သတိ

(၁) သတိ—

• (က) အောက်မေ့-အမှတ်ရ-တတ်သော တရား။
• (ခ) အောက်မေ့-အမှတ်ရ-ကြောင်း တရား။
• (ဂ) အောက်မေ့-အမှတ်ရ-ခြင်း။

(၂)

• (က) ကာယဂတာသတိ (မိမိ၏ ဆံ အစရှိသော ရူပကာယ၌ဖြစ်သော သတိ)။
• (ခ) ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ (ရှေးဘဝ ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့ သိနိုင်သော အဘိညာဉ်)။
• (ဂ) မြတ်စွာဘုရား ပါဠိတော်ကို သင်ယူပြီး ဆောင်ထားသော သတိ။
• (ဃ) ပုဒ်အရာ-အထောင်-ကို မှတ်ယူခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော သတိ။
• (င) အာရုံကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိ။
• (စ) အာရုံသို့ ကပ်၍ တည်တတ်သောသတိ။
• (ဆ) ၆-ပါးသော သတတဝိဟာရ နှင့် ယှဉ်သော သတိ။
• (ဇ) ကြာမြင့်စွာ ပြုအပ်ပြီးသော အမှုစသည်တို့ကို အောက်မေ့ခြင်း သတိ။
• (ဈ) အသုဘ သဘောရှိသော ခန္ဓာကိုယ်၌ “အသုဘ” ဟူ၍ ဖြစ်သော သတိ။
• (ည) ကာယာနုပဿနာ-ကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိ။
• (ဋ) ဝိပဿနာနှင့် ယှဉ်သော သတိ။
• (ဌ) မဂ်နှင့် ယှဉ်သော သတိ။
• (ဍ) ဝိပဿနာ, မဂ်တို့နှင့် ယှဉ်သော သတိ။
• (ဎ) ပစ္စဝေက္ခဏာနှင့် ယှဉ်သော သတိ။

(၃) အဖန်ဖန် အောက်မေ့-အမှတ်ရ-တတ်သော သတိ။

(၄)

• (က) သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါး။
• (ခ) အာရုံဖြစ်သော သတိပဋ္ဌာန်။

(၅) သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ, ဝိပဿနာဘာဝနာတို့၏အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သောသတိ။

(၆) ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ကောင်းစွာ မှတ်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သောသတိ။

(၇) ထင်ခြင်း၊ အာရုံ၌ ကပ်၍ တည်ခြင်း။

(၈) သတိဟူသော ကြိုး

(၉) နှစ်သက်ခြင်း။

(၁၀) သတိ ပြန့်ပြော သော-ပုဂ္ဂိုလ်-ရဟန်း။

(၁၁) သတိသုတ်။

(၁၂) သတိပဋ္ဌာနသံယုတ်။

(၁၃) သတိပဋ္ဌာန-ကထာ။

သတိ၏ လက္ခဏာစသည်

သတိသည်— ဗူးတောင်းသည် ရေ၌ မငုတ်မနစ် မျောသွား၏သို့ အာရုံကို မျော၍ သွားစိမ့်သောငှာ မပေးမူ၍ ကျောက်ဖျာကဲ့သို့ မလှုပ်မရှား အာရုံကိုထားခြင်း လက္ခဏာ ရှိ၏။

(ဝါ) စီးပွားမဲ့ကို ဆောင်တတ်သော ဒုစရိုက်တရားကို ပယ်၍ စီးပွားကို ဆောင်တတ်သော သုစရိုက်တရားကို ချီးပင့်ခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။

မေ့လျော့ခြင်းကို ဖျက်ဆီးခြင်း ကိစ္စရှိ၏၊

စိတ်ကို စောင့်ရှောက်တတ်သော တရားဟု ဉာဏ်အားရှေးရှု ထင်တတ်၏။

(ဝါ) တစ်ပါးသို့ မသွားမူ၍ စိတ်၏အာရုံ၌ ရှေးရှုသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကြောင်းတရားဟု ဉာဏ်အား ရှေးရှု ထင်တတ်၏၊

မြဲမြံသော သညာလျှင် နီးစွာသော အကြောင်းရှိ၏။

(ဝါ) သတိ၏အာရုံဖြစ်သော ကာယ စသော သတိပဋ္ဌာန်လျှင် နီးစွာသော အကြောင်းရှိ၏။