ဝီကီပီးဒီးယား

ကျောက်ဖယားမြစ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်
← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်းပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု
Content deleted Content added
မြင်ကွင်းဝီကီစာသား
No edit summary
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် အဆင့်မြင့် မိုလ်ဘိုင်းတည်းဖြတ်
အရေးမကြီး Burmese has the name "ကျောက်ဖယား" already.
စာကြောင်း ၂ -
| River
<!-- *** Name section *** -->
|name = ကျောက်ဖယားမြစ်
|name = စော့ဗရယာမြစ်
|category_hide = ၁
|native_name = แม่น้ำเจ้าพระยา
|other_name =ကျောက်ဖယား
|other_name1 =
<!-- *** Image *** --->
စာကြောင်း ၆၃ -
|map = Chaophrayarivermap.png
|map_size =
|map_caption = ကျောက်ဖယားမြစ် စတင်စီးဆင်းရာမြေပုံ
|map_caption = ကျော့ဗြးယာမြစ်စတင်စီးဆင်းရာမြေပုံ
}}
 
စာကြောင်း ၇၂ -
|accessdate=8 February 2012}}{{Dead link}}</ref>
 
သယာမ်၏ မိုင်းတွင်းဌာနတွင် ၁၈၉၁ ခုနှစ်မှ ၁၈၉၆ ခုနှစ်အထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သော ဟားဘတ်ဝါတန်စမစ်<ref>{{cite web |url= http://www.pinetreeweb.com/hw-smyth-five-years-00.htm |title= Introduction to Five Years in Siam |accessdate= |author= Tamara Loos |date= 1 December 2002 |work= 1994 reprint |publisher= Pine Tree Web |quote= |archivedate= 19 December 2010 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20101219111750/http://pinetreeweb.com/hw-smyth-five-years-00.htm }}</ref> မှ ၁၈၉၈ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သော သူ၏စာအုပ်တွင် မေနမ်ကျော့ဗြးယာ ဟု ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ အတွင်းရှိ အင်္ဂလိပ်ဘာသာ မီဒီယာတွင် ကျော့ဗြးယာမြစ်ကိုကျောက်ဖယားမြစ်ကို မြစ်ဘုရင်ဟု ရံဖန်ရံခါ ဘာသာပြန်တတ်ကြသည်။<ref>{{cite web |url= http://www.speakingthai.com/stories/river%20king.htm |title= The River of Kings II : City of Angels |accessdate= |publisher= Thai Stories |quote= "The River of Kings II – City of Angels", a light and sound musical |archivedate= 12 June 2019 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20190612134203/http://speakingthai.com/stories/river%20king.htm }}</ref>
 
[[Image:Wat Arun Bangkok View Photo D Ramey Logan.jpg|thumb|left|ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ကျော့ဗြးယာမြစ်]]
စာကြောင်း ၇၉ -
ကျော့ဗြးယာမြစ်မှာ နခွန်စဝမ်ဒေသ (ပတ်နမ်ဖို) တွင် ပင်မြစ်နှင့် နမ်မြစ်တို့ ပေါင်းဆုံကာ မြစ်ဖျားခံလာသည်။ ထို့နောက်တွင် တောင်ဘက်သို့ အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်များမှ ဘန်ကောက်မြို့သို့ {{convert|372|km|mi}} စီးဆင်းကာ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့အတွင်း စီးဝင်သည်။ ချနတ်ဒေသတွင် သချင်းမြစ်လက်တက် စီးဆင်းသည်။ သချင်းမြစ်မှာ ပင်မမြစ်ကြီးနှင့်အပြိုင် စီးဆင်းကာ ဘန်ကောက်မြို့၏ အနောက်ဘက် {{convert|35|km|mi}}ခန့်အကွာ စမွတ်ဆခွန်ဒေသတွင် ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့အတွင်း စီးဝင်သည်။ ချိုင်းနတ်ဆည် အောက်ပိုင်းမှစသော အနိမ့်ပိုင်းလွင်ပြင် ဒေသမှစ၍ ခလွန်ဟုခေါ်သော တူးမြောင်း များစွာရှိသည်။ ထိုတူးမြောင်းများမှာ ဒေသတွင်း ကောက်ပဲသီးနှံ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် ရေသွင်း တူးမြောင်းများဖြစ်သည်။
 
ကျော့ဗြးယာမြစ်၏ကျောက်ဖယားမြစ်၏ ယေဘူယျ ကိုဩဒိနိတ်အညွှန်းမှာ 13N၊ 100E ဖြစ်သည်။ ဤဒေသတွင် မုတ်သုံရာသီဥတုရှိပြီး တစ်နှစ်လျှင် မိုးရေချိန် {{convert|1400|mm|in}} ခန့်ရှိသည်။ ဘန်ကောက်မြို့တွင် အပူချိန် {{convert|24|to|33|C|F}} ရှိသည်။
 
