|
အင်းတော်ကြီးအိုင်ကို [[ကချင်ပြည်နယ်]]၊ မြစ်ကြီးနားခရိုင်၊[[မြစ်ကြီးနားခရိုင်]]၊ [[မိုးညှင်းမြို့နယ်]]တွင် တည်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးသော သဘာဝ အင်းကြီးဖြစ်သည်။ တောင်နှင့်မြောက် အလျား (၁၄)မိုင်၊ အနံ(၇)မိုင်ရှိပြီး စတုရန်းမိုင် ၁၀၀အပါအဝင်ဧရိယာ၁၀၀ အပါအဝင်ဧရိယာ ၃၁၄.၆၇ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်းပါသည်။ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ၇၀၀-ပေ အမြင့်တွင် တည်ရှိသည်။ မိုးရာသီအချိန်တွင် အနောက်ဘက်ကမ်းရှိ လုံးတုံနှင့် အရှေ့ဘက်ကမ်းရှိ ဟဲမုရွာအကြား ရေပြင်အကျယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ ရေပြင်ကြီးသက်သက် အကျယ်အဝန်းသည် (၄၄.၉) စတုရန်းမိုင်ရှိသည်။ အင်းတော်ကြီးအိုင်အတွင်း အမှိုက်ဒိုက်သရိုက် ကင်းစင်သည်။ ရေကြည်လင်သည်။ ရေပြင်ကျယ်ကြီးသည် ပင်လယ်ပြင်တမျှ ရှုမဆုံးအောင်လှပသည်။ အမြင့် ပေ ၁၀ဝ၀ ကျော်မှ ၄၀ဝ၀ ကျော်ထိ မတ်စောက်မြင့်မားသော တောင်တန်းများ ကျောက်တောင်ကြီးများ ဝန်းရံထားပါသည်။
အင်းတော်ကြီး၏ အလယ်အင်းစွယ်တစ်ခုပေါ်တွင် ရွှေမဉ္ဖူစေတီတော်တည်ထားသည်။ရွှေမဉ္ဇူစေတီတော်တည်ထားသည်။ အင်းတော်ကြီးသည် ပတ်ပတ်လည်၌ တောင်ရိုးတောင်စွယ်များ ဝိုင်းရံထားသည့် ချိုင့်ဝှမ်းကြီးဖြစ်သည်။ ရွှေမဉ္ဖူဘုရားသည်[[ရွှေမဉ္ဇူဘုရား]]သည် ကချင်ပြည်နယ်၏ အဓိကရစေတီတော်ကြီးဖြစ်သည်။ တပေါင်းလဆန်း ဘုရားပွဲတော် ကျင်းပချိန်နီးကပ်လာလျှင် ဘုရားစေတီအရောက် လူလျှောက်သွားနိုင်ရန် သဲလမ်းမကြီးနှစ်လမ်း ပေါ်လာတတ်သည်။ ဘုရားပွဲတော်ပြီးသည့်အခါ သဲလမ်းများရေထဲ ပြန်မြုပ်သွားတတ်သည်။ ဘုရားပွဲတော်သည် အနီးစပ်ချုပ်နှင့်ရပ်ဝေးဧည့်သည်များဖြင့်စည်ကားလေ့ရှိသည်။အနီးစပ်ချုပ်နှင့်ရပ်ဝေးဧည့်သည်များဖြင့် စည်ကားလေ့ရှိသည်။ အင်းပတ်ဝန်းကျင်တွင် တိုင်းလျှံ(ရှမ်းနီ) ဟုခေါ်သောရှမ်းလူမျိုးတို့သည်ဟုခေါ်သော [[ရှမ်းလူမျိုး]]တို့သည် ရှေးအစဉ်အဆက်ကတည်းကနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ အင်းတော်ကြီးကို ရှမ်းဘာသာအားဖြင့်[[ရှမ်းဘာသာ]]အားဖြင့် လောင်းလုံစည်ခမ်း သို့မဟုတ် လင်လုံ ဟုခေါ်ကြသည်။ စည်ခမ်းအင်းကြီးဟုအစိပ္ပာယ်ရသည်။ စည်ခမ်းဆိုသည်မှာ အင်းတော်ကြီးအင်းဟူ၍မဖြစ်ပေါ်လာမီက ယင်းဒေသတွင်ရှိခဲ့သောမြို့ကြီးတစ်မြို့ဖြစ်သည်။ ▼
==သစ်ပင်ပန်းမန် တိရစ္ဆာန်များ== ▼[[အင်းတော်ကြီးအိုင်]]ပတ်လည်တွင် အင်းတော်ကြီးဘေးမဲ့တောဧရိယာတည်ရှိသည်။[[အင်းတော်ကြီး တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် ဘေးမဲ့တော]]တည်ရှိသည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင်စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ရှုမျှော်ခင်းများ၊ ရှားပါး[[နို့တိုက်သတ္တဝါများ]]၊ [[ငှက်]]များအပါအဝင် မျိုးကွဲ[[တိရစ္ဆာန်]]များအား တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ▼
