ဟစနီး မူဘာရက်

မိုဟာမက် ဟစနီး အက်ဆီးယစ် မူဘာရက် (အင်္ဂလိပ်: Muhammad Hosni El Sayed Mubarak) (၄ မေ ၁၉၂၈ – ၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၀) သည် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးရေးခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ၁၉၈၁မှ ၂၀၁၁ထိ ထမ်းဆောင်ခဲ့သော အီဂျစ်သမ္မတဖြစ်၍ အီဂျစ်နိုင်ငံ ၏ စတုတ္ထမြောက်သမ္မတလည်းဖြစ်သည်။

ဟစနီး မူဘာရက်
حسني مبارك
မူဘာရက် (၂၀၀၉)
စတုတ္ထမြောက် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ သမ္မတ
တာဝန်သက်တမ်း 14 October 1981 – 11 February 2011
ဝန်ကြီးချုပ်	See list Himself Ahmad Fuad Mohieddin (1982–84) Kamal Hassan Ali (1984–85) Ali Lutfi Mahmud (1985–86) Atef Sedki (1986–96) Kamal Ganzouri (1996–99) Atef Ebeid (1999–2004) Ahmed Nazif (2004–11) Ahmed Shafik (2011)
ဒုတိယ သမ္မတ	Omar Suleiman[a]
ယခင်လူ	Sufi Abu Taleb (Acting)
ဆက်ခံသူ	Mohamed Hussein Tantawi (Interim)
အီဂျစ်နိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်
တာဝန်သက်တမ်း 7 October 1981 – 2 January 1982
သမ္မတ	Sufi Abu Taleb (Acting) Himself
ယခင်လူ	Anwar Sadat
ဆက်ခံသူ	Ahmad Fuad Mohieddin
၁၅ကြိမ်မြောက် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ
တာဝန်သက်တမ်း 16 April 1975 – 14 October 1981
သမ္မတ	Anwar Sadat
ယခင်လူ	Hussein el-Shafei Mahmoud Fawzi
ဆက်ခံသူ	Omar Suleiman[a]
the Non-Aligned Movement ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး
တာဝန်သက်တမ်း 16 July 2009 – 11 February 2011
ယခင်လူ	Raúl Castro
ဆက်ခံသူ	Mohamed Hussein Tantawi (Acting)
အီဂျစ်လေတပ်၏ Commander
တာဝန်သက်တမ်း 23 April 1972 – 16 April 1975
သမ္မတ	Anwar Sadat
ယခင်လူ	Ali Mustafa Baghdady
ဆက်ခံသူ	Mahmoud Shaker
အီဂျစ်လေတပ် တက္ကသိုလ်၏ ညွှန်ကြားရေးမှူး
တာဝန်သက်တမ်း November 1967 – June 1969
ယခင်လူ	Yahia Saleh Al-Aidaros
ဆက်ခံသူ	Mahmoud Shaker
ကိုယ်ရေး အချက်အလက်များ
မွေးဖွား	မိုဟာမက် ဟစနီး အက်ဆီးယစ် မူဘာရက် (1928-05-04)၄ မေ၊ ၁၉၂၈ Kafr-El Meselha, အီဂျစ်
ကွယ်လွန်	၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ၊ ၂၀၂၀(2020-02-25) (အသက် ၉၁) ကိုင်ရိုမြို့, အီဂျစ်နိုင်ငံ
နိုင်ငံရေးပါတီ	အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ(အီဂျစ်) (1978–2011)
ကြင်ဖော်(များ)	Suzanne Thabet (လက်ထပ် 1959)
သားသမီး	Alaa Mubarak Gamal Mubarak
မိခင်ကျောင်း	အီဂျစ် စစ်တက္ကသိုလ် အီဂျစ် လေတက္ကသိုလ် ဆိုဗိယက် ဖရူးန်ဇီး စစ်တက္ကသိုလ်
လက်မှတ်
စစ်မှုထမ်းခြင်း
သစ္စာခံနိုင်ငံ	Egypt
တပ်/တပ်ဖွဲ့ခွဲ	Egyptian Air Force
အမှုထမ်းကာလ	1950–1975
ရာထူး	– လေတပ်စစ်ဦးစီးချုပ် (Air Chief Marshal)
Commands	​အီဂျစ် လေတပ် အီဂျစ် လေတက္ကသိုလ် ဘန်းနီ ဆူးအက်ဖ် လေတပ်အခြေစိုက်စခန်း (Beni Suef Air Base) ကိုင်ရိုအနောက်လေတပ်အခြေစိုက်စခန်း (Cairo West Air Base)
a. ^ Office vacant from 14 October 1981 to 29 January 2011 b. ^ as Chairman of the Supreme Council of the Armed Forces]] c.^ c. military rank withdrawn after trial

