မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်
မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော် (အင်္ဂလိပ်: Myanmar National Democratic Alliance Army သို့မဟုတ် Myanmar Nationalities Democratic Alliance Army နှင့် ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့; အတိုကောက် MNDAA) သည် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်း ကိုးကန့်မြို့အခြေစိုက် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်ကတည်းက တည်ထောင်ခဲ့သည့် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပြီး မြန်မာအစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် ပထမဆုံး လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသည် ဆယ်စုနှစ် နှစ်နှစ်ခန့် ကြာရှည်ခဲ့သည်။[၅][၆]
| မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော် | |
|---|---|
| 缅甸民族民主同盟军 မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခတွင် ပါဝင် | |
| လှုပ်ရှား | ၁၂ မတ် ၁၉၈၉–လက်ရှိ |
| ခံယူချက် | ကိုးကန့်အမျိုးသားရေး ခွဲထွက်ရေး |
| ဦးဆောင်သူများ | ဖုန်တာရွှင်[၁][၂] |
| လှုပ်ရှားသည့် ဧရိယာ | ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ လားရှိုးမြို့နယ်၊မန္တလေးမြို့နယ်၊တောင်ကြီးမြို့နယ်၊မြန်မာနိုင်ငံ |
| အင်အား | ၂၀,၀၀၀၀[၃] |
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း |  မြန်မာနိုင်ငံ အမှန်တရားနှင့် တရားမျှတသော အမျိုးသား ပါတီ |
| အစပြု |  ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ |
| မဟာမိတ် | မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်[၄]
အခြားမဟာမိတ်များ |
| ပြိုင်ဘက် |  မြန်မာ
 ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံ (၂၀၁၁ အထိ) |
| တိုက်ပွဲနှင့် စစ်ပွဲများ | မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ |
| မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော် | |||||||
| ရိုးရှင်းသော တရုတ် | 缅甸民族民主同盟军 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ရိုးရာ တရုတ် | 緬甸民族民主同盟軍 | ||||||
| |||||||
MNDAA သည် ကိုးကန့်လူမျိုးများဖြင့် အဓိကဖွဲ့စည်းထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ကိုးကန့်လူမျိုးများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ဒေသတွင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ရယူရန် ရည်ရွယ်သည်။[ကိုးကားချက်လိုသည်] မြန်မာစစ်တပ် နှင့် အခြားသော တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ပဋိပက္ခအမျိုးမျိုးတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် MNDAA သည် မြန်မာစစ်တပ်နှင့် တိုတောင်းသော်လည်း ပြင်းထန်သော ပဋိပက္ခတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဒုက္ခသည်များ သိသိသာသာ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ရံဖန်ရံခါ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း MNDAA နှင့် မြန်မာစစ်တပ်ကြား တင်းမာမှုများနှင့် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။
သမိုင်းကြောင်း
ပြင်ဆင်ရန်ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သော ဖုန်ကြားရှင်သည် ကွန်မြူနစ် အစိုးရနှင့် သဘောထားမတိုက်ဆိုင်တော့သည့်အခါ ၁၉၈၉ ခုနှစ် မတ်လ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ခွဲထွက်ခဲ့ပြီး မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။[၇] ညီဖြစ်သူ ဖုန်ကြားဖူနှင့် အတူ ကိုးကန့်တွင် တပ်ဖွဲ့အသစ် အနေဖြင့် ထူထောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။[၈] အင်အားမှာ ၁,၅၀၀ မှ ၂,၀၀၀ ဖြစ်သည်။[၈]
မြန်မာအစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် ပထမဆုံး လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကာ MNDAA ထိန်းချုပ်သော ကိုးကန့်ဒေသကို "ရှမ်းပြည်နယ်အထူးဒေသ ၁" အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။[၇] အပစ်အခတ် ရပ်စဲပြီးနောက် MNDAA နှင့် ဒေသရှိ တပ်မတော်တို့ ဘိန်းစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ဟီးရိုးအင်းချက်လုပ်သန့်စင်ခြင်းများမှ အကျိုးအမြတ်များ ရရှိခဲ့သည်။[၉] ထို့အပြင် မက်သာဖက်တမင်းလဲ ထိုဒေသမှ ထွက်ရှိခဲ့သည်။[၁၀] MNDAA နှင့် အခြားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက စိုက်ပျိုးမြေများ ထိန်းချုပ်ထားခဲ့ကာ တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးဝါးကူးသန်းရောင်းဝယ်ခြင်းများ ဖြစ်စေခဲ့သည်။[၁၀]
ရန်ပုံငွေ ရင်းမြစ်များ
