အာကာသ သုတေသန

၁၉၇၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့၌ လွှတ်တင်ခဲ့သော ဆိုဗီယက်ဆိုယုတီ ဆက်သွယ်ရေး အာကာသယာဉ်သည် ဆားလျူ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ချိတ်ဆက်ကာ သုံးလကျော်ခန့် သုတေသနပြုအပြီး ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ် မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မြေပြင်သို့ ပြန်လည်သက်ဆင်းခဲ့သည်။

ဆိုယုတီ ၂

ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူး ယူရီမာလီရှတ်ဗနှင့် ဗလက် ဒီမာ အက်စယိုနော့တို့ ပါဝင်သော ဆိုယုတီ ၂ အာကာသ ယာဉ်ကို ဇွန်လ ၅ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့ သည်။ အဆိုပါ အာကာသ ယာဉ်သည် အာကာသရှိ ဆားလျူ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့တွင် ချိတ်ဆက်မိ သဖြင့် အာကာသယာဉ်မှူး နှစ်ဦးတို့သည် အာကာသစခန်းသို့ ဝင်ရောက်သည်။ ဆိုယုတီ ၂ အာကာသယာဉ်မှူးတို့ သည် ဆားလျူ ၆ အာကာသစခန်းတွင်ရှိသော အာကာသယာဉ်မှူး လီယိုနစ်နှင့် ဗာလာရီရူမင်တို့နှင့် ပူးပေါင်းကာ အာကာသစခန်း နှင့် အာကာသယာဉ်တို့ကို ချိတ်ဆက်ခြင်း၊ အတွဲဖြုတ်ခြင်း စသည်ဖြင့် စမ်းသပ်ပြုလုပ်ခဲ့လေသည်။ ဆိုယုတီ ၂ အာကာသ ယာဉ်သည် ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့တွင် မြေပြင်သို့ ပြန်လည် ဆင်းသက်ခဲ့သည်။

ဆိုယုတီ ၃

အာကာသယာဉ်မှူး အိုလိစမာကာရော့ဗ၊ ပျံသန်းရေး အင်ဂျင်နီယာ လီယိုနစ်ခဇမ်၊ သုတေသနမှူး ဂျီနာဒီ စထရို ခလော့စ်တို့ ပါဝင်သော ဆိုယုတီ ၃ အာကာသယာဉ်ကို နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်ခဲ့သည်။ ဆိုယုတီ ၃ အာကာသယာဉ်မှူးသည် ဆားလျု့ ၆ အာကာသ စခန်းနှင့် နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ချိတ်ဆက်မိသည်။ ဆိုယုတီ ၃ အာကာသယာဉ်မှူးများသည် ဆားလျူ့ ၆ အာကာ သ စခန်းတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ပြီး စစ်ဆေးစမ်းသပ်ခြင်းများကို ပြုခဲ့သည်။

ပရိုဂရက် ၈

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ပရိုဂရက် ၈ အလိုအလျောက် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အာကာသယာဉ်ကို မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းရှိရာသို့ ပစ်လွှတ် ခဲ့သည်။ မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ချိတ်ဆက်မိသည်။ ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ပရို ဂရက် ၈ သည် ချိတ်ဆက်ခြင်းကို ဖြုတ်၍ သီးသန့်ပျံသန်းခြင်းကို လေ့ကျင့်ကာ မြေပြင်သို့ ဦးတည်ပျံသန်းလာရာ ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ပစိဖိတ်သမုဒရာရေပြင်အထက် တစ်နေရာတွင် မီးလောင်ပျက်စီးသည်။

ပရိုဂရက် ၉

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်း တွင် အာကာသ သုတေသနပြုနေကြသော အာကာသယာဉ်မှူး ဗာလာရီရူမင်နှင့် လီယိုနစ်ဒပိုပေါ့တို့ အသုံးပြုရန် သိပ္ပံသုတေ သနပြုကိရိယာ၊ စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ဆားလျု့ ၆ အတွက် လောင် စာ စသော ကုန်တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅ တန်ပါဝင်သော ပရို ဂရက် ၉ အလိုအလျောက် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အာကာသ ယာဉ်ကို ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့ သည်။ ကမ္ဘာမြေပြင်မှ သယ်လာသော ပစ္စည်းများကို ပြောင်း ပေးအပြီး ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်းကို ဖြုတ်၍ မြေပြင်သို့ ဦးတည်ပျံသန်းလာရာ မြေပြင်စခန်းက အချက်ပေးမှုကြောင့် မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ ရေပြင်အထက် တစ်နေရာတွင် ပျက်စီးသွားလေသည်။

ပရိုဂရက် ၁ဝ

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ပရိုဂရက် ၁ဝ အလို အလျောက် ပို့ဆောင်ရေး အာကာသယာဉ်ကို ဇွန်လ ၂၉ ရက် နေ့ နံနက်တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့သည်။ ယင်းအာကာ သယာဉ်သည် ကမ္ဘာနှင့် အနီးဆုံး ၁၉၁ ကီလိုမီတာအကွာ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းမှလည်းကောင်း၊ ကမ္ဘာနှင့်အဝေးဆုံး ၂၈၁ ကီ လိုမီတာအကွာ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းမှလည်း ကောင်း ၈၈ ဒသမ ၉ မိနစ်လျှင် တစ်ပတ်ကျ ကမ္ဘာကို ပတ်၍ ပျံသန်းသည်။ ထို့နောက် အဆိုပါ အာကာသယာဉ်သည် ဆာယု ၃၆ အာကာသယာဉ်နှင့် ချိတ်ဆက် ပျံသန်းနေသော ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ဇူလိုင်လ ၉ ရက်နေ့မှစ၍ ချိတ်ဆက်၍ ၁၇ ရက်တိုင် ချိတ်ဆက်ပျံသန်းသည်။ ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက်နေ့တွင် မြေပြင်စခန်းမှ အချက်ပေးချက်အရ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာ အထက်တစ်နေရာတွင် တစ်စစီဖြစ်၍ ပျက်စီးသွား လေသည်။

ဆိုယု ၃၅

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် အာကာသ၌ လွှတ်တင်သော ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်း ပြုပြင်ရေးအတွက်လည်းကောင်း၊ အာကာသစခန်းနှင့် အာကာသယာဉ်တို့ကို ချိတ်ဆက်ပျံသန်း၍ သုတေသနပြုရေးတို့အတွက်လည်းကောင်း၊ အာကာသယာဉ်မှူး လီယိုနစ်ပိုပေါ့နှင့် ပျံသန်းရေးအင်ဂျင်နီယာ ဗာလာရီရူမင်တို့ ပါဝင်သော ဆိုယု ၃၅ အာကာသယာဉ်ကို ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့ တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့သည်။ ဆိုယု ၃၅ အာကာသ ယာဉ်သည် ဧပြီလ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် ပရိုဂရက်အာကာသ ယာဉ်နှင့် ချိတ်ဆက်ပျံသန်း နေသော ဆားလျု့ ၆ ၏ လူဝင် ပေါက် ရှိသောနေရာတွင် ချိတ်ဆက်မိသည်။ ထိုနောက် ဆိုယု ၃၅ အာကာသယာဉ်မှ အာကာသယာဉ်မှူးများသည် ဆားလျု့ ၆ အာကာသယာဉ်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ အာကာသ သုတေသနပြုခြင်းများကို ဆောင်ရွက်အပြီး ဆိုဗီယက်အာကာသ ယာဉ်မှူး ဗာလာရီကူဘာဆော့နှင့် ဟန်ဂေရီလူမျိုး အာကာသ ယာဉ်မှူး ဘာတာလန်ဖာကာ့တို့သည် ကြိုတင်သတ်မှတ်ထား သော နေရာသို့ ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့တွင် ပြန်လည်သက်ဆင်းခဲ့ လေသည်။

ဆိုယု ၃၆

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူး ဗာလာရီကူဘာဆော့နှင့် ဟန်ဂေရီ သုတေသနမှူး ဘာတာလန် ဖာကာ့တို့ ပါဝင်သော ဆိုယု ၃၆ အာကာသယာဉ်ကို မေလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့သည်။ ဆိုယု ၃၆ သည် ဆိုယု ၃၅ နှင့် ချိတ်ဆက်၍ အာကာသ၌ ပျံသန်းနေ သော ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ချိတ်ဆက်လိုက်သည်။ ဆိုယု ၃၆ မှ အာကာသယာဉ်မှူးများသည် ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းမှ အာကာသယာဉ်မှူး ပိုပေါ့၊ ရူမင်တို့နှင့် ပူးပေါင်းကာ အာကာသယာဉ်မှူး ပိုပေါ့၊ ရူမင်တို့နှင့် ပူးပေါင်း ကာ အာကာသသုတေသန ပြုကြသည်။ ယင်းအာကာသယာဉ် သည် ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ချိတ်ဆက်လျက် အာကာသ၌ ကျန်ခဲ့လေသည်။

ဆိုယု ၃၇

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ဗီယက်နမ်တိုက်လေယာဉ်မှူး ဗိုလ်မှူးကြီး ဖမ်ထဝမ်နှင့် ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူး ဗက်တာဂေါ်ဘာကိုတို့ ပါဝင်သော ဆိုယု ၃၇ အာကာသယာဉ် ကို ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့ သည်။ ယင်းအာကာသယာဉ်သည် ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဆိုယု ၃၆ အာကာသစခန်းနှင့် ချိတ်ဆက်ပျံသန်းနေသော ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းနှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်း ပြုသည်။ ထို့နောက် ဆိုယု ၃၇ မှ အာကာသယာဉ်မှူးတို့သည် ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ အာကာသစခန်း၌ ရှိနေသော ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူးနှစ်ဦးနှင့် ပူးပေါင်း၍ ကမ္ဘာ၏မြေပြင်၊ ရေပြင်တို့ကို ဓာတ်ပုံရိုက်၍ လေ့လာခြင်းနှင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သုတေသနပြုခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်သည်။ ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူး ဗက်တာဂေါ်ဘာကိုနှင့် ဗီယက်နမ် တိုက်လေယာဉ်မှူးဖမ်ထဝမ်တို့ပါဝင်သော ဆိုယု ၃၇ အာကာ သယာဉ်သည် ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာသို့ ဦးတည်ပျံ သန်းလာပြီး ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသော နေရာသို့ ညင်သာစွာ သက်ဆင်းခဲ့လေသည်။

ဆိုယု ၃၈

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူး ယူရီရိုမာနန်ကိုနှင့် ကျူးဗားအာကာသယာဉ်မှူး အာနာဒူတာ မာယိုမန်ဒါ့တို့ ပါဝင်သော ဆိုယု ၃၈ အာကာသယာဉ်ကို စက်တင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ အာကာသယာဉ်မှ အာကာသယာဉ်မှူးများသည် ဆားလျု့ ၆ အာကာသစခန်းတွင် ရှိသော အာကာသယာဉ်မှူး ပိုပေါ့၊ ဗာလာရီရူမင်တို့နှင့် ပူးပေါင်း၍ ဆားလျု့ ၆ အာကာသ စခန်းတွင် သုတေသနပြုခဲ့ကြသည်။ ယင်းသို့ သုတေသနပြုရာ တွင် အလေးချိန်မဲ့သည့် အခြေအနေ၌ သကြားအပါအဝင် ပုံဆောင်ခဲ ပြုလုပ်ခြင်းများလည်း ပါဝင်သည်။ စက်တင်ဘာလ ၂၇ ရက် နေ့တွင် ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူး ယူရီရိုမာ နန်ကိုနှင့် ကျူးဗားအာကာသယာဉ်မှူး ယူရီရိုမာနန်ကိုနှင့် ကျူးဗားအာကာသယာဉ်မှူး အာနာဒူတာမာယိုမန်ဒါ့တို့ ပါဝင်သော ဆိုယု ၃၈ အာကာသယာဉ်သည် ကမ္ဘာမြေပြင်သို့ ပြန်လည်သက်ဆင်းခဲ့သည်။