နိုင်ငံရေးလောကသို့ မဝင်ရောက်မီ မူဘာရက်သည် အီဂျစ်လေတပ်မတော်တွင် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၇၂မှ ၁၉၇၅ထိ အရေးပါသောထိပ်တန်းအရာရှိတစ်ဦးအဖြစ်ထမ်းဆောင်၍ ၁၉၇၃တွင် လေတပ်ဦးစီးချုပ်(air chief marshal)အဖြစ် ရာထူးတိုးမြင့်ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၈၁ သမ္မတ အန်ဝေါ ဆက်ဒက်လုပ်ကြံခံရပြီးနောက် သမ္မတဖြစ်လာခဲ့သည်။ မူဘာရက်၏ သမ္မတသက်တမ်းသည် နှစ်သုံးဆယ် နီးပါးကြာမြင့်ခဲ့၏ ။၁၈၀၅မှ ၁၈၄၈ထိ (၄၃)နှစ်ကြာ အီဂျစ်နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သော အောတမန် အုပ်ချုပ်သူ မိုဟာမက် အလီ ဘာရှ (Muhammad Ali Pasha) ပြီးလျှင် ဒုတိယသက်တမ်းအကြာဆုံးဖြစ်လေသည်။ မူဘာရက်သည် ၂၀၁၁ အီဂျစ်တွင် ၁၈ရက်ကြာ ဖြစ်ပွားခဲ့သော တော်လှန်ရေးအတွင်း၌ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁တွင် ထိုစဉ်က ဒုသမ္မတဖြစ်သူက သမ္မတနှင့် ၎င်းတို့ အသီးသီးနုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယင်းနောက် စစ်တပ်၏ ထိပ်တန်းကောင်စီကို အာဏာလွှဲပေးခဲ့လေသည်။