===မြစ်ကြောင်း ပြုပြင်ခြင်းများ===
[[File:Chaophrayashortcut.jpg|thumb|upright|ပင်မမြစ်နှင့် သူ၏ တူးမြောင်းများ]]
 
အယုဓယခေတ်က ကျော့ဗြးယာမြစ်ကျောက်ဖယားမြစ် အောက်ပိုင်းတွင် လူလုပ်ပြုပြင်မှုများ ရှိခဲ့သည်။ တူးမြောင်း တော်တော်များများမှာ မြစ်ဘေးတွင် ကြီးမားသော ကွင်းများအဖြစ် တည်ရှိသည်။
* ၁၅၃၈ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး မြစ်ကြောင်းပြုပြင်မှုဖြစ်သော {{convert|3|km|0|abbr=on}} ရှည်လျားသော တူးမြောင်းတစ်ခုကို ချာရီချာဘုရင်၏ အမိန့်တော်ဖြင့် တူးဖော်ခဲ့သည်။ ခလွန်လတ် ဟုခေါ်သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ခလွန် ဘန်ကောက်နွိုင်ဟု သိကြသည်။ ဤတူးမြောင်းမှာ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့မှ မြို့တော် အယုဓယသို့ လာရောက်ကြမည့် သင်္ဘောများကို 13–14 km ခရီးတိုစေသည်။<ref name="ReferenceA">Steve Van Beek: ''The Chao Phya'', p.39</ref>
* ၁၅၄၂ ခုနှစ်တွင် ခလွန်လတ်ဘန်ကောက်ဟု ခေါ်သော ၂ ကီလိုမီတာ ရှည်လျားသော တူးမြောင်းတစ်ခု တူးဖော်ခဲ့သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ခလွန်ဘန်ကောက်ရီဟု သိကြသည်။ ထိုတူးမြောင်းမှာ မြစ်အတွင်း ခရီးသွားလာရေး လမ်းကြောင်းကို {{convert|14|km|0|abbr=on}} တိုစေသည်။<ref name="ReferenceA"/>
စာကြောင်း ၉၁ -
* ၁၇၂၂ ခုနှစ်တွင် ခလွန်လတ်ကရတ်နွိုင် ဟုခေါ်သော တူးမြောင်းတစ်ခုကို တူးဖော်ပြီးစီးရာ ကျော့ဗြးယာရေကြောင်းခရီးအား {{convert|7|km|0|abbr=on}} တိုစေခဲ့သည်။ ဤလမ်းကြောင်းမှာ ခိုခရတ်ကျွန်းမှ ဖြစ်သည်။<ref name="ReferenceA"/>
==မြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်ရှိ ဒေသများ==
ကျော့ဗြးယာ မြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်ကျောက်ဖယားမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက် မြောက်မှတောင်သို့ ဖြတ်သန်းစီးဆင်းရာဒေသများမှာ နခွန်စဝမ်ဒေသ၊ အုတုန်သနီဒေသ၊ ချနတ်ဒေသ၊ စင်ဘူရီဒေသ၊ အန်သန်းဒေသ၊ အယုဓယဒေသ၊ ပသွန်သနီဒေသ၊ နော့သဘူရီဒေသ၊ ဘန်ကောက်နှင့် စမွတ် ဖယာခန်ဒေသတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုမြို့များမှာ သမိုင်းကြောင်းအရ အရေးပါသောမြို့များဖြစ်ကာ ရေကြောင်းခရီးကြောင့် လူဦးရေ ထူထပ်ရာမြို့များဖြစ်သည်။
==သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး==
 
[[File:Chao Phraya River photo D Ramey Logan.jpg|thumb|left|ကျော့ဗြးယာမြစ်ကျောက်ဖယားမြစ်]]
[[File:Chao Phraya Vendor a photo D Ramey Logan.jpg|thumb|ကျော့ဗြးယာမြစ်အတွင်းရှိကျောက်ဖယားမြစ်အတွင်းရှိ အစားအသောက် ရောင်းသောလှေ]]
[[File:Chao Phraya Vendor b photo D Ramey Logan.jpg|thumb|ကျော့ဗြးယာမြစ်အတွင်းရှိကျောက်ဖယားမြစ်အတွင်းရှိ အစားအသောက် ရောင်းသောလှေ]]
[[Image:Ferrieskhlongsaensaeb0609.jpg|thumb|right|လှေဆိပ်တစ်ခုရှိ ခလွန်ဆန်ဆပ်လှေ]]
 