နာဆာအဖွဲ့

နာဆာဟူ၍ အတိုကောက် ခေါ်သော အမေရိကန်အမျိုး သား လေကြောင်းနှင့် အာကာသအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက စီမံကိန်းချ၍ အာကာသသုတေသန ပြုရန် ၁၉၅၈ ခုနှစ်တွင် ဖွဲ့စည်းထားခဲ့သော အဖွဲ့ဖြစ်သည်။ ဝါရှင်တန်မြို့တွင် ဌာနချုပ် ဖွင့်ထားသည်။ ပထမညွှန်ကြားရေး မှူးသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး၌ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ရောက် ဂျာမန်သိပ္ပံပညာရှင် ဝါနာဗွန်ဗရောင်း ဖြစ်သည်။ ဝါနာဗွန်ဗရောင်းနှင့်အဖွဲ့သည် အာကာသသုတေသနပြုရေး အတွက် ဆက်တန် ၁၊ ဆက်တန် ၁ဘီ နှင့် ဆက်တန် ၅ အမျိုးအစား ဒုံးယာဉ်များကို တီထွင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့သည် ၁၉၆၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် နေစွမ်းအင်ဖြင့် အသုံးပြုရသော ဗက်ထရီ ပါဝင်ပြီး အလေးချိန် ၁၇၂ ပေါင် လေးသည့် ဆက် သွယ်ရေး ဂြိုဟ်တုတစ်ခုကို အာကာသသို့ ပထမဆုံး လွှတ်တင် ခဲ့သည်။ ဂြိုဟ်တုသည် မြေပြင်နှင့်အနီးဆုံး ၈၁၇ မိုင်ရှိ ကမ္ဘာ ပတ်လမ်းကြောင်းမှလည်းကောင်း ကမ္ဘာကိုပတ်၍ ပျံသန်းခဲ့ သည်။ ထို့နောက် အလေးချိန် ၇၉ ပေါင်လေးသော ဆန်ကွမ် ၂ ဆက်သွယ်ရေးဂြိုဟ်တုကို ၁၉၆၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက် နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့သည်။ ဆန်ကွမ် ၃ ဆက် သွယ်ရေးဂြိုဟ်တုကို ၁၉၆၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ ထပ်မံလွှတ်တင်ခဲ့ရာ အဆိုပါဂြိုဟ်တုသည် ဂျပန်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပနေသော အိုလင်းပစ် အားကစားပွဲအား ရုပ်မြင်သံကြား အစီအစဉ်ဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ပထမဆုံး လွှင်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။

နာဆာအဖွဲ့၏ စီစဉ်ချက်ဖြင့် ၁၉၅၈ ခုနှစ်မှစ၍ ပြုလုပ် ခဲ့သော အာကာသသုတေသနပြု အစီအစဉ်တွင် လူမပါသော အာကာသယာဉ်နှင့်ဂြိုဟ်တုများလွှတ်ခြင်းနှင့် လူမပါသော အာကာသယာဉ်များ လွှတ်၍ သုတေသနပြုခြင်းတို့ ပါဝင် သည်။ လူမပါသော အာကာသယာဉ်များဖြင့် သုတေသနပြုခြင်း သည် ရှေ့ပြေးသဘောမျိုး ဖြစ်သဖြင့် အာကာသသို့ ပစ်လွှတ် သည့် ယာဉ်များ၏ အရွယ်အစားမှာလည်း ငယ်ပြီး အာကာသ အတွင်း ပျံသန်းကာလမှာလည်း လပိုင်းသို့မဟုတ် နှစ်ပိုင်း ကာလခန့်သာ ရှိခဲ့လေသည်။ လူပါသော အာကာသယာဉ် လွှတ်၍ သုတေသနပြုခြင်းသည် အာကာသအတွင်း လူ၏ လှုပ်ရှားမှု စွမ်းရည်သိရှိရန် အာကာသယာဉ်၌ တပ်ဆင် ထားသော စက်ကိရိယာများ လိုအပ်သလို ညိှနှိုင်းရန်နှင့် ပျံသန်းနေသော အာကာသယာဉ်တွင် တပ်ဆင်ထားသော စက် ကိရိယာများ အကယ်၍ ချွတ်ယွင်းသွားပါက ပြင်ဆင်နိုင်ရန် တို့အတွက် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် လူပါသော အာကာသ ယာဉ်သည် လူမပါသော အာကာသယာဉ်ထက် အလေးချိန် ပိုစီးပြီး ငွေအကုန်အကျလည်း ပို၍ များလေသည်။ နာဆာအဖွဲ့သည် အာကာသယာဉ်များ ပစ်လွှတ်ရေး အတွက် တွန်းအားပေး ဒုံးယာဉ်များကိုလည်း တီထွင်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ တီထွင်ခဲ့သော တွန်းအားပေး ဒုံးယာဉ်များအနက် စကောက်ဒုံးယာဉ်၊ သောအေဂျီနာဒုံးယာဉ်၊ အတ္တလပ် အေဂျီနာ ဒုံးယာဉ်၊ ဆက်တန်ဒုံးယာဉ်များသည် ထင်ရှားသော ဒုံးယာဉ်မျိုး ဖြစ်သည်။ နာဆာအဖွဲ့သည် လူသားက လမျက်နှာတွင် ခြေချ နိုင်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်းရာ၌ အာကာသယာဉ်မှူးများ ပါဝင် သော အပိုလို ၁၁ လသွားယာဉ်ကို လသို့ အောင်မြင်စွာ ပစ်လွှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

အင်္ဂါဂြိုဟ်

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက အင်္ဂါဂြိုဟ်ကို စူးစမ်းရေး အတွက် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့သော ဗိုက်ကင်း ၁ အလို အလျောက် ဆက်သွယ်ရေး အာကာသယာဉ်သည် ပျံသန်းမှု ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် ဖြည့်ထားသော လောင်စာများသည် ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ကုန်ခန်းခဲ့လေသည်။ ထို့ကြောင့် မြေပြင်စခန်းမှနေ၍ အာကာသယာဉ်တွင်ရှိသော တွန်အားပေး စက်နှင့် အခြားစက်ခလုတ်များကို ပိတ်၍ အဆက်အသွယ် ဖြတ်လိုက်သည်။ ယင်းသို့ဖြင့် ဗိုက်ကင်း ၁ သည် အင်္ဂါဂြိုဟ် ပတ်လမ်းကြောင်း တစ်လျှောက် ၇၅ နှစ်ခန့် ရွေ့လျားနေပြီး နောက် ဂြိုဟ်မျက်နှာပြင်သို့ ကျသွားမည် ဖြစ်လေသည်။ သို့သော် ဗိုက်ကင်း ၁ မှ အင်္ဂါဂြိုဟ် မျက်နှာပြင်သို့ ၁၉၇၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက်နေ့တွင် ချထားခဲသော ဂြိုဟ်ဆင်း ယာဉ်သည် အင်္ဂါဂြိုဟ် ရာသီဥတုအခြေအနေနှင့် အခြား အချက်အလက်တို့ကို နောင် ၁ဝ နှစ်ကြာကာလအထိ မြေပြင် စခန်းသို့ သတင်းပို့ပေးနေမည် ဖြစ်သည်။

သောကြာဂြိုဟ်

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက သောကြာဂြိုဟ်ကို သုတေ သနပြုရန် အာကာသသို့ ပစ်လွှတ်ခဲ့သော ပိုင်အိုးနီးယား အလိုအလျောက်ဆက်သွယ်ရေး အာကာသယာဉ်သည် သောကြာ ဂြိုဟ်၌ ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုရှိပြီး ဟာရီကိန်းမုန်တိုင်း ကဲ့သို့သော မုန်တိုင်းမျိုးရှိကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဂြိုဟ်၏ လေထုလွှာအတွင်း၌ ဆာလဖျူရစ်အက်ဆစ်များပါဝင်သော တိမ်လွှာမျိုး ရှိကြောင်းကိုလည်းကောင်း မြေပြင်စခန်းသို့ ဒီဇင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် သတင်းပို့ခဲ့လေသည်။

ဆက်သွယ်ရေးဂြိုဟ်တု

အဖွဲ့ဝင်ပေါင်း ၁ဝ၅ နိုင်ငံပါဝင်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကြေးနန်းဆက်သွယ် ရေးဌာနသည် အက်တာဆက် ၅ ဆက် သွယ်ရေး ဂြိုဟ်တုတစ်ခုကို ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် အာကာသသို့ လွှတ်တင်ခဲ့လေသည်။ ယင်းဂြိုဟ်တုမှနေ၍ ကမ္ဘာအတွက် တယ်လီဖုံးလိုင်းပေါင်း တစ်သောင်းနှစ်ထောင်နှင့် ရုပ်မြင်သံကြား အစီအစဉ်လိုင်းခွဲ နှစ်မျိုးစလုံး တစ်ပြိုင်တည်း ဆက်သွယ် ပို့လွှတ်ပေးနိုင်ရန် စီစဉ်ထားလေသည်။

၁၉၈၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှ ၁၉၈၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ အတွင်းတွင် အမေရိကန် အာကာသလွန်းပျံယာဉ် အစီအစဉ်အရ လွန်းပျံယာဉ်များ အကြိမ်ကြိမ် လွှတ်တင်ခဲ့သည့်နည်းတူ ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုကလည်း ခရီစဉ်အများအပြားကို တိုးချဲ့ ပျံသန်းခဲ့သည်။ ဥရောပ အာကာသအေဂျင်စီနှင့် အာရှနိုင်ငံ အချို့ကလည်း ဂြိုဟ်တုများ လွှတ်တင်ခဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန် လွန်းပျံယာဉ်များ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကမ္ဘာပတ် အာကာသလွန်းပျံယာဉ် ကိုလံဗီယာကို ပထမဆုံးအကြိမ် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ လွန်းပျံခရီးစဉ်အဖြစ် ၁၉၈၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့ တွင် လွှတ်တင်ခဲ့သည်။ လေးကြိမ် စမ်းသပ်ပျံသန်းခဲ့ပြီးနောက် ပဉ္စမခရီးစဉ်အဖြစ် ပျံသန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင်း ကိုလံဗီယာ လွန်းပျံယာဉ်က တစ်ကြိမ်၊ ချယ်လင်ဂျာ လွန်းပျံ ယာဉ်က သုံးကြိမ် ထပ်မံပျံသန်းခဲ့သည်။ လွန်းပျံယာဉ်နှစ်စင်း ပေါင်း ကိုးကြိမ်ပျံသန်းရာ ပထမအစ လေးကြိမ်တွင် ယာဉ်မှူး နှစ်ဦးစီ လိုက်ပါကြကာ ပဉ္စမနှင့် ဆဋ္ဌမအကြိမ်တွင် လေးဦးစီ လိုက်ပါကြ၍ သတ္တမနှင့်အဋ္ဌအအကြိမ်တွင် ငါးဦးစီ လိုက်ပါပြီး နောက်ဆုံးဖြစ်သော နဝမအကြိမ်တွင် ခြောက်ဦးလိုက်ပါသည်။

ပထမအကြိမ်တွင် ၅၄ နာရီကြာ လည်ပတ်ပြီး ကမ္ဘာကို ၃၆ ကြိမ် ပတ်ခဲ့သည်။ တတိယလွန်းပျံယာဉ်ခရီးစဉ်သည် ရှစ်ရက် ကြာ၍ ကမ္ဘာကို ၁၂၉ ကြိမ် ပတ်ခဲ့သည်။ ဆဋ္ဌမမြောက် ကိုလံဗီယာယာဉ်၏ လွန်းပျံယာဉ်ခရီးစဉ်သည် ၁ဝ ရက်ကျော် ကြာခဲ့သည်။

ကိုလံဗီယာထက် ပိုမိုပေါ့ပါး၍ ပိုမိုအားကောင်းသော ချယ်လင်ဂျာအာကာသ လွန်းပျံယာဉ်သည် အင်ဂျင်အက်ကွဲမှု ကြောင့် ပျံသန်းရေးအစီးအစဉ် နှစ်လခန့် နှောင့်နှေးခဲ့ရသည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဧပြီလ ၄ ရက်တွင် ချယ်လင်ဂျာကို ပထမဆုံး လွှတ်တင်သည်။ ၁၉၇၃ ခုနှစ်က စကိုင်းလက် ၁ တွင် စီးနင်း လိုက်ပါဖူးသူ ပေါဝိုက်ဇ်က ချယ်လင်ဂျာ၏ ပထမဆုံး ခရီးစဉ် ကို ဦးဆောင်ခဲ့ရာ အမေရိကန်လေတပ်ဗိုလ်မှူးကြီး ကာရိုးဘော့ ကိုက မောင်းနှင်၍ ဒေါက်တာ စတိုရီ မတ်စဂရေ့နှင့် ဒေါ်နယ် ပီတာဆင်တို့လည်း လိုက်ပါသည်။ ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာပေါ်သို့ ပြန်လည်ဆင်းသက်ခဲ့သည်။