၂၀၁၁ ဧပြီ ၁၃၊ အစိုးရရှေ့နေတစ်ဦးက မူဘာရက်နှင့် သားနှစ်ယောက်ကို အကျင့်ပျက်ချစားမှုနှင့် အာဏာအလွဲသုံးစာမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ စုံစမ်းမေးမြန်းရန် ၁၅ရက်ကြာ ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ အီဂျစ်တော်လှန်ရေးအတွင်း ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြသောသူများကို သတ်ဖြတ်ခြင်းအားတားဆီးရန် ပျက်ကွက်ခဲ့မှုအတွက် (တာဝန်ပျက်ကွက်မှု)စွပ်စွဲချက်ဖြင့် တရားရင်ဆိုင်ရန် အမိန့်ချမှတ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ဩဂုတ်လ ၃ရက်မှ စတင်ရုံးထုတ်သည်။ ၂၀၁၂ ဇွန် ၂၊ အီဂျစ်တရားရုံးက မူဘာရက်အား တစ်သက်တစ်ကျွန်းထောင်ဒဏ်စီရင်ခဲ့သည်။ ပြစ်ဒဏ်စီရင်ပြီးနောက် ကျန်းမာရေးဆိုးရွားမှုများဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ကြောင်း သတင်းအရသိရှိရသည်။ ၂၀၁၃ ဇန်နဝါရီ ၁၃ ၌ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းအယူခံရုံးတော်မှ မူဘာရက်၏ ပြစ်ဒဏ်ကို ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့ပြီး ထပ်မံတရားရင်ဆိုင်စေသည်။ ပြန်လည်တရားရင်ဆိုင်ရာတွင် မူဘာရက်နှင့် သားများအား အကျင့်ပျက်ချစားမှုဖြင့် ၂၀၁၅ မေ ၉တွင် ထောင်ဒဏ် စီရင်ခဲ့သည်။ မူဘာရက်ကို စစ်ဆေးရုံတွင် ထိန်းသိမ်းထားပြီး ၎င်းသားများကို ၂၀၁၅ အောက်တိုဘာ ၁၂ ၌ ကိုင်ရိုတရားရုံးက လွှတ်ပေးခဲ့သည်။ ၎င်းကိုလည်း ၂၀၁၇ မတ်လ ၂ ၌ အပြစ်မရှိကြောင်းစီရင်၍ ၂၀၁၇ မတ် ၂၄တွင် လွှတ်ပေးခဲ့၏ ။

၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ကိုင်ရိုမြို့ပြင် မိသားစုမြေကွက်၌ စစ်ရေးဆိုင်ရာဖြင့် မြုပ်နှံခွင့်ရရှိခဲ့သည်။

ငယ်စဉ်ဘဝနှင့် လေတပ်အမှုထမ်းခြင်း

၁၉၂၈ မေ ၂၄တွင် မူဘာရက်ကို အီဂျစ်နိုင်ငံ မန်နူဖက်ယဲ့(Monufia)အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ၊ ကားဖ်ရ် အက်ရှ် မဆဲဟာ(Kafr El-Meselha)တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် စစ်တက္ကသိုလ်ပြီး၍ အီဂျစ်လေတပ်တွင် အမှုထမ်းသည်။ လေကျောင်းသိပ္ပံဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။

လေတပ်ဌာနအမျိုးမျိုး၌အမှုထမ်းပြီး ၁၉၅၀ခုနှစ်များဆီမှ ၁၉၅၉ထိ လေတပ်တက္ကသိုလ်တွင် သရုပ်ပြဆရာလုပ်သည်။ ၁၉၅၉မှ ၁၉၆၁ထိ ဆိုဗိယက်ပြည်ထောင်စုတွင် လေယာဉ်မောင်းသင်တန်းများတက်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်သို့ပြန်ရောက်ပြီးနောက် လေတပ်အရာရှိ၊ လေတပ်အခြေစိုက်အရာရှိအဖြစ် အမှုထမ်းခဲ့သည်။

