ဒုစရိုက်

• (က) မကောင်းသဖြင့် (ချွတ်ချော်-တိမ်းယိမ်း–စေ၍) ကျင့်အပ်သော အကျင့်၊ မကောင်းသော အကျင့်။
• (ခ) ဖောက်ပြန်သော အကျင့်၊ ဖောက်ပြန်-လွန်ကျူး-၍ -ကျင့်ခြင်း-ကျင့်မှု။
• (ဂ) (ကိလေသာတို့ သည်) ဖျက်ဆီးအပ်သော အကျင့်။
• (ဃ) စက်ဆုပ်အပ်သော အကျင့်၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် အကျင့်။

ဒုစရိုက် အကျဉ်း အကျယ်

ယင်း-ဒုစရိုက်သည်– (၁) ကာယဒုစရိုက် (၂) ဝစီဒုစရိုက် (၃) မနောဒုစရိုက်-ဟူ၍ အကျဉ်းအားဖြင့် ၃-ပါး ။

ထိုတွင်-

• (၁) သူ့အသက်သတ်မှု = ပါဏာတိပါတ,
• (၂) သူ့ဥစ္စာခိုးမှု = အဒိန္နာဒါန,
• (၃) ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်မှု = ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ-ဟူ၍ ကာယဒုစရိုက် ၃-ပါး၊

• (၁) မဟုတ်မမှန် ပြောမှု = မုသာဝါဒ,
• (၂) ကုန်းချောစကား ပြောမှု = ပိသုဏဝါစာ,
• (၃) ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသောစကားပြောမှု = ဖရုသဝါစာ,
• (၄) ပြိန်ဖျင်းသောစကားပြောမှု = သမ္ဖပ္ပလာပ-ဟူ၍ ဝစီဒုစရိုက် ၄-ပါး၊

• (၁) သူတစ်ပါး စည်းစိမ်ကို ဝိသမလောဘဖြင့် ကြံစည်မှု = အဘိဇ္ဈာ,
• (၂) သူတစ်ပါးစီးပွား ပျက်စီးစေလိုမှု = ဗျာပါဒ,
• (၃) မှားယွင်းစွာယူမှု = မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ-ဟူ၍ မနောဒုစရိုက် ၃-ပါးအားဖြင့် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါး ။

ဒုစရိုက် ၄၀

ယင်း-ကိုယ်တိုင်ပြုမှု ၁၀-ပါးတွင် ၁-ပါး ၁-ပါး၌ အသီး အသီး တိုက်တွန်းမှုကို ထည့်သွင်းခဲ့သော် ဒုစရိုက် ၂၀-ဖြစ်၏။ ယင်း ၂၀-တွင် ၁-ပါး ၁-ပါးလျှင် နှစ်သက်သဘောတူညီမှုကို ထည့် သွင်းပြန်သော် ဒုစရိုက် ၃၀-ဖြစ်၏။ ယင်း ၃၀-တွင်ပင် ၁-ပါး ၁-ပါးလျှင် ဂုဏ်ကျေးဇူး ပြောမှုကို ထည့်သွင်းပါက ဒုစရိုက် ၄၀-ဖြစ် တော့သည် ။

ဒွါရ ၁-ပါး ၁-ပါးလျှင် ကာယ, ဝစီ, မနော ဒုစရိုက် ၃-ပါးစီ ရှိ၍ ဒွါရ ၆-ပါး၌ ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးဖြစ်၏ ။

ကာယ, ဝစီ, ဒုစရိုက်တို့၏ တရားကိုယ်မှာ စေတနာတရားဖြစ်၍ မနော ဒုစရိုက်၏ တရားကိုယ်မှာကား စေတနာနှင့် ယှဉ်ဖက်တရားများဖြစ်သည် ။

ယင်း-ဒုစရိုက်ကို ပိဋကတ်တော် (ပါ, ဋ္ဌ, ဋီ)တို့၌ အကုသလကမ္မပထ အသေဝိတဗ္ဗ-အမည်တို့ဖြင့်လည်း ဟောဆို ဖွင့်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိရသေး၏ ။