ချယ်လင်ဂျာ အာကာသလွန်းပျံယာဉ်၏ ဒုတိယခရီးစဉ်သည် ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် စတင်ပျံသန်းသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ပထမဆုံးအမျိုးသမီး အာကာသ ယာဉ်မှူးအဖြစ် အသက် ၃၂ နှစ်ရှိ ဒေါက်တာ ဆယ်လီရိုက် စီးနင်း လိုက်ပါသည်။ ကျန်အာကာသယာဉ်မှူး လေးဦးမှာ အမေရိကန် လေတပ်ဗိုလ်မှူးကြီး ဂျွန်ဖေဗီယန်နှင့် ဒေါက်တာ နော်မန် သာဂတ်တို့ ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်မှူးကြီး ကရစ်ပင်သည် ၁၉၈၁ ခုနှစ်က ပထမဆုံး အာကာသလွန်းပျံယာဉ်ခရီးတွင် ပါဝင်ဖူးသည်။ အနစ်စီအမည်ရှိ ကနေဒါနိုင်ငံတွင် ဆက်သွယ် ရေး ဂြိုဟ်တုနှင့် ပလာပါဘီအမည်ရှိ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတနိုင်ငံ ပိုင် ဆက်သွယ်ရေး ဂြိုဟ်တုတို့ကို ချယ်လင်ဂျာ အာကာသ လွန်းပျံယာဉ်က အောင်မြင်စွာ ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။ ကနေဒါ နိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်သော ယန္တရားလုပ်သား စက်လက်တံဖြင့် အနောက်ဂျာမနီဂြိုဟ်တုကို လွှတ်ခြင်း၊ ပြန်လည်ဖမ်းယူခြင်း ပြုလုပ်သည်။ ချယ်လင်ဂျာသည် ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ပြန်လည် ဆင်းသက်သည်။

အဋ္ဌမမြောက် အာကာသလွန်းပျံယာဉ် ခရီးစဉ်သည် ချယ် လင်ဂျာ အာကာသလွန်းပျံယာဉ်၏ တတိယမြောက် ခရီးစဉ် ဖြစ်သည်။ ဩဂုတ်လ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် စတင်ပျံသန်း၍ စက်တင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့တွင် ဆင်းသက်သည်။ ဒုတိယ ဗိုလ်မှူးကြီး ဂူရီယန် ဘလူးဖို့၊ ဒင်နီယယ် ဘရန်ဒင်စတိုင်း၊ ရစ်ချတ် ထရူးလီ၊ ဒေးဂတ်ဒနာနှင့် ဒေါက်တာဝီလျံသွန်းတန် တို့ စီးနင်းလိုက်ပါသည်။ ဘလူးဖို့သည် အမေရိကန် ပြည် ထောင်စု၏ ပထမဆုံး နီးဂရိုး အာကာသယာဉ်မှူးဖြစ်သည်။

ထရူးလီသည် ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် ပျံသန်းခဲ့သော ဒုတိယ အကြိမ် အာကာသလွန်းပျံယာဉ်ခရီးစဉ်တွင် ပါဝင်ခဲ့ဖူးသည်။ ချယ်လင်ဂျာ လွန်းပျံယာဉ်သည် အသံလွှင့် ဆက်သွယ်ရေးနှင့် ရာသီဥတု ခန့်မှန်းရေးအတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဂြိုဟ်တုအင်ဆက် ၁ ဘီကို ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။

နဝမမြောက် အာကာသလွန်းပျံယာဉ်ခရီးသည် ၁၉၈၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် စတင်သည်။ ဥရောပ အာကာသ အေဂျင်စီ (အီးအက်စ်အေ)က ဆောက်လုပ်သော ဓာတ်ခွဲ စမ်းသပ်ခန်းကို သယ်ယူသွားပြီး အာကာသ ဟင်းလင်းပြင်တွင် ဓာတ်ခွဲ စမ်းသပ်ကြသည်။ ဗဲလဂျီယမ်၊ ဗြိတိန်၊ အီတလီ၊ ဂျပန်၊ ဆွစ်ဇာလန်နှင့် အမေရိကန်တို့မှ ပေးအပ်သောပစ္စည်း များကို ဓာတ်ခွဲ စမ်းသပ်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

နဝမမြောက် ပျံသန်းမှုတွင် မြေပြင်သို့ ဆင်းသက်ခါနီး၌ ကွန်ပျူတာစက်ငါးလုံးအနက် နှစ်လုံးပျက်သဖြင့် ရှစ်နာရီ နောက်ကျပြီး မြေပြင်သို့ ဆင်းခဲ့ရသည်။

ဆိုဗီယက်လွန်းပျံယာဉ်များ

ဆိုဗီယက် လွန်းပျံယာဉ်များသည် ကမ္ဘာပတ်ပင်မဘူတာ ယာဉ်များနှင့်အတူ အရှိန်မပျက် လှုပ်ရှားနေကြသည်။ ယခုတိုင် ပျံသန်းလှုပ်ရှားနေသော ကမ္ဘာပတ်ဘူတာယာဉ်မှာ အမှတ် ၇ ဆားလျု့ဖြစ်သည်။

အနာတိုလီ ဘီရီဇိုဗွိုင်းနှင့် ဗလင်တင်း လီဗီဒက်တို့သည် ဆိုယုတီ ၅ ဖြင့် ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်း၌ ၂၁၁ ရက်ၾကာ စီးနင်းလိုက်ပါခဲ့ပြီးနောက် ၁၉၈၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁ဝ ရက် နေ့တွင် ကာဇက်စတန်၌ ပြန်လည်ဆင်းသက်သည်။ အာကာသ ထဲတွင် အရှည်ကြာဆုံး နေခဲ့သည့် စံချိန်အဖြစ် ၁၉၈ဝ ပြည့် နှစ် အောက်တိုဘာလက ဆိုဗီယက်တို့ပင် တင်ထားခဲ့သော စံချိန် ၁၈၅ ရက်ကို ချိုးလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်တို့၏ စံချိန်သည် ၁၉၇၄ ခုနှစ်က စကိုင်းလက် ၄ ဖြင့် တင်ထား သည့်စံချိန် ၈၄ ရက် ဖြစ်သည်။ အနာတိုလီ ဘီရီဇိုဗွိုင်းနှင့် ဗလင်တင်း လီဗီဒက်တို့သည် ဆိုယုတီ ၅ ဖြင့်ပင် ၁၉၈၂ ခုနှစ် မေလ ၃ ရက် နေ့က အာကာသထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဘူတာယာဉ်ဆားလျု့ ၇ နှင့် မေလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ချိတ်တွဲ ပျံသန်းခဲ့သည်။ တစ်ဖန် ဆားလျု့ ၇ ပေါ်တွင် စီးနင်းလိုက်ပါ နေစဉ် ဇွန်လတွင် ဆိုယုတီ ၆ က လည်း ကောင်း၊ ဩဂုတ် လတွင် ဆိုယုတီ ၇ ကလည်းကောင်း၊ ဘီရီဇိုဗွိုင်းတို့ထံသို့ အလည်အပတ် လာရောက်ခဲ့သည်။ ဆိုယုတီ ၆ ပေါ်တွင် အမျိုးသား အာကာယာဉ်မှူး သုံးဦး ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဆိုယုတီ ၇ ပေါ်တွင် အမျိုးသားနှစ်ယောက်နှင့် အမျိုးသမီးဆာဗက်လာနာ ဆဗစ်ဆကာယာသည် ဆိုဗီယက်၏ ဒုတိယမြောက် အမျိုးသမီး အာကာသယာဉ်မှူးဖြစ်သည်။ ဆားလျု့ ၇ အတွက် ရိက္ခာပစ္စည်း များ၊ လောင်စာနှင့် သိပ္ပံပစ္စည်းများကို ပရိုဂရက် ၁၃-၁၆ ဂြိုဟ်တုနှင့် ကော့စမော့ အာကာသယာဉ်မှူးများသည် အပျော် တမ်း ရေဒီယိုဝါသနာရှင်များ အသုံးပြုမည့် အက်စကာရာ ၂ နှင့် အက်စကာရာ ၃ ဂြိုဟ်တုငယ်များကို ပစ်လွှတ်သည်။

ကမ္ဘာ၏ မျက်နှာပြင်ကို ဓာတ်ပုံပေါင်း ၂ဝ⁠ဝဝဝ ရိုက်ယူသည်။ ထို့ပြင် ဆေးပညာနှင့် ဇီဝဗေဒစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဆိုယုတီ ၈ ကို ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့တွင် လွှတ်တင်သည်။ ဗလာဒီမာ တီးတော့၊ ဆိုယုတီ ၃ အင်ဂျင် နီယာ ဂျင်နဒီ စထရက်ကားလော့နှင့် ဆိုယုတီ ၇ ပျံသန်းရေး အင်ဂျင်နီယာ အလက်ဇြႏၵား ဆရီဘရော့တို့ စီးနင်းလိုက်ပါ သည်။ ကော့စမော့ ၁၄⁠၄၃ နှင့် မတ်လ ၁ဝ ရက်နေ့က ချိတ်ဆွဲ မိထားသော ဆားလျု့ ၇ ဘူတာယာဉ်ကို ချိတ်တွဲမိရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ရာ မအောင်မြင်ခဲ့ချေ။ ဆိုယုတီ ၈ သည် ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသည်။

ဆိုယုတီ ၉ သည် ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် စတင်ထွက်ခွာလာပြီး ဆားလျု့ ၇ ဘူတာယာဉ်နှင့် ကော့စမော့ ၁၄⁠၄၃ ယာဉ်တွဲကို အောင်မြင်စွာ ချိတ်တွဲသည်။ ဆိုယုတီ ၉ တွင် ၁၉၇၉ ခုနှစ်က ဆိုယု ၃၂ ကို ကွက်ကဲခဲ့သူ ဗလာဒီမာ လီယက်ဟော့နှင့် အလက်ဇြႏၵား အလက်ဇန်းဒရော့တို့ စီးနင်း လိုက်ပါသည်။

ဆားလျု့ ၇၊ ကော့စမော့ ၁၄⁠၄၃ နှင့် ဆိုယုတီ ၉ တို့ ယာဉ်တွဲသည် ယနေ့ထိ အာကာသ သုတေသနသမိုင်းတွင် အကြီးဆုံး ယာဉ်တွဲဖြစ်၍ တန် ၄ဝ လေးသည်။ ကော့စမော့ ၁၄⁠၄၃ သည် ဆားလျု့ ၇-ဆိုယုတီ ၉ အတွဲမှာ ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ခွဲခွာ၍ မြေပြင်သို့ ချောမောစွာ ဆင်းသက်ခဲ့သည်။ ဆိုယုတီ ၉ သည် ဆားလျု့ ၇ ၏ ပဲ့ပိုင်းမှ ထွက်ခွာပြီး ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဦးပိုင်း၌ ပြန်လည် ချိတ်သည်။

ဆိုဗီယက် လွန်းပျံယာဉ် အစီအစဉ်တွင် အရှေ့ဥရောပနိုင်ငံ များ၊ ဗီယက်နမ်၊ မွန်ဂိုလီးယား၊ ကျူးဗားတို့အပြင် ပြင်သစ် နိုင်ငံသားများကိုပါ ကူးတို့ယာဉ်ဖြင့် ဘူတာယာဉ်သို့ သယ် ဆောင်ကာ သိပ္ပံပညာ လေ့လာစေသည်။ အိန္ဒိယအမျိုးသားများ ဖြစ်သော ရကက်ရှားမားနှင့် ရာဗစ်မာလဟိုထရာတို့ကို အာကာ သယာဉ်နှင့် လိုက်ပါနိုင်အောင် မော်စကို၌ သင်တန်းပေးလျက် ရှိသည်။

