ဝေဒနာ

ဝေဒနာ ဆိုသည်မှာ "ဝေဒယတီတိ ဝေဒနာ" ခံစားတတ်သောကြောင့် ဝေဒနာ မည်သည်။ ဖဿဓာတ်၏ ကြိတ်နယ်ထိတွေ့မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အာရုံ၏အရသာကို ခံစားတတ်သောတရားသည် "ဝေဒနာ" မည်သည်။

ဝေဒနာဖြစ်ကြောင်းတရား

ဖဿဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဝေဒနာ ဖြစ်သည်။

(တစ်နည်း) အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ကံ, ဖဿဟူသော အကြောင်းတို့ကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်သည်။

ထိုတွင် ဖဿဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်ပုံကား-စက္ခုပသာဒနှင့်ရူပါရုံတို့ကို စွဲ၍ စက္ခုဝိညာဉ်ဖြစ်သည်။ ထိုစက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဉ်ဟူသောတရား ၃-ပါးတို့ ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် ဖဿဖြစ်သည်။ ဖဿ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် (စက္ခုသမ္ဖဿဇာ) ဝေဒနာဖြစ်သည်။

သောတပသာဒနှင့် သဒ္ဒါရုံတို့ကိုစွဲ၍ သောတဝိညာဉ်ဖြစ်သည်။ ထိုသောတပသာဒ, သဒ္ဒါရုံ, သောတဝိညာဉ် ဟူသောတရား ၃-ပါးတို့ ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် ဖဿဖြစ်သည်။ ဖဿဟူသော အကြောင်းကြောင့် (သောတသမ္ဖဿဇာ) ဝေဒနာဖြစ်သည်။

ဃာနပသာဒနှင့် ဂန္ဓာရုံတို့ကိုစွဲ၍ဃာနဝိညာဉ်ဖြစ်သည်။ ထိုယာနပသာဒ, ဂန္ဓာရုံ, ဃာနဝိညာဉ်ဟူသောတရား ၃-ပါးတို့ ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် ဖဿဖြစ်သည်။ ဖဿ ဟူသောအကြောင်းကြောင့် (ဃာနသမ္ဖဿဇာ) ဝေဒနာဖြစ်သည်။

ဇိဝှါပသာဒနှင့် ရသာရုံတို့ကိုစွဲ၍ ဇိဝှါဝိညာဉ်ဖြစ်သည်။ ထိုဇိဝှါပသာဒ, ရသာရုံ, ဇိဝှါဝိညာဉ်ဟူသောတရား ၃-ပါး ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် ဖဿဖြစ်သည်။ ဖဿ ဟူသောအကြောင်းကြောင့် (ဇိဝှါသမ္မဿဇာ) ဝေဒနာဖြစ်သည်။

ကာယပသာဒနှင့် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကိုစွဲ၍ ကာယဝိညာဉ်ဖြစ်သည်။ ထိုကာယပသာဒ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ, ကာယဝိညာဉ် ဟူသောတရား ၃-ပါးတို့ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် ဖဿဖြစ်သည်။ ဖဿဟူသော အကြောင်းကြောင့် (ကာယသမ္ဖဿဇာ) ဝေဒနာဖြစ်သည်။

ဘဝင်စိတ်နှင့် လောကီဓမ္မာရုံတို့ကိုစွဲ၍ အာဝဇ္ဇန်း (ဇော) ဟူသော မနောဝိညာဉ် ဖြစ်သည်။ ထိုဘဝင်စိတ်, လောကီဓမ္မာရုံ, အာဝဇ္ဇန်း (ဇော) ဟူသော မနောဝိညာဉ် တရား ၃-ပါးတို့ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဖဿဟူသောအကြောင်းကြောင့် (မနောသမ္ဖဿဇာ) ဝေဒနာဖြစ်သည်။

မှီရာ အပြားအားဖြင့် ဝေဒနာ ၂-ပါး

ဝေဒနာသည် ခံစားတတ်သော အနက် ၁-ပါးသာ အဖို့ရှိသော်လည်းအားဖြင့် မှီရာ အပြားအားဖြင့် ကာယိကဝေဒနာ, စေတသိကဝေဒနာဟူ၍ ၂-ပါးအပြားရှိသည်။

