မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခများ (ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှု) ဆိုသည်မှာ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းထံမှ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ဖြစ်ပွားသော သောင်းကျန်းမှု ပဋိပက္ခများကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤပဋိပက္ခများသည် "ကမ္ဘာ့အရှည်ကြာဆုံး ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ပြည်တွင်းစစ်ပွဲများ"တွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဟု ဖော်ပြကြသည်။^[၂၉]

နောက်ခံသမိုင်း

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်း သောင်းကျန်းမှုသမိုင်းကို လေ့လာလျှင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှုသမိုင်း၊ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုသမိုင်းတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ အချို့အဖွဲ့အစည်းများမှာ လွတ်လပ်ရေးမရခင်ကပင် လက်နက်ကိုင်၍ ဆူပူသောင်းကျန်းနှင့်ကြပြီဖြစ်သည်။ မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းသူ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ မြောက်မြားစွာ ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးအယူအဆ ကွဲပြားမှုကြောင့်လည်းကောင်း၊ ကျဉ်းမြောင်းသော လူမျိုးရေးအမြင်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ တိုင်းရင်းသားများ၏လူ့အခွင့်အရေးကို လျစ်လျှူရှုထားမှုကြာင့်လည်း‌ကောင်း လက်နက်ကိုင်ဆူပူ သောင်းကျန်းခဲ့ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏သမိုင်းကို ပြန်လည်လေ့လာလျှင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှအစိုးရ၏လက်အောက်တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ နေခဲ့ရကြောင်း ထင်ရှားစွာ တွေ့ရနိုင်သည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် မြန်မာတို့၏ ဇွဲ၊ သတ္တိ၊ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်၊ သူ့ကျွန်မခံလိုသောစိတ်ဓာတ်များကို သိရှိသည့်အလျောက် မြန်မာနိုင်ငံအား ကြာမြင့်စွာ အုပ်ချုပ်ထားနိုင်ရန် နည်းမျိုးစုံဖြင့် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ အဆိုးဆုံးကား သွေးခွဲစနစ် (Divide and rule) ပင်ဖြစ်သည်။ တစ်နိုင်ငံလုံးကို ဗြိတိသျှပါလီမန် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အရ ဘုရင်ခံစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်နေသော်လည်း ရှမ်းပြည်တွင်မူ ပဒေသရာဇ်စနစ်ကို ဆက်လက်ခွင့်ပြုထားခဲ့သည်။ သို့နှင့် မြေပြန့်ဒေသနှင့် ရှမ်းတောင်တန်းဒေသများ နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုနှင့် ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှု မတူညီတော့ပေ။ ကရင်များကို အထူးအခွင့်အရေးပေးခဲ့သည်။

ဗြိတိသျှတို့၏ ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေးသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ နိုင်ငံရေးအင်အားစုများအား အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကွဲပြားစေခဲ့သည်။ မတူညီသော ဖိနှိပ်မှုကြောင့်လည်း မတူညီသော နိုင်ငံရေးတိုးတက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု သမိုင်းစဉ်တွင် မတူညီသောဖြစ်စဉ်များပေါ်ပေါက် လာသည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၌ အောက်တိုဘာ တော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားသောအခါ ကွန်မြူနစ်ဝါဒသည် မြန်မာမျိုးချစ်များအကြားသို့ ပျံ့နှံ့လာပြန်သည်။ သို့နှင့် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းကြသည့် မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များအတွင်း၌ပင် နိုင်ငံရေးအယူဝါဒများ အမျိုးမျိုး ကွဲပြားလာကြသည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီးသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ လက်နက်ခဲယမ်းများကို လွယ်ကူစွာ ရောက်ရှိလာစေသည်။ စစ်ကျန်စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများသည် လက်နက်ကိုင်ဆူပူရန် အထောက်အကူများစွာ ရရှိစေခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်၏ နောက်ဆက်တွဲဟူ၍ပင် ဆိုနိုင်သည်။

ကွန်မြူနစ်ဝါဒ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိလာခြင်း

အသင်းအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းလှုပ်ရှားခြင်း

မြန်မာနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလုံး ဗြိတိသျှအစိုးရ၏ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ပြီးနောက် ပဒေသရာဇ် ခေါင်းဆောင်ငယ်များက တော်လှန်ထကြွခဲ့ကြသော်လည်း ကျယ်ပြန့်စွာစည်းရုံးလှုပ်ရှားနိုင်မှုမရှိခြင်း၊ နိုင်ငံရေးအခြေခံမရှိဘဲ မျိုးချစ်စိတ်သက်သက်ဖြင့်သာ တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲခြင်း၊ စစ်အင်အားချို့တဲ့ခြင်းများကြောင့် အရေးနိမ့်ခဲ့ကြရသည်။ ထို့နောက်တွင် ဗြိတိသျှအစိုးရသည် တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများအား နှိပ်ကွပ်ပြီးနောက် ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို ထူထောင်တော့သည်။ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ နိုင်ငံရေးအသင်းအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းခွင့်၊ ထူထောင်ခွင့်၊ စည်းရုံးဟောပြောခွင့် စသည့် အခွင့်အရေးများကို မြန်မာနိုင်ငံသားတို့ လုံးဝဆုံးရှုံးခဲ့ကြရသည်။ မြန်မာတို့သည် အသင်းများ ဖွဲ့စည်းလှုပ်ရှားမှုကို ၁၈၉၇ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်မြို့၌ သာသနဓရအသင်း ပေါ်ပေါက်လာပြီး မြင်းခြံမြို့၌ ဗုဒ္ဓကလျာဏမိတ္တအသင်း တို့ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ယင်းအဖွဲ့များသည် ဘာသာရေးအသင်းများ ဖြစ်သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသားတို့အဖို့ အသင်းအဖွဲ့နှင့် လှုပ်ရှားမှုကို ရင်းနှီးခွင့်ရလာကြသည်။ ဆရာတော် ဦးဥတ္တမသည် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးတရားနှင့် မျိုးချစ်စိတ်ထက်သန်ရေးအတွက် အများပြည်သူတို့ကို တရားဟော၍ စည်းရုံးခဲ့သည်။

၁၉၀၆ ခုနှစ်တွင် ခေတ်ပညာတတ် ကောလိပ်ကျောင်းသား ၂ဝ ခန့်က ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏယုဝအသင်း (ဝိုင်အမ်ဘီအေ)ကို ထူထောင်လိုက်ကြသည်။ ယင်းအဖွဲ့၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဘာသာရေးကို တိုးမြင့်ပေးရန်ဟု ဆိုသော်လည်း ဆွေးနွေးဟောပြောကြသော အကြောင်းအချက်များမှာ လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးကိစ္စများသာ ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်မြို့တွင် ဝိုင်အမ်ဘီအေအသင်းဖွဲ့ပြီး မကြာခင်မှာပင် တစ်ပြည်လုံးရှိ မြို့ရွာများတွင်လည်း ဝိုင်အမ်ဘီအေ အသင်းများမှာ နေ့ချင်းညချင်းပင် ထောင်နှင့် ချီ၍ ထွန်းကားလာသည်။ ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ဝိုင်အမ်ဘီအေအသင်း ကိုယ်စားလှယ်များသည် ရန်ကုန်မြို့၌ အစည်းအဝေးကြီးတစ်ရပ်ကို ကျင်းပကြပြီး ဂျင်နရယ်ကောင်စီကို ဖွဲ့စည်း၍ အသင်း အားလုံးကို ကွပ်ကဲခဲ့သည်။ ဂျင်နရယ်ကောင်စီဖွဲ့ပြီးနောက်တွင် မန္တလေး၊ မော်လမြိုင်၊ ပျဉ်းမနား၊ ပုသိမ် စသောမြို့ကြီးများတွင် ဝိုင်အမ်ဘီအေ ညီလာခံများ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဗြိတိသျှလူမျိုး တို့သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဘုရားပုထိုး စေတီရင်ပြင်များပေါ်သို့ ဖိနပ်စီး၍ တက်လေ့ရှိကြရာ ၁၉၁၈ ခုနှစ် အထိ မည်သူမျှ မကန့်ကွက်ရဲခဲ့ကြပေ။

၁၉၁၈ ခုနှစ်တွင် ပဲခူးမြို့ ရွှေမော်ဓောစေတီကြီး ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် ပြိုလဲရာ ဒုတိယဘုရင်ခံ ဆာရယ် ဂျီနယ်ကရက်ဒေါက် ၃ က စေတီကုန်းတော်ပေါ်သို့ ဖိနပ်မချွတ်ဘဲ တက်ခဲ့သည်။ ဝိုင်အမ်ဘီအေအသင်းကြီးသည် ဂျူဗလီခန်းမတွင် ပြည်လုံးကျွတ် အစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပ၍ ဖိနပ်ပြဿနာကို အပြင်းအထန်ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ ထိုအစည်းအဝေးကြီးမှာ ဗြိတိသျှအစိုးရအား ပထမဆုံးအကြိမ် လူစုလူဝေးဖြင့် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခြင်းဖြစ်ရာ တရားဝင် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခြင်းမရှိသော်လည်း နောင်တွင် မည်သည့် ဗြိတိသျှအစိုးရ အရာရှိမျှ စေတီပုထိုးများပေါ်သို့ ဖိနပ်စီး၍ တက်ခြင်းများ မရှိတော့ပေ။ ဝိုင်အမ်ဘီအေအသင်းကြီးသည် ကလေးများအတွက် မသင်မနေရ ပညာရေးပြဋ္ဌာန်းပေးရန်၊ အစိုးရအထောက်အပံ့ခံကျောင်းများတွင် ဗြိတိသျှအမျိုးသားများကိုသာ ကျောင်းအုပ်ခန့်ထားခြင်းအား ပယ်ဖျက်ပေးရန်နှင့် အခြားလူမှုရေးကိစ္စများကိုလည်း ပြည်လုံးကျွတ်ညီလာခံ များဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်၍ အရေးဆိုခဲ့ကြသည်။

၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဝိုင်အမ်ဘီအေ ပြည်လုံးကျွတ် အစည်းအဝေးကြီးကို အဋ္ဌမကြိမ်မြောက်အဖြစ် ပြည်မြို့၌ ကျင်းပကြသည်။ ထိုအစည်းအဝေးကြီးက ဝိုင်အမ်ဘီအေဟုခေါ်ဆိုကြသော ဗုဒ္ဓဘာသာကလျာဏ ယုဝအသင်းများကို စုစည်းပေါင်းစပ်၍ ဂျီစီဘီအေ (GCBA) (ခေါ်) မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ မြန်မာ့အသင်းချုပ်ကြီး (General Council of Burmese Association) ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ကြသည်။ ဝိုင်အမ်ဘီအေသည် ဘာသာရေးကို ဗန်းပြ၍ နိုင်ငံရေးလုပ်ဆောင်သော အသင်းအဖွဲ့မှ ဂျီစီဘီအေအမည်ဖြင့် နိုင်ငံရေး နယ်ပယ်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဝိုင်အမ်ဘီအေ (ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏယုဝအသင်း)နှင့် ဝိုင်ဒဗလျူဘီအေ (ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏယုဝတီအသင်း)များမှာ တစ်ပြည်လုံးတွင် နှစ်ထောင်ကျော်ခန့် ဖွဲ့စည်းပြီး ဖြစ်သည်။

ပထမကမ္ဘာစစ်နှင့် ပထမကျောင်းသားသပိတ်

အသင်းအဖွဲ့များကြောင့် မျိုးချစ်စိတ်များ တက်ကြွ နိုးကြားလာကြသော မြန်မာလူမျိုးတို့သည် ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားသောအခါ စစ်စိတ်၊ စစ်သွေးများ နိုးကြားလာကြပြန်သည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် မြန်မာလူမျိုးများနှင့် တိုင်းရင်းသားတို့ကို ဆပ္ပားမိုင်းနားတပ်များဖွဲ့စည်း၍ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား စစ်မြေပြင်သို့ စေလွှတ်တိုက်ခိုက်ခိုင်းခဲ့ကြသည်။ မြန်မာလူမျိုးများနှင့် တိုင်းရင်းသားများသည် ဘဂ္ဂဒက်မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြပြီး ဗြိတိသျှသူရဲကောင်းတံဆိပ် (ဘီအက်စ်အမ်) ဖြင့် ချီးမြင့်ခြင်းလည်း ခံကြရသည်။ စစ်မြေပြင်သို့ စေလွှတ်ခြင်းခံရသော တိုင်းရင်းသားများတွင် ကရင်စစ်သား အများအပြားပါဝင်ပြီး ယင်းတို့သည် နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ သွားရောက်အမှုထမ်းရာမှ အတွေ့အကြုံနှင့် ဗဟုသုတများစွာရရှိပြီး အမြင်ကျယ်လာကြသည်။

၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တက္ကသိုလ်ဟူ၍ မရှိခဲ့ပေ။ ကာလကတ္တားတက္ကသိုလ်၏ လက်အောက်ခံ ရန်ကုန်ကောလိပ်နှင့် ယုဒသန်ကောလိပ်တို့သာ ရှိခဲ့သည်။ ကောလိပ်ကျောင်းနှစ်ခုသည် ကာလကတ္တားတက္ကသိုလ်၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင်သာ ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် အထက်ပါ ကောလိပ်နှစ်ခုကို တက္ကသိုလ်အဆင့်သို့ တိုးမြင့်ပေးရန် "ယူနီဗာစီတီအက်ဥပဒေ" (The University Act of 1920) ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ယူနီဗာစီတီအက်ဥပဒေကို မြန်မာတို့ မလိုလားသဖြင့် အစည်းအဝေးများ ကျင်းပ၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သတင်းစာများကလည်း ပြစ်တင်ရှုတ်ချသည်။ သို့သော် ဘုရင်ခံ ဆာရယ်ဂျီနယ်ကရက်ဒေါက်၏ အစိုးရက ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၈ ရက်တွင် ယူနီဗာစီတီအက် ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည်။ ယူနီဗာစီတီအက်ဥပဒေမှာ မြန်မာကျောင်းသားများအား ကျွန်ပညာရေးဖြင့် ချိုးနှိမ်ထားသည့် ဥပဒေသာဖြစ်ရာ ရန်ကုန်ကောလိပ် နှင့် ယုဒသန်ကောလိပ်မှ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ ၄၀၀ ကျော်တို့သည် ဒီဇင်ဘာလ ၄ ရက် စနေနေ့ နေ့လယ် ၁ နာရီတွင် သပိတ်အစည်းအဝေး ကျင်းပ၍ ပထမကျောင်းသားသပိတ်ကြီးကို စတင်လိုက်ကြတော့ သည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက် (၁၂၈၂ ခုနှစ်၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် ၁၀ ရက်) တွင် သပိတ်မှောက်ကျောင်းသား ၂၆ ဦး ကော်မတီက သပိတ်စတင်ကြောင်း တစ်ပြည်လုံးသို့ ကြေညာလိုက်လေသည်။

နိုင်ငံရေးစာအုပ်များ ဖတ်ရှုလေ့လာကြခြင်း

ပထမအကြိမ် ကျောင်းသားသပိတ်ကြီးသည် ဗြိတိသျှအစိုးရအား ပထမဆုံးအကြိမ် လူထုနည်းဖြင့် တိုက်ပွဲဝင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ပထမအကြိမ် ကျောင်းသားသပိတ်၏ အကျိုးဆက်အဖြစ် အမျိုးသားကျောင်းများ တစ်ပြည်လုံးတွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ဂျီစီဘီအေအသင်းကြီး၏ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုသည်လည်း ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။ မြန်မာလူငယ်များ အတွင်း မျိုးချစ်စိတ်များ ပေါ်ပေါက်လာပြီး လွတ်လပ်ရေးရလိုစိတ်များလည်း ကြီးထွားရင့်သန်လာခဲ့ကြရသည်။ မျိုးချစ်လူငယ်များသည် နိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်ရေးအတွက် နည်းလမ်းရှာလာကြသည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသည့် နိုင်ငံရေးစာအုပ်များကို ရှာဖွေဖတ်ရှုလေ့လာကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် ရုရှားပြည်၌ အောက်တိုဘာတော်လှန်ရေးကြီး ဆင်နွှဲအောင်မြင်ပြီးခါစ ပူပူနွေးနွေးကာလဖြစ်ရာ လူငယ်များသည် ရုရှားတို့၏ ကွန်မြူနစ်ဝါဒအကြောင်းကို ရှာဖွေဖတ်ရှု စူးစမ်းကြတော့သည်။ ဂျီစီဘီအေအသင်းကြီးသည် ၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ပထမကျောင်းသားသပိတ် စတင်သည့် ၁၂၈၂ ခုနှစ်၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် ၁၀ ရက်(၁၉၂၀ ပြည့် နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်)ကို အမျိုးသားနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် နိုင်ငံရေးနည်းဖြင့် ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်ရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်တွင် ဗြိတိသျှအစိုးရက မြန်မာနိုင်ငံကို ဒိုင်အာခီအုပ်ချုပ်ရေး (Diarchy) ပေးလိုက်ရသည်။ ဒိုင်အာခီအုပ်ချုပ်ရေးသည် မြန်မာအချို့အား အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာအချို့ ခွဲဝေပေးသော အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်မျိုးဟု ဆိုကြသည်။ ဤတွင် ဂျီစီဘီအေအသင်းကြီးထဲတွင် ဒိုင်အာခီကို လက်ခံသူများနှင့် ဟုမ္မရူး (Home Rule) ခေါ် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးကို ရယူလိုသူများ အယူအဆ ကွဲပြားလာကြတော့သည်။ သို့နှင့် ဂျီစီဘီအေအသင်းကြီးမှာ နှစ်ခြမ်းကွဲသွားရတော့သည်။

၁၉၂၉ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ဆရာတော်ဦးဝိစာရ သည် တွံတေးမြို့နယ်တွင် မကြောက်တရားဟောမှုကြောင့် ထောင်ဒဏ်ခြောက်နှစ် အပြစ်ပေးခံရသည်။ ရန်ကုန်ထောင်ကြီးတွင် သင်္ကန်းရုံခွင့်၊ ဥပုသ်သီတင်း ဆောက်တည်ခွင့်တို့ကို ပိတ်ပင်ထားရာမှ အစာငတ်ခံ ဆန္ဒပြရာ ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၉ ရက် (၁၆၆ ရက်အကြာ)တွင် ပျံလွန်တော်မူခဲ့ရသည်။ တို့ဗမာအစည်းအရုံးသည် ဗမာပြည်သည် တို့ပြည်၊ ဗမာစာသည် တို့စာ၊ ဗမာ စကားသည် တို့စကား၊ တို့ပြည်ကို ချစ်ပါ၊ တို့စာကို ချီးမြင့်ပါ၊ တို့စကားကို လေးစားပါ ဟူသော ကြွေးကြော်သံဖြင့် လှုပ်ရှားစည်းရုံးလာခဲ့သည်။ သခင်များသည် "သခင်ပေါက်စ ထောင်ခြောက်လ" ဟူသော စကားအရ ဗြိတိသျှတို့၏ ဖမ်းဆီးအကျဉ်းချထားမှုကို မကြာခဏ ခံကြရသည်။ ၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဆရာစံ ဦးဆောင်သော တော်လှန်ရေးကြီးတစ်ရပ် ပေါ်ထွက်လာရာ မြန်မာလူငယ်များသည် ပိုမို၍ နိုးကြားလာရ တော့သည်။

ဂျီစီဘီအေအသင်းကြီးမှစ၍ တို့ဗမာအစည်းအရုံး၏ လှုပ်ရှားမှုများမှရရှိသည့် နိုင်ငံရေးရလဒ်မှာ နှေးကွေးခြင်း၊ ဆရာစံ၏ တောင်သူလယ်သမား တော်လှန်ရေးမအောင်မြင်ခြင်းကို တွေ့မြင်ကြရသောအခါ လူငယ်လူရွယ်များသည် ဝါဒရေးရာတွင် ပိုမို စိတ်ဝင်စားလာကြပြီး နိုင်ငံရေးဝါဒတစ်ရပ် ရှိသင့်သည်ဟုလည်း ယူဆလာကြသည်။ ထို့အပြင် ၁၉၂၉-၃၀-၃၁ ခုနှစ်များသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ် (Economic Crisis) ဆိုက်ရောက်နေချိန်ဖြစ်ရာ မြန်မာမျိုးချစ် လူငယ်လူရွယ်များသည် စီးပွားပျက်ကပ်ဆိုက်ရောက်ရခြင်း အကြောင်းရင်းများကို ရှာဖွေစူးစမ်းလာကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် နိုင်ငံရေးအယူဝါဒဆိုင်ရာ စာအုပ်စာတမ်းများမှာ ဘာသာပြန်ဆို ထုတ်ဝေပြီးသည့်အဆင့်တွင် ရောက်နေလေပြီ။ အငြိမ်းစား အရေးပိုင်မင်း ဦးရွှေသားသည် သူပြုစုသော ဆိုင်းယင်းပညာနှင့် ကံကမ္မအလင်းကျမ်းတွင် ရုရှားနိုင်ငံ၏ ဘုံဝါဒအကြောင်းကို ထည့်သွင်းရေးသားခဲ့သည်။ ဂျီစီဘီအေခေါင်းဆောင် ဂျာမနီပြန် ဦးစုသည် ၁၉၂၈ ခုနှစ်မှစ၍ သတင်းစာနှင့် ဂျာနယ် များတွင် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒအကြောင်း စတင်ရေးသား ဟောပြောခဲ့သည်။ တို့ဗမာအစည်းအရုံးကို စတင် ထူထောင်သော နာမည်ကျော် စာရေးဆရာကြီး သခင်ဘသောင်းသည် ဘုံဝါဒဟူသော နိုင်ငံရေးဝေါဟာရကို စတင်တီထွင်ခဲ့သည်။ သခင်မြကလည်း ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒအကြောင်းကို တို့ဗမာအစည်းအရုံးညီလာခံများတွင် စတင်ဟောပြောခဲ့သည်။

မာ့ခ်စ်ဝါဒ (ဝါ) မာ့ခ်စ်၊ လီနင်ဝါဒသည် ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တစ်ဝိုက် ဂျီစီဘီအေဝံသာနုခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိပြီးဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ မာ့ခ်စ်ဝါဒကို အချို့က သိပ္ပံနည်းမှန်သော ဆိုရှယ်လစ် ဝါဒ (Scientific Socialism) ဟူ၍လည်း သုံးစွဲကြ သည်။ ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တစ်ဝိုက်တွင် ထုတ်ဝေသော ဂျာနယ်စာစောင်များတွင် မာ့ခ်စ်ဝါဒ တစ်စွန်းတစ်စ ပါဝင်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ သို့သော် ဂျီစီဘီအေ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှု၊ ဝံသာနုနိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် မာ့ခ်စ် ဝါဒသည် ဩဇာညောင်းမှု မရှိခဲ့ပေ။ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင်ကား မြန်မာမျိုးချစ်လူငယ်များအတွင်းတွင် မာ့ခ်စ်ဝါဒသည် ကောင်းစွာခေတ်စားလာသည်။ သို့သော် စာအုပ်စာတမ်းများ ဖတ်ရှုလေ့လာခြင်း၊ မိမိကြိုက်နှစ်သက်ရာ အပိုင်းအလိုက် ဘာသာပြန် ဆောင်းပါးများ ရေးသားခြင်းတို့သာ ရှိခဲ့လေသည်။

မာ့ခ်စ်ဝါဒီများနှင့် ၁၃၀၀ ပြည့်အရေးတော်ပုံ

၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ တို့ဗမာအစည်းအရုံး၊ ဂျီစီဘီအေအသင်းနှင့် အခြားအသင်းအဖွဲ့များ၏ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပိုမို၍ ပြင်းထန်လာသည်။ မျိုးချစ်စိတ်ရှိသော လူငယ်အများအပြားသည် တို့ဗမာ အစည်းအရုံးသို့ ဝင်ရောက်ပြီး နိုင်ငံရေးလုပ်ကြတော့သည်။ ၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် ကိုအောင်ဆန်းသည် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားသမဂ္ဂ အမှုဆောင်အဖွဲ့၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ် နှစ်ဦးတွင် အိုးဝေမဂ္ဂဇင်း ပေါ်လာသည်။ ကိုအောင်ဆန်းသည် အိုးဝေမဂ္ဂဇင်း၏ တာဝန်ခံစာတည်းအဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်သည်။ အိုးဝေမဂ္ဂဇင်းတွင် ဦးသိန်းတင် (ခေါ်) ဦးညိုမြ (ကွယ်လွန်)က အမည်မဖော်ဘဲရေးသားသည့် Hell- Hound at large အမည်ရှိ အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ဆောင်းပါးပါလာသည်။ ယင်းဆောင်းပါးမှာ တက္ကသိုလ်အာဏာပိုင်တစ်ဦးအား ငရဲခွေးနှင့် နှိုင်းထားသဖြင့် ကျောင်းအုပ်ကြီးလုပ်သူ မျက်နှာဖြူလူမျိုးမစ္စတာ ဒီဂျေစလော့စ်က ကိုအောင်ဆန်းကို ခေါ်၍ ဆောင်းပါးရှင်ကို ဖော်ထုတ်ခိုင်းသည်။ ကိုအောင်ဆန်း က "မပြောနိုင်ဘူး"ဟု အဖြေပေးလိုက်သောအခါ ကိုအောင်ဆန်းကို တက္ကသိုလ်ကျောင်းမှ ထုတ်ပစ်လိုက်တော့သည်။ ကျောင်းသားထုတစ်ရပ်လုံးကလည်း ကိုအောင်ဆန်းအား ကျောင်းထုတ်ပစ်ခြင်းကို မကျေနပ် ကြသဖြင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်တွင် ဒုတိယကျောင်းသားသပိတ်ကြီးကို ဆင်နွှဲလိုက်ကြသည်။

ဗြိတိသျှအစိုးရသည် လိုက်လျောမှုအချို့ပြုလုပ်ပြီး ကိုအောင်ဆန်းကို ကျောင်းပြန်ဝင်ခွင့် ပေးလိုက်ရသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ ဒုတိယကျောင်းသားသပိတ် ခေါင်းဆောင်များမှာ သခင်နု၊ ကိုအောင်ဆန်း၊ ကိုကျော်ငြိမ်း၊ ကိုလှဖေ (ဗိုလ်လက်ျာ)၊ ကိုသိန်းဖေ (သိန်းဖေမြင့်) စသော ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြရာ မာ့ခ်စ် ဝါဒအကြောင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒအကြောင်း၊ ဆိုဗီယက် ရုရှားအကြောင်းများကို ဆောင်းပါးများရေးသားခြင်း၊ ဟောပြောခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသော်လည်း ဝါဒရေးရာ လှုပ်ရှားမှုအနေနှင့်ကား မရှိခဲ့ကြပေ။ သခင်လေးမောင် သည် ၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင်ကျင်းပသော တို့ဗမာအစည်း အရုံး (မြင်းခြံ) ညီလာခံတွင် မာ့ခ်စ်ဝါဒအကြောင်းကို ဥက္ကဋ္ဌမိန့်ခွန်းတွင် ထည့်သွင်း၍ ဟောပြောခဲ့လေသည်။

ဒီးဒုတ်ဦးဘချို၊ ဦးဘခိုင်၊ သခင်နု စသောပုဂ္ဂိုလ် များသည် စာရေးဆရာကြီး ဘားနာဒ်ရှော၏ ဖေဘီ ယန်ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒကို စွဲလမ်းလာခဲ့ကြသည်။ အချို့မှာ အင်္ဂလိပ် ဆိုရှယ်လစ်တစ်ဦးဖြစ်သော ဂျွန် စထရက်ချိ ၏ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒစာအုပ်ကို ဖတ်၍ ရုရှား ကွန်မြူနစ်တစ်ပိုင်း၊ အင်္ဂလန်ဆိုရှယ်လစ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်လာကြသည်။ ထိုသူများမှာ သခင်အောင်ဆန်း၊ သခင် ဗဟိန်း၊ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ လက်ပံတန်း ဦးဘတင်၊ ဦးဘဆွေတို့ ဖြစ်ကြသည်။ သခင်စိုး၊ သခင်ကျော်စိန်နှင့် သခင်ဗိုလ်တို့သည် မာ့ခ်စ်ဝါဒကိုသာ စွဲလမ်းယုံကြည်ပြီး လေ့လာလိုက်စား ကြသည်။ သခင်စိုးသည် မော်လမြိုင်ဒေသမှ မွန် အမျိုးသားတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ခုနစ် တန်းအထိပညာသင်ခဲ့ပြီး အသက် ၁၇ နှစ်မှစ၍ သန်လျင်ရေနံချက်စက်ရုံတွင် အလုပ်ဝင်လုပ်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ အလုပ်လုပ်နေစဉ်မှာပင် တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင်တစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အလုပ်မှထွက်ပြီး တို့ဗမာအစည်းအရုံး ဥက္ကဋ္ဌ သခင်သိန်းမောင်ကြီးထံတွင် တပည့်ခံ၍ နိုင်ငံရေးလေ့လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် သခင်သိန်းမောင်ကြီး၏ အပြုအမူ များကို အထင်မကြီးတော့သဖြင့် လမ်းခွဲပြီး ကားလ် မာ့ခ်စ်ရေးသားသည့် အရင်းကျမ်းကို လေ့လာသည်။

သခင်စိုး၊ သခင်ဗဟိန်း၊ သခင်ဗိုလ်တို့သည် ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို တိတိကျကျ ဝါဒ ဖြန့်ရေးသားခဲ့ကြသူများ ဖြစ်သည်။ သခင်စိုးသည် ရုပ်ဝါဒနှင့် ရုပ်ပိုင်းရာဇဝင်ဝါဒကို ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒစာအုပ်တွင် ဖော်ပြခဲ့ပြီး အလုပ်သမား လောက၊ ဗမာ့တော်လှန်မှု၊ ကျွန်မချစ်လင်စသော စာအုပ်များကိုလည်း ရေးသားခဲ့သည်။ သခင်ဗဟိန်းသည် ဓနရှင်လောက၊ စနစ်ကျသော ဘုံဝါဒ၊ ကမ္ဘာ့စစ် နှင့် ဗမာ့နောင်ရေး၊ ကွန်မြူနစ် ကြေညာစာတမ်း စာအုပ်များကို ရေးသားခဲ့သည်။ သခင်ဗိုလ်သည် ကားလ်မာ့ခ်စ်အမည်ရှိ စာအုပ်ကို ရေးသားခဲ့ပြီး သခင်နုက ရုရှားတော်လှန်ရေးအကြောင်းကို လူမွဲတို့ ၏ထွက်ရပ်လမ်းအမည်ဖြင့် ရေးသားခဲ့သည်။ မိုးကြိုး ဆိုသူက လီနင်ဟူသောစာအုပ်၊ သခင်တင်မောင် (ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်း)က ဘုံအာဏာရှင် စတာလင်နှင့် လင်းယုန်နီစာအုပ်၊ တက်ဘုန်းကြီးသိန်းဖေ က သပိတ်မှောက်ကျောင်းသားစာအုပ် တို့ကို ရေးသားခဲ့သည်။

မြန်မာမျိုးချစ်လူငယ်များကြားတွင် မာ့ခ်စ်ဝါဒ (ကွန်မြူနစ်ဝါဒ)၊ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒတို့မှာ ခေတ်အစားဆုံး ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ဖော်ပြပါစာအုပ်များကို မြန်မာပြည် စာအုပ်ဖြန့်ချိရေးတိုက်၊ နဂါးနီ စာအုပ်တိုက်နှင့် ကျောင်းသားသမဂ္ဂ လျှို့ဝှက်ဖြန့်ချိရေးဌာနများက စာအုပ်များအဖြစ် ရိုက်နှိပ်ဖြန့်ချိကြသည်။ မျိုးချစ် လူငယ်များသည် မာ့ခ်စ်ဝါဒအကြောင်း ရေးသားခြင်း၊ ဆွေးနွေးခြင်း၊ ဟောပြောခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်သည့် နည်းတူ ဆွဲဆောင်စည်းရုံးခြင်းကိုလည်း ဆောင်ရွက် လာကြသည်။

၁၉၃၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်တွင် ချောက်မြို့ ဘီအိုစီ ရေနံမြေအလုပ်သမားသပိတ်ကြီး ပေါက်ကွဲထွက်ပေါ်လာသည်။ အလုပ်သမားသပိတ်ကို တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင်များက ဦးဆောင်မှုပေး ကြသည်။ သပိတ်ကြာရှည်လာစဉ်မှာပင် ၁၉၃၈ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၆ ရက်တွင် ရွှေတိဂုံစေတီရင်း၌ လူထုနှင့် ပုလိပ် ရိုက်ပွဲဖြစ်ကြသည်။ ဇွန်လ ၂၈ ရက်တွင် ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ကုလား-ဗမာ ဒုတိယအဓိကရုဏ်း မီးကို မွှေးပေးပြန်သည်။ ထိုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက် တွင် အာဠာဝက သခင်ဖိုးလှကြီးခေါင်းဆောင်သော ရေနံမြေအလုပ်သမား ၂၀၀၀ သည် ရန်ကုန်သို့ ချီတက်လာတော့သည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်တွင် ရေနံမြေသပိတ်၌ဦးဆောင်နေသော ကိုဗဟိန်းနှင့် ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်သုံးဦးကို မကွေးမြို့၌ ဖမ်းလိုက်ရာမှ တတိယကျောင်းသား သပိတ်ကြီး ပေါ်လာရပြန်သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက် တွင် ယုဒသန်ကောလိပ်ကျောင်းသား ကိုအောင်ကျော် ကျဆုံးခဲ့ရသည်။

ရေနံမြေတပ်သားများသည် ၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်တွင် ရန်ကုန်သို့ ရောက်လာကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် သာယာဝတီ၊ ဝေါ၊ ပဲခူး၊ ဖြူး မှ တောင်သူလယ်သမား နှစ်သောင်းကျော်သည်လည်း ရန်ကုန်သို့ ရောက်ရှိနေလေပြီ။ ၁၉၃၈-၃၉ ခုနှစ်အတွင်း ဗြိတိသျှ နယ်ချဲ့အစိုးရတို့အား ကျောင်းသား၊ တောင်သူလယ်သမားနှင့် အလုပ်သမားတို့က ပြင်းထန်စွာ ဆူပူဆန့်ကျင်ရာ အစိုးရကလည်း ရက်စက်စွာ နှိပ်ကွပ်ညှဉ်းပန်းခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်ရပ်ကို ၁၃၀၀ ပြည့် အရေးတော်ပုံဟု ခေါ်သည်။ ရေနံမြေသပိတ်၊ ကျောင်းသားသပိတ်များမှသည် တစ်ပြည်လုံး ဆူပူအုံကြွကုန်ကြသည်။ ရေနံမြေသပိတ်၊ ကျောင်းသားသပိတ်နှင့် အလုပ်သမားလှုပ်ရှားမှုများကို ဦးဆောင်သူများတွင် မာ့ခ်စ်ဝါဒီသခင်များလည်း ပါဝင်ကြသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရကလည်း ပို၍ပို၍ ရက်စက်စွာ နှိပ်ကွပ်လေရာ ၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ လဆန်း ၁၀ ရက်တွင် မန္တလေး၌ ဆန္ဒပြကြသော လူထုနှစ်သိန်းကျော်ကို သေနတ်နှင့် ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းပြန်သည်။ ထို့ကြောင့် သံဃာတော်ခုနစ်ပါးနှင့် အသက် ၁၂ နှစ်အရွယ် ကျောင်းသားလေးတစ်ဦး အပါအဝင် စုစုပေါင်း ၁၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ရသည်။ ၁၃၀၀ ပြည့်အရေးတော်ပုံသည် ဗြိတိသျှ အလိုတော်ရိ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရကို ပြုတ်ကျသွားစေခဲ့သည်။ မာ့ခ်စ်ဝါဒီတို့ရေးဆွဲသော ကြေညာချက်နှင့် လုပ်ငန်းစဉ်များကို တို့ဗမာအစည်းအရုံးက လက်ခံခဲ့သည်။ ၁၃၀၀ ပြည့် အရေးတော်ပုံကာလအတွင်းမှာ မာ့ခ်စ်ဝါဒကို ယုံကြည်သူများသည် အစုလေးတစ်စုအဖြစ် စုမိကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကွန်မြူနစ်ပါတီကလာပ်စည်း စတင်ဖွဲ့စည်းခြင်း

ပြည်ပအဆက်အသွယ်

၁၃၀၀ ပြည့် အရေးတော်ပုံသည် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့ အစိုးရအား နိုင်ငံရေးဆန့်ကျင်ရာတွင် အကြီးမားဆုံး သော အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုကြီး ဖြစ်ခဲ့သည်။ တို့ဗမာအစည်းအရုံးသည် ပေါ်ပေါက်လာခါစ တွင် အမျိုးသားရေးဝါဒကိုသာ ကိုင်စွဲထားခဲ့သော်လည်း မာ့ခ်စ်ဝါဒီခေါင်းဆောင်များ များပြားလာသည့် အလျောက် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ၊ ကွန်မြူနစ်ဝါဒများကို လေ့လာရင်း လက်ဝဲအယူအဆများကို လက်ခံလာခဲ့သည်။

ပထမပိုင်းတွင် တို့ဗမာအစည်းအရုံး၏ နိုင်ငံရေး ဝါဒမှာ အမျိုးသားရေးသက်သက်ဝါဒနှင့် ဆိုရှယ်လစ် ဝါဒအယူအဆများ ရောနှောပေါင်းစပ်ထားသည့် တို့ဗမာဘုံဝါဒကို လက်ခံခဲ့သည်။ တို့ဗမာအစည်း အရုံးသည် လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲအတွက် အယူအဆ တူသူများကို စုပေါင်းထားသည့် တပ်ပေါင်းစုသဖွယ် ဖြစ်နေရာ မျိုးချစ်ခေါင်းဆောင်များအတွင်း နှစ်သက်ရာ ဝါဒအမျိုးမျိုးကို လက်ခံ ယုံကြည်နေခြင်းများလည်း ရှိသည်။ တို့ဗမာအစည်းအရုံးတွင် အမျိုးသားရေး သက်သက်ဝါဒသမားများ၊ ပြုပြင်ရေးဝါဒီများ၊ ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်းဖြင့် ပဒေသရာဇ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ပြန်လည် တမ်းတနေသူများ၊ ဖေဘီယန်ဝါဒသမားများ၊ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒသမားများစသည်ဖြင့် အယူအဆမျိုးစုံရှိနေသော်လည်း လွတ်လပ်ရေးရည်မှန်းချက်မှာမူ တူညီနေသောကြောင့် တို့ဗမာအစည်းအရုံးသည် စည်းလုံးညီညွှတ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

၁၃၀၀ ပြည့်အရေးတော်ပုံ ဖြစ်ပွားနေသော ၁၉၃၈ ခုနှစ်အတွင်းမှာပင် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ မှ ဂျေဂို့ရှ် (J.Gosh) ဆိုသူ ရန်ကုန်မြို့သို့ ရောက်ရှိ လာခဲ့သည်။ ဂျေဂို့ရှ်သည် ဂိုရှယ် (H.N Goshl M.Munshi) နှင့် မူကာဂျီ (S.K Mukerjee)တို့အား ကွန်မြူနစ်ဖြစ်လာစေရန် စည်းရုံးနိုင်ခဲ့သည်။ ဂိုရှယ် နှင့် ကုလားအမျိုးသားအချို့သည် ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို လေ့လာ၍ အယူအဆပြင်းထန်သော ကွန်မြူနစ်များ ဖြစ်လာကြသည်။ ဂိုရှယ်နှင့် မူကာဂျီတို့လူစုတွင် ရဲဘော်ဒေး၊ ရဲဘော်နာ့တ်နှင့် ရဲဘော်ဘို့(စ်)တို့ ပါဝင်လာပြီး ဘင်္ဂလားနယ် လျှို့ဝှက်လုပ်ကြံရေးအဖွဲ့နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိလာသည်။ ဂိုရှယ်တို့လူစုသည် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ တို့ဗမာ အစည်းအရုံးနှင့်သော်လည်းကောင်း အဆက်အသွယ် ရှိနေရာ လျှို့ဝှက်လုပ်ကြံရေး အဖွဲ့ငယ်တစ်ခုပမာ ဖြစ်လာသည်။

ထိုအချိန်တွင် မြန်မာမျိုးချစ်ခေါင်းဆောင်များ သည်လည်း လျှို့ဝှက်ကွန်မြူနစ်ပါတီတစ်ရပ်ထူထောင်ရန် နည်းလမ်းရှာဖွေနေကြပြီဖြစ်သည်။ သခင် သိန်းဖေ (သိန်းဖေမြင့်)နှင့် သခင်လှဖေ (ဗိုလ်လက်ျာ) တို့သည် အိန္ဒိယပြည် ကာလကတ္တားမြို့သို့ ပညာသင် ရန် သွားရောက်ကြရင်း ဘင်္ဂလားပြည်နယ် ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သူ မူဆာဖာအာမက်နှင့် လျှို့ဝှက်၍ ဆက်သွယ်မိကြသည်။ ထိုစဉ်က နိုင်ငံ အမျိုးမျိုးရှိ ကွန်မြူနစ်ပါတီများကို ဆက်သွယ်ချုပ်ကိုင်၍ ခေါင်းဆောင်မှုပေးနေသော အဖွဲ့အစည်းမှာ တတိယကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်ဖြစ်ပြီး ဆိုဗီယက် ယူနီယံ မော်စကိုမြို့၌ ရုံးစိုက်သည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ် ပါတီသည် တတိယကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

သခင်သိန်းဖေနှင့် သခင်လှဖေသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် ခေတ်ပညာတတ် လူငယ်ခေါင်းဆောင်များအနေနှင့် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ၊ ကွန်မြူနစ် ဝါဒတို့ကို လေ့လာယုံကြည်ကြကြောင်း၊ တို့ဗမာအစည်းအရုံးနှင့် အလုပ်သမား၊ လယ်သမားလူတန်းစားများကို ခေါင်းဆောင်မှုပေးရန် ကွန်မြူနစ်ပါတီတစ်ရပ် ထူထောင်လိုကြောင်း မူဆာဖာအာမက်နှင့် ဆွေးနွေး ခဲ့သည်။ ထိုသို့ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ထူထောင်နိုင်ရန်အတွက် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီက ကူညီပံ့ပိုးပေးရန်နှင့် အခြေအနေကို တတိယကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်သို့ တင်ပြပေးရန်၊ ဆက်သွယ်သတင်းပေးပို့ရန်လည်း တောင်းဆိုခဲ့သည်။ မူဆာဖာအာမက်က ကူညီရန် ကတိပြုသည်။

သခင်သိန်းဖေနှင့် သခင်လှဖေတို့နှစ်ဦးက အိန္ဒိယတွင် ပြည်ပအဆက်အသွယ်ကို ရှာဖွေနေစဉ် သခင် ဗိုလ်တို့လူစုသည်လည်း ရန်ကုန်မြို့သို့ လျှို့ဝှက်ရောက် ရှိနေသော တရုတ်ကွန်မြူနစ်များနှင့် ဆက်သွယ်မိ သည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လုဆဲဆဲတွင် သခင်ဗိုလ်တို့လူစုသည် တရုတ်ကွန်မြူနစ် များနှင့် အဆက်အသွယ်ပြတ်သွားရသည်။ တရုတ်ကွန်မြူနစ်များသည် တရုတ်ပြည်သို့ ရွှေ့ပြောင်းသွား ကြသည်။

တို့ဗမာအစည်းအရုံးတွင် လက်ဝဲဝါဒလွှမ်းမိုးလာခြင်း

၁၉၃၈ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့သော ၁၃၀၀ ပြည့် အရေးတော်ပုံကြီး၏ ဩဇာအရှိန်အဝါကြောင့် သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်းခေါင်းဆောင်သော တို့ဗမာအစည်းအရုံးတွင် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒီသခင်များ နေရာရလာကြသည်။ လက်ဝဲဝါဒီသခင်များသည် အယူအဆမျိုးစုံ ရှိသူများ စုစည်းနေခြင်းထက် ကွန်မြူနစ်ဝါဒ(မာ့ခ်စ် ဝါဒ)ကို ယုံကြည်သူ၊ အယူအဆတူသူများကို သိမ်းဆည်း ကျစ်လျစ်စွာ စုစည်း၍ ကွန်မြူနစ်ပါတီတစ်ရပ် ထူထောင်ရန် ကြိုးစားနေကြသည်။ ပြည်ပအဆက် အသွယ်ရှာသူက ရှာနေစဉ် ပြည်တွင်း၌လည်း နိုင်ငံရေး အယူဝါဒကျယ်ပြန့်လာရန် စည်းရုံးဟောပြောသူက ဟောပြောကြသည်။ နဂါးနီစာအုပ်အသင်းကို ထူထောင် ၍ လက်ဝဲဝါဒစာပေများကိုလည်း ပုံနှိပ်ဖြန့်ချိကြသည်။ တစ်ဖက်မှလည်း အမျိုးသားရေးဝါဒသက်သက်မှ ဆိုရှယ်လစ်ရေးဘက်သို့ ကူးပြောင်းလာသော တို့ဗမာ အစည်းအရုံးတွင် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ လုံးဝလွှမ်းမိုးလာအောင် ကြိုးစားကြသည်။

သခင်အောင်ဆန်းသည် တို့ဗမာအစည်းအရုံး အမှုဆောင်အစည်းအဝေးကို ရွှေတိဂုံစေတီ မော်လမြိုင်ဇရပ်တွင် ဦးဆောင်၍ ကျင်းပခဲ့သည်။ ထိုအစည်းအဝေးတွင် တို့ဗမာအစည်းအရုံး၏ ဝါဒနှင့် လုပ်ငန်းစဉ်ကို ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒအမြင်ဖြင့် အသစ်ပြုပြင်ရေးဆွဲကြသည်။ ထို့နောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် မော်လမြိုင်မြို့၌ကျင်းပသော တစ်နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ သခင်ညီလာခံက ယင်းဝါဒနှင့် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်များကို အတည်ပြုလိုက်သည်။ သို့နှင့် တို့ဗမာအစည်းအရုံးတွင် လက်ဝဲဝါဒသည် ကောင်းစွာ လွှမ်းမိုးလာတော့သည်။

မြေအောက်ကလာပ်စည်းဖွဲ့စည်းခြင်း

၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလကုန်ခန့်တွင် အိန္ဒိယ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် မူဆာဖာအာမက်က စည်းရုံးရေးမှူးတစ်ဦးဖြစ်သူ မစ္စတာပူ(ရ်)နန္ဒူဒတ်(စ်) ဂုပတား ကို ရန်ကုန်သို့ စေလွှတ်လိုက်သည်။ ဂုပတား သည် စင်ကာပူတွင် ဌာနချုပ်လုပ်ထားသော အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ် ကွန်မြူနစ်ပါတီဌာနချုပ်သို့ ပထမဦးစွာ သွားရောက်သတင်းပို့ရသည်။ တတိယ ကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်၏ စည်းရုံးရေးနယ်မြေ သတ်မှတ်မှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မပတ်သက်ဘဲ စင်ကာပူရှိ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဌာနချုပ်နှင့်သာ သက်ဆိုင်သည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ် များက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီထူထောင်ပေးရန် တတိယကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်သို့ တင်ပြရာ ခွင့်ပြုချက်ရရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဂုပတားသည် စင်ကာပူသို့ ဝင်ရောက်သတင်းပို့ ညှိနှိုင်းပြီးမှ ဆောင်ရွက်ရခြင်းဖြစ်သည်။^{[note ၄]}

ဂုပတား ရန်ကုန်ရောက်ရှိချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို လေ့လာစူးစမ်းနေသော အစုမှာ နှစ်စုရှိနေသည်။ ပထမလူစုမှာ သခင်အောင်ဆန်း၊ သခင်စိုး၊ သခင်လှဖေ(ဗိုလ်လကျာ်)၊ သခင်ဗဟိန်း၊ သခင်သိန်းဖေ(သိန်းဖေမြင့်)တို့လူစုဖြစ်ပြီး ဒုတိယ လူစုမှာ လျှို့ဝှက်လုပ်ကြံရေးအဖွဲ့ဝင် ကုလားရဲဘော် များဖြစ်သော ရဲဘော်ဂိုရှယ်၊ ရဲဘော်မူကာဂျီ၊ ရဲဘော် ဒေး၊ ရဲဘော်နာ့တ်နှင့် ရဲဘော်ဘို့(စ်)တို့ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် ဂုပတားသည် ရန်ကုန်သို့ ရောက်ရှိလာပြီး သခင်အောင်ဆန်းတို့ လူစုနှင့် ဂိုရှယ်တို့လူစုကို တွေ့ဆုံကာ မြေအောက် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ထူထောင်ရေးအတွက် ဆွေးနွေးခဲ့ သည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီသည် မတရားအသင်း ကြေညာခံထားရသောကြောင့် လျှို့ဝှက်ပါတီတစ်ရပ် အဖြစ် လှုပ်ရှားနေရသည်။ ထိုစဉ်က ဗြိတိသျှအစိုးရ လက်အောက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည် နယ်တစ်ခုသဖွယ် ဖြစ်နေသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်လည်း တရားဝင်ထူထောင်ခွင့် ရနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ထို့ကြောင့် လျှို့ဝှက်ပါတီ တစ်ရပ်အနေနှင့်သာ ထူထောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာခေါင်းဆောင်များသည် ဂုပတားနှင့် ဆွေးနွေးပြီးနောက် မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီတစ်ရပ် ထူထောင်ရန် သဘောတူညီလိုက်ကြသည်။

၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်တွင် လျှို့ဝှက် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို သခင်အောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်၍ ရန်ကုန်မြို့အရှေ့ပိုင်း ၄၈ လမ်းအတွင်းမှ အိမ်တစ်အိမ်တွင် ပထမဦးဆုံးသော ဦးဆောင်ကလာပ်စည်းကို ဖွဲ့စည်းသည်။^{[note ၅]} ယင်းကလာပ်စည်းတွင် ပါဝင်သူများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

သခင်အောင်ဆန်း(အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး)
သခင်စိုး(လူထုခေါင်းဆောင်)
ရဲဘော်ဂိုရှယ် (စည်းရုံးရေးမှူးနှင့် လျှို့ဝှက် လုပ်ငန်း)
သခင်ဗဟိန်း (ကျောင်းသားစည်းရုံးရေး)
သခင်လှဖေ (ဘဏ္ဍာရေးမှူး)
ရဲဘော်နာ့တ် (စာကြည့်တိုက်မှူး)^{[note ၆]}

ကွန်မြူနစ်ပါတီ စတင်ဖွဲ့စည်းရန်နှင့် ကွန်မြူနစ် ဝါဒပြန့်ပွားစေရန် ကြိုးစားကြသူများတွင် သခင်သိန်းဖေ၊ သခင်သန်းထွန်း၊ သခင်ကျော်စိန်တို့ ပါဝင်ကြသော်လည်း ပါတီဖွဲ့စည်းသောအခါတွင်ကား ယင်း ပုဂ္ဂိုလ်များ မပါဝင်ကြပေ။ သခင်သိန်းဖေသည် ကျောင်းသားအရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ရန်ကုန်စီရင်စု တို့ဗမာအစည်းအရုံးက အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်မှ ထုတ်ပယ်ထားသဖြင့် သခင်သိန်းဖေအား ပါတီဝင်အဖြစ် ထည့် သွင်းခြင်းမပြုဘဲ ချန်လှပ်ထားခဲ့ရသည်။ (ယင်းအချိန် မှစ၍ သခင်သိန်းဖေသည် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားရာတွင် သိန်းဖေအမည်ဖြင့်သာ လှုပ်ရှားခဲ့သည်။) သခင်သန်းထွန်းမှာမူ ပါတီဝင်အဖြစ် ဖိတ်ခေါ်သော်လည်း သခင်စိုးနှင့် သခင်အောင်ဆန်းတို့ ပါဝင်ပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိမလိုအပ်ကြောင်း၊ မိမိအနေနှင့် တို့ဗမာအစည်းအရုံးတွင်သာ ဇောက်ချ၍ လုပ်ကိုင်လိုကြောင်း အကြောင်းပြ၍ ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ သခင်ကျော်စိန်မှာမူ မည်သူနှင့်မျှ မတိုင်ပင်ဘဲ နိုင်ငံခြားကွန်မြူနစ်များနှင့် သီးခြားဆက်သွယ်ခြင်း၊ အင်္ဂလန်အတိုက်အခံ လေဘာပါတီနှင့် ဆက်သွယ်ခြင်း၊ လျှို့ဝှက်စာရွက်စာတမ်းများ သီးခြားဖြန့်ဝေခြင်းတို့ကြောင့် စိတ်မချရဟုဆိုကာ ပါတီဝင်အဖြစ် ထည့်သွင်းခြင်း မပြုခဲ့ပေ။

ယင်းပါတီကလာပ်စည်းသည် လျှို့ဝှက်ပါတီ ဖြစ်သည့်အလျောက် ဝါဒဖြန့်ချိရေးကိုသာ လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုတွင် တရားဝင် အထင်ကရ အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေသော တို့ဗမာ အစည်းအရုံးကို ဩဇာလွှမ်းမိုးရန် ကြိုးစားရာတွင် အတန်အသင့် အောင်မြင်ခဲ့သည်။ သို့သော် မကြာမီမှာပင် ဗြိတိသျှအစိုးရက ရိပ်မိသိရှိပြီး မတရားအသင်း ကြေညာလိုက်သဖြင့် ကွန်မြူနစ်ကလာပ်စည်း၏ လှုပ်ရှားမှုများမှာ များစွာ ကျဉ်းမြောင်းသွားခဲ့ရသည်။^[၃၀]^[၃၁]

လွတ်လပ်ရေးရယူရန်အတွက် အယူအဆကွဲပြားလာခြင်း

မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ
	; မြန်မာနိုင်ငံ မြေပုံနှင့် အုပ်ချုပ်ရေး နယ်မြေအပိုင်းအခြားများ
ရက်စွဲ	၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈ – လက်ရှိ
နေရာ	မြန်မာနိုင်ငံ
အခြေအနေ	ဆက်လက်ဖြစ်ပွားဆဲ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းထံမှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိပြီးနောက် သောင်းကျန်းမှုများစတင်ခဲ့; ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ရခိုင် နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်တို့ရှိ တိုင်းရင်းသား ပဋိပက္ခများ; ၂၀၁၁ တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး တရားဝင် အဆုံးသတ်; ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှ စတင်သော နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု နောက်ပိုင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူ လက်မှတ်ရေးထိုးမှုများ; ၂၀၂၁ တွင် အာဏာသိမ်းပိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီး ဆန္ဒပြမှုများအပြင် တိုက်ပွဲများလည်း ပိုမိုပြင်းထန်လာ;
စစ်ရင်ဆိုင်သည့် နိုင်ငံများ
ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် တပ်မတော်; မြန်မာနိုင်ငံ ရဲတပ်ဖွဲ့; ယခင်:; ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ (၁၉၄၈–၁၉၆၂) ဖဆပလ; စစ်အစိုးရ (၁၉၆၂–၂၀၁၁) မဆလ (၁၉၆၂–၁၉၈၈); နအဖအစိုးရ (၁၉၈၈–၂၀၁၁); ဒီကေဘီအေ (၁၉၉၄–၂၀၁၀)	ဆန့်ကျင်တပ်ဖွဲ့များ:; NUG PDF (၂၀၂၁); ; ABSDF (၁၉၈၈ မှစ၍); ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (၂၀၀၉ မှစ၍); ဒီကေဘီအေ-၅ (၂၀၁၀ မှစ၍); ကေအိုင်အို (၁၉၆၁ မှစ၍) ကေအိုင်အေ; KNU (၁၉၄၉ မှစ၍) KNLA; ကရင်နီ တပ်မတော် (၁၉၄၉ မှစ၍); MNLA (၁၉၅၈ မှစ၍); MNDAA (၁၉၈၉ မှစ၍); NDAA (၁၉၈၉ မှစ၍); SSAN (၁၉၇၁ မှစ၍); SSAS (၁၉၉၆ မှစ၍); TNLA (၁၉၉၂ မှစ၍); ဖိုင်:United Wa State Party flag2.png UWSP (၁၉၈၉ မှစ၍) UWSA; ...နှင့် အခြားအဖွဲ့များ; အထောက်အပံ့ပေးသူများ; တရုတ် (စွပ်စွဲ); ထိုင်း (၁၉၉၅ အထိ) အစောပိုင်း တိုက်ပွဲဝင်အဖွဲ့များ ဗကပ (၁၉၄၈–၁၉၈၈) ; RFCP (၁၉၄၈–၁၉၇၈) ; PNO (၁၉၄၉–၁၉၉၁) ; မူဂျာဟစ် (၁၉၅၀–၁၉၇၀) ; SSA (၁၉၆၄–၁၉၇၆) ; WNA (၁၉၇၄–၁၉၉၇) ; MTA (၁၉၈၅–၁၉၉၆) ; SSNA (၁၉၉၅–၂၀၀၅) ; God's Army (၁၉၉၇–၂၀၀၆) ; VBSW (၁၉၉၉–၂၀၁၃) ; ...နှင့် အခြားအဖွဲ့များ ; အစောပိုင်း အထောက်အပံ့ပေးသူများ ; တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံမှ ကူမင်တန်တပ်များ (၁၉၅၀–၁၉၆၁) ; အမေရိကန် (၁၉၅၁–၁၉၅၃) ;
တပ်မှူးများနှင့် ခေါင်းဆောင်များ
ဦးဝင်းမြင့်; (မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ); မင်းအောင်လှိုင်၊ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး; (ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်); ဝေလွင် (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး); (ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး); ဆွေသက်မြင့်; (ရဲချုပ်) အစောပိုင်း ခေါင်းဆောင်များ စဝ်ရွှေသိုက် (၁၉၄၈–၁၉၅၂) ; ဦးနု (၁၉၄၈–၁၉၆၂) ; ဦးဘဦး (၁၉၅၂–၁၉၅၇) ; မန်းဝင်းမောင် (၁၉၅၇–၁၉၆၂) ; ဦးနေဝင်း (၁၉၆၂–၁၉၈၁) ; ဦးစန်းယု (၁၉၈၁–၁၉၈၈) ; ဦးစောမောင် (၁၉၈၈–၁၉၉၂) ; ဦးသန်းရွှေ (၁၉၉၂–၂၀၁၁) ; ဦးသိန်းစိန် (၂၀၁၁–၂၀၁၆) ; ဦးထင်ကျော် (၂၀၁၆–၂၀၁၈) ;	ထွန်းမြတ်နိုင်; ညိုထွန်းအောင်; နှုတ်ခမ်းမွှေး; နော်စီဖိုးရာစိန်; စောမူတူးဆေးဖိုး; ဖုန်ကြားရှင်; ရန်မိုးလျှံ; ရွက်ဆစ်; Bao Youxiang; Wei Hsueh-kang; အစောပိုင်း ခေါင်းဆောင်များ စောဘိုမြ (၁၉၇၆–၂၀၀၀) ; ဖဒိုမန်းရှာလာဖန်း (၂၀၀၀–၂၀၀၈) ; သိန်းဖေမြင့် (၁၉၄၈–၅၂) ; သခင်သန်းထွန်း (၁၉၅၂–၆၈) † ; သခင်စိုး (၁၉၄၈–၇၀) (POW) ; လော်စစ်ဟန် (၁၉၆၇–၁၉၇၃) (POW) ; ခွန်ဆာ (1985–1996) ; Li Mi (1950–1953) ; ဂျော်နီနှင့် လူသာထူး (၁၉၉၇–၂၀၀၆) ;
စစ်အင်အား
၄၉၂,၀၀၀; ၉၃,၀၀၀ ယခင်အင်အား ၄၃,၀၀၀ (၁၉၅၁) ; ၂၈၉,၀၀၀ (၁၉၉၅) ;	၆၀၀–၁,၀၀၀; ၁၀,၀၀၀ ; ၁,၅၀၀; ၈,၀၀၀; ၆,၀၀၀–7,000; ၅၀၀–1,500; ၈၀၀+ (အရန် ၂,၀၀၀); ၃,၀၀၀–၄,၀၀၀; ၃,၀၀၀–၄,၀၀၀; ၈,၀၀၀; ၆,၀၀၀–၈,၀၀၀; ၁,၅၀၀+; ၂၀,၀၀၀–25,000; အခြားတပ်ဖွဲ့များမှ မသိရသောအင်အားများ ၆,၀၀၀ (၁၉၅၁); ၄,၀၀၀+ (၁၉၅၁); ၁၄,၀၀၀ (၁၉၅၀) စုစုပေါင်း; ၇၀,၀၀၀–၈၀,၀၀၀ ယခင် အင်အား ၆၀,၀၀၀–၇၀,၀၀၀ (၁၉၈၈) ; ၅၀,၀၀၀ (၁၉၉၈) ; ၁၅,၀၀၀ (၂၀၀၂) ;
အသေအပျောက်
	၁၃၀,၀၀၀–၂၅၀,၀၀၀ စုစုပေါင်း ကျဆုံး; ၆၀၀,၀၀၀–၁,၀၀၀,၀၀၀ စစ်ပြေးရ

