မစ္စစ္စပီပြည်နယ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီး Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1494 (translate me) |
အရေးမကြီး adding infobox |
||
စာကြောင်း ၁ -
{{Infobox အမေရိကန်ပြည်နယ်
| Name = မစ္စစ္စပီ
| Fullname = မစ္စစ္စပီပြည်နယ်
| Flag = Flag of Mississippi.svg
| Bird = Mockingbird
| Tree = Magnolia
| Flower = Magnolia Blossom
| Flaglink = အလံ
| Seal = Mississippi-StateSeal.svg
| Seallink = တံဆိပ်
| Map =Mississippi in United States.svg
| Nickname = The Magnolia State<br />The Hospitality State
| Motto = Virtute et Armis
| MottoEnglish = By Valor and Arms
| Former = Mississippi Territory
| Music = Mississippi is known for the Blues
| Demonym = Mississippian
| Capital = ဂျက်ဆန်မြို့
| OfficialLang = အင်္ဂလိပ်ဘာသာ
| LargestCity = မြို့တော်
| Largest Metro = Jackson metropolitan area
| Governor = Phil Bryant (R)
| Lieutenant Governor = Tate Reeves (R)
| Legislature = Mississippi Legislature
| Upperhouse = Mississippi State Senate
| Lowerhouse = Mississippi House of Representatives
| Senators = Thad Cochran (R)<br/>Roger Wicker (R)
|Representative=3 Republicans, 1 Democrat
| PostalAbbreviation = MS
| TradAbbreviation = Miss.
| AreaRank = ၃၂ ခုမြောက်
| TotalAreaUS = ၄၈,၄၃၀
| TotalArea = ၁၂၅,၄၄၃
| LandAreaUS = ၄၆,၉၅၂
| LandArea = ၁၂၁,၆၀၇
| WaterAreaUS = ၁,၅၂၁
| WaterArea = ၃,၉၄၀
| PCWater = ၃%
| PopRank = 31st
| 2010Pop = ၂,၉၈၄,၉၂၆ (၂၀၁၂ ခန့်မှန်း)<ref name=PopEstUS/>
| DensityRank = 32nd
| 2000DensityUS = ၆၃.၅
| 2000Density = ၂၄.၅
|MedianHouseholdIncome = $၃၆,၃၃၈
| IncomeRank = 50th
| AdmittanceOrder = 20th
| AdmittanceDate = ၁၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၈၁၇
| TimeZone = [[Central Time Zone (North America)|Central]]: [[Coordinated Universal Time|UTC]] [[Central Standard Time|−6]]/[[Central Daylight Time|−5]]
| Latitude = 30° 12′ N to 35° N
| Longitude = 88° 06′ W to 91° 39′ W
| WidthUS = ၁၇၀
| Width = ၂၇၅
| LengthUS = ၃၄၀
| Length = ၅၄၅