မျိုးတုံးမည့်အန္တရာယ်ကျရောက်နေသော ငှက် ၁၀မျိုးအားတွေ့ရှိနိုင်သော အဓိကကျသည့် မြန်မာ့ငှက်ဒေသဖြစ်သည်။ အဆိုပါငှက်မျိုးများအနက် [[Greylag Goose|Greylag Geese]]၊Geese၊ [[Oriental Darter]]Darter၊ ၊ [[Purple Swamphen ]] တို့အား ဇန္နဝါရီလတွင်အတွေ့ရများသည်။ဇန္နဝါရီလတွင် အတွေ့ရများသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.birdlife.org/datazone/sites/index.html?action=SitHTMDetails.asp&sid=16258&m=0|title=Indawgyi Lake and Indawgyi River|publisher=''BirdLife International''|accessdate=2006-12-17}}</ref> စက်လှေများဖြင့်လှည့်လည်ကြည့်ရှုပါက ရွှံ့ညွှန်ပိုင်းနေမျိုးစိတ်များ၏ဘဝရှုခင်းများကိုမြင်တွေ့နိုင်သည်။ ကန်နှင့်ရွှံ့ညွှန်ဒေသသည် ဆောင်းခိုငှက်များခိုလှုံရာဖြစ်သည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ရွာများမှအညစ်အကြေးများက ရေအရည်အသွေးကိုခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ သို့ရာတွင်မိုးရာသီရောက်လျှင် ရေများပြန်လည်သန့်ရှင်းသွားသည်သာဖြစ်သည်။ ▼
▲အင်းတော်ကြီး၏ အလယ်အင်းစွယ်တစ်ခုပေါ်တွင် ရွှေမဉ္ဖူစေတီတော်တည်ထားသည်။ အင်းတော်ကြီးသည် ပတ်ပတ်လည်၌ တောင်ရိုးတောင်စွယ်များ ဝိုင်းရံထားသည့် ချိုင့်ဝှမ်းကြီးဖြစ်သည်။ ရွှေမဉ္ဖူဘုရားသည် ကချင်ပြည်နယ်၏ အဓိကရစေတီတော်ကြီးဖြစ်သည်။ တပေါင်းလဆန်း ဘုရားပွဲတော် ကျင်းပချိန်နီးကပ်လာလျှင် ဘုရားစေတီအရောက် လူလျှောက်သွားနိုင်ရန် သဲလမ်းမကြီးနှစ်လမ်း ပေါ်လာတတ်သည်။ ဘုရားပွဲတော်ပြီးသည့်အခါ သဲလမ်းများရေထဲ ပြန်မြုပ်သွားတတ်သည်။ ဘုရားပွဲတော်သည် အနီးစပ်ချုပ်နှင့်ရပ်ဝေးဧည့်သည်များဖြင့်စည်ကားလေ့ရှိသည်။ အင်းပတ်ဝန်းကျင်တွင် တိုင်းလျှံ(ရှမ်းနီ)ဟုခေါ်သောရှမ်းလူမျိုးတို့သည် ရှေးအစဉ်အဆက်ကတည်းကနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ အင်းတော်ကြီးကို ရှမ်းဘာသာအားဖြင့် လောင်းလုံစည်ခမ်း သို့မဟုတ် လင်လုံ ဟုခေါ်ကြသည်။ စည်ခမ်းအင်းကြီးဟုအစိပ္ပာယ်ရသည်။ စည်ခမ်းဆိုသည်မှာ အင်းတော်ကြီးအင်းဟူ၍မဖြစ်ပေါ်လာမီက ယင်းဒေသတွင်ရှိခဲ့သောမြို့ကြီးတစ်မြို့ဖြစ်သည်။
==ဆက်စပ်နေသော ဆောင်းပါးများ==
*[[အင်းတော်ကြီးသမိုင်း]]
[[Category:ကချင်ပြည်နယ်]] ▼[[Category:ကန်]]
[[Category:မြန်မာပြည် ခရီးသွား]] ▼
{{Infobox lake
| lake_name = Indawgyi Lake ({{my|အင်းတော်ကြီး}})
| image_lake = Indawgyi Lake.JPG
| caption_lake = Natural causeway to the island pagoda
| image_bathymetry =
| caption_bathymetry =
| location = [[Kachin State]]
| coords = {{coord|25|8|N|96|20|E|region:MM_type:waterbody|display=inline,title}}
| type =
| inflow =
| outflow =
| catchment =
| basin_countries = [[Burma]]
| length = {{convert|24|km|mi|abbr=on}}
| width = {{convert|13|km|mi|abbr=on}}
| area =
| depth =
| max-depth =
| volume =
| residence_time =
| shore =
| elevation =
| islands =
| cities =
}}