ပထမအကြိမ်သင်တန်း

လျှို့ဝှက်ကွန်မြူနစ်ပါတီဦးဆောင်ကလာပ်စည်းကို ဖွဲ့စည်းပြီး မကြာခင်မှာပင် ပါတီကေဒါစည်းရုံးရေး အတွက် လျှို့ဝှက်ကွန်မြူနစ်သင်တန်းတစ်ခုကို သခင်အောင်ဆန်း၊ သခင်စိုးနှင့် ရဲဘော်ဂိုရှယ်တို့ ဦးစီးပြီး ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်းတစ်နေရာ၌ စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ထိုသင်တန်းသို့ သခင်လှမြိုင် (ဗိုလ်ရန်အောင်)၊ သခင်တင်ထွန်း (ပျဉ်းမနား)၊ မောင်သွင် (ကျိုက်မရော ကိုသွင်)နှင့် ကိုခင် ဆိုသူတို့ တက်ရောက်ကြသည်။ လျှို့ဝှက်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အဓိကလုပ်ငန်းမှာ ပါတီဝင် ကေဒါသစ်များရှာဖွေစုဆောင်းခြင်း၊ နိုင်ငံရေးသဘော တရားများ သင်ကြားပေးခြင်း၊ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို လေ့လာစေခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။ လျှို့ဝှက်အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည့်အလျောက် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အလုပ် သမား၊ လယ်သမား လူတန်းစားတို့၏ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှား မှုများကို တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိပေ။ တို့ဗမာအစည်းအရုံး၊ တောင်သူလယ်သမားအစည်းအရုံး၁၊ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ စသည်တို့မှတစ်ဆင့်သာ စည်းရုံး လှုပ်ရှားရသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီ လျှို့ဝှက်ကလာပ်စည်းသည် နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံ ရင့်ကျက်မှုမရှိသေးသည့်အပြင် တရားဝင်လှုပ်ရှားခွင့် မရှိသောကြောင့် ကျယ်ပြန့်စွာစည်းရုံးနိုင်ခြင်းမရှိပေ။ ထို့ကြောင့် သင်တန်းများမှာ လည်း စနစ်တကျမရှိခဲ့ပေ။ လျှို့ဝှက်သင်တန်းများကို သင်တန်းသားအရေအတွက်များများဖြင့် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ လူအနည်းငယ်ဖြင့်သာ ဖွင့်လှစ်ကြရသည်။ ရံဖန်ရံခါ သင်တန်းသားမှာ တစ်ယောက်တည်းဖြစ်နေ တတ်သည်။ နေရာဟူ၍လည်း အတည်တကျမရှိဘဲ သင်တန်းတစ်ခုတည်းပင်လျှင် နေရာများစွာ ပြောင်းရွှေ့ ၍ ဖွင့်လှစ်ရသည်။ သင်တန်းဆင်းပြီးသူများကလည်း ဆင့်ပွားသင်တန်းသဘောမျိုး ပြန်လည်ပို့ချဖွင့်လှစ်လေ့ရှိသည်။ သို့သော် အချိန်ကြာလာသောအခါ ကွန်မြူနစ် သင်တန်းတက်ဖူးသူများ တိုးပွားလာပြီး ကွန်မြူနစ်ဝါဒ ကို လက်ခံသူလည်း များပြား၍လာသည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နှင့် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု

၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်တွင် အင်္ဂလိပ်တို့က နာဇီဂျာမန်တို့အား စစ်ကြေညာလိုက် သည့်အချိန်မှစ၍ ဥရောပတိုက်အတွင်းတွင် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်မီးသည် စတင် လောင်ကျွမ်းတော့သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် စလျှင်စချင်း နာဇီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ၏ ဂျာမန်တပ်များသည် ဥရောပနိုင်ငံ အများအပြားကိုလျှပ်တစ်ပြက်အတွင်း စစ်ဆင်၍ သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်သည်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံ ကျဆုံးပြီးသော အခါတွင်ကား အင်္ဂလန်ကျွန်းမှလွဲ၍ ဥရောပတိုက် တစ်ခုလုံးနီးပါးသည် ဂျာမန်တို့၏လက်အောက်သို့ ကျဆင်းသွားရသည်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံပင်လျှင် ဂျာမန် လေတပ်၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုအန္တရာယ်ကို နေ့စဉ်နှင့် အမျှ ခံနေရသည်။ ထိုအချိန်တွင် အရှေ့ဖျား၌ ဂျပန်နိုင်ငံသည် စစ် အင်အားကြီးမားလာပြီး အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်တို့၏ ကိုလိုနီနယ်ပယ်များကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရန် တာစူနေချိန်ဖြစ်သည်။ မြန်မာမျိုးချစ်ခေါင်းဆောင်များသည် ဤအခြေအနေကို အခွင့်ကောင်းယူ၍ လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းရန် ကြံစည်တွေးတောလာကြသည်။ စစ်ဖြစ်လုနီးပါးအခြေအနေမှာပင် 'အင်္ဂလိပ်အခက်၊ ဗမာ အချက်'ဟူသော ကြွေးကြော်သံသည် ထင်ရှား၍ လာ သည်။ စစ်ကြီးဖြစ်ပွားပါက ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့အစိုးရအား အကူအညီမပေးရန် လှုံ့ဆော်ချက်များ ပိုမိုပြင်းထန် လာသည်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံက စစ်မကြေညာမီ ၂ ရက် အလို ၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်တွင် တို့ဗမာအစည်းအရုံးမှ ပြည်လုံးဆိုင်ရာ အလုပ် အမှုဆောင်အဖွဲ့သည် အထူးအစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပပြီးနောက် အသင်းအပင်း ဂိုဏ်းဂဏမရွေး၊ အဖွဲ့မရွေး၊ ပါတီမရွေး ပါဝင်နိုင်သည့် လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ထောင်ရန် ဆုံးဖြတ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် တို့ဗမာအစည်းအရုံးသည် ဒေါက်တာ ဘမော်၏ ဆင်းရဲသားဝံသာနုအဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းကာ ဗမာ့ထွက်ရပ်ဂိုဏ်း (The Freedom Bloc) ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ကြသည်။ သခင်အောင်ဆန်းသည် ဗမာ့ ထွက်ရပ်ဂိုဏ်းတွင်လည်း အတွင်းရေးမှူးဖြစ်လာသည်။

ကွန်မြူနစ် မြေအောက်ကလာပ်စည်း၏ ခေါင်းဆောင် (အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး)ဖြစ်သော သခင် အောင်ဆန်းသည် တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တို့ဗမာ အစည်းအရုံးကြီး၏ အတွင်းရေးမှူးတာဝန်နှင့် ဗမာ့ ထွက်ရပ်ဂိုဏ်း၏ အတွင်းရေးမှူးတာဝန်ကိုပါ ထမ်းဆောင်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သခင် အောင်ဆန်းသည် ကွန်မြူနစ်ဝါဒရေးရာထက် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုဟူသော အမျိုးသားရေးကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်လာရသည်။ ၁၉၄ဝ ပြည့်နှစ်၊ မတ်လတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကွန်မြူနစ်ပါတီညီလာခံကို ရမ္မဝါးမြို့တွင် ကျင်းပရာ သခင်ဗဟိန်း၊ သခင်အောင်ဆန်းနှင့် သခင်သန်းထွန်း တို့ခေါင်းဆောင်သော မြန်မာလူငယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ တက် ရောက်ခဲ့သည်။ သခင်အောင်ဆန်းသည် ကွန်မြူနစ် မြေအောက်ကလာပ်စည်း၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်နေသော်လည်း အမျိုးသားရေးကိုသာ အဓိကထားသူ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ထိုခေတ်ကာလက ကွန်မြူနစ် ပါတီသည် ရုရှားနိုင်ငံရှိ ကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်ကို သာ သစ္စာခံကြရပြီး အဖွဲ့ချုပ်မှ ချမှတ်ပေးသည့် လမ်းစဉ်အတိုင်း ဆောင်ရွက်ကြရသည်။ သခင် အောင်ဆန်းသည် အမျိုးသားရေးကို ဒုတိယ ဦးစားပေးအဆင့်ထားရမည့် အချက်များကို မနှစ်မြို့နိုင်ခဲ့ ပေ။ သခင်အောင်ဆန်းသည် အိန္ဒိယပြည်သို့ ရောက် ရှိနေစဉ်အတွင်း ကွန်ဂရက်ပါတီသို့ စာတမ်းတစ်စောင် ကိုကိုယ်တိုင်ရေးသားတင်သွင်းခဲ့သည်။

အဆိုပါစာတမ်းတွင် 'တို့ဗမာအစည်းအရုံးက စိတ်တူသဘောတူ လုပ်ကိုင်လိုသူ ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်၊ အမျိုးသားရေးဝါဒီ မည်သူကိုမဆို ကြိုဆိုမည်။ အစည်းအရုံးသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီမဟုတ်၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီဟု စွပ်စွဲသူများကလည်း ကွန်မြူနစ် ဝါဒကို ကောင်းစွာ နားလည်ခဲ့ကြသည်မဟုတ်၊ အစည်းအရုံးသည် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်း သည်။ သို့ရာတွင် နီသည်ဆိုလျှင်ကြောက်၊ ကွန်မြူနစ် ဆိုတာနှင့် မုန်းခြင်းမျိုးကား မရှိ' ဟူ၍ ဖော်ပြ ထားသည်။ သခင်အောင်ဆန်းသည် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ ညီလာခံသို့ တက်ရောက်လာသူဖြစ်သော်လည်း ကွန်ဂရက်ပါတီသို့ တင်သွင်းသည့်စာတမ်းတွင် မြန်မာကွန်မြူနစ်များကို ကိုယ်စားမပြုဘဲ တို့ဗမာအစည်း အရုံးကိုသာ ကိုယ်စားပြုခဲ့သည်။ သခင်အောင်ဆန်း သည် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဩဇာအာဏာကို သစ္စာခံခြင်းမရှိတော့သကဲ့သို့ အိန္ဒိယအမျိုးသားရေး ဝါဒီများဖြစ်သည့် ကွန်ဂရက်ခေါင်းဆောင် ပဏ္ဍစ် နေရူးတို့လူစုနှင့် ပို၍ရင်းနှီးလာသည်။ နှစ်နိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည်ဟု လည်း သဘောတူလိုက်ကြသည်။

ကွန်မြူနစ်များ အယူအဆကွဲပြားလာခြင်း

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးသည် တစ်စတစ်စ ပိုမို ကျယ်ပြန့်လာသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရ၏ မြန်မာပြည် ဘုရင်ခံ ဆာအာခိဘော(လ်)ကော့ကရိန်းက မြန်မာပြည်သူတို့၏ဆန္ဒသဘောထားမပါဝင်ဘဲ မြန်မာပြည်နှင့် ဂျာမနီပြည်စစ်ဖြစ်နေပြီဟု ကြေညာခဲ့သည်။ တို့ဗမာ အစည်းအရုံးကြီးသည် ဘုရင်ခံ၏ကြေညာချက်ကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးအတွက် လှုံ့ဆော် ဟောပြောမှုများမှာလည်း ပိုမိုပြင်းထန်လာသည်။ သခင်များသည် တစ်ဖက်က စည်းရုံးဟောပြောခြင်းဖြင့် နိုင်ငံရေးအရ တိုက်ပွဲဝင်နေသကဲ့သို့ ဗြိတိသျှအစိုးရ အား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲဝင်နိုင်ရန် နည်းလမ်းရှာကြံ လာကြသည်။ ထိုအခါ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရရှိရန်အတွက် ကြိုးပမ်းရမည့်နည်းလမ်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး အယူအဆသုံးမျိုး ကွဲပြားလာသည်။

ပထမအယူအဆမှာ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေး ရရှိမှုအတွက်ဆိုပါက မည်သည့်နိုင်ငံ၊ မည်သည့် အင်အားစုနှင့်ပင် ပူးပေါင်းရသည်ဖြစ်စေ ပူးပေါင်း ကြရမည်။ အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့သမား၏ ကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့သမား၏ ရန်သူဖြစ်သော ဂျပန်နယ်ချဲ့သမားကိုပင်ဖြစ်စေ ယာယီပူးပေါင်းရမည်။ ယင်းတို့ကပေးသော အကူ အညီကို ရယူမည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထိုအယူအဆကို လက်ခံသူများမှာ သခင်နု၊ သခင်လေးမောင်၊ သခင် လှဘော်ကြီး၊ သခင်မြ စသောခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်သည်။

ဒုတိယအယူအဆမှာ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေး ရရှိမှုအတွက် မည်သူ့ကိုမျှအားမကိုးဘဲ မိမိအားနှင့် မိမိကိုယ်သာ အားကိုးပြီး ရန်သူမှန်သမျှကို တိုက်ရမည်။ အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့သမားကိုလည်း မိမိတို့၏ ကျွန် ပိုင်ရှင်အဖြစ် တိုက်ရမည်။ နောက်ဝင်လာမည့် ဂျပန် နယ်ချဲ့သမားကိုလည်း ဖက်ဆစ်ဝါဒသမားဖြစ်၍ တိုက်ထုတ်ကြရမည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့သမားရော ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကိုပါ တစ်ပြိုင်တည်း ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ရမည် ဖြစ်သည်။ ထိုအယူအဆရှိနေသူများမှာ ရဲဘော်ဂိုရှယ်၊ ရဲဘော် နာ့တ်၊ ကိုဗဟိန်း၊ သခင်ထွန်းရွှေ၊ သခင်ချစ်တို့ လူစု ဖြစ်သည်။

တတိယအယူအဆမှာ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေး အလို့ငှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီ ရေးကို ဖျက်ဆီးနေသော ဖက်ဆစ်ဝါဒကို အဓိကထား တိုက်ရမည်။ ဖက်ဆစ်ဝါဒသည် အဓိကရန်သူ ဖြစ် သည်။ ဖက်ဆစ်ဝါဒအောက်တွင် လွတ်လပ်ရေးမရနိုင်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဂျပန်ဖက်ဆစ်များ ဝင်ရောက်မလာနိုင်အောင် ခုခံတိုက်ခိုက်ရမည်။ ဤသို့ ဂျပန်ဖက်ဆစ်ဝါဒကို ခုခံရာတွင် အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့ သမားနှင့်ပင်ဖြစ်စေ ယာယီအားဖြင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ရမည်။ နားလည်မှုရအောင် လုပ်ရမည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထိုအယူအဆရှိသူများမှာ သခင်စိုး၊ သခင်သန်းထွန်း၊ သခင်ကျော်စိန်၊ သခင်ဗိုလ်နှင့် သခင်တင်မောင်ကြီး တို့ဖြစ်သည်။

သခင်အောင်ဆန်းမှာမူ ဗြိတိသျှတို့အား လက်နက် ကိုင်တော်လှန်ရေးအတွက် ပြည်ပအကူအညီတစ်ခုခု ယူရမည်ဟု နားလည်ထားရာ အထူးသဖြင့် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် အဆက်အသွယ်ရရှိရန် ကြိုးပမ်း ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှာပင် ဗြိတိသျှအစိုးရသည် လွတ်လပ်ရေးတရား ဟောပြောသည့် သခင်များကို ဖမ်းဆီးအကျဉ်းချထားလေရာ သခင်နု၊ သခင် သန်းထွန်း၊ သခင်စိုး၊ သခင်ကျော်စိန်၊ သခင်လေးမောင် စသော မြန်မာမျိုးချစ်များအပြင် ရဲဘော်ဂိုရှယ်၊ ရဲဘော်နာ့တ်စသော ကုလားရဲဘော်များလည်း ထောင်ကျကုန်၏။ သခင်အောင်ဆန်းမှာမူ ဟင်္သာတ ရာဇဝတ်ဝန် မစ္စတာဇေးဗီးယား(Zavier)က ဆုငွေ ငါးကျပ်ထုတ်ပြီးနောက် ၁၉၄ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဇွန်လ ၅ ရက်မှစ၍ မြေအောက်သို့ ပုန်းလျှိုးကွယ်ပျောက် ခဲ့သည်။

သခင်အောင်ဆန်းနှင့်ကွန်မြူနစ်များကွဲကွာသွားခြင်း

သခင်အောင်ဆန်းသည် ဗြိတိသျှတို့က ကာကွယ် ရေးဥပဒေဖြင့် ဖမ်းဆီးရန်ကြံသည်ကိုမခံဘဲ မြေအောက် တွင် လှုပ်ရှားနေရာမှ သခင်လူငယ်များကို စည်းရုံး၍ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ(The People's Revolutionary Party)ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ နိုင်ငံခြား အကူအညီကိုရယူ၍ လက်နက်များကိုင်စွဲကာ ဗြိတိသျှ တို့အား တော်လှန်တိုက်ခိုက်ရေးပင် ဖြစ်သည်။ ထို အချိန်တွင် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကို ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသောအဖွဲ့မှာ တို့ဗမာအစည်းအရုံးနှင့် ဗမာ့ထွက်ရပ် ဂိုဏ်းတို့ရှိနေရာ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီသည် လျှို့ဝှက်မြေအောက်အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ် ပါတီသည်လည်း မြေအောက်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပင် ဖြစ်သော်လည်း ပါတီတစ်ရပ်၊ အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ် အနေဖြင့် ထိရောက်စွာ လှုပ်ရှားစည်းရုံးနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ ထောင်တွင်း ထောင်ပြင်မှ ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင်များသည် ပါတီကြီးထွားရေးအတွက် စည်းရုံးသိမ်းသွင်းရဆဲ ဖြစ်သည်။

ကွန်မြူနစ်များ၏အယူအဆမှာ ဂျပန်ကို ဦးစား ပေးရန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်၍ အင်္ဂလိပ်နှင့်ပူးပေါင်းရန် သို့မဟုတ် ရန်သူနှစ်မျိုးစလုံးကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း တိုက်ခိုက်ရန်ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်နှင့် ဂျပန် နှစ်မျိုး စလုံးကို ရန်သူအဖြစ် သဘောထားတိုက်ရန် ယူဆကြ သည့် ဂိုရှယ်တို့လူစုသည် လက်တွေ့သဘောတွင် မဖြစ်နိုင်သောကြောင့် အင်္ဂလိပ်ကို မဟာမိတ်ဖွဲ့၍ ဂျပန်ကို တိုက်ရန် အယူအဆဘက်သို့ ကူးပြောင်းသွားသည်။ ထို့ကြောင့် သခင်စိုး၊ သခင်သန်းထွန်း၊ ဂိုရှယ်တို့လူစု သည်အယူအဆတူညီပြီး တစည်းတလုံးတည်းဖြစ်သွားသည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို လက်ခံသော ခေါင်းဆောင် များမှာ ထောင်ထဲရောက်သူရောက်ပြီး ထောင်ပြင်တွင် ရှိသူက ရှိသည်။ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဖြစ်သူ သခင်အောင်ဆန်းမှာ ပြည်ပသို့ ရောက်သွားသည်။ ထို့ကြောင့် မြေအောက်ပါတီ ကလာပ်စည်းပါတီဝင် များမှာ တကွဲတပြားစီ ဖြစ်ကုန်သည်။ အယူအဆ ရေးရာတွင်လည်း ကွဲပြားခြားနားလာသည်။ သခင်စိုး နှင့် သခင်သန်းထွန်းတို့လူစုသည် ထောင်ထဲမှာပင် ကွန်မြူနစ်သင်တန်းများကိုပေးရာ ထောင်ကျနေသော သခင်တော်တော်များများ ကွန်မြူနစ်များ ဖြစ်ကုန်ကြသည်။ သခင်အောင်ဆန်းမှာမူ ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာသွားသည့်အချိန်မှစ၍ ကွန်မြူနစ်များနှင့် ကွဲကွာသွားပြီ ဟု ဆိုနိုင်သည်။ လွတ်လပ်ရေးအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအချို့ ရှိခဲ့သည်မှန်သော်လည်း သခင်အောင်ဆန်းသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏အရေးတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

သခင်စိုး၏ မြင်းခြံစစ်တမ်း

ထောင်တွင်း နိုင်ငံရေးသင်တန်းများ

ဟစ်တလာ၏ နာဇီတပ်များသည် ဥရောပတိုက် တစ်တိုက်လုံးကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ပြီးသည့်နောက် ၁၉၄၁ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂ ရက်တွင်ဆိုဗီယက်ယူနီယံအား စတင်တိုက်ခိုက်တော့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဝင်ရိုးတန်းမဟာမိတ်နိုင်ငံဖြစ်သော ဂျပန်နိုင်ငံသည်လည်း ၁၉၄၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်တွင် ပုလဲ ဆိပ်ကမ်းရှိ အမေရိကန်ရေတပ်ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်း ဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးထဲသို့ ပါဝင်လာသည်။ ထိုအချိန်တွင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များသည် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့အစိုးရ၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုကြောင့် လည်းကောင်း၊ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုကို လျှို့ဝှက်လုပ်ဆောင်ရသောကြောင့်လည်းကောင်း စုစုစည်းစည်းမရှိဘဲ တကွဲတပြားစီ ဖြစ်နေကြရသည်။ သခင်အောင်ဆန်းသည် ပုဒ်မ ၁၂၄(က)အရ ဝရမ်းအထုတ်ခံရသောကြောင့် လျှို့ဝှက်စွာ ပုန်းအောင်း နေရာမှ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ (The People's Revolutionary Party)ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ သခင် အောင်ဆန်းသည် ကိုဗဟိန်း၊ ရဲဘော်ဂိုရှယ်၊ သခင်လှဖေ(ဗိုလ်လက်ျာ)တို့၏ အကြံပေးချက်အရ တရုတ် ကွန်မြူနစ်များနှင့် အဆက်အသွယ်ရရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ သည်။ သခင်ဗိုလ်သည် ရန်ကုန်ရောက် တရုတ် ကွန်မြူနစ်များနှင့် အဆက်အသွယ်ရှိသဖြင့် သခင်အောင်ဆန်းကို တရုတ်ပြည်ရောက်ရန် ကူညီသည်။ သခင်အောင်ဆန်းသည် ကွန်မြူနစ်သင်တန်းဆင်း တစ်ဦးဖြစ်သူ သခင်လှမြိုင်(ဗိုလ်ရန်အောင်)ကို အဖော် ခေါ်၍ ၁၉၄ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်မှစတင်၍ ခရီးထွက်ခွာရာ ဟောင်ကောင်မှတစ်ဆင့် အမွိုင်သို့ ရောက်ရှိသွားသည်။ သို့သော် သခင်အောင်ဆန်းနှင့် သခင်လှမြိုင်သည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်များနှင့် အဆက်အသွယ်မရဘဲ တရုတ်ပြည်တွင်းရှိ ဂျပန်သိမ်းပိုက်ထားသောဒေသမှတစ်ဆင့် ဂျပန်များနှင့် အဆက်အသွယ် ရသွားတော့သည်။

ထိုအချိန်တွင် သခင်စိုး၊ သခင်နု စသောခေါင်းဆောင်များကို ဗြိတိသျှအစိုးရက ဖမ်းဆီးပြီး ထောင်ချထားသည်။ ပထမဆုံး ကွန်မြူနစ်ကလာပ်စည်းဝင်ခေါင်းဆောင်ဆို၍ ထောင်ပြင်တွင် ကိုဗဟိန်းနှင့် သခင်လှဖေသာ ကျန်သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာပြည်တွင်းတွင် ကွန်မြူနစ်စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းမှာ ကျယ်ပြန့်လာခြင်း မရှိနိုင်ပေ။ သခင်စိုး၊ သခင်နုနှင့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များကို အစိုးရက သာယာဝတီထောင်တွင် ချုပ်နှောင်ထားရာမှ အင်းစိန်ထောင်သို့ ပို့လိုက်သည်။ ဂိုရှယ်နှင့် ကုလားရဲဘော်များသည်လည်း အင်းစိန်ထောင်ထဲသို့ ရောက်လာသည်။ သခင်စိုးနှင့် သခင်သန်းထွန်းသည် ထောင်ထဲတွင် စုဝေးမိကြသော မျိုးချစ်လူငယ်များကို နိုင်ငံရေး သင်တန်းများပေးသည်။ သခင်သန်းထွန်းက စတာလင် ရေးသော 'ဆိုဗီယက်ယူနီယံကွန်မြူနစ်ပါတီ(ဗော်လ်ရှီ ဗစ်)၏သမိုင်း'စာအုပ်ကို လက်ကိုင်ထား၍ မြန်မာပြည် ၏သမိုင်းနှင့်နှိုင်းယှဉ်သင်ကြားပေးသည်။ သခင်စိုးက လီနင်ရေးသားသည့် 'ဆိုရှယ်လစ်ဒီမိုကရေစီ နည်း ပရိယာယ်နှစ်သွယ်'အမည်ရှိ စာအုပ်ကို ကိုင်စွဲ၍ ပို့ချသည်။

နိုင်ငံရေးသင်တန်းမှာ ထောင်ထဲတွင် လျှို့ဝှက်စွာပို့ချသော သင်တန်းဖြစ်သော်လည်း လူစုမိနေသောကြောင့် အောင်မြင်မှုရှိသည်ဟု ဆိုရမည်။ သခင်လေးမောင်နှင့် သခင်နုက မြန်မာပြည်နိုင်ငံရေး သမိုင်း၊ အလုပ်သမားလှုပ်ရှားမှုသမိုင်းသက်သက်တို့ကို ဟောပြောပို့ချသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ သခင်နုသည် လိင်ပညာနှင့် ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေးပညာများကို ပို့ချသည်။ သခင်သန်းထွန်းသည် ဆိုဗီယက်ယူနီယံကွန်မြူနစ ပါတီ(ဗော်လ်ရှီဗစ်)၏သမိုင်ကို ထောင်ထဲမှာပင် တစ်လအတွင်း မြန်မာဘာသာသို့ ပြန်ဆိုခဲ့သည်။ ယင်းစာအုပ်မှာ မော်စကို နိုင်ငံခြားစာပေဖြန့်ချိရေး ဌာနက ရိုက်နှိပ်ဖြန့်ချိခြင်းဖြစ်ပြီး မြန်မာပြည်သို့ နှစ်အုပ်တည်းသာ ရောက်လာခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ ထို့နောက် သခင်သန်းထွန်းသည် အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှ ဆစ်ဒနီတက်လင်မယား ရေးသားသည့် ဆိုဗီယက်ယူနီယံကွန်မြူနစ်ဝါဒစာအုပ်ကို အချိန်သုံးလယူ၍ မြန်မာဘာသာသို့ ပြန်ဆိုခဲ့သည်။ သခင်စိုးက လီနင်၏ဇနီး ကရပ်စ်ကာယာ ရေးသားသော "လီနင်အား အမှတ်တရ"ဟူသည့်စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်။ ယင်းစာအုပ်ကို နဂါးနီစာအုပ်အသင်းက "ကျွန်မ ချစ်လင်"အမည်ဖြင့် စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သို့သော် ပထမပိုင်းသာ ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့သည်။

ထောင်တွင်းသင်တန်းများမှာ စနစ်တကျမဟုတ်သည့်တိုင် ထောင်ကျနေသော သခင်အတော်များများအား မာ့ခ်စ်ဝါဒီများအဖြစ်သို့ ရောက်စေခဲ့သည်။ သင်တန်းတွင် ပို့ချသောဘာသာရပ်များမှာ မာ့ခ်စ် လီနင်ဝါဒ၊ ကွန်မြူနစ်စာပေဝါဒ သဘောတရားများ နှင့် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်များဖြစ်သည်။ ထောင်အမှုထမ်း များ၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုကြောင့် နိုင်ငံရေးသင်တန်းများကို အင်္ဂလိပ်စာသင်တန်းအမည်ခံ၍ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရသည်။ အင်္ဂလိပ်စာနှင့် အင်္ဂလိပ်စကားပြောကိုလည်း အမှန်တကယ်ပင် သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးကြသည်။ သခင် ခေါင်းဆောင်များသည် ထောင်တွင်း၌ အာဏာဖီဆန်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်သဖြင့် မကြာခဏ တိုက်ပိတ်ခံခဲ့ကြရသည်။ သခင်များသည် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေး ပွဲများကိုလည်း လျှို့ဝှက်စွာကျင်းပကြသည်။ သခင်ဗစိန် ဦးဆောင်သော တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် တစ်စုနှင့် သခင်စိုးတို့လူစုသည် ထောင်တွင်းမှာပင် မကြာခဏငြင်းခုံရန်ဖြစ်နေခဲ့ကြသည်။ သခင်စိုးသည် ထောင်တွင်းမှာပင် မြေအောက် ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များကို စုဆောင်းလက်ခံခဲ့ရာ သခင်တင်မြကဲ့သို့သော လူငယ်နိုင်ငံရေးသမားအချို့ ကွန်မြူနစ်များ ဖြစ်လာကြသည်။

ဘီအိုင်အေနှင့် ဂျပန်တပ်များ ဝင်ရောက်လာခြင်း

ဂျပန်တို့သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်၂ တွင် ဟာဝေယံကျွန်း ပုလဲဆိပ်ကမ်းရှိ အမေရိကန် ရေတပ်စခန်းကို အလစ်အငိုက် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ပြီးနောက် အမေရိကန်နှင့် အင်္ဂလိပ်မဟာမိတ်တို့အား စစ်ကြေညာလိုက်သည်။ ဂျပန်တပ်များသည် အာရှ စစ်မျက်နှာနှင့် ပစိဖိတ်စစ်မျက်နှာကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖွင့်လှစ်ပြီး အလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်တော့သည်။ ထိုအချိန်က ပြင်သစ်ပြည်ပိုင် အင်ဒိုချိုင်းနား (ဗီယက်နမ်၊ ကမ်ပူးချား၊ လော)တွင် အုပ်စိုးလျက်ရှိသော ပြင်သစ်အစိုးရမှာ နာဇီဂျာမနီ တို့၏ လက်အောက်ခံ ရုပ်သေးအစိုးရသာ ဖြစ်သည်။ ဂျပန်နှင့် ဂျာမနီနိုင်ငံတို့သည် ၁၉၄ဝ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၇ ရက်တွင် ချုပ်ဆိုသော ဘာလင် စာချုပ်အရ ဝင်ရိုးတန်းမဟာမိတ်နိုင်ငံများဖြစ်ရာ ဂျာမနီလက်အောက်ခံ ပြင်သစ်ရုပ်သေးအစိုးရအုပ်ချုပ်နေသော အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်အတွင်းသို့ ဂျပန် တပ်များ လွယ်ကူစွာ ဝင်လာနိုင်ကြသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည်လည်း ၁၉၄၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်တွင် ဂျပန်တပ်များကို ထိုင်းနယ်မြေအတွင်း ဖြတ်သန်းခွင့် ပေးရပြီး ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်တွင်လွယ်ကူစွာပင် ဝင်ရောက်လာနိုင်ခဲ့သည်။

ထိုအချိန်က အင်္ဂလိပ်၏ ပထမခံစစ်စည်းမှာ စင်ကာပူဖြစ်ပြီး ဒုတိယခံစစ်စည်းမှာ မြန်မာပြည်ဖြစ် သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ရဲဘော်သုံးကျိပ်သည်လည်း ဂျပန်တပ်များနှင့်အတူ ဗန်ကောက်မြို့သို့ ရောက်ရှိလာပြီး တပ်သားသစ်များစုဆောင်းကာ အပြင်းအထန် သင်တန်းပေးလေ့ကျင့်နေကြရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းမှာပင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းနှင့် ရဲဘော်သုံးကျိပ်သည် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(ဘီအိုင်အေ)ကို ဗန်ကောက် မြို့၌ ဖွဲ့စည်းလိုက်ကြသည်။ ဂျပန်တပ်များသည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်တွင် ရန်ကုန်မြို့ ကြီးကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တော့သည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်တွင် အင်္ဂလိပ်တို့၏ ပထမ ခံစစ်စည်းဖြစ်သော စင်ကာပူခံတပ်ကြီး ဂျပန်လက်သို့ ကျရောက်သွားပြီး ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉ ရက်တွင် ဂျပန်လေယာဉ်ပျံများက မန္တလေးမြို့ကို စတင်ဗုံးကြဲတော့သည်။ ဂျပန်များက မြန်မာနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်ရန် တာစူ နေပြီး မော်လမြိုင်ကို သိမ်းပိုက်ရရှိပါက မြန်မာနိုင်ငံ ၏လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာရန် ရဲဘော်သုံးကျိပ် နှင့် သဘောတူထားကြသည်။ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေး တပ်မတော်သည် ဗန်ကောက်မှ ရဟိုင်းသို့ တပ်ပြောင်း ရွှေ့လိုက်သည်။ ဂျပန်တပ်များနှင့်အတူ မြန်မာပြည် တွင်းသို့ ဘီအိုင်အေတပ်မတော်ကြီးတွင် ဗိုလ်မှူးကြီး နေဝင်း(သခင်ရှုမောင်)နှင့် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် လျှို့ဝှက်စွာ ကြိုတင်ဝင်ရောက်ပြီး အင်္ဂလိပ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင် တိုက်ခိုက်ရန် ကြံရွယ်ထားသည်။ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း ၏တပ်ဖွဲ့ကို အတွင်းသူပုန်တပ်ဖွဲ့ဟုခေါ်သည်။ ဂျပန် တပ်များနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်တို့သည် ဝိတိုရိယအငူနှင့် ထားဝယ်ဘက်မှ စစ်ကြောင်း တစ်ကြောင်း၊ ရဟိုင်းမှတစ်ဆင့် မြဝတီ၊ မော်လမြိုင် ဘက်သို့ စစ်ကြောင်းတစ်ကြောင်း ခွဲ၍ မြန်မာပြည် တွင်းသို့ ဝင်လာသည်။ မော်လမြိုင်စစ်ကြောင်းနှင့်အတူ ဘီအိုင်အေဌာနချုပ် ပါဝင်လာပြီး ရေကြောင်းချီ စစ်ကြောင်းသည်လည်း ရေကြောင်းခရီးဖြင့် ချီတက် လာသည်။ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းခေါင်းဆောင်ပြီး ဗိုလ်တာရာ၊ ဗိုလ်မိုးညို၊ ဗိုလ်လင်းယုန် စသော ဗမာ့လွတ်လပ်ရေး တပ်မတော်သားများပါဝင်သည့် အတွင်းသူပုန်တပ်ဖွဲ့ သည် သောင်ရင်းမြစ်ကို ဖြတ်ကူး၍ မြန်မာပြည်တွင်း သို့ လျှို့ဝှက်စွာ ဝင်ရောက်လာသည်။ အတွင်းသူပုန် တပ်ဖွဲ့သည် ရွှေဂွန်းနယ်မှတစ်ဆင့် အင်္ဂလိပ်တို့ သိမ်းပိုက်ထားဆဲဖြစ်သော စစ်တောင်း-မုတ္တမရထား လမ်းပေါ်ရှိ ကျိုက္ကော်-သိမ်ဆိပ်သို့ ရောက်သွားသည်။ ထို့နောက် ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းက ရန်ကုန်မှ ကွပ်ကဲ ဆက်သွယ်ရန်၊ ဗိုလ်တာရာက တောင်ငူ၊ ပျဉ်းမနားနှင့် မန္တလေးအထိ ခရိုင်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆက်သွယ်စည်းရုံးရန်၊ ဗိုလ်မိုးညိုနှင့် ဗိုလ်လင်းယုန်တို့က ပဲခူး နှင့် ပြည်ဘက်တွင် တာဝန်ယူရန် ဆုံးဖြတ်ပြီး လူစုခွဲ လိုက်ကြသည်။ အတွင်းသူပုန်တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင်သခင်များ၊ မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များ အား စည်းရုံး၍ အင်္ဂလိပ်ဆုတ်ခွာသွားသည့် မြို့ရွာများတွင် အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ သိမ်းပိုက်ထားခြင်း၊ ဘီအိုင်အေတပ်မတော်အတွက် ကြိုတင်၍ တပ်သား သစ်များစုဆောင်းထားခြင်း၊ ဆုတ်ခွာနေသော အင်္ဂလိပ်တပ်များအား ပြောက်ကျားနည်းဖြင့် အနှောင့်အယှက် ပေးခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ ရောက်လေရာ အရပ်တွင်လည်း သူပုန်တပ်ဖွဲ့များကို အမြန်ဆုံးဖွဲ့စည်း နိုင်ခဲ့ကြလေသည်။

မြင်းခြံစစ်တမ်း

ဂျပန်တပ်များနှင့် ဘီအိုင်အေတပ်များ မြန်မာ ပြည်အတွင်းသို့ တစ်စတစ်စ ချင်းနင်းဝင်ရောက်လာ သောအခါ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ယင်းတို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားများကို မြောက်ဘက်သို့ တဖြည်းဖြည်း ရွှေ့ပြောင်းရတော့သည်။ ထောင်ထဲရောက်နေကြသည့် မျိုးချစ်ခေါင်းဆောင်များကိုလည်း လွှတ်မပေးရဲသဖြင့် ထောင်တစ်ခုပြီးတစ်ခု ပြောင်းရွှေ့၍ ချုပ်နှောင် နေကြရသည်။ သို့နှင့် သခင်စိုး၊ သခင်နု စသော ခေါင်းဆောင်များသည် မြင်းခြံထောင်သို့ ရောက်သွား သည်။ အချို့မှာ မန္တလေးထောင်သို့ ရောက်သွားသည်။ သခင်စိုးသည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို နံပါတ်တစ် ဦးစားပေးရန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အဂင်္လိပ်၊ အမေရိကန်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ တိုက်ခိုက်ရမည်ဟု စွဲမြဲစွာ ယူဆထားသူ ဖြစ်သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အခြေအနေတွင်လည်း ကမ္ဘာ့အဓိက ကွန်မြူနစ် အင်အားစုကြီးဖြစ်သော ဆိုဗီယက်ယူနီယံသည် အင်္ဂလိပ်-အမေရိကန်ဟူသော အရင်းရှင်နယ်ချဲ့များ နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့၍ နာဇီဂျာမနီနိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်နေ ရသည်။ တရုတ်ကွန်မြူနစ်များသည်ပင် ချန်ကေရှိတ်၏ ကူမင်တန်အစိုးရနှင့် ယာယီပူးပေါင်း၍ ဖက်ဆစ် ဂျပန်တို့၏ နယ်ချဲ့ကျူးကျော်မှုကို ခုခံတိုက်ခိုက်နေရ သည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီသည်လည်း ဤအယူ အဆကို ထောက်ခံလျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် သခင်စိုး သည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်နှင့် ပူးပေါင်း၍ အင်္ဂလိပ်အစိုးရ ကို တိုက်ခိုက်သည့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဘီအိုင်အေ တပ်မတော်ကို ဖက်ဆစ်ဝါဒီများ၊ ဖက်ဆစ်ကို ပင့်ဖိတ် လာသူများဟု မြင်လာတော့သည်။

ကွန်မြူနစ်တစ်ဦးဖြစ်သူ သိန်းဖေ(သိန်းဖေမြင့်)က တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ စာအုပ်တွင် သခင်စိုး၏အယူအဆကို အောက်ပါ အတိုင်း ဖော်ပြထားသည် -

'ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးလုပ်ငန်းကို စည်းရုံးရာ၌ တည်ထောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သော သခင်စိုးသည် မဟာမိတ်နှင့်ပူးပေါင်းပြီး ဖက်ဆစ်ကို အဓိကထားတိုက်ရန် စိတ်အားထက်သန်လွန်းသဖြင့် ဂျပန်နှင့် မှားယွင်းစွာ ပူးပေါင်းမိသော ဘီအိုင်အေနှင့် အခြား မျိုးချစ်များ၏ အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးဆန္ဒကို မေ့သွားကာ ဖက်ဆစ် ပဉ္စမံတပ်သားများဟုပင် ခေါ် လိုက်သေး၏။ ဤသို့ တရားသေအမြင်ဖြင့် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းသည် မျိုးချစ်အင်အားစုကို သိမ်းသွင်းရာ၌ အခက်အခဲဖြစ်စေခဲ့သေးသည်။ ဂိုဏ်းဂဏဝါဒသို့ ရောက်စေခဲ့သေးသည်။ ဤအမှား၏ ရေသောက်မြစ် မှာ အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့ရန်သူကို ဖော့တွက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။'

သခင်စိုးသည် ယင်း၏အယူအဆကို အခြေခံ၍ မြင်းခြံထောင်ထဲမှာပင် မြင်းခြံစစ်တမ်းကို ရေးသား ပြုစုသည်။ မြင်းခြံစစ်တမ်း၏ ဆိုလိုရင်းအချက်မှာ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုများ နှင့် ပူးပေါင်း၍ နယ်ချဲ့ စနစ်၏အမြင့်ဆုံးဖြစ်သော ဖက်ဆစ်ရန်သူများကို ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအင်အားစုများသည် အင်္ဂလိပ်အစိုးရနှင့် ပူးပေါင်း၍ ဂျပန်ကို တိုက်ရမည်ဖြစ်သည်။ သခင်စိုး၏ မြင်းခြံစစ်တမ်းကို ထောင်ကျနေသော သခင်အတော် များများနှင့် ကွန်မြူနစ်များက လက်ခံကြသည်။ သခင် စိုးနှင့် တောတွင်းအင်အားစုများသည် ဘုရင်ခံ ဆာ ဒေါ်မန်စမစ်ထံသို့ မြင်းခြံစစ်တမ်းကိုပေးပို့ပြီး ထောင်မှ လွှတ်ပေးလျှင် ဂျပန်များအား ခုခံတိုက်ခိုက်ပါမည် ဖြစ်ကြောင်း စာတစ်စောင် ရေးသားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် နယ်ချဲ့အစိုးရသည် သခင်စိုးနှင့် ထောင် တွင်းမှ နိုင်ငံရေးသမားများကို အယုံအကြည်မရှိခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် သခင်စိုးတို့လူစုအား ထောင်မှလွှတ်မပေး ဘဲ ချုပ်နှောင်မြဲ ချုပ်နှောင်ထားခဲ့ကြသည်။ သခင်စိုး တို့လူစုသည် အင်္ဂလိပ်အစိုးရ၏ ထောက်ခံမှုမရရှိသော အခါ ချန်ကေရှိတ်၏ ကူမင်တန်အစိုးရနှင့် ဆက်သွယ် ရန် ကြိုးစားကြပြန်သည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၃ဝဝ ခန့်ကို မန္တလေးထောင် ထဲတွင် ရွှေ့ပြောင်းချုပ်နှောင်ထားသည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉ရက် မန္တလေးမြို့ကို ဂျပန်က ဗုံးကြဲ သောအခါ မြို့သူမြို့သားများနှင့် အမှုထမ်း၊ အရာထမ်း များ ထွက်ပြေးကုန်ပြီး အုပ်ချုပ်ရေးမှာ ပျက်ပြားသွား သည်။ အောက်မြန်မာပြည်မှာ ဂျပန်တပ်များ၏ လက်အောက်ကို ကျရောက်နေပြီဖြစ်သည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၈ ရက်တွင် ဂျပန်လေတပ် မန္တလေးမြို့ အား လေကြောင်းမှ ထပ်မံတိုက်ခိုက်ပြန်သည်။ ဧပြီလ တတိယပတ်တွင် နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား ၃ဝဝ ကို ချန်လှပ်၍ သာမန်အကျဉ်းသားများကို ထောင်မှလွှတ် ပေးလိုက်သည်။

နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများမှာမူ မန္တလေးထောင်မှူးကြီးကို ငွေတစ်သောင်းကျပ်ပေးရန် သဘောတူပြီး ဧပြီလ ၂၈ ရက်တွင် ထောင်မှလွတ်လာ ကြသည်။ သခင်စိုး၊ သခင်နုနှင့် ကိုဗဟိန်းတို့သည် ထောင်မှ မလွတ်ခင်တွင် ချန်ကေရှိတ်၏ ကူမင်တန်တပ်မှ ဂျင်နရယ်ပီအက်(စ်)ဝမ် ဆိုသူနှင့် အဆက်အသွယ်ရခဲ့ကြသည်။ ပီအက်(စ်)ဝမ်မှာ သခင်နု တရုတ်ပြည် သွားခဲ့စဉ်က သိကျွမ်းခဲ့သူဖြစ်ပြီး ချန်ကေရှိတ်၏ ကိုယ်ရေးအရာရှိ ဖြစ်သည်။ ပီအက်(စ်)ဝမ်သည် ဒီးဒုတ်ဦးဘချို၏ညွှန်ပြမှုဖြင့် မန္တလေးထောင်ထဲ ရောက်လာပြီး သခင်စိုး၊ သခင်နုနှင့် သခင်ကျော်စိန် တို့ကို တွေ့ဆုံသည်။ သခင်စိုးတို့က တရုတ်ပြည်သို့ လိုက်ပါလိုကြောင်း ပြောကြားသဖြင့် သခင်စိုး၊ သခင်နု၊ သခင်ကျော်စိန်တို့ကို ထောင်မှ ထုတ်ယူသွားခဲ့သည်။ သို့သော် လားရှိုးကို ဂျပန်တပ်များက သိမ်းပိုက်လိုက် သဖြင့် ပီအက်(စ်)ဝမ်သည် ရှေ့သို့ ဆက်လက်မသွား နိုင်ဘဲ မေမြို့တောင်ခြေမှ လှည့်ပြန်လာခဲ့ရသည်။ ပီအက်(စ်) ဝမ်သည် သခင်စိုးတို့လူစုကိုမူ ထောင်ထဲ တွင် ပြန်လည်ချုပ်နှောင်ထားပစ်ခဲ့သည်။

သခင်စိုး၊ သခင်ကျော်စိန်၊ တက်ဘုန်းကြီးသိန်းဖေ နှင့် သခင်မြသွင်တို့လူစုသည် မန္တလေးထောင်မှ လွတ် လာသောအခါ တရုတ်ပြည်သွားရေးကို ဆက်လက် ကြိုးပမ်းကြပြန်သည်။ သခင်စိုးတို့လေးဦးသည် ကပိုင် ရွာမှတစ်ဆင့် ရွှေဘိုသို့ လျှို့ဝှက်စွာ ခရီးထွက်ခဲ့သည်။ ရွှေဘိုသို့ရောက်သောအခါ တရုတ်စစ်သားများ၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကိုခံရရာ ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုကူညီမှ ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာကြသည်။ သခင်စိုးက ရွှေဘိုမှာပင် နေခဲ့ပြီး သခင်ကျော်စိန်၊ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်မြသွင် တို့ သုံးယောက်မှာမူ ရေဦးအထိ လိုက်သွားကြသည်။ သို့သော် တရုတ်စစ်သားများ၏ စည်းကမ်းပျက်မှု၊ထိရောက်သောအကူအညီမရရှိမှုများကြောင့် တရုတ် ပြည်သို့ သွားရောက် အကူအညီတောင်းခံရေးကို လက်လျှော့လိုက်တော့သည်။ သခင်စိုးသည် တရုတ်များထံ အကူအညီတောင်း ရေးမအောင်မြင်သောအခါ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး အတွက် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ သခင်သန်းထွန်းတို့ လူစုနှင့် အဆက်အသွယ်လုပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အိန္ဒိယသွားရေးကို စီစဉ်ပြန်သည်။ သို့သော် မြန်မာ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များက သခင်စိုးကိုယ်တိုင် အိန္ဒိယသို့ သွားရောက်ရေးကို ဝိုင်းဝန်းကန့်ကွက်ကြ သောကြောင့် သခင်တင်ရွှေနှင့် တက်ဘုန်းကြီးသိန်းဖေ တို့နှစ်ဦးကိုသာ အိန္ဒိယသို့ စေလွှတ်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက် ကြသည်။

သခင်စိုး၏ မြင်းခြံစစ်တမ်းသည် လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းရန်အတွက် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ၊ ဘီအိုင်အေတပ်မတော်တို့ လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ခဲ့ သော လုပ်ငန်းစဉ်နှင့် ဆန့်ကျင်လျက်ရှိသည်။ လူငယ် လူရွယ်အများအပြားသည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ဝင်ရောက် လာသည်နှင့် ဖက်ဆစ်ဂျပန်များ၏ ယုတ်မာရိုင်းပျမှု၊ မောက်မာမှု၊ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှု၊ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု များကို ချက်ချင်းလက်ငင်း ကြုံတွေ့ကြရသောအခါ သခင်စိုး၏ မြင်းခြံစစ်တမ်းကို ထောက်ခံလာကြသည်။ သခင်စိုး၏ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုသည် သခင်စိုး၏ ခေါင်းဆောင်မှုကို မြင့်မားလာစေပြီး ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်အင်အားကို များစွာတိုးပွားလာစေ ခဲ့သည်။

ကရင်-ဗမာအဓိကရုဏ်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်း

ကရင်လူမျိုးများအပေါ် ဗြိတိသျှတို့၏ သွေးခွဲမှုများ

ကရင်အနွယ်ဝင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ မူလဇာစ်မြစ်မှာ မွန်လွိုက်မျိုးနွယ်ပင်ဖြစ်သည်။ ကရင်လူမျိုးများကို အချို့သမိုင်းဆရာများက တိုင်တရုတ်စုမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြပြီး အချို့ကမူ တိဗက်တိုဘားမင်း(တိဗက်မြန်မာ)စုမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ တိုင်တရုတ်အုပ်စုသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ နောက်ဆုံးရောက်ရှိလာကြသူများဖြစ်ပြီး အရှေ့ ဘက်တောင်တန်းများပေါ်တွင် စတင်နေထိုင်ကြသည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာသောအခါက ကရင်လူမျိုးများ ပေါ်ပေါက်လာပြီး လူဦးရေတိုးပွားလာသဖြင့် တောင်ဘက် မြေပြန့်သို့ ရွှေ့ပြောင်းလာကြသည်။ အများစုမှာ ကယားတောင်တန်းဒေသမှ တနင်္သာရီတောင်တန်းဒေသအထိ တောင်ပေါ်ဒေသများနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတို့တွင် အခြား မွန်၊ ဗမာစသောလူမျိုးများနှင့် ရောနှောနေထိုင်ကြသည်။ မြေပြန့်ဒေသတွင်နေထိုင်ကြသော ကရင်အများစုမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဖြစ်ပြီး ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံမှာလည်း မွန်၊ ဗမာတို့နှင့် ကွဲပြားမှုမရှိခဲ့ပေ။ တောင်ပေါ် ဒေသတွင်နေထိုင်ကြသော ကရင်များမှာမူ နတ်ကိုးကွယ်လေ့ရှိပြီး ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံမှာ အနည်းငယ်ကွဲပြားကြသည်။ ကရင်လူမျိုးများ၏ အဓိကစီးပွားရေးမှာ အခြားလူမျိုးများကဲ့သို့ပင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း ဖြစ်သည်။ သက်ဦးဆံပိုင်ပဒေသရာဇ်စနစ်တွင် ကရင်များသည် ဗမာများနှင့် သီးသန့်ခွဲခြား၍ ဖိနှိပ်ခံရခြင်းမျိုး များမရှိခဲ့ပေ။ ဩဇာအာဏာထက်မြက်ခဲ့သည့် မြန်မာဘုရင်၊ မွန်ဘုရင်များက ကရင်လူမျိုးများအား လူမျိုးရေးအရ ဖိနှိပ်ညှဉ်းဆဲမှုများလည်း မြန်မာ့သမိုင်းတွင် မရှိခဲ့ပေ။ ပဒေသရာဇ်ခေတ်ကာလအတွင်း ဗမာ၊ မွန်တိုင်းရင်းသားများ ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည့် ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးများကို ကရင်များလည်း တန်းတူပင် ကြုံတွေ့ ခဲ့ကြရသည်။ သက်ဦးဆံပိုင်ပဒေသရာဇ်စနစ်၏ ခါးသီးသောအတွေ့အကြုံများကို ကရင်များအနေနှင့် အခြားလူမျိုးများထက် ထူးထူးခြားခြား ပိုမိုခံစားခဲ့ကြရခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ပထမစစ်ပွဲအပြီးတွင် အင်္ဂလိပ်တို့သည် ရခိုင်နှင့် တနင်္သာရီကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရသွားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အင်္ဂလိပ်နှင့် အမေရိကန်သာသနာပြုဆရာများသည် တနင်္သာရီရှိ ကရင်လူမျိုးများနှင့်စတင်ထိတွေ့ ခွင့်ရလာကြသည်။ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ဒုတိယစစ်ပွဲပြီး သောအခါတွင်ကား အောက်မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခုလုံးနယ်ချဲ့လက်အောက်ကျရောက်သွားသဖြင့် သာသနာပြုဆရာများသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ရှိ ကရင်လူမျိုးများနှင့်ပါ ထိတွေ့ခွင့်ရလာကြသည်။ မြေပြန့်ဒေသတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကောင်းစွာထွန်းကားသောကြောင့် ခရစ်ယာန်သာသနာပြုများ အောင်မြင်မှုမရကြပေ။ ထို့ကြောင့် တောင်တန်းဒေသများသို့ သွားရောက်ကြပြီး သာသနာပြုကြရသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရက ခရစ်ယာန် သာသနာပြုလုပ်ငန်းကို မြေတောင်မြှောက်၍ အခွင့်အရေးများစွာပေးလေရာ သာသနာပြုလုပ်ငန်းများ ကောင်းစွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်။

သို့သော် ကရင်လူမျိုးများအတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ဦးရေများပြားနေဆဲပင်ရှိရာ ဗြိတိသျှအာဏာပိုင်များ သည် ကရင်-ဗမာ သွေးခွဲရေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်လာကြသည်။ ဘာသာရေးကို အကြောင်းပြု၍ ကရင်အချင်းချင်းပင် သွေးကွဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာကရင်ကို စာမည်းကရင်ဟုခေါပြီး ခရစ်ယာန်ကရင်များကို စာဖြူကရင်ဟု ခေါ်ဝေါ်လာ ကြသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ခရစ်ယာန်များကို ပိုမို ၍ အခွင့်အရေးပေးခြင်း၊ ခရစ်ယာန်ပညာတတ်များ ပေါ်ပေါက်စေရေးအတွက် သာသနာပြုကျောင်းများ ဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းတို့ဖြင့် ဘာသာရေးလွှမ်းမိုးမှုကို ဆောင်ရွက်လာခဲ့သည်။ နယ်ချဲ့အစိုးရ၏ နိုင်ငံရေး ဆိုင်ရာအယူအဆမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ဦးရေ များပြားလာလျှင် မြန်မာနိုင်ငံအား ကာလကြာရှည်စွာ အုပ်ချုပ်ထားနိုင်မည်ဟူသော အယူအဆပင်ဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် ရိုးသား၍ သစ္စာရှိသော ကရင် လူမျိုးများကို မိမိတို့အား လိုလားထောက်ခံသည့် လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိစေရန် ဖိဖိစီးစီး စည်းရုံးခဲ့ကြသည်။

ဗြိတိသျှတို့၏သွေးခွဲမှုကို ၁၈၈၈ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေသော ဒေါ်နယ်မက္ကင်ဇီစမိတန် ရေးသားသည့် 'မြန်မာပြည်ရှိ ကျေးဇူးသစ္စာတော်ကို စောင့်သိရိုသေသောကရင်များ' အမည်ရှိစာအုပ်တွင် ထင်ရှားစွာ တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းစာအုပ်၏ စာမျက်နှာ ၂၂၆ တွင် ဒေါ်နယ်မက္ကင်ဇီစမိတန်က ဘာသာရေး နှင့်ပတ်သက်၍ အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားထား သည်ကို တွေ့ရသည် -

'ဗြိတိသျှအစိုးရက ကရင်များထဲတွင် ခရစ်ယာန် ဘာသာပြန့်ပွားအောင် အားပေးခြင်း၊ အခွင့်အမိန့် ပေးခြင်းများကိုပြုလုပ်ရာတွင် အစိုးရသည် နိုင်ငံသား တို့၏ လွတ်လပ်စွာ ဘာသာကိုးကွယ် ဆည်းကပ်နိုင်မှု တွင် ဝင်ရောက်နှောင့်ယှက်ရာ ရောက်သည်မဟုတ်။ (ဤကဲ့သို့ ပြုလုပ်နိုင်ခွင့်ရခြင်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့အတွက်) အလွန်ထူးဆန်းကြုံကြိုက်ခဲသော အခွင့်အရေးတစ်ခုဖြစ် ၏။ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် အုပ်စိုးသူတို့သည် မိမိတို့ လက်အောက်ခံ လူမျိုးတစ်ခုအပေါ်တွင် ဤကဲ့သို့ တရားသဖြင့် ကြီးမားထိရောက်သော ဘာသာရေး ဩဇာကိုရရှိနိုင်ရန် အလွန်ခဲယဉ်း၏။ ကြုံလည်း မကြုံဖူး သေးချေ။'

ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့အား ခရစ်ယာန်ဘာသာအတွင်းသို့ သွတ်သွင်း၍ သွေးခွဲခြင်း ကိုပင်လျှင် တရားသဖြင့်ရရှိသော အခွင့်အရေး၊ အလွန်ထူးဆန်းကြုံကြိုက်ခဲသော အခွင့်အရေးအဖြစ် ယူဆခဲ့ကြသည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် ကရင်တိုင်းရင်းသား တို့အား အထူးပြု၍ အာရုံစိုက်မိခဲ့ကြသည်။ ဘာသာရေးတွင်သာမကဘဲ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကိစ္စများတွင်ပါ ကရင်လူမျိုးတို့အား အခြားလူမျိုးများထက် ပိုမို၍ ခွဲခြားစည်းရုံးခဲ့သည်။ ဒေါ်နယ်မက္ကင်ဇီသည် ဗြိတိသျှ အစိုးရ၏လုပ်ရပ်များကို စာမျက်နှာ ၂၂၇ နှင့် ၂၂၈ တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားခဲ့သည် -

'နည်းကုန်၊ လမ်းကုန်ကြိုးပမ်း၍ အစိုးရသည် တောင်ပေါ်ကရင်များကို မြေပြင်များပေါ်သို့ ခေါ်ယူ ပြီးလျှင် မြေဩဇာကောင်းသည့် လယ်မြေများပေါ်တွင် အခြေစိုက်ရန် နေရာချထားပေးရမည်။ ပင်ပန်းလှ သည့် အလုပ်ခွင်များမှ ကလေးများကို လက်ရဖမ်း၍ (ခရစ်ယာန်သာသနာပြု)ကျောင်းများသို့ ပို့ပေးခြင်းဖြင့် မကြာမီ စိတ်ချမ်းသာ ကိုယ်ချမ်းသာဖြစ်သော လူမျိုးစု တစ်ခုကို ရလိမ့်မည့်အပြင် ဗြိတိသျှအုပ်စိုးမှုအတွက် ခိုင်ခံ့သော ထာဝရခံတပ်မြေကတုတ်ကြီးတစ်ခုကို လည်း တည်ဆောက်ပြီး ဖြစ်လိမ့်မည်။'

'ကျွန်ုပ်တို့နှင့် အနီးကပ်ဆုံးဖြစ်အောင် ကရင် များကို ချည်နှောင်ထားရန်၊ အကောင်းဆုံးနှင့် အထက်တန်းအကျဆုံးဝါဒမှာ သူတို့အား အင်အားတောင့်တင်း ၍ ကြွယ်ဝသောလူမျိုးတစ်ခုဖြစ်စေရန်၊ ကျွန်ုပ်တို့ ပြုမူပုံနှင့် ပြသရန်၊ ကရင်လူမျိုးယဉ်ကျေးမှုနှင့် အမျိုး ဘာသာတစ်ခုဖန်တီးနိုင်ရန်၊ လိုသမျှအကူအညီများကို ကျွန်ုပ်တို့က ပေးရန်ဖြစ်၏။ ဤသို့ ရည်ရွယ်ချက် အတိုင်းသာ အထမြောက်လျှင် ကျွန်ုပ်တို့အား အပြင် ရန်၊ အတွင်းရန်တို့ကို ခုခံကာကွယ်မည့် ကရင်လူမျိုး တည်းဟူသော သဝိညာဏက မြေကတုတ်မြို့ရိုးကြီး ကို တည်ဆောက်ပြီး ဖြစ်လိမ့်မည်။'

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့အစိုးရသည် ကရင်လူမျိုးများအား ယင်းတို့ကို အကာအကွယ်ပေးမည့်လူမျိုး၊ အင်္ဂလိပ် လူမျိုးများအား ထာဝစဉ်ထောက်ခံနေမည့် လူမျိုးများ အဖြစ် ရောက်ရှိစေရန် စနစ်တကျ လေ့ကျင့်သိမ်းသွင်း ပေးခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်၏။ ကရင်လူမျိုးများမှာ ရိုးသား ကျိုးနွံ၍ အမိန့်နာခံတတ်သော လူမျိုးများဖြစ်ရာ ဗြိတိသျှတို့သည် ယင်းတို့အား စစ်ပုလိပ်တပ်၊ စစ်တပ် နှင့် သစ်တောဌာနများတွင် တဖြည်းဖြည်းထည့်သွင်း ၍ လုပ်ကိုင်စေခဲ့သည်။ ကရင်အမျိုးသားအချို့သည် ပထမကမ္ဘာစစ်ကာလတွင် ပါဝင်၍ တိုက်ခိုက်ဖူးခဲ့ကြ သည်။ ကရင်လူမျိုး ကျောင်းဆရာများ၊ တရားဟော ဆရာများ၊ ဆေးဝန်ထမ်းသူနာပြုများမှာလည်း ဗြိတိသျှ တို့၏ ပြုစုပျိုးထောင်ပေးမှုကြောင့် တဖြည်းဖြည်း တိုးတက်လာကြသည်။

မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး ဗြိတိသျှတို့၏ အုပ်စိုးမှု အောက်တွင် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ် ခံကြရသောကြောင့် အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာချိန်တွင် ကရင်လူမျိုးများမှာ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှု မခံခဲ့ရသော ကြောင့် အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခြင်း မရှိခဲ့ကြပေ။ ဗြိတိသျှအစိုးရကလည်း ဆရာစံသူပုန်၊ တောပုန်းစံဖဲအရေးများတွင် ကရင်လက်နက်ကိုင်များ ကို အသုံးပြု၍ ရက်စက်စွာ နှိမ်နင်းစေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အမြင်မကျယ်သော မြန်မာနိုင်ငံရေးသမား အချို့က ကရင်များကို နယ်ချဲ့လက်ပါးစေများဟု မြင်လာကြသည်။

၁၉၃၁ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ ကရင် မျိုးနွယ်စုဝင်တို့၏ လူဦးရေမှာ ၁၃၆၇၆၇၃ ယောက် ဖြစ်သည်။ ယင်းတို့အနက် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မှာ ၁ဝ၄၉၆၁၃ ယောက်ဖြစ်ရာ ကရင်လူမျိုးစုတစ်ခုလုံး ၏ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်သူ ၉၉၂၇ဝ ယောက်ဖြစ်ရာ ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်းသာ ဖြစ် သည်။ သို့သော် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မဖြစ်ခင်မှာပင် ကရင်ခရစ်ယာန်တို့၏ဦးရေမှာ များစွာတိုးတက်လာတော့သည်။