| HighestPoint = Woodall Mountain<ref name=NAVD88>Elevation adjusted to North American Vertical Datum of 1988.</ref>
| HighestElevUS = ၈၀၇
| HighestElev = ၂၄၆.၀
| MeanElevUS = ၃၀၀
| MeanElev = ၉၀
| LowestPoint = မက္ကဆီကို ပင်လယ်ကွေ့
| LowestElevUS = ၀
| LowestElev = ၀
| ISOCode = US-MS
| Website = www.ms.gov}}
==မစ္စစ္စပီပြည်နယ် ==
'''မစ္စစ္စပီပြည်နယ်'''သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]တွင် ဖွဲ့စည်း ပါဝင်သော ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်၍ တောင်ဖက် အလယ်ပိုင်းအရှေ့ယွန်းယွန်းတွင် တည်ရှိသည်။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်မှာ [[မစ္စစ္စပီမြစ်]]ကြီးကို အစွဲပြု၍ ခေါ်တွင်ထားသော အမည်ဖြစ်၏။ မစ္စစ္စပီမြစ်သည် မစ္စစ္စပီပြည်နယ်၏ အနောက်ဖက်တစ်လျှောက်လုံးတွင် နယ်နိမိတ်ကို ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ကာ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်ကို [[အာကင်ဆောပြည်နယ်]]နှင့် [[လူဝီစီယားနားပြည်နယ်]](တစ်စိတ်တစ်ဒေသ)တို့မှ ခြားထားလိုက်ပေသည်။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်၏ မြောက်ဖက်တွင် [[တင်နက်ဆီပြည်နယ်]]၊ အရှေ့ဖက်တွင် [[အလာဘားမားပြည်နယ်]]၊ တောင်ဖက်တွင် မက္ကဆီကို ပင်လယ်ကွေ့နှင့် လူဝီစီယားနားပြည်နယ်တို့ တည်ရှိသည်။
မစ္စစ္စပီပြည်နယ်သည် အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် ၄၈,၄၃၀ စတုရန်းမိုင်ရှိ၏။ ယင်းအနက် ရေပြင်၏ ပမာဏမှာ ၂၉၆ စတုရန်းမိုင်ဖြစ်၏။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်၏မြို့တော်မှာ ဂျက္ကဆန်မြို့ဖြစ်သည်။ အခြားမြို့ကြီးများမှာ ဂရင်းဗီး၊ ဗီလော့ဆီ၊ ဂပ်လဖပို့၊ ဂရင်းဝု၊ ကိုလံဗတ်၊ လော်ရယ်၊ ဟက်တီစဗတ်၊ မယ်ရီဒီယန်၊ နတ်တချီနှင့် ဗစ်ကစဗတ်မြို့တို့ ဖြစ်၏။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်၏ မြေမျက်နှာပြင်မှာ ပရေရီလွင်ပြင်မှသည် တောင်ထူထပ်သော မြေပြင်ပိုင်း၊ သဲထူထပ်သော ကမ်းရိုးတန်းမှသည် မြေစေးနှင့် လိုအက်မြေဝါများ စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုး ထွေပြားလျက် ရှိသည်။ အချို့ နေရာများတွင် တောင်ထူထပ်သော်လည်း များသောအပိုင်းမှာ မြေပြန့်၊ သို့မဟုတ် ခပ်ပြေပြေ ဆင်းတက်သော ကုန်းမြေဖြစ်သည်။ အမြင့်ဆုံး နေရာသည် အရှေ့မြောက်ဖက် ဒေသဖြစ်၍ မြေပြန့်သည် အနောက်ဖက်မြစ်ဝှမ်းတွင်ဖြစ်၏။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်တွင် သဘာဝအပိုင်း ၈ ခုပါရှိသည်။ ယင်းတို့ကားမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၊ ကိန်း၊ သို့မဟုတ်၊ ဗလပ်တောင်ကုန်းများ၊ မြောက်ဖက် အလယ်ပိုင်း တောင်ကုန်းများ၊ ပရေရီ မြေနက်များ၊တင်နက်ဆီမြစ်ဖက် တောင်ကုန်းများ၊ ဂျက္ကဆန်ပရေရီ ၊ ထင်းရှူးတော်များနှင့် ကမ်းရိုးတန်း မြက်ခင်းများဖြစ်၏။ မြစ်ဝှမ်းဒေသသည် ယာဇူမြစ်နှင့် မစ္စစ္စပီမြစ်နှစ်သွယ်ကြားရှိ မြေနိမ့်ပိုင်းဖြစ်ကာ ဗစ်ကစဗတ်မြို့၏ အထက် မြောက်ဖက်တွင် မိုင် ၂ဝဝ ခန့်ကျယ်ပြန့်သည်။ အနံမှာ ပျမ်းမျှ ၆၅ မိုင် ရှိသည်။ ရေတက်ပြီးနောက် ရေကျသွားသောအခါ နုံးမြေ အနည်များ ကျန်ရစ်သောကြောင့် မြေဆီဩဇာ ကောင်းသည်။
ကမ္ဘာတွင်ဝါများစွာထွက်သော စိမ့်မြေရှိသည်။ ကိန်း၊ သို့မဟုတ် ဗလပ်တောင်ကုန်းများသည် လိုအက် မြေဝါဖြင့် ဖွဲ့ထားသည်ဖြစ်၍ ယာဇ၏မြစ်၏ လက်ဝဲဖက် ကမ်းရိုးတစ်လျှောက်တွင်ဖြစ်၏။ ဤဒေသတွင် ကောက်နှံဖွံ့ဖြိုးသည်။ ရှေးအခါက ဝါတစ်ခုတည်းသာ စိုက်ပျိုးသော်လည်း ယခုအခါတွင် နွားနို့လုပ်ငန်း၊ ခြံစိုက်ခြင်း၊ ဆိုယာပဲ စိုက်ခြင်းတို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပါသည်။ တောင်ဖက်အလယ်ပိုင်းမှ တောင်ဖက်သို့ သွယ်တန်းလာသော ကုန်းမြင့်ဒေသ ဖြစ်၏။ ရှေးအခါကကောက်သီး ကောက်နှံများကောင်းစွာထွက်သည်။ ဤဒေသတွင် မြစ်ကမ်းပါးကို ရေစားတတ်ရာ မြေပဲ၊ ဆိုယာပဲ၊ သစ်သီးများ စိုက်ခြင်းဖြင့် ရေစား သက်သာစေသည်။ ရှေးက ခုတ်လှဲသော တောများနေရာတွင် သစ်ပင်သစ်များ ပြန်လည် စိုက်ပျိုးသည်။
မြောက်ဖက် အလယ်ပိုင်းကုန်းမြင့်ဒေသ၏ အရှေ့ဖက်တွင် ပရေရီမြေနက်ပိုင်းရှိသည်။ မြက်ခင်းဖြစ်၍ နွားနှင့်အခြားတိရစ္ဆာန်မွေးမြူရန်အတွက် ကောင်းသည်။ ပြောင်း၊ သစ်သီးနှင့် မြက်ပင်များသည် နုံးမြေနက်ရှိရာတွင်ဖွံ့ဖြိုးသည်။ တင်နက်ဆီမြစ်ဖက် တောင်ကုန်းသည် ပြည်နယ် အရှေ့မြောက်ဖက် ထောင့်တွင်တည်ရှိ၍ ပြည်နယ်တွင် အမြင့်ဆုံးတောင်များ ဤဒေသတွင်ရှိ၏။ အမြင့်ဆုံးတောင်မှာ ၈ဝ၇ ပေသာ ဖြစ်သည်။ ဂျက္ကဆန်ပရေရီဒေသသည် မြောက်ဖက် အလယ်ပိုင်းကုန်းမြင့်၏ တောင်ဖက်တွင်တည်ရှိကာ မြေနက်များဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးအတွက် ကောင်းသည်။
