ကုလသမဂ္ဂ
ကုလသမဂ္ဂ (အင်္ဂလိပ်: United Nations, UN) သည် နိုင်ငံတကာ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်ပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဥ်စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းဖြင့် တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။ ၎င်း၏ ကြေညာထားသော ရည်ရွယ်ချက်များမှာ နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ နိုင်ငံများအကြား ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့်ခြင်း၊ နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်း နှင့် ထိုရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်စေရန်အတွက် နိုင်ငံအသီးသီး၏ လုပ်ငန်းများကို ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပေးသည့် ဗဟိုဌာနအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။
![ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများပြ မြေပုံ [မှတ်စု ၁]](/wiki/%E1%80%96%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA:United_Nations_(Member_States_and_Territories).svg) ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများပြ မြေပုံ [မှတ်စု ၁] | |
| ဌာနချုပ် | နယူးယောက်မြို့ (International territory) |
| ရုံးသုံးဘာသာစကားများ | |
| အမျိုးအစား | Intergovernmental organization |
| အဖွဲ့ဝင် | အဖွဲ့ဝင် ၁၉၃ နိုင်ငံ လေ့လာစောင့်ကြည့်သူ ၂ နိုင်ငံ |
| ဦးဆောင်သူများ | |
| အန်တိုနီရို ဂူတာရက်စ် | |
| အမီနာ မိုဟာမက် | |
| ပီတာ သွန်မဆင် | |
| Frederick Musiiwa Makamure Shava | |
| Elbio Rosselli | |
| တည်ထောင် | |
• ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်း လက်မှတ်ရေးထိုး | ၂၆ ဇွန် ၁၉၄၅ |
• Charter entered into force | ၂၄ အောက်တိုဘာ ၁၉၄၅ |
ကုလသမဂ္ဂ၏ ရုံးချုပ်သည် နယူးယောက်မြို့တွင် တည်ရှိပြီး၊ အခြားရုံးများစွာမှာ ဂျီနီဗာ၊ နိုင်ရိုဘီ၊ ဗီယင်နာနှင့် သည်ဟိဂ်မြို့များတွင် တည်ရှိကြပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂတွင် ပင်မအဖွဲ့အစည်းကြီး ခြောက်ခု ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားပြီး ၎င်းတို့မှာ အထွေထွေညီလာခံ၊ လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးကောင်စီ၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး၊ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးနှင့် ထိန်းချုပ်မှု ကောင်စီ (Trusteeship Council) တို့ ဖြစ်ပါသည်။ ဤအဖွဲ့အစည်းများသည် အထူးပြုအေဂျင်စီအချို့နှင့် ဆက်စပ်အေဂျင်စီများတို့နှင့်အတူ ကုလသမဂ္ဂစနစ်ကို ဖွဲ့စည်းထားပါသည်။
ကုလသမဂ္ဂသည် ၂၀ ရာစု အလယ်ပိုင်း ကိုလိုနီနယ်များ လွတ်လပ်ရေးရယူခြင်းလှိုင်းကာလတွင် အထူးသဖြင့် စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအပေါ် အဓိက အာရုံစိုက်ခဲ့ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂသည် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လူသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၏ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ချီးကျူးခံရပြီး၊ ၎င်း၏ အရာရှိများနှင့် အေဂျင်စီများစွာသည် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု ချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရပါသည်။ သို့သော်လည်း ထိရောက်မှုမရှိဟု ထင်မြင်ယူဆခြင်း၊ ဘက်လိုက်မှု နှင့် အဂတိလိုက်စားမှုတို့ကြောင့်လည်း ဝေဖန်မှုများ ခံရလျက်ရှိပါသည်။
သမိုင်းကြောင်း
ပြင်ဆင်ရန်ကုလသမဂ္ဂသည် နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းကြီး၏ သမိုင်းအမွေကို ဆက်ခံသော အဖွဲ့ကြီး ဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂ (United Nations) ဟူသော အမည်သည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ကုလသမဂ္ဂ ကြေညာစာတမ်း (Declaration By United Nations) တွင် ဝင်စတန်ချာချီနှင့် ရုစဗဲ့တို့က စတင် အသုံးပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၅ ဧပြီ (၂၅) တွင် ကုလသမဂ္ဂညီလာခံကို ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့တွင် ကျင်းပခဲ့ရာ နိုင်ငံပေါင်း (၅၀) တက်ရောက်ခဲ့ကြကာ ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဥ် (Charter of the United Nations ) မူကြမ်းကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၅ အောက်တိုဘာ (၂၄) တွင် ကုလသမဂ္ဂအမည်ဖြင့် တရားဝင် ပေါ်ထွန်းခဲ့ပြီး ပြင်သစ်၊ တရုတ်၊ ဆိုဗီယက်၊ ဗြိတိန် နှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံ (၅) နိုင်ငံသည် အမြဲတမ်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာကာ အခြား နိုင်ငံ (၄၆) နိုင်ငံလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။
ပထမဆုံး အထွေထွေညီလာခံကို ၁၉၄၆ ဇန်နဝါရီတွင် လန်ဒန်မြို့၌ ကျင်းပခဲ့ပြီး အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ (၅၁) နိုင်ငံ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။