'''Indawgyi Lake''' ({{MYname|MY=အင်းတော်ကြီး|MLCTS=ang: dau kri:}} {{IPA-my|ʔɪ́ɴdɔ̀dʒḭ́|}}) is one of the largest inland lakes in [[Southeast Asia]]. It is located in [[Mohnyin Township]] in the [[Kachin State]] of [[Burma]]. The lake measures {{convert|13|km|mi}} east to west, and {{convert|24|km|mi}} north to south.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1451894/Indawgyi-Lake|title=Indawgyi Lake|publisher=''[[Encyclopaedia Britannica]]'' Online|accessdate=2006-02-20}}</ref> There are over 20 [[village]]s around the lake.<ref name=MoE>{{cite web|url=http://www.myanmar.com/Ministry/ecotourism/eco08.htm|title=Indawgyi Lake Wildlife Sanctuary|publisher= Ministry of Ecotourism|accessdate=2006-02-20}}</ref> The predominant [[ethnic group]]s living in the surroundings of the lake are the [[Shan people|Shan]] and the [[Kachin people|Kachin]], who mainly practice [[agriculture]].{{Citation needed|date=January 2009}} It is 546 feet above the sea level.<ref name="mrtv3.net.mm">http://www.mrtv3.net.mm/newpaper/209newsn.pdf Page 11 Column 2</ref> it is the main part of the [[Indawgyi Lake Wildlife Sanctuary]].
it has the vertical width of 14 miles, the horizontal width of seven miles and the area of 100 square miles. there are 11 village-tracts, 36 villages around the lake; 13 villages are on the bank of the lake.<ref name="mrtv3.net.mm"/>
▲==သစ်ပင်ပန်းမန် တိရစ္ဆာန်များ==
▲[[အင်းတော်ကြီးအိုင်]]ပတ်လည်တွင် အင်းတော်ကြီးဘေးမဲ့တောဧရိယာတည်ရှိသည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင်စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ရှုမျှော်ခင်းများ၊ ရှားပါး[[နို့တိုက်သတ္တဝါများ]]၊ [[ငှက်]]များအပါအဝင် မျိုးကွဲ[[တိရစ္ဆာန်]]များအား တွေ့ရှိနိုင်သည်။
▲မျိုးတုံးမည့်အန္တရာယ်ကျရောက်နေသော ငှက် ၁၀မျိုးအားတွေ့ရှိနိုင်သော အဓိကကျသည့် မြန်မာ့ငှက်ဒေသဖြစ်သည်။ အဆိုပါငှက်မျိုးများအနက် [[Greylag Goose|Greylag Geese]]၊ [[Oriental Darter]] ၊ [[Purple Swamphen]] တို့အား ဇန္နဝါရီလတွင်အတွေ့ရများသည်။ <ref>{{cite web|url=http://www.birdlife.org/datazone/sites/index.html?action=SitHTMDetails.asp&sid=16258&m=0|title=Indawgyi Lake and Indawgyi River|publisher=''BirdLife International''|accessdate=2006-12-17}}</ref> စက်လှေများဖြင့်လှည့်လည်ကြည့်ရှုပါက ရွှံ့ညွှန်ပိုင်းနေမျိုးစိတ်များ၏ဘဝရှုခင်းများကိုမြင်တွေ့နိုင်သည်။ ကန်နှင့်ရွှံ့ညွှန်ဒေသသည် ဆောင်းခိုငှက်များခိုလှုံရာဖြစ်သည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ရွာများမှအညစ်အကြေးများက ရေအရည်အသွေးကိုခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ သို့ရာတွင်မိုးရာသီရောက်လျှင် ရေများပြန်လည်သန့်ရှင်းသွားသည်သာဖြစ်သည်။
==ကိုးကားချက်==
*[http://www.asterism.info/parks/indawgyi/ Indawgyi lake wildlife sanctuary - Kachin state] ''Asterism''
▲[[Category:ကချင်ပြည်နယ်]]
[[အမျိုးအစား:Lakes of Burma]]
[[Category:ရေကန်များ]]
[[အမျိုးအစား:Burma geography stubs]]
▲[[Category:မြန်မာပြည် ခရီးသွား]]
| 