ဂျက္ကဆန် ပရေရီ တောင်ဖက်တွင်ကား ထင်းရှူးတောများရှိသည်။ ဤထင်းရှူးတောများမှ သစ်၊ တာရပင်ဆီ၊ ကတ္တရာစေးတို့ရရှိသည်။ စက္ကူအတွက် သစ်ပျော့ဖတ်များရရှိသည်။ ရှမ်းဆီများစွာ ထွက်သော ရပ်ကွက်ဖြစ်၏။ ထင်းရှူးတောများမှလွန်သောအခါ ကမ်းရိုးတန်းမြက်ခင်း မြေပြန့်ဖြစ်၍ ယင်းသည် မက္ကဆီကိုပင်လယ်ကွေ့သို့ ထိုးထွက်နေသော ဒေသဖြစ်၏။ မက္ကဆီကိုကွေ့ထဲသို့ စီးဝင်သော မြစ်ချောင်းများမှ ရေရသည်။ ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်တွင် ပင်လယ်အော်များ ရှိသည်။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်တွင် အရေးပါ၍ ထင်ရှားသော မြစ်များမှာ နှစ်စုကွဲလျက် ရိသည်။ တောင်ကုန်းများ၏ နောက်ဖက်ရှိ မြစ်များဖြစ်သော ယာဇူနှင့် ဗလက်မြစ်ကြီး (မြစ်နက်ကြီး)အစရှိသည်တို့ မစ္စစ္စပီမြစ်တွင်းသို့ စီးဝင်ကာ တောင်ကုန်းများ၏ အရှေ့ဖက်ရှိ ပါး(ပုလဲ) မြစ်၊ ပစ်စကာဂိုလာ၊ တွန်ဗစ်ဗီ အစရှိသောမြစ်တို့သည် မက္ကဆီကိုကွေ့တွင်းသို့ စီးဝင်သည်။
ရာသီဥတုမှာ နွေတာရှည်၍ ပူပြင်းပြီးလျှင် ဆောင်းအခါ၌ အေးမြမြရှိကာ မကြာရှည်လှပေ ။ မြောက်ပိုင်းတွင် ပိုအေး၍ နှင်းများလည်း ကျတတ်သည်။ သို့သော် ပင်လယ်ကွေ့တစ်လျှောက်တွင်မူ ရာသီဥတု မပြင်းထန်လှပေ။ နှင်းများ တစ်ခါတစ်ရံသာ ကျဆင်းတတ်သည်။ မိုးရေချိန်မှာ တစ်နှစ်လျှင် ပျမ်းမျှ လက်မ ၅ဝ မျှ ဖြစ်၏။ တောင်ဖက် ကမ်းရိုးတန်း တစ်လျှောက်တွင် မိုးအများဆုံးရွာသွန်းသည်။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်သည် အဓိကအားဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး ထွန်းကားသောပြည်နယ်ဖြစ်၍ လယ်ယာထွက် ပစ္စည်းမှာ အထူးသဖြင့်ဝါဂွမ်းဖြစ်သည်။ စုစုပေါင်း ယာမြေ၏ တစ်ဝက်မှာ ဝါခင်းများဖြစ်၏။ ယင်းနောက် ဂျုံ၊ ဆိုယာပဲ၊ မြေပဲ၊ ကြံ ၊ ပြောင်း၊ ဆန်၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ သီးနှံစသည်တို့ ဖြစ်၏။ နွားနို့ လုပ်ငန်းလည်း တွင်ကျယ်ပေသည်။ သယံဇာတ ပစ္စည်းတို့မှာ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့၊ ရေနံ၊မြေစေး၊ ဗောက်ဆိုက် ၊ ထုံးကျောက်၊ သံကျောက်စသည်တို့ဖြစ်၏။ စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းများဖြင့် ထုတ်လုပ်သော ပစ္စည်းတို့ကား သစ်နှင့် အိမ်ထောင်ပရိဘောဂ၊ သေတ္တာ၊ စက္ကူ၊ ကတ္တရာ၊ တာရပင်ဆီ၊ ထင်းရှူးဆီစသော သစ်ထွက်ပစ္စည်းများ၊ အထည်အလိပ်၊ ခြည်ထည်၊ဝါဆီ၊ ရှမ်းဆီ၊ ဆိုယာပဲဆီ၊ မြေပဲဆီ၊ စည်သွတ်အစားအစာ စသည်တို့ဖြစ်၏။ မစ္စစ္စပီပြည်နယ်တွင် မီးရထားလမ်း မိုင်ပေါင် ဂဝဝဝ ကျော်ရှိ၍ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု တစ်ဝှန်းလုံးနှင့် ဆက်သွယ်လျက်ရှိသည်။ ထိုပြင် မော်တော်ကားလမ်း မိုင်ပေါင်း ၇ဝဝဝ ကျော်လည်း ရှိပေသည်။ မစ္စစ္စပီမြစ်နှင့် ယာဇူမြစ်တို့သည် အရေးပါသော မြစ်ကြောင်းများဖြစ်၍ လေကြောင်းအဆက်အသွယ်လည်းရှိသည်။