ဆိုဗီယက်သည် ၁၉၈၂ ခုနှစ် မေလနှင့် ၁၉၈၃ ခုနှစ် စက် တင်ဘာလအတွင်းတွင် ကော့စမော့ဂြိုဟ်တု ၁၃၇ဝ မှ ကော့ စမော့ ၁၄၉၈ အထိ လွှတ်တင်ခဲ့သည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် သီတင်းတစ်ပတ်လျှင် နှစ်လုံးကျ လွှတ်တင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ၁၉၈၂ ခုနှစ်အတွင်းတွင် ဆိုဗီယက်သည် ကော့စမော့ဂြိုဟ်တု ၁ဝ၁ လုံး လွှတ်တင်ခဲ့၍ ထိုနှစ်အတွင်း လွှတ်တင်သည့် အမေရိကန်ဂြိုဟ်တု အရေအတွက်၏ ငါးဆခန့် ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ဒစ်ကာဗာရာ ထောက်လှမ်းရေး ဂြိုဟ်တုများ ကို၁၉၅၉ ခုနှစ်တွင် စတင် ပစ်လွှတ်ခဲ့ပြီး ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ကော့စမော့ ထောက်လှမ်းရေး ဂြိုဟ်တုများကို ၁၉၆၂ ခုနှစ်က စတင် ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ကော့ စမော့ဂြိုဟ်တုများကို ဂြိုဟ်တုဖျက် ဂြိုဟ်တုစနစ် စမ်းသပ်ရာ တွင် အသုံးပြုသည်။ ဂြိုဟ်တုများကို ကြားဖြတ်ဖျက်ဆီးပစ်မည့် ကမ္ဘာပတ်ဗုံး တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၁၉၆၈ ခုနှစ်က ကော့စမော့ ၂၄၉ နှင့် ကော့စမော့ ၂၅၂ တို့သည် ကော့စမော့ ၂၄၈ အနီး သို့ ရောက်ရှိချိန်တွင် တစ်စစီ ပေါက်ကွဲပျက်စီးသွားခဲ့ခြင်း၊ ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်က ကော့စမော့ ၃၇၃ အနီးသို့ ရောက်ရှိသွား သော ကော့စမော့ ၃၇၄နှင့် ကော့စမော့ ၃၇၅တို့ ပေါက်ကွဲ ပျက်စီးသွားခြင်းတို့သည် ဂြိုဟ်တုဖျက် ဂြိုဟ်တုစနစ်ကို စမ်းသပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ကော့စမော့ ၁၃၇၉က ကော့စမော့ ၁၃၇၅ ကို ပျက်စီးစေလောက်အောင် ချဉ်းကပ်သွားသော စမ်း သပ်ချက်ကိုလည်း ၁၉၈၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့က ပြုလုပ် ခဲ့သည်ဟု သတင်းများထွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၃ဝ ရက်နေ့က လွှတ်တင်ခဲ့သော နျူးကလီးယားအင်အားသုံး ထောက်လှမ်းရေးဂြိုဟ်တု ကော့စမော့ ၁၄ဝ၂ သည် ပျက်ကျ သွားကြောင်း ဆိုဗီယက်တာ့စ်သတင်းဌာနက ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက် နေ့တွင် ကြေညာသည်။ သန့်စင်ပြီး ယူရေနီယမ်နှင့် နျူးကလီးယားပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပေါ်စေသော ဘေးထွက်ပစ္စည်းများ ၁ဝ၈ ပေါင်ခန့် ပါဝင်သည့် နျူးကလီး ယားလောင်စာအိမ်သည် ကမ္ဘာ့လေထုအတွင်း ဝင်ရောက်ပျက်စီး သွားပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာထဲသို့ ကျသွားသည်ဟု ဆိုသည်။

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၏ နျူးကလီးယားအင်အားသုံးဂြိုဟ်တု ကော့စမော့ ၉၅၄ မှ အစိတ်အပိုင်း အချို့သည် ၁၉၇၈ ခုနှစ်က ကနေဒါနိုင်ငံပေါ်သို့ ပျက်ကျခဲ့ဖူးသည်။

ဆက်သွယ်ရေးဂြိုဟ်တုများ

ဂြိုဟ်သွားယာဉ်တို့အပြင် သတင်းပို့ဆက်သွယ်ရေး ကမ္ဘာပတ်ဂြိုဟ်တုများ၊ မိုးလေဝသစုံစမ်းသတင်းပေးသော ဂြိုဟ်တုများ စသဖြင့် ဂြိုဟ်တုမျိုးစုံကို လွှတ်တင်အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ်ဆန်းတွင် ရရှိသော သတင်းအရ အာကာသတွင် အသက်ဝင် လှုပ်ရှားနေသော ဂြိုဟ်တုပေါင်း ၁၂၇၇-ခု ရှိနေသည်။

စပိန်၊ ပြင်သစ်၊ အနောက်ဂျာမနီ၊ ဗဲလဂျီယမ်၊ ဒိန်းမတ်၊ နယ်သာလန်၊ အီတလီ၊ ဗြိတိန်၊ ဆွီဒင်နှင့် အိုင်ယာလန်တို့ ပါဝင်သော ဥရောပအာကာသအေဂျင်စီ (အီးအက်စ်အေ)သည် ဆယ်နှစ်ကာလ အတွင်း ဒေါ်လာကုဋေ ၁၂ဝ အရင်းအနှီးပြု၍ အာကာသသိပ္ပံလောကသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၃-ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့က စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော ဥရောပအာကာသ အေဂျင်စီသည် အယ်ရီယံဒုံးကျည်ကို ၁၉၈၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂ဝ ရက်နေ့က ဂိုင်ယာကိုးရိုးကျွန်း အာကာသစခန်းမှ စတင်ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။ ငါးကြိမ်ပစ်လွှတ်ခဲ့ရာ သုံးကြိမ်အောင်မြင်သည်။ ဆဋ္ဌမအကြိမ်မြောက် အယ်ရီယံဒုံးပျံကို ၁၉၈၃-ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့တွင် အောင်မြင်စွာ ပစ်လွှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဂျပန်၊ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှားတို့သည် ကိုယ်ပိုင်ဂြိုဟ်တုများကို လွှတ်တင်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် ၁၉၇၃-ခုနှစ်က ဂြိုဟ်တုများ စတင် ပစ်လွှတ်ခဲ့ပြီးနောက် ဟိမဝါရီ ခေါ် နေကြာပန်းအမည်ရှိ မိုးလေဝသဂြိုဟ်တုကို ၁၉၈၁-ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့က ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။ ဟီမဝါရီ ၂ ဂြိုဟ်တုကို ထပ်ဆင့် ပစ်လွှတ်သောအခါ ဒေါ်လာငွေသန်း ၈ဝဝ ကုန်ကျခဲ့သည်။ ဟီမဝါရီမှပို့သော မိုးလေဝသ သတင်းကို ဂျပန်ရုပ်မြင်သံကြားလွှင့် အစီအစဉ်မှ နေ့စဉ်လွှင့်ထုတ်လျက် ရှိသည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးဆက်သွယ်ရေးဂြိုဟ်တုကို ဂျပန်အမျိုးသား အာကာသဖွံ့ဖြိုးရေး အေဂျင်စီက လွှတ်တင်သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် အက်ပက်ဂြိုဟ်တုကို ၁၉၈၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် လွှတ်တင်ပြီးနောက် ၁၉၈၂ ခုနှစ်ထဲတွင် အင်ဆက် ၁ အေ ဂြိုဟ်တုကို လွှတ်တင်ခဲ့ရာ ၁၉၈၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ (၆) ရက်နေ့တွင် အရန်လောင်စာများ အကုန်သုံးပြီး လုပ်ငန်းများ ရပ်ဆိုင်းသွားသည်။ အင်ဆက် ၁ ဘီကို ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ချယ်လင်ဂျာလွန်းပျံယာဉ်က ပစ်လွှတ်ပေးသည်။ အိန္ဒိယလုပ်ဒုံးပျံဖြင့် ၁၉၈ဝ ပြည့် နှစ်က ဂြိုဟ်တုတစ်ခု လွှတ်တင်ခဲ့ပြီးနောက် ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့က နောက်ထပ် လွှတ်တင်ခဲ့ပြန်သည်။ တစ်ဖန် ရှာရီဟာရီကိုတာကျွန်းရှိ ဒုံးပစ်စင်မှ ရောဟဏီဂြိုဟ်တုတစ်လုံးကို အက်စ်အယ်ဗီ ၃ ဖြင့် လွှတ်တင်ပြန်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံကလည်း ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ဂြိုဟ်တုလောကထဲသို့ ဝင်လာခဲ့သည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၁၉) ရက်နေ့အထိ ဂြိုဟ်တု ၁ဝ ခုကို အောင်မြင်စွာ ပစ်လွှတ်ခဲ့လေသည်။

အစ္စရေးအာကာသအေဂျင်စီကို ၁၉၈၃ ခုနှစ် မတ်လ (၂၂)ရက်နေ့တွင်ဖွဲ့စည်းပြီးနောက် ဥရောပအာကာသ အေဂျင်စီနှင့် အမေရိကန်အမျိုးသား အာကာသအေဂျင်စီ (နာဆာ) တို့၏ အကူအညီဖြင့် ဒေါ်လာ ၄၇၆ဝ⁠ဝဝ အကုန်အကျခံ၍ ဆက်သွယ်ရေး ဂြိုဟ်တု လွှတ်တင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။

အသက်ကယ်ဂြိုဟ်တု

ဂြိုဟ်တုများအနက်အအသ ထူးထူးခြားခြား အကျိုးပြုခဲ့သော ဂြိုဟ်တုကား ကော့စပတ်စ်-ဆာဆတ် ကယ်ဆယ်ရှာဖွေရေး ဂြိုဟ်တု ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၊ ကနေဒါ၊ ဆိုဗီယက်နှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့ ပါဝင်သော ကော့စပတ်စ်-ဆာဆတ် ကမ္ဘာပတ် ဂြိုဟ်တုများ သည် အရေးပေါ် အခက်အခဲကြုံရသော လေယာဉ်၊ ရေယာဉ် စသည်တို့၏ သတင်းကို အလျင်အမြန် ဖမ်းယူကာ မြေပြင်ရှိ သတင်း ဖမ်းယူရေးစခန်းသို့ ဖြစ်ပွားသည့်မှုခင်း၊ ဖြစ်ပွားရာ နေရာ၊ အချိန်၊ နာရီ စသည်တို့ကို အမှားအယွင်း အလွန်နည်း စွာဖြင့် သတင်းပို့လေသည်။ ကော့စပတ်စ်-ဆာဆတ်ဂြိုဟ်တု အစုကပေးသော သတင်းအရ လူအမြောက်အမြားကို အသက် ဘေးမှ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။

ယူနိစပေ့စ်-၈၂

အာကာသ လေ့လာရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ အသုံးပြုရေးဆိုင်ရာ ညီလာခံကို ဩစတျေးလျနိုင်ငံ ဗီယင်နာမြို့တွင် ၁၉၈၂ ခုနှစ်

အာကာသသုတေသန(၁၉၈၈ ခုနှစ်) ၁၉၈၈ ခုနှစ် အတွင်းတွင် အာကာသ သုတေသနလုပ်ငန်း ကို တစ်နိုင်ငံချင်း သာမက ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ကြသည်ကို လည်း တွေ့ရှိရသည်။

