဝါယမနှင့် ကုန်စည်ဖြန့်ဖြူးရေးဝန်ကြီးဌာနအဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ(၂၆)ရက် တွင် ထောက်ပံ့ရေးနှင့် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာန ဟူ၍ ပြုပြင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ(၁၈)ရက်နေ့တွင် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန[[ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန]] ဟူ၍ သီးခြားဝန်ကြီးဌာန ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်သောအခါ ထောက်ပံ့ရေးနှင့် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနသည် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနအဖြစ်သမဝါယမ ဝန်ကြီးဌာနအဖြစ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.myancoop.gov.mm/?q=CooperativesMinistry/%E1%80%9E%E1%80%99%E1%81%80%E1%80%AB%E1%80%9A%E1%80%99%E1%81%80%E1%80%94%E1%80%B9%E1%81%BE%E1%80%80%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%8C%E1%80%AC%E1%80%94%E1%80%BB%E1%80%96%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%B1%E1%80%95%E1%81%9A%E1%80%9C%E1%80%AC%E1%80%95%E1%80%B6%E1%80%AF|title=သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနဖြစ်ပေါ်လာပုံ}}</ref>
== ဖွဲ့စည်းပုံ ==
== သမဝါယမဝန်ကြီးဌာန၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များ ==
* [[သမဝါယမဥပဒေ]]ပါ ပြဌာန်းချက်များကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး၊
* နို်င်ငံတော်ကိုနိုင်ငံတော်ကို အထောက်အကူပြုသည့် သမဝါယမစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖြစ်ပေါ်စေရေး၊
* ပြည်သူများအကြား သမဝါယမစိတ်ဓါတ်နှင့် သမဝါယမသဘောတရား၊ သမဝါယမအသိပညာများ ပြန့်ပွားလာရေး၊
* အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသမဝါယမအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဆက်သွယ်ပူးပေါင်း၍ သမဝါယမလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရေး၊ လူမှုစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ မြှင့်တင်ရေးကို ဆောင်ရွက်ပေးရေး၊
သမဝါယမ ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် သမဝါယမလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေးအတွက် အောက်ပါ အဓိကလုပ်ငန်းတာဝန်ကြီး (၃) ရပ်ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
== သမဝါယမအသင်း ==
'''*စည်းရုံးခြင်း (Organizing) '''၊▼ဆန္ဒအလျှောက်ပူးပေါင်းကြသူတို့က မိမိတို့စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု လိုအပ်ချက်များ ပြည့်နိုင်ရန် ပူးပေါင်းပိုင်ဆိုင်ပြီး အများဆန္ဒနှင့်အညီ ကိုယ်တိုင်စီမံခန့်ခွဲ ဆောင်ရွက်သည့် အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။
'''*ပညာပေးခြင်း (Educating) '''၊▼ R - Regulating - *ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲခြင်း တို့ဖြစ်ပါသည်။</blockquote>(Regulating)▼
=== စည်းရုံးခြင်း ===
=== အသင်းသား အရည်အချင်းသတ်မှတ်ချက် ===
စည်းရုံးခြင်းနှင့်ပတ်သတ်၍ -▼အခြေခံသမဝါယမ အသင်းတွင် အောက်ပါအရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံသူသည် အသင်းသားအဖြစ် ပါဝင်ခွင့်ရှိသည် -
(က) *သမဝါယမအသင်းများ ဖွဲ့စည်းနိုင်ရန် စည်းရုံးခြင်း၊ ▼ (က) နိုင်ငံသား၊ ဧည့်နိုင်ငံသား သို့မဟုတ် နိုင်ငံသားပြုခွင့်ရသူ၊
(ခ) *သမဝါယမအသင်းများ ကျစ်လစ်ခိုင်မာမှုရှိစေရန် စည်းရုံးခြင်း၊ ▼ (ခ) အသက် (၁၈)နှစ် ပြည့်ပြီးသူ၊