ဘီအိုင်အေနှင့်ကရင်လက်နက်ကိုင်တပ်များပဋိပက္ခ

ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ကရင်တိုင်းရင်းသားများအား ဗမာတို့နှင့် ခွဲခြား၍ ကျယ်ပြန့်စွာ စည်းရုံးနိုင်ခဲ့သည်။ ကရင်တိုင်းရင်းသားများသည် ဘာသာရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကအစ သီးခြားစီဖြစ်လာပြီး နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင်လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု နည်းပါးခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့အား လက်နက်တပ်ဆင်၍ ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်များ၊ စစ်ရဲတပ်များ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။ ဘီအိုင်အေတပ်များနှင့် ဂျပန်တပ်များ မြန်မာပြည်တွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာသောအခါ ဗြိတိသျှစစ်တပ် များသည် အိန္ဒိယပြည်ဘက်သို့ ဆုတ်ခွာကြရသည်။

ဗိုလ်နေဝင်းသည် ရန်ကုန်မြို့သို့ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်တွင်ရောက်ရှိလာပြီး ပြည်တွင်း သူပုန်တပ်ဖွဲ့ကို ကွပ်ကဲ၍ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်နေသည်။ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေး တပ်မတော် ထားဝယ်စစ်ကြောင်းသည် ပဲခူးမြို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ဂျပန်တပ်မ ၅၅ နှင့်အတူ ရန်ကုန် မြို့သို့ ဦးတည်ချီတက်ကာ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၈ ရက်တွင် ရန်ကုန်မြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှတပ်များသည် အောင်မြင်စွာ ဆုတ်ခွာခြင်းဖြင့် စနစ်တကျ စည်းကမ်းသေဝပ်စွာ ခွာစစ်ဆင်နိုင်ကြသည်ဟုဆိုသော်လည်း ကရင်လက်နက်ကိုင်တပ်များကို စနစ်တကျဆုတ်ခွာရန် ထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ကရင်လက်နက်ကိုင် အတော်များများသည် မိမိဇာတိကို မစွန့်ခွာနိုင်သောကြောင့်လည်းကောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ မလိုက်ပါလိုသောကြောင့်လည်းကောင်း ဗြိတိသျှတပ်များနှင့် ကွဲကွာပြီး ကျန်ရစ်ခဲ့ကြသည်။ ကရင်လက်နက်ကိုင်အချို့သာ အိန္ဒိယအထိ လိုက်ပါသွားကြပြီး အများစုမှာမူ လက်နက်ခဲယမ်းများနှင့်တကွ ခြေဦးတည့်ရာသို့ ဆုတ်ခွာသွားကြရသည်။ ကရင်လက်နက်ကိုင်များသည် စစ်ပြေးများအဖြစ် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၊ ဖာပွန်နှင့် တောင်ငူဒေသမှ ကရင်ကျေးရွာများသို့ လက်နက်ခဲယမ်းနှင့်တကွ ရောက်ရှိသွားကြသည်။ ဂျပန်တပ်များသည်လည်း အောက်မြန်မာပြည်ကိုသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မတ်လလယ်ခန့်တွင် အထက်မြန်မာပြည်သို့ ဆက်လက်ချီတက်တော့သည်။

ဘီအိုင်အေတပ်မတော်သည်လည်း ဂျပန်တပ်များနှင့်အတူ ချီတက်လျက်ရှိရာ စစ်သေနာပတိအဖြစ် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက ဆောင်ရွက်ပြီး ဒုတိယစစ်သေနာပတိအဖြစ် ဗိုလ်လက်ျာ(သခင်လှဖေ)က ဆောင်ရွက်သည်။ တပ်မ(၁)တပ်မမှူးမှာ ဗိုလ်မှူးကြီးဇေယျဖြစ်ပြီး တပ်မ(၂)တပ်မမှူးမှာ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ကျော်ဇောသည် ရန်ကုန်မြို့ တွင် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် တောင်ပိုင်းတိုင်း စစ်ဌာနချုပ်၌ ကွပ်ကဲ၍ကျန်ရစ်သည်။ ဗိုလ်မှူးမင်းခေါင်ဦးစီးသော ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် ရေကြောင်းချီတပ်ဖွဲ့သည် ကြည့်မြင်တိုင်မှ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ရက်မှစ၍ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ကို ဖြတ်ပြီး ရခိုင်တိုင်းတောင်ပိုင်းသို့ ဦးတည်ချီတက်သွားသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ရှိ မြို့များမှ မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ သခင်များသည် ပြည်တွင်းသူပုန်တပ်ဖွဲ့နှင့် ဆက်သွယ်၍ အင်္ဂလိပ်အစိုးရ အုပ်ချုပ်မှုမရှိတော့သည့် မြို့များတွင် ယာယီအုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို သိမ်းပိုက်ထားကြရသည်။ ဘီအိုင်အေတပ်များ ရောက်ရှိလာသောအခါတွင် ဘီအိုင်အေအုပ်ချုပ်ရေးကို ယာယီအားဖြင့် ထူထောင်ကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် စစ်ဖြစ်ချိန်ကို အခွင့်ကောင်းယူ၍ ထကြွသောင်းကျန်းနေသော လက်နက်ကိုင်များ ပေါ်ပေါက်လာပြီး ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အောက်မှ လက်နက်ကိုင်ရဲများကို ကွပ်ကဲမည့်သူမရှိ ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် ဘီအိုင်အေ ယာယီအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဝင်များသည် ဓားပြများအား နှိမ်နင်းခြင်း၊ စည်းကမ်းမဲ့ကိုင်ဆောင်နေသည့် လက်နက်များကို သိမ်းဆည်းခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ကြရသည်။ ကရင် စစ်ပြေးများသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသရှိ ကရင် ကျေးရွာများတွင် လက်နက်ခဲယမ်းအပြည့်အစုံဖြင့် ခိုလှုံနေထိုင်လျက်ရှိကြရာ ဘီအိုင်အေ ယာယီအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဝင်များနှင့် ထိပ်တိုက်ပြဿနာ တက်တော့သည်။ ဗိုလ်သိမ်းဆွေ၊ ကိုမောင်မောင် (ဗိုလ်အောင် အမည်ခံ)၊ ကိုဘစံ (ဗိုလ်ဝင်းအမည်ခံ)နှင့် မြောင်းမြ မြို့ သခင်အဖွဲ့ဝင်များသည် ဘီအိုင်အေနှင့် ဂျပန်တပ် များမရောက်မီမှာပင် မြောင်းမြမြို့ကို သိမ်းပိုက် အုပ်ချုပ်လိုက်ကြသည်။ ထို့နောက် မြင်းကဆိပ်ရွာတွင် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်ကို ဖွဲ့စည်း၍ လူသ စုဆောင်းကြသည်။ မြောင်းမြနှင့် မြင်းကဆိပ်ရွာကို ဘီအိုင်အေတပ်မတော်က အုပ်ချုပ်ကြောင်းလည်း ကြေညာခဲ့သည်။ သူခိုးဓားပြများအား နှိမ်နင်းခြင်း၊ အင်္ဂလိပ်ခေတ် ကျေးရွာသူကြီးများထံမှ လက်နက်သိမ်းခြင်းတို့ကိုလည်း ဆောင်ရွက်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ပုသိမ်မြို့မှ အင်္ဂလိပ် အစိုးရ အရာရှိများမှာ ကရင်၊ ဗမာလူကြီးများနှင့် ရဟန်းတော်များလက်သို့ မြို့ကိုအပ်နှံကာ ထွက်ပြေးသွားကြလေပြီ။ ဗိုလ်သိမ်းဆွေတို့ လူစုသည် ပုသိမ်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် ချီတက်လာရာ ရှမ်းရွာသို့အရောက်ကရင်စစ်ပြေးများထံတွင် လက်နက်များရှိနေကြောင်း၊ ကရင်များကို စောဘဦး ကြီးနှင့် ဆာစံစီပိုးတို့က ခေါင်းဆောင်နေကြောင်း သတင်းရရှိကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဗိုလ်သိမ်းဆွေသည် မြောင်းမြမှ ဗိုလ်အောင်ထံ စစ်ကူတောင်းရသည်။ ဗိုလ်ဝင်းက ရန်ကုန်ရှိ ဘီအိုင်အေဌာနချုပ်သို့တက်ပြီး စစ်ကူတောင်းခံသည်။ ဘီအိုင်အေဌာနချုပ်က ဝါးခယ်မ တွင်ရှိနေသော ဘီအိုင်အေတပ်သားများကို သင်္ဘော တစ်စင်းစာ လက်နက်အပြည့်အစုံဖြင့် ဖြည့်တင်းပေးခဲ့သည်။

၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလကုန်ခန့်တွင် ပုသိမ် မြို့ကို ဘီအိုင်အေတပ်သားများ သိမ်းပိုက်လိုက်ကြသည်။ ဘီအိုင်အေခေါင်းဆောင်များက ကရင်များထံသို့ လက်နက်အပ်ရန် တောင်းဆိုသောအခါ စံစီပိုးတို့ လူစုက ဘီအိုင်အေတပ်များ ပုသိမ်မြို့မှ ထွက်ခွာသွားရန် စာရေးအကြောင်းပြန်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်သိမ်းဆွေနှင့် ဗိုလ်ဝင်းသည် စောဘဦးကြီး၊ ချားလ်စတော စသောကရင်ခေါင်းဆောင်များအား ဖိတ်ကြား၍ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏အမိန့်အရ သိမ်းပိုက်ရကြောင်း ရှင်းပြပြီး ဂျပန်တပ်မတော်၏ ထောက်ခံချက် စာရွက်စာတမ်းများကိုပါ ထုတ်ပြကြသည်။ ထို့ကြောင့် ကရင် စစ်ပြေးများနှင့် ဘီအိုင်အေတို့မှာ ယာယီပြေလည်မှု ရရှိသွားကြသည်။ သို့သော် ဘီအိုင်အေတပ်သားများနှင့် ကရင် စစ်ပြေးများအကြားတွင် မယုံသင်္ကာမှု မှာ တဖြည်းဖြည်း ကြီးမား၍လာသည်။ ကရင်စစ်ပြေးများနှင့်အတူရှိနေသော အင်္ဂလိပ်သူလျှိုများကလည်း ဗမာများသည် ကရင်များကို မျိုးဖြုတ်ပစ်လိမ့်မည်ဟု သွေးထိုးပေးသည်။ အမြင်မကျယ်သော ဘီအိုင်အေခေါင်းဆောင်များနှင့် အရေးပေါ်စုဆောင်းရသော တပ်သားများကလည်း ကရင်များမှာ ဗြိတိသျှလက်ပါးစေများဖြစ်သဖြင့် တိုက်ခိုက်ရမည်ဟု ခံယူနေကြသည်။ ကရင်လက်နက်ကိုင်များမှာ အင်အားများစွာ တောင့်တင်းပြီး လက်နက်ကြီးများကိုပါ ကိုင်ဆောင်ထားကြသည်။ ဘီအိုင်အေကို စိတ်မချသဖြင့် ကျေးရွာများအား စည်းရိုးကာရံခြင်း၊ ကင်းချခြင်း၊ ဗမာရွာများသို့ အကူး အသန်းမလုပ်ဘဲနေခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်လာကြသည်။ ဘီအိုင်အေခေါင်းဆောင်ငယ်များကလည်း ကရင်စစ်ပြေးများထံမှ လက်နက်သိမ်းဆည်းရန် အတင်းအဓမ္မ ကြိုးစားလာကြသည်။

မြောင်းမြနယ်တွင် ဂျပန်ပြန် ရဲဘော်သုံးကျိပ်ဝင် ဗိုလ်လရောင်နှင့် ဘီအိုင်အေတပ်များ ချီတက်လာစဉ် ကရင်စစ်ပြေးများက ခုခံတိုက်ခိုက်သဖြင့် သခင်သန်းလေး ကျဆုံးသွားရသည်။ ဘီအိုင်အေတပ်များနှင့် ကရင်စစ်ပြေးများအကြား တိုက်ပွဲများဖြစ်ပေါ် လာတော့သည်။ ကရင်များသည် ဘီအိုင်အေတပ်ကို လက်နက်မအပ်နှံတော့ဘဲ ခုခံတိုက်ခိုက်လာကြသည်။ ထိုတိုက်ပွဲများသည် တဖြည်းဖြည်းနှင့် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းအသွင် ကူးပြောင်းလာသည်။ ယခင်က တစ်ရွာနှင့်တစ်ရွာ ရင်းနှီးစွာ ကူးလူးဆက်ဆံနေကြ သော ကရင်ရွာနှင့် ဗမာရွာများသည် ရန်သူများသဖွယ် မယုံသင်္ကာဖြစ်လာကြသည်။ ကရင်စစ်ပြေးများက ကရင်လူငယ်များကို အမြန်စုစည်းပြီး အရေးပေါ် စစ်သင်တန်းများ ပေးလာကြသည်။ လက်နက်တပ်ဆင် လာကြသည်။ ဗမာရွာများတွင်လည်း ဘီအိုင်အေ အားကိုးဖြင့် ကရင်များထံမှ လက်နက်လုလိုသူများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ မြောင်းမြနယ်မှစလိုက်သော လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းသည် မအူပင်၊ ညောင်တုန်း၊ ပန်းတနော်၊ ဇလွန်၊ ဓနုဖြူ စသော မြစ်ဝကျွန်းပေါ် မြို့ရွာများသို့ လျင်မြန်စွာပျံ့နှံ့သွားသည်။ ဗမာလူငယ်အချို့သည် လွတ်လပ်ရေးရည်ရွယ်ချက် ပျောက်ကွယ်ပြီး ကရင် ဆန့်ကျင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဘီအိုင်အေထဲသို့ ဝင်ကြသည်။ စစ်ကြိုခေတ်က နာမည်ကြီး စတန့် ရုပ်ရှင်မင်းသား ရဲခေါင်ချစ်ဆွေသည် လူငယ် ၂ဝ ခန့် ကို စုစည်း၍ ဇလွန်မြို့ရှိ ဗိုလ်ကြင်နှင့် ဗိုလ်လှမြင့်တို့ ဦးစီးသော ဘီအိုင်အေတပ်ထဲ ဝင်လာကြသည်။ ထို့နောက် ဒိုက်ယားဟူသော ကရင်ရွာကို သွားရောက် တိုက်ခိုက်ရာ ကရင်များက ခုခံသဖြင့် ရဲခေါင်ချစ်ဆွေ နှင့် ဘီအိုင်အေတပ်သား ၃ဝ ခန့် ကျဆုံးခဲ့ရသည်။

ကျယ်ပြန့်လာသော လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်းကို နိုင်ငံရေးအမြင်ကျယ်ပြီး သဘောထားပြည့်ဝမြင့်မားသည့် သခင်များနှင့် ဘီအိုင်အေခေါင်းဆောင်များက ကြိုးစား၍ ထိန်းသိမ်းကြသည်။ သခင်များနှင့် ဘီအိုင်အေခေါင်းဆောင်များသည် ကရင်ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး၍ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံး ညီညွတ်ရေးကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ကရင်ရွာများကို ကရင်များသာ အုပ်ချုပ်စေခြင်း၊ လက်နက်များကို အတင်းအဓမ္မသိမ်းယူခြင်းမပြုတော့ဘဲ စေ့စပ်ဆွေးနွေးသောနည်းဖြင့် နားလည်မှုယူခြင်းများကို ဆောင်ရွက်ကြသည်။ သို့သော် နေရာအနည်းအကျဉ်းတွင်သာ အောင်မြင်ခဲ့သည်။ အဓိကရုဏ်းမှာ ပြင်းထန်လာရာ နှစ်ဖက်စလုံး လူသူအမြောက်အမြား သေကျေပျက်စီး ပြီး အိမ်ခြေအများအပြားမှာလည်း မီးလောင်ပြာကျ သွားရသည်။ ဆကာကြီးမြို့၏ ဘီအိုင်အေ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ သခင်လှကြီး၊ ကာကွယ်ရေးမှူး သခင်လှအောင်၊ ကနုကြီးရွာမှ ကိုဝင်နီ၊ ကိုကျော်ဝင်း၊ ကိုကျော်ငြိမ်း စသောအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်များသည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ဝ ရက်တွင် ကနုကလေးရွာသို့ သွားရောက် ပြီး ကရင်စစ်ပြေးများကို ရှာဖွေကြသည်။ လိုင်စင်နှင့် ကိုင်သော သေနတ်ဟောင်းတစ်လက်ကိုလည်း သိမ်းလာကြသည်။ ကရင်ခေါင်းဆောင်များက ကောင်းမွန် စွာ လက်ခံစကားပြောပြီး ကရင်စစ်ပြေးများ မရှိကြောင်း ပြောခဲ့သည်။ ဘီအိုင်အေ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ရွာမှအထွက်တွင် ကရင်လက်နက်ကိုင်များက ချုံခို တိုက်ခိုက်ကြရာ ကိုအောင်ငြိမ်းဆိုသူ တစ်ဦးတည်းသာ ဒဏ်ရာဖြင့်လွတ်မြောက်ပြီး သခင်လှကြီးနှင့် ဘီအိုင်အေ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်အားလုံး ကျဆုံးခဲ့ရ တော့သည်။

ထိုဖြစ်ရပ်ကြောင့် ဓား၊ လှံ လက်နက်မျိုးစုံ ကိုင်ဆောင်ထားသော ဗမာများသည် ဧပြီလ ၁၄ ရက် တွင် ကနုကလေးရွာကို မီးတင်ရှို့လိုက်ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ အပြန်အလှန်လက်စားချေမှုများသည် ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေရာ ကရင်၊ ဗမာခေါင်းဆောင်များသည် အဓိကရုဏ်း ပြေပျောက်ရေးအတွက် အစွမ်းကုန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ကရင်ခေါင်းဆောင်များသည် ကရင်စစ်ပြေးများကို မထိန်းနိုင်သကဲ့သို့ ဘီအိုင်အေခေါင်းဆောင်များသည်လည်း သွေးဆူနေသော ဗမာများကို မထိန်းနိုင်ခဲ့ပေ။ သို့သော် ကရင်စစ်ပြေးများသည် ဘီအိုင်အေတပ်များ တိုး၍တိုး၍ ချီတက်လာသောကြောင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်အနောက် ဘက်ခြမ်းမှ ရခိုင်ဘက်သို့ တစ်စတစ်စ ဆုတ်ခွာသွား ကြရသည်။ မြောင်းမြနယ်မှ စလိုက်သော လူမျိုးရေးအဓိ ကရုဏ်းသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တစ်ခုလုံးသို့ ကျယ်ပြန့် စွာ ကူးစက်လာခဲ့သကဲ့သို့ ဖာပွန်တွင်ဖြစ်ပေါ်သော ပဋိပက္ခသည်လည်း တောင်ငူဘက်သို့ ကူးစက်လာသည်။

ရဲဘော်သုံးကျိပ်ဝင် ဗိုလ်ဉာဏ (ကညွတ်ကွင်း သခင်မောင်မောင်)သည် စစ်ဌာနချုပ်၏ ညွှန်ကြားချက်အရ ရန်ကုန်မြို့မှ ဘီးလင်းသို့ သွားရောက်သည်။ ဘီးလင်းမှတစ်ဆင့် ဖာပွန်သို့ ခရီးဆက်ရာ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၂ ရက်တွင် ရောက်ရှိသွားသည်။ ဗိုလ်ဉာဏ သည် ဘီအိုင်အေတပ်နှင့်အတူ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်သည်။ ဖာပွန်နယ်တွင်လည်း ကရင်စစ်ပြေးအကြွင်းအကျန်များ ရှိနေသည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၄ ရက်တွင် အင်္ဂလိပ်တပ်လက်အောက်ခံ စစ်ပြေးအကြွင်းအကျန်အချို့က ဘီအိုင်အေတပ်အား ချုံခိုတိုက်ခိုက်ရာ ဗိုလ်ဉာဏကျဆုံးသွားရတော့သည်။ ဘီအိုင်အေတပ်သားများက ကရင်စစ်ပြေးများကို လိုက်လံတိုက်ခိုက်သကဲ့သို့ ကရင်စစ်ပြေးများကလည်း အညံ့မခံဘဲ ခုခံတိုက်ခိုက်ကြသည်။ သို့နှင့် ကရင် စစ်ပြေးများနှင့် ဘီအိုင်အေတပ်များ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွား လာရာ ပဋိပက္ခသည် သံတောင်နယ်မှတစ်ဆင့် တောင်ငူဘက်သို့ ကူးလာသည်။ သို့သော် တောင်ငူ သခင်သန်းဖေတို့လူစုနှင့် ဘီအိုင်အေခေါင်းဆောင် များသည် တောင်ငူရှိ ကရင်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ အဓိကရုဏ်းကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ကြသည်။

အဓိကရုဏ်းများပျောက်ကွယ်သွားခြင်း

ဗမာနှင့် ကရင်နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များသည် လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်းကို ရပ်စဲနိုင်ရန် အမျိုးမျိုး ကြိုးပမ်းကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဘီအိုင်အေတပ်များထင်သလိုရမ်းကားနိုင်ခြင်းမရှိစေရန် အမိန့်နှင့် ညွှန်ကြားချက်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့ရသည်။ ဂျပန်တို့ကလည်း ဒေါက်တာဘမော်ဦးဆောင်သည့် ရုပ်သေးအစိုးရအဖွဲ့ဖွဲ့ပြီး ဘီအိုင်အေအုပ်ချုပ်ရေးကို အစားထိုးရန် ကြိုးစားလာကြသည်။ ဒေသအလိုက် အုပ်ချုပ်ရေးများ ထူထောင်နေချိန်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ၁၃ဝ၄ ခုနှစ်၊ နယုန်လဆုတ် ၈ ရက် ရက်စွဲဖြင့် ဘီအိုင်အေတပ်များက အုပ်ချုပ်ရေးကိစ္စများတွင် ဝင်မစွက်ရန် အမိန့်ထုတ်ခဲ့သည်။ ကရင်ခေါင်းဆောင် စောကြာဒိုး၊ မန်းဝင်းမောင်တို့ကလည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လာသည်။ ကရင်-ဗမာ အဓိကရုဏ်းသည် မအူပင်၊ မြောင်းမြနယ်များမှစတင်၍ အေးချမ်းလာသည်။ ပုသိမ်အရှေ့ဘက်တွင် စောရွှေထွန်းကြာ ခေါင်းဆောင်သော ကရင်များက ဂျပန်တပ် အချို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သေးသော်လည်း ဘီအိုင်အေတပ် များနှင့်မူ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်း မရှိတော့ပေ။ ဘီအိုင်အေတပ်များ၏ စစ်သေနာပတိအဖြစ် တာဝန်ယူထားရသော ဗိုလ်မိုးကြိုး (ခေါ်) ကာနယ်လ် စူဇူကီးကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကြေညာချက်တစ်စောင်ကိုထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဗိုလ်မိုးကြိုး၏ ငြိမ်းချမ်းရေးကြေညာ စာတမ်း

(နေ့စွဲ။၁၃ဝ၄ ခုနှစ်၊ ပထမဝါဆိုလဆန်း ၃ ရက်)

အောက်တွင် ဖော်ပြထားသော ကျေးရွာများတွင် နေထိုင်ကြသော ကရင်လူမျိုး၊ ဗမာလူမျိုးနှင့် အခြားတိုင်းရင်းသားအပေါင်းတို့အား အသက်စည်းစိမ်နှင့်တကွ လွတ်ကင်းချမ်းသာကြပြီဟု ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဗိုလ်မိုးကြိုးက ကြေညာလိုက်သည်။ ဤကဲ့သို့ အသက်ဘေးမှ ချမ်းသာခြင်းသည် အောက်ပါစည်းကမ်းချက်များအပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ထိုစည်းကမ်းချက်များကို ဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်ခဲ့သော် ၎င်းရွာရှိ လူအားလုံးတို့သည် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်မှ ပေးသမျှသော အပြစ်ဒဏ်ကို ခံယူကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း။

၁။ ပတ်တော်

၂။ စစ်စလီကုန်း

၃။ ရွှေတောင်မော်

၄။ စံကျ၊

၁။ ယခုဤအချိန်မှစ၍ ဗမာရွာများက ကရင်ရွာများကိုလည်းကောင်း၊ ကရင်ရွာများက ဗမာရွာများကိုလည်းကောင်း မီးရှို့ခြင်း၊ တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ လူကိုသတ်ဖြတ်ခြင်း အမှုကို မပြုလုပ်ရ။ ဤအမိန့်ကို ကျူးလွန်သူမည်သူမဆို (ဘီအိုင်အေ)တပ်မတော်သားများနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိများကိုပင် သူပုန်ကဲ့သို့ မှတ်ယူရမည်ဖြစ်၍ ကြီးလေးသော အပြစ် များကို ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း။

၂။ အိမ်မဲ၊ ဝါးခယ်မ၊ မအူပင်၊ ပန်းတနော်နှင့် မော်လမြိုင်ကျွန်းစီရင်စုနယ်များသို့ လှေသမ္ဗန်၊ တုန်ကင်း၊ သင်္ဘော အစရှိသည်တို့ဖြင့် ယခု ဘေးကင်းအေးချမ်းစွာ သွားလာနိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ဤကဲ့သို့ တစ်ရွာမှတစ်ရွာ၊ တစ်မြို့မှတစ်မြို့သို့ သွားလာရာတွင် စစ်သား များမှတစ်ပါး လူကို ဘေးအန္တရာယ်ဥပဒ်ရောက်စေမည့် သေနတ်၊ ဓား၊ လှံ၊ မှိန်း၊ ဒူးလေး အစရှိသည့် လက်နက်တို့ကို တင်ဆောင်သွားလာခြင်း မပြုလုပ်ရ။

၃။ မိမိတို့ ကျေးရွာနယ်နိမိတ်အတွင်းတွင် ခရီးသွား လှေသမ္ဗန်၊ တုန်ကင်း အစရှိသည်တို့ ကို သေနတ်နှင့် ချောင်း၍သော်လည်းကောင်း ပစ်ခတ်ခြင်း မရှိစေရ။ ဤကဲ့သို့ ပစ်ခတ်ခြင်း ရှိခဲ့လျှင် မိမိတို့ကျေးရွာများ၏ တာဝန်လုံးလုံးရှိသည်။ အပြစ်ကျူးလွန်သူများကို စုံစမ်း ဖမ်းဆီးပြီး ဆိုင်ရာသို့ ပို့အပ်ရမည်။

၄။ အထက်ပါ ကျေးရွာများတွင် ရန်သူ အင်္ဂလိပ်၊ အမေရိကန်တို့ထံမှ ကျန်ရစ်ခဲ့သော စစ်နှင့် ပတ်သက်သည့် လက်နက်ခဲယမ်း မီးကျောက်များ၊ ရိုင်ဖယ်သေနတ်၊ စက်သေနတ်၊ ခြောက်လုံးပြူးများကို တွေ့ရှိပါက အနီးဆုံးရှိ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် တည်ရာဌာနသို့ သွားရောက်အပ်နှံရမည်။ ရွာတွင်ရှိသော နှစ်လုံးပြူးသေနတ်နှင့် ငှက် ပစ်သေနတ်များကို သက်ဆိုင်ရာသို့အပ်ရန် တရားနည်းလမ်းအတိုင်း ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရှိပါက လိုင်စင်ထုတ်ယူပြီး ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပြုသည်။ ရွာတွင်ရှိသော ရိုင်ဖယ်နှင့် ခြောက်လုံး ပြူးများကို ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်ကြီး က သိမ်းပိုက်လိမ့်မည်။

၅။ တစ်ရွာမှ တစ်ရွာသို့ လူစုလူဝေးဖြင့် သွားလာခြင်းပြုလုပ်ခဲ့သော် သုံးရောင်ခြယ်အလံများကိုလွှင့်လျက် ငြိမ်းချမ်းရေးစာရွက်များကိုပါ ယူသွားရမည်။ အသက်ကို ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည့် သေနတ်၊ တုတ်၊ ဓား အစရှိသည့် လက်နက်မျိုးကို ကိုင်ဆောင်၍မသွားရ၊ သွားလာခြင်းပြုလုပ်ခဲ့သော် စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်သည်ဟု ယူဆလိမ့်မည်။

၆။ မိမိတို့ကျေးရွာတွင် စောင့်ရှောက်ရန် ဗော်လံတီယာ အစောင့်တပ်သားများ စုဆောင်းဖွဲ့စည်းရမည်။ တပ်သားများ၏ လက်မောင်းတွင် အများအလွယ်တကူသိနိုင်ရန် အသိအမှတ်ပြုထားသော လက်ပတ်များရှိရမည်။ မိမိတို့ကျေးရွာတွင်ရှိသော လူဆိုးများကို ကိုယ်တိုင်ဖမ်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်အကူအညီကို တောင်း၍လည်းကောင်း ဖမ်းဆီးပို့အပ်ရမည်။

၇။ မိမိတို့ ကျေးရွာသူ၊ ကျေးရွာသားတို့သည် ခါတိုင်းလုပ်နေကျ လယ်ယာကိုင်းကျွန်းအလုပ်ကို ချက်ချင်း စတင်လုပ်ကိုင်ရမည်။ မိမိတို့ လယ်ယာကိုင်းကျွန်းကို သွားလာသည့်အခါ အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည့် သေနတ်၊ ဓား၊ လှံ၊ လေးမြားများကို ကိုင်ဆောင်၍ မသွားရ။

အဓိကရုဏ်းမီးသည် တစ်စထက်တစ်စ ငြိမ်းအေး ၍လာသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဗိုလ်မိုးကြိုးတို့သည် ဘီအိုင်အေတပ်ကို စည်းကမ်းကြပ်မတ်ပေးပြီး ထိန်းသိမ်းပေးသည်။ ဒေါက်တာဘမော်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များ ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ဘီအိုင်အေတပ်အနေနှင့် အမုန်းခံစရာ မလိုတော့ပေ။ ကရင်စစ်ပြေးများမှာလည်း ရခိုင်ဘက်သို့ ဆုတ်ခွာသွား ကြသည်။ ထို့အပြင် ကရင်၊ ဗမာ ကျေးရွာများမှ ပြည်သူလူထုသည် စားဝတ်နေရေးအတွက် လယ်ယာများကို လုပ်ကိုင်ကြရဦးမည်ဖြစ်ရာ အဓိကရုဏ်းကို စိတ်ဝင်စားမှု လျော့နည်းလာသည်။ ထို့အပြင် ဖက်ဆစ်ဂျပန်စစ်သားများကလည်း ခရီးရောက်မဆိုက်ပင် ကရင်ဗမာလူမျိုးအားလုံးကို ပြင်းထန်စွာနှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းလာကြသောအခါ ကရင်ရော ဗမာပါ ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို ဘုံရန်သူဟု မြင်လာကြသည်။ ဘီအိုင်အေတပ် ကိုဖျက်သိမ်းလိုက်သောအခါတွင်ကား အဓိကရုဏ်းမှာ ကွယ်ပျောက်သွားတော့သည်။ သို့သော် ဗြိတိသျှတပ်များ ဒုတိယအကြိမ် ပြန်ဝင်လာသောအခါ ကရင်သောင်းကျန်းမှုပေါ်ပေါက်စေရန်အတွက် အဓိကရုဏ်းသည် သွေးထိုးလှုံ့ဆော်ပေးစရာ အမည်းစက်ကြီးတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ရလေသည်။

မဟာမိတ်များနှင့် ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးစားခြင်း

ဂျပန်ခေတ်ဦးအခြေအနေ

သခင်စိုးသည် သခင်သန်းထွန်း၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတို့နှင့် တိုင်ပင်ပြီး ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေတို့အား အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ စေလွှတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဂိုရှယ်၊ မစ္စတာနာ့တ်၊ မစ္စတာဒေး အစရှိသော ကုလားရဲဘော်များသည် မန္တလေးထောင်မှ ထွက်လာရပြီးနောက် သခင်စိုးတို့နှင့် လူစုခွဲကာ ၁၉၄၂ခုနှစ်၊ မေလ ၁ ရက်၌ အိန္ဒိယပြန်ရန် မုံရွာဘက်သို့ ထွက်ခွာသွားကြပြီဖြစ်သည်။ မူကာဂျီမှာမူ ကုလားရဲဘော်များနှင့် လိုက်မသွားဘဲ ကျန်ခဲ့သည်။ ကုလားရဲဘော်များ၏ နိုင်ငံရေးအယူအဆမှာ ဂျပန်ဖက်ဆစ်ကိုလည်း တိုက်မည်၊ အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့သမားများကိုလည်း တော်လှန်ပုန်ကန်မည်ဟူသော အယူအဆပင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံကို ဂျပန်က သိမ်းပိုက်လိုက်သောအခါ ကုလားရဲဘော်များ၏ နိုင်ငံရေးအယူအဆမှာ ဆောင်ရွက်ရန် အခွင့်မသာတော့ပေ။ ဂျပန်သိမ်းပိုက်ထားသော မြန်မာနိုင်ငံသည် ကုလားရဲဘော်များ၏ စစ်မျက်နှာနှစ်ဖက်ဖွင့် တိုက်ခိုက်ရမည့် သေနင်္ဂဗျူဟာနှင့် မကိုက်ညီတော့ပေ။ ယင်းတို့၏ သေနင်္ဂဗျူဟာကို ကျင့်သုံးရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံသာလျှင် လုံခြုံမှုရှိမည်ဟု ယူဆသောကြောင့် ထွက်ခွာသွားကြခြင်း ဖြစ်သည်။ သခင်စိုးသည် တရုတ်များနှင့် ဆက်သွယ်ကြည့်ရာတွင် အဆင်မပြေသဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ မဟာမိတ်များနှင့် ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးစားလာသည်။ ဂျပန်သိမ်းပိုက်ပြီးခါစ မြန်မာနိုင်ငံ၏အခြေအနေမှာလည်း များစွာဆိုးရွားလျက်ရှိသည်။ ဂျပန်တို့သည် မော်လမြိုင် ကိုသိမ်းပြီးပါက မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကိုကြေညာပေးမည်ဟု ကတိထားခဲ့သော်လည်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များက လွတ်လပ်ရေးကြေညာပေးရန် တောင်းဆိုသောအခါ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးသိမ်းပြီးမှ ကြေညာသင့်သည်ဟု အကြောင်းပြကာ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ ဘီအိုင်အေတပ်မတော်ကိုလည်း လူသုံးထောင်ခန့်မျှဖြင့် ကန့်သတ်ထားလိုခဲ့သည်။ သို့သော် ဘီအိုင်အေအင်အား များစွာတိုးလာသဖြင့် ချုပ်ချယ်ဖိနှိပ်မှုများ ပြုလုပ်လာသည်။ အင်္ဂလိပ်ခေတ်တွင် အင်္ဂလိပ်အလိုတော်ရိလုပ်ခဲ့သူများမှာလည်း ဂျပန်ခေတ် တွင် ဂျပန်အလိုတော်ရိများအဖြစ် သခင်များကို ချောက်တွန်းခြင်း၊ သူခိုးဓားပြများမွေး၍ ဘီအိုင်အေ နာမည်ဖျက်ခြင်းများ ပြုလုပ်လာကြသည်။ သခင်များစွာမှာ ဂျပန်စစ်ပုလိပ်တို့၏ သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ခံရသည်။ ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဗမာ့ လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်၏ ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် အောက်ပါအမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည် -

'ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးဖြစ်သည်။ ဤတပ်သည် ရှမ်း၊ ကရင်၊ ကချင်၊ ချင်း စသည့် ဗမာတစ်မျိုးသားလုံးအတွက် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် တပ်မတော်ကို အမျိုးမျိုးကူညီကြပါ။ ဗမာ့တပ်မတော်က မြို့ရွာများကို စောင့်ရှောက် ကာကွယ်နေသည်။ သေနတ် လက်နက်ရှိသူများ တပ်မတော်သို့ အပ်နှံကြ။ ရှေးက အင်္ဂလိပ်အစိုးရထံ ကလဲ့စားချေမည့်သူများကို ကလဲ့စားချေမည့်ဆန္ဒမရှိ။ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုများအား ညီရင်းအစ်ကိုကဲ့သို့ သဘောထားမည်။ လွတ်လပ်စွာ ယုံကြည်ကိုးကွယ်ခွင့်ရှိသည်။ ဗဟိုအစိုးရမဖွဲ့မီ အခွန်မကောက်ရ၊ ကြွေး မပေးရ။ ဂျပန်ငွေစက္ကူနှင့် အင်္ဂလိပ်လက်ထက် ဗမာငွေစက္ကူများ အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဗမာ့တပ်မတော်သားများ၏ အပြုအမူကို တိုင်ကြားလိုပါက တပ်မတော်တပ်ခွဲများရှိရာတွင် တိုင်ကြားနိုင်သည်။ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်သည် ကြမ်းပိုး၊ သူခိုး၊ ဓားပြတပ်မျိုးမဟုတ်။ မျိုးချစ်စစ်တပ်ဖြစ်သည်။ ခိုးဝှက်လုယက်သူများ၊ မတော်မတရားပြုလုပ်သူများကို စစ်ဥပဒေအရ အရေးယူမည်။ လွတ်လပ်ရေးကို လုပ်မှရမည်၊ ထိုင်နေ၍မရနိုင်၊ ဗမာတိုင်းနားလည်၍ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ကြိုးစားဆောင်ရွက်ကြရမည်' စသည်ဖြင့်ပါရှိပြီး ကြေညာချက်အောက်တွင် ပုံ၊ ဗိုလ်ချုပ် ဗိုလ်တေဇ၊ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်မှူးချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် သခင်နု၊ ဗိုလ်လကျာ်တို့နှင့်အတူ မေမြို့တွင် ဒေါက်တာဘမော်နှင့် အစိုးရဖွဲ့စည်းရေး ဆွေးနွေးပြီး ဗဟိုအစိုးရပြင်ဆင်ရေး ကော်မတီ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဂျပန်ကဖွဲ့စည်းပေးသော ဗဟိုအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းမပါဝင်ဘဲ ဒေါက်တာဘမော်၊ သခင်မြ၊ သခင်နု၊ သခင်ဗစိန်၊ သခင်ထွန်းအုပ်၊ ဒေါက်တာသိမ်းမောင်၊ ဓားမဦးဘသိန်း၊ ဗန္ဓုလဦးစိန်၊ ဦးလှဖေနှင့် ဦးဘဘေတို့ ပါဝင်ကြသည်။ ဂျပန်တပ်များ၏ ဗိုလ်ချုပ်ဖြစ်သူ ဂျင်နရယ်အီးဒါးက ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်အား အုပ်ချုပ်ရေးကိစ္စ တွင် ဝင်မစွက်ရန် တားမြစ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ သခင်စိုးသည် မန္တလေးထောင်မှ လွတ်မြောက်ကတည်းက ဂျပန်များနှင့် ဆက်သွယ်မှုမရှိဘဲ လျှို့ဝှက်စွာသာ နေထိုင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ ရောက်သည့်နေရာတွင် စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ကို မုန်းတီးနေသော မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များသည် သခင်စိုး၏ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးသဘောထားကို လက်ခံယုံကြည်လာကြသည်။ ဗိုလ်သိန်းတန်၊ သခင်လှထွန်း၊ သခင်တင်ဦး(မကွေး)နှင့် သခင်တင်မြတို့သည် သခင်စိုးရေးသားသည့် မြင်းခြံစစ်တမ်းနှင့် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးစာရွက်စာတမ်းများကို ကူးယူ၍ လျှို့ဝှက်စွာ ဖြန့်ဝေပေးကြရသည်။

ဖက်ဆစ်များ၏ ရိုင်းစိုင်းရက်စက်မှုများ

ဖက်ဆစ်များ၏ ရိုင်းစိုင်းရက်စက်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ သခင်တင်မြက ဘုံဘဝမှာဖြင့်(တတိယတွဲ) စာမျက်နှာ ၁၉၅ နှင့် ၁၉၆ တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

'မခံချင်စရာကောင်းလှသည့် ဂျပန်ဖက်ဆစ်များ၏ ရက်စက်ယုတ်မာမှုများကို နေ့စဉ်ပင် အတောမသတ်ကြားနေရ၏။ တောရွာများက ပျံ့လွင့်လာသော သတင်းများ၊ စစ်ရုံးသို့ အားကိုးတကြီးနှင့် လာရောက်တိုင်ကြားကြသော အမှုများတွင် မြန်မာအမျိုးသမီးများ ကို ဂျပန်စစ်သားများက ကာယိန္ဒြေဖျက်ဆီးခြင်း၊ မုဒိမ်းကျင့်ခြင်း၊ မိဘမောင်ဖွားရှေ့တွင်ပင်မရှောင်ပြုကျင့်ခြင်း၊ လူများကို ဖမ်းဆီးရိုက်နှက်ခြင်း၊ ညှဉ်းပန်းခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ဂျပန်ကင်းစောင့်ရှေ့ ဖြတ်သွားသူတိုင်းအား ဆရာတော်၊ သံဃာတော်များမကျန် အလေးပြု စေခြင်း၊ အလေးမပြုပါက ပါးရိုက်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထု၏ ပစ္စည်းများကို လုယက်ယူငင်ခြင်း စသည့်သတင်းများ နားမဆံ့အောင် ကြားနေရသည်။ အပြစ်ရှိသူဟုထင်တိုင်း နေပူလှန်းသည့် အပြစ်ဒဏ်အမျိုးမျိုး ပေးလေ့ ရှိကြသည်။ လက်နက်မဲ့ ပြည်သူလူထုကိုသာမဟုတ်၊ လက်နက် စွဲကိုင်ထားသော ကျွန်တော်တို့ ဘီအိုင်အေတပ်ဗိုလ်၊ တပ်သားများကိုလည်း ဖိနှိပ်စော်ကားလေ့ ရှိပေသည်။ ဗန်းမော်သို့ ရေကြောင်းချီတက်သွားသော ဗိုလ်မှူးကြီး ဇေယျ ကို ဂျပန်စစ်သားများက ပါးရိုက်ခြင်း၊ အချို့ နေရာများတွင် ဘီအိုင်အေတပ်များမှ လက်နက်များ သိမ်း၍ ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခြင်း၊ စစ်ကိုင်းတွင် မကြာခဏ ဘီအိုင်အေတပ်သားများကို ရိုက်လွှတ်လေ့ရှိခြင်းစသည် တို့ ဖြစ်ပွားနေပါသည်။ ကွန်မြူနစ်များသည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်များအား နိုင်ငံတကာ ကွန်မြူနစ်တို့၏ အယူအဆနှင့်အညီ ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ရန် ကြိုးစားနေသကဲ့သို့ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းနှင့်တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များမှာလည်း ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့အား တော်လှန်တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ် ပြီး ဖြစ်နေသည်။ ဗိုလ်သိမ်းဆွေသည် ပုသိမ်တွင် ကက်သလစ်ခရစ်ယာန် ဘုန်းတော်ကြီးများ၏ ခြေထိုးမှုကြောင့် ဂျပန်ကင်ပေတိုင် တို့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရ သည်။ ဗိုလ်သိမ်းဆွေသည် ဂျပန်လက်မှလွတ်သောအခါ ရန်ကုန်သို့သွား၍ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအား တိုင်ကြားခဲ့သည်။

ဗိုလ်သိမ်းဆွေကိုယ်တိုင်ရေးသား သည့် လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ စာမျက်နှာ ၁၃၇ တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ပြောကြားချက်ကို အောက်ပါအတိုင်းတွေ့ရသည်။

"မင်းတင် မဟုတ်ပါဘူးကွယ်၊ ပဲခူးမှ သခင်တင် တို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့ရတယ်၊ ဒီဂျပန်တွေက တို့ကို သစ္စာဖောက်တယ်၊ မော်လမြိုင်ကျရင် လွတ်လပ်ရေး ကြေညာမယ်ဆိုပြီး မကြေညာခဲ့ဘူး၊ လက်နက်ချပေးပြီး မြေအောက်တော်လှန်ရေးလုပ်ဖို့ဟာလည်း ချမပေးခဲ့ဘူး၊ ဒါကြောင့် တို့ပိုပြီးအရေးကြီးလာပြီ၊ ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ လွတ်လပ်ရေးရအောင် ဆောင်ရွက်ရမယ်၊ သည်းခံပြီး စစ်တပ်ဖွဲ့စည်းပြီးမှ ခုခံတိုက်ခိုက်နိုင်မှာကွဲ့၊ တို့ အကျဉ်းအကျပ်ထဲရောက်နေပြီ၊ လူထုကလည်း သိတာမဟုတ်ဘူး၊ ဂျပန်မဟာမိတ်ဆိုပြီး ကြိုဆိုကြ၊ အခွင့်အရေးသမားတွေကလည်း ရာထူးလိုချင်ကြနဲ့ကွယ်၊ ဒါ မဆန်းပါဘူးဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များသည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့အား တော်လှန်တိုက်ခိုက်ရန် တပ်မတော်တစ်ရပ် ထူထောင်ထားဖို့လိုကြောင်း ယူဆကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဖက်ဆစ်ဂျပန် များ၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုများအကြားမှ ဘီအိုင်အေ တပ်မတော်အား တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ လက်နက်ခဲယမ်း စုဆောင်းခြင်း၊ စစ်ပညာသင်ကြားလေ့ကျင့်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ထိုအချိန်တွင် သခင်စိုးသည် သခင်တင်ရွှေနှင့် ကိုသိန်းဖေ(သိန်းဖေမြင့်)အား ရခိုင် မှတစ်ဆင့် အိန္ဒိယသို့စေလွှတ်ရန် ရွေးချယ်လိုက်လေသည်။

ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေ အိန္ဒိယသို့ ထွက်ခွာ သွားခြင်း

သခင်စိုး၊ သခင်တင်မြ၊ သခင်တင်ရွှေနှင့် ကိုသိန်းဖေတို့သည် သခင်တင်မြ၏ ဇာတိဖြစ်သော ဓနုဖြူမြို့ သို့ ရောက်လာကြသည်။ ယင်းတို့လူစုမှာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသမှ ရခိုင်ဒေသသို့ကူးရန် ရည်ရွယ်ထားကြသည်။ ထို့နောက် ဟင်္သာတ၊ ငါးသိုင်းချောင်း၊ သာပေါင်း နယ်များသို့ လှေတစ်တန်၊ မော်တော်တစ်တန်ဖြင့်သွားပြီး ရခိုင်ရိုးမကို ခြေကျင်ဖြတ်ကျော်ကြရာ ဘောမိမှတစ်ဆင့် ဂွချောင်းသို့ ရောက်သွားကြသည်။ ဂွမြို့မှတစ်ဆင့် သံတွဲသို့ ခရီးဆက်ပြန်သည်။ ထိုအချိန်တွင်ဗိုလ်ရန်အောင်(သခင်လှမြိုင်)ဦးစီးသော ဘီအိုင်အေတပ်မှာ ပြည်မြို့မှတစ်ဆင့် တောင်ကုတ်လမ်းအတိုင်း ရခိုင်တိုင်းမြောက်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ သခင်စိုးတို့လူစုသည် ဗိုလ်ရန်အောင်နှင့် တွေ့ဆုံရန် ကြိုးစားကြသည်။ သခင်စိုးတို့လူစု ခရီးထွက်လာရာတွင် သခင်တင်မြသည် ဘီအိုင်အေစစ်ဌာနချုပ်မှဖြစ်သဖြင့် တပ်များစစ်ဆေးရန် အကြောင်းပြအယောင်ဆောင်ပြီး ထွက်လာကြခြင်းဖြစ်သည်။

သခင်စိုးတို့လူစုသည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၈ ရက်တွင် မင်းပြားမြို့သို့ရောက်သွားပြီး ဘီအိုင်အေတပ်နှင့် တွေ့ဆုံသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဗိုလ်ရန်အောင်သည် စစ်တွေသို့ ရောက်ရှိနေသည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ဘီအိုင်အေစစ်ကြောင်းသည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၂ ရက်တွင် ပန်းတောင်းမြို့နယ် သလဲတန်းသို့ ဆိုက်ရောက်ကာ ရခိုင်ရိုးမကို ကျော်ဖြတ်ကြသည်။ ဧပြီလ ၁၈ ရက်တွင် တောင်ကုတ်သို့ရောက်ပြီး မင်းပြားသို့ ဧပြီလ ၂၈ ရက်တွင် ရောက်ရှိနေကြခြင်းဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ရန်အောင် ဦးစီးသော ဘီအိုင်အေတပ်သည် ကုလားတန်မြစ်ဘေးရှိ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီး စစ်တွေမြို့သို့ ခြေကျင်ချီတက်သွားကြသည်။ ကျောက်တန်းရွာတွင် အင်္ဂလိပ်တပ်နှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီး အင်္ဂလိပ်တပ်များဆုတ်ခွာသွားသောအခါ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၇ ရက်တွင် ဘီအိုင်အေတပ်က စစ်တွေမြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ဘီအိုင်အေတပ်သည် ဂျပန်တပ်များထက်ဦးစွာ စစ်တွေမြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သဖြင့် ဘဏ်တိုက်မှ ငွေ ၂၂ သိန်းနှင့် လက်နက်ခဲယမ်း အမြောက်အမြားကို ရရှိလိုက်သည်။ သခင်စိုးတို့လူစုသည် မင်းပြားတွင် ရခိုင်နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များဖြစ်ကြသော ကိုဘဇံ၊ ဗုံပေါက်သာကျော်၊ ကိုစံရွှေ၊ ကိုလှကျော် စသောပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဆွေးနွေးကြသည်။ ထို့နောက်စစ်တွေမှ ပြန်ရောက်လာသော ဗိုလ်ရန်အောင်နှင့် သခင်စိုးတို့ ဆွေးနွေးကြသည်။ သခင်စိုးက ဗိုလ်ရန်အောင်ထံမှ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး မြေအောက်လုပ်ငန်းအတွက် အလှူခံရာ ဗိုလ်ရန်အောင်က ငွေငါးသောင်းလှူဒါန်းခဲ့သည်။ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေ အိန္ဒိယသို့ သွားရောက်ရေးအတွက်လည်း စားစရိတ်ငွေ တစ်ထောင် ကူညီခဲ့သည်။

သခင်စိုးတို့သည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် အသေးစိတ်ဆွေးနွေးပြီး ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေတို့ အိန္ဒိယသို့ ချောမောစွာရောက်ပါက အိန္ဒိယ ရေဒီယိုမှ 'ညိုထွန်းတို့လူစု မိဂဒါဝုန်သို့ ရောက်ရှိကြပြီ'ဟု အသံလွှင့်ရန် ညှိနှိုင်းကြသည်။ ထို့နောက် သခင်စိုးနှင့် သခင်တင်မြသည် ကိုညိုထွန်း(ဝန်ကြီးဟောင်း)၊ ကိုဘဇံနှင့် ကိုစောဦးတို့ကိုခေါ်၍ မင်းပြားမှ ပြန်လာခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ကိုညိုထွန်းတို့သုံးဦးသည် သံတွဲတွင် ဗိုလ်ရန်အောင်ကိုစောင့်ပြီး ကျန်ရစ်ခဲ့ကြသည်။ သခင်စိုးနှင့် သခင်တင်မြသည် သံတွဲတွင် ဦးကျော်ရင်(မန္တလေးတက္ကသိုလ်ပါမောက္ခဟောင်း)နှင့် တွေ့ဆုံပြီး ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးကိစ္စ ဆွေးနွေးပြန်သည်။ ထို့နောက် ဂွမြို့မှတစ်ဆင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသကိုဖြတ်သန်းပြီး ရန်ကုန်သို့ ရောက်ရှိလာသောအခါ မြေအောက် လှုပ်ရှားမှုများကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်တော့သည်။

သခင်တင်ရွှေနှင့် ကိုသိန်းဖေသည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်တွင် မင်းပြားမှ ပလက်ဝဘက်သို့ ခရီးဆက်ကြသည်။ ပလက်ဝနယ်မှ ခြေကျင်ခရီးဖြင့် နယ်စပ်ကို ဖြတ်ကျော်ပြီး စစ်တကောင်းနယ်သို့ ဝင်သည်။ ပထမပုလိပ်အဖွဲ့နှင့် ဆက်သွယ်ပြီးနောက် စစ်တပ်နှင့် ဆက် သွယ်ရာ အဖမ်းခံကြရပြီး ကာလကတ္တားမြို့မှတစ်ဆင့် ဒေလီမြို့သို့ ရောက်သွားကြသည်။ ဗြိတိသျှအာဏာပိုင်များသည် ကိုသိန်းဖေတို့ တင်ပြသမျှကို လက်မခံဘဲ စစ်သတင်းများသာ စစ်ဆေးမေးမြန်းကြသည်။ နယူးဒေလီတွင် အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ငါးလကြာမြင့်စဉ်အတွင်း ကိုသိန်းဖေသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် (What Happened in Burma) (ဗမာပြည်မှာ ဘာဖြစ်ခဲ့သလဲ)စာအုပ်ကို ရေးသားခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်ကို အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီက စာအုပ်အဖြစ် ရိုက်နှိပ်ဖြန့်ချိပေးပြီး သတင်းအဖြစ်လည်း ကမ္ဘာသို့ ဖြန့်ပေးခဲ့သည်။ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေကို ဗြိတိသျှအာဏာပိုင်များက နယူးဒေလီမြို့တွင် ငါးလကြာမျှ အကျယ်ချုပ်ဖြင့်ထားပြီး ဆင်းမလားသို့ ပြောင်းရွှေ့ပြန်သည်။ ဆင်းမလားတွင် ဗမာပြည်ဘုရင်ခံ ဒေါ်မန်စမစ် ခေါင်းဆောင်သော ဗမာပြည်ဆိုင်ရာ အင်္ဂလိပ်စစ်ပြေး အစိုးရရှိနေသည်။ ကိုသိန်းဖေတို့နှစ်ဦးသည် အင်္ဂလိပ်စစ်ပြေးအစိုးရနှင့် အဆင်မပြေခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဆင်းမလားမှ နယူးဒေလီသို့ ပြန်လာကြပြီး ဗြိတိသျှ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနခွဲတွင် ဖက်ဆစ်ဂျပန်ဆန့်ကျင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဝင်ရောက်ကူညီခဲ့သည်။ ရေဒီယိုမှ ဂျပန်ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားများ ဟောပြောကြပြီး လေနတ်သားသတင်းစာတွင် ဆောင်းပါးများရေးသားခဲ့ကြသည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ် ပါတီနှင့်မူ အဆက်အသွယ်မှန်မှန် ရရှိခဲ့ကြသည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ကိုသိန်းဖေတို့ အိန္ဒိယရောက်စက တိတ်တဆိတ်ဆက်သွယ်အကြောင်းကြားခဲ့သော တရုတ်ပြည်သမ္မတချန်ကေရှိတ်၏အကြံပေး အရာရှိ ဂျင်နရယ် ပီအက်စ်ဝမ်၏တောင်းဆိုချက်ဖြင့် ဗြိတိသျှအစိုးရက ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေကို ချန်ကင်းသို့ ပို့ပေးသည်။ ထိုအချိန်တွင် ချန်ကေရှိတ် အစိုးရသည် ဂျပန်ကိုဟန်ပြသာတိုက်ခိုက်နေပြီး မော်စီတုန်း၏ကွန်မြူနစ်များကိုသာ အဓိကထား ထိုးနှက်နေစဉ် ဖြစ်သည်။ ချန်ကေရှိတ်အစိုးရက သခင်တင်ရွှေနှင့် ကိုသိန်းဖေကို မည်သည့်အကူအညီမျှ မပေးခဲ့ပေ။ သို့သော် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သော ချူအင်လိုင်းနှင့် တိတ်တဆိတ် ဆွေးနွေးခွင့်ရခဲ့သည်။ ချူအင်လိုင်းက ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် ပြည်တွင်းအင်အားကိုသာ အဓိကထားရန် အကြံပေးခဲ့သည်။ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေ ချန်ကင်း၌ရှိစဉ် အင်္ဂလိပ်စစ်ဘက်ဆိုင်ရာက ဝင်းဂိတ်၏ ခရီးရှည်ထိုး ဖောက်စစ်ဆင်ရေးတွင် ပါဝင်ရန် သွေးတိုးစမ်းမေးမြန်းခဲ့သည်။

မဟာမိတ်များသည် မြန်မာပြည်ရှိ ဖက်ဆစ် ဆန့်ကျင်ရေးအင်အားစုများအား ယင်းတို့၏ သူလျှိုများ၊ သတင်းပေးများ၊ ဒေသခံတပ်ဖွဲ့ဝင်များအဖြစ်သာ အသုံးပြုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေက ဝင်းဂိတ်၏စစ်ဆင်ရေးကို ငြင်းပယ်ပြီး အိန္ဒိယသို့ ပြန်လာကြသည်။ အိန္ဒိယရောက်သောအခါ မြန်မာပြည်ရှိ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအင်အားစုများအား အကူအညီပေးသင့်ကြောင်း ဗြိတိသျှအစိုးရထံ စာဖြင့်တင်ပြပြန်သည်။ ဗြိတိသျှစစ်တပ်များသည် မြန်မာပြည်ပြန်သိမ်းရေးအတွက် ယင်းတို့၏အစီအစဉ်ဖြင့်သာ အောင်မြင်ရန် ကြိုးစားနေကြသည်။ ထို့နောက် မြန်မာပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးအင်အားစုများ၏ အကူအညီမရဘဲမြန်မာနိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်ရန်မဖြစ်နိုင်ကြောင်းသိလာမှ သခင်တင်ရွှေကို မြန်မာပြည်သို့ ပြန်လည်စေလွှတ်လိုက်သည်။ သခင်တင်ရွှေသည် မြန်မာပြည်သို့ လျှို့ဝှက်စွာ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာပြီး မြေအောက်လုပ်ငန်းလုပ်နေသော သခင်စိုးတို့လူစုနှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြန်သည်။ ထို့နောက်မမြရီနှင့်လက်ထပ်၍ မမြရီကိုပါခေါပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။ ကွန်မြူ နစ်များ၏ ပြည်ပဆက်သွယ်မှုမှာ ပထမပိုင်းတွင်အောင်မြင်မှုမရခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် အသင့်အတင့်အောင်မြင်လာသည်။ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊

အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီတို့နှင့်လည်း အဆက်အသွယ်ကောင်းမွန်လာသည်။ သို့သော် မြေအောက်ကွန်မြူနစ် ပါတီဝင်များသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏အရေးကို ဆောင်ရွက်ခြင်းထက် အခြားခေါင်းဆောင်များနည်းတူဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးကိုသာ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ခဲ့ ကြခြင်း ဖြစ်လေသည်။

ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်းနှင့် ရခိုင်တိုင်း၏ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ

ရခိုင်တို့၏ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ

ရခိုင်ဒေသသည် ၁၈၂၆ ခုနှစ်တွင် ရန္တပိုစာချုပ်အရ အင်္ဂလိပ်လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ရသည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် ရခိုင်မြို့တော်ကို မြောက်ဦးမြို့ (မြို့ဟောင်း)မှ ပိုမို၍ အချက်အချာကျသော စစ်တွေ မြို့သို့ ၁၈၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်တွင် ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် ရခိုင်လူမျိုးတို့အပေါ်တွင် ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်ပြီး ငါးနှစ်သားမှစ၍ လူခွန်ကောက်ခံခဲ့သည့်အပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဇာမီဒါမြေရှင် စနစ်ဆိုးကိုလည်း သွတ်သွင်းပေးခဲ့သည်။ ၁၈၂၇ ခုနှစ်တွင် ဒေးဝန်ကြီး ဦးအောင်ကျော်ရှီး၊ မြို့သူကြီး ဦးအောင်ကျော်ဇံ၊ မင်းသားကြီး ဦးရွှေမန်း၊ ဓားပိုင်ကြီး ဦးကျော်ပုံတို့ ဦးဆောင်၍ ပုန်ကန်ခဲ့သော်လည်း ပုန်ကန်မှုမှာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ဦးရွှေမန်းသည် ဖမ်းဆီးပြီး ဘင်္ဂလားသို့ အပို့ခံရရာမှ အစာငတ်ခံဆန္ဒပြရာ ၄၁ ရက်အကြာတွင် သေဆုံးခဲ့သည်။ ၁၈၂၉ ခုနှစ်တွင် မောင်သာဦးခေါင်းဆောင်၍ သံတွဲတွင် သူပုန်ထသည်။ ဗြိတိသျှတပ်မှူး ဂေါ်ဒွင်ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ဗြိတိသျှတပ်ခွဲ (၇)ခုနှင့် တိုက်ခိုက်မှ ၁၈၃ဝ ပြည့်နှစ် တွင် သူပုန်များငြိမ်သက်သွားသည်။

သို့သော် ၁၈၃၁ ခုနှစ်၊ ၁၈၃၆ ခုနှစ်၊ ၁၈၅၃ ခုနှစ်၊ ၁၈၆၇ ခုနှစ်၊ ၁၈၈၇ ခုနှစ်များတွင် ပုန်ကန်မှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၈၉ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဘုန်းကြီးတစ်ပါးဦးဆောင်၍ ဗြိတိသျှတို့အား တော်လှန်တိုက်ခိုက်ရာ သံတွဲမြို့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို သိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၁ ခုနှစ်တွင် မောင်ဖော်အောင်ခေါင်းဆောင်၍ ပုန်ကန်ပြန်ရာ ၁၈၉၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် မောင်ဖော်အောင်နှင့် ဖခင်ဖြစ်သူတို့ အဖမ်းခံရပြီး ကြိုးပေးခံရသည်။ ထို့နောက်တွင်ကား ရခိုင်ဒေသ၌ ဗြိတိသျှတို့အား လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများ လျော့နည်းလာသည်။ သို့သော် စစ်တွေသားဖြစ်သူ ဆရာတော် ဦးဥတ္တမ၏ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးတရားများကြောင့် နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုများ ရှိလာသည်။ ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် ဦးစိန်လှအောင်သည် ဝိုင်အမ်ဘီအေ၌ ပါဝင်လှုပ်ရှားလာပြီး ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ရခိုင်ဂျီစီဘီအေကို ဖွဲ့ခဲ့ကြသည်။ ပထမကျောင်းသားသပိတ်(၁၉၂ဝ)တွင် ပါဝင်သော ဦးဘဦးမှာလည်း သံတွဲသားဖြစ်သည်။ ဦးဥတ္တမခေါင်းဆောင်၍ ၁၉၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် စစ်တွေ၌ အမျိုးသားကျောင်း ယာယီဖွင့်လှစ်သည်။ ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားကျောင်းကြီး ပေါ်ထွက်လာသည်။