ဘန်ကောက်မြို့တွင် ကျော့ဗြးယာမြစ်ကိုဖြတ်၍ကျောက်ဖယားမြစ်ကိုဖြတ်၍ တည်ဆောက်ထားသော အဓိကတံတားကြီးများမှာ ရာမ ၆ သံလမ်းတံတား၊ နန်းတော်အနီးမှ ဗြးဖင်ခလိုတံတား၊ [[ရာမ ၈ တံတား]]၊ ရာမ ၉ တံတား၊ မီဂါတံတား တို့ဖြစ်သည်။
 
ဘန်ကောက်တွင် ကျော့ဗြးယာမြစ်မှာကျောက်ဖယားမြစ်မှာ ရေကြောင်းဘတ်စ်များ၏ အဓိကသွေးကြောဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ မြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက် ဖယ်ရီများ၊ မြစ်တစ်ဖက်ကမ်းကူး ဖယ်ရီများ၊ ဝါးတားတက္ကဆီများ စသည်တို့ဖြင်ြစသည်တို့ဖြင့် ကျော့ဗြးယာမြစ်အတွင်းတွင်ကျောက်ဖယားမြစ်အတွင်းတွင် ကူးလူးသွားလာနေသည်။ ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှုများသော ဘန်ကောက်မြို့တွင် [[ဘန်ကောက် မိုးပျံရထား|မိုးပျံရထား]]၊ မြေအောက်ရထားများအပြင် ဤရေကြောင်းသယ်ယူရေးများဖြင့်လည်း သွားလာကြသည်။ မြစ်နှင့် မြို့တွင်းရှိ တူးမြောင်းများတွင် လှေလိုင်းပေါင်း ၁၅ ခုထက်မက ရှိသည်။
 
ညပိုင်းတွင် ကျော့ဗြးယာမြစ်အတွင်းကျောက်ဖယားမြစ်အတွင်း ညစာသင်္ဘော၊ နေဝင်ချိန်ကြည့်သင်္ဘောများစွာ ရှိတတ်သည်။ ပြည်တွင်းပြည်ပ ခရီးသွားများကို ဆွဲဆောင်ရာလည်း ဖြစ်သည်။
* ကျော့ဗြးယာကျောက်ဖယား အိတ်စပတ်ဘုတ် ([[:en:Chao Phraya Express Boat|Chao Phraya Express Boat]])သည် ကျော့ဗြးယာ မြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်ကျောက်ဖယားမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက် ပြေးဆွဲသော ခရီးသည်တင် ရေယာဉ်များဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ရတ်ဘူရီနာနှင့် နော့သဘူရီ အကြားရှိ မှတ်တိုင် ၃၄ ခုတွင် ဆိုက်ကပ်တတ်သည်။
* ဖယ်ရီများမှာ ဘန်ကောက်မြို့၏ ကမ်းတစ်ဖက် ၃၂ နေရာတွင် အကူးအပြောင်းရှိသည်။
* အမြှီးရှည်လှေ ([[:en:Long-tail boat|Long-tail boat]]) များသည် ကျော့ဗြးယာမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်ကျောက်ဖယားမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက် ၁၅ နေရာတွင် ဆိုက်ကပ်သည်။
*ခလွန် ဆန်ဆပ်လှေ ([[:en:Khlong Saen Saep boat service|Khlong Saen Saep boat service]]) သည် ခလွန် ဆန်ဆပ်တူးမြောင်း တစ်လျှောက် မှတ်တိုင် ၂၇ ခုတွင် ပြေးဆွဲသည်။
*ခလွန် ဖရာခနောင်လှေ ([[:en:Khlong Phra Khanong boat service|Khlong Phra Khanong boat service]]) ခလွန် ဖရာခနောင်တူးမြောင်း တစ်လျှောက် မှတ်တိုင် ၁၃ နေရာတွင် ပြေးဆွဲသည်။
စာကြောင်း ၁၁၂ -
 
==မြစ်လက်တက်များ==
ကျော့ဗြးယာမြစ်၏ကျောက်ဖယားမြစ်၏ အဓိကမြစ်လက်တက်များမှာ ပစပ်မြစ်၊ သောက္ကဲခရမ်မြစ်၊ နမ်မြစ်၊ The principal ပင်မြစ်နှင့် သချင်မြစ်တို့ ဖြစ်သည်။<ref name="RID River Gauges">{{cite web|url=http://157.82.150.160/GAME-T/GAIN-T/routine/rid-river/RIDstations.html |title=Royal Irrigation Department River Gauges Report |year=2002 |publisher=RID Stations |accessdate=|deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090814235239/http://157.82.150.160/GAME-T/GAIN-T/routine/rid-river/RIDstations.html |archivedate=14 August 2009 |df=dmy }}</ref><ref name="WorldWater">{{cite web|url=http://www.unesco.org/water/wwap/case_studies/chao_phraya/index.shtml |title=Chao Phraya River Basin (Thailand) |publisher=World Water Assessment Programme |accessdate= |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080608214931/http://www.unesco.org/water/wwap/case_studies/chao_phraya/index.shtml |archivedate=8 June 2008 |df=dmy }}</ref><ref name="WorldWaterDetail">{{cite web|url=http://www.unesco.org/water/wwap/case_studies/chao_phraya/detailed_view.shtml |title=Detailed Map of the Chao Phraya River Basin (Thailand) |publisher=World Water Assessment Programme |accessdate=
|deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080918102553/http://www.unesco.org/water/wwap/case_studies/chao_phraya/detailed_view.shtml |archivedate=18 September 2008 |df=dmy }}</ref>
==ကျော့ဗြးယာကျောက်ဖယား ရေဝေရေလဲ==
[[Image:China House on Chao Phraya River photo D Ramey Logan.jpg|thumb|right|ကျော့ဗြးယာမြစ်ပေါ်ရှိကျောက်ဖယားမြစ်ပေါ်ရှိ တရုတ်အိမ်]]
 