၁၉၇၃တွင် လေတပ်မတော်၏ အုပ်ချုပ်သူအရာရှိနှင့် ကာကွယ်ရေး ဒုဝန်ကြီးဖြစ်ကာ ၁၉၇၃တွင် အာရပ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားမှု၌ ဆူးအက်တူးမြောင်း အရှေ့ကမ်းရှိ အစ္စရေးစစ်သားများကို ကိုရှောင်တခင်လေတပ်စစ်ဆင်ရေးလုပ်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်လေယာဉ်မှူးများသည် ပစ်မှတ် ၉၀%ထိမှန်အောင်ပစ်ခတ်နိုင်သဖြင့် မူဘာရက်သည် နိုင်ငံ၏ သူရဲကောင်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်တစ်နှစ်၌ ထိုစစ်ပွဲအား အသိအမှတ်ပြုသည့် အနေဖြင့် လေတပ်စစ်ဦးစီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲ၌ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အစောပိုင်းခိုင်မာသည့် ဆောင်ရွက်ချက်များကြောင့် တရားဝင်ကြေညာချက်များတွင် မူဘာရက်ကို ချီးမွမ်းမှုများရှိခဲ့သည်။ မူဘာရက်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ယခင်တပ်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် Saad el-Shazly ၏ သမီး Shahdan El-Shazliက မူဘာရက်သည် စာရွက်စာတမ်းများလဲထားကြောင်း၊ ၁၉၇၃အစောပိုင်းအောင်မြင်မှုများအတွက် ၎င်းဖခင်ရရှိမည့် ချီးကျူးမှုများကို ယူသွားကြောင်း ပြောဆိုခဲ့၏ ။ နောက်ဆက်လက်ပြောဆိုသည်မှာ စစ်ရေးဆိုင်ရာအမိန့်ပေးသည့် အခန်းတစ်ခု၌ ဆွေးနွေးမှုများနှင့်ပတ်သက်သည့် ဓာတ်ပုံများမှာ ပြောင်းလဲထားကြောင်းနှင့် ထိုပုံများတွင် Saad El-Shazliကို ဖျက်ထားပြီး မူဘာရက်နှင့် အစားထိုးထားကြောင်းလည်းပြောဆိုသွားခဲ့သည်။

ဒုတိယသမ္မတ နှင့် သမ္မတတာဝန်

၁၉၇၅ ဧပြီတွင် အန်းဝေါ ဆက်ဒတ်က မူဘာရက်ကို ဒုတိယသမ္မတခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ဤရာထူး၌ အစ္စရေးနှင့် အနာဂတ်တွင်တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုပဲ ဆုတ်ခွာရန် စစ်တပ်သဘောတူညီမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်မှုတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အစ္စရေးနှင့် တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုရန် ဆော်ဒီနှင့် ဆီရီးယားကို တိုက်တွန်းသော်လည်း ဆီရီးယားမှ လက်မခံဘဲ ငြင်းဆန်သည်။ ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းသားနှင့် ခင်မင်ရင်းနှီးလာခဲ့သည်။ မူဘာရက်သည် အာရပ်ဒေသရှိ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်များနှင့်ပါ ဆက်ဆံရေးတိုးတက်လာသည်။

Egyptian presidential referendum 1981 Akhbar newspaper

ဗိုလ်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်သော Khalid Islambouli ဦးဆောင်လာသော စစ်သားများမှ ၁၉၈၁ အောက်တိုဘာတွင် သမ္မတ ဆက်ဒက်အားလုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုတွင် မူဘာရက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ ဤအဖြစ်အပျက်ပြီးနောက် အီဂျစ်၏ စတုတ္ထမြောက် သမ္မတဖြစ်လာသည်။

အီဂျစ်နိုင်ငံ အာရပ်အဖွဲ့ချုပ်သို့ ပြန်ဝင်ခြင်း

သမ္မတ ဆက်ဒက်၏ အစ္စရေးနှင့် စစ်ပြေငြိမ်းမှုကြောင့် အီဂျစ်ကို အာရပ်အဖွဲ့ချုပ်က အသင်းဝင်အဖြစ် ဆိုင်းငံ့ခဲ့သည်။ ၁၉၈၂၌ မူဘာရက်က ဆော်ဒီဘုရင်နှင့်တွေ့ဆုံ၍ နှစ်နိုင်ငံ ပြန်လည်သင့်မြတ်မှုအစဖြစ်လာခဲ့သည်။ အီဂျစ်သည် အာရပ်အများဆုံးနေထိုင်သည့်တိုင်းပြည်ဖြစ်၍ ဆော်ဒီသည် အချမ်းသာဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သဖြင့် အာရပ်ကမ္ဘာတွင် အီဂျစ်-ဆော်ဒီဝင်ရိုးသည် စွမ်းအားရှိသော အားတစ်ရပ်ဖြစ်လာခဲ့၏ ။ ၁၉၈၂ အာရပ်အဖွဲ့ချုပ်ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတွင် ဆော်ဒီက အီဂျစ်၏ ငြိမ်းချမ်ရေးအစီအစဉ်ကို တင်ပြခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ်၌ အစ္စရေးကပါလက်စတိုင်းကို နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ခွင့်ပြုရန်၊ အာရပ်ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးက အစ္စရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးယူရန်တို့ဖြစ်ကြသည်။