၁၉၃၅ ခုနှစ် (၉၁)ဌာနအုပ်ချုပ်ရေးကာလတွင် အထက်လွှတ်တော်အမတ် ဦးစီအောင် (အရေးပိုင်ဟောင်း)၊ ဆာထွန်းအောင်ကျော်တို့ ဦးဆောင်၍ အာရကန်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ အာရကန်ပါတီတွင် ဦးရွှေသာက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီး ဆာထွန်းအောင်ကျော်၊ ဦးအောင်ဇံဝေ၊ ဦးမောင်မောင် ထွန်းအောင်ကျော်၊ မစ္စတာဆူလတန်မာမူး၊ မစ္စတာဂူနီမာရက်၊ ဦးစောလှညို (ကျောက်ဖြူ)၊ ဦးဖိုးမြင့် (မာန်အောင်)တို့ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အာရကန်ပါတီသည် ဗြိတိသျှအစိုးရထံသို့ 'ရခိုင်ပြည်အား အထူးကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်ချက်'စာတမ်းကို အင်္ဂလိပ်လို ရေးသား၍ တင်သွင်းခဲ့သည်။

၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ ဒုတိယကျောင်းသားသပိတ်တွင် ကိုဘစံသည် ကိုအောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်သော သပိတ်ကောင်စီဝင် ကျောင်းသား ၃ဝ တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက်မြန်မာပြည်လုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသား သမဂ္ဂအမှုဆောင် ဖြစ်လာသည်။ ရန်ကုန်သပိတ် ကောင်စီမှ တာဝန်ပေးသဖြင့် ကိုဘစံ၊ ကိုညိုထွန်း၊ ကိုကျော်မြတို့ စစ်တွေသို့ရောက်ရှိလာပြီး ကျောင်းသားသမဂ္ဂကို ထူထောင်ဖွဲ့စည်းကြသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၉ ရက်တွင် ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ လူငယ်များနိုးကြားရေးအစည်းအရုံးကို ဖွဲ့စည်းရာ ဦးသတိုးလှ (မိဇံ)က ဥက္ကဋ္ဌဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီး ဦးကျော်နု (နိုင်ငံ့ဂုဏ်ရည် ဒုတိယအဆင့်)၊ ကိုစိန်ထွန်း၊ ကိုဘစံ၊ ကိုကျော်မြ(တောခို ဗကပ ဗဟိုကော်မတီဝင်)တို့ ပါဝင်ကြသည်။ အစည်းအရုံးဖွဲ့စည်းပြီး မကြာခင်မှာပင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကွန်ဂရက်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ပဏ္ဍစ်နေရူးနှင့် သမီးဖြစ်သူ အင်ဒီရာဂန္ဒီတို့ လာရောက်ပြီး အစည်းအရုံးနှင့် ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးကြသည်။ ၁၃ဝဝ ပြည့် အရေးတော်ပုံတွင် ရခိုင်မျိုးချစ်များ ပါဝင်လှုပ်ရှားကြရာ ဗိုလ်အောင်ကျော်ကျဆုံးစဉ်က ကိုဘစံ၊ ကိုရွှေမောင်၊ ကိုအောင်စံရှီးတို့ ဒဏ်ရာရခဲ့ကြသည်။

ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ ပညာပြန့်ပွားရေးအသင်းကို ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာအဖွဲ့ချုပ်ဟု အမည်ပြောင်းကြသည်။ ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ လူငယ်များနိုးကြားရေးအစည်း အရုံးကို ရုပ်သိမ်းပြီးနောက် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတည်း ဖြစ်လာစေရန် မင်းပြားသခင်ကျော်ယ၊ လှထွန်းအောင်နှင့် သခင်ဘိုးလှတို့က စည်းရုံးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ မေလ ၂ ရက်နှင့် ၃ ရက်များတွင် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံးကြီးအမည်ဖြင့် မင်းပြား ညီလာခံမှ စတင်ဖွဲ့စည်းသည်။ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံးတွင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဦးအောင်ထွန်းဦးက ဆောင်ရွက်ပြီး ဦးစံရွှေ၊ ဦးရွှေဇံ ဦး၊ ဦးဘစံ၊ ဦးကျော်နု၊ ဦးထွန်းဝင်း၊ ဦးအောင်ထွန်းမြ၊ သခင်ဘိုးလှ၊ သခင်အိုးလောင်၊ ဦးဘသာ၊ ဦးစောလှဖြူ၊ ဦးကျော်ဦးတို့ ပါဝင်ကြသည်။ နယ်ချဲ့တိုက်ဖျက်ရေး၊ လယ်သမားအရေး၊ စက္ကူစက်တိုက်ဖျက်ရေး၊ ပြည်မနှင့် ရခိုင် ညီညွတ်စွာနယ်ချဲ့ကို ဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ရေးများကို ဖော်ဆောင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄ဝ ပြည့် နှစ် ပေါက်တောညီလာခံတွင် ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် ထူထောင်ခဲ့သည့် ရခိုင်တိုင်းလုံးဆိုင်ရာ ကြီးပွားရေး အဖွဲ့ချုပ်နှင့် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံးဟူ၍ ဖြစ်လာသည်။ ပေါက်တောညီလာခံသို့ သခင်စိုးနှင့် သခင်ဘသော်တို့ တက်ရောက်ပြီး မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ ကြသည်။

၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် ကျောက်တော်ညီလာခံကို ကျင်းပရာ ပြည်မမှ ဦးဘဝင်းနှင့် ဒေါ်မြစိန်တို့ တက်ရောက်လာကြသည်။ ရခိုင်အမျိုးသားကွန်ဂရက်ဂအဖွဲ့ဝင်များ ညီလာခံကျင်းပစဉ် အဖမ်းခံရပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ကိုမီလာထောင်သို့ အပို့ခံကြရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် သခင်တင်မြနှင့်သခင်ခင်အောင် တို့ရောက်လာပြီး ဗြိတိသျှတို့အား လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်ရေးကို ဆွေးနွေးကြသည်။ ရခိုင်တိုင်းလုံး ဆိုင်ရာတိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံးကြီး၏ ခေါင်းဆောင် များဖြစ်သော ဦးအောင်ထွန်းဦးနှင့် ကိုဘစံတို့က နယ်ချဲ့ တိုက်ဖျက်ရေးကို ငြင်းပယ်လိုက်ကြသည်။ ထို့နောက် သခင်တင်မြသည် ဦးပညာသီဟ၊ ကိုသိန်းအောင်၊ ကိုမြ၊ ဗုံပေါက်သာကျော်တို့နှင့် စစ်တွေမြို့၊ ဦးဥတ္တမလမ်း၊ တန်ခိုးဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း၊ မိန်းမဇရပ်တွင် လျှို့ဝှက်စွာဆွေးနွေးခဲ့ကြပြန်သည်။

ထိုအချိန်တွင် ဒေါက်တာဘမော်၏ ဝံသာနုဂိုဏ်းနှင့် တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင်များ ပူးပေါင်း၍ ဗမာ့ထွက်ရပ်ဂိုဏ်းကို ဖွဲ့စည်းပြီးဖြစ်သည်။ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးစာတမ်းများကို ဗုံပေါက်သာကျော်က ဝေငှပြီး ကျောင်းသားသမဂ္ဂအစည်းအဝေးတွင် ဖတ်ပြ၍ စည်းရုံးခဲ့သည်။ ဦးပညာသီဟ၊ ဦးစိန္တာနှင့် ဗုံပေါက်သာကျော်တို့လူစုသည် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် ပိုမို၍လက်တွဲမိလာကြသည်။ သခင်တင်မြနှင့် ကိုသိမ်းအောင်သည် မြေအောက်တော်လှန်ရေးဌာနချုပ်မှ ကိုယ်စားလှယ်များဖြစ်သည်။ ရခိုင်တိုင်းလုံး ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံးက လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးကို ငြင်းပယ်သော်လည်း ဦးပညာသီဟ၊ ဦးစိန်တာနှင့် ဗုံပေါက်သာကျော်တို့လူစုက လက်ခံခဲ့ ကြသည်။

ဦးပညာသီဟက သခင်တင်မြအား 'လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးပါက ရခိုင်ပြည် သီးခြားသမ္မတနိုင်ငံ ထူထောင်ခွင့် ပေးနိုင်၊ မပေးနိုင်'ကို မေးမြန်းခဲ့ရာ သခင်တင်မြနှင့် ကိုသိမ်းအောင်သည် မြေအောက်တော်လှန်ရေး ဌာနချုပ်ကိုယ်စား ရခိုင်ပြည်ခွဲထွက်ခွင့်ကို တာဝန်ယူခဲ့ကြသည်။ သခင်တင်မြသည် ရခိုင်မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များအား စစ်သင်တန်း၊ နိုင်ငံရေးသင်တန်းများကို လျှို့ဝှက်ပို့ချခဲ့ရာ ရခိုင်မျိုးချစ်အချို့တွင် မာ့ခ်စ်ဝါဒ အမြစ်တွယ်လာသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးဖြစ်ပွား၍ အင်္ဂလိပ်တပ်များဆုတ်ခွာသောအခါ ရခိုင်တို့သည် ကရင်စစ်ပြေးများအား ကူညီခြင်း၊ လက်နက်ခဲယမ်းများ သိုဝှက်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်သည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၃ ရက်တွင် ဂျပန်လေယာဉ်များက စစ်တွေ မြို့ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်သည်။ စစ်တွေ အရေးပိုင် ဦးကျော်ခိုင် နှင့် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့သည် စစ်တွေမြို့ မှ ဘူးသီးတောင်မြို့သို့ ပြောင်းရွှေ့သွားကြရသည်။

ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်း ဖြစ်ပွားလာခြင်း

အင်္ဂလိပ်လက်အောက်သို့ ရခိုင်ဒေသရောက်သွားစဉ်ကပင် စစ်တကောင်း ကုလားများသည် ရခိုင်ဒေသအတွင်းသို့ အလုံးအရင်းဖြင့် ဝင်လာခဲ့ကြသည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရက မြေရိုင်းဝေငှသည့်ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သောအခါ စစ်တကောင်း ကုလားများသည် ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ မင်းပြား၊ မြေပုံစသော မြို့နယ်များသို့ အလုံးအရင်းဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းလာကြပြီး မြေရိုင်းများကို ရှင်းလင်းလုပ်ကိုင်ကြသည်။ မွတ်စလင်ဘာသာဝင် စစ်တကောင်းကုလားများ ရခိုင်ဒေသမြောက်ပိုင်းတွင် ကျေးရွာများ ထူထောင်နေထိုင်ကြကြောင်း ဘားမားဂေဇက်တီးယား စာရွက်စာတမ်းများတွင် ခိုင်မာစွာတွေ့ရသည်။ ၁၈၃၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တွေခရိုင်၌ လူဦးရေတစ်သိန်းကျော်သာ ရှိသော်လည်း ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ခုနစ်သိန်းခွဲကျော် တိုးပွားလာရာ အများစုမှာ ဒေသခံရခိုင်များမဟုတ်ဘဲ စစ်တွေခရိုင်၊ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တောဒေသများတွင် မွတ်စလင်ကုလားဦးရေမှာ သုံးသိန်းကျော်အထိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

အင်္ဂလိပ်များ ရခိုင်ဒေသမှဆုတ်ခွာစဉ် မသယ်ယူနိုင်သဖြင့် ကျန်ရစ်ခဲ့သော လက်နက်ခဲယမ်းများမှာ ရခိုင်များနှင့် ခေါ်တောကုလားများအတွင်းတွင် ပျံ့နှံ့ သွားသည်။ ထိုအချိန်တွင် စစ်တွေအရေးပိုင် ဦးကျော်ခိုင်မှာလည်း တစ်နေရာတည်းတွင် အခြေမချနိုင်ဘဲ ဗြိတိသျှစစ်ရေယာဉ်အမ်အယ်လ် ၁၁ဝဝ ဖြင့် လှည့်လည်၍ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးကို ဆောင်ရွက်နေရသည်။ စစ်တွေမြို့ပေါ်တွင်လည်း ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှ ရာဇပုတ်ကုလားများက စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ တိုက်ခိုက်ရမ်းကားလျက်ရှိသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဦးပညာသီဟနှင့် ကိုလှကျော်တို့သည် ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှ လက်နက်ခဲယမ်းများကို ခိုးထုတ်၍ ရခိုင်မျိုးချစ်များလက်သို့ ဖြန့်ဝေပေးနေကြသည်။ လက်နက်ကိုင်ကုလားများမှာလည်း ထိန်းမရသိမ်းမရ ဖြစ်လာသည်။ လက်နက်ကိုင် ရခိုင်များက စစ်ပြေးများအား တိုက်ခိုက်လုယက်ရာမှ ကုလားများကိုပါ တိုက်ခိုက်လုယက်လာသည်။ ကုလားများကလည်း ရခိုင်လူမျိုးများအား လုယက်သတ်ဖြတ် လာကြသည်။

မြေပုံမြို့နယ်တွင် ရက်ချောင်းကျေးရွာမှ သူကြီးသားအဖကို ကုလားလူမျိုးများက ဝင်ရောက်သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ သိန်းကျော်အောင်နှင့် မောင်ကျော်ယ တို့ခေါင်းဆောင်သော ရခိုင်များကလည်း လက်စားချေ သည့်အနေဖြင့် ရက်ချောင်းကုလားရွာကို တိုက်ခိုက် ဖျက်ဆီး၍မီးတင်ရှို့လိုက်ရာမှ ကုလားလက်နက်ကိုင်နှင့် ရခိုင်လက်နက်ကိုင်များ၏တိုက်ခိုက်မှုသည် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းအသွင်သို့ ကူးပြောင်းသွားတော့သည်။ အိုင်စီအက်စ် ဦးကျော်ခိုင်သည် ဘူးသီးတောင်မြို့ ဂူဒါပြင်ကျေးရွာတွင် စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ခိုလှုံနေရာမှ စစ်တွေမြို့မှ ကုလားသူဌေးကြီး မာရတံတင်ဘီကို အဓိကရုဏ်းကိစ္စ ဆွေးနွေးရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ သို့သော် မာရတံတင်ဘီသည် ဦးကျော်ခိုင်ထံ လာရောက်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဦးကျော်ခိုင်သည် ပရိုဂရက်စ် နှစ်ထပ်သင်္ဘောကိုစီး၍ ဦးရွှေသာ၊ ဦးအကိုင်၊ ရဲဝန်ထောက် ဦးရွှေသာ၊ အောင်စံလှ၊ မြို့ပိုင် ဦးဘတင်တို့နှင့်အတူ စစ်တွေသို့ ထွက်ခွာလာသည်။ ပရိုဂရက်စ်သင်္ဘော ဂူဒါပြင်ရွာရောက်သောအခါ အသင့်နေရာယူထားသော ကုလားများအနက် ကာလုဆိုသူက စတင်ပစ်ခတ်ရာ ဦးကျော်ခိုင်ကို ကျည်ဆန်ထိမှန်သွားသည်။ ဦးကျော်ခိုင်သည် သင်္ဘောကို နောက်ပြန်လှည့်မောင်းရန် အမိန့်ပေးပြီး သေဆုံးသွားသည်။ ပရိုဂရက်စ်သင်္ဘောသည် ပုဏ္ဏားကျွန်းသို့ ဆုတ်ခွာလာသည်။ ပုဏ္ဏားကျွန်းတွင် သံတွဲမှ ချီတက်လာသော ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ဘီအိုင်အေတပ်ရောက်နှင့် နေသဖြင့် ပြန်လည်ဆုတ်ခွာရပြန်သည်။

၁၉၄၂ ခုနှစ် ရခိုင်ဒေသအခြေအနေမှာ များစွာဆိုးရွားလှသည်။ အင်္ဂလိပ်စစ်တပ်များ ဆုတ်ခွာပြီး ဗြိတိသျှအစိုးရအရေးပိုင်လည်း ကျဆုံးသွားသဖြင့် အုပ်ချုပ်မှုကင်းမဲ့နေသည်။ ဂျပန်တပ်များနှင့် ဘီအိုင်အေတပ်များက ရခိုင်ဒေသကို တစ်စတစ်စ သိမ်းပိုက်နေသည်။ သို့သော် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်မှာ တိတိကျကျ မထူထောင်နိုင်သေးပေ။ ထို့ကြောင့် ကုလား - ရခိုင်အဓိကရုဏ်းသည် များစွာကြီးမား ကျယ်ပြန့်လာသည်။ မြေပုံ၊ မင်းပြား၊ ပေါက်တော၊ မြို့ဟောင်း၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်များတွင် ရခိုင်များက အရေးသာခဲ့သော်လည်း ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ ရသေ့တောင်မြို့နယ်များတွင် ကုလားများက အရေးသာခဲ့သည်။ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ ရသေ့တောင် မှ ရခိုင်၊ ဒိုင်းနက်၊ သက် စသော တိုင်းရင်းသားများ သည် ကျေးရွာများကို စွန့်ပစ်၍ ရခိုင်ဒေသတောင်ပိုင်း သို့ထွက်ပြေးလာကြရသည်။

ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ဘီအိုင်အေတပ်

ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ဘီအိုင်အေတပ်သည် တောင်ကုတ်လမ်းအတိုင်း ရခိုင်ဒေသမြောက်ပိုင်းသို့ ဝင်ရောက်လာရာ ရခိုင်လူငယ်များစွာသည် ဘီအိုင်အေ တပ်သားများ ဖြစ်လာကြသည်။ ကိုမြ၊ ဗုံပေါက်သာကျော်၊ သံမဏိတပ်ဗိုလ်ချုပ်သာထွန်းဦး၊ ကိုဘစံ စသော ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များသည် ဘီအိုင်အေနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး မြို့ပြအုပ်ချုပ်ရေးတွင် တာဝန်ယူကြသည်။ ဘီအိုင်အေတပ်သို့ ဝင်ရောက်ကြသော တပ်သားသစ်များမှာ ၂ဝဝ ခန့်ပင် ရှိသည်။ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံး ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာဇံလှ၊ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်ထွန်းဦးတို့သည် စစ်တွေမြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် ဘီအိုင်အေနှင့်အတူ လိုက်ပါကြသည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ဘီအိုင်အေတပ်သည် ဂျပန်များထက် နှစ်ရက်စော၍ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၇ ရက်တွင် စစ်တွေမြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်ကြသည်။ စစ်တွေမြို့ကို သိမ်းပြီးနောက်တွင် ဘီအိုင်အေတပ်သားအင်အားမှာ ပိုမို၍ တိုးပွားလာပြန်သည်။

ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များ သိုဝှက်ထားသည့် လက်နက်များမှာလည်း အင်္ဂလိပ်တပ်များကိုတိုက်ခိုက် ရေးထက် ကုလားများကိုတိုက်ခိုက်ရန်သာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဘူးသီးတောင်မြို့တွင်လည်း ကုလားများက တိုက်ခိုက်နေသဖြင့် ကရင်လက်နက်ကိုင်တပ်စုတစ်စု (ယခင်ဘားမင်းဗော်လံတီယာမှကျန်ရစ်)နှင့် မြို့ခံ လက်နက်ကိုင်များက ခုခံနေရာ အရေးနိမ့်လာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် စစ်တွေတွင်ရှိနေသော ဗိုလ်ရန်အောင်ထံ သို့ စစ်ကူပေးပါရန် တောင်းခံခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်က ရခိုင်တိုင်းလုံးဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံး ခေါင်းဆောင် ဦးသာဇံလှ၊ ဦးပညာသီဟ၊ မွတ်စလင် အမျိုးသား ဦးဘိုးခိုင်၊ ဦးယာဆင်ဂ တို့ပါဝင်သော ငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့ကို ဘူးသီးတောင်သို့ စေလွှတ်လိုက် သည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့သည် ကရစ်ရှ်နားသင်္ဘော (ဘီအိုင်အေခေတ်တွင် ရန်ကြီးအောင်ဟု အမည်ပြောင်းထားသည်)ဖြင့် သုံးရောင်ခြယ်အလံလွှင့်ထူပြီး ရသေ့ တောင်မှတစ်ဆင့် ဘူးသီးတောင်သို့ ထွက်ခွာသွား သည်။

ဗိုလ်ရန်အောင်သည် ဗိုလ်ရန်နောင်နှင့် ဗိုလ်မျိုးညွန့်တို့ ခေါင်းဆောင်သော တပ်စုကိုလည်း မောင်တောသို့ စေလွှတ်လိုက်သည်။ ဘီအိုင်အေ ခေါင်းဆောင်များ မောင်တောတွင် တရားပွဲကျင်းပနေစဉ် ကုလားများက အလစ်ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ကြရာ ဗိုလ်ရန်နောင်နှင့် ဗိုလ်မျိုးညွန့် အပါအဝင် တပ်စုတစ်စုလုံး ကျဆုံးသွားရသည်။ ဘူးသီးတောင်နှင့် မောင်တောတွင် အဓိကရုဏ်းမှာ ပိုမိုပြင်းထန်လာပြီး ရခိုင်အမျိုးသားများမှာ ရာနှင့်ချီ၍ သေဆုံးကြရသည်။ ဘူးသီးတောင်တွင် ရခိုင်လူမျိုးများ ပိတ်ဆို့ခံနေရရာ ငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့မှာလည်း မည်ကဲ့သို့မျှ မတတ်နိုင်ခဲ့ချေ။ ဦးပညာသီဟက ဘူးသီးတောင်ရှိ ရခိုင်များအား ကုလားအန္တရာယ်မှ ကယ်တင်နိုင်ရန်၊ လက်နက်ဖြည့် တင်းပေးပို့ရန် ဗိုလ်ရန်အောင်ထံ အကူအညီတောင်းသည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်က အင်္ဂလိပ်စစ်တပ်မှကျန်ရစ်သည့် လက်နက်ခဲယမ်းများကို ဘူးသီးတောင်သို့ပို့ရန် ကိုညိုထွန်းအား တာဝန်ပေးသည်။ သို့သော် ဂျပန် စစ်တပ်က သတင်းရသွားသဖြင့် လက်နက်ခဲယမ်းများ ကို သိမ်းဆည်းသွားတော့သည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်က ဂျပန်စစ်ဗိုလ်များနှင့် အကြိမ်ကြိမ် ဖြေရှင်းသဖြင့် ကိုညိုထွန်းအား ဂျပန်များက ဖမ်းဆီးခြင်းမပြုခဲ့ပေ။

ဗိုလ်ရန်အောင်သည် ဘူးသီးတောင်ကိုသိမ်းပိုက်ရန် ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များနှင့် တိုင်ပင်၍ ကိုယ်စား လှယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို စေလွှတ်လိုက်သည်။ သို့သော် ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် စေလွှတ်ခြင်း ခံရသော ဗမာစစ်ဗိုလ်တစ်ဦးနှင့် ရခိုင်တပ်ကြပ်ကြီး တစ်ဦး၃ ကို မွတ်စလင်ကုလားများက သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ မောင်တောနယ်မှ ရခိုင်များမှာ အိန္ဒိယသို့ ထွက်ပြေးသွားနိုင်သောကြောင့် ကုလားများလက်မှ လွတ်မြောက်သွားသည်။ ဘူးသီးတောင်မှာမူ ကုလား များ၏ ဝိုင်းရံတိုက်ခိုက်ခြင်းကို ခံမြဲခံနေရသည်။

ဗိုလ်ရန်အောင်သည် ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များအပါ အဝင် ဘီအိုင်အေတပ်ခွဲနှစ်ခွဲဖြင့် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လအတွင်း ဘူးသီးတောင်သို့ သင်္ဘောဖြင့် ချီတက်သွားကြသည်။ ဘူးသီးတောင်အထိ ကုလားများ၏တိုက်ခိုက် မှုကိုမတွေ့ရဘဲ ချောမောစွာရောက်ရှိသည်။ ဘီအိုင်အေ တပ်က ပုလိပ်များထံမှ လက်နက်သိမ်းပြီး ရခိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ဘဏ်တိုက်မှငွေများကို သိမ်းလိုက်သည်။ ငွေအချို့ကို စစ်ပြေးဒုက္ခသည် ဒိုင်းနက်များ အား ဝေပေးလိုက်သည်။ ကုလားများသည် ဘူးသီးတောင်ရှိ ဘီအိုင်အေတပ်အား သုံးကြိမ်မျှ လာရောက် တိုက်ခိုက်ရာ အကျအဆုံးများစွာဖြင့် ဆုတ်ခွာသွားကြရသည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်နှင့် ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များ၊ မွတ်စလင်ခေါင်းဆောင်များသည် အဓိကရုဏ်းပြေငြိမ်း ရေးအတွက် ကြိုးစားကြသော်လည်း မအောင်မြင်ပေ။

ကုလားများက အင်္ဂလိပ်ဒီဝီဇံတပ်များ ချီတက်လာနေကြောင်း ဝါဒဖြန့်ရာ ဗိုလ်ရန်အောင်သည် ဘီအိုင်အေတပ်ကို ဆုတ်ခွာရန် ပြင်တော့သည်။ ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များက ဘီအိုင်အေတပ်ကို မောင်တောမှ ဆုတ်ခွာခြင်းမပြုရန် ဝိုင်းဝန်းတားမြစ်ကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဂျပန်များက ဘီအိုင်အေကို ဖျက်သိမ်းရန် စီစဉ်နေသောကြောင့် ဘီအိုင်အေတပ်အားလုံး ရန်ကုန်သို့ စုရုံးကြရန် အမိန့်ထုတ်ထားချိန်ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၆ ရက်တွင် ဗိုလ်ရန်အောင်နှင့် ဘီအိုင်အေတပ်သည် ဘူးသီးတောင်မြို့ကို စွန့်လွှတ်ပြီး မီးသင်္ဘောဖြင့် စတင်ဆုတ်ခွာသည်။ မြို့ပေါ်မှ စစ်ပြေး ဒုက္ခသည်များလည်း ဘီအိုင်အေတပ်ဖြင့် အတူလိုက်နိုင်ရန် ကြိုးစားကြသည်။

ဘီအိုင်အေတပ်ဆုတ်ခွာချိန်တွင် မြို့သူမြို့သားများသည် ကုလားတို့အန္တရာယ်မှ လွတ်မြောက်ရန် အတွက် စက်ပျက်သဖြင့် အသုံးမပြုသည်မှာကြာပြီ ဖြစ်သော မီးသင်္ဘောတစ်စင်းဖြင့် ထွက်ပြေးရန် ကြံစည်ကြသည်။ အဆိုပါသင်္ဘောသည် ဘူးသီးတောင်ဆိပ်ကမ်းမှ ကိုက် ၂ဝ ခန့်အကွာတွင် ရုတ်တရက် နစ်မြုပ်ရာ လူပေါင်း ၄ဝဝ ကျော် သေဆုံးသွားရသည်။ လူ ၅ဝ မျှ လွတ်မြောက်အသက်ရှင်ရာတွင် ဦးပညာ သီဟလည်း အပါအဝင်ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ရန်အောင်သည် ကရစ်ရှ်နားသင်္ဘောဖြင့် မင်းပြား၊ ပေါက်တော၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ မြို့ဟောင်း၊ ကျောက်တော်မြို့များသို့ လှည့်လည်၍ လွတ်လပ်ရေးအတွက် စည်းရုံးခဲ့သည်။ ဗိုလ်ရန်ကြီးအောင် ကို ပလက်ဝသို့၊ ဗိုလ်သူရ၊ ရဲဘော်သာထွန်းအောင်၊ ဗိုလ်အာဠာဝက၊ ဗိုလ်ရဲလှတို့ကို မြို့ဟောင်းသို့ အသီးသီး စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်သည် စစ်တွေခရိုင်တွင် အဓိကလှုပ်ရှားခဲ့ပြီး ဗိုလ်မင်းခေါင် (ရွှေတူ)သည် သံတွဲခရိုင်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ဘီအိုင်အေတပ်သည် ဂွ-ဘောမိလမ်း အတိုင်း ရန်ကုန်သို့ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားရသည်။ ကုလား-ရခိုင်အဓိကရုဏ်းမှာမူ ရခိုင်ဒေသတောင်ပိုင်းသို့ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဆုတ်ခွာထွက်ပြေးရခြင်းဖြင့် အနည်းငယ် ပြေငြိမ်းသွားသည်။ ရခိုင်ဒေသမြောက် ပိုင်းတွင် ကုလားများကြီးစိုးလာပြီး မူဂျာဟစ်သောင်းကျန်းမှု၏ အစပင် ဖြစ်လေသည်။

သခင်စိုး၏ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးမြေအောက်လုပ်ငန်းများ

မြေအောက်ပါတီဝင်များတိုးပွားလာခြင်း

၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်တွင် ဒေါက်တာ ဘမော်၏ ရုပ်သေးအစိုးရအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းသည်။ ယင်း အစိုးရအဖွဲ့တွင် ဒေါက်တာဘမော်က ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ်

ဆောင်ရွက်ပြီး သခင်မြမှာ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။ သခင်သန်းထွန်းသည် မြေနှင့်လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးဌာန ဝန်ကြီးဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် သခင်စိုးနှင့်

သခင်တင်မြသည် သခင်တင်ရွှေနှင့် ကိုသိန်းဖေ(သိန်းဖေမြင့်)ကို ရခိုင်ပြည် မင်းပြားသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ပြီး ရန်ကုန်သို့ ပြန်ရောက်နေပြီဖြစ်သည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ

၂ ရက်တွင်ကား ရန်ကုန်မြို့ သို့ လျှို့ဝှက်ရောက်ရှိနေသော သခင်စိုးသည် သခင် တင်မြ၊ ကိုချစ်လှိုင်၊ ကိုမြသွင်နှင့် ကိုလှကြည် (ရဲနီ ကျော်ဝင်း)တို့အား ခေါ်ယူ၍

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး အတွက် ဆွေးနွေးသည်။ ယင်းတို့ ဆွေးနွေးရာနေရာ မှာ ရွှေဂုံတိုင်လမ်းဆုံအနီးမှ ဘုန်းကြီးကျောင်း ဖြစ်သည်။

သခင်စိုးသည် လျှို့ဝှက်ဆွေးနွေးပွဲတွင် 'ယခုအခါ ဖက်ဆစ်ဂျပန်များကို အထင်ကြီး အားကိုးနေသူများ နှင့် ဖက်ဆစ်ဂျပန်များ ကြမ်းကြုတ်ရက်စက်မှုများကို

ကြောက်လန့်ချောက်ချားပြီး တုတ်တုတ်မျှ မလှုပ်ရဲသူ၊ သတ္တိကြောင်သွားသူများ အမြောက်အမြားရှိနေ ကြောင်း၊ တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင်များသည် တစ်ကြိမ်က

နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊ အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် တိုးတက်သောအခန်း က ပါဝင်ခဲ့ကြကြောင်း၊ သို့ရာတွင် တို့ဗမာအစည်း အရုံး၏ မူလဗီဇကပင်

လူမျိုးချင်းမုန်းတီးမှု၊ ကုလား- ဗမာအဓိကရုဏ်းကို အခြေခံပြီး စတင်စည်းရုံးခဲ့သော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သဖြင့် ယခုအခါ ကမ္ဘာ့လူမျိုးရေး

မုန်းတီးမှုဝါဒသမားကြီးဖြစ်သော ဖက်ဆစ်ဂျပန်များ နှင့် ပူးပေါင်းလိုက်ခြင်းဖြင့် မိမိတို့၏ တော်လှန် တိုးတက်သောအခန်းမှာ အဆုံးသတ်သွားပြီဖြစ် ကြောင်း'

ဆွေးနွေးသည်။

ထို့အပြင် တို့ဗမာအစည်းအရုံးသည် ဖက်ဆစ် ဂျပန်များကို ခေါ်ယူလာသူများဖြစ်သဖြင့် ဖက်ဆစ် ဆန့်ကျင်ရေးကို ခေါင်းဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိတော့မည် မဟုတ်ဟု

ဝေဖန်သည်။ ခေါင်းဆောင်လိမ့်မည်မဟုတ် ဟူ၍လည်း ပြောသည်။ 'ဖက်ဆစ်ဂျပန်များနှင့်ပူးပေါင်း ဟူသော မှားယွင်းဖောက်ပြန်သည့်လမ်းစဉ်ကြောင့်

ရာဇဝင်လမ်းကြောင်းပေါ်မှ ဘေးသို့ ရောက်သွားပြီး တဖြည်းဖြည်း မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်သွားရတော့မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဖက်ဆစ်ဂျပန်ဆန့်ကျင်ရေးလုပ်ငန်းကို

ခေါင်းဆောင်ရန် နုပျိုသစ်လွင်သော အင်အားသစ်များ နှင့် အစားထိုး၍ ပါတီသစ်ကို တည်ဆောက်မည်ဖြစ် ကြောင်း၊ ပျက်စီးခဲ့ရသည့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ပြန်လည်

ထူထောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီသာလျှင် ဖက်ဆစ်ဂျပန်များကို ဝါဒရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ စည်းရုံးရေး အရ ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နိုင်သော အင်အားစုဖြစ်

ကြောင်း' အသေးစိတ် ဆွေးနွေးသည်။ သခင်စိုး သည် ပထမဆုံးဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် ကွန်မြူနစ်မြေအောက် ကလာပ်စည်းကို ပျက်ပြယ်သွားပြီးဖြစ်ကြောင်း ဆိုလို ခဲ့သည်။

သခင်စိုး၏စကားကို သခင်တင်မြနှင့် ကိုလှကြည်တို့သုံးဦးဂ က အကြွင်းမဲ့ထောက်ခံကြသည်။

ထိုစဉ်က အခြေအနေမှာ မြန်မာနိုင်ငံရေးသမား မျိုးချစ်လူငယ်များလည်း ဖက်ဆစ်ဂျပန်များ၏ နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်းမှုများကို နဖူးတွေ့ဒူးတွေ့ တွေ့ကြုံကြားနာ

ခဲ့ကြရပြီးဖြစ်သည်။ ဒေါက်တာဘမော်၏ အစိုးရအဖွဲ့ တွင် သခင်အချို့ ရာထူးဝင်ယူကြခြင်း၊ နယ်ချဲ့အလို တော်ရိများသည် ဂျပန်လက်အောက်တွင် ရာထူးရာခံ များ

ရရှိကြခြင်းတို့အတွက်လည်း မကျေမနပ်ဖြစ်နေ ကြသည်။ အချို့က ဂျပန်ကိုခေါ်လာခြင်းမှာ မှားယွင်း သည်ဟု အတိအလင်း ယူဆနေကြသည်။ အချို့က

အင်္ဂလိပ်နှင့်ပြန်ပေါင်း၍ ဂျပန်ကိုတိုက်ရန် စိတ်ဝင်စား လာကြသည်။ ထို့ကြောင့် သခင်စိုး၏ စည်းရုံးမှု အောက်တွင် နိုင်ငံရေးသမား လူငယ်တော်တော် များများသည်

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ရောက်ရှိကုန်ကြသည်။ သခင်စိုးက ကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ် အဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင် ဂျော့ဒီမစ်ထရော့၏အဆိုအမိန့် ကို ကိုးကား၍

ဖက်ဆစ်ဝါဒသည် နယ်ချဲ့စနစ်၏ အဆင့်အမြင့်ဆုံး ဘဏ္ဍအရင်းရှင်စနစ်ကြီးဖြစ် ကြောင်း ရှုတ်ချလိုက်သောအခါ သခင်တင်မြတို့လူစု မှာ သခင်စိုးကို

များစွာကြည်ညိုလာကြရတော့သည်။

သခင်စိုးသည် လျှို့ဝှက်အဖွဲ့ငယ်များသဖွယ် အစုများဖွဲ့၍ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး မြေအောက် လှုပ်ရှားမှုအတွက် ဆောင်ရွက်သည်။ အစုခေါင်းဆောင် များတွင်

သခင်ကျော်စိန်၊ သခင်တင်မြ၊ သခင်သန်းမြိုင် တို့ ပါဝင်သည်။ သခင်ကျော်စိန်သည် နှုတ်ဖွာသူဖြစ် ပြီး ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် ဗြောင်ကျကျ

စည်းရုံးနေသူဖြစ်သည်။ သခင်စိုးသည် ဗိုလ်လကျာ်၊ သခင်ကျော်စိန်တို့နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး ဖြစ်သည်။ သခင်သန်းထွန်းနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးမှာမူ

မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သခင်သန်းထွန်းက သခင်စိုးကို သခင်ကျော်စိန်နှင့် တွဲနေသဖြင့် သတင်းပေါက်ကြား နိုင်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ သခင်စိုးကလည်း သခင်

သန်းထွန်းသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးတွင် နောက်တွန့် နေပြီဟု ထင်မြင်ခဲ့သည်။ သို့သော် သခင်ကျော်စိန်မှာ မူ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးကို ဗြောင်ကျကျပင် စည်းရုံး

မြဲစည်းရုံးနေခဲ့သည်။ သခင်စိုးက သတိပေးသည့်တိုင် လိုက်နာခြင်းမပြုတော့ပေ။ သခင်စိုးက သခင်ကျော်စိန် အား မြေအောက်လျှို့ဝှက်ဝင်ရောက်ပြီး နယ်ဆင်းရန်

ညွှန့်ကြားခဲ့သည်။ သခင်ကျော်စိန်သည် လိုက်နာမည် ဟု ဝန်ခံသော်လည်း နယ်ဆင်းလိုစိတ်မရှိတော့ပေ။ ထို့အပြင် သခင်ကျော်စိန်နောက်သို့ ဂျပန်စစ်ပုလိပ်များ

နောက်ယောင်ခံလိုက်နေသည်ဟု သင်္ကာမကင်းဖြစ် လာသဖြင့် သခင်စိုးသည် သခင်ကျော်စိန်နှင့် အဆက် အသွယ် ဖြတ်လိုက်ရတော့သည်။ ထို့နောက် သခင်စိုး သည်

ကွမ်းခြံကုန်းမြို့နယ် ကျိုက်ထော်ရွာကြီးသို့ ရှောင်တိမ်းသွားတော့သည်။

သခင်စိုးသည် ဂျပန်ခေတ်ဦးမှာပင် ကျိုက်ထော် ရွာသို့ ရှောင်တိမ်းပြီး မြေအောက်လုပ်ငန်းကို လုပ် သည်။ ထို့နောက် နိုင်ငံရေးသင်တန်း ဖွင့်လှစ်ပြီး ကိုချစ်လှိုင်

(ထိန်လင်း)၊ ကိုမြသွင်(ကိုဖိုးတုတ်)နှင့် သခင် သန်းမြိုင်စေလွှတ်သည့် ကိုသာငြိမ်း(မိတ္ထီလာ)၊ သခင် ချမ်းသိမ်း (ကျောက်ဆည်၊ ကွယ်လွန်)၊ ကိုဝင်းဖေ ဆိုသူတို့အား

တက်ရောက်စေခဲ့သည်။ သခင်စိုးသည် ကျိုက်ထော်ရွာမှာရှိစဉ် သင်တန်းသားများလေ့လာရန် အတွက် တတိယ ကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး

ဘူဂေးရီးယားပြည်သား ဂျော့ဒီမစ်ထရော့က သတ္တမအကြိမ်မြောက် ကမ္ဘာ့ ကွန်မြူနစ်ပါတီများကွန်ဂရက်သို့ အစီရင်ခံစာအဖြစ် တင်သွင်းသော

အလုပ်သမားလူတန်းစား၏ ဖက်ဆစ် ဝါဒဆန့်ကျင်ရေးတိုက်ပွဲစာအုပ်ကို ဘာသာပြန်ခဲ့သည်။

သခင်စိုးသည် ကျိုက်ထော်တွင် ခေတ္တမျှ ရှောင် တိမ်းပြီးနောက် မှော်ဘီသို့ ရွှေ့ပြောင်းပြန်သည်။

မှော်ဘီတွင် ချောက်ရေနံမြေမှ သခင်အေးမောင် (အလံနီခေါင်းဆောင် ကိုထွန်းစိန်) တစ်ဦးတည်းကို ခေါ်ယူ၍ နိုင်ငံရေးသင်တန်းပေးခဲ့သည်။ ထိုအတော အတွင်း

ရခိုင်မှ ဘီအိုင်အေတပ်နှင့်အတူ ပြန်ရောက် လာသော ဗိုလ်ရန်အောင်နှင့် ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးစား သည်။ သို့သော် ဗိုလ်ရန်အောင် ရခိုင်မှ ငှက်ဖျား စွဲကပ်ပြီး

ဦးနှောက်ဖောက်ပြန်ကာ ဆေးရုံရောက်နေ သောကြောင့် ဆက်သွယ်စည်းရုံးရန် လက်လျှော့ထား ရသည်။ သခင်စိုးသည် မြေအောက်တွင် လျှို့ဝှက် လှုပ်ရှားနေရာမှ

၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလတွင် ဗမာ့ လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်း အမှတ်(၁)ကို ရေးသား ပြုစု၍ ရန်ကုန်သို့ ပို့လိုက်သည်။ သခင်တင်မြတို့လူစု က လက်နှိပ်စက်နှင့်

ပြန်ကူးသောအခါ ၄၅ မျက်နှာ ခန့်ရှိသည်။ စာတမ်း၏အဖုံးတွင် 'ဤစာတမ်းကို ဖက်ဆစ်ရန်သူများလက်သို့ လုံးဝမကျရောက်စေရ' ဟူ သော သတိပေးချက်ကို

ရေးသားထားသည်။

စာတမ်း၏အစတွင် သခင်စိုးသည် တရုတ် ကွန်မြူနစ်ပါတီခေါင်းဆောင် မော်စီတုံး၏ အဆိုအမိန့် တစ်ရပ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ကောက်နုတ်ဖော်ပြ ထားသည် -

'လွတ်လပ်ရေးကို တိုက်ယူခြင်းခံထားရသော လူမျိုးသည် ဆိုရှယ်လစ်ကို ထူထောင်ရန်မပြော နှင့်၊ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒအကြောင်း ပြောပင်ပြောနိုင်

မည်မဟုတ်။ မော်စီတုံး'

သခင်စိုး၏စာတမ်းမှာ သခင်စိုး ယခင်က ရေးသားခဲ့သည့် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးစာတမ်းများ ဖြစ်သည့် အင်းစိန်စစ်တမ်းနှင့် မြင်းခြံစစ်တမ်းကို အခြေပြု၍

ပြောင်းလဲလာသော အခြေအနေများကို ဖြည့်စွက်ရေးသားထားခြင်း ဖြစ်သည်။ စာတမ်းအဆုံး တွင် ထုတ်ဝေဖြန့်ချိသူ အမည်နေရာ၌ ကွန်မြူနစ်ပါတီ မြန်မာပြည်၊

ခေတ္တ အိန္ဒိယဟု ရေးသား၍ လှည့်စား ထားသည်။ ဂျပန်များက ကွန်မြူနစ်များ ပြည်ပမှပေး ပို့သည့်စာတမ်းဟု ထင်စေရန်ဖြစ်သည်။ ရက်စွဲကို ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊

အောက်တိုဘာလဟု ဖော်ပြထားသည်။ ယင်းစာတမ်းကို သခင်တင်မြက ဦးဆောင်၍ သင်တန်း ပေးရသည်။

သခင်တင်မြ၏သင်တန်းကို စမ်းချောင်း ရှမ်းလမ်း နှင့် ဟုမ်းလမ်းအနီးရှိ အိမ်ကြီးတစ်အိမ်တွင် ဖွင့်လှစ် ခဲ့ကြသည်။ သင်တန်းတက်ရောက်သူများမှာ ကိုကျော် ဝင်း

(ရဲနီကျော်ဝင်း)၊ ကိုဖိုးတုတ် (ခေါ်) ကိုမြသွင်၊ ကိုဘလှကြည် (ခေါ်) ကိုအောင်လင်း (အလံနီ ခေါင်းဆောင်၊ သေဆုံး)၊ ကိုဘဆန်း (ခေါ်) ကိုမင်းရှိန်၊

ဘီအိုင်အေဖျက်လိုက်သဖြင့် ပခုက္ကူမှ ရန်ကုန်သို့ ရောက်ရှိကာ သောင်တင်နေသော ကိုနေဝင်း(ကိုစံညွန့် အမည်ဖြင့် ကွယ်လွန်သော အလံနီခေါင်းဆောင်)နှင့်

ယောနယ်မှ ကိုလှမောင်တို့ ဖြစ်သည်။ သို့သော် သင်တန်းဖွင့်ပြီး ၆ ရက်ခန့်အကြာတွင် ဘေးပတ်ဝန်း ကျင်မှ မသင်္ကာဖြစ်လာသဖြင့် ဗဟန်းကြားတောရ လမ်းရှိ

ဘုန်းကြီးကျောင်းတစ်ကျောင်းသို့ ရွှေ့ပြောင်း ခဲ့ရသည်။ ထို့နောက် သင်တန်းဖွင့်ရန် မလွတ်လပ် သဖြင့် သန်လျင် ကျိုက်ခေါက်စေတီအလွန် နှစ်မိုင် အကွာရှိ

ဘုန်းကြီးကျောင်းတစ်ကျောင်းသို့ ရွှေ့ရပြန် သည်။ နိုင်ငံရေးသင်တန်းသည် သုံးကြိမ်ရွှေ့ပြောင်းပြီး သန်လျင်တွင် အပြီးသတ်နိုင်ခဲ့သည်။

သခင်စိုးသည် သင်တန်းပေးလေ့ကျင့်ပြီးသူများကို နယ်သို့လှည့်၍ စည်းရုံးရေးမှူးများအဖြစ် ဆောင်ရွက် ရန် စေခိုင်းခဲ့သည်။ သခင်စိုး၏ညွန့်ကြားချက်အရ

ကိုထွန်းစိန်နှင့် ကိုနေဝင်း (ကိုစံညွန့်)သည် ရေနံမြေ သို့၊ ကိုလှမောင်သည် ယောနယ်သို့၊ သခင်ထွန်းရင် က ညောင်တုန်းသို့၊ ကိုမြသွင်က သန်လျင်သို့ အသီးသီး

ခရီးထွက်ခွာသွားကြရသည်။ သခင်စိုး၏ စည်းရုံးရေးမှူးများသည် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးကြေညာ စာတမ်း အမှတ်(၁)ကို ပို့ချကြရသည်။ ယင်းစာတမ်း မှာ

စောင်ရေအကန့်အသတ်နှင့် ဖြန့်ဝေထားသော စာတမ်းဖြစ်သည်။ သခင်သန်းမြိုင်ထံမှ စာတမ်း တစ်စောင်သည် သခင်သာငြိမ်းမှတစ်ဆင့် သခင် ကျော်စိန်လက်ထဲသို့

ရောက်သွားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သခင်စိုးက သခင်သန်းမြိုင်ကို နောက်ဆုံးအကြိမ်အဖြစ် သတိပေးအပြစ်တင်ခဲ့သည်။ သခင်သန်းမြိုင်သည် သခင်စိုးထံမှ

သတိပေးချက်ရပြီး ၁ဝ ရက်ခန့်အကြာ တွင် ကျောက်ဆည်နယ်သို့ သွားရောက်၍ တာဝန်ယူ ခဲ့ရသည်။

သခင်စိုးက ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် မြေ အောက်လျှို့ဝှက်စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်း လုပ်နေစဉ်မှာ ပင် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂ ရက်တွင် ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးမှ

ဘီအိုင်အေ တပ်ဗိုလ်၊ တပ်သားများကို ပျဉ်းမနား၌ စုစည်းပြီး ဗမာ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (ဘီဒီအေ)ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ ဘီဒီအေတွင် တပ်ရင်း သုံးရင်း

ပါဝင်သည်။ သခင်စိုးသည် ဗိုလ်လကျာ်ထံသို့ စာရေး၍ သခင်တင်မြကို စေလွှတ်သည်။ သခင်တင်မြ သည် ပျဉ်းမနားတွင် ဗိုလ်လကျာ်နှင့် တွေ့ရသည်။ သခင်စိုးက

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် ဘီဒီအေ အတွင်းမှ တပ်ဗိုလ်၊ တပ်သားများအား ထိုးဖောက် စည်းရုံးခြင်းဖြစ်သည်။ သခင်တင်မြသည် ဗိုလ်ရန် အောင်ကိုပါ

စည်းရုံးခဲ့သည်။ ဘီဒီအေခေါင်းဆောင် များမှာလည်း ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးစိတ်ဓာတ်များ ကိန်းအောင်းနေကြပြီး ဖြစ်သည်။ သခင်တင်မြသည် ကျောက်ဆည်၊

စစ်ကိုင်းတို့တွင် သင်တန်းပေးပြီး နောက် မုံရွာမှ ကိုဌေး(ရဲဘော်ဌေး)နှင့် ဆက်သွယ်ကာ မုံရွာမြို့တွင် သင်တန်းပေးခဲ့သည်။ မြေအောက် ကလာပ်စည်းများ

ဖွဲ့ကြသည်။

သခင်စိုးသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးဆောင်ရွက် ရာတွင် အမေရိကန်၊ အင်္ဂလိပ် စသော အရင်းရှင်များ နှင့် ရုရှားကွန်မြူနစ်တို့ ပူးပေါင်း၍ ဖက်ဆစ်နာဇီ ဂျာမနီကို

တိုက်ခိုက်ကြသကဲ့သို့ အင်္ဂလိပ်နှင့်ပူးပေါင်း ၍ ဂျပန်ဖက်ဆစ်ကို တိုက်ရမည်ဟူသော အယူအဆ ကို တောက်လျှောက်စွဲကိုင်လာခဲ့သူဖြစ်သည်။ ဂျပန် ဝင်လာပြီး

ဂျပန်တို့၏ ယုတ်မာရိုင်းပျမှုများကို မြင်လာ သောအခါ သခင်စိုး၏အယူအဆသည် လူငယ်နိုင်ငံ ရေးသမားများအဖို့ သဘောကျစရာ ဖြစ်လာခဲ့ရသည်။

ရဲဘော်သုံးကျိပ်နှင့် တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင် များအား ဂျပန်ကို ပင့်ဖိတ်လာကြသူများအဖြစ် အဆိုးမြင်သူများလည်း ရှိလာကြသည်။ ဤသို့ဖြင့်

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအရေးတော်ပုံ၌ပင် အတွေး အခေါ်များ ခြားနားလာကြပြန်သည်။

သခင်စိုးသည် မှော်ဘီနယ်မှ ခရမ်းနယ်ရှိ အလယ် ရွာ၊ ရွာသစ် စသော ကျေးရွာများကို ပြောင်းရွှေ့ကာ မြေအောက်စည်းရုံးရေးကို ဆောင်ရွက်ပြန်သည်။ ထို

အတောအတွင်း သခင်ကျော်စိန်သည် သေနတ်ပစ်ခံ ရပြီး ဆေးရုံသို့ တက်ရောက်ကုသခဲ့ရသည်။ သခင်စိုး သည် သခင်ကျော်စိန်ကို အဆက်အသွယ်ဖြတ်ပြီးနောက်

သခင်သန်းမြိုင်ကို အဆက်အသွယ် ဖြတ်ပြန်သည်။ သခင်သန်းထွန်းနှင့်မူ လျှို့ဝှက်ဆက်သွယ်၍ နေသည်။

ထိုအချိန်တွင် ဂျပန်စစ်တပ်က ခွဲဝေပေးသော အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာအချို့ရရှိသူ တို့ဗမာအစည်းအရုံး ဝင် သခင်များနှင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် အစိုးရအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်

ဒေါက်တာဘမော်၏ ဆင်းရဲသားဝံသာနု အဖွဲ့(ဓားမပါတီ)တို့ ပူးပေါင်းကာ တို့ဗမာဆင်းရဲသား အစည်းအရုံးကို ထူထောင်ပြီးဖြစ်သည်။ ယင်းနိုင်ငံရေး ပါတီတွင်

သခင်မြ၊ သခင်သန်းထွန်း၊ သခင်ထွန်းအုပ်၊ သခင်ဗစိန်၊ သခင်တင်၊ ဦးဘဝင်း၊ ဗန္ဓုလဦးစိန်၊ ဦးလှဖေ၊ ဦးထွန်းအောင်၊ ဦးသာဇံလှ၊ ဦးမြ(ဟင်္သာတ)၊

ဒေါက်တာစံစီဖိုး၊ ဒေါ်ခင်မမမော်တို့ ပါဝင်ပြီး ဒေါက်တာဘမော်က ခေါင်းဆောင်သည်။ ယင်းအဖွဲ့ ဝင်များမှာ အတိုင်ပင်ခံများဖြစ်ပြီး သခင်ချစ်၊ သခင် ညီ၊

သခင်တင်ထွန်း(တောခို၊ သေဆုံး) စသောသူများ က ဌာနချုပ်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ကြသည်။

သခင်စိုးတို့လူစုသည် တောင်ငူမှ သခင်သန်းဖေ၊ ကိုသိမ်းမောင်(ရဲဘော်မြ)၊ ပဲခူးမှ သခင်ဇင် စသော ခေါင်းဆောင်များနှင့်လည်း အဆက်အသွယ်ရလာ သည်။

သခင်သန်းထွန်းသည် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီး ဖြစ်သဖြင့် စစ်သတင်းများစုဆောင်းပေးရမည့်တာဝန် ကို ယူရသည်။ တပ်မတော်အတွင်းမှ ဖက်ဆစ်

ဆန့်ကျင်ရေးအင်အားစုများနှင့် ဆက်သွယ်ရန် ဗိုလ်လကျာ်မှတစ်ဆင့် ချဉ်းကပ်ခဲ့သော်လည်း ထင် သလောက် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ အဖွဲ့အစည်းအလိုက် မဟုတ်ဘဲ

ဗိုလ်ရန်အောင်၊ ဗိုလ်ဇေယျတို့ကဲ့သို့ ပုဂ္ဂလိက တစ်ဦးချင်းသာ အဆက်အသွယ် ရရှိခဲ့သည်။ သို့သော် သခင်စိုးနှင့် သခင်သန်းထွန်းတို့၏ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို အခြေခံသော

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး မြေအောက် လှုပ်ရှားမှုမှာ တဖြည်းဖြည်း အဆက်အသွယ်များ၍ လာလေသည်။

ရွှေရည်စိမ်လွတ်လပ်ရေး

၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်က ဂျပန်ပြည် ဒိုင်ယက်လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွင် ဂျပန်အစိုးရ အဖွဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတိုဂျိုက မြန်မာနိုင်ငံ အား ၁၉၄၃

ခုနှစ်အတွင်း လွတ်လပ်ရေးပေးရမည်ဟု မိန့်ခွန်းပြောခဲ့သည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၈ ရက်တွင် ဒေါက်တာဘမော်ခေါင်းဆောင်ပြီး အဖွဲ့ဝင် ၁၆ ယောက်ပါဝင်သည့်

ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးစီစဉ်မှုအဖွဲ့ကို ဂျပန်စစ်အာဏာပိုင်များက ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။ ၁၉၄၃ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်တွင်ကား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကာဝါဘီက မြန်မာနိုင်ငံတွင်

စစ်အုပ်ချုပ်ရေးရုပ်သိမ်း ကြောင်း စစ်ရုံးတွင် ကြေညာသည်။ ထို့နောက် အလုံ လမ်းအစိုးရအိမ်တွင် နံနက် ၉ နာရီ၌ လွတ်လပ်ရေး ကြေညာစာတမ်းကို ဖတ်ကြားပြီး

ဗမာနိုင်ငံလွတ်လပ် ပြီဟု ကြေညာသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ကိုလည်း အောက်ပါ အတိုင်း ဖွဲ့စည်းလိုက်သည် -

(၁) အဓိပတိနှင့် ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာဘမော်

(၂) ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် သခင်မြ

(၃) ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း

(၄) ဘဏ္ဍရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာသိန်းမောင်

(၅) နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး သခင်နု

(၆) ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဦးဘဝင်း

(၇) ကြီးပွားရေးနှင့် ဝါဒဖြန့်ချိရေးဝန်ကြီး ဗန္ဓုလဦးစိန်

(၈) ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီး ဦးထွန်းအောင်

(၉) တရားရေးဝန်ကြီး ဦးသိန်းမောင်

(၁ဝ) ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့် စက်မှုလက်မှုဝန်ကြီး ပျော်ဘွယ်ဦးမြ

(၁၁) မြေနှင့်လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး သခင်သန်းထွန်း

(၁၂) လမ်းပန်းနှင့်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဝန်ကြီး သခင်လွန်းဘော်

(၁၃) လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဌာနဝန်ကြီး သခင်လေးမောင်

(၁၄) အခွန်တော်ဌာနဝန်ကြီး ဦးအေး

(၁၅) သစ်တောနှင့် သတ္တုတွင်းဌာနဝန်ကြီး ဦးလှဖေ

(၁၆) ပညာရေး၊ကျန်းမာရေးနှင့် စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးလှမင်း

သို့သော် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များနှင့် ပြည်သူ တစ်ရပ်လုံးသည် ဂျပန်ကပေးသည့် လွတ်လပ်ရေးမှာ ရွှေရည်စိမ်အတုအယောင် လွတ်လပ်ရေးဖြစ်ကြောင်း

သိရှိကြပြီးဖြစ်သည်။ အစိုးရအဖွဲ့သည်လည်း ဂျပန် အလိုကျလုပ်ကိုင်ရမည့် ရုပ်သေးအစိုးရအဖွဲ့ဖြစ် ကြောင်း အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကိုယ်တိုင် သိသည်။ သခင်

ကျော်စိန်တို့လူစုသည် ဂျပန် လွတ်လပ်ရေးကြေညာ သည့်နေ့မှာပင် ဂျပန်ဆန့်ကျင်ရေးစာရွက်စာတမ်း များကို ရန်ကုန်မြို့အနှံ့အပြား၌ လိုက်လံကပ်ထား ကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် အိန္ဒိယသို့ ထွက်ခွာသွားသော ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေထံမှ မည်သည့်အဆက် အသွယ်မျှမရသဖြင့် သခင်စိုးတို့လူစုသည် နိုင်ငံခြား

အဆက်အသွယ်ယူရန် ထပ်မံ ကြိုးစားကြပြန်သည်။ မန္တလေးထောင်တွင်ရှိစဉ်က ဆက်သွယ်ခဲ့ဖူးသော ချန်ကေရှိတ်၏အကြံပေးအရာရှိ ဂျင်နရယ်ပီအက်စ်ဝမ် နှင့်

ဆက်သွယ်ရန် ကြံစည်ကြပြန်သည်။ ၁၉၃၉-၄ဝ ခန့်က သခင်ဗိုလ်နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိခဲ့ဖူးသော ရန်ကုန်ရောက် တရုတ်ကွန်မြူနစ် အချို့ရှိခဲ့သည်။ သို့သော်

ယင်းကွန်မြူနစ်များမှာ စစ်မဖြစ်မီပင် တရုတ် ပြည်ပြန်သွားကြသည်။ သခင်စိုးက သခင်တင်မြနှင့် ကိုကျော်ရင်(မန္တလေးတက္ကသိုလ် ပါမောက္ခဟောင်း ဦးကျော်ရင်၊

ယခုကွယ်လွန်)တို့ကို တရုတ်ပြည်သွားရန် ရွေးချယ်လိုက်သည်။ သို့သော် ဂျပန်တပ်များပိတ်ဆို့ နေသဖြင့် တရုတ်ပြည်သို့ သွားရောက်ရေးမှာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။

ထိုအတောအတွင်း သခင်ကျော်စိန် နှင့် လူ ၁ဝဝ ကျော်ခန့်မှာ ဂျပန်ကင်ပေတိုင်တို့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံရတော့၏။

တရုတ်ပြည်သို့ အဆက်အသွယ်ရှာဖွေရေး အစီ အစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ရခြင်းမှာ ခရီးဆက်ရန် ခက်ခဲသောကြောင့်သာမက အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ သခင်တင်ရွှေ (ကိုဖိုးယုံ)

ပြန်ရောက်လာသောကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။

သခင်တင်ရွှေပြန်ရောက်လာခြင်းနှင့်သခင်သန်းထွန်း ပါတီဝင်ဖြစ်လာခြင်း

အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ဗြိတိသျှတို့၏ သဘောထားမှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး မြေ အောက်အဖွဲ့အစည်းများအား အကူအညီပေးလိုစိတ် မရှိပေ။

အကူအညီပေးရမည့်အစား ယင်းတို့၏ စစ်ဆင်ရေးများအတွက် သူလျှို ပဉ္စမံတပ်သားများ အဖြစ် အသုံးပြုခြင်း၊ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားတပ်ဖွဲ့များ တွင်

ထည့်သွင်းခြင်းတို့ကိုသာ ဆောင်ရွက်လိုခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်တို့သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှ ဂေါ်ရခါး၊ ကချင်၊ ချင်း စသည့်တိုင်းရင်းသားများကို ခြင်္သေ့

(Chindits) တပ်ဖွဲ့များဖွဲ့စည်း၍ ခရီးရှည်ချီတက် ထိုးဖောက်မှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ယင်းစစ်ဆင်ရေး ကို ဗိုလ်မှူးချုပ်ဝင်းဂိတ်က ဦးဆောင်ခဲ့သော်လည်း

ပထမအကြိမ်တွင် အောင်မြင်မှုမရခဲ့ပေ။

ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေတို့သည် ဗြိတိသျှတို့ ထံမှသော်လည်းကောင်း၊ ချန်ကေရှိတ်အစိုးရထံမှ သော်လည်းကောင်း အကူအညီမရခဲ့သော်လည်း

အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပိုမိုရင်းနှီးလာခြင်း၊ တရုတ် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် ချူအင်လိုင်းနှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးရခြင်းတို့ကို အမြတ်ရခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရ

သည်လည်း ကိုသိန်းဖေတို့ကို ကွန်မြူနစ်များအဖြစ် နှစ်ခြိုက်ခြင်းမရှိသော်လည်း အကူအညီပေးခြင်းဖြင့် အကျိုးမယုတ်နိုင်ကြောင်း စဉ်းစားလာကြသည်။ ထို့ကြောင့်

သခင်တင်ရွှေအား မြန်မာပြည်တွင်းမှ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအင်အားစုများနှင့် ဆက်သွယ်ရန် ခွင့်ပြုလိုက်သည်။ သခင်တင်ရွှေသည် ၁၉၄၃ ခုနှစ် ကုန်ပိုင်းတွင်

