ပလေးတိုး: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး HotCatကို အသုံးပြု၍ Category:ဂရိ ဒဿနပညာရှင်များကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-။ဆ +။ ဆ, -ယောကျာ်း +ယောက်ျား, -။စ +။ စ)
စာကြောင်း ၁၉ -
'''ပလေတို''' (Plato) ([[ဘီစီ]] ၄၂၇-၃၄၇) သည် အေသင် မြို့ပြ နိုင်ငံသား တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး ကျော်ကြားသည့် အတွေးအခေါ် ပညာရှင် တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးဒဿန (Political Philosophy)၊ ကျင့်ဝတ် (Ethics)၊ တက္ကိတ (Metaphysics) တို့ကို စတင်ဟောပြောပို့ချသူလည်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သူ၏ဒဿနများကို သင်ကြားပို့ချနေသည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၂၃၀၀ ဝန်းကျင်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။
 
ဘီစီ ၄၂၇ခန့်၊ [[အေသင်မြို့]] ဆွေကြီးမျိုးကြီး အသိုင်းအဝန်းတွင် ပလေတိုအား ဖွားမြင်သည်။ လူငယ်ဘဝတွင် နာမည်ကြီး ဒဿနဆရာ [[ဆိုကရေးတီးစ်]] နှင့်ဆုံတွေ့ပြီး ဆရာတင်ခဲ့သည်။ဆိုကရေးတီးစ်ဆရာတင်ခဲ့သည်။ ဆိုကရေးတီးစ် အသက် ၇၂ နှစ်တွင် မရေရာသော စွဲချက်ဖြစ်သည့်ဘုရားများကို မယုံကြည်သည့် အပြစ်၊ လူငယ်များကို လမ်းမှားပို့သည့် အပြစ်များဖြင့် အဆိပ်သောက်သေစေသည်။ ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်ပြီး နောင်တစ်ချိန်တွင် ပလေတိုက"ငါတွေ့ဖူးသမျှ လူတွေထဲမှာ ဆရာဆိုကရေးတီးစ်ဟာ ပညာဉာဏ်အကြီးဆုံး၊ တရားအမျှဆုံးဖြစ်လို့သူ့ကို သုတ်သင်လိုက်တာဟာ ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်ရေးရဲ့ အမှားဖြစ်တယ်။"ဟု နာကျင်စွာဆိုခဲ့သည်။
 
ဆိုကရေးတီးစ် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ပလေတိုသည် နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ ၁၂နှစ်တိုင် လှည့်လှယ်သင်ယူပြီး ဘီစီ ၃၈၇ မှအေသင်သို့ပြန်ရောက်လာသည်။ နောက် အကယ်ဒမီကျောင်းကိုတည်ထောင်ပြီး အသက်၈၀ (ဘီစီ ၃၄၇)ထိ၊ သက်ဆုံးတိုင် ပညာသင်ကြားပေးသွားခဲ့သည်။ အသက် ၆၀တွင် နာမည်ကျော်တပည့် [[အရစ္စတိုတယ်]]လာရောက် ပညာသင်ကြားသည်။
 
ပလေတိုသည် အဓိကအားဖြင့် နိုင်ငံရေးနှင့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာကျမ်းများကို အရေးများသည်။ တက္ကိတနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ များကိုလည်း ရေးလေ့ရှိသည်။စုစုပေါင်းရေးလေ့ရှိသည်။ စုစုပေါင်း ကျမ်း၃၆ ကျမ်းပြုစုခဲ့ပြီး၊ နာမည်ကျော်မှာ '''သမ္မတနိုင်ငံ''' ဟူသောကျမ်းဖြစ်သည်။ ဆရာဆိုကရေးတီးစ်ကို သတ်သည့် တရားခံမှာ [[ဒီမိုကရေစီ]] စနစ်ဖြစ်သည်ဟု အယူအစွဲရှိသည်ကြောင့်လားမသိ၊ ပလေတိုက ရွေးကောက်တင်မြှောက်သည့် စနစ်ကိုပင် များစွာအားမပေးလှပေ။ ထူးခြားချက်မှာ ယောကျာ်း၊ယောက်ျား၊ မိန်းမ တန်းတူအခွင့်အရေးပေးရန်တောင်းဆိုချက်ဖြစ်သည်။ ထိုခေတ်အခါက ထိုသို့တောင်းဆိုရဲသူမှာ သူတစ်ဦးသာရှိသည်ဟုဆိုနိုင်သည်။
 
ပညာရေးအနေဖြင့် ကလေးများငယ်စဉ်ကပင် သင်တန်းကျောင်းဖြင့် တာဝန်များကို သင်ကြားပေးပြီး အချိန်တန်၍ပညာစုံလျှင် စာမေးပွဲကျင်းပကာ ထူးချွန်သူများအား နိုင်ငံတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်စေရမည် ဟူသောသဘောမျိုးကို အားပေးသည်။ ထိုထူးချွန်သူများအား ရွေးကောက်ရေးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် တာဝန်ပေးကာ အုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးအား ရွှေးချယ်တာဝန်ထမ်းစေသည့် စနစ်မျိုးကို ပလေတိုက ပုံဖော်ရေးသားသည်။ သို့သော် နှစ်ပေါင်း ၂၃၀၀ ကျော်သည့်တိုင် ပလေတို၏ စိတ်ကူး သမ္မတနိုင်ငံ စနစ်မျိုးကို မည်သည့် တိုင်းပြည်ကမှ ဖော်ဆောင်ကျင့်သုံးခြင်းမရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။