(ဂ) *သမဝါယမအသင်းများ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့် စာရင်းရှင်းလင်း ဖျက်သိမ်းခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်ရပါသည်။ဆောင်ရွက်သည်။▼ (ဂ) အသင်း၏ စည်းကမ်းအရ သတ်မှတ်ထားသော အစုတစ်စု၏ တန်ဖိုးငွေ ကို အပြည့်အဝ ထည့်ဝင်သူ၊
(ဃ) စိတ်ပေါ့သွပ်ခြင်း မရှိသူ။
အောက်ပါအကြောင်းတစ်ရပ်ရပ်ပေါ်ပေါက်သည့်အခါ အသင်းသားအဖြစ်မှ ရပ်စဲသည် -
(က) သေဆုံးခြင်း၊
(ခ) အသင်းသားအဖြစ်မှ ရပ်စဲခံရခြင်း၊
(ဂ) နှုတ်ထွက်ခြင်း၊
(ဃ) မိမိပိုင် အစုအားလုံးကို အပြီးအပိုင် လွှဲပြောင်းခြင်း၊
(င) စိတ်ပေါ့သွပ်ခြင်း၊
(စ) အသင်း၏ အရပ်ရပ်ဆိုင်ရာ အစည်းအဝေး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ ထုတ်ပယ်ခြင်း၊
(ဆ) သာသနာ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် အမြဲတမ်း ကူးပြောင်းခြင်း။
=== ပညာပေးခြင်း ===
=== သမဝါယမအသင်းများ ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်မှု ===
သမဝါယမကဏ္ဍ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် သမဝါယမ ဒီဂရီကောလိပ်သမဝါယမတက္ကသိုလ် ( ၁၂)ကျောင်း၊ သမဝါယမကောလိပ်သမဝါယမဒီဂရီကောလိပ် ( ၃၂)ကျောင်း၊ သမဝါယမ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး သင်တန်းကျောင်း (၃)ကျောင်း၊ ပြည်နယ်/တိုင်းပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီး သမဝါယမသင်တန်းကျောင်း (၄)ကျောင်း ဖွင့်လှစ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်သမဝါယမဒီဂရီကောလိပ်မှရန်ကုန်သမဝါယမဒီဂရီကောလိပ် (ယခု[[သမဝါယမတက္ကသိုလ်(သန်လျင်)]])မှ ဘွဲ့ရရှိသူ (၃၄၁၅) ဦးနှင့် သမဝါယမကောလိပ်များမှ ဒီပလိုမာရရှိသူ (၇၉၀၀) ဦးနှင့် သင်တန်း ကျောင်း များမှ သင်တန်းအောင်မြင်သူ (၂၉၇)ဦး ရှိပါသည်။ သမဝါယမဒီဂရီကောလိပ်အား တက္ကသိုလ် အဖြစ် အဆင့်မြှင့်ရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ရှိခဲ့သည်။▼၁၉၉၂ခုနှစ် သမဝါယမအသင်းဥပဒေအရ သမဝါယမအသင်းသစ်များ တိုးချဲ့ ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ (၃၀.၉.၂၀၁၁)နေ့အထိ အောက် ဖော်ပြပါ သမဝါယမအသင်းပေါင်း (၁၁၁၆၁)သင်းမှ ထုတ်လုပ်မှု၊ ဝန်ဆောင်မှု၊ ကုန်သွယ်မှုနှင့် အထွေထွေစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတို့ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည် -
သမဝါယမပညာပြန့်ပွားရေးလုပ်ငန်းနှင့်သမဝါယမပညာ ပြန့်ပွားရေးလုပ်ငန်းနှင့် ပတ်သက်၍ အသင်းသားများနှင့် ရက်တိုရက်တိုဆွေးနွေးပွဲ ဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်ပြီးပြုလုပ်ပြီး သမဝါယမသဘောတရားများနှင့် မူဝါဒများ၊ သမဝါယမဥပဒေနှင့် စည်းကမ်း ဥပဒေညွှန်ကြားချက်များ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ၊ ဆောင်ရွက်ဆဲသမဝါယမ လှုပ်ရှားမှုများ၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေး၊ အိမ်တွင်းစက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းစသည်တို့ဖြင့်အိမ်တွင်းစက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်း စသည်တို့ဖြင့် အသင်းသားများအတွက် အကျိုးရှိမည့် သရုပ်ပြပွဲများ ပြုလုပ်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ပြုလုပ်ပေးလျက်ရှိသည်။ အသင်းသားမဟုတ်သေးသော အများအများပြည်သူတို့အား ပြည်သူတို့အားသမဝါယမလှုပ်ရှားမှု သမဝါယမလှုပ်ရှားမှုသတင်းများကိုသတင်းများကို လူထုပညာပေးနည်းလမ်းဖြင့် ပညာပေး လျက်ရှိပါသည်။လျက်ရှိသည်။ ▼ (က) ဗဟိုသမဝါယမအသင်း ၁ သင်း၊