ဇာတ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ ၃-ပါး

ဇာတ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ကုသိုလ်ဝေဒနာ, အကုသိုလ်ဝေဒနာ, အဗျာကတ ဝေဒနာဟူ၍ ၃-ပါးအပြားရှိသည်။

(တစ်နည်း) အနုဘဝနလက္ခဏာအားဖြင့် သုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခ ဝေဒနာ(ဥပေက္ခာဝေဒနာ)ဟူ၍ ၃-ပါး အပြား ရှိသည်။

ယောနိ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ ၄-ပါး

ယောနိ၏ အစွမ်းအားဖြင့် အဏ္ဍဇသတ္တဝါ၌ ဖြစ်သောဝေဒနာ, ဇလာဗုဇ သတ္တဝါ၌ ဖြစ်သော ဝေဒနာ, သံသေဒဇ သတ္တဝါ၌ ဖြစ်သော ဝေဒနာ, ဩပပါတိက သတ္တဝါ၌ဖြစ်သော ဝေဒနာဟူ၍ ၄-ပါးအပြား ရှိသည်။

ဂတိ၏အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

ဂတိ၏အစွမ်းအားဖြင့် ငရဲဘုံ၌ဖြစ်သော ဝေဒနာ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ၌ဖြစ်သော ဝေဒနာ, ပြိတ္တာဘုံ၌ဖြစ်သော ဝေဒနာ, လူ့ဘုံ၌ဖြစ်သော ဝေဒနာ, နတ်ဘုံ၌ဖြစ်သော ဝေဒနာဟူ၍ ၅-ပါးအပြားရှိသည်။

ဣန္ဒြေ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

(တစ်နည်း) ဣန္ဒြေ၏ အစွမ်းအားဖြင့် သုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာ, သောမနဿဝေဒနာ, ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာ ဟူ၍ ၅-ပါးအပြားရှိသည်။

ဒွါရ၏အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

ဒွါရ၏အစွမ်းအားဖြင့် စက္ခုသမ္ဖဿဇာဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာဟူ၍ ၆-ပါးအပြားရှိသည်။

အာရုံ၏အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

(တနည်း) အာရုံ၏အစွမ်းအားဖြင့် ရူပါရုံ ကိုခံစားတတ်သော ဝေဒနာ, သဒ္ဒါရုံကိုခံစားတတ်သော ဝေဒနာ, ဂန္ဓာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ, ရသာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ, ဓမ္မာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ ဟူ၍ ၆-ပါး အပြားရှိသည်။

ကိလေသာယှဉ် မယှဉ် အားဖြင့် ဝေဒနာ

(တစ်နည်း) ကိလေသာဟူသော အာမိသ မယှဉ်သော သုခဝေဒနာ, ကိလေသာဟူသော အာမိသနှင့် ယှဉ်သော ဒုက္ခဝေဒနာ, မယှဉ်သော ဒုက္ခဝေဒနာ, ကိလေသာဟူသော အာမိသနှင့် ယှဉ်သော အဒုက္ခမသုခ (ဥပေက္ခာ) ဝေဒနာ, မယှဉ်သော အဒုက္ခမသုခ (ဥပေက္ခာ) ဝေဒနာဟူ၍ ၆-ပါးအပြားရှိသည်။

ဝိညာဏဓာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

ဝိညာဏဓာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်— စက္ခုဝိညာဏဓာတ်, သောတဝိညာဏဓာတ်, ဃာနဝိညာဏဓာတ်, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတ်, ကာယဝိညာဏဓာတ်, မနောဓာတ်, မနောဝိညာဏဓာတ်တို့နှင့်ယှဉ်သော ဝေဒနာဟူ၍ ၇-ပါး အပြားရှိသည်။

လောကဓံတရား၏အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

လောကဓံတရား၏အစွမ်းအားဖြင့် လာဘ်ရ ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောဝေဒနာ, လာဘ်မရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ, အခြံအရံရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ, အခြံအရံမရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောဝေဒနာ, ကဲ့ရဲ့ခံရခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ, ချီးမွမ်းခံရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ, ချမ်းသာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ, ဆင်းရဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောဝေဒနာ ဟူ၍ ၈-ပါး အပြားရှိသည်။

