ဝီကီပီးဒီးယား

မြေအောက် စီးပွားရေး: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်
← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်းပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု
Content deleted Content added
မြင်ကွင်းဝီကီစာသား
အရေးမကြီး စာလုံးပေါင်း ပြင်ဆင်ခြင်း
အရေးမကြီး replace with images from Commons
စာကြောင်း ၁ -
[[File:Hyundi1,5 und 10 Dollarnoten.jpg|thumb|alt=US Dollar Notes.|ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ရေပန်းအစားဆုံးငွေကြေးဖြစ်သည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ငွေစက္ကူများ]]
 
"မြေအောက် စီးပွားရေး သည် မကြာခဏတွေ့ရှိရသော အခွန်အခများကို ထိန်ချန်ထားခြင်းမရှိဘဲ ပေးဆပ်သော ဆောက်လုပ်ရေး နှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကဲ့သို့ တရားဝင် အလုပ်များနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်တန်ဆာလုပ် ငန်းကဲ့သို့သော တရားမဝင်အလုပ်များ နှစ်မျိုးစလုံးကို ရည်ညွှန်းသည်။"မျက်မှောက်ခေတ် လူအဖွဲ့အစည်းတွင် မြေအောက် စီးပွားရေးသည် အလွန်ကျယ်ပြောသော အလုပ်အစီအစဉ် အခင်းအကျင်းကို ဖုံးလွှမ်းထားသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ၎င်းသည် [[စီးပွားရေး]] လွတ်လပ်မှု ပို၍ကြီးမားသော နိုင်ငံ များတွင် ပို၍သေးငယ်ပြိီး အဂတိလိုက်စားမှု၊ စည်းမျဉ်းများ သို့မဟုတ် တားမြစ်ထားသော [[စီးပွားရေး]]လုပ်ငန်းဖြစ်သည့် အမျိုးမျိုးသော ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ဝန်ဆောင်မှုများ သို့မဟုတ် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည့်အုပ်စုများကို [[ဥပဒေ]]ချုပ်ကိုင်မှုများသည် နယ်မြေများတွင် တစ်ရွေ့ရွေ့ဖြင့်ပို၍ စတင် ကြီးမားလာသည်။
စာကြောင်း ၁၀ -
* ၎င်းတို့သည် တရားဝင်ဈေးကွက် ဈေးနှုန်းများထက် ပို၍ ဈေးကြီးကောင်း ဈေးကြီးနိုင်သည်။ ထုတ်လုပ် သော ကုန်ပစ္စည်းသည် ရရှိရန် သို့မဟုတ် ထုတ်လုပ်ရန် ခက်ခဲခြင်း၊ ကိုင်တွယ်အသုံးပြုရန် အန္တရာယ်ရှိခြင်း သို့မဟုတ် တရားဝင်နည်းလမ်းဖြင့် လွယ်လင့်တကူ မရရှိနိုင်ခြင်း တို့ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ကုန် ပစ္စည်းများသည် တရားမဝင်ပါက ဥပမာအားဖြင့်ဆေးဝါးများကဲ့သို့ ၎င်းတို့၏ ဈေးနှုန်းများသည် ထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ်များ အပေါ်တွင် အလွန်အမင်း ဈေးနှုန်းတက်ခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်။
 
မှောင်ခိုဈေးကွက်များသည် အခွန်နှုန်းများ ကြီးကြီးမားမားခြားနားခြင်း သို့မဟုတ် နယ်နိမိတ်၏ တစ်ဖက်တွင် ကုန်ပစ္စည်းများမှာ တရားဝင်ဖြစ်ပြီး အခြားတစ်ဖက်တွင် ထိုကုန်ပစ္စည်းများမှာ တရားမဝင် ဖြစ်သော နယ်စပ်ထိန်းချုပ်ခြင်း အနည်းငယ်သို့မဟုတ် လုံးဝမရှိသော အိမ်နီးချင်း တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်များ၏ နယ်နိမိတ်များအနီးတွင် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး ၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ များသောအားဖြင့် မှောင်ခိုကုန်ကူးသော ထုတ်ကုန်များတွင် [http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%80%E1%80%BA [အရက်]]နှင့် ဆေးလိပ်တို့ပါဝင်သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးအားလုံးသည် တရားမဝင် မဟုတ်ပါ။
 
== ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်သော ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ ==
စာကြောင်း ၃၄ -
| ကိုကင်း || ၇၀<sup>[4]</sup>
|-
| [http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8 [ဘိန်း]] နှင့်ဘိန်းဖြူ] || ၆၅<sup>[4]</sup>
|-
| [http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9D%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%98%E1%80%BA [ဝက်(ဘ်)]] ဗွီဒီယို ခိုးကူးခြင်း|| ၆၀<sup>[4]</sup>
|-
| ကွန်ပျူတာညွှန်ကြားချက် ခိုးကူးခြင်း || ၅၃<sup>[4]</sup>
စာကြောင်း ၅၉ -
== လက်နက်အမျိုးမျိုး ==
 
နိုင်ငံများ၏ ဥပဒေပြု အာဏာပိုင်အဖွဲ့များသည် ကိုယ်ပိုင်လက်နက်များ ပိုင်ဆိုင်မှု ကို တားမြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ကန့်သတ်ခြင်းများပြုလုပ်သည်။ ထိုကန့်သတ်ခြင်းများသည် ဓားအသေးများ မှ သေနတ်များ၊ အားလုံး သို့မ ဟုတ် အမျိုုးအစားအလိုက်အမျိုးအစားအလိုက် (ဥပမာ သေနတ်ပြောင်း၏ အချင်း၊ အလိုအလျောက်လုပ် စက်ကိရိယာကို အသုံးပြု ခြင်း၊ စသည်ဖြင့်) မှနေ၍ ပေါက်ကွဲစေတတ်သော ပစ္စည်းများ အထိဖြစ်သည်။ မှောင်ခိုဈေးကွက်သည် တရားဝင် အလွယ်တကူ ရနိုင်ခြင်းမရှိသော သို့မဟုတ် ပါမစ်များရရှိပြီးနောက်နှင့် အခကြေးငွေများပေးပြီး နောက်မှ တရား ဝင် ရကောင်းရနိုင်မည့် လက်နက်အမျိုးမျိုးအတွက် ဝယ်လိုအားကို ဖြည့်ပေးသည်။
 
ဤအရာသည် [[လက်နက်]] များကို တရားဝင် ဝယ်ယူခြင်း သို့မဟုတ် ခိုးယူခြင်း ပြုလုပ်သည့် နိုင်ငံများမှ မှောင်ခိုပြုလုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် တိုင်းပြည်အတွင်း၌ [[လက်နက်]]ထုတ်လုပ်သူများထံမှ အတွင်းလူများကို အသုံးပြု၍ ခိုးယူခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်သည်။ မြေအောက် စီးပွားရေးသည် လက်နက်များကို မှောင်ခိုပြုလုပ်ရန် မစွမ်းဆောင်နိုင်သည့် ဖြစ်ရပ်များတွင် ၎င်းတို့ ၏ ကိုယ်ပိုင်လက်နက်များကို ဖို၌ သေနတ်ပြုလုပ်ခြင်း ဖြင့်လည်း တောင်းဆိုမှုများကို ဖြည့်ဆည်းပေးသည်။ ဤနည်းအားဖြင့် ဝယ်နိုင်သည့် လူများတွင် တရားမဝင် လှုပ်ရှားမှုများအတွက် ၎င်းတို့ကို အသုံးပြုရန် ဆန္ဒရှိသော ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူများ နှင့် စုဆောင်းသူများတို့ ပါဝင်သည်။
စာကြောင်း ၇၆ -
မူပိုင်ခွင့် ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းခြင်းများနည်းပါးသော တိုင်းပြည်များ အထူးသဖြင့် အာရှ ရှိ နိုင်ငံများ၏ လမ်းဘေး လက် ပွေ့ရောင်းဈေးသည်များသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ခေါင်းစဉ်အမည် တရားဝင် မပေးရသေးခင် [[ရုပ်ရှင်]]များ၊ သီချင်း စီဒီများ နှင့် ဗီဒီယို ဂိမ်းများကဲ့သို့သော ကွန်ပျူတာ ဆော့(ဖ်)ဝဲလ်များကို ဈေးနှုန်း လျှော့ချပြီး ပွားခွေများ ပြုလုပ် ကာ အလွန်အမင်း ရောင်းချသည်။ ဒေါ်လာ ရာ အနည်းငယ်ရှိသော မည်သူမဆိုသည် မူရင်းနှင့် ဒီဂျစ်တယ် အားဖြင့် တစ်ထပ်တည်းတူညီသော ပွားခွေများကို ပြုလုပ်နိုင်ပြီး အရည်အသွေး ဆုံးရှုံးမှုလည်း မရှိပေ၊ သုံးစွဲသူ များ ဒီဗီဒီ နှင့် စီဒီ ရေးသားသည့်အရာတွင် တီထွင်မှုများနှင့် ကော်ပီကူးယူခြင်းကို ကာကွယ်သည့် နည်းပညာ ပုံစံ အများစုအတွက် အင်တာနက်ပေါ်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရရှိနိုင်သော လျှို့ဝှက်ချက်ဖော်ထုတ်ခြင်း တို့ သည် ၎င်းအရာကို ဈေးသက်သာအောင်နှင့် အလွယ်တကူဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ပြုလုပ်သည်။
 