ကုလသမဂ္ဂ၏ ရုံးချုပ်တည်နေရာအဖြစ် နယူးယောက်မြို့ကို အထွေထွေညီလာခံမှ ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ရုံးချုပ်အဆောက်အအုံများ စတင်တည်ဆောက်ခြင်းကို ၁၉၄၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၅၂ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် ပြီးစီးခဲ့ပါသည်။ နော်ဝေးနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်သူ Trygve Lie သည် ပထမဆုံး ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံရသော ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။
အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ
ပြင်ဆင်ရန်၁၄ ဇူလိုင် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် တောင်ဆူဒန်နိုင်ငံမှ ၁၉၃ နိုင်ငံမြောက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် ကုလသမဂ္ဂသို့ ဝင်လာခဲ့သည်။[၃]
ဖွဲ့စည်းပုံ
ပြင်ဆင်ရန်
ကုလသမဂ္ဂသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ကုလသမဂ္ဂစနစ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ယင်းစနစ်တွင် ကျယ်ပြန့်သည့် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ၏ ကွန်ရက်တစ်ခု ပါဝင်ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဉ်စာတမ်းဖြင့် တည်ထောင်ထားသော အဓိက အဖွဲ့အစည်းကြီး ငါးခုမှာ ယင်းစနစ်၏ ဗဟိုတွင် တည်ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့မှာ အထွေထွေညီလာခံ၊ လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးကောင်စီ၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး နှင့် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးတို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဆဋ္ဌမမြောက် အဓိက အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့် ထိန်းချုပ်မှု ကောင်စီသည် နောက်ဆုံး အုပ်ချုပ်ခံနယ်မြေဖြစ်သည့် ပါလောင် လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့သော ၁၉၉၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ လုပ်ငန်းများ ရပ်ဆိုင်းထားပါသည်။
အဓိက အဖွဲ့အစည်းကြီး ငါးခုအနက် လေးခုသည် နယူးယောက်မြို့ရှိ ကုလသမဂ္ဂ ရုံးချုပ် အဆောက်အအုံတွင် တည်ရှိပြီး၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (International Court of Justice) မှာမူ သည်ဟိဂ်မြို့တွင် တည်ရှိပါသည်။ အခြား အဓိက အေဂျင်စီ အများစုမှာ ဂျီနီဗာ၊ ဗီယင်နာ နှင့် နိုင်ရိုဘီမြို့များရှိ ကုလသမဂ္ဂ ရုံးများတွင် အခြေစိုက်ပြီး၊ ထပ်တိုး ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းများမှာမူ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံး၌ တည်ရှိကြပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ တရားဝင် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးမှာ အစိုးရအချင်းချင်း အစည်းအဝေးများနှင့် စာရွက်စာတမ်းများတွင် အသုံးပြုသော အာရဗီ၊ တရုတ်၊ အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ ရုရှား နှင့် စပိန်ဘာသာစကားများ ဖြစ်ကြပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ အခွင့်အရေးများနှင့် ကင်းလွတ်ခွင့်များဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် (Convention on the Privileges and Immunities of the United Nations) အပေါ် အခြေခံ၍ ကုလသမဂ္ဂနှင့် ၎င်း၏ အေဂျင်စီများသည် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်သည့် နိုင်ငံများ၏ ဥပဒေများမှ ကင်းလွတ်ခွင့်ရရှိကြပြီး၊ ယင်းက လက်ခံဆောင်ရွက်သည့် နိုင်ငံများနှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအပေါ် ကုလသမဂ္ဂ၏ ဘက်မလိုက်မှုကို အကာအကွယ်ပေးပါသည်။
အဓိက အဖွဲ့အစည်းကြီး ခြောက်ခု၏ အောက်တွင်မူ စာရေးဆရာ Linda Fasulo ၏ အဆိုအရ "အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ စုစည်းမှု" များစွာ ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် အချို့မှာ ကုလသမဂ္ဂထက်ပင် သက်တမ်းပို၍ ရှည်ကြာပြီး ကုလသမဂ္ဂမှ လုံးဝနီးပါး လွတ်လပ်စွာ လည်ပတ်နေကြပါသည်။ ၎င်းတို့တွင် အထူးပြုအေဂျင်စီများ၊ သုတေသနနှင့် လေ့ကျင့်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ အစီအစဉ်များနှင့် ရန်ပုံငွေအဖွဲ့များ နှင့် အခြားသော ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်ပါသည်။
ကုလသမဂ္ဂ စနစ်အတွင်းရှိ အဖွဲ့အစည်းအားလုံးသည် Noblemaire နိယာမကို လိုက်နာကြသည်။ ယင်းနိယာမမှာ လစာအမြင့်ဆုံးပေးသော နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံသားများကို ဆွဲဆောင်ထိန်းသိမ်းနိုင်မည့် လစာနှုန်းထားများ ချမှတ်ရန်နှင့် ဝန်ထမ်း၏ နိုင်ငံသားဖြစ်မှု မခွဲခြားဘဲ တန်ဖိုးတူ အလုပ်အတွက် တူညီသော လစာရရှိစေရန် ဖြစ်ပါသည်။ လက်တွေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂ ဝန်ထမ်းများ၏ အခြေအနေများကို အုပ်ချုပ်သည့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အရပ်ဘက်ဝန်ဆောင်မှု ကော်မရှင် (International Civil Service Commission) သည် လစာအမြင့်ဆုံးပေးသော အမျိုးသား အရပ်ဘက်ဝန်ဆောင်မှုကို ကိုးကား၍ သတ်မှတ်သည်။ ဝန်ထမ်းများ၏ လစာများသည် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းများမှ စီမံခန့်ခွဲသော အတွင်းပိုင်း အခွန်စနစ်၏ ဘောင်အတွင်းတွင် ရှိပါသည်။
| ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ — အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအားလုံးပါဝင်သော လွှတ်တော်အစည်းအဝေး — |
ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးရုံး — ကုလသမဂ္ဂ၏ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ — |
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး — နိုင်ငံတကာဥပဒေအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားရုံးတော် — | ||||
|
|
| ||||
| ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ — နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးကိစ္စများအတွက် — |
ကုလသမဂ္ဂ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးကောင်စီ — ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးကိစ္စများအတွက် — |
ကုလသမဂ္ဂ နိုင်ငံငယ်များထိန်သိမ်းရေးကောင်စီ — အပ်နှံခံရသောနိုင်ငံငယ်၊ နယ်မြေများ အုပ်ချုပ်ရန် (လက်ရှိအလုပ်မလုပ်ပါ) — | ||||
|
|
မူလက ယခင် နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းကြီး၏ အုပ်ချုပ်ခံနယ်မြေများ ဖြစ်ခဲ့သော ကိုလိုနီနယ်မြေများကို စီမံခန့်ခွဲရန် ရည်ရွယ်ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်း၊ နောက်ဆုံး အုပ်ချုပ်ခံနယ်မြေဖြစ်သည့် ပလောင်းနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေး ရရှိသော ၁၉၉၄ ခုနှစ်ကတည်းက လှုပ်ရှားမှုမရှိတော့ခြင်း။ | ||||
အထွေထွေ ညီလာခံ
ပြင်ဆင်ရန်- ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ဆုံးဖြတ်သည့် အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအားလုံးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ ညီလာခံကို အထွေထွေညီလာခံခန်းမ၌ နှစ်စဉ်ပုံမှန်ကျင်းပလေ့ရှိသော်လည်း အရေးပေါ်အစည်းအဝေးများကိုလည်း ခေါ်ယူနိုင်သည်။ ညီလာခံကို ဒေသအလိုက် အလှည့်ကျ ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည့် ဥက္ကဋ္ဌ တစ်ဦးနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ၂၁ ဦးတို့က ဦးဆောင်ပါသည်။ ပထမဆုံးအကြိမ် ညီလာခံကို ၁၉၄၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် လန်ဒန်မြို့ရှိ Methodist Central Hall ၌ ကျင်းပခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၅၁ နိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။
- အထွေထွေညီလာခံသည် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေး၊ အဖွဲ့ဝင်သစ်များ လက်ခံခြင်းနှင့် ဘတ်ဂျက်ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကဲ့သို့ အရေးကြီးသော အကြောင်းအရာများကို ဆုံးဖြတ်သည့်အခါ တက်ရောက်မဲပေးသူများ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံ မဲအရေအတွက် လိုအပ်ပါသည်။ အခြားကိစ္စရပ်အားလုံးကိုမူ မဲအများစုဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတိုင်းတွင် မဲတစ်မဲစီရှိသည်။ ဘတ်ဂျက်ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ အတည်ပြုခြင်းမှအပ ကျန် ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအပေါ် မဖြစ်မနေလိုက်နာရန် အကျုံးမဝင်ပါ။ လုံခြုံရေးကောင်စီမှ စဉ်းစားသုံးသပ်နေသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များမှအပ ကုလသမဂ္ဂ၏ လုပ်ငန်းနယ်ပယ်အတွင်းရှိ မည်သည့်ကိစ္စရပ်နှင့် ပတ်သက်၍မဆို ညီလာခံက အကြံပြုချက်များ ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။
- မူကြမ်းဆုံးဖြတ်ချက်များကို အထွေထွေညီလာခံ၏ အဓိက ကော်မတီကြီး ခြောက်ခုမှ တင်သွင်းနိုင်သည်-
- ပထမကော်မတီ (လက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးနှင့် နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေး)
- ဒုတိယကော်မတီ (စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေး)
- တတိယကော်မတီ (လူမှုရေး၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှု)
- စတုတ္ထကော်မတီ (အထူးနိုင်ငံရေးနှင့် ကိုလိုနီနယ်မြေများအား လွတ်လပ်ရေးပေးရေး)
- ပဉ္စမကော်မတီ (အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဘတ်ဂျက်)
- ဆဋ္ဌမကော်မတီ (ဥပဒေ) ထို့အပြင် အောက်ပါ အခြားကော်မတီနှစ်ခုမှလည်း တင်သွင်းနိုင်သည်-
- အထွေထွေကော်မတီ – ညီလာခံ၏ ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌများနှင့် ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌများ ပါဝင်သော ကြီးကြပ်ရေးကော်မတီ
- အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ် ကော်မတီ – အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအသီးသီးမှ ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလှယ်များ၏ အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်များကို စစ်ဆေးဆုံးဖြတ်ရန် တာဝန်ရှိသော ကော်မတီ
လုံခြုံရေးကောင်စီ
ပြင်ဆင်ရန်လုံခြုံရေးကောင်စီသည် နိုင်ငံများအကြား ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်ယူထားပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ အခြားအဖွဲ့အစည်းများသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသို့ အကြံပြုချက်များသာ ပြုလုပ်နိုင်သော်လည်း၊ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင်မူ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဉ်စာတမ်း အပိုဒ် ၂၅ အရ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ လိုက်နာရန် သဘောတူထားသည့် မဖြစ်မနေ လိုက်နာရမည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်နိုင်သည့် အာဏာရှိပါသည်။ ကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်များဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။ လုံခြုံရေးကောင်စီကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပါသည်။ ဗီတိုအာဏာရှိသော အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင် ၅ နိုင်ငံ (တရုတ်၊ ပြင်သစ်၊ ရုရှား၊ ဗြိတိန်နှင့် အမေရိကန်) နှင့် အမြဲတမ်းမဟုတ်သော အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံ (လက်ရှိတွင် အယ်လ်ဂျီးရီးယား၊ အီကွေဒေါ၊ ဂိုင်ယာနာ၊ ဂျပန်၊ မော်လ်တာ၊ မိုဇမ်ဘစ်၊ ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ၊ ဆီရာလီယွန်၊ ဆလိုဗေးနီးယားနှင့် ဆွစ်ဇာလန်) တို့ ပါဝင်ပါသည်။ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင် ၅ နိုင်ငံသည် ကုလသမဂ္ဂ ဆုံးဖြတ်ချက်များအပေါ် ဗီတိုအာဏာ ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး၊ ဆုံးဖြတ်ချက်အား ဆွေးနွေးခြင်းကို မတားမြစ်သော်လည်း အတည်ပြုခြင်းကို ပိတ်ပင်နိုင်ပါသည်။ အမြဲတမ်းမဟုတ်သော အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နေရာကို ဒေသအလိုက် အထွေထွေညီလာခံမှ တစ်နှစ်လျှင် ၅ နိုင်ငံနှုန်းဖြင့် နှစ်နှစ်သက်တမ်းအတွက် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပါသည်။ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဥက္ကဋ္ဌနေရာသည် လစဉ် အက္ခရာစဉ်အတိုင်း အလှည့်ကျ ပြောင်းလဲပါသည်။
အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံး
ပြင်ဆင်ရန်ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးသည် ကုလသမဂ္ဂစနစ်ကို လည်ပတ်ထိန်းသိမ်းရန် လိုအပ်သော နေ့စဉ်လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ပါသည်။ ယင်းတွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးရှိ နိုင်ငံတကာဝန်ထမ်း ထောင်ပေါင်းများစွာဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ အတွင်းရေးမှူးချုပ်က ဦးဆောင်ကာ ဒုတိယအတွင်းရေးမှူးချုပ်က ကူညီဆောင်ရွက်ပါသည်။ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံး၏ တာဝန်များတွင် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ၏ အစည်းအဝေးများအတွက် လိုအပ်သော အချက်အလက်များနှင့် အထောက်အပံ့များ ပံ့ပိုးပေးခြင်း၊ နှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ အထွေထွေညီလာခံ၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးကောင်စီနှင့် အခြားသော ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ၏ ညွှန်ကြားချက်များအတိုင်း လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။
အတွင်းရေးမှူးချုပ်သည် ကုလသမဂ္ဂ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူနှင့် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဉ်စာတမ်းအရ ဤရာထူးကို အဖွဲ့အစည်း၏ အဓိက အုပ်ချုပ်ရေးမှူးချုပ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ ပဋိဉာဉ်စာတမ်း၏ အပိုဒ် ၉၉ တွင် အတွင်းရေးမှူးချုပ်သည် "မိမိတို့၏ ထင်မြင်ယူဆချက်အရ နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းခြင်းအား ခြိမ်းခြောက်နိုင်သည့် မည်သည့်ကိစ္စရပ်ကိုမဆို" လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အာရုံစိုက်မှုကို ခံယူနိုင်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ Trygve Lie လက်ထက်မှစ၍ အတွင်းရေးမှူးချုပ်များသည် ဤစာသားကို နိုင်ငံတကာကဏ္ဍတွင် လုပ်ဆောင်ရန် ဤရာထူးအတွက် ကျယ်ပြန့်သော လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိသည်ဟု အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ဤရာထူးသည် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်း၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား အငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းပြီး ကမ္ဘာ့ကိစ္စရပ်များအတွက် သဘောတူညီမှု ရရှိရန် ကြိုးပမ်းသည့် သံတမန်နှင့် ကြားဝင်စေ့စပ်သူဟူသော နှစ်ခုပေါင်းစပ်ထားသည့် အခန်းကဏ္ဍအဖြစ် ပြောင်းလဲတိုးတက်လာပါသည်။