မီယာအာကာသစခန်းယာဉ်

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက လွှတ်တင်ထားသော အာကာသ စခန်းယာဉ် မီယာ (ငြိမ်းချမ်းရေး) ပေါ်တွင် ၁၉၈၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှစ၍ ရောက်ရှိနေခဲ့ကြသော အာကာသ ယာဉ်မှူး တို့မှာ ဗလာဒီမာတီးတော့နှင့် မူဆာမင်နာရော့တို့ ဖြစ်ကြသည်။ မီယာတွင် အာကာသယာဉ်များ ဆိုက်ကပ်နိုင်သော နေရာ ခြောက်နေရာရှိသည့်အနက် တစ်နေရာတွင် ကဗန့်အမည် ရှိ အာကာသယာဉ်ငယ် ချိတ်တွဲထားသည်။ တီးတော့နှင့် မင်နာ ရော့တိုသည် ထိုယာဉ်ငယ်ပေါ်၌ နက္ခတ္တရူပဗေဒ သုတေသန လုပ်ငန်းများပြုလုပ်ကြသည်။ အာကာသထဲသို့ထွက်၍ မီယာ၏ နေစွမ်းအင် ဘက်ထရီကို မွမ်းမံသည်။ တစ်ပိုင်း လျှပ်ကူးပစ0x038ည်း များပါသည့် အလင်းလျှပ်စစ် အစိတ်အပိုင်းသစ်ကို တပ်ဆင် သည်။ ကမ္ဘာ့လေထု ပြင်ပဆိုင်ရာ နက္ခတ္တဗေဒပညာ နယ်ပယ် အတွက် ကြယ်စုံသောကောင်းကင်ပြင်ကို ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ဖြင့် ဓာတ်ပုံများ ရိုက်ကူးသည်။ အာရှာ မေဂျာ တာရာစုတစ်ခွင်ကို ဂလေဇာအမည်ရှိ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်သုံး တယ်လီစကုပ်ဖြင့် လေ့လာကြသည်။ အာကာသတွင် အဏုဒြပ်ဆွဲငင်အား အခြေအ နေ၌ ကော်လွိုက်ပျော်ရည် ဖွဲ့တည်မှု၏ ဆန်းပြားပုံကိုစူး စမ်းကြ သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂ဝ ရက်နေ့တွင်လည်း တီးတော့နှင့် မင်နာရော့တို့သည် အာကာသ အတွင်းထွက်၍ လမ်းလျှောက်ကြစဉ် ကဗန့်ယာဉ်ငယ်ရှိ အိပ်က်စ်ရောင်ခြည် မှန်ပြောင်း၏နေရာတွင် ဒတ်ချ်နှင့် ဗြိတိသျှပညာရှင်များ ပုံစံ ထုတ်ထားသော ဒီမိုဂျူလေတာယူနစ်ကို အစားထိုး တပ်ဆင် သည်။ ဒီမိုဂျူ လေတာယူနစ်ကို တပ်ဆင်ခြင်းဖြင့် ရွန်ဂျင့်လေ့ ကျင့်ရေးဌာန သိပ္ပံကိရိယာများသုံးစွဲမှုကို တွင်ကျယ်လာစေမည် ဖြစ်သည်။ အီလက်ထရွန်နှင့် ပိုစီထရွန် ဖြာထွက်မှုနှင့် သံလိုက် ရောင်စဉ်တို့ကို တိုင်းတာသော ကိရိယာ များကိုအသုံးပြုလျက် ဆိုဗီယက် အာကာသယာဉ်မှူးတို့သည် ကမ္ဘာမြေကြီး၏ အနီးဝန်း ကျင်ရှိအာကာသတွင် ၎င်းတို့ပျံ့နှံ့ပုံကို လေ့လာသွားရန် အစပျိုး လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ တီးတော့နှင့်မင်နာရော့တို့သည် အာကာသ၌ ၃၂၆ ရက်ကြာ နေထိုင်သွားသော ယူရီရိုမန်နင်ကိုနှင့် ရက်ပေါင်း ၁၆ဝ ကြာနေထိုင်သွားသော အဲလက်ဇန်းဒရောတို့၏ နေရာတွင်ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသူများ ဖြစ်သည်။

ဆိုဗီယက် အာကာသယာဉ် တီအမ်-၇ သည် ၁၉၈၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် အာကာသယာဉ်မှူး အဲလက်ဇန်းဒါးဗို ကော့၊ ဆာဂျီကရီကာလက်ဗ်နှင့် ယန်းလုရှရက်တီယင် တို့ကို တင်ဆောင်လျက် ကမ္ဘာမြေပြင်မှထွက်ခွာလာရာ ၂၉ ရက်နေ့ တွင် မီယာ အာကာသစခန်းယာဉ်သို့ ရောက်ရှိသည်။ ထိုအာကာ သယာဉ်မှူးတို့သည် တီးတော့၊ မင်နာရော့နှင့် ဆရာဝန် ဗယ်လာ ရီ ပိုယာကော့တို့နှင့် တွေ့ဆုံကြသည်။ တီးတော့နှင့် မင်နာရော့ တို့ ယန်းလုရှရက် တီယင်နှင့်အတူ ကမ္ဘာမြေပြင်သို့ ပြန်လာကြ သည့်အခါ ဗိုကော့၊ ဆီဂျီ ကရီကာလက်ဗ်နှင့် ဗယ်လာရီ ပိုယာ ကော့တို့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ကုန်ဆုံးသည်အထိ မီယာ ပေါ်တွင် လုပ်ငန်းတာဝန်များ ဆက်လက်ထမ်းဆောင်ကြမည် ဖြစ်သည်။ တီးတော့နှင့် မင်နာရော့တို့သည် ၁၉၈၈ ခုနှစ်နိုဝင် ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အာကာသအတွင်း အရှည်ကြာဆုံး စံချိန်တင်နိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ရိုမန်နင်ကိုက အာကာသတွင် ၃၂၆ ရက်ကြာ နေထိုင်မှုစံချိန်တင်နိုင်ခဲ့ရာ ယင်းစံချိန်ကို တီးတော့နှင့် မင်နာရော့တို့ကချိုး လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ တီးတော့နှင့် မင်နာရော့ တို့သည် ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာမြေပြင်သို့ပြန်လာ သည်။

ဆိုဗီယက် + ပြင်သစ် ပူးပေါင်းလေ့လာမှု

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့သည် အာကာ သစူး စမ်းလေ့လာမှုကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လွန်ခဲ့သော ၂၂ နှစ်ကပင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။ အနောက် ဥရောပ နိုင်ငံ များအနက် ပြင်သစ်နိုင်ငံသည် ယင်းကိစ္စအတွက် ပထမဆုံးလက် မှတ် ရေးထိုးခဲ့သောနိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ပူးတွဲ စီမံ ကိန်းပေါင်း ၅ဝ ခန့်ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ပထမဆုံး ပူးတွဲ လုပ်ငန်းရပ်များတွင် ဆိုဗီယက်ဂြိုဟ်တုနှင့် ပြင်သစ်လုပ် လေပူ ဖောင်းများဖြင့် တိမ်များကိုလေ့လာခြင်း၊ လကမ္ဘာစူးစမ်း လေ့လာ မှုလုပ်ငန်းများ အရပ်ရပ်တွင် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းနှင့် ပြင်သစ်မက်စ် ဂြိုဟ်တုကို လွှတ်တင်ပေး ခဲ့ခြင်းတို့ပါဝင်သည်။

၁၉၈၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၈ ခုနှစ်အထိ အင်္ဂါဂြိုဟ်နှင့် ဟယ်လီကြယ် တံခွန်တို့ကို ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုက လေ့လာခဲ့ရာ သိပ္ပံကိရိ ယာများကို ပြင်သစ်က အားတက်သရော တီထွင်ပေးခဲ့သည်။

ယင်းလေ့လာမှုကြောင့် ကြယ်တံခွန်များ မည်သို့ပေါင်းစပ်ထားပြီး မည်သည့်ဂုဏ်သတ္တိများရှိသည်ကို လူတို့ပထမဆုံး သိရှိနိုင်ခဲ့ကြ သည်။

အင်္ဂါဂြိုဟ်၏ အရံဂြိုဟ်ဖြစ်သော ဖိုဘို့စ်ဂြိုဟ်ကို နိုင်ငံတကာ က စူးစမ်းလေ့လာသော အစီအစဉ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံက ပါဝင်ခဲ့ သည်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် ဖိုဘို့စ်ကိုလေ့လာရန် လူမ ပါသော အာကာသ ယာဉ် နှစ်စင်းကို ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ တွင် ငါးရက်ခြားလျက် တစ်စင်းပြီး တစ်စင်း လွှတ်တင်ခဲ့သည်။

ဖိုဘို့စ်-၁ သည် ရေဒီယို အဆက်အသွယ်များ ပြတ်တောက်သွား သည်၊ ဖိုဘို့စ်-၂ကို ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်နေ့တွင် လွှတ်တင်ခဲ့ရာ ရေဒီယို အဆက်အသွယ်များ ဆက်လက်ရရှိနေပြီး သတ်မှတ်သောနေရာသို့ ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ သို့မဟုတ် မေလ တွင်ရောက်ဖွယ်ရှိသည်။ ဖိုဘို့စ်-၂ သည် နိုင်ငံပေါင်း ၁၃ နိုင်ငံ နှင့်ဥရောပအာကာသ အေဂျင်စီတို့မှ သိပ္ပံပညာရှင်များက တီထွင် ပေးသော ကိရိယာတန်ဆာပလာ ၂ဝ ကျော်ကို သယ်ဆောင်သွား သည်။ ပြင်သစ် နိုင်ငံကလည်း ဖိုဘို့စ်အရံဂြိုဟ်၏ ဓာတုဖွဲ့စည်း ပုံကို သိရှိနိုင်ရေးအတွက် ဂြိုဟ်မျက်နှာပြင်ကို ဖောက်ခွဲနိုင်သော သေနတ်တစ်မျိုးကို တီထွင်တပ်ဆင် ပေးလိုက်သည်။

မီယာစခန်းယာဉ်သို့ ၁၉၈၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက် နေ့က သွားရောက်ခဲ့သော ဆိုဗီယက်-ပြင်သစ် အာကာသခရီးစဉ် တွင် ဆေးဝါးနှင့် ဇီဝဗေဒပညာရပ်ကို သုတေသနပြုသည်။

၁၉၈၂ ခုနှစ်က ပထမအကြိမ် ဆိုဗီယက်-ပြင်သစ် အာကာသ ခရီးစဉ်အတွင်း စတင်စမ်းသပ် လေ့လာခဲ့သော သုတေသန လုပ်ငန်းကိုဆက် လက် ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ပြင်သစ် အာ ကာသယာဉ်မှူး ယန်းလု ကရီတီယင်သည် ၁၉၈၂ ခုနှစ်အာကာ သခရီးစဉ်တွင်လည်း လိုက်ပါခဲ့ဖူးသည်။

ဘူရန်အာကာသလွန်းပျံယာဉ်-ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုသည် ပထမဆုံး အာကာသလွန်းပျံယာဉ် ဘူရန် (နှင်းမုန် တိုင်း) ကို ၁၉၈၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် အောင်မြင်စွာ လွှတ် တင်နိုင်ခဲ့ပြီး အောင်မြင်စွာပြန် လည်ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့သည်။

ယာဉ်မှူးမပါသော ထိုလွန်းပျံယာဉ်သည် ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်း တွင် ကမ္ဘာကို နှစ်ပတ်⁠ပတ်ခဲ့သည်။

စီးပွားဖြစ် ဂြိုဟ်တုလွှတ်တင်မှု

ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုသည် အခကြေးငွေယူ၍ ဂြိုဟ်တု လွှတ်တင်ပေးမှုကို ၁၉၈၈ ခုနှစ် မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ပထမဦးဆုံး ပြုလုပ်သည်။ ၁၉၈၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလက စတင်ဖွဲ့ စည်းခဲ့သော ဂလပ်ကော့စမော့ အာကာသအေဂျင်စီက အိန္ဒိယ နိုင်ငံအတွက် လွှတ်တင်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အိုင်အာအက်စ်ဟု အမည်ပေးထားသော ယင်းဂြိုဟ်တုကို ဗော့စတော့ ပင့်တင်ဒုံးပျံ ဖြင့် လွှတ်တင်ပေးခဲ့သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အာကာသအစီအစဉ်၏ အဓိကအလှည့်အပြောင်း တစ်ရပ်ဖြစ်၍ ဝေးလံသော ဒေသကို အာရုံခံလေ့ လာနိုင်သော ဂြိုဟ်တုကိုပိုင်ဆိုင်သော ပဉ္စမမြောက် နိုင်ငံဖြစ်လာသည်။ အခြားနိုင်ငံများမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၊ ပြင်သစ်နှင့်ဂျပန်နိုင်ငံတို့ ဖြစ်ကြသည်။