ဒုစရိုက်တို့၏ အကြောင်းတရားများ

ယင်း-ဒုစရိုက်သည်—လောဘ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော အကြောင်း ၃-ပါးကြောင့် ဖြစ်၏ ။

ထိုတွင် ပါဏာတိပါတ, ဖရုသဝါစာ, ဗျာပါဒ ၃-ပါးသည် ဒေါသကြောင့် ဖြစ်၏။

ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ, အဘိဇ္ဈာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၃-ပါးသည် လောဘကြောင့်ဖြစ်၏။

အဒိန္နာဒါန, မုသာဝါဒ, ပိသုဏဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပ ၄-ပါးသည် လောဘ, ဒေါသ ၂-ပါး ကြောင့်ဖြစ်၏ ။

• ပါဏာတိပါတ, ဖရုသဝါစာ ၂-ပါးသည် ဒေါသ, မောဟ—,
• အဒိန္နာဒါန, မုသာဝါဒ, ပိသုဏဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပ ၄-ပါးသည် ဒေါသ, မောဟ—, သို့မဟုတ်-လောဘ, မောဟ—,
• ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၂-ပါးသည် လောဘ, မောဟ-အကြောင်း ၂-ပါးစီ ရှိ၏။
• အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒ ၂-ပါးသည် မောဟ အကြောင်း တစ်ပါးစီသာ ရှိ၏

ဒုစရိုက်၏ မှတ်သားဖွယ်များ

ဒုစရိုက်တရားသည် မိမိ သူတစ်ပါး ၂-ဦး သားတို့ ဆင်းရဲဘို့သာ ဖြစ်၏ ။

မိမိ သူတစ်ပါး ၂-ဦးသားတို့အား ညှဉ်းဆဲ နှိပ်စက် သတ်ဖြတ်တတ်သောကြောင့် “ဓား” နှင့်တူ၏

ကောင်းကျိုးကို ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း၏အကြောင်း မရှိ၊ မကောင်းကျိုးကိုသာ ဖြစ်စေနိုင်၏ ပေးနိုင်၏

ဒုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံသူကို မမှီဝဲ မဆည်းကပ်သင့်

ဒုစရိုက်ကျင့်သူနှင့် ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံလျှင် သေသူနှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံသည် မည်၏

ဒုစရိုက် နှင့်ပြည့်စုံသူကို “ဗာလ = လူမိုက်”ဟု ခေါ် ဆို၏

ဒုစရိုက်မှု ပြုကျင့်သော သူသည် နောင်တတဖန် ပူပန်ရတတ်သည်

သေသည်၏ အခြားမဲ့၌ အပါယ်ငရဲ လားရ၏။

ဒုစရိုက်နှင့်ပြည့်စုံသူ၏ အပြစ် ၅-ပါး

• (၁) မိမိကို မိမိ ပြန်၍ စွပ်စွဲခြင်း,
• (၂) ပညာရှိတို့၏ ကဲ့ရဲ့မှုခံရခြင်း,
• (၃) မကောင်းသတင်း ကျော်စောခြင်း,
• (၄) တွေတွေဝေဝေ သေရခြင်း, သို့မဟုတ်-သူတော်ကောင်းတရားမှ ကင်းခြင်း,
• (၅) သေပြီးနောက် အပါယ် ဒုဂ္ဂတိသို့ လားရောက်ရခြင်း, သို့မဟုတ်-မသူတော်တရား၌ တည်ခြင်းအားဖြင့် ၅-ပါး ။