ကာလ၏အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

ကာလ၏အစွမ်းအားဖြင့် အတိတ်ကာလ၌ဖြစ်သော သုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ, ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ ဖြစ်သောသုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ, အနာဂတ်ကာလ၌ ဖြစ်သော သုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခဝေဒနာဟူ၍ ၉-ပါး အပြားရှိသည်။

ဝေဒနာ ၁၈-ပါး

ထိုဝေဒနာ ၉-ပါးတို့ကိုပင် သန္တာန်ဖြင့် မြှောက်ပွါးသော် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်သော ဝေဒနာ ၉-ပါး, ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ဖြစ်သော ဝေဒနာ ၉-ပါးဟူ၍ ၁၈-ပါးအပြား ရှိသည်။

(တစ်နည်း) အာရုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ ၆-ပါးတို့ကို သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခမသုခဟူသော ဝေဒနာ ၃-ပါးတို့ဖြင့် မြှောက်ပွါးသော် ရူပါရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ ၃-ပါး, သဒ္ဒါရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ ၃-ပါး, ဂန္ဓာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ ၃-ပါး, ရသာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ ၃-ပါး, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ ၃-ပါး, ဓမ္မာရုံကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာ ၃-ပါးဟူ၍ ၁၈-ပါး အပြားရှိသည်။

စိတ်၏ကျက်စားခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဝေဒနာ

(တစ်နည်း) စိတ်၏ကျက်စားခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် မျက်စိဖြင့်ရူပါရုံကို မြင်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သောမနဿဝေဒနာ, ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာ၊ နားဖြင့် သဒ္ဒါရုံကို ကြားခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သောမနဿဝေဒနာ, ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာ၊ နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ကိုနမ်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သောမနဿဝေဒနာ, ဝေဒနာ ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာ၊ လျှာဖြင့် အရသာကို လျက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သောမနဿဝေဒနာ, ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာ၊ ကိုယ်ဖြင့်အတွေ့ကို တွေ့ ထိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သောမနဿဝေဒနာ, ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာ၊ စိတ်ဖြင့် သဘောကို သိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သောမနဿဝေဒနာ, ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာဟူ၍ ၁၈-ပါးအပြားရှိသည်။

ဝေဒနာ ၃၆-ပါး

ကာမဂုဏ် ၅-ပါးကိုမှီသော သောမနဿ ဝေဒနာ ၆-ပါး, ဒေါမနဿဝေဒနာ ၆-ပါး, ဥပေက္ခာဝေဒနာ ၆-ပါး, ကာမဂုဏ်မှ ထွက် မြောက်ခြင်း (ဈာန်) ကိုမှီသော သောမနဿ ဝေဒနာ ၆-ပါး, ဒေါမနဿဝေဒနာ ၆-ပါး, ဥပေက္ခာဝေဒနာ ၆-ပါးဟူ၍ ၃၆-ပါးအပြား ရှိသည်။

ဝေဒနာ ၁၀၈-ပါး

ယင်း ၃၆-ပါးကို ကာလ၏အစွမ်းဖြင့် မြှောက်ပွါးသည် ရှိသော် အတိတ်ကာလ၌ ဝေဒနာ ၃၆-ပါး, အနာဂတ်ကာလ၌ ဝေဒနာ ၃၆-ပါး, ပစ္စုပ္ပန် ကာလ၌ ဝေဒေနာ ၃၆-ပါးဟူ၍ ၁၀၈-ပါးရှိသည်။

ဝေဒနာ ၈၉, ၁၂၁-ပါး

အကျဉ်းအားဖြင့် စိတ် (၈၉)ပါး၌ ယှဉ်သောဝေဒနာ (၈၉)ပါး၊ အကျယ်အားဖြင့် စိတ် (၁၂၁)ပါး၌ယှဉ်သော ဝေဒနာ (၁၂၁)ပါး အပြားရှိသည်။

“ဝေဒနာ၏လက္ခဏာဒိစတုက္က”