မြို့နယ်သမဝါယမဦးစီးဌာနများမှလည်းမြို့နယ် သမဝါယမ ဦးစီးဌာနများမှလည်း သမဝါယမအသင်းအတွက် အသင်းသား စာရင်းစစ်သင်တန်းများ၊ အဆင့်မြင့် စာရင်းစစ်သင်တန်းများ၊ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်များအတွက် သမဝါယမသဘောတရားများ၊ ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် ဌာနဝန်ထမ်းများအတွက် သမဝါယမ ကွင်းဆင်း နည်းပေးလမ်းပြ သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ဖွင့်လှစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ▼ (ခ ) မြို့နယ်သမဝါယမအသင်းစုချုပ် ၂၀ သင်း၊
(ဂ ) သမဝါယမအသင်းစု ၄၅၉ သင်း၊
(ဃ) အခြေခံသမဝါယမအသင်း ၁၀၆၈၁ သင်း ၊ စုစုပေါင်း ၁၁၁၆၁ သင်း ရှိပါသည်။
'''=== ထိန်းကျောင်းခြင်း (Regulating)'''===▼'''O E R'''
ဖွဲ့စည်းပြီးသမဝါယမအသင်းများကိုဖွဲ့စည်းပြီး သမဝါယမအသင်းများကို သမဝါယမ မူဘောင်အတွင်း ဥပဒေနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် သမဝါယမဦးစီးဌာနအဆင့်ဆင့်ရှိဝန်ထမ်းများကသမဝါယမ ထိန်းကျောင်းခြင်းများဦးစီးဌာနအဆင့်ဆင့်ရှိ ပြုလုပ်ဝန်ထမ်းများက ရပါသည်။ထိန်းကျောင်းခြင်းများ ပြုလုပ်သည်။ အဓိကအားဖြင့် သမဝါယမအဆင့်ဆင့်တို့၏ လုပ်ငန်းနှင့် စာရင်းများစနစ်တကျ ရှင်သန် ဖွံ့ဖြိုးလာစေရန် ထိန်းကျောင်းခြင်းနှင့် ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး/ မြို့နယ်သမဝါယမဦးစီးဌာနမြို့နယ် သမဝါယမဦးစီးဌာန များ၊ သမဝါယမသင်တန်းကျောင်းများ၊ ကောလိပ်ကျောင်းများအားကောလိပ်၊တက္ကသိုလ်များအား ဌာနတွင်းကြီးကြပ်စစ်ဆေးမှု များ ပြုလုပ်ရပါသည်။ပြုလုပ်နေသည်။ သမဝါယမအသင်းများအား စစ်ဆေးရာတွင် -သာမန်စစ်ဆေးခြင်း၊ စီမံမှုစစ်ဆေးခြင်းနှင့် အထူးစုံစမ်းစစ်ဆေးခြင်း ဟူသော စစ်ဆေးခြင်းနည်းလမ်း(၃)ရပ်ဖြင့် စစ်ဆေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ▼သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် သမဝါယမလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေး အတွက် ဆောင်ရွက်ရမည့် အဓိကလုပ်ငန်းတာဝန်ကြီး (၃) ရပ်မှာ -
<blockquote>O - Organizing - စည်းရုံးခြင်း၊
E - Educating - ပညာပေးခြင်း၊
▲ R - Regulating - ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲခြင်း တို့ဖြစ်ပါသည်။</blockquote>
== ကိုးကား ==
▲'''စည်းရုံးခြင်း (Organizing)'''
{{reflist}}
▲စည်းရုံးခြင်းနှင့်ပတ်သတ်၍ -
▲ (က) သမဝါယမအသင်းများ ဖွဲ့စည်းနိုင်ရန် စည်းရုံးခြင်း၊
▲ (ခ) သမဝါယမအသင်းများ ကျစ်လစ်ခိုင်မာမှုရှိစေရန် စည်းရုံးခြင်း၊
▲ (ဂ) သမဝါယမအသင်းများ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့် စာရင်းရှင်းလင်း ဖျက်သိမ်းခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်ရပါသည်။
== ဆက်လက်ဖတ်ရှုရန် ==
▲'''ပညာပေးခြင်း (Educating)'''
* [http://www.myancoop.gov.mm/ သမဝါယမဝန်ကြီးဌာန၏ အင်တာနက်စာမျက်နှာ]
▲သမဝါယမကဏ္ဍ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် သမဝါယမ ဒီဂရီကောလိပ် (၁)ကျောင်း၊ သမဝါယမကောလိပ် (၃)ကျောင်း၊ သမဝါယမ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး သင်တန်းကျောင်း (၃)ကျောင်း၊ ပြည်နယ်/တိုင်း သမဝါယမသင်တန်းကျောင်း (၄)ကျောင်း ဖွင့်လှစ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်သမဝါယမဒီဂရီကောလိပ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူ (၃၄၁၅) ဦးနှင့် သမဝါယမကောလိပ်များမှ ဒီပလိုမာရရှိသူ (၇၉၀၀) ဦးနှင့် သင်တန်း ကျောင်း များမှ သင်တန်းအောင်မြင်သူ (၂၉၇)ဦး ရှိပါသည်။ သမဝါယမဒီဂရီကောလိပ်အား တက္ကသိုလ် အဖြစ် အဆင့်မြှင့်ရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။