ကျော့ဗြးယာမြစ်နှင့်ကျောက်ဖယားမြစ်နှင့် သူ၏မြစ်လက်တက်များပါဝင်သော စနစ်အရ ကျော့ဗြးယာရေဝေရေလဲစနစ်ကျောက်ဖယား ရေဝေရေလဲစနစ် ရှိသည်။ ဤစနစ်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အကြီးမားဆုံး စနစ်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ၏ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဖြန့်ကျက်ထားသည်။
==မြစ်ဝကျွန်းပေါ်==
သချင်းမြစ်မှာ ကျော့ဗြးယာမြစ်မှကျောက်ဖယားမြစ်မှ ခွဲထွက်၍ အပြိုင်စီးကာ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့အတွင်းသို့ စီးဝင်သည်။ ကျော့ဗြးယာမြစ်နှင့်ကျောက်ဖယားမြစ်နှင့် သချင်းမြစ်နှင့် မြစ်လက်တက်များရှိသော ထိုကြားဒေသသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဖြစ်သည်။
==ဇီဝမျိုးကွဲများ==
[[Image:Templo Wat Arun, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 02.jpg|thumb|left|ကျော့ဗြးယာမြစ်ထဲမှကျောက်ဖယားမြစ်ထဲမှ တွေ့ရသော ဝတ်အရုဏ်ဘုရား]]
ကျော့ဗြးယာစနစ်၏ကျောက်ဖယားစနစ်၏ အောက်ပိုင်းဒေသများဖြစ်သော နိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် စိမ့်မြေတောများ၊ အပူပိုင်းနှင့် စိမ့်သမနွေရွက်ကြွေတောများ ရှိသည်။ မြောက်မှတောင်သို့ {{convert|400|km|0|abbr=on}} ရှည်ကာ{{convert|180|km|0|abbr=on}} ကျယ်သည်။
မူလ စိမ့်မြေတောများမှာ ဖယ်ရှားခြင်းခံခဲ့ရပြီး လွင်ပြင်များအဖြစ်ပြောင်းလဲကာ စပါး၊ ကောက်ပဲသီးနှံ၊ အခြား စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ၊ ဘန်ထိုဒေသတွင် ကျက်စားသော သားရဲတိရစ္ဆာန်များပါ ပျောက်ကွယ်ကုန်သည်။ ထိုအထဲတွင် ငါးများ၊ ငှက်များပါ ပါဝင်သည်။
===ငါးများ===
[[File:Giant Barb.jpg|thumb|[[:en:giant barb|ဆူးကြီး]] သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး ရေချိုငါးဖြစ်ကာ အလေးချိန် {{convert|300|kg|lb|abbr=on}}ရှိသည်။<ref name=Fishbase>{{FishBase species | genus = Catlocarpio | species = siamensis | year = 2015 | month = March}}</ref> but the natural population has been [[:en:Local extinction|extirpated]] from Chao Phraya.<ref name=IUCNCatlocarpio>{{Cite journal | author = Hogan, Z. | title = ''Catlocarpio siamensis'' | journal = The IUCN Red List of Threatened Species | volume = 2011 | page = e.T180662A7649359 | publisher = IUCN | date = 2011 | url = http://oldredlist.iucnredlist.org/details/180662/0 | doi = 10.2305/IUCN.UK.2011-1.RLTS.T180662A7649359.en | access-date = 9 January 2018 }}{{Dead link|date=January 2021 }}</ref>]]
 
ကျော့ဗြးယာကျောက်ဖယား ရေဆင်းစနစ်အတွင်း ငါးမျိုးစိတ်ပေါင်း ၂၈၀ ခန့်ရှိသည်။
 
==ဆက်စပ်ကြည့်ရှုရန်==
"https://my.wikipedia.org/wiki/ကျောက်ဖယားမြစ်" မှ ရယူရန်