ယခုအခါတွင် မစ္စစ္စပီပြည်နယ်တွင် နေထိုင်သူတို့အနက် တစ်ဝက်မျှမှာ နီးဂရိုးများ ဖြစ်၏။ လူဖြူတို့အနက် အင်္ဂလိပ်၊ စကော့နှင့် အိုင်ရစ်တို့၏ အဆက်အနွယ် များပေသည်။ နိုင်ငံခြားသားများ အနက် အများစုမှာ ကနေဒီယန်၊ ဂျာမနီ၊ ဂရိ၊ အီတာလျံ၊မက္ကဆီကန်၊ ယူဂိုဆလပ်တို့ ဖြစ်၍ တရုတ်လူမျိုး တစ်ထောင်ကျော်ရှိ၏။ စုစုပေါင်း လူဦးရေမှာ ၂,၉၈၄,၉၂၆ (၂၀၁၂ ခန့်မှန်း) ယောက်ဖြစ်၏။ သမိုင်းအရသော်ကား ခရစ် ၁၅၄ဝ ပြည့်နှစ်ခန့်က စပိန်လူမျိုး ဒီဆိုတိုသည် မစ္စစ္စပီနယ်မြေသို့ လာရောက်ရုံမျှသာရှိသည်။
၁၆၈၂ ခုနှစ်တွင် လာဆဲရောက်ရှိလာပြီးလျှင် ပြင်သစ်နိုင်ငံအတွက် မြေကို တောင်းဆိုသည်။ သို့သော် အိမ်ခြေမစိုက်ပေ။ ၁၆၉၉ ခုနှစ်တွင်မှ ပြင်သစ်လူမျိုး ဒစ်ဗာဗီးခေါင်းဆောင်၍ ဗီလော့ဆီတွင် အဦးဆုံးမြို့ရွာတည်ထောင်သည်။ ၁၇၆၃ ခုနှစ်တွင် ထိုမြေသည် ပြင်သစ်တို့လက်မှ အင်္ဂလိပ်တို့ လက်သို့ ပြောင်းသွား၍ ဗြိတိသျှတို့ လက်ထက်တွင် ကြီးပွားလာသည်။ ၁၇၈၁ ခုနှစ်တွင် တောင်ပိုင်းဒေသမှာ စပိန်လူမျိုးတို့လက်တွင်းသို့ ရောက်သွားလေသည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနှင့် စပိန်တို့သည် မြေကိစ္စနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အချိန်အတော်ကြာစွာ အချင်းပွားကြသည်။ နောက်ဆုံး၌ ၁၇၉၅ ခုနှစ်တွင် စပိန်က အလျှော့ပေးလိုက်ရသည်။ နောက် ၃ နှစ် အကြာတွင် မစ္စစ္စပီသည် နယ်တစ်ခု ဖြစ်လာ၍ ၁၈၁၇ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သွတ်သွင်းခံရသည်။ ၁၈၂၁ ခုနှစ်တွင် မြောက်ပိုင်းနှင့်အလယ်ပိုင်းရှိ တိုင်းရင်းသားအင်ဒီးယန်းလူမျိုးတို့၏ မြေကို မစ္စစ္စပီပြည်နယ်တွင်းသို့ ပေးလိုက်သည်။
၁၈၃၂ခုနှစ်တွင် ဖွဲ့စည်း အုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေသစ်ကို ရေးဆွဲသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ပွားစဉ်က မစ္စစ္စပီပြည်နယ်သည် ပြည်ထောင်စုမှ ခွဲထွက်ခဲ့သည်။ နယ်စပ်နယ်တွင်း၌ တိုက်ပွဲများ ဖစ်ပွားခဲ့ရာ၊ ရှီလို၊ ကိုရင့်နှင့် ဗစ်ကစဗတ်မြို့တို့တွင်ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများကား ထင်ရှားပေသည်။ နယ်စပ်လည်း အတော်နာပေသည်။ ၁၈၇ဝ ပြည်နှစ်တွင် မစ္စစ္စပီပြည်နယ်ကို ပြည်ထောင်စုတွင်းသို့ ပြန်လည်သွတ်သွင်းလိုက်လေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)</ref>
== ကိုးကား ==
{{commonscat|Mississippi}}
<references/>
| |||