ပြင်ဆင်ရန်မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ် တပ်မတော် (MNDAA) ၏ ရန်ပုံငွေ ရင်းမြစ်များသည် လုံး၀ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိသော်လည်း အမျိုးမျိုးသော အစီရင်ခံစာများနှင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာချက်များအရ အောက်ပါအတိုင်း အကြံပြုထားသည်
၁။ *တရားမ၀င်လှုပ်ရှားမှုများ*- MNDAA သည်- ကဲ့သို့သော တရားမဝင်သော လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်သည်ဟု ယူဆရသည်
- မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်း (ဘိန်း၊ ဘိန်းဖြူ၊ စိတ်ကြွဆေး)
- မှောင်ခို (လက်နက်၊ ကုန်ပစ္စည်းနှင့် လူ)
- ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် လူဦးရေများကို ငွေညှစ်ခြင်းနှင့် အခွန်ကောက်ခံခြင်း
၂။ *ပြင်ပပံ့ပိုးမှု*- MNDAA အပါအဝင် ပြင်ပအရင်းအမြစ်များမှ ပံ့ပိုးမှုကို လက်ခံရရှိနိုင်ပါသည်
- တရုတ်- အချို့သော အစီရင်ခံစာများတွင် တရုတ်သည် တိတ်တဆိတ် ပံ့ပိုးကူညီမှု သို့မဟုတ် MNDAA ၏ လှုပ်ရှားမှုများကို မျက်ကွယ်ပြုထားသည်ဟု အချို့သော အစီရင်ခံစာများက အကြံပြုထားပြီး၊ အဖွဲ့၏ တရုတ်လူမျိုးစုဖွဲ့စည်းမှုနှင့် တရုတ်နယ်စပ်အနီး ဗျူဟာမြောက်တည်နေရာကြောင့် ဖြစ်သည်။
- အခြားတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ- MNDAA သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အခြားသော တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များဖြစ်သည့် United Wa State Army (UWSA) ထံမှ ပံ့ပိုးကူညီမှု သို့မဟုတ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ရရှိနိုင်သည်။
၃။ *ဒေသခံထိန်းချုပ်မှုနှင့် အခွန်ကောက်ခံခြင်း*- ကိုကန်ဒေသရှိ တရားဝင်အာဏာပိုင်တစ်ဦးအနေဖြင့် MNDAA သည် ဝင်ငွေရရှိဖွယ်ရှိသည်
- ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ လယ်သမားများနှင့် ကုန်သည်များ၏ အခွန်ကောက်ခံခြင်း
- သဘာဝအရင်းအမြစ်များ ထိန်းချုပ်ရေး (ဥပမာ သစ်၊ ဓာတ်သတ္တု)
- ဒေသခံပြည်သူများထံမှ "အကာအကွယ်အခကြေးငွေ"
၄။ *သမိုင်းဆိုင်ရာ ပိုင်ဆိုင်မှုများ*- MNDAA တွင် နှစ်များတစ်လျှောက် စုဆောင်းထားသော ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် အရင်းအမြစ်များ ရှိနိုင်သည်-
- လက်နက်နှင့် ပစ္စည်းများကို သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်
- သိမ်းယူထားသော မြေနှင့် ပစ္စည်း
- ကွန်ရက်များနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ တည်ထောင်ခဲ့သည်
MNDAA ၏ ရန်ပုံငွေရင်းမြစ်များ၏ တိကျသော သဘောသဘာဝနှင့် အတိုင်းအတာသည် အဖွဲ့၏ လျှို့ဝှက်သဘောသဘာဝနှင့် ပဋိပက္ခ၏ ရှုပ်ထွေးမှုများကြောင့် အတည်ပြုရန် ခက်ခဲကြောင်း ကျေးဇူးပြု၍ သတိပြုပါ။ ဤအချက်များသည် အမျိုးမျိုးသော အစီရင်ခံစာများ၊ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုများနှင့် ကျွမ်းကျင်သူများ၏ ထင်မြင်ယူဆချက်များကို အခြေခံထားသည်။
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ "ကိုးကန့်အဖွဲ့ တည်ထောင်သူ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ဦးဖုန်ကြားရှင်း လူကြီးရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်" (in en-gb)၊ yangonmediagroup.com၊ ၁၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂။ 27 October 2023 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ Archived from the original on 27 October 2023။
- ↑ Myanmar Peace Monitor - MNDAA။ 22 April 2019 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 4 January 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ (Myanmar Peace Monitor).orgname=47 Govt Troops Killed, Tens of Thousands Flee Heavy Fighting in Shan State။ irrawaddy.org။
- ↑ "Curfew imposed after clashes near Myanmar-China border"။ 21 November 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Ethnic group in Myanmar said to break cease-fire Archived 6 September 2009 at the Wayback Machine.. Associated Press. 28 August 2009.
- ↑ Fredholm, Michael (1993). Burma: ethnicity and insurgency. Praeger. p. 205. ISBN 978-0-275-94370-7.
- ↑ ၇.၀ ၇.၁ South, Ashley (2008). Ethnic politics in Burma: states of conflict. Taylor & Francis. p. 140. ISBN 978-0-203-89519-1.
- ↑ ၈.၀ ၈.၁ Rotberg, Robert (1998). Burma: prospects for a democratic future. Brookings Institution Press. p. 169.
- ↑ Skidmore, Monique; Wilson, Trevor (2007). Myanmar: the state, community and the environment. ANU E Press. p. 69.
- ↑ ၁၀.၀ ၁၀.၁ Shanty, Frank; Mishra, Patit Paban (2007). Organized crime: from trafficking to terrorism. ABC-CLIO. p. 70.
ပြင်ပလင့်ခ်များ
ပြင်ဆင်ရန်- MNDAA Website Archived 5 March 2021 at the Wayback Machine.