အတွင်းရေးမှူးချုပ်ကို လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အကြံပြုချက် (အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်များ ဗီတိုအာဏာရှိသည်) အပေါ်မူတည်၍ အထွေထွေညီလာခံမှ ခန့်အပ်ပါသည်။ ဤရာထူးအတွက် တိကျသော သတ်မှတ်ချက်များ မရှိသော်လည်း နှစ်များတစ်လျှောက်တွင် ဤရာထူးကို ငါးနှစ်သက်တမ်း တစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် နှစ်ကြိမ် ထမ်းဆောင်သည်ဟု လက်ခံလာကြသည်။ လက်ရှိအတွင်းရေးမှူးချုပ်မှာ ပေါ်တူဂီနိုင်ငံမှ António Guterres ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် Ban Ki-moon ထံမှ တာဝန်လွှဲပြောင်း ရယူခဲ့သူ ဖြစ်ပါသည်။
| စဥ် | အမည် | မူလနိုင်ငံ | တာဝန်ယူချိန် | တာဝန်ပြီးစီးချိန် | Notes |
|---|---|---|---|---|---|
| – | ဂေါ်လ်ဒွင် ဂျက်ဘ် |  ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း
|
24 October 1945 | 2 February 1946 | မစ္စတာ Lie ကို မရွေးကောက်ပြီး ယာယီတာဝန်ယူခဲ့သည်။ |
| 1 | ထရီဗီလီ |  နော်ဝေ
|
2 February 1946 | 10 November 1952 | ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ခဲ့။ |
| 2 | ဒက် ဟမ်းမားရှိုး |  ဆွီဒင်
|
10 April 1953 | 18 September 1961 | တာဝန်ထမ်းဆောင်ရင် သေဆုံး။ |
| 3 | ဦးသန့် |  မြန်မာ
|
30 November 1961 | 31 December 1971 | ဥပရောနိုင်ငံသားမဟုတ်သော ပထမဆုံး ပုဂ္ဂိုလ် |
| 4 | ကွတ် ဝေါလ်ဟိုင်း |  ဩစတြီးယား
|
1 January 1972 | 31 December 1981 | |
| 5 | ဟာဗီးယား ပဲရက်စ် ဒီ ကွေးလျား |  ပီရူး
|
1 January 1982 | 31 December 1991 | |
| 6 | ဘူးထရို့စ် ဘူးထရို့စ် ဂါလီ |  အီဂျစ်
|
1 January 1992 | 31 December 1996 | သက်တမ်းအတိုဆုံးထမ်းဆောင်ခဲ့။ |
| 7 | ကိုဖီအာနန် |  ဂါနာ
|
1 January 1997 | 31 December 2006 | |
| 8 | ဘန်ကီမွန်း |  တောင်ကိုရီးယား
|
1 January 2007 | 31 December 2016 | |
| 9 | အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ် |  ပေါ်တူဂီ
|
1 January 2017 | တာဝန်ထမ်းဆောင်ဆဲ |
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးတော်
ပြင်ဆင်ရန်
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးတော် (ICJ) ကို ကမ္ဘာ့တရားရုံးဟုလည်း တစ်ခါတစ်ရံ ခေါ်ဆိုလေ့ရှိပြီး၊ ၎င်းသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် ယခင် နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းကြီး၏ အမြဲတမ်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (Permanent Court of International Justice) ၏ ဆက်ခံသူဖြစ်ပြီး၊ နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ သည်ဟိဂ်မြို့ရှိ ငြိမ်းချမ်းရေးနန်းတော် (Peace Palace) တွင် တည်ရှိသော ထိုတရားရုံးဟောင်း၏ ရုံးချုပ်နေရာကို အသုံးပြုလျက်ရှိရာ၊ နယူးယောက်မြို့တွင် အခြေစိုက်ခြင်းမရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ပါသည်။
ICJ ၏ အဓိက လုပ်ငန်းတာဝန်မှာ နိုင်ငံများအကြား ဖြစ်ပွားသော အငြင်းပွားမှုများကို စီရင်ဆုံးဖြတ်ပေးခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့ စီရင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သော ကိစ္စရပ်များ၏ ဥပမာများတွင် စစ်ရာဇဝတ်မှုများ၊ နိုင်ငံတော် အချုပ်အခြာအာဏာကို ချိုးဖောက်မှုများနှင့် လူမျိုးသန့်စင်မှုများ ပါဝင်ပါသည်။ တရားရုံးအား အခြားသော ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများကလည်း နိုင်ငံတကာဥပဒေဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်၍ အကြံဉာဏ်ပေးမှုများ (advisory opinions) ပြုလုပ်ရန် တောင်းဆိုနိုင်ပါသည်။
ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအားလုံးသည် ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဉ်စာတမ်း၏ အရေးကြီးသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည့် ICJ ဥပဒေ (ICJ Statute) ကို လိုက်နာသူများ ဖြစ်ကြပြီး၊ အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်သော နိုင်ငံများလည်း ပါဝင်လာနိုင်ပါသည်။ ICJ ၏ စီရင်ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် ပါဝင်ပတ်သက်သော နိုင်ငံများအပေါ် မဖြစ်မနေ လိုက်နာရန် အကျုံးဝင်ပြီး၊ ၎င်း၏ အကြံဉာဏ်ပေးမှုများနှင့်အတူ နိုင်ငံတကာဥပဒေ၏ ရင်းမြစ်များအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပါသည်။ တရားရုံးတွင် တရားသူကြီး ၁၅ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ ၎င်းတို့ကို အထွေထွေညီလာခံမှ ကိုးနှစ်သက်တမ်းအတွက် ခန့်အပ်ပါသည်။ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် တရားသူကြီးတိုင်းသည် မတူညီသော နိုင်ငံမှ ဖြစ်ရမည်ဟူသော သတ်မှတ်ချက်လည်း ရှိပါသည်။
စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ကောင်စီ