အီရန် အစ္စလာမ္မစ် သမ္မတနိုင်ငံက ၁၉၇၉မှစ၍ အစ္စလာမ္မစ်ကမ္ဘာကို ၎င်းကဦးဆောင်သူဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားမှုများရှိခဲပြီး အထူးသဖြင့် ခေါင်းဆောင် ခိုမေးနီ (Khomeini) က အီရတ်၊ ဆော်ဒီ၊ ကူဝိတ်နှင့် ပါရှန်းပင်လယ်ကွေ့တောင်ပိုင်းရှိ အခြားအာရပ်နိုင်ငံများ၏ အစိုးရများကိုဖြုတ်ချရန် နှိုးဆော်သည်။ ထိုနိုင်ငံများကို တရားမဝင် နိုင်ငံများဟုလည်းသုံးနှုန်းသည်။ ခိုမေးနီ၏ အစ္စလာမ္မစ်ကမ္ဘာခေါင်းဆောင်ဖြစ်ရန် အခိုင်အမာပြောကြားမှု၊ ခိုမေးနီက အစ္စလာမ်အစစ်မဟုတ်ဟုသတ်မှတ်သော ဆော်ဒီ၊ အီရတ်ကဲ့သို့သော ပစ်မှတ်ထားသည့် နိုင်ငံများ၏ အစိုးရပိုင်း၌ နက်နဲသောကြောက်စိတ်များ ကိန်းအောင်းလာစေရန် အလုပ်ဖြစ်မြောက်မည့် အီရန်တော်လှန်ရေးကိုသဘောသဘာများကို ထိုနိုင်ငံများသို့တင်ပို့ရန်ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများရှိပြီးနောက် အီရန်၏ စိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် အခြားအာရပ်နိုင်ငံများက အီဂျစ်အား မိတ်ဖက်အဖြစ်မြင်လာခဲ့သည်။ ဆော်ဒီဘုရင်နှင့် အခြားပင်လယ်ကွေ့အာရပ်တိုင်းပြည်များအတွက် အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းပဋိပက္ခသည် ဖျော့တော့လာကာ အစ္စလာမ္မစ်ကမ္ဘာခေါင်းဆောင်ဟု အီရန်၏ ဟိတ်ဟန်ထုတ်ခြင်းကို ခုခံရင်ဆိုင်ရန်အလို့ငှာ အီဂျစ်ကို လစ်လျူပြု၍မရသည့်အနေအထားဖြစ်လာခဲ့သည်။

အီရန်-အီရတ်စစ်ပွဲ (၁၉၈၀-၁၉၈၈) တွင် အီဂျစ်က အီရတ်ကို စစ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာအကူအညီပေးခဲ့သည်။ ၁၉၈၃ ဒီဇင်ဘာ၌ မူဘာရက်က ပါလက်စတိုင်းလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့( PLO) ခေါင်းဆောင် ယာဆာ အာရာဖတ်ကို ကိုင်ရိုထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင်ကြိုဆိုခဲ့သည်။ PLOနှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်မှုအဖြစ်ညွှန်းဆိုနိုင်ပြီး ထိုအချိန်မှစတင်ကာ PLO၏ အဓိက မဟာမိတ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။