ဤအရာသည် မူပိုင်ခွင့်ကိုင်ဆောင်ထားသူများအတွက် တရားရုုံးများမှတဆင့်တရားရုံးများမှတဆင့် တိုက်ခိုက်ရန် အလွန်ခက်ခဲ ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် လုပ်ငန်းလည်ပတ်ခြင်းသည် ဖြန့်ကျက်ထားပြီး ပျံ့နှံ့နေ သောကြောင့်ဖြစ်သည်— ၎င်းတွင် "Mr. Big" ("ဆရာကြီး" ) မရှိပါ။ ဒီဂျစ်တယ် သတင်းအချက်အလက်များ သည်သတင်းအချက်အလက်များသည် အရည်အသွေး ဆုံးရှုံးမှုမရှိဘဲ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ကူးယူနိုင်ပြီး အီလက်ထရွန်နစ် နည်းအားဖြင့် စရိတ် အနည်းငယ်မှ စရိတ်လုံးဝကုန်ကျခြင်းမရှိဘဲ ဖြန့်ဖြူးနိုင်သောကြောင့် လက်တွေ့အားဖြင့် မြေအောက် မီဒီယာ ဈေးကွက်တန်ဖိုးသည် သုည ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းအား အခြားသော မြေအောက် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းပုံစံများအားလုံး နီးပါးမှ ခွဲခြားထားသည်။ ထိုအချက်ကို အစိုးရများနှင့် အများပြည်သူ အများစုနှစ်ဦးစလုံးအနေဖြင့် မူပိုင်ခွင့် ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်း သတ်မှတ်ရန် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စိတ်ဝင်စားမှုမရှိခြင်းသည် ပိုဆိုးစေသည်။ လူအများစု၏ မျက်စိထဲ တွင် ကားတစ်စီးအားခိုးယူခြင်းသည် ပြစ်မှုတစ်ရပ်ကဲ့သို့ မြင်ကြသော်လည်း သီချင်း သို့မဟုတ် ဂိမ်းတစ်ခု၏ တရားမဝင် ကော်ပီများကို ရယူခြင်းအား ပြစ်မှုတစ်ခုအဖြစ် မမြင်ကြပေ။( မူပိုင်ခွင့် ချိုးဖောက် ခြင်းနှင့် ခိုးယူခြင်း နှိုင်းယှဉ်ချက် ကို ကြည့်ပါ )
 