မြန်မာပြည်သို့ ပြန်ရောက်လာပြီး သခင်စိုးတို့လူစုနှင့် ဆက်သွယ်မိကြောင်း အခန်း(၅) တွင် တင်ပြခဲ့ပြီးလေပြီ။

သခင်စိုးတို့၏ မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် လှုပ်ရှား စည်းရုံးရာမှ တဖြည်းဖြည်း ကျယ်ပြန့်လာချိန်တွင်

ဒေါက်တာဘမော်၏ ဂျပန်အလိုတော်ရိ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်သော သခင်သန်းထွန်းက ပါတီဝင် ခွင့်ကို အဆိုပြုလာသည်။ သခင်စိုးကလည်း သခင်

သန်းထွန်းကို ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်အဖြစ် အသိအမှတ် ပြုလိုက်လေသည်။

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း

မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ပါတီကွန်ဂရက်

သခင်စိုးဦးဆောင်၍လှုပ်ရှားနေသော မြေအောက် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ပါတီကွန်ဂရက်ကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ တတိယပတ်အတွင်းတွင် ကျိုက်လတ်မြို့ နယ်၊

ညောင်ချောင်းရွာအနီးရှိ လယ်တဲတစ်ခု၌ ကျင်းပ ကြသည်။ သခင်စိုးက ယင်းပါတီကွန်ဂရက်ကို ပထမ အကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ သို့သော်

တက်ရောက်သူများမှာ ပါတီကိုယ်စားလှယ် ခြောက်ယောက်နှင့် ဧည့်သည်တစ်ယောက်သာ ဖြစ် သည်။ ပါတီဝင်များက တက်ရောက်သူနည်းပါးလှ သောကြောင့်

ပါတီကွန်ဂရက်အဖြစ် သတ်မှတ်၍ ရ မရ စောဒကတက်ကြရာ သခင်စိုးက ရုရှားပြည်မှ လီနင်ခေါင်းဆောင်သော ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ် လေဘာပါတီ၏ ထမအကြိမ်

ပါတီကွန်ဂရက်မှာ ကိုယ်စားလှယ် ကိုးယောက်သာ ပါဝင်သည်ဟု အကြောင်းပြခဲ့သည်။

တက်ရောက်လာကြသော ကိုယ်စားလှယ်များမှာ သခင်တင်မြ၊ ကိုကျော်ဝင်း(ရဲနီကျော်ဝင်း)၊ ကျိုက်မရော ကိုသွင်(ယခု ပြည်ပြေး)၊ ကိုထွန်းစိန်၊ ကိုစံညွန့်၊

သခင်စိုးတို့ဖြစ်ပြီး ကျိုက်လတ်မှ ကိုဌေးအောင်မှာ ဧည့်သည်အနေနှင့် တက်ရောက်ခြင်းဖြစ်သည်။ အစည်း အဝေးတွင် သဘာပတိအဖြစ် ကိုသွင်က ဆောင်ရွက် ပြီး

သခင်စိုးက အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက် သည်။ သခင်စိုးက နိုင်ငံရေးအစီရင်ခံစာကို ဖတ်ကြား ပြီး သခင်တင်မြက စည်းရုံးဖွဲ့စည်းမှုအခြေအနေကို

အစီရင်ခံသည်။

သခင်စိုး၏ နိုင်ငံရေးအစီရင်ခံစာမှာ အခန်းများ ခွဲထားပြီး အခန်း(၁)တွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး အခြေအနေများကို သုံးသပ်၍ နာဇီဂျာမနီနှင့် ဖက်ဆစ်ဂျပန်များကို

ရှုံးနိမ့်နေကြောင်း ဖော်ပြ သည်။ အခန်း(၂)တွင် ပြည်တွင်းရေးအခြေအနေကို ဖော်ပြထားသည်။ ဝင်းဂိတ်၏ ခရီးရှည် ထိုးဖောက်

တိုက်ခိုက်ခြင်းမအောင်မြင်ဘဲဖြစ်ပုံ၊ ရခိုင်နှင့် မြစ်ကြီး နားစစ်မျက်နှာတွင် မထူးခြားပုံတို့ကို ဖော်ပြပြီး ဂျပန်ခေတ်အတွင်း မြန်မာပြည်သူများ၏ အခြေအနေ များစွာ

ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးနေပုံတို့ကို ဖော်ပြသည်။ ထို့နောက် တစ်မျိုးသားလုံးကို နှိပ်စက်စော်ကားနေ သော ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်ရန် ဆော်ဩထားသည်။

အခန်း(၃)တွင် လက်ဝဲ၊ လက်ယာသွေဖည်ရေးကို သတိပေးထားသည်။ သခင်စိုးက အချိန်မကျမီ တစ်ဦးကောင်း၊ တစ်ဖွဲ့ကောင်း လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်ခြင်းကို

လက်ဝဲသွေဖည်ရေးဟု သတ်မှတ်ပြီး ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့၏ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုကိုကြောက်၍ တော်လှန်ရေးအား စွန့်လွှတ်သွားခြင်းကို လက်ယာ သွေဖည်ရေးဟု

သတ်မှတ်သည်။ နောက် အခန်းများ တွင် ခေတ်ကို ပြောင်းလဲပြုပြင်ရန်၊ ခေါင်းဆောင်မှု မှန်ကန်စွာထူထောင်ရန်၊ ပါတီတည်ဆောက်ရေးကို အာရုံစိုက်ရန်၊

ပါတီဝင်များအား နိုင်ငံရေး၊ သဘော တရားရေးပညာများ မြှင့်တင်ပေးရန်၊ ပါတီဝင်တပ်သား တို့၏ လုပ်ဟန်များကို တော်လှန်ရေးလုပ်ဟန်များ အဖြစ်

ပြောင်းလဲပစ်ကြရန်၊ နည်းပရိယာယ်ဖြင့် လူထု အဖွဲ့အစည်းများအတွင်း ဝင်ရောက်စည်းရုံးသွားရန် တင်ပြထားသည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ် အဖွဲ့ချုပ်

ဖျက်သိမ်းရခြင်းကိုလည်း ရှင်းပြထားသည်။

သခင်စိုး တင်သွင်းသည့် နိုင်ငံရေးအစီရင်ခံစာ ကို ကိုယ်စားလှယ်များက လက်ခံဆွေးနွေးပြီး အတည် ပြုလိုက်သည်။ ထို့နောက် သခင်စိုးကတင်ပြသော ဗဟို

ကော်မတီဝင်များမှာ သခင်စိုး (အထွေထွေအတွင်း ရေးမှူး)၊ ကိုသွင်၊ ကိုကျော်ဝင်း၊ ကိုထွန်းစိန်၊ ကိုစံညွန့် နှင့် သခင်တင်မြတို့ဖြစ်ပြီး ပထမဆုံးသော ဗဟို

ကော်မတီဝင်များပင် ဖြစ်သည်။ သခင်စိုး၏ ပါတီ ကွန်ဂရက်မှာ နှစ်ရက်အတွင်း ကျင်းပပြီးစီးသွား လေသည်။

မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ဘီဒီအေ အဆက် အသွယ်

သခင်စိုး၏ မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် စည်းရုံး လှုပ်ရှားလျက်ရှိခဲ့ရာ ဘီဒီအေ တပ်ဖွဲ့အတွင်းမှ

ခေါင်းဆောင်များနှင့်လည်း အဆက်အသွယ်ရရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်သည် ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေတို့ အိန္ဒိယသွားနိုင်ရေးအတွက် ကူညီခဲ့

ဖူးသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ငှက်ဖျားရောဂါကြောင့် ဦးနှောက်မကောင်းသဖြင့် ဆက်လက်စည်းရုံးခြင်းမပြု ဘဲ ထားခဲ့ရသည်။ မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့်

အဆက်အသွယ်ရှိသူမှာ ဗိုလ်သိန်းတန် ဖြစ်သည်။ မင်္ဂလာဒုံ ဗိုလ်သင်တန်းတက်နေစဉ် အဆက်အသွယ် ရခဲ့ရာမှ စည်းရုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗိုလ်သိန်းတန် က သခင်တင်မြအား ပဲခူးမြို့ရှိ စံပြတပ်ရင်းသို့ လာရောက်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ ဗိုလ်သိန်းတန်သည် ဂျပန်ပြန်

ဗိုလ်လင်းယုန်နှင့် ဗိုလ်တာရာတို့အား ကြိုတင်၍ စည်းရုံးပြီးဖြစ်သည်။ ဗမာ့ကာကွယ်ရေး တပ်မတော် စံပြတပ်ရင်း၏ တပ်ရင်းမှူးမှာ ဗိုလ် ကျော်ဇော

(ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း၊ တောခို)ဖြစ်ပြီး ဗိုလ်လင်းယုန်နှင့် ဗိုလ်တာရာတို့မှာ တပ်ခွဲမှူးများဖြစ် သည်။ ထိုအချိန်တွင် တပ်မတော်အတွင်း၌ ဗိုလ် မောင်မောင်

(သံအမတ်ကြီးဟောင်း)၊ ဗိုလ်အောင်ကြီး (ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း)၊ ဗိုလ်ခင်မောင်ကလေး(ဖဆပလ ဝန်ကြီးဟောင်း)၊ ဗိုလ်ဝင်း(ဗိုလ်မှူးကြီးဝင်း)တို့လူစုက

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် လျှို့ဝှက်စည်းရုံးလျက် ရှိပြီး ကိုဗဆွေ၊ ကိုကျော်ငြိမ်းတို့၏ ပြည်သူ့အရေးတော် ပုံအဖွဲ့နှင့် အဆက်အသွယ်ရထားကြပြီး ဖြစ်သည်။

ကွန်မြူနစ်များကလည်း ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့နှင့် အဆက်အသွယ်ရရန် ကြိုးစားလျက်ရှိသည်။

သခင်တင်မြသည် ဗိုလ်သိန်းတန်၊ ဗိုလ်လင်းယုန်၊ ဗိုလ်တာရာတို့နှင့်သာမက ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိသော ဗိုလ်မောင်မောင်၊ ဗိုလ် အောင်ကြီး၊

ဗိုလ်ခင်မောင်ကလေး၊ ဗိုလ်ဝင်းတို့နှင့် လည်း ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးသဘောထားများကို ဆွေးနွေးခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်မောင်မောင်နှင့် ဗိုလ်အောင်ကြီး က

သခင်စိုးရေးသားသည့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးကြေညာ စာတမ်း အမှတ်(၁)ကို လက်မခံဘဲ ပြစ်တင်ဝေဖန်ကြ သည်။ ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို အင်အားကြီးမားဟန်ရှိ၍

ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော်လည်း မခိုင်မြဲသောအင်အား ဖြစ်သည်ဟု အကဲဖြတ်ခြင်းကို မှားယွင်းသည်ဟု ထောက်ပြကြသည်။ ဖက်ဆစ်ဂျပန်နှင့် ယာယီပူးပေါင်း ပြီး

အင်္ဂလိပ်ကိုတော်လှန်ခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း တို့လူစုကို မျက်ကန်းမျိုးချစ်များ၊ ဂျပန်အလိုတော်ရိ များအဖြစ် ပုတ်ခတ်ထားခြင်းကိုလည်း လက်မခံနိုင် ကြပေ။

ဂျပန်အပြေးတွင် ပြန်ဝင်လာမည့် အင်္ဂလိပ်ကို မဟာမိတ်အဖြစ် သခင်စိုးက သဘောထားနေခြင်း ကိုလည်း ဗိုလ်မောင်မောင်နှင့် ဗိုလ်အောင်ကြီးက

လက်ယာသွေဖည်ရေးအဖြစ် စွပ်စွဲလိုက်သည်။ ကွန်မြူနစ်များနှင့် တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များမှာ အယူအဆရေးရာတွင် ငြင်းခုံလာကြရာမှ ဆွေးနွေးပွဲ ကို

ရပ်ဆိုင်းလိုက်ကြသည်။ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ကိုကား သဘောတူခဲ့ကြသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို ပြန်လည်တော်လှန်ရမည်ကို သိရှိထားပြီးဖြစ်သော် လည်း အချိန်မကျမီ တပ်မတော်သားများက ထကြွ တိုက်ခိုက်ပြီး

တော်လှန်ရေးမအောင်မြင်မှာကို စိုးရိမ် သဖြင့် ထိန်းသိမ်းလျက်ရှိသည်။ ဘီဒီအေတပ်များကို စစ်ပညာပိုမိုထက်မြက်လာစေရန် ဂရုစိုက်၍ လေ့ကျင့် နေစေသည်။

အပြစ်ပေးအရေးယူခြင်းများ

သခင်စိုး၏ မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများ ကို ဆောင်ရွက်နေရာတွင် သခင်စိုးက စည်းရုံးရေးမှူး များအား

တိုက်ရိုက်ခိုင်းစေသည့်စနစ်ကို အသုံးပြုလေ့ ရှိသည်။ သခင်ကျော်စိန်ကို အဆက်ဖြတ်ခြင်းဖြင့် အရေးယူခဲ့ပြီးနောက် သခင်ကျော်စိန်တို့လူစု အဖမ်းခံ ရသည်။

သခင်ကျော်စိန်တို့လူစုသည် ဂျပန်ကင်ပေတိုင် စစ်ပုလိပ်များအတွက် အလုပ်လုပ်ပေးပါမည်ဟူသော ကတိခံဝန်ဖြင့် ပြန်လွတ်လာကြသည်။ ဂျပန်နှိပ်စက်

ညှဉ်းပန်းမှုကို ကြောက်သဖြင့် ဂျပန်အလိုတော်ရိလုပ် နေကြရသော်လည်း သခင်ကျော်စိန်နှင့် ဆရာရာဂျန် တို့သည် တော်လှန်ရေးစိတ်မကုန်သေးကြောင်း သိရ

သဖြင့် သခင်စိုးက ပြန်လည်စည်းရုံးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ သည်။ သခင်သန်းမြိုင်ကို ကျောက်ဆည်စည်းရုံးရေးမှူး ဘဝက တာဝန်မကျေမှုဖြင့် အဆက်ဖြတ်အရေးယူခဲ့ ရာမှ

ပြန်လည်လက်ခံပြီး သခင်ကျော်စိန်၊ ဆရာရာဂျန် တို့နှင့် ဆက်သွယ်ရေးတာဝန်ကို ပြန်ပေးခဲ့သည်။ သခင်သန်းမြိုင်သည် ငွေရေးကြေးရေးကိစ္စကြောင့်

သတိပေးအရေးယူခြင်းလည်း ခံခဲ့ရသည်။

ကိုကျော်ဝင်းနှင့် ကျိုက်မရော ကိုသွင်တို့က အုပ်စုဖွဲ့ကာ သခင်တင်မြအား ဖယ်ရှားရန် ကြံစည် ခြင်းကိုလည်း သခင်စိုးသည် အရေးယူခဲ့ရသည်။ ကိုကျော်ဝင်းနှင့်

ကိုသွင်ကို ပါတီဝင်အဖြစ်မှ ရပ်စဲပြီး ပါတီလိုလားသူအဖြစ် လျှော့ချလိုက်သည်။ ကိုမြသွင် ကို စည်းရုံးရေးမှူးမှ ရိုးရိုးပါတီဝင်အဖြစ် လျှော့ချ သည်။ ကိုသိမ်းမောင်

(သထုံအမတ်၊ ယခုကွယ်လွန်) နှင့် ကိုကျော်တင့်ကို သတိပေးလိုက်သည်။ သခင်စိုး သည် ပါတီဝင်များအား အရေးယူရပါက အဘယ့် ကြောင့်အရေးယူရကြောင်းကို

မြေအောက်အဆက် အသွယ်များထံ ရှင်းပြပြီး အရေးယူခံရသူများနှင့် အဆက်ဖြတ်ထားကြရန် ညွန်ကြားလေ့ရှိသည်။

သခင်စိုး၏ လက်ဝဲသွေဖည်ရေးအန္တရာယ်စာတမ်း

မြန်မာပြည်သူပြည်သားများသည် ဖက်ဆစ်ဂျပန် တို့၏ စော်ကားနှိပ်စက်မှုကို နေ့ရှိသရွေ့ ခံနေကြရ လေရာ နိုင်ငံရေးအင်အားစုအမျိုးမျိုးသည် ဖက်ဆစ်

တော်လှန်ရေးအတွက် လျှို့ဝှက်ကြံစည်မှုများကို ပြုလုပ် လာကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဗိုလ်မှူးကြီး နေဝင်းတို့၏ သဘောတူညီချက်အရ တပ်မတော်

ခေါင်းဆောင်များသည် တပ်မတော်အတွင်းတွင် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် စည်းရုံးနေကြသည်။ ဦးဗဆွေ၊ ဦးကျော်ငြိမ်းတို့က ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ

အဖွဲ့အမည်ဖြင့် လှုပ်ရှားစည်းရုံးနေသည်။ တပ်မတော် သည် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့နှင့် ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်အချို့ သည်

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်ကြသည်။ သခင်စိုး၏ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့အချို့ နှင့် ပူးပေါင်း၍ ဖက်ဆစ်ကို တိုက်ရမည်ဟူသော

နိုင်ငံရေးသဘောထားကို တရားသေဆုပ်ကိုင်ကာ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် စည်းရုံးနေခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် တပ်မတော်သည် အဆက်အသွယ်

ရသော်လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်၍ မဖြစ်နိုင်ခဲ့ပေ။ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များက ဖိတ်ခေါ်သော်လည်း သခင်စိုးက လက်မခံခဲ့။ သခင်စိုးက တပ်မတော်

ခေါင်းဆောင်များကို ဂျပန်ကိုခေါ်လာသူ မျက်ကန်း မျိုးချစ်များဟု ဝေဖန်ခြင်းကိုလည်း တပ်မတော် ခေါင်းဆောင်များက မကျေနပ်ခဲ့ပေ။

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ နှစ်ဦးပိုင်းတွင် တပ်မတော်က ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို တော်လှန်ပုန်ကန်တော့မည်ဟူသော သတင်းများကို ကွန်မြူနစ်များ ရရှိလာလေသည်။ သခင်စိုးသည်

ဤသတင်းမှန်ကန်ကြောင်း သိသည်နှင့် လက်ဝဲသွေဖည်ရေးအန္တရာယ်အမည်ရှိ စာတမ်းကို ရေးသားတော့သည်။

သခင်စိုး၏ လက်ဝဲသွေဖည်ရေး အန္တရာယ် စာတမ်းတွင် ပါဝင်သောအချက်များမှာ လက်ရှိအခြေ အနေတွင် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလုပ်လို့ မဖြစ် သေးကြောင်း

ဖော်ပြထားသောအချက်များသာ ဖြစ် သည်။ 'လောလောဆယ် အခြေအနေမှာ ဖက်ဆစ် ဂျပန်များကို ပြည်သူလူထုကြီးက လက်နက်ကိုင်တော် လှန်ရန်

အချိန်မကျသေး။ ဂျပန်ဖက်ဆစ်များသည် ပစိဖိတ်စစ်မျက်နှာတွင် ရှုံးနိမ့်နေပြီဖြစ်သော်လည်း မြန်မာပြည်စစ်မျက်နှာတွင် စစ်အင်အားဆုတ်ယုတ် သင့်သလောက်

မဆုတ်ယုတ်သေး။ ဖရိုဖရဲမဖြစ်သေး။ ဖက်ဆစ်ဂျပန်၏အုပ်ချုပ်မှုမှာ ခိုင်မြဲနေဆဲ ဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်က ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို ဦးဆောင်တော်လှန်ကြ မည့်

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအင်အားစုများမှာလည်း တစုတစည်းတည်းမဖြစ်သေး၊ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး အဖွဲ့များ၏ လူထုစည်းရုံးရေးမှာ မကျယ်ပြန့်သေးရုံမျှ မက

တကွဲတပြားစီ ဖြစ်နေသေးသည်။ ထို့ကြောင့် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့အား ချက်ချင်းလက်ငင်း လက်နက် ကိုင်တော်လှန်ရန် နိုင်ငံရေးအရ၊ စည်းရုံးရေးအရ၊ စစ်ရေးအရ

အခြေအနေ မပြည့်စုံသေး။

အခြေအနေမပြည့်စုံသေးဘဲ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်ပါက အင်အားကြီးသောရန်သူကို အင်အားနည်းနေသေးသော မိမိတို့က ချေမှုန်းပစ်ရန်

ဖိတ်ခေါ်ရာ ကြမည်။ တော်လှန်ရေးသမားများက မိမိတို့ကိုယ်ကို ရန်သူ့လက်သို့ အပ်နှင်းရာကြမည်။ ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရန် အသင့်

မဖြစ်သေးသော လူထုနှင့် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး သမားများကို ကင်းကွာစေပြီး လူထုအကူအညီမရ သဖြင့် ရှုံးနိမ့်မှုများကို ကြုံတွေ့နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအဖို့ နိုင်ငံရေး အရ၊ စည်းရုံးရေးအရ အသင့်မဖြစ်သေးမီ ဂျပန်ကို ချက်ချင်း လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်ရန် သဘောထား သည်

လက်ဝဲသွေဖည်ရေးအန္တရာယ်ပင် ဖြစ်သည်။

ဤအန္တရာယ်ကို တားဆီးရမည်။ ဤလက်ဝဲ သွေဖည်ရေးသဘောထားရှိသူများကို ချဉ်းကပ်၍ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးကို စတင်ရန် အချိန်မကျ သေးကြောင်း၊

အချိန်စောင့်၍ လိုအပ်သော နိုင်ငံရေး၊ စည်းရုံးရေး ပြင်ဆင်မှုများကို လုပ်ဆောင်ရဦးမည် ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းပြရမည်' စသည်ဖြင့် လက်ဝဲ သွေဖည်ရေး

အန္တရာယ်စာတမ်းတွင် သခင်စိုးက အကျယ်တဝင့် ရေးသားထားသည်။

ကွန်မြူနစ်များသည် လက်ဝဲအန္တရာယ်စာတမ်းကို စာကူးစက်ဖြင့် လှည့်၍ ယင်းတို့၏ မြေအောက် ကလာပ်စည်းဝင်များသို့ ချက်ချင်း ဝေငှသည်။

တပ်မတော်အတွင်းသို့လည်း ဗိုလ်သိန်းတန်မှတစ်ဆင့် ဖြန့်ဝေသည်။ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များမှာ ဂျပန် တို့ စောင့်ကြည့်နေသည့်အန္တရာယ်ကြားမှ ဖက်ဆစ်

ဆန့်ကျင်ရေးကို တပ်မတော်အတွင်းတွင် လျှို့ဝှက်စွာ စည်းရုံးပြင်ဆင်နေရခြင်းဖြစ်ရာ သခင်စိုး၏စာတမ်း သည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးစည်းရုံးမှုများကို များစွာ

ကျဆင်းစေခဲ့သည်။ သခင်စိုး၏စာတမ်းကိုသာ ဂျပန် လျှို့ဝှက်စစ်ပုလိပ်များရရှိသွားပါက တပ်မတော်၏အစီ အစဉ်ကို ကြိုတင်သိရှိသွားနိုင်သည့် အန္တရာယ်နှင့် လည်း

ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် တပ်မတော်အတွင်းမှ ပြည်သူ့အရေး တော်ပုံပါတီ ခေါင်းဆောင်များဖြစ်ကြသော ဗိုလ်အောင် ကြီး(ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း)နှင့် ဗိုလ်မောင်မောင်(သံ

အမတ်ကြီးဟောင်း)တို့သည် ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ပထမပတ်တွင် သခင်တင်မြနှင့်တွေ့ဆုံ၍ သခင်စိုး၏ လက်ဝဲသွေဖည်ရေးအန္တရာယ်စာတမ်းကို ပြင်းထန်စွာ

ကန့်ကွက်ပြစ်တင်ကြသည်။ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင် များနှင့် သခင်စိုး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကိုလည်း ကြိုတင်ညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည်။

ဘီအိုင်အေတပ်များကို ဖျက်သိမ်းပြီး ဘီဒီအေ တပ်များ ဖွဲ့စည်းစဉ်က ဘီဒီအေတပ်တွင် မပါဝင်ခဲ့ သော ရဲဘော်များရှိနေခဲ့ရာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ အမိန့်အရ

ဗိုလ်ကျော်ဇော (ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း/ တောခို)သည် ထိုရဲဘော်များကို စုစည်းထားခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ထိုရဲဘော်များအား ဖက်ဆစ်

တော်လှန်ရေးအတွက် တာဝန်ပေးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ထိုရဲဘော်များသည် ပဲခူး၊ သထုံနှင့် ဒလဒေသများတွင် လူနှင့် လက်နက်များကို ကြိုတင်စုဆောင်းထားခဲ့

ရသည်။

ကွန်မြူနစ်များသည် ဗိုလ်ကျော်ဇော၏ လက်အောက်တွင် စုစည်းနေသော ထိုရဲဘော်များကို လည်း ဆက်သွယ်စည်းရုံးခဲ့သည်။ ထိုသူများမှာ ကိုကြီးမြင့်၊

ကိုဖေညွန့် (တောခို၊ သန့်ရှင်းအမတ်၊ ၁၉၅၉ ခုနှစ်၊ သထုံတွင်ကျဆုံး)၊ ကိုသောင်းအေး (ကွယ်လွန်)၊ ကိုသာရီ(သထုံတွင် ဂျပန်အသတ်ခံရ)၊ ကိုထွန်းစိန်နှင့်

ကိုသိန်းဆိုသူတို့ ဖြစ်သည်။

တပ်မတော်သည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် လျှို့ဝှက်ဆောင်ရွက်နေရာတွင် နိုင်ငံရေးဝါဒကို ရှေ့တန်းတင်၍ စည်းရုံးလျက်ရှိသော ကွန်မြူနစ်များ နှင့် မကြာခဏ

အငြင်းပွားခဲ့ရသည်။ ကွန်မြူနစ်များ ၏ လုပ်ဆောင်ချက်သည် အခါများစွာတွင် တပ်မတော် ၏တော်လှန်ရေးကို အဟန့်အတားဖြစ်စေခဲ့သည်။ သို့သော်

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် အစစအရာရာ သည်းညည်းခံ၍ တပ်မတော်၊ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ ပါတီနှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့ကို စုစည်း၍ ဖက်ဆစ် တိုက်ဖျက်ရေး

ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်ကို ဖွဲ့စည်းနိုင်ရန် ကြိုးစားခဲ့လေသည်။

သမိုင်းဆိုင်ရာအမြင်အရ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဦးဆောင်၍ မြေအောက်ကလာပ်စည်းဖွဲ့ခြင်းကို အချို့က ပထမ ကွန်ဂရက်ဟု ဆိုသည်။

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် ဖွဲ့စည်းခြင်း

ဂျပန်ဝင်လာသည့် ၁၉၄၂ ခုနှစ်မှသည် ၁၉၄၃ ခုနှစ် တစ်နှစ်လုံးအထိ လက်ဝဲအင်အားစု နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအတွက်

တသီးတခြားစီ စည်းရုံးလှုပ်ရှားနေခဲ့ကြသည်။ ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီ၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ တပ်မတော်၊ သခင်ကျော်စိန်တို့လူစု စသည်တို့မှာ အဆက်အစပ်

မရှိခဲ့ကြပေ။ အဆက်အစပ်မရှိရုံသာမက တစ်စုနှင့် တစ်စု ဂိုဏ်းဂဏသဘောထားများလည်း ရှိနေခဲ့ကြ သည်။ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး ရည်ရွယ်ချက်တူညီစေ ကာမူ

နိုင်ငံရေးအယူအဆ၊ လုပ်နည်းလုပ်ဟန်ကွဲပြားမှု များကြောင့် တစ်စုနှင့်တစ်စု စည်းရုံးညီညွတ်မှု မရှိခဲ့ပေ။

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ၏ အကြံပေးချက်အရ ဖက်ဆစ်များကို အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုတည်းဖြင့် တိုက်ဖျက်ကြရန် သဘောတူညီမှု

ရလာကြသည်။ ဩဂုတ်လ ပထမပတ်ထဲတွင် ဗမာ့ တပ်မတော်၊ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များသည်

အင်းယားကန်အနီးရှိ သခင်နု (ဂျပန်ခေတ် အစိုးရ အဖွဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဌာနဝန်ကြီး)နေအိမ်၌ လျှို့ဝှက်စွာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြပြီးနောက် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး အဖွဲ့ချုပ်

(Anti Fascist Organization - A.F.O) ကို မြေအောက်တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအသွင်ဖြင့် လျှို့ဝှက်စွာ ဖွဲ့စည်းလိုက်ကြသည်။

ထိုဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့ချုပ်တွင် ဗမာ့ တပ်မတော်မှ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်လကျာ်၊ ဗိုလ်နေဝင်း၊ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီမှ သခင်မြ၊ ကိုဗဆွေ၊

ကိုကျော်ငြိမ်းတို့နှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ သခင် စိုး၊ သခင်သန်းထွန်း၊ သခင်ချစ်တို့ ပါဝင်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ချုပ်၏

ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်လည်းကောင်း၊ သခင်သန်းထွန်းကို အတွင်း ရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း တင်မြှောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအစည်းအဝေးတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက သူ

ကိုယ်တိုင်ရေးယူလာသောစာတမ်းကို တင်ပြခဲ့ရာ အဖွဲ့ချုပ်၏ ကြေညာချက်အမှတ်(၁)အဖြစ် ထုတ်ပြန် ရန် အားလုံးက သဘောတူဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ယင်း

ကြေညာချက်ကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ခွဲများ၊ မြေအောက် တော်လှန်ရေးကလာပ်စည်းများ လျှို့ဝှက်စွာ ဖွဲ့စည်း၍ ဖြန့်ချိဝေငှကြသည်။

ထို့နောက် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး အဖွဲ့ချုပ် (A.F.O)ကို ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ် ဟူ၍ အမည်ပြောင်းလဲခဲ့ပြန်သည်။ သို့သော် အင်္ဂလိပ်

အမည်ကိုမူ (A.F.O) ဟူ၍သာ သုံးစွဲခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင်လည်း မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်နှင့် စစ်တပ်များက (A.F.O)

ဟူ၍သာ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဖက်ဆစ် တိုက်ဖျက်ရေးပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်သည် တပ်မတော်မှ လက်ရွေးစင်လူငယ်များ၊ အာရှလူငယ်အဖွဲ့ဝင်များ၊ အဖွဲ့အစည်းပေါင်းစုံမှ

စေလွှတ်သည့် အမာခံလူငယ် များအား အခြေခံစစ်ပညာသင်တန်းနှင့် နိုင်ငံရေး သင်တန်းကို လျှို့ဝှက်၍ ပို့ချခဲ့ကြသည်။

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်ဂ ၏ ပထမဆုံးကြေညာချက်မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ် သည်။

'နယ်ချဲ့ဖက်ဆစ် ဓားပြ ဂျပန်လူရိုင်းများကို မောင်းထုတ်ကြလော့'

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်၏ ကြေညာချက်အမှတ်(၁)

ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငါတို့ပြည်သူပြည်သား အပေါင်းတို့သည် နယ်ချဲ့ဖက်ဆစ်ဂျပန်၏ လက် အောက်တွင် ပြားပြားဝပ်နေရကြောင်း၊ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ

ငါတို့လူမျိုးများ အအိပ်ကြောင့်ကြ၊ အစားကြောင့်ကြ၊ အသွားကြောင့်ကြ ဖြစ်နေရပေသည်။ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ဂျပန်စစ်ပုလိပ်၊ ဂျပန်စစ်သား၊ ဂျပန်ကုန်သည်၊ ဂျပန်

နောက်လိုက်တို့၏ ညှဉ်းဆဲမှု၊ ကလိမ်ကျမှုတို့ကို ခံနေရ ပေသည်။ ငါတို့ပစ္စည်းတွေသိမ်း၊ အိမ်တွေအရမ်းနှင်ချ၊ ငါတို့အမြတ်တနိုးကိုးကွယ်နေတဲ့ ဘုရားကျောင်း၊ ကန်၊

ချတ်(ခ်ျ)ဘုရားရှိခိုးကျောင်းမှန်း၊ ဗလီများမှန်းမသိ၊ ထိပ်ခေါက်ချင်ခေါက်၊ ခေါင်းပုတ်ချင်ပုတ်၊ ပါးရိုက်ချင် ရိုက်၊ မိန်းမတွေကို အဝတ်ချွတ်ရှာလိုရှာ၊ မုဒိမ်းကျင့်

လိုကျင့်၊ ဖာလုပ်ခိုင်းလိုခိုင်း၊ ဗိုက်တစ်လုံးနှင့် ပစ်ထား လိုထား၊ ငါးပိ၊ ငါးခြောက်၊ ဆန်၊ ဆီ၊ အာလူး၊ ဝါဂွမ်း၊ အတွင်းပစ္စည်းရော၊ အပြင်ပစ္စည်းရော သူတို့လက်ထဲ

ထား၊ ဈေးတွေ ကမောက်ကမဖြစ်ချင်တိုင်း ဖြစ်အောင် လုပ်၊ ငါတို့ အများစားရမယ့်ပစ္စည်းတွေကျတော့ ဂျပန် တွေက တန်ဖိုးမရှိတဲ့စက္ကူတွေနဲ့ ဈေးပိုပေး၊ ငါတို့

ပိုက်ဆံဖြစ်မယ့် ဆန်၊ ဆီ၊ ဝါဂွမ်း အစရှိသည်ကျတော့ အတင်းအဓမ္မ မတန်တဆဈေးနှိမ်သိမ်း၊ သိမ်းတာမှာ လည်း ဗမာတွေလိုတာကို ဘာမှမချန်၊ သူတို့လိုတာ

လောက်သာ သိပြီး နွားတွေ၊ မြင်းတွေ၊ လှည်းတွေ၊ ကားတွေ အရမ်းသိမ်း၊ အရမ်းသယ်၊ လူတွေ အတင်း ကူလီလုပ်ခိုင်း၊ တိုတိုပြောရလျှင် ကျုပ်တို့လူမျိုးတွေ

ခွေးလုံးလုံးဖြစ်နေပြီး ဂျပန်မြင်တိုင်း ခေါင်းညိတ် လိုက်ရတာ အမောပဲ။

ဒါ ဘယ့်နှယ်လုပ်မလဲ၊ ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို သည်းမခံနိုင်တဲ့ ကျုပ်တို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း နိုင်ငံပ အင်အားစုနှစ်ရပ်ပေါင်းပြီး အထက်မှာပြထားတဲ့

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ကြီး ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီ။

ဘယ်လိုရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ ဒီအဖွဲ့ကြီးကို ဖွဲ့ လိုက်သလဲ၊ အောက်ပါအတိုင်းပဲ။

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့ချုပ်၏ စည်းမျဉ်းနှင့် လုပ်ငန်းစဉ်

(၁) ပထမ ဂျပန်နယ်ချဲ့ဖက်ဆစ်စစ်တပ်နှင့် နောက် ကပါတဲ့ ဂျပန်ကုမ္ပဏီကြီးငယ်တွေကို မောင်းထုတ် ပစ်ရမယ်။ ဂျပန်နဲ့ နောက်လိုက်တွေကိုလည်း

ဖြုတ်ပစ်ရမယ်။

(၂) မြန်မာပြည်သူပြည်သားအလိုကျ လွတ်လပ်တဲ့ မြန်မာပြည်သူပြည်သားနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေကို ရေးဆွဲရမယ်။ ဘယ်လိုရေးဆွဲရမလဲ။

အောက်ပါအချက်တွေပါရမယ် -

(က) ပုဂ္ဂိုလ်လွတ်လပ်ခွင့်၊ ဂျပန်စစ်ပုလိပ် အရမ်း ဆွဲ၊ အရမ်းအဖမ်းခံနေရတဲ့ အခုလို ပုဂ္ဂိုလ် လွတ်လပ်ရေးမျိုးမဟုတ်။

(ခ) လွတ်လပ်စွာတွေးတောခွင့်၊ အဓိပ္ပာယ်က လွတ်လွတ်လပ်လပ် မိမိယူချင်တဲ့ဝါဒကို ဆိုလိုတယ်။ ကောင်းတဲ့ တရားတဲ့ဝါဒ၊ ဆိုးတဲ့ ဝါဒမဟုတ်။ အခု

ခင်ဗျားတို့ ကောင်းမှန်း တရားမှန်းသိပေမယ့် ဇွတ်မှိတ်ပြီး ခင်ဗျား တို့ ယုံကြည်မှုတွေကို ဖျက်ဆီးနေရတယ် မဟုတ်လား။ ဒါကတော့ မထူးဆန်းပါဘူး။

သူတို့ဂျပန်တွေမှာလည်း လူတွေဟာ အမှန်၊ အကောင်းတရားတာ ထင်တိုင်း မယုံကြည် ရဘူး။

(ဂ) လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ ရေးသားခွင့်၊ ဖော်ပြခွင့်၊ သတင်းစာက ဘယ်နှစောင် ထုတ်၊ ဘာတွေသာရေး၊ ရေဒီယိုက ဘာတွေ ကိုသာပြော၊ ဘာတွေသာ

နားထောင်၊ ဘာ စကားတွေသာပြော၊ ကိုယ့်အကျိုးမပါဘဲ မဟာအရှေ့အာရှတိုက် သာတူညီမျှခံစား ရေးနယ်ပယ်တို့၊ ဘူရှီဒို လူရိုင်းဝါဒတို့ အစ ရှိသည်ကို

နင်းကန်ပြီး ချီးမွမ်းရတဲ့ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ ရေးသားခွင့်၊ ဖော်ပြခွင့်မျိုးမဟုတ်။

(ဃ) လွတ်လပ်စွာ အသင်းအပင်း အဖွဲ့အစည်း စည်းရုံးခွင့်၊ စည်းဝေးခွင့်၊ စီတန်းလမ်း လျှောက်ခွင့်၊ ယခုအခါ ဂျပန်မကြိုက်လျှင် ဘာအသင်းမှ မထောင်ရ။

အရင်တုန်းက အလုပ်သမား၊ လယ်သမား၊ ကျောင်းသား အသင်းတွေ ဘယ်ရောက်ကုန်သလဲ၊ လွတ် လွတ်လပ်လပ် အသင်းမဖွဲ့ရ၊ စည်းလည်း မစည်းဝေးရ၊

စီတန်းလမ်းလျှောက်ခွင့် ကိုယ် လိုချင်တာလည်း မေ<ြွကးကြော်ရ။ စာပေါ်မှာ ရှိတဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ အုပ်ချုပ် ရေးဥပဒေ

လွတ်လပ်ရေးမျိုးမဟုတ်ဘူး။

(င) လွတ်လပ်စွာ မိမိကြိုက်နှစ်သက်ရာ ဘာသာ တရားကို ကိုးကွယ်ချင်ကိုးကွယ်၊ မကိုးကွယ် ချင်နေ၊ နိုင်ငံအစိုးရဆိုတာ ဘာသာရေးမှာ ကြားနေရမယ်။

သာတူညီမျှ သဘောထား ရမယ်။ ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးမှာ ဒီစနစ်ကို လိုက်နာနေကြတဲ့အတိုင်း ဗုဒ္ဓဘာသာလူမျိုး၊ တိုင်းပြည်အချင်းချင်းဆိုပြီး ဘုန်းကြီးမှန်း မသိ၊

ဘုရားမှန်းမသိ၊ တန်ဆောင်းမှန်းမသိ၊ ဘုရားပုထိုး ကျောင်းကန်တွေ ဖျက်ဆီး မီးတိုက်၊ ဖိုခုံလောက်လုပ်၊ လမ်းခင်း၊ ဖင်ခု ထိုင်၊ မြင်းဇောင်းဆောက်၊ ဘုန်းကြီးတွေ

ခေါင်းခေါက်လိုခေါက်၊ သစ်ပင်အတက်ခိုင်း လိုခိုင်း၊ ကြွက်သတ်ခိုင်းလိုခိုင်းဆိုတဲ့ ဂျပန် သာသနာပြုနည်းမျိုးကိုတော့ မလိုချင်ဘူး။ ကျုပ်တို့ဘာသာကျုပ်တို့

လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကိုးကွယ်ပါရစေ။ မတူချင် နေပါစေ။

(စ) နေအိမ်၊ ကျောင်းတိုက်၊ ချတ်(ခ်ျ)ဘုရားရှိခိုး ကျောင်း၊ ဗလီ စသည်တို့ကို မတရားသဖြင့် နှောင့်ယှက်ကျူးလွန်ခြင်းမှ ကင်းလွတ်ခွင့်။

(ဆ) မတရားသဖြင့် ဖမ်းဆီးခြင်း၊ ချုပ်နှောင်ခြင်း မှ လွတ်လပ်ခွင့်၊ ဂျပန်စစ်ပုလိပ်ကလည်း ဖမ်း၊ ဂျပန်စစ်သားကလည်း ဖမ်း၊ ဂျပန်

နောက်လိုက်တွေကလည်း ဖမ်း၊ ပါးရိုက်၊ ချုပ်ထား၊ ကျိုးကန်းအောင် သေအောင်ည§ဉ်း၊ အဲဒီလို လွတ်လပ်ရေး မဟုတ်ဘူး။

(ဇ) စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးရာတွင် မတရား နှိပ်စက်ည§ဉ်းဆဲမှုများမှ လွတ်လပ်ခွင့်၊ ဥပမာ အဆမတန်ကြီးသော သီးစားနှုန်း ငွေတိုး ကြီးစနစ်၊ မမျှမတ

တရားလွန်ကောက်ခံရေး စနစ် စသည်တို့မှ လွတ်ကင်းချမ်းသာခွင့်။

(ဈ) လူမျိုး၊ ဘာသာ၊ လိင်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ အဆင့်အတန်းခွဲခြားမှုများမထားခြင်း၊ နိုင်ငံ အတွင်း အလုပ်အကိုင်မှန်သမျှ လူတိုင်း လူမျိုး ဘာသာ ကျား၊ မ

မရွေး အစွမ်း အလျောက် ရရှိပိုင်ခွင့်၊ လူမျိုးချင်း၊ ဘာသာ ချင်း၊ ယောက်ျားနှင့် မိန်းမ နှိမ့်ချသည့် အထိမ်းအမှတ် အခေါ်အဝေါ် အမည်နာမ စရိုက် အကျင့်အကြံ၊

စာအုပ်၊ ပေစာ၊ ရာဇဝင် အမှတ်အသားအားလုံး နိုင်ငံ အစိုးရက တားမြစ်ပေးရမည်။

(ည) အလုပ်ကြမ်းသမား၊ အလုပ်နုသမားတို့ သင့်လျော်ရာ အလုပ်သမားများကို လုပ်ကိုင် ခွင့်၊ ပညာတတ် အလုပ်လက်မဲ့၊ ရိုးရိုး အလုပ်လက်မဲ့ အစရှိသည်တို့

မရှိစေရ။ ရပြီး သားအလုပ်အကိုင်ကိုလည်း အကြောင်းမဲ့ မပြုတ်စေဘဲ မြဲမြဲ ရရှိနိုင်ခွင့်ရှိရမည်။

(ဋ) ကျွဲ၊ နွား စားကျက်၊ ထင်း၊ နေအိမ် ဆောက်ရန် သစ်၊ ဝါးများ အခမဲ့အသုံးပြုခွင့် နှင့် အိမ်သုံးအတွက် ငါးဖမ်းခွင့် ရှိရမည်။

(ဌ) အစိုးရနှင့် ကုမ္ပဏီ အစရှိသည်တို့တွင် လုပ်သားများအားလုံး တရားမျှတစွာ ကန့်သတ်ထားသော အခ၊ အလုပ်ချိန်၊ အလုပ်နားရက်များ ကျန်းမာရေးနှင့်

ညီမျှ အောင် ထားရှိရမည်။

(ဍ) လူမျိုးဘာသာ လိင်ပစ္စည်းအခြေအနေမရွေး ပညာသင်ခွင့်၊ အတော်ဆုံးသာ ထိပ်ဆုံး ရောက်ရမည်၊ ဆင်းရဲချမ်းသာမရွေး တော် သူမှန်သမျှ

ထိပ်တက်စေရမည်။

(ဎ) ဘာသာ၊ စာ၊ စကား ခြားနားသူများအဖို့ မိမိတို့ ဘာသာအယူများအတိုင်း နေနိုင်ခွင့်။

(ဏ) ကရင်၊ ရှမ်း၊ ပလောင်၊ တောင်သူ၊ ကချင်၊ ချင်း၊ မွန်၊ တရုတ်၊ ကုလား စသော လူနည်း စုများ၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုဆက်ဆံ ရေး

အခွင့်အရေးများကို အစိုးရက အထူး စောင့်ရှောက်ပေးခြင်း။

(၃) အိုစာ၊ နာစာ၊ အထိအခိုက် လျော်ကြေး၊ အလုပ် လက်မဲ့ ထောက်ပံ့ကြေး အစရှိသည်တို့ကို နိုင်ငံ တော်အတွင်း လုပ်သားမှန်သမျှ ရခွင့်ရှိရမည်။

(၄) အောက်ကျနောက်ကျဖြစ်နေတဲ့ ကရင်၊ ကချင်၊ ချင်း အစရှိသည်တို့ကို တစ်မျိုးလုံးရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့် အတန်းကို ရောက်အောင် လုပ်ပေးရမည်။ ၎င်း

တို့ထံမှရတဲ့ အခွန်ငွေများကို ၎င်းတို့အတွက်သာ သုံးရမည်။ ဒါတင်မကသေး၊ လိုနေသေးလျှင် အစိုးရ ဗဟိုရန်ပုံငွေထဲက ထုတ်ယူသုံးရမည်။

(၅) တိုးတက်သော ပညာရေးစနစ်ကို တီထွင်ရမည်။ တစ်ပြည်လုံးမှာ ဂျပန်ကျောင်းတွေ ဖွင့်ပြီး ကျောင်းသားလူငယ်တွေကို သူလျှိုလုပ်ခိုင်းနေတဲ့

ပညာရေးမျိုး မဟုတ်ရ။

(၆) စကောလားရှစ် ဆုငွေများ၊ ပညာတော်သင် စရိတ်များ၊ အစိုးရအထောက်အပံ့ ပညာရှာဖွေရန် အခွင့်အလမ်းကောင်းများအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ

လောကဓာတ်ပညာ၊ ခေတ်ပညာ၊ ကမ္ဘာ့ ယဉ်ကျေးမှုပညာများကို တိုးတက်အောင် လုပ်ရ မယ်။ လောကဓာတ်ဆရာကြီးတွေ၊ တက္ကသိုလ်

ပါမောက္ခကြီးတွေ၊ ဓာတုဗေဒဆရာတွေ၊ ပညာရှိ တွေ၊ နည်းသစ်ထွင်သူတွေ ထွက်အောင် လုပ်ရ မယ်။ ရှိပြီးသား ပညာရှိတွေကိုလည်း နိုင်ငံရဲ့ သစ္စာကို စောင့်သိလျှင်

ကောင်းစွာ ချီးမြှောက် ရမယ်။

(၇) တက်ခေတ်နဲ့လျော်ညီတဲ့ လယ်မြေစနစ်ကို စီမံ ရမယ်။

(၈) သတ်မှတ်ထားသော အခွန်ကောက်ခံရေးစနစ် တီထွင်ရမယ်။

(၉) တိုးတက်တဲ့ ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ အလုပ်သမား စည်းမျဉ်းကို အသုံးပြုရမယ်။

(၁ဝ) နိုင်ငံကို သစ္စာဖောက်တဲ့လူတွေရဲ့ပစ္စည်းမှန် သမျှ အ<ြွကင်းမရှိ အလေမရှိ သိမ်းရမယ်။

(၁၁) အများပြည်သူတို့ဆန္ဒလိုက်လျောတဲ့ အဂတိ မလိုက်စား၊ တရားသဖြင့် အုပ်ချုပ်ရေးကို ထွင် ရမယ်။

(၁၂) အပြစ်မရှိဘဲ အပြစ်ခံသူခံရ၊ အပြစ်ရှိသူ အပြစ် လွတ်၊ ဥပဒေရှိပါလျက်နဲ့ တရားစရိတ်မတတ် နိုင်၍ အခွင့်အရေးမရ။ မှန်မှန်းသိလျက်

သက်သေမပြနိုင်၍ လက်ပိုက်ကြည့်နေရ၊ အချိန် တွေ ဆွဲချင်တိုင်းဆွဲပြီး တရားစစ်လိုကစစ် အစ ရှိသည်အားဖြင့် လွန်စွာချွတ်ယွင်းနေသော လက်ရှိ

ဥပဒေတရားရုံးစနစ်တွေကို သေသေ ချာချာပြောင်းလဲပစ်ရမည်။ အပြစ်ရှိရင် ကလဲ့ စားချေရုံလောက်သာ စိတ်ကူးပြီး ပြုပြင်ဖို့ စိတ် မကူးတဲ့ အပြစ်ပေးနည်းစနစ်၊

လောကငရဲနဲ့ တူတဲ့ ထောင်အုပ်ချုပ်ရေးတွေကို ပြုပြင်ပေးရ မယ်။

အထက်ပါအချက်တွေကို ကျုပ်တို့နိုင်ငံက မလုပ် နိုင်ရင် ကျုပ်တို့တစ်တွေ မတိုးတက်နိုင်ဘူး။ တကယ့် သာတူညီမျှခံစားရေး မရှိနိုင်ဘူး။

အထက်ပါအချက်တွေကို ဂျပန်ဖက်ဆစ်လူရိုင်း တွေ မြန်မာပြည်မှာရှိနေသမျှ ကျုပ်တို့မရနိုင်ဘူးမှတ်။ သူတို့ရှိနေသမျှ မြန်မာပြည်ဟာ စစ်ဘေးနဲ့တွေ့နေမှာပဲ။

သူတို့ကို စစ်ကြေးပေးနေရမှာနဲ့ ကျုပ်တို့ စားဖို့၊ ဝတ် ဖို့၊ တိုးတက်ဖို့ အခွင့်အလမ်းတွေကို ရမှာမဟုတ်ဘူး။

ဒါကြောင့် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တွေကို မောင်းထုတ်ရ မယ်။ ဘယ်လိုမောင်းထုတ်ရမလဲ။

အောက်ပါအချက်တွေကို လူထုအလိုက် စည်းရုံး ပြီး လုပ်ရမယ်။

(၁) ဖက်ဆစ်ဂျပန် ဓားပြတပ်သုံးတဲ့ မီးရထား လမ်း၊ မော်တော်ကားလမ်း၊ တံတားတွေကို ဖျက်၊ သူတို့ပစ္စည်းတွေ မီးရှို့ဖျက်ဆီးလုယူ။

(၂) ဖက်ဆစ်ဓားပြတပ် စစ်မတိုက်နိုင်အောင် လမ်းဖောက်တာတွေကို မကူညီကြနဲ့။ အလုပ်သမားတွေ သပိတ်မှောက်၊ ရသမျှ လက်နက်တွေနှင့် ကိုင်ထ။

(၃) ကျွဲ၊ နွား၊ တိရစ္ဆာန်၊ ယာဉ်များ၊ လှေတွေကို အသိမ်းမခံနဲ့။ ဝှက်ထားကြ။ အစား အသောက်တွေ ဝှက်ထားကြ။

(၄) ဂျပန်နောက်လိုက် သစ္စာဖောက် ဗမာတွေ ကို သတ်ပစ်ကြ။

(၅) ဗမာ့တပ်မတော်စစ်သားတွေက သူပုန် ပြောက်ကျားနည်းအရ ဂျပန်ဖက်ဆစ် လူရိုင်းတွေကို တိုက်ကြ။

(၆) ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်အား ဖက်ဆစ်ရန်သူများရဲ့သတင်းများကိုပေး၊ ဖက်ဆစ်ရန်သူတွေကို မမှန်သတင်းပေး။

(၇) ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ခွဲတွေ၊ စစ်တပ်တွေဖွဲ့ကြ၊ လယ်သမား၊ အလုပ် သမား အစည်းအရုံးတွေဖွဲ့ကြ။

(၈) တစ်တိုင်းတစ်ပြည်လုံး အဖွဲ့အချင်းချင်း၊ လူမျိုးအချင်းချင်း မကွဲကြနှင့်၊ ညီရင်း အစ်ကိုလို အလုပ်လုပ်ကြ။

အထူးမှတ်ရန်

ငါတို့သည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကိုသာ မုန်း၏။ ဖက်ဆစ် ဂျပန်က ဗမာတွေ အာရှတိုက်သားတွေကိုသာ ညှဉ်းဆဲ သည်မဟုတ်။ သူတို့ဂျပန်ပြည်မှာလည်း ပြည်သူ

ပြည်သားများကို ညှဉ်းဆဲကြတယ်။ ဂျပန်ပြည်မှာ တောကမိန်းကလေးတွေကို ကြွေးတင်လို့ မိန်းမရွှင်လုပ် ဖို့ အရောင်းအဝယ်လုပ်ကြရတယ်။

အလုပ်သမားတွေ ကို ဖိစီးနှိပ်စက်တယ်။ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး တကယ့် စိတ်ရှိသူတွေကို ဖမ်းဆီးထားတယ်။

ဘယ်သူတွေအတွက်လဲ၊ ဂျပန်ပြည် အဌေးဆုံး ငွေကြေးရှင် သူတို့ဘုရင်ကြီးခေါင်းဆောင်တဲ့ မစ်ဆူဝီ၊ မစ်ဆူဘီရှီ၊ ဆူမီတိုမီ အစရှိတဲ့ ဓနရှင်ကုမ္ပဏီသူဌေး ကြီးတွေနဲ့

စစ်တပ်မှ အကြီးအကဲတွေ ကောင်းဖို့ အတွက်ပဲ။ မြန်မာပြည်မှာရှိတဲ့ အမ်ဘီကေ၊ အမ်အက်စ် ကေဆိုတာ သူတို့ပေါ့။

ဂျပန်ပြည်မှာ လူတွေဆူမှာစိုးတော့ စိတ်ပြောင်း သွားအောင် တခြားသွား စစ်တိုက်တယ်။ သူတို့ စီးပွားရေးလက်ဝါးကြီးအုပ်ဖို့ နယ်သစ်တွေ ရှာကြ တယ်။

ဂျပန်ပြည်သူပြည်သားတွေကိုလည်း မစားရ ဝခမန်းတွေဟောပြီး ခေါ်ခဲ့တယ်။ ငါးပိ၊ ငါးခြောက်၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်အထိ လုပ်ခိုင်းတယ်။ စစ်သားတွေ ကို

မျက်စိမှိတ်ပြပြီး လုပ်ချင်ရာလုပ်တာကို ကြည့်နေ တယ်။

အဲဒီတော့ အမှန်က ဂျပန်လူမျိုးတွေက မဆိုး၊ ဂျပန်ဖက်ဆစ်တွေသာ ဆိုးတယ်။ ဒါကြောင့် စစ်ရှုံးမှ သူတို့ဂျပန်မှာ ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်နေတဲ့ သူတော် ကောင်းတွေ

အာဏာရကြမှာ။ အဲဒီတော့ သူတို့စစ်ရှုံး အောင် အထက်ပါအချက်တွေလုပ်။ ဂျပန်စစ်သား များကိုချော့ပြီး ကိုယ့်လူသူ့ဘက်သားဖြစ်အောင်လုပ်။ ထွက်ပြေးလာတဲ့

ဂျပန်စစ်သားများကို ကောင်းကောင်း ကျွေးမွေး ဝှက်ထားကြ၊ ပြီးတော့ ငါတို့ရှိရာပို့၊ ဂျပန် ပြည်တွင်လည်းကောင်း၊ ငါတို့မဟာမိတ် တရုတ်တပ် များတွင်လည်းကောင်း

ဂျပန်လူမျိုးတော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့ထားပြီး မဟာမိတ်များနှင့်အတူ ဂျပန်ဖက်ဆစ် စနစ်ကို အနည်းနည်း တိုက်ဖျက်လျက်ရှိသည်။ ယခု အခါ ၎င်းတို့၏

ဝါဒဖြန့်မှုကြောင့်လည်းကောင်း၊ စစ် မတိုက်လိုသောကြောင့်လည်းကောင်း ဂျပန်စစ်သား အများအပြားသည် စစ်မြေပြင်မှ ထွက်ပြေးနေကြပြီ။ ထို့ကြောင့် တစ်ဦးစ၊

နှစ်ဦးစ ဂျပန်များကိုတွေ့က မသတ်ဖြတ်ဘဲ ကိုယ့်လူဖြစ်အောင်လုပ်ကြ။ တွေ့သည့် ဂျပန်အနည်းငယ်မျှကို သတ်ဖြတ်ရုံနှင့် ဂျပန်ဖက်ဆစ် များ စစ်မရှုံးနိုင်။ သူတို့

ရိက္ခာတွေဖြတ်၊ ခဲယမ်းမီး ကျောက်ကုန်၊ လမ်းပန်းအသွားအလာပြတ်မှသာ စစ် မတိုက်နိုင်တော့ဘဲ မြန်မာပြည်က ထွက်ပြေးကြမယ်။

မြန်မာပြည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့ချုပ်၏ အောင်လံတော်သည် အနီရောင်ပေါ်တွင် ကြယ်ပွင့်ကို လက်ဝဲအထက်ထောင့်တွင် တပ်ဆင်ထားသည့် အောင်

လံတော်ဖြစ်စေရမည်။ အဘယ့်ကြောင့် အနီကြယ်ကို အသုံးပြုထိုက်ပါသနည်း။

(၁) အနီရောင်သည် ရဲရင့်ခြင်း အထိမ်းအမှတ် ဖြစ်၏။

(၂) လူထုများ၏ အရောင်အဆင်းလည်းဖြစ်၏။

(၃) ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အားလုံးသောလူမျိုးအပေါင်း တို့၏ သွေးစည်းရေးလည်း မည်၏။

(၄) ထင်ရှားပေါ်လွင်ပြီးလျှင် အလွယ်တကူ လည်း သိမြင်နိုင်၏။

(၅) ကြယ်ပွင့်အဓိပ္ပာယ်သည် လွတ်လပ်ရေးကို လည်းကောင်း၊ တိုးတက်သောယဉ်ကျေးမှု ကိုလည်းကောင်း လမ်းညွန်ရာ ကြယ် တာရာအဖြစ်ကို

ဆောင်နေသည်။

ငါတို့တစ်မျိုးလုံးသည် အနီရောင်နှင့် ကြယ်ပွင့် အောင်လံတော်ကို လွှင့်ထူ၍ တကယ့်လွတ်လပ်ရေး စခန်းသို့ အတူတကွ ချီတက်ကြကုန်အံ့။

ရဲဘော်တို့ -

လွတ်လပ်လိုသလား၊ ငြိမ်းချမ်းလိုသလား၊ ဝဝလင်လင် စားလိုသလား၊ ခိုးသား ဓားပြဘေး မှ ကင်းလွတ်လိုသလား၊ နယ်ချဲ့ဖက်ဆစ်ဂျပန်

လူရိုင်းတပ်တွေကို မောင်းထုတ်ကြ။

လွတ်လပ်တဲ့ ပြည်သူ့အစိုးရ ထောင်ကြ။

သွေးစည်းရေး၊ လွတ်လပ်ရေး၊ အဝတ် အစား၊ ငြိမ်ဝပ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတို့ကို အရ ဆောင်ယူကြလော့။

ဖက်ဆစ်ဝါဒကို ဖျက်ဆီးလော့။

ဒီမိုကရေစီ မဟာမိတ်အဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်း လော့။

ဖက်ဆစ်ဝါဒကို ဖျက်ဆီးလော့။

ဒီမိုကရေစီ မဟာမိတ်အဖွဲ့နှင့်

ပူးပေါင်းလော့...။

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်

x x x

အထက်ပါစာတမ်းကို ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက ကြိုတင်ရေးသား ပြုစုပြီး ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်ဝင်များ၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့်

လျှို့ဝှက်ဖြန့်ချိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ စာတမ်းသည် ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးအတွက် တပ်လှန့်နှိုးဆော်သည်သာမက နိုင်ငံ၏ အနာဂတ်အရေးကိုပါ ဖော်ပြထားသည်။

လယ်သမား၊ အလုပ်သမား၊ တိုင်းသူပြည်သားတို့၏ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ တရားစီရင်ရေးကအစ ရှေ့ လုပ်ငန်းစဉ်များကို ရေးဆွဲထားသည်။ ဂျပန်လူမျိုးများ အား

မုန်းတီးရေးသို့မရောက်စေရန် လမ်းညွန်ထားပြီး နယ်ချဲ့ဝါဒနှင့် ဖက်ဆစ်ဝါဒကိုသာ တိုက်ဖျက်ရန် ဖော်ပြထားသည်။ စာတမ်းတစ်ခုလုံးကို အဓိကစင်ပြိုင်

အင်အားစုနှစ်ခုဖြစ်နေသော ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီတို့က သဘောတူကြသည်။ ထို့နောက် ပုန်ကန်ထကြွရေး ညွန်ကြားချက်အမှတ်(၁) ကို

ထုတ်ပြန်ပြီး (၁) ပုန်ကန်ရန် ပြင်ကြစို့၊ (၂) ပြောက်ကျားစစ်ပရိယာယ်၊ (၃) တရုတ်ပြည်နှင့် ကြယ်နီတပ်၊ (၄) မီးလောင်မြေ ပ-ဒု၊ (၅) ပြောက်ကျား စစ်ဆိုတာ ဘာလဲ၊

(၆) ကျွန်မနှင့် ရဲနီတပ်၊ (၇) ပုန်ကန် ရန် အချိန်ကျပြီနှင့် ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေသည့် ကြေညာစာတမ်း ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄ တို့ကို လေ့လာရန် လမ်းညွန်ထားသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ ပူးပေါင်းခြင်း

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ဦးဆောင်စည်းရုံးမှုဖြင့် တပ်မတော်၊ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့နှင့် ကွန်မြူနစ် ပါတီတို့ကို

စုစည်းဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တပ်မတော် သည် ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် ဖက်ဆစ်ဂျပန် များအား စတင်တော်လှန်ရန် စီစဉ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သော် လည်း

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်၏ဆန္ဒအရ ရက်ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တပ်မတော်အတွင်းတွင် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးနှင့် ဆိုရှယ်လစ်ရေး

အခြေခံသဘောတရားများရရှိလာရန် စည်းရုံးခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ စည်းရုံးရေးမှူး အချို့သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ အမိန့်အရ တပ်မတော်တွင်

ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုသူများသည် လျှို့ဝှက်နိုင်ငံရေးမှူးများအဖြစ် တာဝန်ယူကြရသည်။

