ဂဠုန်ဆရာစံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့်သည် ဗမာပြည်သူတို့အပေါ်တွင် အခွန်အသစ်များကို ပြဋ္ဌာန်းရန် တင်သွင်း ခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှတို့၏ သဘောတူညီချက်မရဘဲ သစ်ပင် (ဗမာတို့၏ အဓိက အဖိုးတန်ပစ္စည်း) ခုတ်ခြင်းကို တားမြစ်သည့် သစ်တောနှင့်ပတ်သက်သော ဥပဒေမူကြမ်းတစ်ခုကိုလည်း တင်သွင်းခဲ့သည်။ ၁၉၂၉ ဒီဇင်ဘာ တွင် ဆရာစံ သည် လူခွန်ကောက်ခံမှု (လူခွန်) အား တွန်းလှန်ရန် ဒေသတွင်း ပုန်ကန်မှုတစ်ရပ်ကို စီစဉ်ခဲ့သည်ဟု အဆိုရှိသည်။ ထိုပုန်ကန်မှုမှာ လျင်မြန်စွာကြီးထွားလာပြီး သူ၏ ထိန်းချုပ်နိုင်မှု ထက်ကျော်လွန်၍ ကသောင်းကနင်းနိုင်သော တစ်နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ပုန်ကန်မှုတစ်ခုအသွင် ပြောင်းလဲ ခဲ့သည်။ထို႔ေနာက္ဆရာစံသည္ေရႊဘိုမွသာယာဝတီသို႔လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားရန္ေျပာင္းေရႊု႔လာခဲ့သည္ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆရာစံသည် ရွှေဘိုမှ သာယာဝတီသို့လွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားရန် ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့သည် (ထိုအျခင္းအရာေၾကာင့္အုတ္ဖိုၿမိဳ႕တြင္ဆရာစံအႏြယ္ဝင္မ်ားမွဧရႊဘိုတန္းရြာကိုထူေထာင္ခဲ့သည္ထိုအခြင်းအရာကြောင့် အုတ်ဖိုမြို့တွင် ဆရာစံအနွယ်ဝင်များမှ ရွှေဘိုတန်းရွာကို ထူထောင်ခဲ့သည်)။ ထိုလှုပ်ရှားမှုများ၏ ဖြစ်ရပ်များသည် Tharrawaddy (သာယာဝတီ) ခရိုင် (ရန်ကုန်မှ သုံးနာရီခွဲကြာ သွားရသော အကွာအဝေး) မှ အောက်မြန်မာပြည်တစ်ဝန်းလုံးရှိ အနီးအနားပတ်ဝန်းကျင်ခရိုင်များသို့ ပျံ ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ ဆရာစံသည် "မင်းလောင်း" သို့မဟုတ် ဘုရင်အဖြစ်တောင်းခံပြီး သက်ဦးဆံပိုင်စနစ် ကို ပြန်လည် အသက်သွင်းကာ ယိုယွင်းကျဆင်းနေပြီ ဖြစ်သော ဗုဒ္ဓဘာသာကို ပြန်လည်အားဖြည့်ပေး မည့်သူ တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့သည်ဟု တရားဝင်မှတ်တမ်းများမှ အခိုင်အမာဆိုသည်။ ရိုးရာအဖွဲ ့အစည်းများရိုးရာအဖွဲ့အစည်းများ နှင့် ကွန်ရက်များကို ပြန်လည်အသက်သွင်းရန်အတွက် ဆရာစံသည် Alantaung (အလံတောင်) အရပ်တွင် နန်း တော်တစ်ခုတည်ဆောက်ကာ ဗမာ့နန်းတွင်းအဆောင်အယောင်များဖြင့်ဂဠုနရာဇာဘြဲ႕ခံ၍ဗမာ့နန်းတွင်းအဆောင်အယောင်များဖြင့် ဂဠုနရာဇာဘွဲ့ခံ၍ နန်းတက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့သည် ဟုလည်းဆိုသည်။ ဆရာစံ၏ နောက်လိုက်နောက်ပါများသည်လည်း သေနတ် ပီးစေရန် သာမက ဗြိတိသျှနှင့် အခြားနယ်ချဲ ့နိုင်ငံခြားသားများကိုအခြားနယ်ချဲ့နိုင်ငံခြားသားများကို မောင်းထုတ်ရန် ၎င်းတို့ ခံယူထား သော တာဝန်ကို ဖော်ဆောင်သည့် Garuda (ဂဠုန်ရုပ်) ဆေးမင်ကြောင်များ ထိုးခဲ့သည် ဟုလည်း ဖော်ပြထားသည်။ အချို ့သောပညာရှင်များသည်အချို့သောပညာရှင်များသည် စီးပွားရေး အခက်အခဲမှာ ပုန်ကန်ခြင်းများ အတွက် အချက်အချာ ကျသည်ဟု ဆိုကြသော်လည်း အခြားသောသူများကမူ ဗုဒ္ဓဘာသာအောင်မြင်ထွန်းကား သော ခေတ်အသစ်ကို စတင်သွတ်သွင်းခြင်းသည် အရေးပါသောအကြောင်းပြချက် ဖြစ်ခဲ့သည် ဟု ဆိုသည်။

မကြာသေးမီက ပညာ သင်ဆုသည် ပုန်ကန်မှုတွင် ဆရာစံ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ မေးခွန်းများထုတ်ခဲ့ကြသည်။ ဗြိတိ သျှတို့သည် ပုန်ကန်မှုတွင် ဆရာစံ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ မှားယွင်းစွာနှင့် ပုံကြီးချဲ ့၍ ဖော်ပြခဲ့ ခြင်းဖြင့် သူ့အား ကွပ်မျက်ခြင်းအား အမှန်တကယ်ရှိခဲ့သည်ထက် ပို၍ အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်ဟု မြင်လာ စေရန် ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု အချို ့ကထင်ကြသည်။ဆရာစံ၏အချို့ကထင်ကြသည်။ဆရာစံ၏ အစီအစဉ်ကို အကြမ်းဖော်ပြထားသော ပုလိပ် တစ်ဦး၏ ဒိုင်ယာရီ အပါအဝင် အမှုစစ်ဆေးစီရင်ခြင်း၏ အသေးစိတ်အချက်အလက်များတို့သည် ယုံ ကြည်ဖွယ်ကောင်းသည်ဟု ယူဆခြင်းမခံရပေ။ ထို့အပြင် ပုန်ကုန်ထကြွခြင်း၏ ရို်းရာဝိသေသလက္ခဏာ အပေါ် တွင် အာရုံထားခြင်းသည် ၁၉၂၀ နှစ်များကတည်းက မြို ့ပြရှိ အမျိုးသားစိတ်ဓာတ်ရှိသူများနှင့် ကျေး လက်နေလူထုတို့၏ အကြားတွင်ကြီးထွားလာသော အဆက်အသွယ်များကို လျစ်လျူရှု ခဲ့သည်ဟု အငြင်းပွားခြင်းခံရသည်။အမျိုးသားစိတ်ဓာတ်ရှိသူများ အသင်းများ (ဝံသာနု အသင်းများ) နှင့် နိုင်ငံ ရေးအခြေခံသဘောတရားသက်ဝင်နေသည့် ရဟန်းတော်များသည် ဒေသခံ ခေါင်းဆောင်များနှင့် အ ချိန်အတော်ကြာကတည်းက အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှုရှိပြီး အသွင်ပြောင်းခြင်းနှင့် ပတ်သက်သည့် နည်းဗျူဟာနှင့် အကြံအစည်အသစ်များကို အစပျိုးနေခဲ့ပြီဖြစ်သည်။