ပြင်ဆင်ရန်စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ကောင်စီ (ECOSOC) သည် နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ရာတွင် အထွေထွေညီလာခံကို ကူညီဆောင်ရွက်ပါသည်။ ၎င်းကို ကမ္ဘာ့ကိစ္စရပ်များအတွက် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက ဖိုရမ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ ကုလသမဂ္ဂ၏ အကြီးမားဆုံးနှင့် အရှုပ်ထွေးဆုံး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါသည်။
ECOSOC ၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များတွင် အချက်အလက်များ စုဆောင်းခြင်း၊ လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခြင်း နှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသို့ အကြံဉာဏ်ပေးခြင်းနှင့် အကြံပြုချက်များ ပြုလုပ်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။
၎င်း၏ လုပ်ငန်းများကို ကျယ်ပြန့်သော ကိစ္စရပ်အမျိုးမျိုးကို အာရုံစိုက်သည့် လက်အောက်ခံ အဖွဲ့အစည်းများမှတစ်ဆင့် အဓိက ဆောင်ရွက်ပါသည်။ ယင်းတို့တွင် မူရင်းတိုင်းရင်းသားလူမျိုးများဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအတွက် ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီများသို့ အကြံဉာဏ်ပေးသည့် ကုလသမဂ္ဂ မူရင်းတိုင်းရင်းသားလူမျိုးများဆိုင်ရာ အမြဲတမ်းဖိုရမ် (United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues)၊ ရေရှည်တည်တံ့သော သစ်တောစီမံခန့်ခွဲမှုကို ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီး မြှင့်တင်သည့် ကုလသမဂ္ဂ သစ်တောဆိုင်ရာဖိုရမ် (United Nations Forum on Forests)၊ အေဂျင်စီများအကြား အချက်အလက်စုဆောင်းရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်သည့် ကုလသမဂ္ဂ စာရင်းအင်းကော်မရှင် (United Nations Statistical Commission) နှင့် ရေရှည်တည်တံ့သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်နေသော ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီများနှင့် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများအကြား ကြိုးပမ်းမှုများကို ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းသည့် ရေရှည်တည်တံ့သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကော်မရှင် (Commission on Sustainable Development) တို့ ပါဝင်သည်။
ECOSOC သည် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများအား အကြံဉာဏ်ပေးအဖွဲ့အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုမှု အဆင့် (consultative status) ကိုလည်း ပေးအပ်နိုင်ပါသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလအထိ အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၅,၆၀၀ နီးပါးသည် ဤအဆင့်ကို ရရှိထားကြပါသည်။
အထူးပြုအေဂျင်စီများ
ပြင်ဆင်ရန်ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဉ်စာတမ်းတွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိကအဖွဲ့အစည်း တစ်ခုချင်းစီသည် ၎င်းတို့၏ တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ရန်အတွက် အမျိုးမျိုးသော အထူးပြုအေဂျင်စီများကို တည်ထောင်နိုင်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။
အထူးပြုအေဂျင်စီများသည် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ အဖွဲ့အစည်းများဖြစ်ကြပြီး၊ ကုလသမဂ္ဂနှင့် အချင်းချင်းအကြား စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ကောင်စီ (ECOSOC) ၏ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုယန္တရားမှတစ်ဆင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြပါသည်။ အေဂျင်စီတစ်ခုချင်းစီကို ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဉ်စာတမ်း အပိုဒ် ၅၇ အရ ကုလသမဂ္ဂနှင့် သဘောတူညီချက်ဖြင့် ကုလသမဂ္ဂစနစ်အတွင်း ပေါင်းစည်းထည့်သွင်းထားပါသည်။
လက်ရှိတွင် အထူးပြုအေဂျင်စီ ၁၅ ခုရှိပြီး၊ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံတကာ ခရီးသွားလာရေး လွယ်ကူချောမွေ့စေခြင်း၊ ကပ်ရောဂါများကို ကာကွယ်တားဆီးခြင်းနှင့် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခြင်း၊ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်းတို့ကဲ့သို့သော ကွဲပြားသည့် လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ဆောင်ရွက်ကြပါသည်။
ရန်ပုံငွေအဖွဲ့များ၊ အစီအစဉ်များနှင့် အခြားအဖွဲ့များ
ပြင်ဆင်ရန်ကုလသမဂ္ဂစနစ်တွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရပြီး သီးခြားစီမံခန့်ခွဲသည့် ရန်ပုံငွေအဖွဲ့များ၊ အစီအစဉ်များ၊ သုတေသနနှင့် လေ့ကျင့်ရေးဌာနများ နှင့် အခြားသော လက်အောက်ခံအဖွဲ့အစည်းများစွာ ပါဝင်ပါသည်။ ဤအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုစီတွင် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းနယ်ပယ်၊ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံနှင့် ဘတ်ဂျက်များ သီးခြားစီရှိကြပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) နှင့် နိုင်ငံတကာ အနုမြူစွမ်းအင် အေဂျင်စီ (IAEA) ကဲ့သို့သော အချို့အဖွဲ့အစည်းများသည် ကုလသမဂ္ဂနှင့် သီးခြားလည်ပတ်သော်လည်း တရားဝင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သဘောတူညီချက်များ ရှိကြပါသည်။