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်ကို ဖွဲ့စည်း၍ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် စည်းရုံး လှုပ်ရှားလျက်ရှိသော်လည်း တပ်မတော်၊ ပြည်သူ့

အရေးတော်ပုံအဖွဲ့နှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့သည် လုံးဝ ပူးပေါင်းသွားသည်ဟု မဆိုနိုင်သေးပေ။ အဖွဲ့လိုက် သီးခြားစီ လျှို့ဝှက်ဆောင်ရွက်မှုများ ရှိနေဆဲပင်ဖြစ် သည်။

ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တစ်ပါတီ တည်းဖြစ်လာရေးကို ဦးတည်ကြိုးစားခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း၊ ဗိုလ်မှူးရဲထွဋ်၊ ကိုဗဆွေနှင့် ကို ကျော်ငြိမ်းတို့သည်

သခင်စိုးနှင့် တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းခေါင်းဆောင်သော တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့မှ ခေါင်း ဆောင်များသည်

သခင်စိုးနှင့် ဒေးဒရဲမြို့တွင် လျှို့ဝှက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒသဘောထားများ ကို ယုံကြည်သော ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး နိုင်ငံရေး အင်အားစုအားလုံးက

တစ်ပါတီတည်းဖြစ်ရေးကို သဘောတူကြသည်ဟု ဆိုသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကလည်း ကိုစံညွန့်ကို ဗိုလ်မှူးဗထူး၏ အထက်မြန်မာပြည် တိုင်းစစ်ဌာနချုပ် တွင်လည်းကောင်း၊ ကိုချစ်လှိုင်အား ဗိုလ်ရန်အောင်၏

အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်တွင်လည်းကောင်း၊ ဗိုလ်သိန်းတန်နှင့် ဗိုလ်လှမော်(တောခို/သေဆုံး)တို့ အား စစ်ဝန်ကြီးရုံးတွင်လည်းကောင်း၊ ကိုဌေးမြိုင်

(တောခိုလက်နက်ချ)နှင့် ဗိုလ်စိုးမောင် (တောခို/ သေဆုံး)တို့အား မင်္ဂလာဒုံဗိုလ်သင်တန်းကျောင်းတွင် လည်းကောင်း လျှို့ဝှက်နိုင်ငံရေးမှူးများအဖြစ် တာဝန်

ပေးခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးမှူးများအား တပ်မတော်အတွင်း တွင် အခြားရာထူးများဖြင့် ဟန်ပြခန့်ထားပေးပြီး ဆောင်ရွက်ရန်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးမှူးအားလုံးကို

သခင်စိုးက သီးသန့်ခေါ်ယူ၍ သင်တန်းပေးပြီးမှ စေလွှတ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကလည်း ခေါ်ယူ တွေ့ဆုံ၍ လိုအပ်သော ညွန်ကြားချက်များကို အသေး စိတ်

မှာကြားသည်။ ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လကုန်ခန့် တွင် အိန္ဒိယသို့ရောက်ရှိနေသော ကိုသိန်းဖေ၊ သခင် တင်ရွှေ၊ သခင်တင်ရွှေ၏ဇနီး မမြရီနှင့် ကိုညိုထွန်းတို့ အနက်

ကိုညိုထွန်းသည် ရခိုင်တိုင်းအတွင်းသို့ ဝင် ရောက်လာသည်။ ကိုညိုထွန်းထံမှ ပေးပို့သော သတင်း အရ ဗြိတိသျှတို့သည် မြန်မာဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး

အင်အားစုများကို ကူညီရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ သို့သော် ကိုညိုထွန်းသည် ဂျပန်ကင်ပေတိုင် များ၏ အန္တရာယ်ကြောင့် အိန္ဒိယသို့ ပြန်လှည့်သွား

ရသည်။

ကိုညိုထွန်းကို ပလက်ဝနယ် ကာကွယ်ရေး ခေါင်းဆောင် ကိုကြာလှအောင်က အိန္ဒိယနယ်စပ် အထိ လိုက်ပို့ပေးသည်။ ရခိုင်မှ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး

စိတ်ထားရှိသူများမှာလည်း ဂျပန်၏ စောင့်ကြည့်ခြင်း ကို ခံနေကြရသည်။ ဆရာတော် ဦးစိန္တာသည် ဂျပန် ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် တော်လှန်

ရေးအင်အားစုများမှာ ဗြိတိသျှတို့၏ထောက်ခံမှုရလာ သောကြောင့် ပိုမို၍ စိတ်ဓာတ်တက်ကြွလာကြသည်။

အိန္ဒိယပြည်မှ ကိုသိန်းဖေနှင့် အမှတ် ၁၃၆ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့၏ မှာကြားချက်အရ ဖက်ဆစ် တိုက်ဖျက်ရေးပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်မှ ရဲဘော် ခြောက် ယောက်ကို

ပထမအသုတ်အဖြစ် သင်တန်းတက်ရန် အိန္ဒိယသို့ စေလွှတ်ရသည်။ ထိုအဖွဲ့ကို သခင်ဗိုလ် ကခေါင်းဆောင်ပြီး ဒုတိယခေါင်းဆောင်အဖြစ် မန်း ဝင်းမောင်

(သမ္မတဟောင်း)၊ ကိုကျော်ရင်(ပါမောက္ခ ဟောင်း)၊ စစ်ဝန်ကြီးရုံးမှ ကိုစိုးမောင် (တောခို/ သေဆုံး)၊ ကိုအုံးမောင်၊ မောင်သန်းတို့ ပါဝင်ကြသည်။ သခင်ဗိုလ်တို့လူစုသည်

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ တွင် အိန္ဒိယသို့ ထွက်ခွာသွားကြရသည်။

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ တတိယပတ်တွင် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သူ သခင်ချစ် (တောခို/သေဆုံး)က သခင်သန်းထွန်းမှ တစ်ဆင့်

သခင်စိုးနှင့် လက်ဝဲညီညွတ်ရေးအတွက် ဆွေးနွေးလိုကြောင်း ကမ်းလှမ်းလာသည်။ စက်တင်ဘာ လကုန်ခါနီးတွင် ကိုဘဆွေလေး(စာရေးဆရာ ရန်ကုန် ဘဆွေ)၏

စီစဉ်ပေးမှုဖြင့် သခင်ချစ်၊ ဗိုလ်မောင်မောင်၊ ဗိုလ်အောင်ကြီး၊ ဗိုလ်ခင်မောင်ကလေးနှင့် သခင်စိုး တို့သည် ဖျာပုံနယ်ထဲတွင် လျှို့ဝှက်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ထို့နောက်

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့နှင့် ကွန်မြူနစ် ပါတီသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီအမည်ဖြင့် တစ်ပါတီတည်း ဖွဲ့စည်းရန် သဘောတူလိုက်ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ

ဗဟိုကော်မတီတွင် တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များဖြစ် သော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း၊ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဦးကျော်ငြိမ်း တို့ကို

ထည့်သွင်း၍ တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ ထို့နောက် အဖွဲ့အစည်းနှစ်ရပ်သည် အောက်ခြေအဆင့် မှစ၍ အဆင့်တိုင်းတွင် တစ်ပါတီတည်းဖြစ်လာစေရေး အတွက်

ညွန်ကြားချက်များကို ထုတ်ပြန်ကြသည်။

နှစ်ပါတီကို ပူးပေါင်းပြီးဖြစ်သော ကွန်မြူနစ်ပါတီ က တော်လှန်ရေးတပ်ဦးအမည်ရှိ စာတမ်းကို ထုတ်ပြန် ကြေညာ၍ နှစ်ပါတီစလုံးနှင့် တပ်မတော်အတွင်းတွင် ပါ

ဖြန့်ဝေပေးသည်။ တော်လှန်ရေးတပ်ဦးစာတမ်းတွင် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီနှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့ကို တလုံးတစည်းတည်းအဖြစ် ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း

အောက်ပါအတိုင်း အစချီ ရေးသားထားသည်-

'ယခင်က ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့အမည် တွင်ပါသော ပါတီအဖွဲ့နှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ (ဗမာပြည်) နှစ်ဖွဲ့စလုံးတို့တွင် ပါဝင်သော အရေး အရာရောက်သော

ခေါင်းဆောင်တို့သည် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ကာ အဖွဲ့နှစ်ရပ်၏ တလုံး တစည်းတည်းဖြစ်မှုကို သဘောတူညီလျက် ပြီးမြောက်အောင် လုပ်ဆောင်လိုက်ပြီ။

(၁) ကွန်မြူနစ်ဝါဒသည် လူမျိုးရေးဝါဒဂ လွတ်လပ်ရေးကို မဆန့်ကျင်သည့်အပြင် လုံးဝ လည်း ထောက်ခံအားပေးသောကြောင့် လည်းကောင်း။

(၂) ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ကလည်း တကယ့် လုံးဝလွတ်မြောက်ရေးသည် လွတ်လပ် ရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး၊ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒရေး စသည့် လမ်းအတိုင်း

လိုက်မှသာလျှင် တကယ်တမ်း ဖြစ်နိုင်မည်ဟု လုံးဝယုံကြည်သောကြောင့် လည်းကောင်း စသည်တို့ကြောင့် အထက်ပါ အဖွဲ့အစည်းနှစ်ရပ်စလုံးသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ

ဗမာပြည်နှင့် တစ်ဖွဲ့တည်းဖွဲ့ကာ ဝါဒတစ်ခု တည်း၊ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုတည်းနှင့် လမ်းဆုံး တိုင်အောင် ထိရောက်စွာ ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း'

တော်လှန်ရေးတပ်ဦး၏ သဘောတူညီချက် စာတမ်းတွင် ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၃ ရက်၊ ရက်စွဲရေးထိုးထားသည်။ နိုင်ငံရေးသဘောထားကို လည်း

အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည် -

'ဂျပန်က လွတ်လပ်ရေးပေးမည်ဟု ကတိ ဝန်ခံချက်ပေးရုံဖြင့် ငါတို့ သူတို့နှင့် မဟာမိတ် ဖွဲ့ခဲ့ခြင်းမှာ မှားသကဲ့သို့ ဗြိတိသျှတို့က

လွတ်လပ်ရေးပေးမည်ဟု ကတိမပေးတိုင်းလည်း မဟာမိတ်မဟုတ်ဟု မယူဆအပ်ပေ။'

'အရေးကြီးသောအချက်ကား မြန်မာပြည်မှ ဖက်ဆစ်ဂျပန်များကို မြန်မာပြည်မှ တိုက်ထုတ်ပြီး ပါက မဟာမိတ်တပ်များ မြန်မာပြည်ပြန်ဝင်လာ လျှင်

မည်ကဲ့သို့ ကျင့်သုံးမည်နည်း ဟူသော အချက် ဖြစ်သည်။'

'ငါတို့က ဂျပန်ကို ထိရောက်စွာ မကိုင်နိုင်ဘဲ မဟာမိတ်တို့ပယောဂကြောင့် ဂျပန်များထွက်ပြေး ရလျှင် ငါတို့သည် လွတ်လပ်ရေးစကားကို ဆိုနိုင်

မည်မဟုတ်၊ ဂျပန်ကို ငါတို့က အလုံးအရင်းနှင့် တိုက်ထုတ်နိုင်ပါက ငါတို့သည် တစ်မျိုးသားလုံး ကို စည်းရုံးမိပြီ၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ထိုက်တန်ပြီ ဟု

အသိအမှတ်ပြုခံရမည်၊ မဟာမိတ်တို့ထံ လွတ်လပ်ရေးအတွက် အရေးဆိုရမည်။'

'အရေးဆိုရာတွင်

(၁) လွတ်လပ်ရေး ယာယီအစိုးရအဖွဲ့ကို အသိ အမှတ်ပြုရမည်။

(၂) ကိုယ်ပိုင်လွတ်လပ်သော မြန်မာစစ်တပ်ကို သီးခြား ထူထောင်ခွင့် ပေးရမည်။

(၃) လွတ်လပ်ရေးကို စစ်ပြီးလျှင် ပြီးချင်း ပေး ရမည်။'

'အထက်ပါ နောက်ဆုံး လိုလားချက်ကို မပေးဘဲနှင့် နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးသည့် နိုင်ငံခြားသားအင်အားစုကိုမဆို ငါတို့သည် ဆက်လက်

တိုက်ခိုက်သွားမည်။'

ထို့နောက် တော်လှန်ရေးတပ်ဦးစာတမ်းတွင် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးအတွက် နှစ်လအတွင်း ပြင်ဆင်ရန် ညွန်ကြားထားသည်။ တပ်မတော်သည်

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ညွန်ကြားချက်အရ ဝင်ဆာ လမ်းရှိ လေ့ကျင့်ရေးတပ်နှင့် ကျိုက္ကလို့ရှိ စစ်သား စုဆောင်းရေးတပ်တို့တွင် ရန်ကုန်၊ အင်းစိန်၊ သန်လျင်၊ ဖျာပုံ၊

ကျိုက်လတ်တို့မှ ဖဆပလအဖွဲ့ဝင် အရပ်သား များကို လျှို့ဝှက် စစ်သင်တန်းများ ပေးခဲ့သည်။

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့နှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်များသည် ဗဟိုကော်မတီတစ်ခုတည်း ဖွဲ့စည်းပြီး နှစ်ပါတီမှ တစ်ပါတီသို့ ပူးပေါင်းလိုက်ပြီ ဆိုသော်လည်း

နယ်များ၊ အောက်ခြေအဆင့်များတွင် မူ ပူးပေါင်းရန် အခက်အခဲရှိနေသည်။ အချို့မှာ ပုဂ္ဂလိကအငြိုးများ၊ ကျောင်းတော်က ရန်စများရှိနေ ၍လည်းကောင်း၊

ဂိုဏ်းဂဏအစွဲကြောင့်လည်းကောင်း ပူးပေါင်း၍ မရကြပေ။ နယ်များတွင် နှစ်ပါတီသည် သီးခြားအဖွဲ့များအနေနှင့်သာ ရှိနေကြသည်။ နှစ်ပါတီ စလုံးပင်

မြေအောက်လျှို့ဝှက်အဖွဲ့များဖြစ်သဖြင့် ပူးပေါင်းရန် ကျယ်ပြန့်စွာ မကြိုးစားနိုင်ခဲ့ကြပေ။ ထို့ကြောင့် ဗဟိုကော်မတီသည် တစ်ခုတည်းဖြစ်သော် လည်း အောက်ခြေသို့

ညွန်ကြားရာတွင် သူ့လူကိုယ့်လူ သီးခြားစွာ ညွန်ကြားနေရလေသည်။

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ တတိယပတ် တွင် မစောမြသည် ဖျာပုံဘက်ရှိ သခင်စိုးထံမှ သခင် သန်းထွန်းထံသို့ ပြန်ရောက်လာသည်။ သခင်စိုးက

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းထံသို့ စာတစ်စောင် ရေးလိုက် ရာတွင် အမျိုးသမီးစည်းရုံးရေးတိုးချဲ့ရန်နှင့် မစောမြ သည် ဗဟိုကော်မတီဝင်တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ထည့်သွင်း

ဖော်ပြထားသည်။ မစောမြအား ဗဟိုကော်မတီခန့် အပ်ခြင်းမှာ သခင်စိုး တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းကသာ ခန့်အပ်လိုက်ခြင်းဖြစ်ပြီး အခြားဗဟိုကော်မတီဝင်များ

ဖြစ်ကြသော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း၊ သခင်သန်းထွန်း စသော ခေါင်းဆောင်များ မသိခဲ့ကြ ပေ။ ခေါင်းဆောင်များသည် သခင်စိုး၏လုပ်ရပ်ကို

မကျေနပ်ကြသော်လည်း တော်လှန်ရေးက အရေးကြီး နေသဖြင့် သည်းခံခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည် မစောမြအား ဗိုလ်လကျာ်ထံ စေလွှတ်၍

အမျိုးသမီးတပ်ဖွဲ့စည်းရန် စီစဉ်စေခဲ့သည်။

နှစ်ပါတီသည် တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နေသည်ဆိုသော်လည်း စင်စစ်တွင် အမည် ခံသာဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် အထက်မြန်မာပြည်တွင်

နှစ်ပါတီပူးပေါင်းရေးမှာ ပိုမို၍ ခက်ခဲလာရသည်။ တပ်မတော်အတွင်းတွင်လည်း ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် အဆက်အသွယ်ရှိသော တပ်မှူးများ၊ ပြည်သူ့အရေး

တော်ပုံအဖွဲ့နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိသော တပ်မှူးများ၊ မည်သည့်ပါတီမှမဝင်သော တပ်မှူးများမှာ မညီမညွတ် ဖြစ်နေကြသည်။ အထူးသဖြင့် ကွန်မြူနစ်များမှာ ဂိုဏ်း

ဂဏစွဲပြင်းထန်သူများဖြစ်သဖြင့် စည်းရုံးရေးပျက်ပြား လာရသည်။ အထက်မြန်မာပြည် တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်မှ ဗိုလ်မှူးဗထူးက ပါတီအကွဲအပြဲများကို တင်ပြ၍

စည်းရုံးရေးမှူး ကိုစံညွန့်တွင် တာဝန်ရှိသဖြင့် လူလဲ ပေးပါရန် အကြောင်းကြားခြင်းမျိုး ပေါ်ပေါက်လာ သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းနှင့်

သခင်သန်းထွန်းတို့သည် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များ နှင့် ဆွေးနွေး၍ မကြာခဏ ဖြေရှင်းကြရသည်။

တော်လှန်ရေးပြင်ဆင်မှုအခြေအနေမှာမူ များစွာ တိုးတက်လာသည်။ ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့ အဖွဲ့ချုပ်အား တိုက်ရိုက်ကူညီရန် ဗြိတိသျှတို့က အမှတ် ၁၃၆

တပ်ဖွဲ့ကို တာဝန်ပေးထားသည်။ ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်သည် အိန္ဒိယ မှ ကိုသိန်းဖေတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့ နှင့်လည်းကောင်း

ဝိုင်ယာလက်စက်များဖြင့် အဆက် အသွယ်ရလျက် ရှိသည်။ မြန်မာလူငယ်များ အိန္ဒိယ ပြည်သို့ တစ်သုတ်ပြီးတစ်သုတ် သွားရောက်ပြီး စစ် သင်တန်းတက်ကြရသည်။

ထို့နောက် မြန်မာပြည်တွင်း သို့ လေထီးဖြင့်ခုန်ဆင်းပြီး ပြန်လာကြသည်။ ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးကြီးမှာ အမျိုးသားရေးဖြစ်သည့် အလျောက် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံး

ပါဝင်လှုပ်ရှားလာကြ သည်။ ထိုအချိန်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံအဖွဲ့သည် အမည်ခံမျှသာ ပူးပေါင်းခဲ့ ကြပြီး ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးကို

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်အနေနှင့်သာ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြ လေသည်။

သခင်စိုး၏ မိန်းမကိစ္စများ

သခင်စိုးသည် နိုင်ငံရေးမလုပ်ခင်ကပင် မိန်းမ နှစ်ယောက်(ညီအစ်မနှစ်ယောက်)အား တစ်ပြိုင်တည်း ပေါင်းသင်းနေခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ မိန်းမ နှစ်ယောက်ကို

ငွေငါးရာပေး၍ ကွာပြီးမှ နိုင်ငံရေး လောကထဲဝင်လာသူဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးလောကတွင် ထင်ရှားလာသောအခါတွင်ကား သခင်စိုးသည် မခင်စီနှင့်

အိမ်ထောင်ပြုပြီးဖြစ်သည်။ သခင်စိုးသည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးအတွက် မြေအောက် လုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်ရာတွင် ရန်ကုန်မြို့နှင့် မနီး မဝေးရှိ ဒေးဒရဲ၊ ဖျာပုံ၊

ကျိုက်လတ် စသောနယ်များ တွင် တစ်နေရာစီရွှေ့၍ ခိုအောင်းလှုပ်ရှားခဲ့ရသည်။ သခင်စိုးသည် မခင်စီနှင့် တောက်လျှောက်အတူနေ သည့်အခါတွင်နေပြီး

ခွဲနေသည့်အခါများလည်း ရှိခဲ့ သည်။ မခင်စီသည် သခင်စိုးနှင့် အခြားပါတီဝင်များ ဆက်သွယ်ရေးကို တာဝန်ယူခဲ့ရသည်။

သခင်စိုးက ဂွကလေးရွာတွင် ပုန်းအောင်းနေစဉ် မခင်စီက ကျိုက်ထော်ရွာတွင် နေထိုင်လျက် ရှိသည်။ သခင်စိုးသည် ဂွကလေးရွာမှ ကိုမောင်တင်နှင့် မငွေစံ

တို့၏အိမ်တွင် နေထိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ မငွေစံသည် နောင်သောအခါ သခင်စိုး၏ဇနီးဖြစ်လာပြီး အလံနီ ပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ မခင်စီ နှင့်

သခင်စိုးသည် ဂွကလေးရွာ၌ မကြာခဏ စကား များရန်ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ ရန်ဖြစ်ရသည့်အကြောင်းရင်း ကိုကား မသိကြရပေ။ ထို့နောက် ၁၉၄၄ ခုနှစ်အတွင်း မှာပင်

သခင်စိုးသည် မခင်စီကို အဆက်အသွယ်ဖြတ် တောက်လိုက်သည်။ သခင်စိုးရှိသည့်နေရာကို မခင်စီ အား အသိမပေးတော့ပေ။

၁၉၄၄ ခုနှစ် အကုန်ပိုင်းခန့်တွင် သခင်စိုးသည် ဒေးဒရဲ၌ ပုန်းအောင်းနေရာမှ မနှင်းမေနှင့် တိတ်တိတ် ပုန်း ပေါင်းသင်းတော့သည်။ မနှင်းမေမှာ သခင်စိုးက

လက်နှိပ်စက်ရိုက်ရန် ခေါ်ယူတာဝန်ပေးထားသူဖြစ် သည်။ သခင်စိုးတစ်ယောက် ပထမအိမ်ထောင်နှင့် ပြတ်ပြတ်စဲစဲ ကွာရှင်းခြင်းမပြုရသေးမီ နောက်အိမ်

ထောင်သစ်ထူကြောင်း သတင်းမှာ မကြာခင်ပင် ပြန့်၍သွားသည်။ ပါတီခေါင်းဆောင်ပိုင်းသည် သခင် စိုးအား ပါတီ၏ အိမ်ထောင်ရေးစည်းကမ်းဖောက်ဖျက် သူဟု

မြင်လာကြသည်။ သခင်စိုးကလည်း အပြစ်ကို ဝန်ခံသည်။ ဇနီးကြီးဖြစ်သူ မခင်စီနှင့် စိတ်သဘော ထားချင်းမတိုက်ဆိုင်သဖြင့် အကြီးအကျယ်ရန်ဖြစ်ကြ ကြောင်း၊

မခင်စီနှင့် လင်ခန်းမယားခန်းပြတ်စဲပြီး အဆက်အသွယ်မရှိတော့ကြောင်း၊ ဤကိစ္စကို ပါတီသို့ မတင်ပြခဲ့သည်မှာ မှားယွင်းကြောင်း သခင်စိုးက ရှင်းပြ ခဲ့သည်။

ပထမဇနီးနှင့် ပြတ်စဲသည့်ကိစ္စ၊ မနှင်းမေနှင့် နီးစပ်ရာမှ အိမ်ထောင်သစ်ထူသည့်ကိစ္စများကို ပါတီ သို့ အသိမပေးဘဲထားခြင်းသည် အပြစ်ရှိကြောင်း

သခင်စိုးကိုယ်တိုင် ဝန်ခံခဲ့သည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီဝင်များသည် သခင်စိုး၏ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ထိပ်ဆုံးခေါင်းဆောင် တစ်ယောက်အနေနှင့် မဖြစ်သင့် မဖြစ်ထိုက်ဟု ယူဆ ကြသည်။

ယင်းကိစ္စသည် သခင်စိုး၏ ခေါင်းဆောင်မှု ကို များစွာကျဆင်းစေပြီး ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကိုပါ ထိခိုက်နိုင်သည်ဟုလည်း သုံးသပ်ကြသည်။ သခင်စိုး က

ပါတီကပေးသည့်အပြစ်ကို ခံယူပါမည်ဟု ပြော ကြားသဖြင့် သခင်သန်းထွန်းနှင့် ဗဟိုကော်မတီဝင် များက သခင်စိုးအား ပြင်းထန်စွာ သတိပေးရှုတ်ချ သောပြစ်ဒဏ်ကို

ချမှတ်ကြသည်။ သခင်စိုးသည် တော်လှန်ရေးအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သဖြင့် သက်ညှာစွာ ဆုံးဖြတ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။

သခင်စိုးသည် မိန်းမကိစ္စ ကြောင့် ခေါင်းဆောင်မှု ကျဆင်းသွားရပြီး သခင် သန်းထွန်း၏ခေါင်းဆောင်မှုမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွင်း တွင် တိုးတက်လာရတော့သည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ ပြန်လည်ကွဲကွာသွားခြင်း

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ၏ဦးဆောင်မှုဖြင့် ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့ အဖွဲ့ချုပ်ကြီး ပေါ်ပေါက်လာပြီး ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊

အောက်တိုဘာလတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီသည် တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ပူးပေါင်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော် တစ်ပါတီတည်းဖွဲ့စည်း ခါစ၌သာ

ပါတီခေါင်းဆောင်များသည် စိတ်အား ထက်သန်စွာ ဆောင်ရွက်ကြသော်လည်း မကြာမီပင် ဂိုဏ်းဂဏကွဲပြား၍ လာပြန်သည်။ အောက်တိုဘာလ တွင်

အခက်အခဲများကို လိုက်လျောစွာ ညှိနှိုင်းခြင်း ဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ကြသော်လည်း နိုဝင်ဘာလ ရောက်သောအခါ တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် ဂိုဏ်းဂဏစွဲ များကြောင့်

ဆက်ဆံရေး မပြေမလည်ဖြစ်လာသည်။ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးသဘောတူညီချက်ရ နေသော်လည်း အောက်ခြေအဆင့်တွင်မူ နှစ်ပါတီ သည်

တစ်ပါတီတည်း ဖြစ်မလာဘဲ သီးခြားစီသာ လှုပ်ရှားနေကြသည်။

ကြာသောအခါ ဗဟိုခေါင်းဆောင်များသည် အောက်ခြေခေါင်းဆောင်များ၏ မညီညွတ်မှု၊ ဂိုဏ်း ဂဏစွဲပြင်းထန်မှုများကို မတိုက်ဖျက်နိုင်ရုံသာမက

ဗဟိုခေါင်းဆောင်များကိုယ်တိုင်က ဂိုဏ်းဂဏစွဲ ပြင်းထန်မှုနောက်ကို လိုက်ပါကုန်ကြသည်။ ဒီဇင်ဘာ လကုန်ခန့်တွင် မြေအောက်၌ရှိနေသော သခင်စိုးထံ မှ

စာတစ်စောင်ပေးပို့လိုက်ရာ စာမှာ တော်လှန်ရေး တပ်ဦးသဘောတူညီချက်ဖြင့် တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းခဲ့သော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကို သခင်

စိုးတစ်ဦးတည်း၏သဘောဖြင့် ဖျက်သိမ်းလိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီနှင့် တစ်ပါတီတည်း အဖြစ် ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းကို ပယ်ဖျက်လိုက်ရခြင်း ၏ အကြောင်းရင်းများအဖြစ် သခင်စိုး၏စာတွင်

အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည် -

'ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ ခေါင်းဆောင် များသည် သူတို့၏ပါတီကို ဖျက်သိမ်းပြီး ကွန်မြူနစ်ပါတီတွင် တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ပါဝင် ဆောင်ရွက်ကြမည်။

သီးခြား စည်းရုံးမှုများ မပြုလုပ်ပါဟု ကတိပြုခဲ့ကြသော်လည်း ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီအနေဖြင့် အမည်မခံတော့ စေကာမူ သီးခြားစည်းရုံးရေးများကို ဆက်လုပ်

နေကြသည်။ အထက်မြန်မာပြည်နှင့် မြစ်ဝ ကျွန်းပေါ် ဘိုကလေး၊ ကျိုက်လတ်ဘက်တွင် သီးခြားစည်းရုံးနေခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ သီးခြား စည်းရုံးနေကြခြင်းသည်

တစ်ပါတီတည်းတွင် ဂိုဏ်းအစုဖွဲ့နေခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် စည်းရုံးရေးအခြေခံမူများအရ သည်းခံနေ၍ မဖြစ်။ ဂိုဏ်းအစုဖွဲ့နေသူများနှင့် တစ်ပါတီ တည်း

ညီညွတ်နေပါက ပါတီ၏ညီညွတ်မှု ပျက်စီးလာမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ပါတီ၏ ညီညွတ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ဂိုဏ်းဖွဲ့ နေသော

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဝင်များနှင့် လမ်းခွဲလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။'

သခင်စိုးသည် တော်လှန်ရေးတပ်ဦး သဘော တူညီချက်ဖြင့် တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ဖွဲ့စည်းထား သော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကို မိမိတစ်ဦးတည်း၏ သဘောဖြင့်

ဖျက်သိမ်းကြောင်းကို ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင် များထံသို့ ပထမဦးစွာ အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းနှင့် ကိုဗဆွေ တို့ မသိရှိစေရန်ကိုမူ

လျှို့ဝှက်ထားခဲ့သည်။ ၁ဝ ရက် ခန့်ကြာမှ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို အကြောင်းကြား သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် မိမိကြိုးစားခဲ့သည့် လက်ဝဲညီညွတ်ရေး

ပျက်စီးသွားသဖြင့် များစွာ ဒေါသ ထွက်ခဲ့သော်လည်း ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့ အဖွဲ့ချုပ်ကြီးကိုမူ ညီညွတ်မှုမပျက်ပြားစေရန် ခက်ခဲ စွာ ကြိုးစားခဲ့ရသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအောင်မြင်စေရန် တပ်မတော် ကို အဓိကအင်အားအဖြစ်ထား၍ လျှို့ဝှက် ပြင်ဆင် ခဲ့ရသည်။

ကြိုတင်တော်လှန်ရေးများ

ရခိုင်ပြောက်ကျားတို့၏ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး

အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသော ကိုသိန်းဖေ၊ သခင်တင်ရွှေတို့လူစုနှင့် မြန်မာပြည်တွင်းရှိ ခေါင်း ဆောင်များ၏ ဆက်သွယ်ရေးကို အဓိက တာဝန်ယူ ရသူများမှာ

ရခိုင်မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်သည်။ ဦးပညာ သီဟ၊ ဦးစိန္တာ၊ ဗုံပေါက်သာကျော်၊ ဦးကြာလှအောင် စသော ရခိုင်မျိုးချစ်များသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ သခင်မြ၊

သခင်သန်းထွန်း၊ ဗိုလ်ရန်အောင်၊ ဗိုလ် ဖိုးကွန်း၊ သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း စသော ခေါင်းဆောင် များနှင့် မကြာခဏတွေ့ဆုံ၍ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး မြေအောက်လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ကိုသိန်းဖေထံ သို့လည်း ရခိုင်လူငယ်များကို မကြာခဏစေလွှတ်၍

သင်တန်းများတက်ရောက်စေခဲ့သည်။

ဂျပန်များသည် ဘီအိုင်အေကို ဖျက်သိမ်းပြီး ဘီဒီအေဖြင့် အစားထိုးခဲ့သော်လည်း ရခိုင်တိုင်းတွင်မူ ဘီဒီအေကို ဖွဲ့ခွင့်မပေးခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ရခိုင်

ခေါင်းဆောင်များသည် တရားဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အစည်းတစ်ရပ် ထူထောင်ရန် ကြိုးစားခဲ့ကြရသည်။ အင်္ဂလိပ် အဆုတ်တွင်ကျန်ခဲ့သည့် လက်နက်ခဲယမ်း

များကိုလည်း သိုဝှက်ထားဆဲပင် ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်တွင် မြို့ဟောင်း၌ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားအစည်းအရုံး ခေါင်းဆောင်များ ဆွေးနွေးကြရာ

ဆွေးနွေးပွဲသို့ ခရိုင်ဝန် ဦးအောင်ထွန်းဦးနှင့် ဦးပညာသီဟတို့ တက်ရောက်ကြသည်။

ယင်းဆွေးနွေးပွဲတွင် ရခိုင်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းရန် သဘောတူခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဂျပန်စစ်ရုံးက ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့စည်းရန်

ခွင့်မပြုပေ။ ထို့ကြောင့် နောက် လေးရက်တွင် အပျော်တမ်းတပ်အသွင် ပြောင်းလိုက်ရသည်။ ထိုအချိန် တွင် ဂျပန်စစ်ဗိုလ် တာနာကာက ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်

အတွက် ရခိုင်လူငယ်များကို စုစည်းလေ့ကျင့်ပေးလျက် ရှိသည်။ ဂျပန်စစ်ဗိုလ် နာဂါမီ၊ မီကီနှင့် ကိုဂါတို့ကလည်း ပလက်ဝတွင် အထူးအစီအစဉ်ဖြင့်

ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ တစ်ခုကိုဖွဲ့စည်းရာ တပ်ဗိုလ်မှာ ပလက်ဝ ရှိ ကိုစောဦး ဖြစ်သည်။ ယင်းတပ်ဖွဲ့များမှာ ဂျပန်ကသင်တန်းပေးပြီး ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းအဖြစ်

သုံးစွဲရန်ဖြစ်သည်။ နောင်တွင် အပျော်တမ်းကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေး အဖွဲ့အဖြစ် ဂျပန်က အသိအမှတ်ပြုလာခဲ့သည်။

ဗြိတိသျှတပ်များသည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ လယ်ခန့်ကတည်းက နတ်မြစ်ကို ဖြတ်ကျော်၍ ပထမ ထိုးစစ်ကို ဆင်နွှဲသော်လည်း အောင်မြင်မှုမရခဲ့ကြ ပေ။

ထို့ကြောင့် ဂျပန်တပ်များအား လေကြောင်းမှသာ ရံဖန်ရံခါ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေကြရသည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၃ ရက်တွင် စစ်တွေထောင်ကို အင်္ဂလိပ်

လေယာဉ်ငါးစင်းက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ရာ ထောင်ပိုင်နှင့် ခရိုင်ဝန်တို့ သေဆုံးခဲ့ကြရသည်။ ခရိုင်ဝန်အသစ်မှာ ဦးကျော်ထွန်းဦးဖြစ်ပြီး နောင်တွင် ဦးထွန်းဦးက

တာဝန်ယူသည်။ ထို့နောက် ဦးသာဇံလှက တာဝန်ယူ သည်။ ဦးသာဇံလှ သေဆုံးသောအခါ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းနှင့် ဒေါက်တာဘမော်တို့ အသုဘအခမ်း အနားသို့

တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်မှစ၍ ရခိုင် စစ်မျက်နှာတွင် အင်္ဂလိပ်တပ်များနှင့် ဂျပန်တပ်များ တိုက်ပွဲစတင်ဖြစ်ပွားနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလထဲတွင်

ဗြိတိသျှဗိုလ်မှူးကြီးကဗန်းဒစ်၏ တပ်ရင်း (၆)သည် မယူတောင်ကိုကျော်၍ ချီတက်လာရာ ဂျပန် နှင့် ရခိုင်ကာကွယ်ရေးများက ခုခံတိုက်ခိုက်သဖြင့် မောင်တောသို့

ဆုတ်သွားရသည်။ အင်္ဂလိပ်တပ်များ သည် ဇန်နဝါရီလ ၁၇ ရက်တွင် ပလက်ဝဘက်သို့ လှည့်၍ ကျောက်တော်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ထားနိုင်ခဲ့ သည်။

ဗြိတိသျှစစ်ဌာနချုပ်မှာ အပေါက်ဝတွင် ဖွင့်လှစ် ထားသည်။

မြောက်ဦးတွင် ဂျပန်တို့၏အစီအစဉ်ဖြင့် ရခိုင် ပြောက်ကျားသင်တန်းကျောင်းတစ်ကျောင်းရှိလေရာ ဂျပန်များသည် စစ်ချီရာတွင် ပြောက်ကျားသင်တန်း

ဆင်းများကိုပါ ပါဝင်ချီတက်စေသည်။ ဗိုလ်ကြာနီ အောင်နှင့် ဗိုလ်စံလှဦးတို့ခေါင်းဆောင်သော ရခိုင် ပြောက်ကျား ၂ဝဝ ခန့်သည် ဂျပန်တို့နှင့်ပူးပေါင်း၍

အင်္ဂလိပ်တပ်များကိုတိုက်ရာ အင်္ဂလိပ်တပ်များ ဘူးသီး တောင်သို့ ဆုတ်ခွာသွားရသည်။ ပြောက်ကျားခေါင်း ဆောင်များတွင် ဦးဘစံ၊ ဦးမောင်နီ၊ ဦးထွန်းဝင်း၊

ဦးကျော်မြ(တောခို၊ ကွန်မြူနစ်ဗဟိုကော်မတီဝင်)၊ ဗိုလ် မောင်စောဦးတို့ ပါဝင်သည်။ ရခိုင်ပြောက်ကျားများ သည် ဂျပန်တပ်များမပါဝင်ဘဲ ပလက်ဝကို အင်္ဂလိပ်

လက်မှ ပြန်သိမ်းနိုင်ခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်တာနာကာ၏ အစီအစဉ်ဖြင့် ဦးပညာသီဟနှင့် ဗိုလ်ကြာလှအောင်တို့ ဦးစီးသော ပြောက်ကျားအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ ဖွဲ့ပြန်သည်။

ယင်းတပ်ဖွဲ့တွင် တာနာကာနှင့် နာဂါမီက အကြံပေး အရာရှိများအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။ ရခိုင်ပြောက်ကျား များသည် ဂျပန်နှင့် ပူးပေါင်းနေကြသော်လည်း

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်၍ လျှို့ဝှက်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြသည်။

ကိုညိုထွန်း၊ ဦးဘစံ၊ ဦးထွန်းဝင်းနှင့် ဦးကျော်မြ တို့သည် ဗမာဆင်းရဲသားအစည်းအရုံးနှင့် ဆက်သွယ် ၍ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက် ခဲ့ကြသည်။

ဦးညိုထွန်းသည် သခင်စိုးနှင့် မကြာခဏ အဆက်အသွယ်ရှိပြီး အိန္ဒိယမှ ပြန်လာသူဖြစ်သည်။ ရခိုင် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး အင်အားစုများသည် မြို့ဟောင်းနယ်

မောင်းဆွဲကို အခြေခံ၍ လျှို့ဝှက် လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၆ ရက် တွင် စစ်တွေမြို့ကို အင်္ဂလိပ်လေယာဉ်များက နံနက် (၁၁)နာရီမှ

ည(၇)နာရီအထိ ငါးကြိမ်တိုင်တိုင် ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်ရာ ဂျပန်စစ်သား ၄ဝဝ ခန့်သေဆုံးပြီး အဆောက်အအုံပစ္စည်းပစ္စယများစွာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရ သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်ကုန်ပြီး ၁၉၄၄ ခုနှစ် နှစ်ဆန်းတွင် ကား ရခိုင်စစ်မျက်နှာတွင် မဟာမိတ်တို့က သိသိ သာသာ စစ်ရေးအကဲသာမှု ရရှိလာကြသည်။ သခင် တင်ရွှေသည်

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ (ပြာသို လကွယ်နေ့)တွင် ဂွကမ်းခြေသို့ ရေငုပ်သင်္ဘောဖြင့် ရောက်လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး အတွက်

အခြေအနေများကိုညှိနှိုင်း၍ ဖေဖော်ဝါရီလ တွင် ကိုညိုထွန်းကိုပါခေါ်ပြီး အိန္ဒိယသို့ လျှို့ဝှက်စွာ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားသည်။ ထိုအချိန်တွင် အင်္ဂလိပ် တပ်များသည်

ကျောက်တော်ဘက်သို့ ကုလားတန် မြစ်ကြောင်းအတိုင်း ချီတက်လာပြီဖြစ်သည်။ ပလက်ဝ တွင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားရာ ဂျပန်တပ်များ

စတင်ဆုတ်ခွာလာကြရသည်။

သခင်တင်ရွှေနှင့်ကိုညိုထွန်းသည် ကာလကတ္တား မြို့သို့ ရောက်ရှိသောအခါ ဆန်းဒေးဗီလာတွင် ကိုသိန်းဖေနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ကိုညိုထွန်း သည် ၁၉၄၄

ခုနှစ်၊ မေလတွင် သခင်တိုးလှနှင့် သခင်ထွန်းစိန်တို့ကိုခေါ်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ပြန်ထွက် လာရာ သခင်တိုးလှနှင့် သခင်ထွန်းစိန်ကို ဂျပန် ဖမ်းမိသွားပြီး သခင်တိုးလှကို

ဂျပန်က သတ်ပစ်လိုက် သည်။ သခင်ထွန်းစိန်မှာမူ ဂျပန်လက်မှ ထွက်ပြေး လွတ်မြောက်သွားသည်။ ကိုညိုထွန်းက စံသာကျော် နှင့် စံအောင်ကိုခေါ်၍ အိန္ဒိယသို့

ပြန်သွားပြန်သည်။ ကိုညိုထွန်းသည် ဗြိတိသျှတို့၏ ဂျီအက်စ်အိုင်အေအဖွဲ့ နှင့် နားလည်မှုယူလိုက်သည်။ ဗြိတိသျှတို့က ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးသမားများအား

စစ်ရေးအကူအညီ တိုက်ရိုက်ပေးရန် အမှတ်(၁၃၆)တပ်ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်း လေ့ကျင့်ပေးသည်။ ဦးသာကျော် (နိုင်ငံတော် ကောင်စီဝင်)နှင့်

ဗိုလ်ခင်မောင်လေးတို့သည်လည်း ကိုသိန်းဖေထံသို့ ရောက်သွားကြသည်။ ဗုံပေါက် သာကျော်ကလည်း ထွန်းအောင်ကျော် နှင့် မောင် လှကျော်ကို အိန္ဒိယသို့

သင်တန်းတက်ရန် စေလွှတ်ခဲ့ သည်။

ရခိုင်စစ်မျက်နှာအခြေအနေတွင် မဟာမိတ်များ က စစ်ရေးအကဲသာလာသည်နှင့်အမျှ ရခိုင်တိုင်းတွင် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကို ကြိုတင်ဆင်နွှဲရန် အခြေ အနေ

ဖြစ်ပေါ်လာတော့သည်။ ဗိုလ်ရန်အောင်သည် ရခိုင်တိုင်း ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး စတင်ရန်အတွက် အနောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်မှ အရာရှိအချို့ဖြင့် ရခိုင်

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအင်အားစုများကို အင်အားဖြည့် တင်းပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် တော်လှန်ရေးအတွက် အခြေခံနယ်မြေတည်ဆောက်ခြင်း၊ လူသူစုဆောင်း ခြင်း၊

လျှို့ဝှက်သင်တန်းများပေးခြင်း၊ လက်နက်များ သိုဝှက်ခြင်းတို့ကို ဂျပန်ကင်ပေတိုင်များ၏ အန္တရာယ် ကြားမှ စွန့်စား၍ ဆောင်ရွက်ကြသည်။ မဟာမိတ်များ

လေထီးဖြင့်ချပေးခဲ့သည့် ဆက်သွယ်ရေးစက်များကို အသုံးပြု၍လည်း မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်သို့ ဂျပန် စစ်တပ်လှုပ်ရှားမှုသတင်းများကို ပို့ပေးခဲ့ကြသည်။

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်တွင်မဟာမိတ် တို့သည် မေယုဒေသကို စတင်၍ ထိုးစစ်ဆင်နွှဲတော့ သည်။ ထိုလတွင် မေဂျာကရူး(ကြူ)၊ ကိုညိုထွန်း၊ မောင်စောဖြူ၊

သာထွန်းအောင်၊ မောင်ကလေး၊ သာကျော် (နိုင်ငံတော်ကောင်စီဝင်)၊ စံသာကျော် (ဗိုလ်မှူးဟောင်း) စသော ပြောက်ကျားများသည် တစ်သုတ်ပြီးတစ်သုတ်

လေထီးဖြင့် ဆင်းလာကြတော့ သည်။ ဗြိတိသျှတပ်မှ ကပ္ပတိန်ကော့သည်လည်း ပြောက်ကျားများနှင့်အတူ ပါလာသည်။ မဟာမိတ် တပ်များကလည်း ဒီဇင်ဘာလ ၁၄

ရက်တွင် ဘူးသီး တောင်ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်တွင် ရသေ့တောင်ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလမှာပင် ဗိုလ်ကြာလှ အောင်နှင့် ဗိုလ်စောဦး(အောင်ကျော်)တို့၏ ကာကွယ် ရေးတပ်ဖွဲ့များ စတင် တပ်ဖျောက်သွားကြသည်။ ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊

ဒီဇင်ဘာလ ၂၅ ရက်တွင် ဦးပညာသီဟ နှင့် ဗုံပေါက်သာကျော်တို့ဦးဆောင်သော ပြောက်ကျား များသည် မြို့ဟောင်းမြို့နယ် ပြတေးရွာရှိ ဂျပန်တပ် အား

စတင်တိုက်ခိုက်၍ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး စတင် လိုက်ကြသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် ဗုံပေါက်သာကျော် တို့လူစုသည် မေဂျာကရူး (Major Crew)၊ ကိုညိုထွန်း၊

ဗိုလ်ကြာလှအောင်တို့နှင့် တွေ့ဆုံပြီး ကြူတပ်ဖွဲ့နှင့် ခြင်္သေ့အောင်တပ်ဖွဲ့အမည်ရှိ ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့များ ကို စတင်ဖွဲ့စည်းလိုက်ကြသည်။ ကြူတပ်ဖွဲ့ကို ဗိုလ်ကြာ

လှအောင်က ခေါင်းဆောင်ပြီး ခြင်္သေ့အောင်တပ်ဖွဲ့ကို ဗုံပေါက်သာကျော်က ခေါင်းဆောင်သည်။

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလထဲတွင် ဦးဘစော (ရုရှားနိုင်ငံ သံအမတ်ဟောင်း)၊ ရဲအောင် (ခေါ်) စောဖြူ၊ အောင်စောနှင့် အင်္ဂလိပ်စစ်တပ်မှ မေဂျာ ကင်းဘဲလ်တို့

လေထီးဖြင့် ဆင်းလာပြီး ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးတပ်သားများအား အင်အားဖြည့်ပေး ကြသည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလဆန်း ၄ ရက်တွင် မဟာမိတ်တပ်များက

စစ်တွေမြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင် သကဲ့သို့ ဗုံပေါက်သာကျော်နှင့် ခြင်္သေ့အောင် ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့ကလည်း တစ်နေ့တည်း တစ်ရက်တည်းမှာ ပင် ပေါက်တောမြို့ကို

သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ကြူ တပ်ဖွဲ့သည်လည်း မဟာမိတ်တပ်မှ လေထီးဖြင့်ချပေး သည့်လက်နက်များကို ကိုင်စွဲ၍ ဂျပန်တပ်များအား လိုက်လံတိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။

ရခိုင်ပြောက်ကျား အင်အားမှာလည်း တစ်စတစ်စ တိုးပွားလာရာ ရာနှင့် ချီ၍ ရှိလာသည်။

မဟာမိတ်တပ်များသည် ရခိုင်ဒေသတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်မိသွားချိန်တွင် ရခိုင်ပြောက်ကျားတို့၏ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးမှာ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ပထမ

ပတ်ထဲမှာပင် ပြီးဆုံးသွားရသည်။ အင်္ဂလိပ်စစ်တပ် များသည် ရခိုင်ပြောက်ကျားများအား စိတ်မချသဖြင့် လက်နက်သိမ်းခြင်း၊ ဖမ်းဆီးနှိပ်ကွပ်ခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်

လာသည်။ ရခိုင်ပြောက်ကျားများနှင့် ရခိုင်တိုင်းရင်းသား များအပေါ် အင်္ဂလိပ်တပ်များ၏ ဆက်ဆံပုံနှင့် ပတ်သက်၍ ဗုံပေါက်သာကျော်က တော်လှန်ရေးခရီး

ဝယ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၈၈ နှင့် ၁၈၉ တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည် -

'တိုင်းမင်းကြီးသည် အိုင်ဝိုင်းရွာသူကြီးနေအိမ်မှ နေပြီး ကျေးရွာသားများကို စုစည်းစေကာ အင်္ဂလိပ် ပြန်ရောက်လာပြီဖြစ်၍ ဝဝဖြိုးဖြိုး စားရမည်၊ ဝတ်ရ

မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မြေခွန်မြေခများကိုလည်း ပေးကြ ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဓားပြလိုလို လုပ်နေကြသော နိုင်ငံရေးသမားများ (ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေး သမားများကို

ဆိုလိုသည်)သည် ပခြုပ်ထဲမှ ကြက်များ သာဖြစ်ရာ သတ်စားချင်သည့်အချိန်တွင် သတ်စားမည် ဖြစ်ကြောင်းတို့ကို ပြောသွားကြောင်း သိရသည်။ အိုင်စီအက်စ်

တိုင်းမင်းကြီးပြောသွားသော စကားများ သည် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့၏ပေါ်လစီဖြစ်ရာ မကြာမီ ဆရာတော် ဦးနာရဒနှင့်တကွ ခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းခြင်း၊

ကြိုးဒဏ်အပြစ်ပေးခြင်း၊ ဖက်ဆစ်တော်လှန် ရေးထဲပါခဲ့သူများကို လူစဉ်မမီအောင် ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်ခြင်းများ ပြုခဲ့ကြသည်။'

စာမျက်နှာ ၁၉၆ တွင်လည်း -

'ဆရာတော် ဦးနာရဒ၊ ဦးသိန်းကျော်အောင် စသော ခေါင်းဆောင်များကိုလည်း အစီအစဉ်အရ တစ်ပြိုင်တည်း ဖမ်းသည်။ ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စစ်တပ်နှင့် ပုလိပ်တပ်များက

အပျို၊ အအို၊ အရွယ်ရောက်၊ အရွယ် လွန် မရွေးဘဲ ရွာလုံးချီ၍ မုဒိမ်းကျင့်ပွဲပြုလုပ်သည်။ ကျေးရွာနေအိမ်များကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးသည်။ ဗမာ့ မျိုးချစ်တပ် လည်ဆွဲရှိသော

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး သမားများကို ရာလိုက်ချီပြီးဖမ်းကာ လူမဆန်သော ညှဉ်းဆဲမှုများဖြင့် လူစဉ်မမီအောင်၊ နာလန်မထူအောင် ညှဉ်းဆဲနှိပ်စက်သည်။ မြေခွန်၊

မြေဆီခများကို အကြမ်း ဖက်တောင်းယူသည်' စသည်ဖြင့် ရေးသားဖော်ပြ ထားသည်။

ဦးပညာသီဟနှင့် ဗိုလ်ကြာလှအောင်တို့၏ ကြူပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့သည် အင်္ဂလိပ် တပ်များ ရောက် လာသောအခါ လက်နက်အသိမ်းခံလိုက်ရသည်။ ခြင်္သေ့အောင်

တပ်ဖွဲ့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၇ ရက် တွင် စစ်တွေမြို့၌ လက်နက်အပ်ကြရသည်။ သို့သော် ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များသည် လက်နက်အများအပြား ကို

သိုဝှက်ထားလိုက်ကြသည်။ ဦးစိန္တာနှင့် ဗုံပေါက် သာကျော်တို့သည် အခြေခံလျှို့ဝှက်စခန်းများစွာကို စတင် တည်ဆောက်ကြသည်။ ကာလကတ္တားရှိ ကိုသိန်းဖေ

ကဖိတ်သဖြင့် ဦးပညာသီဟ၊ ကြာလှအောင်၊ သာထွန်းအောင်၊ ကျော်မြ၊ အောင်ပန်း၊ မြအောင်၊ ထွန်းလှ၊ စောဖြူ၊ စိန်ထွန်း၊ ချစ်လှဖြူ၊ စောထွန်း၊ ဝေလာ၊ စံထွန်း၊

ကျော်သာ၊ မိုးသာ၊ ဘဟိန်းတို့လူစုကို အင်္ဂလိပ်များက အိန္ဒိယသို့ ပို့ပေးသည်။ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် ရခိုင်မျိုးချစ်တပ်သားစာရင်းကို တောင်းယူပြီး

တစ်ဦးချင်းထံသို့ ဂုဏ်ပြုလက်မှတ်နှင့် ဆုများ ပေးပို့ခဲ့သည်။

မဟာမိတ်တပ်များ စစ်ရေးအကဲသာလာခြင်း

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရာတွင် တပ်မတော်ကို အင်အားတောင့်တင်းခိုင်မာစေရန် အထူးဂရုပြု၍ ကြိုးစားခဲ့သည်။

သရက်မြို့တွင် အနောက်တိုင်းကို ဖွင့်သည်။ မန္တလေးမြို့တွင်လည်း အနောက်မြောက် တိုင်း ဟူ၍ ဖွင့်သည်။ တိုးချဲ့ထားသော ခြေလျင် တပ်ရင်းများအပြင်

လေ့ကျင့်ရေးတပ်ရင်း(၁)မှ (၄) အထိကိုလည်း တိုးတက်ချဲ့ထွင်လိုက်သည်။ ထိုအချိန် တွင် ဘီဒီအေကို ဗမာ့တပ်မတော် (The Burmese Army) ဟု

အမည်ပြောင်းလဲခေါ်ပြီး ဖြစ်သည်။ ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်၏ လျှို့ဝှက်ညွန်ကြား မှုအောက်တွင် ဗမာ့တပ်မတော်သည် လေ့ကျင့်မှုများ ကို

အပြင်းအထန်ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။

ရခိုင်စစ်မျက်နှာတွင် မဟာမိတ်များက ထိုးစစ် ဆင်လာသဖြင့် ရခိုင်ပြောက်ကျားများသည် ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်အကုန်ကတည်းက စတင်

ဆင်နွှဲခဲ့ကြရသည်။ ထို့အတူပင် မြန်မာပြည် မြောက်ပိုင်းတွင်လည်း မဟာမိတ်များက ထိုးစစ်ဆင်လာ သဖြင့် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးသည် အချိန်ဆွဲ၍ မရ

တော့သည့်အခြေအနေသို့ ဆိုက်ရောက်လာသည်။

မဟာမိတ်တို့သည် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ကတည်းက ရခိုင်စစ်မျက်နှာတွင် ပထမအကြိမ် ထိုးစစ်ကိုဆင်နွှဲသော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၄၃ ခုနှစ်၊

ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗိုလ်မှူးချုပ်ဝင်းဂိတ်သည် လက်ရွေးစင် လူ ၃ဝဝဝ ဖြင့် အင်ဖားမြို့မှ စတင် ချီတက်၍ ဂျပန်တပ်တို့၏နောက်ပိုင်းကို ဝင်ရောက်

ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဝင်းဂိတ်၏တပ်များသည် လမ်းပန်းမရှိသော တောကြီးမျက်မည်းများကို ဖြတ် ကျော်၍ ခက်ခဲစွာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ သုံးလအတွင်း တွင်

ဝင်းဂိတ်၏ လူ ၃ဝဝဝ အနက် ၁ဝဝဝ ခန့်မှာ သေကျေပျက်စီးခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ဝင်းဂိတ်၏ လူ ၂ဝဝဝ ခန့်သာ အင်ဖားသို့ ပြန်လည်

ရောက်ရှိနိုင်ခဲ့ကြသည်။

ဂျင်နရယ်ဝီလျံစလင်း၏ အမှတ်(၁၄)တပ်မတော် သည် စစ်ကြောင်းသုံးကြောင်းဖြန့်ခွဲ၍ ဒုတိယထိုးစစ် စတင်ရန် ရခိုင်ဒေသသို့ ဝင်ရောက်ပြန်သည်။ မယု

တောင်တန်းပေါ်တွင် အမှတ်(၇)တပ်မှာ ဂျပန်အဝိုင်း ခံရလေရာ ရက်ပေါင်း(၂ဝ)ခန့် တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့ သည်။ စစ်ကူတပ်များ၏အကူအညီဖြင့် အမှတ်(၇)တပ် သည်

ဖောက်ထွင်းထွက်ခဲ့ရသည်။ ဂျပန်များလည်း စစ်နှစ်ဖက်ညှပ်သဖြင့် လူ ၆ဝဝဝ ကျော်တွင် တစ်ဝက် ကျော်ကျော်ခန့် သေဆုံးခဲ့ကြသည်။ အမှတ်(၁၄) တပ်မတော်၏

ဒုတိယထိုးစစ် ရခိုင်တွင်ဆင်နွှဲနေစဉ် ဂျပန်များသည် ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံ သို့ ချင်းနင်းဝင်ရောက်လာသည်။ ထို့နောက် အင်ဖား နှင့် ကိုဟီးဒမားကို

ဝိုင်းလိုက်ကြသည်။ သို့သော် ဂျပန် တပ်များသည် ဆက်သွယ်ရေးညံ့ဖျင်းခြင်း၊ နောက်ပိုင်း ပို့ဆောင်ထောက်ပံ့မှု မရှိခြင်း၊ စစ်ရေးသတင်းများ

ကြိုတင်ပေါက်ကြားနေခြင်း စသည့် အကြောင်း အမျိုးမျိုးကြောင့် ဖရိုဖရဲဖြစ်ပြီး တပ်လန်သွားခဲ့ရသည်။

အင်ဖားနှင့် ကိုဟီးဒမားတိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေ ချိန်မှာပင် ဗိုလ်မှူးချုပ်ဝင်းဂိတ်၏ ချင်းဒစ် (Chindits) တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၂ဝဝဝ သည် ဝန်တင်တိရစ္ဆာန်ပေါင်း ၁၂ဝဝ

ခန့်နှင့်အတူ အင်းတော်၊ ဗန်းမော်၊ ကသာ နယ်မြေများသို့ လေကြောင်းမှဆင်းသက်ပြီး အခိုင်အမာ စခန်းများ တည်ဆောက်ထားလိုက်သည်။ ဂျင်နရယ် စတီးဝဲလ်၏

အမေရိကန်တပ်များကလည်း တရုတ်တပ် များနှင့်အတူ ဟူးကောင်းနှင့် မိုးကောင်းနယ်ကို သိမ်း ယူ၍ မြစ်ကြီးနားလေယာဉ်ကွင်းကို ဂျပန်များလက်မှ

တိုက်ခိုက်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် အင်ဖားနှင့် ကိုဟီးဒမားမှ ဂျပန်တပ်များမှာ ကစဉ့်ကလျားနှင့် ဆုတ်ခွာကြရာ မဟာမိတ်တပ်များသည် မြန်မာပြည်

မြောက်ပိုင်းကို ဖိထိုး၍ ချီတက်လာနိုင်ကြသည်။

ဗိုလ်ချုပ်ကြီးစလင်း၏ အမှတ်(၁၄)တပ်မတော် သည် မန္တလေးကို ရည်မှန်းချက်ထားပြီး ချီတက်လာ သည်။ မဟာမိတ်တပ်များသည် ဖောင်းပြင်မှ ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊

နိုဝင်ဘာလ ၂၉ ရက်တွင် စတင်ချီတက်ရာ ဗန်းမောက်မြို့ကို ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် သိမ်းပိုက် လိုက်နိုင်သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်တွင် ဝန်းသိုမြို့ သို့ရောက်ရှိပြီး

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်တွင် ရွှေဘိုမြို့သို့ ရောက်ရှိလာသည်။ ကလေးဝမြို့မှ ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်တွင် စတင်ထွက်ခွာလာ သော

စစ်ကြောင်းသည် ရေဦးသို့ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်တွင် ရောက်ရှိလာပြီး ဝန်းသိုမှ ဆင်းလာသောတပ်နှင့် ရွှေဘိုတွင် ဆုံသည်။ ထို့နောက်

မန္တလေးကိုသိမ်းပိုက်ရန် စစ်ကြောင်းနှစ်ကြောင်း ခွဲ လိုက်ကြသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တရုတ်ဖြူဘက် မှ ဂျင်နရယ်ဒင်နီရယ်စူလတန်ကြီးမှူးသော တပ်များ ကလည်း

အရှေ့မြောက်မှဝင်ရောက်၍ မိုးကုတ်၊ နမ္မတူ နှင့် လားရှိုးမြို့များကို တိုက်ခိုက်လာသည်။

မဟာမိတ်တပ်များ မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းမှ ဖြန့်ခွဲ၍ ထိုးစစ်ဆင်လာသောကြောင့် ဂျပန်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကီးမူရားသည် ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင်ရှိနေသော

ဂျပန်တပ်များနှင့် တောင်ကုတ်နယ်မှ ဂျပန်တပ်များ အပါအဝင် ရှိရှိသမျှ ဂျပန်တပ်များကို မန္တလေးတွင် ပြင်ဆင်စုရုံး၍ ခံစစ်ဆင်ရန် ပြင်ဆင်တော့သည်။

ထိုအချိန်တွင် မန္တလေး၌စုထားသော ဒီဝီဇံတပ်မကြီး မှာ ခြောက်တပ်မျှပင် ရှိသည်။

ကလေးမြို့မှ မဟာမိတ်စစ်ကြောင်းသည် ဂျပန် တို့၏အလစ်အငိုက်ကိုယူ၍ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်တွင် ဂန့်ဂေါ၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်တွင် ပေါက်၊

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက်တွင် ပခုက္ကူမြို့တို့အား ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်လိုက်ကြသည်။ ထို့နောက် ပုဂံ၊ ညောင်ဦးကိုဖြတ်၍ မိတ္ထီလာသို့ အပြင်းချီတက်တော့ သည်။

ဂျပန်တို့သည် မန္တလေးတွင် စုရုံးထားသောတပ် များကို မိတ္ထီလာသို့ စေလွှတ်၍ ခုခံစေရာ တိုက်ပွဲ အပြင်းအထန်ဖြစ်ပွားပြီး မိတ္ထီလာလေယာဉ်ကွင်းကို မဟာမိတ်များ

သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်သည်။ ဂျပန်စစ်သား ၃၅ဝဝ ကျော်ခန့်လည်း ကျဆုံးသွားသည်။

