အက်တမ်၏ အချင်းဝက်
ဓာတုဒြပ်စင် တစ်ခု၏ အက်တမ်အချင်းဝက် သည် ၎င်း၏ အက်တမ် အရွယ်အစားကို တိုင်းတာခြင်းဖြစ်ပြီး များသောအားဖြင့် နျူကလိယ ၏အလယ်ဗဟိုမှ အပြင်ဘက်ဆုံး သီးခြားဖြစ်နေသော အီလက်ထရွန် ဆီသို့ရှိသော ပျမ်းမျှ သို့မဟုတ် သိသာသောအကွာအဝေးဖြစ်သည်။ အပြင်ဖက်နယ်နိမိတ်သည် ကောင်းစွာပုံဖော်မရသော ထင်ရှားစွာရှိနေသောအရာတစ်ခုမဟုတ်သောကြောင့်၊ အက်တမ်အချင်းဝက်၏ မတူညီသော အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ အမျိုးမျိုးရှိသည်။ အက်တမ်အချင်းဝက်၏ ကျယ်ပြန့်စွာအသုံးပြုနေသော အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက် လေးခုမှာ- Van der Waals radius ၊ ionic radius ၊ metallic radius နှင့် covalent radius တို့ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့်၊ ၎င်းတို့၏ အချင်းဝက်ကို သီးခြားတိုင်းတာရန်အတွက် အက်တမ်များကို သီးခြားခွဲထုတ်ရန် ခက်ခဲခြင်းကြောင့်၊ အက်တမ်အချင်းဝက်အား ဓာတုဗေဒအရ ပေါင်းစပ်ထားသော အခြေအနေတွင် တိုင်းတာသည်။ သို့ရာတွင် သီအိုရီဆိုင်ရာ တွက်ချက်မှုများသည် သီးခြားအက်တမ်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသောအခါ ပိုမိုရိုးရှင်းပါသည်။ ပတ်ဝန်းကျင်၊ စူးစမ်းလေ့လာမှုနှင့် အခြေအနေတို့အပေါ် မှီခိုမှုများသည် အဓိပ္ပါယ်များစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်ပေါ်မူတည်၍ ဝေါဟာရသည် condensed matter တွင်ရှိသော အက်တမ်များ၊ မော်လီကျူး များတွင် covalenty bonding ၊ သို့မဟုတ် ionized နဲ့excited states များတွင် သက်ရောက်နိုင်သည်။ ၎င်းတန်ဖိုးကို စမ်းသပ်တိုင်းတာမှုများမှတစ်ဆင့် သို့မဟုတ် သီအိုရီဆိုင်ရာ မော်ဒယ်များမှ တွက်ချက်နိုင်သည်။ အချင်းဝက်၏တန်ဖိုးသည် အက်တမ်၏အခြေအနေနှင့် contextအပေါ် မူတည်ပါသည်။ [၁]
အီလက်ထရွန်များသည် တိကျသောပတ်လမ်းများ သို့မဟုတ် ပြတ်သားစွာသတ်မှတ်ထားသော အပိုင်းအခြားများမရှိပါ။ ယင်းအစား၊ ပြတ်ပြတ်သားသား ဖြတ်တောက်ခြင်းမရှိဘဲ နျူကလိယမှ ရွေ့လျားသွားသောအခါတွင် ၎င်းတို့၏ နေရာများကို ဖြစ်နိုင်ခြေ ဖြန့်ဝေမှုများ အဖြစ် ဖော်ပြရပါမည်။ ၎င်းတို့ကို အက်တမ်ပတ်လမ်းကြောင်းများ သို့မဟုတ် electron cloudsအဖြစ် ရည်ညွှန်းသည်။ ထို့အပြင်၊ condensed matterနှင့် မော်လီကျူးများ၊ အက်တမ်များ၏ electron clouds များသည် များသောအားဖြင့် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထပ်နေလေ့ရှိပြီး အချို့သော အီလက်ထရွန်များသည် အက်တမ်နှစ်ခု သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုသော ကျယ်ဝန်းသည့် ဧရိယာတစ်ခုအပေါ်တွင် သွားလာနေနိုင်သည်။
အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်အများစုအောက်တွင် သီးခြားကြားနေအက်တမ်များ၏ အချင်းဝက်သည် 30 မှ 300 pm (တစ်မီတာ၏ ထရီလျံယံ ) အကြား သို့မဟုတ် 0.3 နှင့် 3 ångströms အကြားဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်၊ အက်တမ်တစ်ခု၏အချင်းဝက်သည် ၎င်း၏နျူကလိယ၏အချင်းဝက် (1-10 fm ) ထက် အဆ10000ဆပိုကြီးပြီး [၂] အလင်း ၏ လှိုင်းအလျား ထက် 1/1000ဆ နည်းသည် (400-700 nm )။
ရည်ရွယ်ချက်များစွာအတွက်၊ အက်တမ်များကို စက်လုံးများအဖြစ် ပုံသွင်းနိုင်သည်။ ၎င်းသည် အကြမ်းဖျင်း အနီးစပ်ဆုံးမျှသာဖြစ်သော်လည်း၊ အရည်များနှင့် အစိုင်အခဲများ၏သိပ်သည်းဆ၊ molecular seives [၁] မှတစ်ဆင့် အရည်များ ပျံ့နှံ့ခြင်း ၊ပမာဏဆိုင်ရာ ရှင်းလင်းချက်များနှင့် ခန့်မှန်းချက်များကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး အရည်များနှင့် အစိုင်အခဲများ ၊ ပုံဆောင်ခဲ များတွင် အက်တမ်နှင့် အိုင်းယွန်းများနေရာချထားခြင်း နှင့် အရွယ်အစားနှင့် မော်လီကျူး ပုံသဏ္ဌာန်းများ ကဲ့သို့သောဖြစ်စဉ်များတွင် ပမာဏဆိုင်ရာ ရှင်းလင်းချက်များနှင့် ခန့်မှန်းချက်များကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ Advanced Inorganic Chemistry။ 1988။ p. 1385။
- ↑ Fundamentals in Nuclear Physics။ 2005။ p. 13, fig 1.1။