အုပ်ချုပ်ရေးပုံစံ

၁၉၈၀ပြည့်နှစ်များတလျှောက် မူဘာရက်သည် တတ်နိုင်သည့်ဈေးနှုန်းဖြင့် အိမ်ရာ၊ အဝတ်အထည်၊ ပရိဘောဂနှင့် ဆေးဝါး တည်ဆောက်၊ထုတ်လုပ်ခြင်းများ တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ သမ္မတဖြစ်လာသောအခါ အီဂျစ်-အစ္စရေးဆက်ဆံရေးကို ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်စေရန် စိတ်အားထက်သန်မှု များစွာမရှိသဖြင့် စ်-အစ္စရေးသို့ သွားရောက်လည်ပတ်ရန်ငြင်းဆိုသော အီဂျစ်အရာရှိအနည်းငယ်ထဲက တစ်ဦးဖြစ်လာသည်။၎င်း၏ မူဝါဒများသည် အနာဂတ် အီဂျစ်-အစ္စရေးဆက်ဆံရေးညှိနှိုင်းခြင်းများအတွက် အခက်အခဲအတားအဆီးများဖြစ်စေမည်ဟုဆိုခြင်းကို ငြင်းဆန်သည်။ ၂၀၀၆၌ အစ္စရေးသမိုင်းပညာရှင် Karsh က မူဘာရက်အား ဂျူးလူမျိုးမုန်းတီးရေးဝါဒီဟု စွပ်စွဲသည်။

အီဂျစ်သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အကူအညီပေါ်၌ များစွာမှီတည်ရသည်။ မူဘာရက်လက်ထက်၌ အမေရိကန်၏ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေအတွက် အစ္စရေးအပေါ်ဖိအားပေးရန် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ မျှော်လင့်ချက်များမှာ ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။ ယခင် ဆိုဗိယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် ဆက်ဆံရေး တိတ်တဆိတ် တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၇ ရွေးကောက်ပွဲ၌ ဒုတိယ ခြောက်နှစ်သက်တမ်းထပ်မံ အနိုင်ရရှိသည်။

၁၉၈၀၊ ၁၉၉၀၊ ၂၀၀၀ပြည့်နှစ်များတွင် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေးလုပ်ဆောင်မှုများက ဖြစ်စေသော လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ချိုးဖောက်မှုများအား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့ (Amnesty International)က စနစ်တကျလုပ်ဆောင်မှုများဟု ဖော်ပြသည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့က ၂၀၀၇တွင် ထုတ်ပြန်သော သတင်း၌ အီဂျစ်ရဲများသည် ရိုက်နှက်ခြင်း၊ လျှပ်စစ်လျှော့တိုက်ခြင်း၊ ဆိုးဝါးသော အကျဉ်းထောင်များ၌ လက်ကောက်ဝတ်၊ ခြေကျဉ်းဝတ်များခတ်ထား၍ ကြာရှည်စွာ ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ အသက်အန္တရာယ်ခြိမ်းချောက်ခြင်း၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားခြင်းများ၌ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ The state remained large under Mubarak employing 8 million people out of a population of 75 million. ၎င်း၏ အစ္စလာမ်ဘာသာနှင့်ပတ်သက်၍ တင်းကျပ်သောဘာသာရေး အခြေခံသဘောတရားများ၊ အစ္စရေးအပေါ်ထားရှိသော မူဝါဒနှင့် ဆက်စပ်ပြီး လုပ်ကြံရန်ကြိုးပမ်းမှုများစွာ၏ အဓိက ပစ်မှတ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဘီဘီစီအရဆိုလျှင် လုပ်ကြံခံရမှု ခြောက်ကြိမ်ရှိခဲ့ကာ အသက်ဘေးမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၉ စက်တင်ဘာတွင် Port Saidမြို့ ဓားကိုင်လာသောလုပ်ကြံသူကြောင့် ဒဏ်ရာရသည်ဟုလည်းဖော်ပြကြသည်။