ကုလသမဂ္ဂသည် ၎င်း၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများစွာကို ဤအဖွဲ့အစည်းများမှတစ်ဆင့် ဆောင်ရွက်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (World Food Programme - WFP) မှတစ်ဆင့် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနှင့် အာဟာရချို့တဲ့မှုကို ကာကွယ်ခြင်း၊ ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) မှတစ်ဆင့် ထိခိုက်လွယ်သူများနှင့် နေရပ်စွန့်ခွာသူများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း၊ နှင့် ကုလသမဂ္ဂ အိတ်ခ်ျအိုင်ဗွီ/အေအိုင်ဒီအက်စ် ပူးပေါင်းအစီအစဉ် (UNAIDS) မှတစ်ဆင့် အိတ်ခ်ျအိုင်ဗွီ/အေအိုင်ဒီအက်စ် ကပ်ရောဂါကို တိုက်ဖျက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။
| အတိုကောက် | အေဂျင်စီ | ဌာနချုပ် | အကြီးအကဲ | ဖွဲ့စည်းခြင်း |
|---|---|---|---|---|
| UNDP | ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ် |  နယူးယောက်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
|
  Achim Steiner
|
1965 |
| UNICEF | ကုလသမဂ္ဂကလေးများရန်ပုံငွေအဖွဲ့ | နယူးယောက်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
|
Catherine M. Russell
|
1946 |
| UNCDF | ကုလသမဂ္ဂအရင်းအနှီးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ | နယူးယောက်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
|
 Marc Bichler
|
1966 |
| WFP | ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ အစီအစဉ် |  ရောမ၊ အီတလီ
|
Cindy McCain
|
1963 |
| UNEP | ကုလသမဂ္ဂ ပတ်ဝန်းကျင်အစီအစဉ် |  နိုင်ရိုဘီ, ကင်ညာ
|
 Inger Andersen
|
1972 |
| UNFPA | ကုလသမဂ္ဂ လူဦးရေ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ | နယူးယောက်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
|
Natalia Kanem
|
1969 |
| UN-HABITAT | ကုလသမဂ္ဂမြို့ရွာနှင့်အိုးအိမ်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအစီအစဉ် | နိုင်ရိုဘီ, ကင်ညာ
|
 Maimunah Mohd Sharif
|
1978 |
| UNV | ကုလသမဂ္ဂစေတနာ့ဝန်ထမ်းများ | ဘွန်းမြို့, ဂျာမနီ
|
 Toily Kurbanov
|
1978 |
အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ခြင်း
ပြင်ဆင်ရန်ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အငြင်းပွားမှုမရှိသော လွတ်လပ်သည့် နိုင်ငံအားလုံးသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်ကြပါသည်။ လက်ရှိတွင် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ စုစုပေါင်း ၁၉၃ နိုင်ငံရှိပြီး၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ခဲ့သော တောင်ဆူဒန်နိုင်ငံသည် နောက်ဆုံးတွင် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာခဲ့သည့် နိုင်ငံ ဖြစ်ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဉ်စာတမ်းတွင် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေး စည်းမျဉ်းများကို အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည်-
"ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေးသည် လက်ရှိ ပဋိဉာဉ်စာတမ်းတွင် ပါရှိသော တာဝန်များကို လက်ခံသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို မြတ်နိုးသော အခြားနိုင်ငံအားလုံးအတွက် ဖွင့်လှစ်ထားပြီး၊ အဖွဲ့အစည်း၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ ထိုတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိပြီး ထမ်းဆောင်လိုစိတ်ရှိရမည်။ ထိုသို့သော နိုင်ငံတစ်ရပ်ရပ်ကို ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံခြင်းသည် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ထောက်ခံချက်အပေါ် အခြေခံ၍ အထွေထွေညီလာခံ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် အတည်ပြုရမည်။" (အခန်း ၂၊ အပိုဒ် ၄)
ထို့အပြင်၊ အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်သော လေ့လာသူနိုင်ငံနှစ်ခု ရှိပြီး ၎င်းတို့မှာ Holy See (ဗာတီကန်) နှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့ ဖြစ်ကြပါသည်။ နယူးဇီလန်နိုင်ငံနှင့် လွတ်လပ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသော နိုင်ငံများဖြစ်သည့် ကွတ်ကျွန်းစု (Cook Islands) နှင့် နျူးအေး (Niue) တို့သည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အထူးပြုအေဂျင်စီအချို့တွင် အပြည့်အဝ အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်ကြပြီး၊ ၎င်းတို့၏ "စာချုပ်ချုပ်ဆိုနိုင်စွမ်း အပြည့်အဝရှိခြင်း" ကို အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးမှ အသိအမှတ်ပြုထားပါသည်။