စီးပွားရေးအရ ဂြိုဟ်တုလွှတ်တင်ပေးရေး လုပ်ငန်းကို အကောင် အထည်ဖော်ရန် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံနှင့် ဥရောပအာကာသ အေဂျင်စီတို့ကလည်း ကြိုးပမ်းနေသည်။

ကြယ်တံခွန်ကျရောက်မှု

မည်းနက်၍ရေပါသော ကြယ်တံခွန်ငယ် သန်းပေါင်းများစွာ သည် နှစ်စဉ်ပင် ကမ္ဘာ့လေထုကို ရိုက်ခတ်လေ့ရှိသည် ဟူသော အဆိုကိုထောက်ခံနေသည့် သက်သေအထောက်အထား အသစ် တွေ့ရှိ ထားသောကြောင့် အမေရိကန်အာကာသအေဂျင်စီ ရူပဗေဒ ပညာရှင် ကလိန်းယိထ်စ်က ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဧပြီလ ၄ ရက်နေ့ တွင် ပြောကြားသည်။ ယင်းအဆိုကို အိုင်ယိုဝါး တက္ကသိုလ် ရူပဗေဒပညာရှင် လူဝီဖရန့်က ၁၉၈၆ ခုနှစ်တွင် ဗွေဆော်ဦး တင်ပြခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်အမျိုးသား လေကြောင်းနှင့် အာကာသအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ (နာဆာ)က လွှတ်တင်ခဲ့သော ဒိုင်းနမစ်အိက်စ်ပလိုရာ-၁ အာကာသယာဉ် ၁၉၈၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၆ခုနှစ်ထိ ကာလအတွင်း ရိုက်ယူခဲ့သည့် ခရမ်းလွန်ရောင် ခြည် ဓာတ်ပုံများကို လေ့လာပြီးနောက် ဖရန့်ကယင်း အဆိုကို တင်ပြခဲ့သည်။ ထိုဓာတ်ပုံများတွင် ကမ္ဘာ့လေထု၏ အပေါက် ငယ်များဖြစ်ဟန်တူသည့် မရေတွက်နိုင်အောင် များပြားလှသော အနက်ရောင် အစက်အပြောက်များကို မြင်တွေ့ရသည်။ နှစ်စဉ် ကြယ်တံခွန် ၁ဝသန်းခန့် ကမ္ဘာ့လေထုအတွင်းသို့ သက်ဆင်း လာသည်ဟု ဖရန့်ကခန့်မှန်းထားသည်။ အထူးသဖြင့် အချင်းပေ ၃ဝ (၁ဝ မီတာ) ရှိနှင်းလုံးများအဖြစ် သက်ဆင်းလာပြီး လေထု တွင်အပေါက်များ ဖြစ်ပေါ်စေကာ ကြွေကျ အငွေ့ ပျံသွားကြ သည်ဟု ဖရန့်ကတွက်ဆသည်။ ယိထ်စ်သည် အရီဇိုးနားပြည် နယ်ရှိ ကစ်ပိစ်အမျိုးသားနက္ခတ္တလေ့လာရေးစခန်းမှ ၃၆ လက် မတယ်လီစကုတ်ဖြင့် အာကာသကို လေ့လာခဲ့ရာ နှစ်စဉ်အနည်း ဆုံးကြယ်တံခွန် တစ်သန်းခန့်သည် တစ်နာရီလျှင် မိုင်ပေါင်း ၂⁠၂ယဝ⁠ဝဝ အမြန်နှုန်းဖြင့် ဆင်းသက် လေ့ရှိသည်ဟုယုံကြည်လာ သည်။ ဆွီဒင်နိုင်ငံက လွှတ်တင်သော ဗိုက်ကင်းအာကာသယာဉ် ကလေ့လာတွေ့ရှိသော ကမ္ဘာ့လေထု အပေါက်များသည် လည်း ဖရန့်နှင့်ယိထ်စ်တို့၏ အယူအဆကို ထောက်ခံသည်ဟုဆိုသည်။

သောကြာဂြိုဟ်လေ့လာမှု

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ၁၉၇၈ ခုနှစ် မေလ ၂ဝ ရက် နေ့တွင် လွှတ်တင်ခဲ့ သော ပိုင်အိုးနီးယား အာကာသယာဉ်သည် သောကြာဂြိုဟ်၏ လျှို့ဝှက်ချက်များကို ဖော်ထုတ်နိုင်ရန် ယင်း ဂြိုဟ်၏ အနီးကပ်ဓာတ်ပုံကို ပေးကြောင်းဖြင့် ၁၉၈၈ ခုနှစ် မေလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်အာကာသ အေဂျင်စီက ကြေ ညာသည်။ ယင်းဂြိုဟ်ကို ဆာဖျူရစ် အက်တစ် တိမ်တိုက်များက ထူထဲစွာ လွှမ်းခြုံထား၍ အပူချိန် ၈ဝဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်ရှိသော ဂြိုဟ်မျက်နှာပြင်ကို မြေပြင်မှ တယ်လီစကုပ်ဖြင့် မမြင်နိုင်ဘဲရှိ သည်။ ပိုင်အိုးနီးယားကို လွှတ်တင်စက အာကာသယာဉ်ငယ် ငါးစင်းကို သယ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ ယင်းယာဉ်ငယ်တို့သည် ၁၉၇၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် ပိုင်အိုးနီးယား အာကာသယာဉ်မှ ထွက်ခွာ၍ သောကြာဂြိုဟ် ၏လေထုအတွင်း သို့ ဆင်းသက်ကြသည်။ ယင်းလေထုကို လေ့လာပြီးနောက် မီးလောင်ပျက်စီး သွားကြသည်။ ဒေါ်လာသန်း ၂ဝဝ တန် ပိုင်အိုးနီးယား အာကာသယာဉ်မှ ရေဒါသတင်း အချက်အလက် များတွင် သောကြာဂြိုဟ်၏မျက်နှာပြင် ၉ဝ ရာခိုင်နှုန်း၏ မြေပုံ အသေးစိတ်လည်း ပါဝင်သည်။ ထို့ပြင် သောကြာဂြိုဟ်၏ သိပ်သည်းသော ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် အစုအဝေးအတွင်းရှိ မိုးလေဝသအခြေအနေများကိုလည်းကောင်း၊ နေအဖွဲ့အစည်းတွင် တိုက်ခတ်နေသော လေများ၏ အကျိုးသက်ရောက် ပုံကိုလည်း ကောင်း သိရှိရသည်။ သောကြာဂြိုဟ်ပေါ်တွင် မီးတောင်ဟောင်း များရှိကြောင်း သဲလွန်စများကို ပိုင်အိုးနီးယား အာကာသယာဉ် က ဖော်ပြခဲ့သည်။ ယင်းသဲလွန်စများကို ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ၏ ဗီနီရာ-၁၅ နှင့် ၁၆ အာကာသယာဉ်များ၏ ရေဒါလေ့လာ ချက်များက အတည်ပြုပေးခဲ့သည်။

အာကာသ လွန်းပျံယာဉ်

၁၉၈၆ ခုနှစ်က ချယ်လင်ဂျာ အာကာသ လွန်းပျံယာဉ် ပေါက်ကွဲပျက်စီးသွားပြီးနောက် ၁၉၈၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ဒစ်ကာဗရီအာကာသ လွန်းပျံယာဉ်ကိုလည်း ကောင်း၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် အန္တလတိတ် အာကာသ လွန်းပျံယာဉ်ကို လည်းကောင်းလွှတ်တင်ခဲ့သည်။ အန္တလတိတ် အာကာသယာဉ်နှင့်အတူ ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု၏ အကျယ်အ ဝန်း ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းကို ဖြန့်ကြက်ထောက်လှမ်းနိုင်မည့် ဒေါ်လာ သန်း ၅ဝဝ တန်ထောက်လှမ်းရေး ဂြိုဟ်တုတစ်လုံးကို သယ် ဆောင်သွားကာ ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။ စတဲ့ဗုံးကြဲလေယာဉ်ကို ထိန်း ကျောင်းလမ်းညွှန်ရန် အင်အားကောင်းသော ရေဒါဂြိုဟ်တု ဖြန့် ကြက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် အန္တလတိတ် အာကာသလွန်းပျံယာဉ်သည် ပြန်လည်ဆင်းသက်ခဲ့သည်။ ယင်း လွန်းပျံယာဉ်ခရီးစဉ်ကို အမေရိကန်လေတပ်က လုံးဝချုပ်ကိုင်ပြီး အာကာသယာဉ်မှူး အားလုံးသည် စစ်ဘက်က ဖြစ်ကြသည်။ ရေတပ်ဗိုလ်မှူးကြီး ရောဗတ်အယ်ဂစ်ဘဆင်က ကြီးကြပ်ခဲ့သည်။

စနေဂြိုဟ်လေ့လာမှု

နေအဖွဲ့အစည်းအတွင်း အကြီးဆုံးလသည် စနေဂြိုဟ်၏ဂြိုဟ်ရံ တိုင်တန်ဂြိုဟ်ဖြစ်သည်။ ယင်းဂြိုဟ်ရံကို စူးစမ်းလေ့လာရာ၌ နာဆာနှင့်ဥရောပ အာကာသအေဂျင်စီ (အီးအက်စ်အေ)တို့ ပူးပေါင်းကြိုးပမ်းမည်ဟု ၁၉၈၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် အီးအက်စ်အေက ကြေညာသည်။

ယင်းစူးစမ်းလေ့လာရေး အစီအစဉ်ကို ကက်ဆီနီ-တိုင်တန် လေ့လာရေးအစီအစဉ်ဟု အမည်ပေးသည်။ စနေဂြိုဟ်၏ ဂြိုဟ်ရံ လအချို့နှင့် ဂြိုဟ်ပတ်စက်ကွင်း လက္ခဏာကို ၁၇ ရာစုနှစ် အတွင်းက တွေ့ရှိခဲ့သော ကက်ဆီနီအမည်ရှိ နက္ခတ္တပညာရှင်ကို ဂုဏ်ပြုမှည့်ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။ တိုင်တန်ဂြိုဟ်သည် နေအဖွဲ့အ စည်းအတွင်း ဂြိုဟ်ရံလများအနက် သိပ်သည်းပြီး ဇီဝဓာတ်ကြွယ် ဝသော နိုက်ထရိုဂျင်လေထုရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော ဂြိုဟ်ရံလ ဖြစ်သည်။ တိုင်တန်ဂြိုဟ် မျက်နှာပြင်သည် အပူချိန်-၃၅၄ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်နှင့် ဖိအားယူ နစ် ၁ ဒသမ ၅ ဘားရှိသည်။

တိုင်တန်လေထုအတွင်းရှိ ဓာတုပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်သည်။ သက်ရှိ များမပေါ်မီ ကမ္ဘာဦးကာလ လေထုဝန်းကျင် အနေအထားနှင့် နီးစပ်တူညီနိုင်သည်ဟု သိပ္ပံပညာရှင်များက ယုံကြည်လက်ခံထား ကြသည်။ ကက်ဆီနီ-တိုင်တန်လေ့လာရေး အာကာသယာဉ်ကို ၁၉⁠၉၆ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် လွှတ်တင်ရန်လျာထားသည်။ ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်နှင့် ၁၉၈၁ ခုနှစ်တို့တွင် ဗွိုင်ယေဂျာ-၂ လေ့လာရေး အာကာသယာဉ်တို့ သည် စနေဂြိုဟ်နှင့် ဂြိုဟ်ပတ်စက်ကွင်းများ အထူးသဖြင့် ဂြိုဟ်ရံတိုင်တန်အနီးသို့ ခေတ္တချဉ်းကပ်လေ့လာခဲ့ ဖူးသည်။

အာကာသသုတေသန (၁၉၈၉ ခုနှစ်)

၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် မီယာ (ငြိမ်းချမ်းရေး) အာကာသ စခန်းယာဉ်ကို ပင်တိုင်ထား၍အာကာ သယာဉ်များကို လွှတ်တင်ကာ သုတေသနလုပ်ငန်း အမျိုးမျိုးကို ပြုလုပ်သကဲ့သို့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု သည်လည်း အာကာ သလွန်းပြန်ယာဉ်များကို အားထားလျက်သုတေသနလုပ်ငန်းအမျိုး မျိုးကို ပြုလုပ်ခဲ့သည့်ပြင် နက်ပကျွန်း ဂြိုဟ် လေ့လာရေးခရီးစဉ် သည်လည်းထူးခြားသော အောင်မြင်မှု တစ်ရပ် ဖြစ်ခဲ့သည်။

မီယာအာကာသစခန်းယာဉ်

ပြင်သစ်အာသယာဉ်မှူး ခရီတီယန်သည် ၁၉၈၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့က ကမ္ဘာမှတက်လာခဲ့ပြီး မီယာအာကာ သစခန်းယာဉ်ပေါ်တွင် စံချိန်သစ် ၁၂ လကြာမျှ နေထိုင်ခဲ့သော ဗလာဒီမာ တီးတော့နှင့် မူဆာမင်နာရော့တို့နှင့်အတူ ဒီဖင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာမြေပြင်ပေါ်သို့ ဆင်းသက်သည်။ ခရီတီ် ယန်နှင့် အတူတက်လာသော အလက်ဇန်းဒါး ဗိုလကော့နှင့် ဆာဂေ ကရီကာလျောတို့သည် ၁၉၈၈ ခုနှစ်ဩဂုတ်လ ၂၉ ရက်နေ့က တည်းက မီယာအာကသစခန်းယာဉ်ပေါ်သို့ ရောက်ရှိနေသော ဆရာဝန် ဗလာရီပိုလျာကော့နှင့် အတူ ကျန်ရစ်သည်။ ဗူလဂေး ရီးယား ပါရဂူများတီထွင်ထုတ်လုပ်သော ရိုဇင်ကိရိယာကို စစ် ဆေးပြုပြင်ခြင်း၊ ထိန်းညှိခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ကြသည်။ ကြယ်ဖွဲ့ စည်းမှု လေ့လာနည်းများကိုတိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်သည့်ပိုလာ ရိုက်ဇက်ဆီးယား အမည်ရှိ လက်တွေ့စမ်းသပ်ချက်တစ်တွဲကို ပြုလုပ်ကြသည်။ ကမ္ဘာအနီးဝန်းကျင်အာကာသ ဟင်းလင်းပြင် ထဲရှိ စွမ်းအင်မြင့် အခြေခံလျှပ်စစ်မှုန်များ ရွေ့လျားမှုကို မာရီယာ အမည်ရှိ သံလိုက် စပက်ထ ရိုမီတာကိရိယာဖြင့် တိုင်းတာ သည်။ မာဂျလန်တိမ်တိုက်ကြီးထဲရှိ စူပါနိုဗာကို လေ့လာသည့် ရွန့်ဂျင်းအမည်ရှိ နိုင်ငံတကာ နက္ခတ္တဗေဒ သုတေသနအစီအစဉ် ကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြသည်။

ထိုအာကာယာဉ်မှူးသုံးဦးသည် ကုန်တင်အာကာသယာဉ် ပရိုဂရက်-၃၉ ပေါ်မှ ကုန်နှစ်တန်ကျော် ကို ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် မီယာပေါ်သို့ချသည်။ ပရိုဂရက်-၃၉ သည် ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့က ကမ္ဘာမှ တက်လာပြီး ဂဗန့်ယာဉ်ငယ်၏ ဘေး၌ ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ချိတ်မိ ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ အာကာသယာဉ်မှူးတို့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဗီလာတာရာစုရှိ ရွန့်ဂျင်းပါလဆာ ကို လေ့လာသည်။ ကမ္ဘာအနီးဝန်းကျင်ရှိ အာကာသဟင်းလင်း ပြင်ထဲရှိစွမး်အင်မြင့်အခြေခံ လျှပ်စစ်မှုန်များ ရွေ့လျားမှု၏သဘော သဘာဝနှင့် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ငလျင်လှုပ်ရှားမှုတို့အပြန်အလှန်ဆက် နွှယ်မှုကိုလေ့ လာသည်။ ထို့ပြင် ကမ္ဘာ့သယံဇာတနှင့် ပတ်ဝန်း ကျင်ကိုလေ့လာရန် ခရိုင်းမီးယား၊ ခရာစနိုဒါနှင့်စတာဗရို ပိုဒေ သနှင့် ကက်စပီယန် ချိုင့်ဝှမ်းတို့ကို ထောက်လှမ်းသည့် ယင်း သုတေသန ပထမပိုင်းသည် ၁၉၈၉ ခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ပြီးစီးသည်။ ကူဘန်-၈၉အမည်ရှိ လက်တွေ့စူး စမ်းမှု အစီအစဉ်အရ ထွန်ယက်စိုက်ပျိုး သင့်သော မြေနှင့် စား ကျက်များ၏ အခြေအနေကို ခန့်မှန်းခြင်း၊ တိုက်စားခံရဖွယ်ရှိ သည့်လယ် ယာမြေများနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာ အလွန်အကြူး ပြည့်ဝနေသော လယ်ယာမြေများကို ရှာဖွေခြင်း စသည့်လုပ်ငန်း များကိုပြုလုပ်သည်။ ဆောင်းသီးနှံများ၏ အခြေအနေကိုလေ့လာ သည်။ ဆေးပညာ သုတေသနကိုလည်းပြု လုပ်သည်။ လူ့ဇီဝ ယန္တရားရှိ အခြားစနစ်များကို ထိန်းချုပ်နိုင်သော လေ့ကျင့်ခန်းများကို ပြုလုပ်သည်။

မီယာအာကာသစခန်းယာဉ်သို့ ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဖေဖော် ဝါရီလ ၁ဝ ရက်နေ့က ရောက်ရှိသောပရိုဂရက် ၄ဝ ကုန်တင် အာကာသယာဉ်သည် မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် လုပ်ငန်းပြီးစီး သည်။ အာကာသယာဉ်မှူးတို့သည် ကမ္ဘာ့လေထု၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အလင်းဆိုင်ရာ ထူးခြားသောအသွင် လက္ခဏာများကို စပက်တာ -၂၅၆ အမည်ရှိ ကရိယာဖြင့် လေ့လာသည်။ ရွန့်ဂျင်းနက္ခတ္တဗေဒ သုတေသနခန်းရှိ တယ်လီ စကုပ်ကြီးများကလူ သားတို့၏ ဂလက်ဆီ ဗဟိုချက်မဆီသို့ ချိန်ကာ အိပ်က်စ်ရောင်ခြည်ဓာတ်ပုံ များရိုက်ယူသည်။ အာကာသ ယာဉ်မှူးများ၏ သွေးလှည့်ပတ်မှု အခြေအနေကို လေ့လာသည်။

အာကာသယာဉ်မှူး ဆရာဝန်ပိုလျာကော့သည် အာကာ သယာဉ်ပျံသန်းစဉ် လူ့ဇီဝရုပ်၏လုပ်ငန်းဆောင်တာ ဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်ရရှိရန် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့တွင် မီခရော့ ၏ကိရိယာဖြင့်အာကာသယာဉ်မှူး တို့၏ သွေးကိုလေ့လာသည်။ အာကာသယာဉ်မှူးတို့သည် တစ်ပိုင်း လျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ် ရေးနည်းပညာ သစ်များကို စမ်းသပ်လေ့လာခဲ့သည်။ တိရစ္ဆာန် မွေးမြူကုသရေးအတွက် ပဋိဇီဝပစ္စည်းများ အတွက်အဆင့်မြင့် အခြေခံပစ္စည်းများနှင့် ဆေးဝါးသစ်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ သုတေသနလုပ်ငန်း စုပြုံလုပ်ပြီးနောက် အာကာသယာဉ်မှူး ဗိုလကော့၊ ခရီကာလက်နှင့် ပိုလျာကော့တို့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၇ ရက် နေ့တွင် ကမ္ဘာမြေပြင်ပေါ်သို့ ဆင်းသက်ကြ သည်။ လူသားတင်ဆောင်လျက် ရက်ပေါင်း ၈⁠၈ဝ လှည့်ပတ်နေ သော မီယာအာကာသစခန်းယာဉ်ကို လူမပါဘဲ ထားခဲ့ပြီး ဆင်း သက်လာကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုရက်ပေါင်း ၈⁠၈ဝ အတွင်း မီယာပေါ်၌ ဆိုဗီယက်အာကာသယာဉ်မှူးများ သာမက ဆီးရီး ယား၊ ဗူလဂေးရီးယား၊ အာဖဂနိ စတန်နှင့် ပြင်သစ်အာကာသ ယာဉ်မှူးများလည်း သုတေသနလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြ သည်။

ဆိုယုဇ်တီအမ်-၈ အာကာသယာဉ်သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် မီယာ နှင့် ချိတ်တွဲမိသည်။ မီယာ-ခဗန့်-ပရိုဂရက်အမ်-ဆိုယုဇ်တီအမ်-၈ ယာဉ်တွဲကြီး ဖြစ်သွားသည်။ ဆိုယုဇ်တီအမ်-၈ နှင့် လိုက်ပါလာသော အာကာသယာဉ်မှူး အလက်ဇန်းဒါး ဗစ်တိုရင်ကိုနှင့် အလက်ဇန်းဒါး ဆီရီဘရော့တို့သည် ပရိုဂရက် အမ် အာကာသကူးတို့ယာဉ်ထဲရှိ ကုန်စည်ကို စစ်ဆေးသည်။ ဗခန့်ယာဉ်ငယ်ရှိ အိပ်က်စ်ရောင် ခြည် တယ်လီစကုပ်ကိုသုံး၍ ကမ္ဘာ့လေထုပြင်ပ နက္ခတ္တဗေဒသု တေသနအစီအစဉ် အရ စူးစမ်းလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်သည်။

မိုက်ခရိုဆွဲအားအခြေအနေတွင် စွမ်းရည်မြင့် တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရန် ဂယ် လာခေါ် ကိရိယာတစ်စုံဖြင့် စမ်းသပ်ပြင်ဆင်သည်။ ပါဆီးယပ်စ်တာရာစုရှိ အိပ်က်စ် ရောင် ခြည် ပါလဆာကို စူးစမ်းသည်။ ကိတ်-၁၄ဝ ကင်မရာ၊ အမ် ကေအက်စ်-အမ်နှင့် စပက်တာ -၂၅၆ စပက်ထရိုမီတာ ကိရိ ယာများကိုသုံး၍ ကမ္ဘာ့လေထုကို တိုင်းတာလေ့လာသည်။ ဗစ်တိုရင်ကိုနှင့် ဆီရီဘရော့တို့သည် နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်နှင့် ၆ရက်တို့တွင် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အ စည်းဖြစ်သောယူနက် စကို၏ လူသားနှင့် ဇီဝဝန်းကျင် အစီအစဉ်အရလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်သည်။ ဇီဝဝန်းကျင် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် မြေဆီ လွှာနှင့်သစ်ပင်ဝါးပင်တို့၏ ဂေဟဗေဒအခြေအနေကို လေ့လာ ခြင်းဖြစ်သည်။ နိုဝင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် လူသား တို့၏ ဂလက်ဆီအလယ်ဗဟိုပိုင်းရှိ အိပ်က်စ်ရောင်ခြည် ပင်မများ ကို လေးကြိမ်လေ့လာသည်။ ရွန့်ဂျင်း နက္ခတ္တလေ့လာခန်း၏ အကူအညီဖြင့် လေ့လာခြင်းဖြစ်သည်။ ဆိုဗီယက်-ကျူးဗားပူး ပေါင်းစီစဉ်သော အတ္တလိတိတ်-၈၉ စီမံကိန်းအရ နိုဝင်ဘာလ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် အတ္တလိတိတ်သမုဒ္ဒရာကို ဓာတ်ပုံများရိုက်ကူးခဲ့ သည်။