▲သမဝါယမပညာပြန့်ပွားရေးလုပ်ငန်းနှင့် ပတ်သက်၍ အသင်းသားများနှင့် ရက်တို ဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်ပြီး သမဝါယမသဘောတရားများနှင့် မူဝါဒများ၊ သမဝါယမဥပဒေနှင့် စည်းကမ်း ဥပဒေညွှန်ကြားချက်များ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ၊ ဆောင်ရွက်ဆဲသမဝါယမ လှုပ်ရှားမှုများ၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေး၊ အိမ်တွင်းစက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းစသည်တို့ဖြင့် အသင်းသားများအတွက် အကျိုးရှိမည့် သရုပ်ပြပွဲများ ပြုလုပ်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ အသင်းသားမဟုတ်သေးသော အများ ပြည်သူတို့အား သမဝါယမလှုပ်ရှားမှုသတင်းများကို လူထုပညာပေးနည်းလမ်းဖြင့် ပညာပေး လျက်ရှိပါသည်။
▲မြို့နယ်သမဝါယမဦးစီးဌာနများမှလည်း သမဝါယမအသင်းအတွက် အသင်းသား စာရင်းစစ်သင်တန်းများ၊ အဆင့်မြင့် စာရင်းစစ်သင်တန်းများ၊ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်များအတွက် သမဝါယမသဘောတရားများ၊ ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် ဌာနဝန်ထမ်းများအတွက် သမဝါယမ ကွင်းဆင်း နည်းပေးလမ်းပြ သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။
▲'''ထိန်းကျောင်းခြင်း (Regulating)'''
▲ဖွဲ့စည်းပြီးသမဝါယမအသင်းများကို သမဝါယမ မူဘောင်အတွင်း ဥပဒေနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် သမဝါယမဦးစီးဌာနအဆင့်ဆင့်ရှိဝန်ထမ်းများက ထိန်းကျောင်းခြင်းများ ပြုလုပ် ရပါသည်။ အဓိကအားဖြင့် သမဝါယမအဆင့်ဆင့်တို့၏ လုပ်ငန်းနှင့် စာရင်းများစနစ်တကျ ရှင်သန် ဖွံ့ဖြိုးလာစေရန် ထိန်းကျောင်းခြင်းနှင့် ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး/မြို့နယ်သမဝါယမဦးစီးဌာန များ၊ သမဝါယမသင်တန်းကျောင်းများ၊ ကောလိပ်ကျောင်းများအား ဌာနတွင်းကြီးကြပ်စစ်ဆေးမှု များ ပြုလုပ်ရပါသည်။ သမဝါယမအသင်းများအား စစ်ဆေးရာတွင် -
(က) သာမန်စစ်ဆေးခြင်း
(ခ) စီမံမှုစစ်ဆေးခြင်းနှင့်
(ဂ) အထူးစုံစမ်းစစ်ဆေးခြင်း ဟူသော စစ်ဆေးခြင်းနည်းလမ်း(၃)ရပ်ဖြင့် စစ်ဆေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
'''ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ဆင်းရဲမှုလျော့ချရေးလုပ်ငန်းစဉ်(၈)ရပ်'''
အမျိုးသားအဆင့် ကျေးလက်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ဆင်းရဲမှု လျော့ချရေး”ခေါင်းစဉ်ဖြင့် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲမှ ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ဆင်းရဲမှုလျော့ချရေး အတွက် အောက်ဖော်ပြပါ လုပ်ငန်းစဉ် (၈)ရပ် ကို ချမှတ်ခဲ့ပါသည်-
(က) လယ်ယာကုန်ထုတ်လုပ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊
(ခ) မွေးမြူရေးနှင့် သားငါးထုတ်လုပ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊
(ဂ) ကျေးလက်ဒေသအသေးစား ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊
(ဃ) အသေးစားပုဂ္ဂလိက ငွေစုငွေချေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊
'''(င) သမဝါယမလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊'''
(စ) ကျေးလက်လူမှုစီးပွား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊
(ဆ) ကျေးလက်စွမ်းအင်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊
(ဇ) သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး။
{{မြန်မာနိုင်ငံ}}
| 