ထိုသို့သော အခြေအနေမျိုးတွင် ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲရန်မှာ အမြန်ဆုံး လိုအပ်၍လာ သည်။ မန္တလေးမြို့မှ မဟာမိတ်များလက်သို့ ကျလု ကျခင်ရှိနေလေရာ

မန္တလေးမြို့တွင် ဖွင့်လှစ်ထားသော ဗမာ့တပ်မတော် အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ် သည် ကြိုတင်၍ တော်လှန်ရေးစတင်ရန် လိုအပ်လာ သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည်လည်း မဟာမိတ် များကို တိုက်ခိုက်ရန်အကြောင်းပြ၍ တပ်ဖြန့်ရန်အမိန့် ကို ထုတ်ပြန်လိုက်ရသည်။

ဂျပန်စစ်ဌာနချုပ်၏ စစ်ထွက်အမိန့်ကို အကာ အကွယ်ယူ၍ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းထုတ်ပြန်သော တပ်ဖြန့်ရန်အမိန့်မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

စစ်ကြောင်းဖြန့်ရန်အမိန့်

အထက်မြန်မာပြည် တိုင်းမှူး ဗိုလ်မှူးဗထူးသည် အထက်မြန်မာပြည်တပ်များကို အုပ်ချုပ်ကာ ဂျပန်တပ် များနှင့်အတူ စစ်ကြောင်းဖွင့်ရမည်။

ရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်စစ်ကြောင်းကို ဗိုလ်မှူးကြီး ဇေယျဦးစီး၍ စစ်ဌာနချုပ် ရုံးအဖွဲ့နှင့် စစ်ဝန်ကြီး ရုံးအဖွဲ့အားလုံး စုပေါင်း၍ သရက်စခန်းမှ မင်းတုန်း စခန်းသို့

ချီတက်ရမည်။

တိုင်းအမှတ်(၁) ဗိုလ်မှူးမောင်မောင် ဦးစီး၍ သာယာဝတီ၊ ပေါင်းတည် စစ်ကြောင်းသို့ ချီတက်ရ မည်။ ခြေလျင်တပ်ရင်း(၄)သည် တိုင်းအမှတ်(၁)နှင့် အတူ

ပူးပေါင်းကာ လိုက်ပါချီတက် တိုက်ခိုက်ရမည်။

တိုင်းအမှတ်(၂) စစ်ကြောင်းကို ဗိုလ်မှူးကြီး နေဝင်းဦးစီး၍ ဖျာပုံ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် စစ်ကြောင်းသို့ ချီတက်ရမည်။

တိုင်းအမှတ်(၃) စစ်ကြောင်းကို ဗိုလ်မှူးကြီး စောကြာဒိုးဦးစီး၍ မအူပင် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသို့ ချီတက်ရမည်။

ဗိုလ်မှူးကြီးလကျာ်သည် တိုင်းအမှတ်(၂)၊ (၃) ဆက်သွယ်ရေး၊ စီမံရေး ဦးစီးဆောင်ရွက်ရမည်။

တိုင်းအမှတ်(၄) စစ်ကြောင်းကို ဗိုလ်မှူးကျော်ဇော ဦးစီး၍ ပဲခူးစခန်းမှ ရန်သူကို ခုခံတိုက်ခိုက်ရန် အသင့် စီစဉ်ထားရမည်။

တိုင်းအမှတ်(၅) စစ်ကြောင်းကို ဗိုလ်ကြီးတင်ထွန်း ဦးစီး၍ တနင်္သာရီ-ထားဝယ်စစ်ကြောင်းသို့ ချီတက် ရမည်။

တိုင်းအမှတ်(၆) စစ်ကြောင်းကို ဗိုလ်မှူးရဲထွဋ် ဦးစီး၍ ရထားလမ်းတစ်လျှောက် ပျဉ်းမနား၊ မိတ္ထီလာ စစ်ကြောင်းသို့ ချီတက်ရမည်။

တိုင်းအမှတ်(၇)စစ်ကြောင်းကို ဗိုလ်မှူးအောင် ဦးစီး၍ သရက်မှသည် မင်းဘူးစစ်ကြောင်းတိုင်အောင် တာဝန်ခံအုပ်ချုပ်တိုက်ခိုက်ရန် ချီတက်ရမည်။

စစ်သေနာပတိက ရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်နှင့်အတူ မင်းတုန်းဘက်သို့ လိုက်ပါချီတက်တိုက်ခိုက်ရမည်။

တပ်မတော်တစ်ခုလုံးကို အထူးဆက်သားများ စေလွှတ်၍ စစ်ဆင်ရေးကိစ္စအဝဝကို စီစဉ်မည်။

အောင်ဆန်း

စစ်ဝန်ကြီးနှင့် စစ်သေနာပတိ

ဗမာ့တပ်မတော်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ပါတီကွန်ဖရင့်

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး နီးကပ်လာချိန်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ပါတီကွန်ဂရက်ကျင်းပရန် အခြေ အနေမပေးသဖြင့် ပါတီကွန်ဖရင့်ကျင်းပရန် ပြင်ဆင် တော့သည်။

ပါတီကွန်ဖရင့် မကျင်းပမိမှာပင် အိန္ဒိယ မှ ကိုသိန်းဖေက 'ဖက်ဆစ်ကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက် ရေးသို့' အမည်ရှိ စာတမ်းကို ပေးပို့လိုက်သည်။ ကိုသိန်းဖေ၏စာတမ်းကို

သခင်စိုးက အကြွင်းမဲ့လက်ခံ လိုက်ပြီး ကွန်ဖရင့်တွင် ဆွေးနွေးရန် အကြံပေးသည်။ ပါတီကွန်ဖရင့်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလကုန် တွင်

ရန်ကုန်မြို့၌ကျင်းပရန် စီစဉ်လိုက်ကြသည်။ သခင်စိုးကိုယ်တိုင်မှာမူ ကွန်ဖရင့်သို့ မတက်ရောက်နိုင် ဟုဆိုသဖြင့် သခင်သန်းထွန်းက ဦးဆောင်၍ ကျင်းပရန်

စီစဉ်ရသည်။

ပါတီကွန်ဖရင့်သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ လလယ်ခန့်တွင် ရန်ကုန်မြို့ အလုံ အာရ်အီးတီ အဆောက်အအုံ (ယခု ရန်ကုန်တိုင်း လျှပ်စစ်ဓာတ် အားပေးရေးအဖွဲ့ရုံး)

အလယ်ထပ်၌ ကျင်းပဖြစ်သည်။ ကွန်ဖရင့်၏ လုံခြုံရေးအတွက် လက်နက်ကိုင် ၁ဝ ဦး အစောင့်ချပြီးမှ ကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။ ပါတီကွန်ဖရင့် သို့

တက်ရောက်ကြသူများမှာ -

၁။ သခင်သန်းထွန်း

၂။ ဗိုလ်မှူးဗထူး

၃။ ဗိုလ်မှူးကျော်ဇော

၄။ ဗိုလ်မှူးရန်အောင်

၅။ ဗိုလ်မှူးရဲထွဋ်

၆။ သခင်တင်မြ

၇။ ကိုထွန်းစိန်

၈။ မစောမြ

၉။ မနှင်းဆီ

၁ဝ။ ကိုဌေးမြိုင်

၁၁။ ကိုညီလေး (ဂျပန်တော်လှန်ရေးတွင်ကျဆုံး)

၁၂။ ကိုထွန်းသန်း

၁၃။ ကိုကျော်ငြိမ်း(အာရ်အီးတီ)

၁၄။ ကိုချစ်လှိုင်

၁၅။ ကိုထွန်း တို့ဖြစ်သည်။

ကွန်ဖရင့်၏သဘာပတိမှာ သခင်သန်းထွန်းဖြစ်ပြီး အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် သခင်တင်မြက ဆောင်ရွက် သည်။ သခင်သန်းထွန်းက မဟာမိတ်တပ်များနှင့်ဂျပန်

တပ်များ၏ စစ်သတင်းများ၊ ရခိုင်တွင် ပြောက်ကျား များက ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး ဆင်နွှဲနေပုံများကို တင်ပြပြီး သခင်တင်မြက ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး အတွက်

မြေအောက်စည်းရုံးရေးတိုးတက်မှု အခြေ အနေကို အစီရင်ခံရသည်။

ဗိုလ်မှူးဗထူးက အထက်မြန်မာပြည်၏ စစ်ရေး အခြေအနေများကို အစီရင်ခံသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဗိုလ်မှူးဗထူးသည် အမေရိကန် အမှတ်(၁ဝ၁) တပ်မတော်နှင့်

အဆက်အသွယ်ရနေပြီ ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်မှူးဗထူးက အထက်မြန်မာပြည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင် ရေး မြေအောက်စည်းရုံးမှုအခြေအနေနှင့် အမေရိကန် တပ်များနှင့်

အဆက်အသွယ်ကို ရှင်းပြသည်။ ကွန်ဖရင့် တွင် အဓိကဆွေးနွေးကြသည်မှာ ကိုသိန်းဖေပေးပို့ သော 'ဖက်ဆစ်ကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက်ရေးသို့' စာတမ်းဖြစ်သည်။

ယင်းစာတမ်းသည် ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးအတွက် အရေးတကြီး လမ်းညွန်ချက် များမဟုတ်ဘဲ တော်လှန်ရေးပြီးဆုံးပါက မဟာမိတ် များနှင့် ပူးပေါင်း၍ မည်ကဲ့သို့

ဆောင်ရွက်ရမည်ကို လမ်းညွှန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဗိုလ်မှူးဗထူး က ဤစာတမ်းမှာ တော်လှန်ရေးပြီးမှ ဆောင်ရွက်ရ မည့် လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်သည်။

ယခုလောလောဆယ် ပြဿနာမှာ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ကို မည်သို့တော်လှန် တိုက်ခိုက်ကြမည်။ တော်လှန်တိုက်ခိုက်ရာတွင် တစ်ပြည်လုံး တစ်ပြိုင်တည်း

ထချကြမည်လော၊ သို့မဟုတ် စစ်မျက်နှာအလိုက် တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် တော်လှန်တိုက်ခိုက်ကြမည်လော ဆိုသည်ကိုသာ ဆွေးနွေးကြရန် တင်ပြလိုက်သည်။

မဟာမိတ်တပ်များမှာ မန္တလေးကို တိုက်ခိုက်ရန် တာစူနေပြီဖြစ်သည်။ မုံရွာမြို့ကို မဟာမိတ်တပ်များက သိမ်းလိုက်သဖြင့် စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားသော ရဲဘော်များမှာ

တော်လှန်ရေးကို မဆင်နွှဲရသေးခင် စစ်ကိုင်းသို့ ဂျပန်များနှင့်အတူ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။

ဗိုလ်မှူးဗထူးက တော်လှန်ရေးနောက်ကျနေလျှင် မြန်မာပြည်တစ်ဝက်ကို မဟာမိတ်တို့ သိမ်းပိုက်ပြီး ဖြစ် သွားမည်ဟု တင်ပြလာသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီကွန်ဖရင့် သည်

ဗိုလ်မှူးဗထူး၏တင်ပြချက်ကို စဉ်းစားဆွေးနွေး ၍ ဆုံးဖြတ်ချက် မချနိုင်ခဲ့ပေ။ သခင်စိုးထံမှတစ်ဆင့် ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ ခေါင်းဆောင်များကိုပါ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီး ဆုံးဖြတ် မည်ဟူ၍သာ သဘောတူလိုက်ကြရသည်။

ဗိုလ်မှူးကျော်ဇောက မဟာမိတ်တပ်များ ဝင်လာ ၍ တော်လှန်ရေးတပ်သားများထံမှ လက်နက်သိမ်းခြင်း၊ ပြည်သူလူထုကို နှိပ်စက်ခြင်းများ ပြုလုပ်လာလျှင်

မဟာမိတ်များကိုပါ တိုက်ခိုက်ရမည်လော ဟူသည့် ပြဿနာကို တင်ပြသည်။ ထိုအချိန်က ကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် ရုရှားကွန်မြူနစ်၊ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်များကဲ့သို့

မဟာမိတ်များနှင့် ပူးပေါင်းရေးကိုသာ တရားသေ စွဲကိုင်ထားလေရာ မဟာမိတ်တပ်များ ပြည်သူလူထု ဆန့်ကျင်ရေးကို လုပ်လာပါက လူထုတိုက်ပွဲနည်းဖြင့်

ဖြေရှင်းရန်၊ မဟာမိတ်အာဏာပိုင်များထံ တိုင်ကြားရန် ကိုသာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။ ကွန်ဖရင့်မှာ တစ်ရက် တည်းနှင့် ပြီးဆုံးသွားသည်။

ထိုအချိန်တွင် ရခိုင်ပြောက်ကျားများအား အင်္ဂလိပ်တပ်များက လက်နက်အပ်ရန် အရေးဆိုလာ ချိန်ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်များမှာမူ မဟာမိတ်များနှင့်

လုံးဝပူးပေါင်းရေးကိုသာ အရေးဆိုနေကြလေသည်။ ဗိုလ်မှူးဗထူးသည် ပါတီကွန်ဖရင့်အပြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းနှင့် သွားရောက်တွေ့ဆုံရာ ဗိုလ်ချုပ်

အောင်ဆန်းက အင်္ဂလိပ်များနှင့် နီးလာသည်နှင့် ဂျပန် များကို စတင်တိုက်ခိုက်ရန် အမိန့်ပေး ညွှန်ကြား လိုက်သည်။

ဗိုလ်မှူးဗထူး၏ ကြိုတင်တော်လှန်ရေး

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်တွင် သခင်စိုးသည် ဒေးဒရဲတွင် ခိုအောင်းနေရာမှ ဗိုလ်မှူး ရဲထွဋ်နှင့်အတူ ရန်ကုန်သို့ ရောက်လာသည်။ ထို့နောက်

သခင်သန်းထွန်း၊ သခင်တင်မြတို့နှင့် ဆွေးနွေးသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် ဗိုလ်မှူးကြီးလကျာ်၊ ဗိုလ်မှူးကျော်ဇော၊ ဗိုလ်မှူးရန်အောင်၊ ဗိုလ်မှူးရဲထွဋ် နှင့်

ဗိုလ်မှူးဗထူး စသော တပ်မတော်ခေါင်းဆောင် များနှင့် တွေ့ဆုံ၍ တပ်မတော်အတွင်း ဖက်ဆစ် ဆန့်ကျင်ရေးအခြေအနေကို ဆွေးနွေးကြသည်။ သခင် စိုး

ရန်ကုန်ရောက်ရှိချိန်တွင် မဟာမိတ်လေယာဉ်ပျံ များသည် ရန်ကုန်မြို့ကို မကြာခဏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက် လျက်ရှိသည်။ ထို့နောက် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ သခင် စိုး၊

သခင်သန်းထွန်း စသောခေါင်းဆောင်များသည် သခင်စိုးတည်းခိုနေသော ဂျပန်ပြန် ဗိုလ်မှူးမြင့်အောင် အိမ်တွင် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် လျှို့ဝှက်စွာ

ဆွေးနွေးကြပြန်သည်။

ဖက်ဆစ်ဂျပန်များအား ဧပြီလ ၂ ရက်တွင် စတင်တော်လှန်ရန် သတ်မှတ်ထားလေရာ အထက် မြန်မာပြည်တွင်ရှိနေသော တပ်များမှာ မဟာမိတ်များ နှင့်

ဂျပန်တို့၏အကြားတွင် စစ်နှစ်ဖက်ညှပ်မည်ကဲ့သို့ ဖြစ်လာသည်။ မဟာမိတ်များနှင့် နားလည်မှုရယူ ထားပြီးဖြစ်ရာ မဟာမိတ်တပ်များ၏ အထင်အမြင်

လွဲမှားမည်ကိုလည်း စိုးရိမ်နေရသည်။

ထို့ကြောင့် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၈ ရက်တွင် တိုင်းမှူးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးဗထူးသည် မန္တလေး၊ စစ်ကိုင်း နှင့် မြစ်ငယ်မှ တပ်များကို ဖြတ်ကျော်ဖောက်ထွက်ရန်

အမိန့်ပေးလိုက်သည်။ ထို့နောက် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း နှင့်တကွ အောက်မြန်မာပြည်မှ တပ်မတော်သားများ မထိခိုက်စေရန်အတွက် မိမိတို့သည် ဗိုလ်ချုပ်

အောင်ဆန်းကိုလည်းကောင်း၊ နိုင်ငံတော်အဓိပတိ (ဒေါက်တာဘမော်)ကိုလည်းကောင်း၊ ဂျပန်အာဏာ ပိုင်တို့ကိုလည်းကောင်း တော်လှန်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း

ကြေညာလိုက်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကလည်း ဗိုလ်မှူးဗထူးတို့ကို ပုန်ကန်သူများအဖြစ် ဟန်ပြ ကြေညာပေးခဲ့ရသည်။

မဟာမိတ်တပ်များသည် မတ္တရာဘက်မှ ထိုးစစ် ဆင်လာရာ မတ်လ ၂ဝ ရက်တွင် မန္တလေးကို သိမ်း ပိုက်လိုက်နိုင်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဗမာ့ တပ်မတော်မှာ

မတ်လ ၁၇ ရက်တွင် စစ်ထွက်အခမ်း အနားကျင်းပ၍ တပ်ဖြန့်သွားပေပြီ။ ဗိုလ်မှူးဗထူး သည် အင်တောကျောက်ဂူဒေသသို့ ချီတက်၍ တော်လှန်ရေးလုပ်ရာမှ

ငှက်ဖျားရောဂါဖြင့် ကျဆုံး သွားရသည်။

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကာလ

မဟာမိတ်များ၏ ကန့်သတ်ချက်များ

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်တွင် အဓိကအားဖြင့် အင်အားစုကြီးသုံးရပ် ပါဝင်သည်။ တပ်မတော်မှ ကိုယ်စားလှယ်များမှာ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၊

ဗိုလ်မှူးကြီးလကျာ်၊ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း၊ ဗိုလ်မှူးကြီးဇေယျ၊ ဗိုလ်မှူးကြီးစောကြာဒိုး၊ ဗိုလ်မှူး ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်မှူးရန်အောင်၊ ဗိုလ်မှူးရဲထွဋ်၊ ဗိုလ်မှူး ဖိုးကွန်း၊ ဗိုလ်အောင်ကြီး၊

ဗိုလ်မောင်မောင်၊ ဗိုလ် စိန်မှန်၊ ဗိုလ်ခင်မောင်ကလေး တို့ဖြစ်ကြသည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များမှာ ဦးဘဆွေ၊ သခင်ချစ်၊ ဦးကျော်ငြိမ်း၊

ဦးလှမောင်တို့ ဖြစ်ပြီး ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များမှာ သခင်စိုး၊ သခင်သန်းထွန်းနှင့် သခင်တင်မြတို့ဖြစ် သည်။ ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်

ခေါင်းဆောင်များသည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁ ရက် တွင် ကန်တော်ကြီးအနီးရှိ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ အိမ်၌ အစည်းအဝေးကျင်းပပြီး ဖက်ဆစ်ဂျပန်များ အား

တော်လှန်တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်စီစဉ်ကြသည်။

မဟာမိတ်တပ်များသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး အင်အားစုကြီးအား အတိုင်းမသိ ကြီးထွားလာမည်ကို မလိုလားကြပေ။ ထို့ကြောင့် ကိုသိန်းဖေမှတစ်ဆင့် ဖတပလ

အဖွဲ့အား ကန့်သတ်ရန် ကြိုးစားလာကြ သည်။

မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်မှ ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး အဖွဲ့ချုပ်သို့ အထူးဆက်သားဖြစ်သူ ဗိုလ်စံသာကျော် နှင့် ပေးပို့သောစာမှာ အောက်ပါအတိုင်း ကန့်သတ် ချက်များ

ပါဝင်သည်။

(၁) ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့(AFO)သည် အရှေ့တောင်အာရှ မဟာမိတ် စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ တပ်ဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သော အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့ (FORCE

136) ၏ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိစေ ရမည်။

(၂) ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့၏ အုပ်ချုပ်မှု အောက်တွင်ရှိသော လက်နက်ကိုင်တပ် များသည် မဟာမိတ်တပ်များ၏ စစ်ဆင်ရေး နှင့် သီးခြားကင်းလွတ်၍

မိမိတို့သဘော အလျောက် ဂျပန်တပ်များကို စစ်ဆင် တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုရ။

(၃) အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့က ညွှန်ကြားသတ် မှတ်ပေးသော ဒေသများတွင်သာ ဖက်ဆစ် ဆန့်ကျင်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ဂျပန်များကို တိုက်ခိုက်ရမည်။

(၄) ထိုသတ်မှတ်ထားသော ဒေသများသို့ အိန္ဒိယရှိ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးတပ်သား များကို လေထီးဖြင့် ချပေးမည်။ ယင်းတို့ နှင့်အတူ အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့မှ

ဆက်သွယ် ရေးအရာရှိများ ပါလာမည်။

(၅) ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး တပ်သားများအတွက် လိုအပ်သော လက်နက်ခဲယမ်းမီးကျောက် အရေအတွက်ကို ဗြိတိသျှဆက်သွယ်ရေး အရာရှိများ၏

ထောက်ခံချက်ဖြင့်သာ လေထီးဖြင့် ချပေးမည်။

(၆) ဂျပန်တို့အား တိုက်ခိုက်ပြီးသော ဒေသများ တွင် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့သည် ကိုင်စွဲထားသော လက်နက်များကို အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့သို့ ချက်ချင်း

ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်။

(၇) ဤစာတွင် ပါရှိသော အချက်များကို ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးဌာနချုပ်က သဘော တူညီရန် သဘောထားကို အမြန်ပြန်ကြား ပါ။

ဖတပ ခေါင်းဆောင်များသည် မဟာမိတ်တို့၏ အကူအညီနှင့် ပတ်သက်၍ အကြိတ်အနယ် ဆွေးနွေး ကြသည်။ တပ်မတော်သည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးကို

သီးသန့်ဆင်နွှဲရန် စီစဉ်ပြီးဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံရေး အင်အားစုများ၏ သဘောထားအရ အချိန်ကို တစ်နှစ် ခန့် ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ရပြီး ဖြစ်သည်။ တပ်မတော်

ခေါင်းဆောင်များသည် ဗြိတိသျှတို့၏အကူအညီကို စောင့်မနေတော့ဘဲ တပ်မတော် လက်နက်ခဲယမ်းများ ကို ကိုင်စွဲ၍ အမြန်ဆုံးတိုက်ခိုက်ရန် စိတ်ဆန္ဒပြင်းပြ

နေကြသည်။ ကွန်မြူနစ်များမှာမူ မဟာမိတ်တို့နှင့် ဆက်ဆံရေးကို အလေးထားလျက် ရှိသည်။

မတ်လ ၁ ရက် အစည်းအဝေးသဘောတူညီချက် အရ ဖတပ အဖွဲ့သည် မဟာမိတ်များထံသို့ အောက်ပါ အတိုင်း အကြောင်းပြန်ကြားလိုက်လေသည်။

(၁) ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ် သည် မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်၏ စာပါ သဘောထားများကို လက်မခံနိုင်။

(၂) မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်၏ကိုယ်စား အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့၏ အုပ်ချုပ်ညွှန်ကြားမှုကို လက်မခံနိုင်။ ဖတပ သည် မဟာမိတ်တပ် များနှင့် နိုင်ငံရေးအရ၊ စစ်ရေးအရ

ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုသဘောကိုသာ လက်ခံမည်။

(၃) မိမိတို့ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ သည် မိမိတို့ ရွေးချယ်သတ်မှတ်ထားသည့် ဒေသများ၌သာ မိမိသဘောအလျောက် စစ်ဆင်ရေးလုပ်မည်။ သို့သော်

မဟာမိတ် တပ်များနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မည်။ ပူးတွဲ တိုက်ခိုက်မည်။

(၄) မိမိတို့ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့ဝင်များ အရေအတွက်ရှိ သလောက်သာ လက်နက်ခဲယမ်းအကူအညီ ပေးမည်ဟုဆိုသည်ကို

သဘောတူသည်။

(၅) ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ် သည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့အား မြန်မာပြည် တစ်ဝန်းလုံးတွင် များမကြာမီအတွင်း တစ်ပြိုင်တည်း

တော်လှန်တိုက်ခိုက်ကြ မည်။

(၆) မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်က အကူအညီ ရသည်ဖြစ်စေ၊ မရသည်ဖြစ်စေ ဖက်ဆစ် တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်သည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ကို လက်နက်ကိုင်၍

တစ်ပြည်လုံးတွင် စတင်တော်လှန်တိုက်ခိုက် ကြရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြပြီ ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ဖတပ အဖွဲ့သည် ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လက ဗဟိုဦးစီးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၊ သခင်သန်းထွန်းနှင့် သခင်စိုးတို့သာပါဝင် သော်လည်း

တော်လှန်ရေးမစတင်မီ ဗဟိုဦးစီး အဖွဲ့ဝင် ကိုးဦးအဖြစ် တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ ယင်းအဖွဲ့ဝင် များမှာ တပ်မတော်မှ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်မှူး ကြီးနေဝင်း၊

ဗိုလ်မှူးကြီးလကျာ်တို့သုံးဦး၊ ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီမှ ကိုဘဆွေ၊ ကိုကျော်ငြိမ်း၊ သခင်ချစ် တို့သုံးဦး၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ သခင်စိုး၊ သခင်သန်းထွန်း နှင့်

သခင်တင်မြတို့သုံးဦး စုစုပေါင်းကိုးဦးဖြစ်သည်။ တာဝန်ပေးအပ်ရာတွင်လည်း စစ်ရေးခေါင်းဆောင် အဖြစ် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် အဖြစ်

သခင်စိုး၊ နိုင်ငံခြားဆက်သွယ်ရေးခေါင်းဆောင် အဖြစ် သခင်သန်းထွန်းဟူ၍ ပေးအပ်ထားသည်။

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးစတင်ခြင်း

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁ ရက် အစည်းအဝေးမှ စတင် ၍ ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ ချုပ်ဟု

အမည်ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ ထိုအစည်းအဝေး မှာပင် တော်လှန်သည့်နေ့တွင် ဖြန့်ဝေမည့် လွတ်လပ် ရေးကြေညာစာတမ်းကို အတည်ပြုလိုက်ကြသည်။

ယင်းစာတမ်းမှာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းရေးသားသည့် စာတမ်းဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးစစ်တိုင်းများကိုလည်း သတ်မှတ်သည်။ စစ်တိုင်းအလိုက် နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး

တာဝန်ထမ်းဆောင်ရမည့်သူများကိုလည်း တာဝန် ခွဲဝေပေးသည်။

တိုင်း(၁)။ တိုင်း(၁)တွင် ပြည်၊ သာယာဝတီနှင့် ဟင်္သာတ အရှေ့နယ်များပါဝင်ပြီး စစ်ရေးခေါင်းဆောင်မှာ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေး

ခေါင်းဆောင်မှာ ကိုဗဟိန်း ဖြစ် သည်။

တိုင်း(၂)။ ဟံသာဝတီ၊ ဖျာပုံနှင့် မအူပင်နယ် များ ပါဝင်ပြီး စစ်ရေးခေါင်းဆောင် မှာ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်မှာ သခင်စိုး ဖြစ်သည်။

တိုင်း(၃)။ ပုသိမ်၊ မြောင်းမြနှင့် ဟင်္သာတ အနောက်နယ်များ ပါဝင်သည်။ စစ်ရေးခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးကြီး စောကြာဒိုးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရေးခေါင်း ဆောင်မရှိ။

ဗိုလ်မှူးကြီးလကျာ်က တိုင်း(၂)နှင့် တိုင်း(၃)ကို ဆက်သွယ် ညှိနှိုင်းပေးရန်။

တိုင်း(၄)။ ပဲခူး၊ ရွှေကျင်နှင့် သထုံ၊ စစ်ရေး ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးကျော်ဇော၊ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် သခင်ချစ်။

တိုင်း(၅)။ မော်လမြိုင်၊ ထားဝယ်နှင့် မြိတ်၊ စစ်ရေးခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ကြီး တင်ထွန်း၊ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် သခင်ဗသိန်းတင်။

တိုင်း(၆)။ မိတ္ထီလာ၊ ပျဉ်းမနား၊ တောင်ငူနှင့် တောင်ပိုင်းရှမ်းပြည်၊ စစ်ရေး ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးရဲထွဋ်၊ နိုင်ငံ ရေးခေါင်းဆောင် ဦးကျော်ငြိမ်း။

တိုင်း(၇)။ သရက်၊ မကွေး၊ မင်းဘူး၊ စစ်ရေး ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးအောင်၊ နိုင်ငံ ရေးခေါင်းဆောင် သခင်တင်မြ။

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် တိုင်းများအလိုက် တာဝန်ယူကြရာတွင် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များ သည် နိုင်ငံရေးမှူးများ၊ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များ အဖြစ်

တာဝန်ယူကြရသည်။ ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင်များသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွက် စည်းရုံးရန် အခွင့်အလမ်းများစွာရခဲ့သည်။ တပ်မတော်

ခေါင်းဆောင်အချို့သည်ပင်လျှင် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ထောက်ခံခဲ့ကြရသည်အထိ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီဝင်များ တာဝန်ယူထားရသည့်

နေရာများသို့လည်း ကွန်မြူနစ်တို့သည် နိုင်ငံရေးမှူး များ တွဲဖက်စေလွှတ်ခဲ့ကြသည်။ ယင်းအစီအစဉ်အရ သခင်တင်ထွန်းသည် တိုင်း(၆)၊ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်

ကိုကျော်ငြိမ်းနှင့် တွဲဖက်တာဝန်ယူခဲ့ရသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက စစ်ကြောင်းဖြန့်ရန်အမိန့် ထုတ်ပြီးနောက်တွင် ဗမာ့တပ်မတော်သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၇ ရက်၌ စစ်ထွက်အခမ်းအနား တစ်ရပ်ကို

ကြီးကျယ်ခမ်းနားစွာ ကျင်းပသည်။ တပ် များမှာမူ စစ်ထွက်အခမ်းအနားမကျင်းပမီကပင် အချို့အဝက်ကို စစ်တိုင်းအသီးသီးသို့ စေလွှတ်ထားပြီး ဖြစ်သည်။

စစ်ထွက်အခမ်းအနား ကျင်းပပြီးစီးသော အခါတွင်ကား ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကိုယ်တိုင် တပ်များ နှင့်အတူ လိုက်ပါချီတက်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တိုင်း(၁)ကို ကိုယ်တိုင် ခေါင်းမဆောင်တော့ဘဲ ဗိုလ်မှူးမောင်မောင်သို့ လွှဲပေး လိုက်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ကိုယ်တိုင်မှာမူ

ဗဟိုစစ်ဦးစီးဌာနချုပ်ကို ကွပ်ကဲ၍ တိုင်း(၇)သို့ ရောက်ရှိလာသည်။ တော်လှန်ရေးအတွက် လျှို့ဝှက်စွာ ပြင်ဆင်လုံးပန်းချိန်တွင် မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်သည် ဖတပလ

အဖွဲ့ချုပ်အား နိုင်ငံရေးအရ အသိအမှတ် ပြုခြင်းမရှိဘဲ စစ်ရေးအရသာ ဆက်သွယ်၍ လှုပ်ရှား လျက်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ဂျပန်စစ်သတင်းများကို သာ

တောင်းဆိုလျက်ရှိပြီး လက်နက်ချပေးရေးကိစ္စ များတွင်မူ ပြေပြစ်ချောမွေ့အောင် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်၏ သဘောတူညီမှု မရဘဲ

ဂျပန်ကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်ပါက လက်နက် ခဲယမ်းအကူအညီမပေးနိုင်ဟူ၍လည်း အကြောင်းကြား ခဲ့သည်။ သို့သော် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖတပလ

အဖွဲ့ကြီးသည် မဟာမိတ်များထံမှ အကူအညီရသည် ဖြစ်စေ၊ မရသည်ဖြစ်စေ မိမိတပ်မတော်၏အင်အား ကို အခြေပြုမဏ္ဍိုင်ထားပြီး ပြည်သူလူထု၏အကူအညီ ဖြင့်

တော်လှန်ရေးကိုဆင်နွှဲရန် ဆုံးဖြတ်ကြပြီး ဖြစ် သည်။

ဖတပလ အဖွဲ့ကြီးသည် စစ်ဆင်မှု အမိန့်အမှတ် (၁)ကိုထုတ်ပြန်၍ ဗမာ့တပ်မတော်ကို ပြည်သူ့ လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်၊ အတိုကောက်အားဖြင့် ပြည်သူ့တပ်မတော်ဟု

အမည်ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ အနောက်တိုင်းကိုလည်း တိုင်း(၇)အဖြစ် ပြောင်းလဲ လိုက်သည်။ ၁ ထို့နောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ (၂၇) ရက် ည(၇)နာရီတွင်

ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးကြီး ကို ဆင်နွှဲလိုက်ကြသည်။ တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲနေချိန် တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် သရက်ခရိုင်၊ သခင်စိုး သည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၊

သခင်သန်းထွန်းသည် ဖြူးနယ် တို့တွင် တာဝန်ယူ၍ ဆောင်ရွက်ကြသည်။

မတ်လ (၂၇)ရက်တွင် တော်လှန်ရေး စတင်ပြီး ဖြစ်ကြောင်း မဟာမိတ်တို့၏ အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့သို့ ဝိုင်ယာလက်စက်များဖြင့် အကြောင်းကြားလိုက်ရာ ၁၃၆

တပ်ဖွဲ့သည် ဝိုင်ယာလက်စက်ကိုင် ရဲဘော်များ အား စက်များကို ဖျက်ဆီး၍ အိန္ဒိယသို့ ပြန်လာရန် အမိန့်များပေးခဲ့သည်။ ဝိုင်ယာလက်စက်များနှင့်

စက်ကိုင်အော်ပရေတာများကိုလည်း ကောင်းစွာ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ အမှတ် ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းထံပေးပို့သည့် ကြေးနန်းများတွင် လည်း

Major General Aung San Self Style (မေဂျာဂျင်နရယ်ဟု မိမိကိုယ်မိမိ ဘွဲ့ပေးထားသူ အောင်ဆန်း) စသည်ဖြင့် ရေးသား၍ စော်ကားခဲ့ သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အတူရှိနေသည့် တပ်များကိုလည်း ဧရာဝတီမြစ်အရှေ့ဘက်ကမ်းသို့ ကူးပြောင်းရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ ၁၃၆ တပ်ဖွဲ့မှ အရာရှိအားလုံးကို

ကွပ်ကဲမည့် လက်ဖတင်နင်ကာနယ် ကရူး ဆိုသူမှာ ဖြူးအနောက်တွင် လေထီးနှင့်ဆင်းပြီး သခင်သန်းထွန်းနှင့်အတူ ရှိနေခဲ့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် မဟာမိတ်တို့၏ ညွှန်ကြားချက်များ၊ အကြံပေးချက်အမည်ခံ ကန့်သတ် ချက်များကို မလိုက်နာဘဲ မိမိအစီအစဉ်ဖြင့် မိမိဂျပန် တပ်များကို

တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် များသည်လည်း တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲနေစဉ်မှာပင် ကိုသိန်းဖေပေးပို့သည့် စာတမ်းများကို နိုင်ငံရေး

ဆွေးနွေးပွဲများပြုလုပ်၍ ဆွေးနွေးစည်းရုံးနေကြသည်။ စစ်ရေးအခြေအနေငြိမ်သက်နေသည့် ကျေးရွာများ တွင်လည်း ကျေးရွာလူထုကို ဟောပြောပွဲများကျင်းပ၍

စည်းရုံးကြသည်။

တော်လှန်ရေးသမားများက ဖက်ဆစ် ဂျပန်များအပေါ်တွင် အောင်ပွဲဆင်၍ တိုက်ခိုက်နေကြ စဉ်မှာပင် မဟာမိတ်တပ်များသည်လည်း ပိုမို၍ ရှေ့တိုးလာနိုင်ကြသည်။

ဧပြီလ ၁၂ ရက်တွင် ကျောက်ပန်းတောင်းမြို့ကို မဟာမိတ်တပ်များက သိမ်းပိုက်နိုင်ပြီး ဧပြီလ ၁၃ ရက်တွင် တောင်တွင်းကြီး ကို သိမ်းသည်။ ဧပြီလ ၂၂ ရက်တွင်မူ

ရေနံချောင်း မြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်သည်။ ထိုမြို့များကို သိမ်း ပိုက်သောတပ်မှာ အမှတ်(၇) အိန္ဒိယတပ်မ ဖြစ်သည်။

အမှတ်(၂ဝ) အိန္ဒိယတပ်မကလည်း ဧပြီလ ၁၉ ရက်တွင် မြင်ကွန်းနှင့် မကွေးကို သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင် သည်။ အမှတ်(၁၇)အိန္ဒိယတပ်မသည် မိတ္ထီလာမြို့မှ ချီတက်လာပြီး

ဧပြီလ ၃ဝ ရက်တွင် ပျော်ဘွယ်မြို့ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းယူလိုက်သည်။ ဂျပန်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဟွန်းဒါး၏ အမှတ်(၃၃)တပ်မတော်သည်လည်း ဖရို ဖရဲဖြင့် ပြိုကွဲလာသည်။

ဧပြီလ ၁ဝ ရက်တွင် အမှတ် (၅) အိန္ဒိယတပ်မ၏ ယန္တရားတပ်မဟာ (၂)ခုက ရမည်းသင်းမြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ဧပြီလ ၁၉ ရက်တွင် လယ်ဝေးလေယာဉ်ကွင်းကို

မဟာမိတ်များ ရရှိသွားသည်။ ပျဉ်းမနားမြို့ကိုမူ ဧပြီလ ၂၁ ရက်တွင် အမှတ်(၅)အိန္ဒိယတပ်မက တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်သည်။ ဧပြီလ ၂၂ ရက်တွင်

မဟာမိတ်သံချပ်ကာကားများ တောင်ငူမြို့သို့ စတင်ရောက်ရှိတိုက်ခိုက်ကြပြီး ၂ ရက် အတွင်း ဂျပန်လေယာဉ်ကွင်းများကို သိမ်းပိုက်လိုက် နိုင်သည်။

မဟာမိတ်တပ်များက မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများကို ဆင်နွှဲကြသောအခါ ဖတပလ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်များ သည် မဟာမိတ်အရာရှိများထံ ဒေသအလိုက် ဆက်သွယ်ကြသည်။

သို့သော် မဟာမိတ်အရာရှိများ သည် ဒေသခံ ဖတပလ ခေါင်းဆောင်များအား လိုလား စွာ လက်ခံကြိုဆိုခြင်းမရှိကြပေ။ ဖတပလ အဖွဲ့ကြီး နှင့်

မဟာမိတ်တို့၏ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလျက်ပင် ရှိသည်။

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၉ ရက်တွင် ဂျပန်တပ်များ ရန်ကုန်မြို့ကို စွန့်ခွာသွားရာ ဗိုလ်သိန်းဟန်၊ ဗိုလ်ခင်ချို တို့ဦးစီးသော မြို့စောင့်တပ်က ဧပြီလ ၃ဝ ရက်တွင်

ရန်ကုန်မြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ မဟာမိတ်တပ်များ သည် ရန်ကုန်မြစ်ဝတွင် သဘေင်ာ္ကြီးငယ်များဖြင့် ဆုံစည်း၍ ရန်ကုန်မြို့ကို Capital Operation ဖြင့်

တိုက်ခိုက်ရန် စီစဉ်နေရာမှ မေလ ၃ ရက်ကျမှ အမှတ် (၂၆)အိန္ဒိယတပ်မ၏ အမှတ်(၃၆)တပ်မဟာသည် ဒလ မြို့ကို ဆိုက်ရောက်လာသည်။ ရန်ကုန်မြို့ကို လက်နက်

ကြီးပစ်ရန် စီစဉ်သည်။ သို့သော် တပ်မတော်၏ ဆက်သွယ်ချက်ကြောင့် မေလ ၄ ရက်တွင် မဟာမိတ် တပ်များ ရန်ကုန်ကို ဆိုက်ရောက်လာသည်။

ကိုစက်ဖေအမည်ခံ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းက ဦးနောင်ချိုအမည်ခံ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းထံသို့ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉ ရက် နေ့စွဲဖြင့် ရေးသားထားသော စာတွင်

အောက်ပါအတိုင်း ပါဝင်လေသည်။

'ရန်ကုန်မြို့ကို မဟာမိတ်ရေတပ်မှ Shell လုပ်ရန် ရည်ရွယ်ပြီးလျှင်Indian Navy နှင့် 15th Army Corps က 30th April နေ့၌ ဝင်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊

လမ်းပြရန် Elephant Point မှ စောင့်ပါ ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ကွမ်းခြံကုန်းရှိ ကျွန်တော်တို့ Head Qrs သို့ Wireless Message ရရှိသဖြင့် ဗိုလ်အောင်ကြီးကို

Elephant Point သို့ အချိန်မီလွှတ်ပြီးလျှင် ရန်ကုန်ကို ဗမာတပ်က သိမ်းထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ရန်ကုန်ကို Shell မလုပ်ရန်အကြောင်း၊ 15th Army သို့

ပြောခိုင်းရသည်။ ဗမာသိမ်းထားသော ရန်ကုန်ကို 16th Army က သိမ်းသည်ဆိုပြီး အသားယူသွားသည်။'

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၇ ရက်တွင် အသံလွှင့် ပြောကြားခဲ့သော ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း၏ မိန့်ခွန်းအပြည့် အစုံမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

RADIO ADDRESS BY COLONEL NAY WIN TO THE PEOPLE OF BURMA

မြန်မာပြည်သူလူထုနှင့် တော်လှန်ရေးရဲဘော်အပေါင်း တို့...

ဗမာ့တပ်မတော်ဟာ ဗမာပြည်မှာရှိတဲ့တိုင်းပြည် အတွက် အရိုးကြေကြေ အရေခန်းခန်း နှမ်းတစ်လုံးမျှ အသက်ကိုမနှမြောတဲ့ မျိုးချစ်လူငယ်တွေ၊ ကျောင်းသား

တွေစုရုံးပြီး ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးအတွက် တိုက်ခိုက်ဖို့ တည်ထောင်ထားတာကို ဗမာတစ်ပြည်လုံးသိကြပါ လိမ့်မယ်။ ဒီတပ်မတော်မှာ ဗမာ၊ ရှမ်း၊ ကရင်၊ ချင်း စတဲ့

အမျိုးသားတွေအားလုံးပါဝင်ပြီး အသက်ကို တိုင်းပြည်အတွက်စွန့်ရန် သန္ဒြဌန်ချထားတဲ့ ဗမာ ပြည်ရဲ့ အသက်သွေးခဲတွေဖြစ်တယ်ဆိုတာလည်း တိုင်းပြည်က

သိကြပါလိမ့်မယ်။ ဒီဗမာ့တပ်မတော်ဟာ အခု ကျေးရွာတောနယ်တွေမှာရှိတဲ့ မျိုးချစ်လူငယ်တွေနဲ့ ပူးတွဲပြီး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး တပ်မတော် (People's

Freedom Army )အမည်နဲ့ ဂျပန်ဖက်ဆစ်ဘီလူးတွေ ကို စစ်ကြေညာပြီး တရကြမ်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတယ်။ ယခုလည်း တိုက်တုန်းပဲ၊ နောက်လည်း ဆက်ပြီးတိုက် မယ်။

အဲဒီလို ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို စစ်ကြေညာတိုက်ခိုက် ခဲ့တဲ့အချိန်ကစပြီး ဗမာ့တပ်မတော်ကိုလည်း ပြည်သူ့ လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်လို့ အမည်ပြောင်းလိုက်ပါ တယ်။

တပ်မတော်ဟာ ဘာကြောင့်တိုက်ရသလဲဆိုတာ ကို တိုင်းသူပြည်သားတွေကို ကောင်းစွာနားလည်စေ ချင်တယ်။ တပ်မတော်ဟာ တာဝန်ကင်းမဲ့၊ စည်းကမ်း ကင်းမဲ့၊

အဓိပ္ပာယ်မရှိ ကျပန်းထင်ရာလုပ်တာမဟုတ် ကြောင်း အသက်၊ သွေး၊ ချွေး၊ ဘေးဒုက္ခတွေ၊ သားမယား တွေ၊ အညှဉ်းဆဲခံ၊ ရွာတွေအဖျက်ဆီးခံ၊ မီးရှို့ခံပြီး

လုပ်တာတွေကို အပျော်တမ်းမဟုတ်ဘူးဆိုတာ ရှင်းပြ ချင်တယ်။

ဂျပန်တွေဟာ၊ ဖက်ဆစ်ဓားပြတွေဟာ တရုတ် ပြည်မှာ ဘယ်လိုညှဉ်းဆဲခဲ့တာ လူငယ်တွေ အားလုံး ဟာ သိခဲ့ကြတယ်။ ဒီလိုသိလျက်နဲ့ ပေါင်းခဲ့တာဟာ

အကြောင်းမဲ့မဟုတ်ဘူး။ ဂျပန်ဟာ စစ်မကြေညာမီ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ကတည်းက ဗမာပြည်ကို လွတ်လပ်ရေး ပေးမယ်။ ကိုယ်ပိုင်စစ်တပ်ထားခွင့် ပေးမယ်ဆိုတဲ့

ခိုင်လုံတဲ့ကတိကို လျှို့ဝှက်စွာရလို့တစ်ကြောင်း၊ ဗမာ ပြည်ဟာ လွတ်လပ်ရေးအတွက် နိုင်ငံခြားတစ်ဦးဦးရဲ့ အကူအညီနဲ့မှ ရမယ်ဆိုတာ ဘယ်သူမှ မငြင်းနိုင်ဘူး။

ဂျပန်ကလည်း ကူညီမယ် ပြောနေတယ်၊ ဂျပန်ဟာ ဗမာပြည်မှာ စစ်မပြီးလည်း အိန္ဒိယကို တိုက်ရပေဦး မယ်။ အိန္ဒိယပြည် ပြယုဂ်ကောင်းရန် ဗမာပြည်ကို

လွတ်လပ်ရေးရလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ အာမခံချက်ရှိတာ ကြောင့်လည်း ကျွနု်ပ်တို့ ပေါင်းခဲ့ကြတာပဲ။

သူတို့ ပေးချင်မှ ပေးမယ်ဆိုတာကို သိပေမယ့် ယုတ်စွအဆုံး ကိုယ်ပိုင်စစ်တပ်ရှိမှတစ်ကြောင်း၊ နောက် တစ်ဖန် စစ်ဖြစ်စ ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်

ဟောင်ကောင်(Hong Kong)ကျပြီးစတွင် ဂျပန် နန်းရေးဝန် တိုဂျို (The Japanese Premier General Tojo)က ဖိလစ်ပိုင်လူမျိုးတွေက ဂျပန်နိုင်ငံ၏

စစ်ကြိုးပမ်းမှုကို ကူညီလျှင် ဂျပန်က ဝမ်းမြောက်စွာ သူတို့ရဲ့လွတ်လပ်ရေးကို ကူညီပေးတယ်။ ဗမာနိုင်ငံ အတွက်လည်း ဤအတိုင်း ရည်ရွယ်သည်ဟု ဒိုက်ယက်

လွှတ်တော် (Imperial Diet)၌ အတိအလင်း ထုတ်ဖော်ကြေညာချက်ကို ယုံစား၍တစ်ကြောင်း လူငယ်တွေဟာ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့တာပဲ။ မည်သူ မဆို ၎င်းတို့၏

ကြေညာချက်၊ ကတိဝန်ခံချက်တွေဟာ အတ္တလန္တိတ်ချာတာ (Atlantic Charter)မှာ အိန္ဒိယ နဲ့ ဗမာပြည်နဲ့မဆိုင်ဆိုတဲ့ မြန်မာပြည်အပေါ် လုံးဝ သဘောထား

ပြောင်းလဲစဉ်းစားခြင်းမရှိတဲ့ ဗြိတိသျှ အစိုးရရဲ့ သဘောထားထက် ကျေနပ်ဖွယ်ရာကောင်း လို့ ဂျပန်ဖက်ဆစ်တွေနဲ့ ပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့တာပဲ။

ပထမအကြိမ် ဂျပန်တွေရဲ့ကတိကို ယုံမှား သံသယဖြစ်တဲ့အချက်ကတော့ မော်လမြိုင်မြို့ကျဆုံး တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးကြေညာပြီး

ဗမာ့အုပ်ချုပ်ရေးကို ဗမာတွေကို လွှဲမယ်ဆိုတဲ့ ကတိကိုမလိုက်နာတဲ့အချက်ပဲ၊ ဒီအချိန်ကစပြီး ၎င်းတို့ နှင့် ရင်ဆိုင်ဖို့ အမျိုးမျိုးဆွေးနွေးတိုင်ပင်စပြုကြရတယ်။

ဂျပန်ဖက်ဆစ်တွေရဲ့ပြုမူပုံတွေ၊ အနိုင်ကျင့်တာတွေကို တဖြည်းဖြည်း တွေ့ကြုံရလေလေ၊ ၎င်းတို့ကို တော်လှန် နိုင်ဖို့နည်းလမ်းရှာရလေလေဖြစ်ခဲ့တယ်။ ထိုအကြောင်း

ကို ကြိုတင်သိမြင်ပြီး နိုင်ငံခြားအကူအညီရစိမ့်သောငှာ နိုင်ငံခြားကို ထွက်ခွာသွားကြရန် စီစဉ်ကြရတော့တယ်။ စီစဉ်တဲ့အတိုင်းလည်း လူငယ်ခေါင်းဆောင်တချို့ဟာ

နိုင်ငံခြားသို့ ထွက်ခွာသွားကြတယ်။

ဒုတိယအချက်ကတော့ ဗမာပြည် လုံးဝကျဆုံးပြီး မန္တလေးမှာ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် ပြန်စုတဲ့ အချိန်မှာ အင်အားအလွန်ကြီးမားတဲ့ ဗမာ့လွတ်လပ်

ရေးတပ်မတော် (Burma Independence Army) ကို ဖျက်သိမ်းပြီး ဘီဒီအေ ဗမာ့ကာကွယ်ရေး တပ်မတော် (Burma Defence Army)ကို ဖွဲ့စည်း တဲ့အချိန်ပဲ။

ဗမာ့မျိုးချစ်လူငယ်တွေရဲ့ စိတ်ဓာတ်မှာ ဆောက်တည်ရာမရလောက်အောင် မခံနိုင်ဖြစ်ပြီး တော်လှန်ရန် ကြိုးစားသော်လည်း ...

(က) ဂျပန်နန်းရင်းဝန်ကြီး တိုဂျို၏ ဗမာပြည် လွတ်လပ်ရေးပေးမယ်ဟူသော ကတိကို ရရှိ၍တစ်ကြောင်း။

(ခ) တပ်သားတွေ အလေ့အကျင့် နည်း၍ တစ်ကြောင်း။

(ဂ) ကမ္ဘာ့အခြေအနေအရ ဂျပန်ဖက်ဆစ် တွေဟာ အကောင်းဆုံး အချိန်ဖြစ်၍ တစ်ကြောင်း။

အားမသန်လှ၍ မချိတင်ကဲ တော်လှန်ရေးကို အချိန်အခိုက်အတန့်အားဖြင့် လက်လျှော့ခဲ့ရတယ်။ နောက်ဆုံး၌ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးပြဿနာကို ရင်ဆိုင် ရတော့မှ

လွတ်လပ်ရေးဟာ တကယ့်လွတ်လပ်ရေး မဟုတ်တဲ့အပြင် ဗမာပြည်က ပြည်နယ်အချို့ ခွဲထုတ် တယ်။ အမျိုးမျိုးညှဉ်းဆဲတယ်၊ စီးပွားရေး လက်ဝါးကြီး အုပ်တယ်၊

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးကို ချုပ်ချယ်တယ်၊ ဒါတွေတွေ့တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် ဂျပန်ဖက်ဆစ်ကို ပြန်လှန်တိုက်ဖို့ကို ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။ ဒီအချိန်က စပြီး လူငယ်တွေဟာ

မနားမနေ အပတ်တကုတ် ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့ကြတယ်။

အလွန်ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ ဂျပန်စစ်ပုလိပ် တို့ရဲ့ အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ ညှဉ်းပန်းတဲ့ကြားထဲက နိုင်ငံခြား နဲ့ အခေါက်ခေါက်အခါခါကူးပြီး အလုပ်လုပ်တယ်။

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကို နယ်အသီးသီးမှာ ဖွဲ့တယ်၊ ကျေးရွာသား တော်လှန်ရေးသမားတွေအထိရောက် အောင် ပြောက်ကျားသင်ခန်းစာစာစောင်တွေ အဖုံဖုံ

လျှို့ဝှက်စွာ ထုတ်တယ်။ နယ်တွေကို တပ်မတော်သား တွေလွှတ်ပြီး လူသူပြတ်လပ်တဲ့နေရာတွေမှာ သေနတ် ပစ်နည်းခတ်နည်း၊ စစ်ဆင်စစ်တက် ပြောက်ကျား

စစ်သေနဂင်္ဗျူဟာတွေကို လက်တွေ့ လျှို့ဝှက်စွာ သင် နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအဖွဲ့တွေကို အခြေခံထားပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်က လေးကြိမ်တိတိ ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် မအောင်မြင်

ခဲ့ဘူး။

ပဉ္စမအကြိမ်ဖြစ်တဲ့ ယခုအကြိမ်မှာမှ အောင်မြင် စွာ တိုက်ခိုက်နိုင်ကြပေတော့တယ်။ တပ်မတော်ဟာ ဘယ်လောက်အထိ ကျစ်လျစ်သေသပ်ပြီး ကျနစွာ

ကြိုတင်စီစဉ်ပြီး လုပ်တဲ့ဟာကို အောက်ပါအချက်တွေ ကို ချင့်ပြီး သိနိုင်တယ် -

(က) ဗမာပြည်အထက်မှာရှိတဲ့ တပ်ပေါင်းစုံကို ရန်ကုန်မှာ စုပေါင်းထားလျက်နဲ့ မှန်းထား တဲ့နယ်ကိုရောက်အောင် ဆိုင်ရာတပ်တွေ ပို့နိုင်ဖို့ ဂျပန်စစ်ဌာနချုပ်နဲ့

စီစဉ်နိုင်ခဲ့တယ်။

(ခ) ဗမာ့တပ်မတော်တစ်ခုလုံး တော်လှန်အံ့ ဆဲဆဲ ရက်ပိုင်းကလေးအတွင်း ဂျပန် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာက လက်နက်နဲ့ ခဲယမ်း မီးကျောက်အပြည့်အစုံရအောင် စီစဉ်နိုင်

ခဲ့တယ်။

(ဂ) ဒေသအလိုက် မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဌာန အသီးသီး ပြည်၊ သရက်၊ အောင်လံ၊ ပျဉ်းမနား၊ တောင်ငူ၊ ပဲခူး၊ မန္တလေးတို့ကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် တပ်မတော်ကို

ချက်ချင်းစုပေါင်းပြီး ဆောင်ရွက်နိုင်အောင် စီမံနိုင်ခဲ့တယ်။

(ဃ) အိန္ဒိယသို့ လက်နက်အကူအညီနဲ့ စစ်ဘက် ဆိုင်ရာအကူအညီအတွက် စစ်ဘက်နှင့် လူငယ်များကို ပို့ပေးနိုင်ခဲ့တယ်။

(င) မဟာမိတ်တပ်များနဲ့ အဆက်အသွယ် ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

(စ) အထက်ဗမာပြည်၊ ရခိုင်တို့မှာ စနစ်တကျ တိုက်ခိုက်ပြီး ဂျပန်တွေကို ချေမှုန်းခဲ့ကြ တယ်။

(ဆ) နယ်အသီးသီးမှ ကျေးရွာများအထိ ပြောက်ကျားသင်ခန်းစာ(Guerilla Form Of Warfare)စာစောင်များပို့ပြီး လေ့ကျင့် ပြီး ပစ်ခတ်နိုင်တဲ့

ပြောက်ကျားစစ်အဖွဲ့ (Guerilla Fighters) ဖွဲ့စည်းပြီး ဖြစ်နေ တယ်။

ဒီအချက်တွေဟာ တစ်မနက် တစ်ရက်နဲ့ စီစဉ် နိုင်တာမဟုတ်ဘူးဆိုတာလည်း နားလည်သင့်တယ်။ ဂျပန်စစ်ပုလိပ်အဖွဲ့၊ စစ်သူလျှိုအဖွဲ့(Japanese Military

Police Of Their Secret Agents)တွေနဲ့ ဂျပန်သတင်းပေးတွေကြားထဲက အခုလို တိုက်ခိုက် နိုင်တာဟာ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းတဲ့ လူငယ်တွေရဲ့

စွမ်းဆောင်ချက်ကို ဗမာလူမျိုးတွေ ပေါ့ပေါ့ဆဆ မယူဆသင့်ပါ။ ဒီအချက်တွေဟာ ကမ္ဘာက လက်ဖျား ခါလောက်တဲ့အချက်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်လူမျိုးဟာ

ရက်စက်ရာမှာလည်း ဖက်ဆစ်တိုင်းပြည်အားလုံးထဲမှာ အဆိုးဆုံးဖြစ်တဲ့အပြင် ကမ္ဘာ့လက်နက်နိုင်ငံကြီးတွေကို အမြဲပခုံးချင်းယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပါလျက် ဗမာကျမှ အလျှော့

ပေးရတာဟာ ဗမာ့အစွမ်း ကမ္ဘာကို ပြတာပဲ။

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာမှာလည်း ဂျပန်တွေဟာ ကမ္ဘာမှာ ဇွဲအကောင်းဆုံးနဲ့ ပြောက်ကျား အလွန်တော်တယ်လို့ မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေတိုင်းက ဝန်ခံရတဲ့ ဂျပန်ကို ဗမာ တွေ

အလဲထိုးနိုင်ခဲ့ကြတယ်။ မန္တလေး၊ တောင်ငူ၊ ပျဉ်းမနား၊ အောင်လံ၊ သရက်၊ ပဲခူးနယ်၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၊ ဒေးဒရဲ၊ ဖျာပုံ၊ ကျိုက်လတ်၊ ဘိုကလေးတို့အားလုံးက ဂျပန်တွေကို

မောင်းနှင်ပြီး ဗမာ့တပ်မတော်က သိမ်း တယ်ဆိုတာကို ချင့်ကြည့်ပါ။ ရန်ကုန်လို အရေးကြီးတဲ့ အဆောက်အအုံ၊ အလုပ်ရုံ၊ လမ်းဆုံလမ်းမ၊ တံတား ကြီး

တံတားငယ်မကျန် တပ်မတော်သားတွေ ပုန်းလျှိုး ကွယ်လျှိုး ကြိုးစားပြီး ဗမာ့တပ်မတော်ကပဲ သိမ်းခဲ့ ကြတယ်။ ဗမာ့တပ်မတော်ရဲ့ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ဂျပန်

ဆက်သွယ်ရေးနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းဟာ ဖရိုဖရဲဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံး လုံးဝပျက်စီးသွားတဲ့ အခြေ အနေကို ရောက်ရတယ်။ ဒါတွေကိုကြည့်ရင် ဗမာ့

တပ်မတော်ဟာ ကမ္ဘာရဲ့ စစ်သေနင်္ဂဗျူဟာ (World's Military Science)မှာ ပြောက်ကျားတိုက်ရည် (Burmese Techinique Of Guerilla Fighting)

ဘယ်လောက်ကောင်းတယ်ဆိုတာဟာ စာတင်ကြရ ပါပြီ။

ဗမာ့တပ်မတော်ဟာ အရေးကြုံရင် တကယ် အားကိုးရတဲ့အကြောင်းလည်း တိုင်းပြည်က သိနိုင်ပြီ၊ တာဝန်မဲ့လုပ်တာ မဟုတ်ကြောင်းလည်း တိုင်းပြည်က သိနိုင်ပါပြီ။

နောက်ဆုံး ဗမာ့တပ်မတော်ရဲ့ ကိုယ်စား ပြောလိုတာက ပြည်သူတွေဟာ ရက်စက်ပေ့ဆိုတဲ့ နည်းမျိုးစုံ၊ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းတဲ့ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ရဲ့ လက်အောက်မှာ

လေးနှစ်တိုင်တိုင် အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ သောဘေးဒုက္ခခံခဲ့ရ၊ အဝတ်မရှိ၊ အစားမရှိ၊ အပြတ်ပြတ် အငတ်ငတ်ဖြစ်ခဲ့ရ၊ ရောဂါဆိုး၊ ဘေးဆိုး အမျိုးမျိုးနဲ့

လူမျိုးပြုန်းမတတ်ခံခဲ့ရ၊ အဲဒီလို အလားတူခံစားရတဲ့ တိုင်းငယ်ပြည်ငယ်များကို ကိုယ်ချင်းစာနာသောအား ဖြင့် ဤဂျပန်ဖက်ဆစ်တို့၏ နေရင်းတိုင်းပြည်အထိ

တိုက်ရန်နဲ့ လူ့လောကတစ်ခွင်မှာ နောက် ဖက်ဆစ်ဝါဒ ကြီးမပေါ်အောင် သုတ်သင်ရန် သန္နိဌာန်ချပြီးဖြစ် ကြောင်းနဲ့ ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအတွက် မနားမနေ

အရိုးကြေကြေ၊ အရေခန်းခန်း ဦးလည်မသုန် ကြိုးပမ်း မည်ဖြစ်ကြောင်းကို တိုင်းပြည်က စွဲမြဲစွာယုံကြည်စေ လိုပါတယ်။ ဤအသက်မသေ ကြွင်းကျန်လျက်ရှိသော

ပြည်သူ့တပ်မတော်ဟာ မိမိတို့ရဲ့ အသက် သွေးခဲ တိုင်းပြည်အား စင်ကြယ်မွန်မြတ်သောစိတ်ထားဖြင့် ပေးအပ်ပါတယ်။ ပြည်သူတို့ကလည်း မိမိတို့ အတွက် တပ်ဦးက

အသေခံတိုက်နေသော ပြည်သူ့လွတ်လပ် ရေးတပ်မတော်ကို ဆတက်ထမ်းပိုး ဝိုင်းဝန်းကူညီကြ ရန် နောက်ဆုံးတောင်းပန်ခဲ့ပါတယ်။