• ဝေဒနာသည် ခံစားတတ်သည်၏အဖြစ်လျှင် မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာရှိ၏။
• ခံစားခြင်းလျှင် ကိစ္စရှိ၏။ (တစ်နည်း) အာရုံ၏က္ကဋ္ဌ အခြင်းအရာကို သုံးဆောင်ခံစားခြင်းကိစ္စရှိ၏။
• စိတ်၌မှီလျက် သာယာတတ်သောတရားဟူ၍ ဉာဏ်အားရှေးရှုထင်တတ်၏။
• ကိုယ်စိတ်တို့၏ ငြိမ်းအေးခြင်းလျှင် နီးစွာသော အကြောင်း ရှိ၏။

• (တစ်နည်း) ဝေဒနာသည် ခံစားခြင်းလျှင် မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။
• အာရုံဟူသော အရသာကို သုံးဆောင် ခံစားခြင်းကိစ္စရှိ၏။
• ချမ်းသာစေတတ်သော တရား, ဆင်းရဲစေတတ်သော တရားဟူ၍ ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်တတ်၏။
• ဖဿတရားလျှင် နီးစွာသောအကြောင်းရှိ၏။

မှတ်သားစရာ အဖုံဖုံ

ဝေဒနာတို့၏ဖြစ်ကြောင်းကား တွေ့ထိမှု ဟူသော ဖဿတည်း။

ဝေဒနာတို့၏ ထူးသည်၏အဖြစ်ကား ကိလေသာဟူသော အာမိသနှင့် ယှဉ်မှု, မယှဉ်မှုတည်း။

ဝေဒနာတို့၏ အကျိုးကား ခံစားအပ်သော ဝေဒနာအားလျော်သော အတ္တဘောကို ဖြစ်စေခြင်းတည်း။

ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဟူသည် တွေ့ထိမှုဟူသော ဖဿ၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုပင်တည်း။

ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကား မဂ္ဂင် ၈-ပါး တရားတို့ပင်တည်း။

ဝေဒနာကို အနိစ္စ စသောအားဖြင့် ပိုင်းခြား၍ မသိသောသူသည် ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက်။

ဝေဒနာကိုစွဲ၍ ချမ်းသာမှု, ဝမ်းမြောက်မှု ဖြစ်ရခြင်းသည် ဝေဒနာ၏ သာယာဖွယ်မည်၏။ ဝေဒနာ၏ မမြဲမှု, ဆင်းရဲမှု, ဖောက်ပြန်မှု သဘောသည် ဝေဒနာ၏ အပြစ်မည်၏။ ဝေဒနာ၌ လိုချင် တပ်မက်မှုကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း, ပယ်စွန့်ခြင်းသည် ဝေဒနာ၏ ထွက်မြောက်ရာထွက် မြောက်ကြောင်းမည်၏။

ဝေဒနာကိုနှစ်သက်သောသူသည် ဆင်းရဲကို နှစ်သက်သည်မည်၏။ ဆင်းရဲကို နှစ်သက်သောသူသည် ဆင်းရဲမှ မလွတ်မြောက်နိုင်။ ဝေဒနာကို မနှစ်သက်သောသူသည် ဆင်းရဲကို မနှစ်သက်သည်မည်၏။ ဆင်းရဲကို မနှစ်သက်သောသူသည် ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်နိုင်၏။

ဝေဒနာဖြစ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲ၏ ဖြစ်ခြင်းမည်၏။ ဝေဒနာတည်ခြင်းသည် အနာရောဂါတို့၏ တည်ခြင်းမည်၏။ ဝေဒနာ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် အိုခြင်း, သေခြင်း၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းမည်၏။ ဝေဒနာချုပ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲချုပ်ခြင်းမည်၏။ ဝေဒနာ၏ ငြိမ်းခြင်းသည် အနာရောဂါတို့ ငြိမ်းခြင်းမည်၏။ ဝေဒနာ၏ ပျက်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည် အိုခြင်း, သေခြင်း၏ ပျက်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းမည်၏။

ဝေဒနာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်း များသည်ဖြစ်၍ နေသောသူသည် ဝေဒနာကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။ ဝေဒနာကို ပိုင်းခြား၍ သိသော သူသည် ဝေဒနာ, ပဋိသန္ဓေနေခြင်း, (အိုခြင်း, သေခြင်းကြောင့်) စိုးရိမ်ခြင်း, ငိုကြွေးခြင်း, ဆင်းရဲခြင်း, နှလုံးမသာယာခြင်း, ပြင်းစွာပင် ပန်းခြင်းတို့မှ လွတ်-လွတ်မြောက်-၏။

ဝေဒနာ၌ အမြဲမရှိဟု ရှူလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ နေသောသူ, ဆင်းရဲ၏ဟု ရှုလေ့ရှိ သည်ဖြစ်၍နေသောသူ, အတ္တမဟုတ်ဟု ရှု လေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသောသူသည် ဝေဒနာကို ပိုင်းခြား၍သိ၏။ ဝေဒနာကို ပိုင်းခြား၍ သိသောသူသည် ဝေဒနာ, ပဋိသန္ဓေနေခြင်း, အိုခြင်း, သေခြင်း, စိုးရိမ်ပူဆွေးခြင်း, ငိုကြွေးခြင်း, ဆင်းရဲခြင်း, နှလုံးမသာယာခြင်း, ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်းတို့မှ လွတ်-လွတ်မြောက်-၏။

“ဝေဒနာနှင့် ရေပွက်ဥပမာ”

ရေပွက်သည် အနှစ်မရှိသကဲ့သို့ ဝေဒနာသည်လည်း အနှစ်မရှိ။ ရေပွက်သည်အား မရှိ, ကိုင်ယူအပ်သည်၏အဖြစ်သို့ မရောက်။ ထိုရေပွက်ကို ကိုင်ယူ၍ ပျဉ်ချပ်ကိုသော်လည်းကောင်း, ညောင်စောင်းအင်းပျဉ်စသော နေရာကိုသော်လည်းကောင်း ပြုခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း၊ ကိုင်ယူအပ် ကိုင်ယူအပ်သော ရေပွက်သည်လည်း ပြိုကွဲပျက်စီးသည်သာလျှင် ဖြစ်သကဲ့သို့ ဝေဒနာသည်လည်း အားမရှိ ကိုင်ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ မရောက်၊ မြဲ၏ ဟူ၍သော်လည်းကောင်း, ခိုင်ခံ့၏ဟူ၍သော်လည်းကောင်း ယူခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း၊ ယူအပ်သော ဝေဒနာသည်လည်း မြဲသောအခြင်းအရာ, ခိုင်ခံ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်။ ထိုထိုရေပေါက်၌ ရေပွက်သည် ဖြစ်လည်းဖြစ်, ချုပ်လည်းချုပ်၏၊ ကြာမြင့်စွာ မတည်နိုင်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ဝေဒနာသည်လည်း ဖြစ်လည်းဖြစ်, ချုပ်လည်းချုပ်၏။ ကြာမြင့်စွာမတည်နိုင်။ လက်ဖျစ်တစ်တွက်ခန့် ကာလအတွင်း၌ ဝေဒနာပေါင်း ကုဋေ တစ်သိန်းမျှ ဖြစ်၍ ချုပ်၏။

ရေပွက်သည် ရေအပြင်, ရေပေါက်, ရေအစေး, စုရုံး၍ အထုပ်ပြုပြီး ယူကြောင်း လေဟူသောအကြောင်း ၄-ပါးတို့ကို စွဲ၍ဖြစ် သကဲ့သို့ ထို့အတူ ဝေဒနာသည်လည်း မှီရာ ဝတ္ထုရုပ်, အာရုံ, ကိလေသာဟူသော အစေး, ဖဿ၏ ထိခိုက်ခြင်းဟူသော အကြောင်း ၄-ပါးတို့ကို စွဲ၍ဖြစ်သည်။

ငရဲ၌ ဒုက္ခဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာ ၂-ပါးရှိသော်လည်း ဒုက္ခဝေဒနာကသာ အားရှိ၍ ဥပေက္ခာဝေဒနာကား အဗ္ဗောဟာရိက အရာ၌ တည်၏။

(၂) အနာရောဂါကိုလည်း ဝေဒနာဟု ခေါ်သည်။

(၃) ဝေဒနာသုတ် ၈-သုတ်။