ဒုစရိုက်အကုသိုလ်၏ မကောင်းကျိုးပေးပုံကို-ကြည့်။

ဒုစရိုက်လွန်ကျူးပြစ်၊ သုစရိုက်လုံခြုံကျိုး

• ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးပြုလျှင် မစင်ကြယ်၍ ရှောင်ကြဉ်လျှင် စင်ကြယ်ကြောင်းဟောသော စုန္ဒသုတ်၊ ။
• ဒုစရိုက်ကြောင့် ငရဲတိရစ္ဆာန်ဘုံရောက်ရ၍ သုစရိုက်ကြောင့် သုဂတိဘုံ၌ ဖြစ်ရပုံဟောသော သံသပ္ပနိယသုတ်၊ ။
• ဒု-ပြု ပူပန်ရ၊ သု-ပြု ဝမ်းသာရကြောင်းဂါထာ၊ ။
• ဒု-က မကောင်းကျိုးပေး၍ သု-က ကောင်းကျိုးပေးကြောင်း၊ ။
• ဒုမှ ရှောင်ကြဉ်ရကျိုး၊ ။
• ဒု-၁၀-ပါးက ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ပိုဆောင်၍ ၊ သု ၁၀-ပါးက သုဂတိဘဝသို့ ပို့ဆောင်ကြောင်းဟောသော အသိဗန္ဓကပုတ္တသုတ်၊ မှတ်သားစရာကောင်းလှ၏။ ။ ။
• ဒု-ပြု, သုရှောင် ခုနောင် ပူပန်ရကြောင်းဂါထာများ၊ တပနိယသုတ်၊ ။
• ဒု-ရှောင် သု-ပြု၊ ပူမှု မရှိကြောင်းဟောသော အတပနိယသုတ်၊ ။
• ဒု-ပြု သု-ရှောင် ငရဲဆောင်ဟူသာဂါထာ၊ ဒုစ္စရိတသုတ်၊ ။
• သု-ပြု, ဒု-ရှောင် သုဂတိဆောင်ဟူသော ဂါထာ၊ ။
• သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒု-သု-ကို နသာဓု၊ သာဓု ခွဲပြပုံ။ ။
• အရိယာမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒု-သု-ကို အနရိယမဂ္ဂ အရိယမဂ္ဂ ပြပုံ။ ။
• ဒု-က သု-အကျိုး၊ သု-က ဒု-အကျိုး မပေးနိုင်ကြောင်း၊
• ဒုစရိုက် ၁၀-ပါး၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးကို အကျယ်ပြဆိုခဏ်း၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးလုံလျှင် လူ, နတ်, ဗြဟ္မာ ဖြစ်လိုရာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဟောသော သာလေယျလကသုတ်၊ ။
• ဒုစရိုက်အမှုပြုပြီးနောက် အောက်သွားသူ၊ အထက်သွားသူ၊ သုစရိုက်အမှု ပြုပြီးနောက် အထက်သွားသူ၊ အောက်သွားသူ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောထားသော မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ်၊

ဒုစရိုက် ၁၀-ပါး လွန်ကျူးပြစ်ကို ဟောသောသုတ်များ

• အကုသလသုတ် စသည်၊ ။
• ဒုစ္စရိတဝိပါကသုတ်၊ ။
• ပါဋလိယသုတ်၊ ။
• ဒုစရိုက် လွန်ကျူးမှုကြောင့် ငရဲလားရကြောင်း ဟောသော ၅-သုတ်၊ ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ ။
• တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ရပုံ၊ ။ သဉ္စေတနိကသုတ်၊ (ပ-ဒု) ။
• အဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ တတိယ၊ ။
• အကုသလသုတ်၊ သာဝဇ္ဇသုတ်။ ။
• အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တနိဒ္ဒေသ၊ ရာဂစသော ငြောင့် ၇-စင်း စူးခြင်း၏ အပြစ်ကိုလည်း ပြထား၏။ ။
• ဒု-ပြုပူပန်ရကြောင်း၊ ။
• တပနိယသုတ်၊ ။
• ဗာလပဏ္ဍိတသုတ်။ ။
• ဒု-ကို ဒါးနှင့် တူကြောင်းဥပမာ ပေးထားပုံဂါထာ၊ ။
• ကမ္မပထပေယျာလ၊
• ဒုစရိုက်ပြုသူနောက်သို့ ဒုက္ခက အစဉ်လိုက်ကြောင်းဂါထာ၊
• မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာဓမ္မာစသော ဂါထာ၊ သုစရိုက် ပြုသူနောက်သို့ သုခက အစဉ်လိုက်ခြင်းဂါထာ၊