ဆူကာနို ဦးဆောင်သော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ၁၉၆၅ ခုနှစ်တွင် မလေးရှားနိုင်ငံအား လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အမြဲတမ်းမဟုတ်သော အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရွေးချယ်ခြင်းကို ကန့်ကွက်သည့်အနေဖြင့် (နိုင်ငံနှစ်ခုအကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေချိန်) ကုလသမဂ္ဂမှ နုတ်ထွက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည့် ပထမဆုံးနှင့် တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ ပြိုင်ဘက်အဖြစ် ခေတ္တတည်ထောင်ခဲ့သော CONEFO အဖွဲ့အစည်းကို ဖွဲ့စည်းပြီးနောက် အင်ဒိုနီးရှားသည် ၁၉၆၆ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခဲ့ပါသည်။
ဘဏ္ဍာရေး
ပြင်ဆင်ရန်| အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ | ထည့်ဝင်မှု (% of UN budget) |
|---|---|
| အမေရိကန်
|
၂၂.၀၀၀
|
 တရုတ်
|
၁၂.၀၀၅
|
 ဂျပန်
|
၈.၅၆၄
|
| ဂျာမနီ
|
၆.၀၉၀
|
| ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း
|
၄.၅၆၇
|
 ပြင်သစ်
|
၄.၄၂၇
|
| အီတလီ
|
၃.၃၀၇
|
| ဘရာဇီး
|
၂.၉၄၈
|
 ကနေဒါ
|
၂.၇၃၄
|
| ရုရှား
|
၂.၄၀၅
|
| တောင်ကိုရီးယား
|
၂.၂၆၇
|
 ဩစတြေးလျ
|
၂.၂၁၀
|
 စပိန်
|
၂.၁၄၆
|
 တူရကီ
|
၁.၃၇၁
|
 နယ်သာလန်
|
၁.၃၅၆
|
 မက္ကဆီကို
|
၁.၂၉၂
|
 ဆော်ဒီအာရေးဘီးယား
|
၁.၁၇၂
|
 ဆွစ်ဇာလန်
|
၁.၁၅၁
|
 အာဂျင်တီးနား
|
၀.၉၁၅
|
| ဆွီဒင်
|
၀.၉၀၆
|
 အိန္ဒိယ
|
၀.၈၃၄
|
 ဘယ်လ်ဂျီယမ်
|
၀.၈၂၁
|
 ပိုလန်
|
၀.၈၀၂
|
 အယ်လ်ဂျီးရီးယား
|
၀.၇၈၈
|
| နော်ဝေ
|
၀.၇၅၄
|
| အခြား အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ | ၁၂.၁၆၈
|
ကုလသမဂ္ဂသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ အချိုးကျ ထည့်ဝင်သော ဘဏ္ဍာငွေများဖြင့် ရပ်တည်သည်။ လက်ရှိ အသုံးပြုလျက်ရှိသည့် ရန်ပုံငွေမှာ ခန့်မှန်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၄.၁၉) ဘီလီယံ ခန့် ရှိသည်။ အဓိက အသုံးစရိတ်များသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက လုပ်ငန်းဖြစ်သော လုံခြုံရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုသည်။ ၂၀၀၅ - ၀၆ ဘဏ္ဍာနှစ်၏ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းများအတွက် အသုံးစရိတ်မှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၅) ဘီလီယံခန့် ရှိသည်။
အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်
ပြင်ဆင်ရန်ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်သည် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံကို ဦးဆောင် ကျင်းပသူဖြစ်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ၏ ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူနှင့် ခေါင်းဆောင်လည်း ဖြစ်သည်။ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ကို မဲစနစ်ဖြင့် ရွေးချယ်ခြင်းဖြစ်ပြီး လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် အထွေထွေညီလာခံက အတည်ပြုခြင်း ဖြစ်သည်။ မဲပေးရာတွင် လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတိုင်းက မဲပေးခွင့် ရှိသည်။
မှတ်စုများ
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ This map does not represent the view of its members or the UN concerning the legal status of any country,[၁] nor does it accurately reflect which areas' governments have UN representation. This map shows partially recognized states such as Kosovo or Taiwan as part of their claiming governments (Serbia and China respectively)
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ The World Today (PDF)။ 18 June 2009 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ “The designations employed and the presentation of material on this map do not imply the expression of any opinion whatsoever on the part of the Secretariat of the United Nations concerning the legal status of any country”
- ↑ Official Languages, www.un.org. Retrieved 22 May 2015.
- ↑ UN welcomes South Sudan as 193rd Member State။ United Nations (28 June 2006)။ 4 November 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ UN Charter: Chapter III။ United Nations။ 2 November 2017 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Former Secretaries-General။ United Nations။ 17 October 2013 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 6 November 2013 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ A/Res/73/271 – e – A/Res/73/271။ 29 January 2019 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 28 January 2019 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
 | ဤ ကုလသမဂ္ဂနှင့် ဆက်စပ်သော ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။ |
.jpeg){kind=small} | ဤ အဖွဲ့အစည်းနှင့် ဆက်စပ်သော ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။ |