အနောက် ဘာလင်၌ မူဘာရက်အားတွေ့ရစဉ်၊ ၁၉၈၉

၁၉၉၁ ပင်လယ်ကွေ့စစ်ပွဲ

၁၉၉၁ ပင်လယ်ကွေ့စစ်ပွဲတွင် အီဂျစ်သည် မဟာမိတ်ပေါင်းစည်းအဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်၍ ကူဝတ်မှ အီရတ်စစ်တပ်များကို ဖယ်ရှားရန်အလို့ငှာ ဆော်ဒီနိုင်ငံသို့ ပထမဆုံးရောက်ခဲ့ကြသောတပ်တချို့အနက်အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်ကြည်းတပ် သင်္ဘောဖြင့် ဆော်ဒီသို့ရောက်လာခဲ့သည်။ စစ်တွင် ၎င်း၏ ပါဝင်ဆင်နွှဲခြင်းသည် အာရပ်ကမ္ဘာ၌ အရေးပါလာခဲ့ကာ အီဂျစ်အစိုးရအတွက်လည်း အကျိုးအမြတ်ရရှိခဲ့သည်။ စာနယ်ဇင်းသတင်းမျာ​၌ဖော်ပြသည်မှာ US$၂၀ billionအထိ ကြွေးမြီများ လျှော်ပစ်နိုင်စေခဲ့သည်။

၂၀၀၃ အီရတ်အားကျူးကျော်ခြင်းအပေါ် ရပ်တည်ချက်

အမေရိကန် သမ္မတ ဂျော့ ဘုရှ်နှင့် အတူ၊ (၂၀၀၂ မတ်)

အီရတ်အားကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခြင်းအပေါ်၌ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းပဋိပခအားအရင် ဖြေရှင်းသင့်ခဲ့ကြောင်း မူဘာရက်က ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသည်။ ဤစစ်သည် အိုစမာ ဘင်လာဒင်ကဲ့သို့ လူမျိုး အယောက်(၁၀၀)ထွက်ပေါ်စေမည်ဟုလည်းပြောဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် အမေရိကန်စစ်တပ် အီရတ်မှ ရုတ်တရက်ဆုတ်ခွာခြင်းကို မထောက်ခံခဲ့ပေ။ ဤသို့ထွက်သွားလျှင် အခြေအနေ ဝရုန်းသုံးကားဖြစ်မည်ဟု ယုံကြည်သောကြောင့်ဖြစ်၏ ။

၂၀၀၅ ရွေးကောက်ပွဲများ

မူဘာရက် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီ ကလင်တန်၊ ပါလက်စတိုင်း သမ္မတ အဘက်၊ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမန်နေတန်ယာဟုတို့နှင့် တွေ့ဆုံစဉ်၊ Sharm el-Sheikhမြို့၊ ၂၀၁၀ စက်တင်ဘာ ၁၄

၁၉၈၇၊ ၁၉၉၃၊ ၁၉၉၉ နှစ်များတွင် မဲအများစုဖြင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်းခံရသည်။ ၂၀၀၅ မဲစာရင်းတွင် ပြည်လုံးကျွတ်မဲပေးမှုဆိုသည်ထက် ယှဉ်ပြိုင်သူများသည့် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်လာသည်။ သို့ရာတွင် မဲရုံများနှင့် လုံခြံရေးယန္တရားမှာ သမ္မတ၏ လက်ဝယ်တွင်ဖြစ်သည်။ မနက်ဖြန်ပါတီမှ အတိုက်အခံ Ayman Nourကို လိမ်လည်အတုပြုလုပ်မှုဖြင့် စွပ်စွဲ၍ အလုပ်ကြမ်းနှင့် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ်ချမှတ်ခဲ့သည်။