ဖိုဘို့စ်အာကာသယာဉ်

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသည် အင်္ဂါဂြိုဟ် သုတေသန လုပ်ငန်းအတွက် ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ဖိုဘို့စ်-၁ အာကာသယာဉ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ဖိုဘို့စ်-၂ အာကာသ ယာဉ်ကိုလည်းကောင်း အသီးသီးလွှတ်တင်ခဲ့သည်။ ဖိုဘို့စ်-၁ သည်ကွန်ပျူတာလမ်းညွှန် ချက်မှားယွင်း၍ ထို နှစ်စက်တင်ဘာလတွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ကမ္ဘာ့သံလိုက် စက်ကွင်းနယ်ပယ်အ တွင်းနေလေများဝင်ရောက်တိုက်ခတ်စဉ် ဖြစ်ပေါ်လာသော တုန်လှိုင်း အနိမ့်အမြင့်ကို ယင်းယာဉ်နှစ်စင်းလုံးကတိုင်း တာ လေ့လာခဲ့သည်။ ဖိုဘို့စ်-၂ သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် အင်္ဂါဂြိုဟ်ပတ်လမ်းထဲသို့ ဝင်ရောက်သည်။ ဖေဖော် ဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် အင်္ဂါဂြိုဟ်၏ ဂြိုဟ်ရံဖိုဘို့စ်ကိုတိုင်းတာ လေ့လာနိုင်မည့် ပတ်လမ်းသို့ကူးပြောင်းသည်။ ထိုလ၂၁ ရက် နေ့တွင် ဖိုဘို့စ်ဂြိုဟ်ရံနှင့် ကီလိုမီတာ ၈၆ဝ မှ ၁၁၃ အကွာ အဝေးအတွင်းရောက်ရှိစဉ် ရုပ်မြင်သံကြားထုတ်လွှင့်မှုကိုပထမဆုံး ပြုလုပ်သည်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၊ ဗူလ ဂေးရီးယားနိုင်ငံနှင့် ဂျာမန်ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံတို့ ပူးပေါင်း၍ထုတ်လွှင့်သော ရုပ်မြင်သံကြားကိရိယာဖြင့် ရိုက်ကူး ထုတ်လွှင့်ခြင်းဖြစ်သည်။

ဖိုဘို့စ်-၂ အာကာသယာဉ်သည် အင်္ဂါဂြိုဟ်ကိုပတ်နေစဉ် တစ်ချိန် တည်းတွင်ပင် ဖိုဘို့စ်အရံဂြိုဟ်နှင့် ကီလိုမီတာ ၂ဝဝ အကွာထိ အချိန်ကိုက် ချဉ်းကပ်သွားနိုင်မည့် အပြိုင်ပတ်လမ်း တစ်ခုသို့ မတ်လ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ကူးပြောင်း သည်။ မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အင်္ဂါဂြိုဟ်ကို အနီ အောက်ရောင်ခြည်ဓာတ်ပုံ များရိုက်ယူသည်။ မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဖိုဘို့စ်-၂ နှင့် ကမ္ဘာမြေပြင်ရှိ ထိန်းချုပ် ရေးခန်းတို့ လေးနာရီကြာအဆက် အသွယ်ပြတ်သွားခဲ့သည်။ သို့ဖြစ်၍ တစ်မီလီမီတာ မျှသာရှိသော သေးမျှင် သည့်လေဆာရောင်ခြည်တန်းကို ဖိုဘို့စ် ဂြိုဟ်ရံ၏ မျက်နှာပြင်သို့ထုတ်လွှတ်၍ မြေသားစိုင်ကို အိုင်ယွန် ငွေ့စိုင် အဖြစ် ဖန်တီးကာ ယာဉ်ပေါ်ရှိကိရိယာက လေ့လာမည့်အစီ အစဉ်ကိုလည်းကောင်း၊ စူးစမ်းရေးယာဉ်ငယ်များ ကိုဖို ဘို့စ် ဂြိုဟ်ရံပေါ်သို့ချ၍ လေ့လာမည့် အစီအစဉ်ကိုလည်းကောင်း မလုပ်ရဘဲ ပျောက်ဆုံးသွားခြင်းဖြစ်သည်။

ဗွိုင်ယေဂျာ - ၂ အာကာသယာဉ်

အာကာသသုတေသနသမိုင်းတွင် မှတ်တိုင်သစ်တစ်ခု အဖြစ်စိုက်ထူသော ဖြစ်ရပ်တစ်ရပ်မှာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု က ၁၉၇၇ ခုနှစ်ကတည်းက လွှတ်တင်ထားသည့် ဗွိုင်ယေဂျာ ၂ အာကာသယာဉ်က နက်ပကျွန်းဂြိုဟ်ကို အနီးကပ်ပျံသန်း၍ စူး စမ်းလေ့လာနိုင်ခဲ့ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

( နက်ပကျွန်းဂြိုဟ် သုတေသဉာ။)

ဒစ်ကာဗရီ အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ်

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အမျိုးသားလေကြောင်းနှင့်အာကာသအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ (နာဆာ) သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ်မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ဒစ်ကာဗရီ အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ်ကို လွှတ်တင်သည်။ ၂၈ ကြိမ်မြောက် အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ် ခရီးစဉ် ဖစ်သည်။ အာကာသ ကြက်ပေါက်စ တစ်ကောင်သည် မတ်လ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဥမှပေါက်သည်။ ၁ ဒသမ ၅ အောင်စလေးသော ယင်းကြက်ထီးလေးကို ကင်တပ်ကီဟု အမည်ပေးသည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် ထင်ရှာသည့် ကင်တပ်ကီ ကြက်ကင်ဆိုင်လုပ်ငန်းက ယင်းစမ်းသပ်ချက် ကို ကမကထပြုသည်။ သားပေါက် ဖွံ့ဖြိုးမှုတွင် အလေးချိန်ကင်းမဲ့မှု၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို တိုင်းတာရန် ပရုဒျူး တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ဂျွန်ဗယ်လင်ဂါက ဒီဇိုင်းတီထွင်ပေးသည့် ဥဖောက်စက်ဖြင့် သယ်ဆောင်လာ ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အာကာသ လွန်းပြန်ယာဉ် ပေါ်၌ အာကာသယာဉ်မှူး ၅ ဦးလိုက်ပါခဲ့သည်။ အာကာသလွန်း ပြန်ယာဉ်များပျံသန်းမှုကို ၁၉၈၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလနောက်ပိုင်း တွင်ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ရာမှ ၁၉၈၈ ခုနှစ် စက် တင်ဘာလတွင် ပြန်လည်ပြုလုပ်စဉ်က ဒစ်ကာဗရီ အာကာသယာဉ်က လွှတ်တင် ပေးခဲ့သည့် ဂြိုဟ်တုနှင့်တူသော အလေးချိန်ပေါင်း ၅ဝ⁠ဝဝ ရှိ ဂြိုဟ်တုကို သယ်ဆောင် လွှတ်တင်ပေးခဲ့သည်။

အတ္တာလန်တစ် အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ်

ထို့နောက် ၂၉ ကြိမ်မြောက် အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ် ခရီးစဉ်အဖြစ် အတ္တာလန်တစ် အာကာသလွန်း ပြန်ယာဉ်ကို ၁၉၈၉ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့တွင် လွှတ်တင်သည်။ ယင်းအာ့ ကာသလွန်းပြန်ယာဉ်က မက်ဂျလန် အာကာသယာဉ်ကိုပစ်လွှတ် သည်။ သောကြာဂြိုဟ်ကိုသွားမည့် အာကာသယာဉ်ဖြစ်၍ ၁⁠၁နှစ် အတွင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ပထမဆုံးသော ဂြိုဟ်လေ့ လာရေး ခရီးစဉ်ဖြစ်သည်။ အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ်မှ ပထမ ဆုံးပစ်လွှတ်သော ဂြိုဟ်သွားယာဉ်လည်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာမှ မိုင် တစ်သိန်းဝေးသောနေရာက တစ်နာရီလျှင် မိုင် ၉၆ဝဝ နှုန်း ဖြင့် ခရီးနှင်သည်။ ၁၉⁠၉ဝ ပြည့်နှစ် ဩဂုတ်လ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် သောကြာဂြိုဟ်သို့ ရောက်ရန် မိုင်သန်း ၈ဝဝ သွားမည့်ယာဉ် ဖြစ်သည်။ အတ္တာလန်တစ် အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ်ပေါ်တွင် ခေါင်းဆောင် ဒေးဗစ်ဝေါ့လကာ၊ ယာဉ်မှူးရော်နယ် ဂရိတ်တို့ နှင့်အတူ အာကာသခရီစဉ် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များဖြစ်ကြသော နော်မန် သာဂတ်၊ မေရီကလိဗ်နှင့် မတ်ခ်လီးတို့လိုက်ပါခဲ့သည်။

ကမ္ဘာမြေပြင်သို့ ပြန်လည်ဆင်းသက်ရာတွင် ကွန်ပျူတာချွတ် ယွင်း၍ နှောင့်နှေးခဲ့ရသည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ်က ကိုလံဗီယာ အာ ကာသလွန်းပြန်ယာဉ်ပျံသန်း သည့်ခရီးစဉ်တွင်လည်း ကမ္ဘာ့လေ ထုသို့ ပြန်ဝင်ရာ၌ ကွန်ပျူတာနှစ်လုံး ပျက်ခဲ့ဖူးသည်။

အတ္တာလန်တစ် အာကာသလွန်းပြန်ယာဉ်ကို ၁၉၈၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင်ထပ်မံ လွှတ်တင်ခဲ့ပြန်သည်။ ကြသပတေးဂြိုဟ်သို့ နေအဖွဲ့အစည်းကိုဖြတ်၍ ခရီးနျင်မည့် ပေါင်ချိန် ၇၅ဝ ရှိ ဂယ်လီ⁠လီယို အာကာသယာဉ်ကို သယ် ဆောင်သွားသည်။ ကမ္ဘာမှ မိုင်တစ်သန်းအကွာတွင် ဠကာသပ တေးဂြိုဟ်သို့ ခြောက်နှစ်ခရီးနှင့်မည့် ဂယ်လီ⁠လီယို အာကာသ ယာဉ်ကို တင်ဆောင်ထားသည့် ဒုံးပျံကို အတ္တာလန်တစ်က ပစ် လွှတ်ပေးခဲ့သည်။ ယင်းဒုံးပျံသည် ကမ္ဘာ၏လနှင့် သောကြာဂြိုဟ် တို့၏ ဘေးမှဖြတ်ကာ အင်္ဂါဂြိုဟ်နှင့် ကြာသပတေးဂြိုဟ်တို့ကြား ရှိ ဂြိုဟ်သိမ်ဂြိုဟ်မွှားရပ်ဝန်းကို ဖြတ်သန်းပြီးလျှင် ဂယ်လီ⁠လီယို ကို ကြာသပတေး ဂြိုဟ်၏ မုန်တိုင်းထန်သော လေထုထဲ၌ ချ ထားခဲ့မည်ဖြစ်သည်။

ကိုလံဗီယာအာကာသလွန်းပြန်ယာဉ်

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ သက်တမ်းအရှည်ဆုံး အာ ကာသလွန်းပြန်ယာဉ်ဖြစ်သည့် ကိုလံဗီယာကို သုံးနှစ်ခွဲကာလအ တွင်း ပထမဆုံးခရီးစဉ်အဖြစ် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၈ ရက် နေ့တွင်လွှတ်တင်သည်။ စစ်ရေးဆိုင်ရာ အာကာသယာဉ်မှူးငါးဦး လိုက်ပါသောကြောင့် ထောက်လှမ်းရေးဂြိုဟ်တုတစ်လုံး ပစ်လွှတ် ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ ခေါင်းဆောင် ဘရှုးစတား ရှော၊ ယာဉ်မှူး ရစ်ချတ်ရစ်ချတ်စ်တို့နှင့်အတူ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင် ဒေးဗစ် လိစ်မာ၊ ဂျိမ်းစ် အာဒမ်ဆင်နှင့် မာ့ခ် ဘရောင်းတို့လိုက် ပါခဲ့သည်။ ကြယ်တာရာစစ်ပွဲ စီမံကိန်းအရ ဒုံးကျည်ကာ ကွယ်ရေးစနစ်ဆိုင်ရာ သုတေသန လုပ်ငန်းများကိုလည်း ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။