== ငွေကြေး လဲလှယ်နှုန်း ==
စာကြောင်း ၉၂ -
ပို၍ ရှားပါးစွာဖြင့် အစိုးရသည် ၎င်း၏ ငွေကြေးကို အလွန်မြင့်မားစွာ သတ်မှတ်နိုင်သည်။ ထိုအရာသည် နိုင်ငံခြား ငွေကြေးအား တိုင်းပြည်အတွက် တရားဝင်သည်ဖြစ်စေ မဝင်သည်ဖြစ်စေ လက်ရှိအသုံးပြုနေသော ငွေကြေးတစ်ရပ် အဖြစ် ပြုလုပ်ရန် ရည်ရွယ်သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ထိုအရာသည် လူတိုင်းအတွက် ပြည်တွင်းသုံး ငွေကြေးထက် ထိုရောင်းဝယ်ဖောက်ကားနိုင်သော နိုင်ငံခြားငွေကြေးနှင့် ရောင်းဝယ် ရာတွင် ပို၍ လွယ်ကူသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြား ခရီးသွားများနှင့် အခါအားလျော်စွာ လာရောက်လည်ပတ်သူများ သည် ပြည်တွင်း ငွေကြေးအစား အဓိက ခိုင်မာသော ငွေကြေး တစ်ခုတည်းဖြင့် သာ ရောင်းဝယ်လေ့ရှိသည်။ ထို့နောက်တွင် နိုင်ငံတစ်ခုလုံးသည် အခြေခံအားဖြင့် မှောင်ခိုဈေးကွက်တွင် ရောင်းဝယ်ကြသည်။
 
အီကွေဒါ ကဲ့သို့သော အချို့တိုင်းပြည်များသည် ဒေါ်လာ အပြောင်းအလဲသုံးစွဲခြင်းဟု သိထားသော ဖြစ်စဉ် တစ်ရပ်ဖြစ် သည့် ၎င်းတို့၏ ပြည်တွင်းသုံး ငွေကြေးကို စွန့်လွှတ်ပြီး ယခုအခါတွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာများကို အသုံးပြုနေ ခြင်းမှာ အခြေခံအားဖြင့် ထိုအကြောင်းပြချက်အတွက် ပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉၇၀ နှစ် များနှင့် ၁၉၈၀ နှစ် များမှ [http[://en.wikipedia.org/wiki/Ghanaian_cedi :Ghanaian cedi] (|ဂါနီးယန်း ဆီးဒီး)]] ၏ ဥပမာကို လည်း ကြည့်ပါ။ကျူးဘား၏ လဲလှယ်နိုင်သော ပီဆို နှင့် [[အမေရိကန်]] ပင်မ ဥရောပတွင် သုံးသော ဒေါ်လာ တို့နှစ်ခုလုံးတွင် ၎င်းတို့၏ တန်ဖိုးရင်းများနှင့် သိသိသာသာ ခြားနားသော မှောင်ခိုဈေးကွက် နှုန်းများ ရှိကြသည်။
 
အကယ်၍ နိုင်ငံခြားငွေကြေးသည် ပြည်တွင်းနိုင်ငံသားများအတွက် ရရှိရန် ခက်ခဲခြင်း သို့မဟုတ် တရားမဝင်ဖြစ်ခြင်း ရှိပါက သူတို့သည် ထိုအရာကို ရရန် ဈေးကောင်းပေးကြလိမ့်မည်။ အခွန်ကောက်ခံခြင်းသည် ယေဘုယျအား ဖြင့် အရေးမကြီးလှသော်လည်း အကယ်၍ ၎င်းသည် အတော်အသင့်မြင့်မားနေခဲ့လျှင် မှောင်ခိုဈေးကွက် တစ်ခုအား အလွယ်တကူ အခွန် ရှောင်ရှားနိုင်ရန် အတွက် ယေဘုယျအားဖြင့် ငွေကြေးရောင်းဝယ်ခြင်းသည် တရားဝင်ဖြစ်နေသည့်တိုင်အောင် အားပေးနေဆဲ ဖြစ်နိုင်သည်။
 
== ကိုးကား ==
== ရည်ညွှန်းကိုးကား ==
{{reflist}}
* http://en.wikipedia.org/wiki/Underground_economy
"https://my.wikipedia.org/wiki/မြေအောက်_စီးပွားရေး" မှ ရယူရန်