အကျင့်ပျက်ချစားခြင်းများ

တာဝန်ယူနေစဉ်သက်တမ်းတစ်လျှောက် ၎င်းအစိုးရအဖွဲ့၏ ပြည်ထဲရေးအကျင့်ပျက်မှုများ တိုးလာသည်။ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များ၊ တက်ကြွလူငယ်များကို ရုံးထုတ်ခြင်းမရှိဘဲ ထောင်ချ၏ ။ တက္ကသိုလ်၊ ဗလီ၊ သတင်းစာများမှ ဝန်ထမ်းများကို နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်များကြောင့် ရာထူးမှထုတ်ပစ်သည်။ ၂၀၁၀ နိုင်ငံတကာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၏ အကျင့်ပျက်ချစားညွှန်းကိန်း အမှတ် ၃.၁ရရှိသည်။ (အမှတ် ၁၀သည် အလွန်သန့်ရှင်း၍ အမှတ်၀ သည်အလွန်အကျင့်ပျက်) ၁၈၇နိုင်ငံ၌ အဆင့် ၉၈ဖြင့်ရပ်တည်ခဲ့သည်။

၂၀၁၁ အေဘီစီသတင်းဌာနက မူဘာရက်၏ တစ်ကိုယ်ရေကြွယ်ဝမှု US$၄၀ billionနှင့် လေတပ်အရာရှိအဖြစ် စစ်ရေးဆိုင်ရာစာချုပ်များမှ US$၇၀ billion ခန့်ရှိသည်ဟု သတင်းထုတ်ပြန်သည်။ ဂါးဒီးယန်သတင်းစာမှလည်း ချစားမှုများမှ US$၇၀ billionရှိသာ်ဟုပင် သတင်းထုတ်ခဲ့သည်။နယူးဝိခ် သတင်းစာအရ ဤစွပ်စွဲချက်များသည် ယုံကြည်စိတ်ချရမှုမရှိ၊ သက်သေမခိုင်လုံစု ဆိုသည်။

တော်လှန်ရေးနှင့် ရာထူးဖယ်ရှားခြင်း

Massive protests centered on Cairo's Tahrir Square led to Mubarak's resignation in February 2011.

၂၀၁၁ ဇန်နဝါရီ၌ ဆန္ဒပြသပိတ်မှောက်မှုများ ကိုင်ရိုမြို့တော်နှင့် အခြားမြို့များတွင်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၁တွင် ၎င်းသည် နောက်လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲတွင် မပါဝင်တော့ကြောင်း ကြေညာသည်။ အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရန် ကတိပေးသည်။ သို့သော် ဤကတိများက ဆန္ဒပြသူများကို မကျေနပ်စေဘဲ ထိုသူများက ၎င်းနုတ်ထွက်ရန်သာလိုလားသည်။ ထောက်ခံသူနှင့် မထောက်ခံသူများကြား ပြဿနာများဖြစ်ခဲ့၏ ။ မကြာမီ နုတ်ထွက်ခဲ့ရသည်။

မူဘာရက်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာ

Suzanne Mubarakကို လက်ထပ်ခဲ့၍ သားနှစ်ဦး ထွန်းကားသည်။ ထိုနှစ်ယောက်စလုံးသည် အီဂျစ်အကျဉ်းထောင်၌ လေးနှစ်ကျခဲ့ပြီး ၂၀၁၅၌ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ဟစနီး မူဘာရက်သည် ၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅၌ အသက် ၉၁တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။

ဆုများ

နိုင်ငံတွင်း

• ဂုဏ်ပြုကြယ်ပွင့်ဆု(Honor Star Medal), နှစ်ကြိမ်
• စစ်တပ်လေ့ကျင့်ရေးဆု

ပြည်ပ

• Knight of the Royal Order of the Seraphim (၁၉၈၄)
• ဂျဝါဟာလာနေရူးဆု (Jawaharlal Nehru Award) (၁၉၉၅)
• First Class of the Order of the State of Republic of Turkey (၁၉၉၈)
• Hamayon Merit from Emperor Muhammad Reza Pahlavi, Iran
• Military Honor Medal Knight Rank from the President of Syria
• Honor Star Medal from the PLO
• Order of King Abdulaziz – Excellent Degree from King Faisal Bin Abdul-Aziz