[ဤအသံလွှင့်မိန့်ခွန်းကို တော်လှန်ရေးစစ်တိုင်း အမှတ်(၂) စစ်ရေးခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း သည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့အား တော်လှန်နေဆဲကာလ

(P.B.F)မျိုးချစ်ဗမာ့တပ်မတော်က ရန်ကုန်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီးစ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၇ ရက် နံနက် ၁၁ နာရီအချိန်တွင် ရန်ကုန်မြို့မှနေ၍ အသံလွှင့်စက်

ငယ်ကလေးတစ်လုံးဖြင့် မြန်မာပြည်သူလူထုနှင့် တော်လှန်ရေးရဲဘော်များသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုစဉ် အခါက ထိုအသံလွှင့်မိန့်ခွန်းကို လန်ဒန်မြို့ 'ဘီဘီစီ' မှ

ဖမ်းယူ၍ ကမ္ဘာသို့ ထပ်ဆင့် အသံလွှင့်ကြေညာ ပေးခဲ့သည်။^[၃၂]

ကွန်မြူနစ်ပါတီ အတိအလင်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်း

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတော်လှန်ရေး

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဗဟိုစစ်ဦးစီးအဖွဲ့ကို ခေါင်းဆောင်၍ တိုင်း(၇)နှင့်အတူ တော်လှန်ရေးကို ဆင်နွှဲနေစဉ် ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းသည် တိုင်း(၂)ကို ခေါင်းဆောင်၍

ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် တော်လှန်ရေးကို ဆင်နွှဲလျက်ရှိသည်။ ပုသိမ်နှင့် မြောင်းမြနယ်များတွင် စောကြာဒိုးနှင့် စောစံဖိုးသင် က

ကရင်တိုင်းရင်းသားများကို စည်းရုံး၍ တော်လှန် ရေးကိုဆင်နွှဲရန် စီစဉ်ထားသော်လည်း စောကြာဒိုးကို ဂျပန်များ ဖမ်းမိသွားသဖြင့် ပထမပိုင်းတွင် အောင်မြင်

မှုမရခဲ့ပေ။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် အခြေအနေကို စုံစမ်းရန်နှင့် စောကြာဒိုးအား ကယ်တင်ရန် ဗိုလ်လောင်း ဆက်သားတစ်ဦးကို စေလွှတ်ခဲ့သည်။ စောကြာဒိုး

သည် တော်လှန်ရေးပြီးခါနီးမှ လွတ်မြောက်လာပြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏စာကို ဖတ်ရသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းသည် တပ်များရှိရာသို့ ရန်ကုန် မှ မတ်လ ၂၆ ရက်တွင် ထွက်ခွာလာရခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်သည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှ တပ်အချို့သည်

တပ်ဖျောက်ပြီး ဖြစ်နေသည်။ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းနှင့် ရဲဘော်များသည် ဒေးဒရဲနယ်ထဲတွင် ဂျပန်တပ်များ၏ ဝိုင်းရံခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံရေးမှူးလုပ်သူ သခင်စိုးက

သေနတ်ဖြင့် ရမ်းပစ်သဖြင့် ရဲဘော်တစ်ယောက် သေဆုံးခဲ့ရသည်။ ကွန်ပလိုင်းရွာတွင် အခြေပြုကြစဉ် သခင်စိုးသည် အမျိုးသမီးငယ်များကိုအနားတွင် ခေါ် ထားကာ

အရေးပေးစည်းရုံးနေခဲ့သည်။ ထိုအခြေအနေ တွင် သခင်စိုး၏အပြုအမူများကြောင့် ဗိုလ်မှူးကြီး နေဝင်းက သခင်စိုးကို ပြင်းထန်စွာ ပြစ်တင်ပြောကြား ခဲ့ရသည်။

ဒေါက်တာမောင်မောင်က မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီး နှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာအုပ်စာမျက်နှာ ၂၃၄ တွင် အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားထားသည် -

'ကွန်ပလိုင်းရွာတွင် နားကြရင်း ဗိုလ်နေဝင်းက သခင်စိုးကို ကြိမ်းမောင်းရသေးသည်။ သခင်စိုးက တပည့်မများအဖို့ မိန်းမကိုင်ခြောက်လုံးပြူး၊ နှုတ်ခမ်း နီဆိုးဆေး၊

နိုင်လွန်အင်္ကျီစတို့ကို မဟာမိတ်တပ်များက လေထီးနှင့်ချပေးရန် ဝိုင်ယာလက်ဖြင့် မှာလိုသည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသိသွား၍ ကျုပ်တို့ အခုလုပ်နေတာ တော်လှန်ရေးဗျ၊

စစ်တိုက်ဖို့အရေးကြီးတယ်၊ မှာရင် လက်နက်များများ မှာမယ်၊ ခင်ဗျားပစ္စည်းတွေမှာရင် ဟိုကလူတွေက ကျုပ်တို့ကို ဘာထင်မလဲ ဟု ဆူပူသည်။ သခင်စိုးက

ငုတ်တုတ်။'

တပ်မတော်သားအချို့က သခင်စိုးကို ဖမ်းဆီး၍ သုတ်သင်ကြရန် ကြံစည်ကြသေးသည်။ သို့သော် ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းက တားမြစ်လိုက်ရသည်။ ကွန်မြူနစ် များသည်

တော်လှန်ရေးကာလအတွင်းမှာပင် ပါတီ အရေးကို ဦးစားပေးခြင်း၊ ပါတီအတွက် ဦးစားပေး စည်းရုံးခြင်းများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြရာတွင် တပ်မတော် သားများ၊

ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ(ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ) ဝင်များနှင့် မကြာခဏ ပဋိပက္ခဖြစ်ခဲ့ကြရသည်။

သခင်စိုးသည် မဟာမိတ်တပ်မှ လေယာဉ်ဖြင့် ချပေးခဲ့သည့် လက်နက်ခဲယမ်းများအား တပ်မတော် သို့ ခွဲဝေခြင်းမပြုဘဲ ထားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ကွန်မြူနစ် ပါတီ၏

တိုက်ရိုက်ကွပ်ကဲမှုဖြင့် ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့များ ဖွဲ့၍ လက်နက်တပ်ဆင်ပေးခဲ့သည်။ တပ်မတော် အတွင်းတွင်လည်း သွေးခွဲစည်းရုံးခဲ့သည်။ တပ်မတော် သားများအား

တပ်မှူးများ၏အမိန့်ကို မနာခံရန်၊ ပါတီဝင်ပြောက်ကျားတပ်တွင် ပါဝင်ရန် လှုံ့ဆော်ခဲ့ သည်။ ထို့အပြင် အခြားသော ခေါင်းဆောင်မှုပျက်ပြား စေသည့်

လုပ်ရပ်များလည်းရှိခဲ့သေးရာ တပ်မတော် အတွင်းရှိနေသော ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များသည် သခင် စိုး၏ခေါင်းဆောင်မှုကို ဆန့်ကျင်လာကြသည်။ သခင် စိုးအား

ဝေဖန်မိသည့် ကိုဌေးမြိုင်နှင့် မနှင်းဆီ တို့ လင်မယားအား သခင်စိုးက ပါတီဆန့်ကျင်သူများ အဖြစ် စွပ်စွဲရုံသာမက သခင်စိုးသည် ကိုဌေးမြိုင်အား

ကိုယ်ထိလက်ရောက်ပင် ပြုမူခဲ့သည်။

ကွန်မြူနစ်များအကြားတွင် သခင်စိုး၏ ခေါင်းဆောင်မှု ကျဆင်းလာသည်နှင့်အမျှ သခင် သန်းထွန်း၏ ခေါင်းဆောင်မှုမှာ အသင့်အတင့် အောင်မြင်လာသည်။

သခင်စိုးမှာမူ ဂိုဏ်းဂဏစွဲ ကြီးမားလွန်းသူ၊ ခေါင်းဆောင်မပီသသူအဖြစ် အပုပ်ချ ခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် အယူအဆပြင်းထန်လွန်းသူများ မှာမူ သခင်စိုးကိုသာ

ကြည်ညိုနေကြလေသည်။

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသအတွင်း သခင်စိုး၏ ဆောင်ရွက်ချက်များသည် တော်လှန်ရေးကြီးတစ်ရပ် လုံး၏ စစ်ရေးခေါင်းဆောင်များဖြစ်သော တပ်မတော်

ခေါင်းဆောင်များနှင့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်သော ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်များ၏ ညီညွတ်ရေးကို များစွာထိခိုက်စေခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ် များနှင့်

တပ်မတော်သားများမှာ မကြာခဏ အချင်း များလာကြသည်။ တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း အိန္ဒိယ မှ လေထီးဖြင့်ဆင်းလာကြသောသူများတွင် မဟာမိတ်

စစ်ဘက်အရာရှိများလည်း ပါလာခဲ့ရာ သခင်စိုးသည် ယင်းမဟာမိတ်စစ်ဗိုလ်များအား အောက်ကျို့၍ ဆက်ဆံခဲ့သည်။

ထိုအချိန်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွင်း၌ ဘရောက် ဒါဝါဒ ၁ ဝင်ရောက်လာပြီဖြစ်ရာ ကွန်မြူနစ်များသည် မဟာမိတ်များက ဖက်ဆစ်ဂျပန်များကို အနိုင်ရပြီးပါက

လွတ်လပ်ရေးသည် ငြိမ်းချမ်းစွာ မလွဲမသွေ ပေါ်ပေါက် လာမည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မဟာမိတ် များနှင့် အဆင်မပြေဖြစ်မည်ကို များစွာ စိုးရိမ်နေကြ

သည်။ တပ်မတော်မှာမူ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ကက်(စ်)ဘီ (ခေါ်) စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိများ၏ သဘောထားကို မကျေနပ်သဖြင့် လိုအပ်ပါက

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရန် ပြင်ဆင်ထားလိုကြသည်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ဗျူရိုကရက်အရာရှိများက လက်နက် သိမ်းခြင်း၊ တပ်များကို ဖျက်သိမ်းရန် ကြိုးစားခြင်းတို့ ကို

တပ်မတော်က မလိုက်နာလိုသော်လည်း ကွန်မြူနစ် များက လက်နက်များကို စွန့်လွှတ်၍ ငြိမ်းချမ်းစွာ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲဝင်ကြရန် ဝါဒဖြန့်သဖြင့် အချို့

လက်နက်များမှာ နယ်ချဲ့များထံ ရောက်ခဲ့ရသည်။

တော်လှန်ရေး ကာလ တစ်လျှောက် လုံး တွင် ခေါင်းဆောင်အချင်းချင်း အယူအဆကွဲပြား၍ မကြာ ခဏ အငြင်းပွားမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးသော်လည်း မြစ်ဝ

ကျွန်းပေါ်ဒေသမှ တပ်မတော်နှင့် ကွန်မြူနစ်များ၏ ပဋိပက္ခမှာမူ များစွာကြီးမားပြင်းထန်ခဲ့ရလေသည်။

ဆိုင်းဘုတ်တင်ပွဲအခမ်းအနား

ဖတပလ အဖွဲ့နှင့် ဗမာ့တပ်မတော်က ဖက်ဆစ် ဂျပန်များကို တော်လှန်ပုန်ကန်တိုက်ခိုက်ကြသောအခါ မဟာမိတ်တို့၏ထိုးစစ်မှာမူ ပိုမိုလျင်မြန်၍လာသည်။

တောင်ငူကိုသိမ်းပိုက်ပြီးသော မဟာမိတ်စစ်ကြောင်း သည် ဧပြီလ ၂၆ ရက်တွင် ဒိုက်ဦးမြို့ကို ဆိုက်ရောက် သွားပြီး မိုးရင်ကြီးရေကာတာတစ်ဝိုက်တွင် ဂျပန်များ နှင့်

တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားသည်။ အမှတ်(၁၇)အိန္ဒိယတပ်မ သည် ဧပြီလ ၂၉ ရက်တွင် ပဲခူးတစ်ဝိုက်မှ ဂျပန်များ ကို တိုက်ထုတ်ပြီး ပဲခူးမြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနေ့တွင်ပင်

တပ်မတော်သည်လည်း ပဲခူးမြို့ကို ပြိုင်တူ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။

ရန်ကုန်တွင်ရောက်ရှိနေသော ဂျပန်တပ်များနှင့် ရုပ်သေးအစိုးရအဖွဲ့သည် ဒေါက်တာဘမော်၊ ဗိုလ် ရန်နိုင်၊ ဗိုလ်လရောင်၊ သခင်နုနှင့် သခင်မြတို့ကို ခေါ်၍

မော်လမြိုင်သို့ ဆုတ်ခွာသွားသည်။ ရန်ကုန်မြို့ ပေါ်တွင် ဗိုလ်ခင်ညိုနှင့် မြို့စောင့်တပ်သာ ကျန်ခဲ့ရာ မြို့စောင့်တပ်သည် မျိုးချစ်ဗမာ့တပ်မတော်ဟု

အမည်ပြောင်းလဲခေါ်ဝေါ်ပြီး ရန်ကုန်မြို့ကို သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ကြည့်မြင်တိုင်ဘက်သို့ ဂျပန်စစ်သားများ ရောက်လာရာ မြို့စောင့်တပ်ဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်

နှိမ်နင်းလိုက်သည်။ မေလ ၁ ရက်တွင် ရန်ကုန်မြို့ကို မျိုးချစ်ဗမာ့တပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ကြောင်း မီးသတ် ကားဖြင့် လှည့်လည် ကြေညာကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် ရန်ကုန်မြို့သည် ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ ၏လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်သွားပြီမှန်သော်လည်း ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးမှာ ပြီးဆုံးခြင်းမရှိသေးပေ။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဗဟိုဦးစီးဌာနချုပ်သည် ကံမမြို့နယ် သရက်ချောင်းကျေးရွာတွင်သာ ရှိနေ သေးသည်။ မေလ ၂ ရက်တွင် ဂျပန်များသည် ဗဟို

ဦးစီးဌာနချုပ်ကို စက်သေနတ်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်ရာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကိုယ်တိုင် ကွပ်ကဲ၍ ပြန်လည်ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ရခိုင်စစ်မျက်နှာမှာ

ဂျပန်တပ်ကြီးများ အလုံးအရင်းဖြင့် ဆုတ်ခွာနေသော ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် တပ်မတော်သားများ ၏ တော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲများမှာ မပြီးပြတ်သေးပေ။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် အမှတ်(၁၄)တပ်မတော်မှ စစ်မြေပြင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးစလင်းနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး နိုင်ရန်လည်း ကြိုးစားနေရသည်။

မေလ ၃ ရက်တွင် ကွန်မြူနစ်များသည် ရန်ကုန် မြို့ စမ်းချောင်း ဗားကရာလမ်းတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဆိုင်းဘုတ်တင်ပွဲကို ကျင်းပကြသည်။ ထိုအချိန်တွင်

ဖတပလမှလွဲ၍ မည်သည့်နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းမှ ထင်ရှားစွာ သီးခြားလှုပ်ရှားနိုင်ခြင်းမရှိသေးပေ။ ကွန်မြူ နစ်များသည် နိုင်ငံရေးအရှိန်အဝါကို လက်ဦးစွာ

ရယူနိုင်ရေးအတွက် တော်လှန်ရေးမပြီးဆုံးခင်မှာပင် အတိအလင်း ဆိုင်းဘုတ်တင်၍ လှုပ်ရှားတော့သည်။

ထိုအချိန်တွင် ဖတပလမှာ ဖက်ဆစ်ဂျပန်များကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်နေရသည်သာမက မဟာမိတ်တပ် များနှင့် ဆက်ဆံရေး၌ပါ အခက်အခဲတွေ့နေရသည်။

မဟာမိတ်တပ်များသိမ်းပိုက်ပြီးသည့် မြို့ရွာများတွင် ကက်(စ်)C.A.S(B) ခေါ် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ် သည် တစ်ပါတည်း ကပ်၍ပါလာသည်။ ဗြိတိသျှ အစိုးရ၏

ခရိုင်ဝန်များ၊ ပုလိပ်များသည် ဖတပလကို ဖိနှိပ်ခြင်းများပြုလုပ်လာသည်။ အချို့မြို့ရွာများတွင် စည်းဝေးပွဲများမပြုလုပ်ရန် တားမြစ်လာသည်။ ရခိုင် မှ

တော်လှန်ရေးသမားများမှာ များစွာညှဉ်းပန်းနှိပ်စက် ခံကြရသည်။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမ ပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၅၂ နှင့် ၂၅၃ တွင် မဟာမိတ်တို့၏

လုပ်ရပ်ကို အောက်ပါအတိုင်းဖော်ပြထားသည်။

'စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ရခိုင်တော်လှန်ရေး ရဲဘော်များကို ဓားပြမှုများဖြင့် အကြောင်းရှာဖမ်းဆီး ပြီး အမျိုးမျိုးနှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းလေသည်။ နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်း၍

စစ်ဆေးသည့်အခါမှာ ဓားပြမှုကိုမစစ်၊ အင်္ဂလိပ်အစိုးရကို ဆက်တော်လှန်ဖို့ အစီအစဉ်ရှိတယ် မဟုတ်လား။ လက်နက်တွေ ဝှက်ထားတယ် မဟုတ် လား။

ဝှက်ထားတဲ့လက်နက်တွေ ဘယ်မှာလဲ။ ဝှက် ထားတဲ့လက်နက်တွေဖော်ပေး စသည်ဖြင့် စစ်ဆေး မေးမြန်းပြီး လူမဆန်စွာ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းလေသည်။

နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းပုံမှာ ဂျပန်များနှင့် သူသာ ငါသာ ပြိုင်နေသလားဟုပင် ထင်ရသည်။ ကျွက်ကျွက်ဆူနေ သောရေနွေးနှင့် ပြုတ်ထားသည့် ကြက်ဥပူပူလောင်

လောင်ကြီးကို စအိုထဲသို့ အတင်းသွင်း၍ စစ်ဆေး သောနည်း၊ လူကို လက်ရောခြေရော ကြိုးနှင့်တုပ်၍ အရှိန်နှင့် မောင်းနေသော မော်တော်ပေါ်မှ ရေထဲ ကန်ချလိုက်၊

ဆွဲတင်လိုက် စစ်ဆေးသောနည်း၊ တိုင် တစ်တိုင်တွင် ချည်နှောင်ပြီး တစ်ညလုံး မိုးရေထဲ ခြင် တောထဲပစ်ထား၍ ညှဉ်းပန်းသောနည်းစသည့် နည်း မျိုးစုံဖြင့်

ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ကြလေသည်။ ဖမ်းဆီးနှိပ်စက် သည်မှာ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးရဲဘော်များသာမက တောနယ်ရှိ လူထုကိုပါဖမ်းဆီးနှိပ်စက်လေသည်' စသည် ဖြင့်

ရေးသားခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ ဖတပလ အင်အားစုများနှင့် မဟာမိတ် တို့၏ဆက်ဆံရေး မပြေမပြစ်ဖြစ်နေသဖြင့် တပ်မတော် သားများသည် ဗြိတိသျှတို့အား ဆက်လက်တိုက်ခိုက်

ရမည်ဆိုပါက တိုက်ခိုက်နိုင်ရန် ပြင်ဆင်နေရသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဝီလျံစလင်းနှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးနေရသကဲ့သို့ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းသည်လည်း

ရန်ကုန်မြို့သို့ မေလ ၆ ရက်တွင် ဆိုက်ရောက်လာပြီး ကာနယ်ဟိုဒင်နှင့် ဆွေးနွေးနေရသည်။ ပဲခူးမှ သခင် ချစ်နှင့် တောင်ငူမှ သခင်သန်းထွန်းတို့သည် ရန်ကုန် သို့

ရောက်ရှိလာကြသည်။ ရန်ကုန်မြို့ထဲတွင်လည်း အင်္ဂလိပ် အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိများက တပ်မတော်သား များလက်နက်ကိုင်လျှင် ဖမ်းဆီးရန် အမိန့်များထုတ်

ပြန်လာသည်။ သခင်စိုးသည် မေလ ဒုတိယပတ်တွင် ရန်ကုန်ရောက်လာသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် မေလ ၁၂ ရက်တွင် အောင်လံမြို့သို့ ရောက်ရှိလာသည်။ ထို့နောက် စလင်း မြို့ရှိ မဟာမိတ်တပ်မှ စေလွှတ်လိုက်သော လေယာဉ် ဖြင့်

မိတ္ထီလာသို့ ဆက်လက်ထွက်ခွာသည်။ မိတ္ထီလာ တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဂျင်နရယ်စလင်းနှင့် ပထမအကြိမ် ဆွေးနွေးရသည်။ ဆွေးနွေးမှုမှာ အတော်

အသင့်ပြေလည်မှု ရရှိသည်။ တော်လှန်ရေးတပ်များ က မဟာမိတ်တပ်များ၏ ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ရမည်ဖြစ်ပြီး မဟာမိတ်တပ်များက

တော်လှန်ရေးတပ်များအတွက် ရိက္ခာ၊ လက်နက်ထုတ် ပေးရန် သဘောတူညီမှု ရရှိကြသည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃ဝ ရက်တွင် ဘုရင်ခံ ဆာဒေါ်မန်စမစ်၊

အရှေ့တောင်အာရှ စစ်သေနာပတိချုပ် မောင့်ဘက် တန်၊ လက်ဖတင်နင်ဂျင်နရယ်လီ၊ လက်ဖတင်နင် ဂျင်နရယ်စလင်း၊ လက်ဖတင်နင်ဂျင်နရယ်စတော့ဖို့၊

မေဂျာဂျင်နရယ်ရန့်စ်တို့ပါဝင်သော အစည်းအဝေးက ဗမာ့တပ်မတော်ကို ဗမာ့မျိုးချစ်တပ်မတော်ဟု အမည် မှည့်ခေါ်ရန် သဘောတူလိုက်ကြသည်။

သခင်စိုး ပါတီဝင်အဖြစ်မှ နုတ်ထွက်ခြင်း

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် မှန်ကန်သော ခေါင်း ဆောင်မှုကို မပေးနိုင်သဖြင့် သခင်စိုးသည် နိုင်ငံရေး သိက္ခာ များစွာကျဆင်းခဲ့ရသည်။ ပါတီတွင်း ဂိုဏ်းဂဏ ဖွဲ့မှု၊

ဝေဖန်ပြောဆိုမှုများလည်း များပြားလာသည်။ အထူးသဖြင့် တပ်မတော်တွင်းမှ ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင် များသည် သခင်စိုးအပေါ် မကျေမနပ်ဖြစ်နေကြ သည်။

ထိုအချိန်တွင် အိန္ဒိယပြည်မှ ကိုသိန်းဖေခေါင်း ဆောင်သော အထူးပါတီကလာပ်စည်းက သခင်စိုး၏ အိမ်ထောင်ရေးရှုပ်ထွေးမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ပါတီ၏ အရေးယူမှုမှာ

နည်းသည်။ သခင်စိုး၏ အိမ်ထောင်ရေး ကိစ္စကို ဗဟိုကော်မတီက ထပ်မံစဉ်းစားပြီး ပြင်းထန် စွာ အရေးယူသင့်သည် စသောအချက်ပါဝင်သည့်

ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်ကို ပေးပို့လိုက်ကြသည်။

တော်လှန်ရေးမတိုင်မီမှာပင် သခင်စိုးသည် မခင်စီ နှင့် မပြတ်စဲမီ မနှင်းမေနှင့် ပေါင်းသင်းခဲ့သဖြင့် ပါတီဗဟိုက ပြင်းထန်စွာ သတိပေးအရေးယူခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

သခင်စိုးသည် နိုင်ငံရေးသိက္ခာကျဆင်းနေ စဉ်တွင် အဝေးရောက် အထူးပါတီကလာပ်စည်းမှ ဆုံးဖြတ်ချက်ရောက်လာသဖြင့် မကျေမနပ်ဖြစ်လာ သည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊

ဇန်နဝါရီလကတည်းက အပြစ် ပေးပြီးသားကိစ္စကို ငါးလ၊ ခြောက်လအကြာတွင် ကိုသိန်းဖေတို့လူစုက ပြန်လည်အစဖော်ခြင်းအတွက် သခင်စိုးသည်

မကျေမချမ်းဖြစ်နေခဲ့သည်။ ထိုအချိန် တွင် သခင်စိုး၏ ဇနီးဟောင်းဖြစ်သူ မခင်စီကလည်း သခင်စိုးနှင့် မပြတ်နိုင်ကြောင်း ပြောကြားလာသည်။ သခင်စိုးသည်

ဇနီးနှစ်ယောက်စလုံးနှင့် ပေါင်းသင်းနေ ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်။

သခင်စိုးသည် 'ပါတီဝင်ရဲဘော်များသို့' ဟူသော နုတ်ထွက်စာတစ်စောင်ကို ပြုစုသည်။ ယင်းနုတ်ထွက် စာတွင် သခင်စိုးက တော်လှန်ရေးမတိုင်မီလေးတွင်

သူ့အနေဖြင့် အိမ်ထောင်ဟောင်းနှင့် ပြတ်စဲရန် ကြိုးစားနေဆဲမှာ အိမ်ထောင်သစ် ထူခဲ့ကြောင်း၊ ဤ ကိစ္စအတွက် ပါတီဗဟိုကော်မတီက နောက်နောင် ဤသို့မဖြစ်ရန်

သတိပေးခဲ့ကြောင်း၊ သူသည် တော်လှန် ရေးအတွင်း ပါတီကိုခေါင်းဆောင်ပြီး ဖတပလဦးစီး အဖွဲ့တွင် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်အနေဖြင့် ဖက်ဆစ် ဂျပန်တို့အား

တော်လှန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း၊ ယခုအခါ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့ လုံးဝအရှုံးပေးရတော့မည်မှာသေချာ နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ပါတီအနေဖြင့် ဥပဒေအတွင်း

တည်ရှိခွင့်ရလာပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ဖတပလနှင့် ပါတီတွင် ဆက်လက်ခေါင်းဆောင်သွားမည့်ခေါင်းဆောင်များ လည်း ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ သူ့အနေနှင့် အိမ်ထောင်

ရေးပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့ဖူးသဖြင့် ပါတီတွင် ထိုက်တန်သော ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်မဖြစ်နိုင်တော့ကြောင်း၊ နောက်တစ်ကြောင်းမှာ သခင်စိုးသည် အိမ်ထောင်

ဟောင်းနှင့်လည်း အဆက်မဖြတ်နိုင်၊ အိမ်ထောင်သစ် ကိုလည်း မကွာရှင်းနိုင်ဖြစ်နေကြောင်း၊ ဤသို့ အိမ်ထောင်ရေးပြစ်မှုကျူးလွန်နေသောကြောင့် သူ့အနေ နှင့်

ပါတီခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်အဖြစ် ရှိနေရန် မသင့်တော့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဤနေ့မှစပြီး ကွန်မြူ နစ်ပါတီ(ဗမာပြည်)၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ်မှ လည်း ကောင်း၊

ပါတီဝင်တစ်ယောက်အဖြစ်မှ လည်းကောင်း ဝမ်းနည်းစွာဖြင့် နုတ်ထွက်လိုက်ကြောင်း ရေးသား၍ သခင်စိုးကိုယ်တိုင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည်။

သခင်စိုး၏နုတ်ထွက်စာကို လက်နှိပ်စက်ဖြင့် မိတ္တူများစွာ ရိုက်နှိပ်ပြီးမှ ပါတီဝင်များအကြားတွင် ဝေငှခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သခင်သန်းထွန်း အစရှိသော

ခေါင်းဆောင်များမှာ သခင်စိုး နုတ်ထွက်ခြင်းကို မသိ ရှိကြရပေ။ သခင်စိုးအား ပါတီကို စွန့်ခွာခြင်းမပြုရန် ပါတီခေါင်းဆောင်များက ဝိုင်းဝန်းဖျောင်းဖျသော် လည်း

သခင်စိုးသည် လက်မခံဘဲ နေခဲ့သည်။ သခင် သန်းထွန်းကမူ သခင်စိုး၏ကိစ္စကို ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်တွင် ဆုံးဖြတ်ရန် စိတ်ကူးထားခဲ့သည်။

သခင်စိုး၏ကိစ္စကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဩဇာသိက္ခာမှာ များစွာကျဆင်းလာသည်။ ကွန်မြူနစ် ပါတီအပေါ် များစွာအလေးထားခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းမှာ

သခင်စိုးကြောင့် များစွာစိတ်ပျက် သွားခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တော်လှန် ရေးပြီးဆုံးပါက ကွန်မြူနစ်ပါတီကို စနစ်တကျ ပြန်လည်ထူထောင်ရန်

သခင်စိုးနှင့် သခင်သန်းထွန်း ကို အကြံဉာဏ်ပေးခဲ့သည်။ သခင်စိုးနှင့် သခင် သန်းထွန်းကမူ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏အရေးကိစ္စများကို ဖတပလအား တိုင်ပင်ခြင်းမရှိဘဲ

မိမိတို့သဘောနှင့် မိမိသာ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည် မိမိကိုယ်တိုင် ပါဝင်ထူထောင်ခဲ့သော ကွန်မြူနစ် ပါတီကို

လက်ဝဲအင်အားစုများ(ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ ပါတီဝင်များ အပါအဝင်) တညီတညွတ်တည်း စုစည်း ၍ တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းတည်

ဆောက်လိုခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အကျိုးနှင့် ပတ်သက်၍ ထိန်းသိမ်းအကြံပေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သခင်စိုးနှင့် သခင်သန်းထွန်း သည်

ဂိုဏ်းဂဏဆန်စွာ လှုပ်ရှားလာသဖြင့် နောက်ပိုင်း တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီအပေါ် အကောင်းအဆိုး ဝေဖန်ခြင်းမပြုတော့ပေ။

သခင်သန်းထွန်းမှာမူ ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွင်း တွင် သခင်စိုးတစ်ယောက် ဩဇာအာဏာကျဆင်း လာသည်ကို အကြောင်းပြုပြီး မိမိခေါင်းဆောင်မှုကို

တည်ဆောက်လျက်ရှိသည်။ သို့သော် မကြာမီမှာပင် သခင်စိုးသည် နုတ်ထွက်စာများကို ရုပ်သိမ်းပြီး ပါတီ ဌာနချုပ်ရုံးတွင် တက်ကြွစွာ ပြန်လည်လှုပ်ရှားလာ ပြန်သည်။

သခင်စိုးက ယင်း၏အိမ်ထောင်ရေးကိစ္စကို ပါတီကွန်ဂရက်က ဆုံးဖြတ်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် တပ်မတော်ပဋိပက္ခ

မြစ်ဝကျွန်းပေါ် တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း သခင်စိုး၏ပြုမူပုံများနှင့် ပတ်သက်၍ သခင်စိုး၏ ခေါင်းဆောင်မှုကျဆင်းနေချိန်တွင် သခင်သန်းထွန်း သည်

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းထံ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၁ ရက် နေ့စွဲပါစာတစ်စောင်ကို ပေးပို့လိုက်သည်။ သခင်သန်းထွန်းကဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီအထွေထွေ

အတွင်းရေးမှူးအတွက်ဟု လက်မှတ်ရေးထိုးထားသဖြင့် ဗမာ့တပ်မတော် စစ်သေနာပတိ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင်အရာ

တွင်ရှိသကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်။ သခင်သန်းထွန်း၏စာမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

အဆွေ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်အရှုပ်အထွေးနှင့် ပတ်သက်၍ ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များက ချက်ချင်းထိရောက် စွာ အရေးယူရန် အဆွေ့ထံ တိုက်တွန်းခဲ့သည် မှာ အကြိမ်များစွာ

ရှိခဲ့လေပြီ။

သက်သေကိုထူရာ၌လည်း ဂျပန်အလိုတော်ရိ များ၊ သူလျှိုများ၊ ၎င်းတို့ကို ကာကွယ်ပေးထား သည့်သူများ၊ တိုက်ပွဲတွင် မပါဝင်သူများ၊ ပါဝင် ပြန်လည်း

ကြောက်ဒူးတုန်နေသူများ၊ ကြားနေပြီး ဘာမှမလုပ်သူများထံမှ သက်သေမယူမူ၍ လွန်ခဲ့ သည့်သုံးနှစ်ကတည်းကပင် ဂျပန်ဖက်ဆစ်ဝါဒ အား တိုက်ဖျက်ခဲ့သူများ၊

ဂျပန်သူလျှိုများက နှုတ်သတင်းပေးမှုကြောင့် ဒုက္ခအမျိုးမျိုး ခံစားခဲ့ ရဖူးသူများ၊ တိုက်ပွဲများတွင်လည်း တကယ်တမ်း ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်သူများ၊

နယ်အကြောင်းကိုလည်း ကောင်းကောင်းသိသူများထံမှ သက်သေယူမှသာ လျှင် အမှန်သို့ ရောက်နိုင်ပေသည်။ (ဥပမာ သခင်လှဖေယူခဲ့သော စုံစမ်းချက်သည်

တပ်ဗိုလ် များထံမှသာ ဖြစ်သည်။)

အဆွေကိုယ်တော်တိုင်က မကျေနပ်ဟုဆိုသူ များသည် အဆွေ့အား အကြံပေးများအဖြစ် ဝိုင်းရံနေသည်ကိုလည်း သတိပြုဦးလော့။ အဆွေ တို့ ကျုပ်တို့သည်

ဂျပန်များမရှိတော့သောကြောင့် ဤ၌ အေးအေးနှင့်နေနိုင်သော်လည်း မြစ်ဝ ကျွန်းပေါ်ရှိ ဗမာ့တပ်မတော်တပ်ခွဲ၏ ဘေးရန် ကြောင့် ပါတီကို အားပေးခဲ့သူများသည်

အဖမ်း ခံရ၊ အလုအယက်ခံရ၊ အည§ဉ်းဆဲခံနေကြရပေပြီ။ ဤကျူးလွန်ချက်များအတွက် တရားခံသည် အဆွေနှင့် ကျွနု်ပ်သာလျှင် ဖြစ်သည်ဟု စိတ်ထဲ တွင်

မစွဲလမ်းဘဲ မနေနိုင်ပေ။

မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဗမာ့တပ်မတော်တပ်ခွဲသည် ဖက်ဆစ်တပ်ကြီး ဖြစ်နေပေပြီဟု မစွပ်စွဲလိုသော် လည်း ဂျပန်ဖက်ဆစ်များ၏ သုံးနှစ်သုံးမိုး

သွန်သင်ပြသသွားသောအဖြစ်ကိုမူ ကျွနု်ပ်တို့ မမေ့ပေ။ (ဥပမာ ချန်ကေရှိတ်တပ်သည် တရုတ် လူမျိုးတို့၏ လွတ်လပ်ရေးကို တိုက်သည်ဆိုစေ ကာမူ

တရုတ်အမျိုးသားများကို ရက်စက်စွာ ညှဉ်းဆဲသည့်အဖြစ်ကိုမူ အဆွေ မမေ့အပ်ပေ။)

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် ကျူးလွန်ချက်များကို အကြမ်းအားဖြင့် ပိုင်းခြားလိုက်သော် အောက်ပါ အတိုင်း ဖြစ်သည် -

(၁) လုယက်မှု၊ (၂) မတရားဖမ်းဆီးမှု၊ (၃) ဂျပန်သူလျှိုများအား ထိုက်တန်သောအပြစ်ကို မပေးဘဲ ဝိုင်း၍ ပင်းထားမှု၊ (၄) ညှဉ်းပန်းမှု၊ (၅) ကုန်သွယ်ရေးကို

အနှောင့်အယှက်ပေးမှု၊ (အဆွေ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ရှိသူများသည် အသိဉာဏ် လုံးဝ ကင်းသူများဖြစ်ကြောင်း ဤအချက်ကိုထောက်၍ သိရပေသည်။ စင်ပြိုင်အစိုးရ

ထောင်သည်ဟု အထင်ရှိစေခြင်း)၊ (၆) ပါတီဝင် ပြောက်ကျား တပ်သားများထံမှ ခြောက်လှန့်၍ လက်နက်သိမ်း ယူခြင်း၊ (၇) နိုင်ငံရေးနှိပ်ကွပ်မှု။

မြန်မာပြည်အနှံ့အပြားတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် အတိအလင်း ဆိုင်းဘုတ်တင်ကာ ထိထိ ရောက်ရောက် လုပ်ကိုင်လျက်နေလေသည်။ နိုင်ငံ ရေးလုပ်ငန်းကို

အပြင်းအထန် ဖိနှိပ်နေသော ရန်ကုန်နေပြည်တော်၌ပင် ဤကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် တိတိလင်းလင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိပေ သည်။ ဗမာ့တပ်မတော်စိုးမိုး၍

အုပ်ချုပ်နေသော မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်အစည်း အဝေးမှ မခေါ်ရသည့် အခြေအနေသို့ ဆိုက် ရောက်နေပေသည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒ၊ ကွန်မြူနစ်

ပါတီကို ရက်စက်စွာ နှိပ်ကွပ်သော ဂျပန်ပြည်နှင့် မခြား အလားတူ ဖြစ်နေပေတော့သည်။

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၌ ကက်(စ်)ဘီခေါ် စစ်အုပ် ချုပ်ရေး အမြန်ရောက်လာစေရန် ကွန်မြူနစ်ပါတီ က ဆုတောင်းရမည့်အခြေသို့ပင် ဆိုက်ရောက် နေပေသည်။

(၈) ငွေကိစ္စ၊ ဂျပန်များက ဗမာပြည်တွင် ငွေစက္ကူ အမြောက်အမြားထားခဲ့ရာ ယခုအခါ အင်္ဂလိပ်စစ်အုပ်ချုပ်ရေးက ၎င်းငွေများသည် တန်ဖိုးမရှိဟု

ကြေညာလိုက်သည်။ ဗမာများ ဒုက္ခရောက်ကြသည်။ ငွေစက္ကူဒုက္ခမှ သက်သာ စေရန် တစ်ပြည်လုံး တရားသောနည်းလမ်းဖြင့် ဆောင်ရွက်နေကြပေသည်။

သို့ရာတွင် ဗမာ့တပ်မတော်တပ်ခွဲများသည် တရားသောနည်းလမ်းဖြင့် မဆောင်ရွက်၊ အာဏာ လက်ဝယ်သိမ်းပိုက်ကာ ဂျပန်ငွေစက္ကူ မသုံး

မနေရအမိန့်ထုတ်ကာ မသုံးသူများကို အပြစ်ပေး လျက် ရှိလေသည်။ ဤလုပ်ငန်းမှာ ဆင်းရဲသား များ သက်သာချောင်ချိစေယောင်ယောင်နှင့် ဆင်းရဲသားများအား

ဒုက္ခတွင်း တကယ်ကျရောက် စေသော နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ဂျပန်စက္ကူသည် အနှေးအမြန် တန်ဖိုးမဲ့ဖြစ်တော့မည်ဖြစ်ရကား ဂျပန်စက္ကူသုံးရသော နေရာများသို့

ဂျပန်စက္ကူ များ လှိမ့်ဝင်အောင်လုပ်သောနည်း ဖြစ်၏။

နောင်အခါ ဂျပန်စက္ကူ လုံးလုံးမသုံးရသော အခါ၌ သက်ရောက်မှုတာဝန်သည် ဗမာ့ တပ်မတော်အပေါ် လုံးဝကျရောက်လိမ့်မည်။ ယခုပင်လျှင် မြို့ကြီးများတွင်

ဂျပန်စက္ကူများစု၍ တောသို့ ပို့နေကြပြီ။ ထိုမှတစ်ပါး ဂျပန်စက္ကူ မသုံး၍ အပြစ်ဒဏ်ခတ်ခြင်းမှာ ဂျပန်စစ်တပ် သာရှိလျှင် ဂျပန်စစ်တပ်အလုပ်သာ ဖြစ်၏။

ဂျပန်စစ်တပ်မရှိလျှင် ဂျပန်စစ်တပ်မှ ချန်ရစ်ခဲ့ သူတို့၏ အလုပ်သာဖြစ်၏။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဗမာ့ တပ်မတော်တပ်ခွဲတို့သည် နောက်ချန် ဂျပန် စစ်တပ်အလုပ်ကို

လုပ်နေကြ၏။

အချုပ်ဆိုရလျှင် အခြားနေရာများတွင် ဗမာ့ တပ်မတော် တပ်ခွဲတို့သည် ဗမာ့ဂုဏ်ကို မြင့်တင် သလောက် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှ ဗမာ့တပ်ခွဲတို့သည် ဗမာ့ဂုဏ်ကို

ချိုးဖဲ့နေ၏။ အခြားနေရာတွင် ဂျပန် ကို ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်နေသလောက် မြစ်ဝကျွန်းပေါ် တွင် ဗမာ့ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖျက်သိမ်းနေ၏။ ဂျပန်အလုပ် လုပ်နေကြ၏။

ဗမာ့တပ်မတော်ကို နိုင်ငံခြားက ပြစ်တင် ရှုတ်ချလျှင် ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်တို့သည် ရှေ့တန်း မှနေ၍ ခုခံကာကွယ်ခဲ့ကြ၏။ သို့ရာတွင် သူတို့၏

ပြစ်တင်ရှုတ်ချချက်များမှာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တပ် များအဖို့ နည်းနေသေးသည်။ ဗမာ့တပ်မတော်၏ အကျိုးကို ရှေးရှု၍ ဆောင်ရွက်ရန် မဖြစ်နိုင်။ ဆင်သေကို

ဆိတ်သားရေဖြင့် ဖုံးသလို ဖြစ်လိမ့် မည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ရှိ ဗမာ့တပ်မတော် တပ်ခွဲ များသည် တိုင်းပြည်၏ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်လာ သဖြင့် စစ်တိုက်သည့်နေရာ

စစ်မြေပြင်သို့ ရွှေ့ ပေးရန် ယခင်က အကြိမ်ကြိမ် အကြံပေးခဲ့၏။

ယခုအခါ ဤအကြံပေးချက်နှင့် မလုံလောက် တော့။ အခြားနေရာပြောင်းခဲ့လျှင် ပြောင်းသည့် နေရာ ကြေလိမ့်မည်။ ဤကိစ္စကို ဖြေရှင်းချင် သော

တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းကောင်းမှာ တိုင်းပြည်၏ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်နေသော၊ တိုင်းပြည်အား ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်နေသော၊ ဂျပန် နောက်ချန်တပ်ဖြစ်သော

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ရှိ ဗမာ့ တပ်မတော်တပ်ခွဲများမှ လက်နက်များကို ဗမာ့ တပ်မတော်က သိမ်းယူပြီးသကာလ ၎င်းတပ်သား များကို မိမိတို့ ဆိုင်ရာအိမ်များသို့ ပြန်လွှတ်ရန်

ဖြစ်တော့၏။

ဤတစ်ခုတည်းသော လုပ်ငန်းကို ဗမာ့ တပ်မတော်က အမြန်ဆုံးတာဝန်ယူ၍ ဆောင်ရွက် ရန် လေးနက်စွာ တိုက်တွန်းအပ်သည်။ ဤ

တစ်ခုတည်းသောလုပ်ငန်းကို ဗမာ့တပ်မတော်က တာဝန်ယူ၍ အမြန်ဆုံး မဆောင်ရွက်ပါက စစ် အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် အရေးယူရန် တစ်ခုတည်း ကျန် တော့သည်ကို

သတိပေးအပ်သည်။

xxx အထက်ဖော်ပြပါ စာကို သခင်သန်းထွန်းက လက်မှတ်ထိုးထားသည် မှန်သော်လည်း ပြုစုရေးသား သူမှာ သခင်စိုး ဖြစ်သည်။ သခင်စိုး သိက္ခာကျနေချိန် ဖြစ်သဖြင့်

သခင်သန်းထွန်းက တာဝန်ယူလက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တပ်နှင့် ကွန်မြူနစ် ပါတီတို့၏ ပဋိပက္ခသည် သခင်စိုးတွင် တာဝန်ရှိသော် လည်း သခင်စိုးက

ဗမာ့တပ်မတော်အပေါ်သို့ လုံးဝ အပြစ်ဖို့လိုက်သည်။ ဂျပန်နောက်ချန်တပ်အဖြစ်လည်း စွပ်စွဲပုတ်ခတ်လိုက်သည်။ တော်လှန်ရေးတပ်ဦး သဘောတူညီချက် တွင်

ဗြိတိသျှပြန်အဝင်၌ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေးအတွက် လိုအပ်ပါက လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရန် သဘောတူညီချက်ရှိခဲ့သည်။ ယင်းအချက် အရ တပ်မတော်သားတို့၏

လက်နက်သိုဝှက်မှု၊ ပြင်ဆင် မှုများကို သခင်စိုးသည် မလိုလားနိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တပ်အား ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးပစ်ရန် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းအား

တိုက်တွန်းသကဲ့သို့ ဗြိတိသျှစစ် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အားကိုးဖြင့်လည်း ခြိမ်းခြောက်လိုက် ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဘရောက်ဒါဝါဒ

ဘရောက်ဒါဝါဒဆိုသည်မှာ အမေရိကန်ကွန်မြူ နစ်ခေါင်းဆောင် ဘားလ်ဘရောက်ဒါ၏ အယူအဆကို ဆိုလိုသည်။ ဘရောက်ဒါဝါဒကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြစ်

ပေါ်ရေးဝါဒဟုလည်း ဆိုကြသည်။ ဘရောက်ဒါဝါဒ အယူအဆသည် အမေရိကန်ခြွင်းချက် (American Exceptionalism)ဟူသော စီးပွားရေးဝါဒတွင် အခြေခံ သည်။

ယင်းစီးပွားရေးဝါဒမှာ ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်နောက် ပိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး အမေရိကန် အရင်းရှင်စနစ်သည် အခြားအရင်းရှင်စနစ်များနှင့် မတူဘဲ

ခြားနားသည်ဟု ယူဆသည်။ အခြားအရင်းရှင် စနစ်တွင် မှန်ကန်သော စီးပွားရေးနိယာမများမှာ အမေရိကန်အရင်းရှင်စနစ်နှင့် ကင်းလွတ်သည်။ အခြား

အရင်းရှင်များမှာ အမြတ်ပိုရရှိရေးကြောင့် အလုပ် သမားများကို ကျပ်တည်းဆင်းရဲစေသည်။ အမြတ် အတွက် ကုန်ပိုထုတ်သောကြောင့် ဝယ်လိုအားလျော့ သွားပြီး

စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းများ ဖြစ်လာသည်။ ဈေးကွက်လုရင်းမှ စစ်ပွဲများ ဖြစ်လာသည်။

အမေရိကန်အရင်းရှင်များသည် စီးပွားရေးကပ် တွင် များစွာ အထိနာခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ပထမကမ္ဘာစစ် တွင် အမေရိကန်တို့သည် စစ်ဒဏ်ကိုမခံရဘဲ စစ်

ပစ္စည်းရောင်းရသောကြောင့် အမြတ်အစွန်းပင် ရရှိခဲ့ သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် အခြားနိုင်ငံများထက် လည်း အစစအရာရာ ကြွယ်ဝချမ်းသာသည်။ ထို့ကြောင့်

အမေရိကန်အရင်းရှင်စနစ်သည် အလုပ် သမားများထံမှ ခေါင်းပုံဖြတ်စရာမလို။ အလုပ်သမား များကို အခွင့်အရေး အစွမ်းကုန်ပေးပြီး ကုန်ထုတ်ရန် သာ

လိုအပ်သည်ဟု ယူဆလာကြသည်။

အလုပ်ရှင် အလုပ်သမား ပဋိပက္ခမရှိသော အမေ ရိကန် အရင်းရှင်စနစ်သည် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ အရင်းရှင် များကို ဓနအင်အားဖြင့် ဖိ၍ အနိုင်ယူကာ ဦးဆောင်

လာလိမ့်မည်။ မဖွံ့ဖြိုး မတိုးတက်သေးသော နိုင်ငံများ ၏ လွတ်လပ်ရေးကို ထောက်ခံပြီး စက်မှုထွန်းကား အောင် လုပ်လိမ့်မည်။ အရောင်းအဝယ်ကောင်း အောင်

ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းလိမ့်မည်။ ဆိုဗီယက် ဆိုရှယ်လစ်နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့၍ ဖက်ဆစ်စနစ်ကို တိုက် လိမ့်မည်။ ထိုမဟာမိတ်သည်လည်း ခိုင်မြဲနေလိမ့်မည် ဟူသော

အယူအဆမှာ ဘရောက်ဒါ၏ အယူအဆပင် ဖြစ်သည်။

ဘရောက်ဒါသည် အမေရိကန် အရင်းရှင်စနစ်မှ ဆန်းသစ်သော ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒသို့ ငြိမ်းချမ်းစွာ ကူးပြောင်းရေးကို စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက်

စာအုပ်များရေးသား၍ ဝါဒဖြန့်သည်။ ဘရောက်ဒါဝါဒ ကို အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီက လက်ခံခဲ့သည်။ အိန္ဒိယ ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် အဆက်အသွယ်မပြတ်ရှိနေသော

ကိုသိန်းဖေနှင့် ဂိုရှယ်တို့ကလည်း လက်ခံသည်။ ထို့နောက် ကိုသိန်းဖေနှင့် ဂိုရှယ်သည် ဘရောက်ဒါ၏ စာအုပ်များကို မြန်မာပြည်တွင်းရှိ ကွန်မြူနစ်များထံ သို့

ပို့ပေးခဲ့သည်။ အမေရိကန်နှင့် ဆိုဗီယက်တို့ပေါင်း ၍ နာဇီဂျာမနီကို တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ အလုပ်ရှင် အလုပ် သမား ပဋိပက္ခမရှိသော အရင်းရှင်နှင့် ကွန်မြူနစ်တို့

ပူးပေါင်းခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်သည် အရင်းရှင် များကို ခေါင်းဆောင်လာသောအခါ အရင်းရှင်နှင့် ကွန်မြူနစ် ပဋိပက္ခမဖြစ်နိုင်တော့။ တစ်ကမ္ဘာလုံးသည်

ဆိုရှယ်လစ်စနစ်သို့ အလိုလို ကူးပြောင်းသွားမည်ဟူ၍ မြန်မာကွန်မြူနစ်များက ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။

ဘရောက်ဒါဝါဒအရ ကွန်မြူနစ်များသည် မဟာမိတ်တို့နှင့် ပူးပေါင်းရမည်ဟူသော အယူအဆကို စွဲမြဲစွာ ဆုပ်ကိုင်ထားသည်။ ဘရောက်ဒါဝါဒသည်

တော်လှန်ရေးမတိုင်မီကာလကတည်းက မြန်မာ ကွန်မြူနစ်များအကြားတွင် စိမ့်ဝင်ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီးဖြစ်ရာ ကွန်မြူနစ်များ(အထူးသဖြင့် သခင်စိုး)သည် မဟာမိတ်

တပ်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ ဂျပန်ဖက်ဆစ်ကို တိုက်ရမည် ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဂျပန်နှင့် ပူးပေါင်း၍ အင်္ဂလိပ် ကိုတိုက်ခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတို့လူစု ကို

ဂျပန်ခေါ်လာသူများ၊ ဖက်ဆစ်ဝါဒီများ၊ လွတ်လပ် လျှင်ပြီးရော မျက်ကန်းမျိုးချစ်များအဖြစ် မြင်လာ ခဲ့သည်။

တော်လှန်ရေးပြီးသောအခါ တပ်မတော်သည် အဂင်္လိပ်နယ်ချဲ့ကို စိတ်မချသဖြင့် နောက်ထပ် တော်လှန်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်သောအခါ ကွန်မြူနစ် များ၏

ဘရောက်ဒါဝါဒနှင့် ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီးဆန့်ကျင် လာတော့သည်။ ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်တို့သည် တပ်မတော်နှင့် ဆိုရှယ်လစ်တို့၏ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး

လုပ်ငန်းများကို တားဆီးခြင်း၊ မအောင်မြင်ရန် ကြိုးစား ခြင်းများကို လုပ်လာကြတော့သည်။ ထို့ကြောင့် ဘရောက်ဒါဝါဒသည် စစ်ပြီးခေတ် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး

လောကကို ရှုပ်ထွေးစေခဲ့ကြောင်း ကိုသိန်းဖေမြင့်က တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများစာအုပ် တွင် အောက်ပါအတိုင်းရေးသားခဲ့သည်။

ဘရောက်ဒါဝါဒသည် ကျွနု်ပ်တို့ မာ့ခ်စ်ဝါဒီများ အား အယောင်ယောင်အမှားမှား ဖြစ်စေခဲ့သည်။ အယူအဆ ရှုပ်ထွေးစေလေသည်။ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်

ရေးစစ်ကြီးပြီးလျှင် 'ဗြိတိသျှလေဘာနှင့် ဗမာ့မျိုးချစ် တို့ စေ့စပ်ဆွေးနွေးခြင်းဖြင့် လွတ်လပ်ရေးရလိမ့်မယ်' ဟူသော(အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် ရဲဘော်ဂျိုရှီ

ထံမှပေးသော စာတွင်ပါသော) အယူအဆကို လက်ခံ စေသည်။

တော်လှန်ရေးအပြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည် လက်ဝဲအယူအဆရှိသူ မာ့ခ်စ်ဝါဒီများကို စုစည်း ၍ ကွန်မြူနစ်ပါတီအဖြစ် ထူထောင်လိုခဲ့သော်လည်း သခင်စိုးနှင့်

သခင်သန်းထွန်းတို့ဦးဆောင်နေသော ကွန်မြူနစ်များသည် ဘရောက်ဒါဝါဒကို တရားသေ လက်ခံထားခြင်းဖြင့် ညီညွတ်ရေးမှာ ပျက်ပြားလာ သည်။

နိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးနှင့် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးကို အမျိုးသားရည်မှန်းချက်အဖြစ် ခံယူထားသော တပ်မတော်ကို ကွန်မြူနစ်များက မျက်ကန်းမျိုးချစ်များ ဟု

ယူဆလာသည်။ မည်သည့် အရင်းရှင်စနစ်ကိုမဆို ဆန့်ကျင်ရန် အယူအဆရှိသည့် ဆိုရှယ်လစ်များ (ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဝင်များ)ကိုလည်း လက်ဝဲ

သွေဖည်ရေးသမားများဟု စွပ်စွဲလာသည်။

ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီအတိအလင်း ပေါ်ပေါက်လာခါစမှာပင် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့ ငြိုငြင် လာမည်ကိုစိုးသဖြင့် တပ်မတော်ကို လက်နက်သိမ်းရန်၊

မဟာမိတ်တပ်များအောက်တွင် မရှိပါက လုံးဝ ဖျက်သိမ်းရန်အထိ ကြိုးစားလာခြင်းဖြစ်သည်။ ကွန်မြူ နစ်ခေါင်းဆောင်များသည် ဖတပလအဖွဲ့ကြီး ထဲတွင်

ပါဝင်နေကြသော်လည်း ဖတပလအရေးထက် ပါတီ အရေးကို ဦးစားပေးခြင်းဖြင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအင်အား စုများအတွင်း အင်အားယုတ်လျော့မှုကိုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ သည်။

ပါတီတွင်း၌လည်း ခေါင်းဆောင်မှုကိုလုယက် ၍ တည်ဆောက်နေကြရာ ပါတီတွင်းညီညွတ်မှုလည်း ပျက်ပြားလာသည်။ ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်

မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုသမိုင်းတွင် လွတ်လပ် ရေးကို ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းပေးခဲ့သော ပါတီတစ်ရပ် ဖြစ်မလာတော့ဘဲ လွတ်လပ်ရေးကို ဦးဆောင်ကြိုးပမ်း

ပေးခဲ့သော ဖတပလနှင့် တပ်မတော်၏အနှောင့်အယှက် အဖျက်အဆီးသဖွယ်သာ ထင်ရှားလာရတော့၏။

^[၃၃]

ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီနှင့် ပြန်လည်ပူးပေါင်းရန် ကြိုးစားချက်များ

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃ ရက်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ က ဆိုင်းဘုတ်တင်၍ အတိအလင်း ပါတီထူထောင် သော်လည်း ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီခေါင်းဆောင် များမှာမူ

ယင်းတို့၏ပါတီကို ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်း မပြုလုပ်ကြသေးပေ။ ဦးဗဆွေ၊ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ ဦးကျော်ငြိမ်း(အာရ်အီးတီ)တို့လူစုသည် ဖတပလအဖွဲ့ ချုပ်၏ရုံးကိုသာ

ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်းလမ်းရှိ အာရှ လူငယ်အဖွဲ့ချုပ်ရုံးဟောင်းတွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ကြသည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဝင်များသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှင့်

တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်း၍ ရလို ရငြားဟူသော မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် အခြေအနေကိုသာ စောင့်ကြည့်နေကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း စတင်

ဖွဲ့စည်းခဲ့သော ကွန်မြူနစ်ပါတီတွင် ပါဝင်သူများသည် သခင်မြခေါင်းဆောင်၍ ၁၉၄ဝ ပြည့်နှစ်၊ မေလ ၁၂ ရက် သာယာဝတီမြို့တွင် သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်းတို့၏

တို့ဗမာအစည်းအရုံး ကျင်းပနေစဉ် ဖွဲ့စည်းသော ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ (People's Revolutionary Party - P.R.P)တွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့ကြသည်သာ ဖြစ်သည်။

၁၉၄ဝ ပြည့်နှစ်ကဖွဲ့စည်းသော ပြည်သူ့အရေး တော်ပုံပါတီကို မြေအောက်တော်လှန်ရေးအသွင်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ရာ ထိုစဉ်က ယူဂျီ(Under Ground) ဟု

ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအဖွဲ့တွင် သခင်မြ၊ သခင် အောင်ဆန်း၊ သခင်လှဖေ၊ ကိုဗဆွေ၊ ကိုကျော်ငြိမ်း၊ သခင်စိုး၊ သခင်သန်းထွန်းတို့ ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့်

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ ပါတီတို့မှာ လက်ဝဲအယူဝါဒကို လက်ခံသော အဖွဲ့ အစည်းတစ်ခုတည်းနှယ်ပင် ဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဂျပန်ခေတ်အတွင်း

သခင်စိုးက မြေအောက်ကွန်မြူနစ် ပါတီကို တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းရာမှ အယူအဆချင်း ဆင်ဆင် တူခဲ့သောပါတီနှစ်ရပ်မှာ တစ်ပါတီစီ ကွဲပြားခဲ့ရသည်။

တပ်မတော်အတွင်းတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များရှိ သကဲ့သို့ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဝင်များလည်း ရှိနေသည်။ ဖတပလတွင်လည်း နှစ်ပါတီစလုံးမှ

ခေါင်းဆောင်များသည် အတူတကွ ဦးဆောင်နေကြ ရသည်။ ထိုသို့သော အခြေအနေမျိုးတွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် လက်ဝဲပါတီတစ်ခုတည်း ထူထောင် ရန်

ဆန္ဒရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအချိန်တွင် ကိုသိန်းဖေခေါင်းဆောင်သော အိန္ဒိယပြည်ရောက် ပါတီအထူးကလာပ်စည်းက ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီနှင့် နိုင်ငံရေးသဘောထား၊ လုပ်ငန်း

စဉ်များ၊ ပါတီစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများတူညီလျှင် တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် အမြန်ဆုံးဆောင်ရွက် ဖွဲ့စည်း ရန် တင်ပြလာရာ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ပြည်သူ့အရေး

တော်ပုံပါတီနှင့် ညီညွတ်ရေးကို စဉ်းစားလာရတော့ သည်။ ထိုအချိန်တွင် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီသည် စနစ်တကျ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း မပြုရသေးပေ။

ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ ပါတီခေါင်းဆောင်များအား အောက်ပါအချက်များကို တိုက်တွန်းရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြသည် -

(က) ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ အဖွဲ့ဝင်များကိုအမြန် စုဝေး၍ စည်းကမ်းတကျဖွဲ့စည်းရန်။

(ခ) သီးခြားလွတ်လပ်သော ဝါဒသဘောထား လုပ်ငန်းစဉ်များကို ချမှတ်ရန်၊ ဖတပလ အဖွဲ့အစည်း၏ အခြေခံလုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် မဆန့်ကျင်ရ။

(ဂ) ဖွဲ့စည်းရာတွင် ဂျပန်ကို ကိုယ်ထိလက် ရောက်အားပေးခဲ့သူများ၊ ပြည်သူ့လွတ်လပ် ရေးလုပ်ငန်းများကို ဖျက်ဆီးခဲ့သူများ မပါ ဝင်ရ။

ထို့အပြင် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီကို သီးခြား ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းရန် ဆန္ဒမရှိကြပါက ကွန်မြူနစ်ပါတီ ၏ သဘောထားလုပ်ငန်းစဉ်ကို လက်ခံသော ပြည်သူ့

အရေးတော်ပုံပါတီဝင်များကို တစ်ဦးချင်းအနေဖြင့် လက်ခံရန် ဆုံးဖြတ်ကြသည်။ အကယ်၍ ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီလည်း ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်းမပြု၊

ကွန်မြူနစ်ပါတီသို့လည်း ဝင်ရောက်ခြင်းမရှိပါက အောက်ပါအချက်များကို ရှောင်ကြဉ်ရန် တိုက်တွန်း မည်ဟု ဆိုကြသည် -

(က) လက်နက်ဝှက်ခြင်း။

(ခ) အင်္ဂလိပ်အား လက်နက်ဖြင့် သူပုန်ထရန် လိုသည်ဟူသော သဘောထားများ ဝါဒ ဖြန့်ခြင်း။

(ဂ) ကရင်-ဗမာစသော လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်း ဖြစ်စေခြင်း။

(ဃ) လူစုလူဝေးနှင့် လုယက်ပွဲများဖြစ်စေခြင်း။

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် ကျင်းပသော ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ အစည်းအဝေးတွင် တက်ရောက်လာကြသော ဗဟိုကော်မတီဝင်များ (သခင်စိုး၊

သခင်သန်းထွန်း၊ ကိုထွန်းစိန်၊ ကိုထွန်းသန်း၊ မစောမြ၊ ကိုထွန်းရင်၊ သခင်တင်မြ) က ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီနှင့် ဆွေးနွေးရန် သခင်စိုးကို ခေါင်းဆောင်ခန့်ကာ

ကိုဗဟိန်းနှင့် သခင်တင်မြတို့ ပါဝင်သော ကော်မတီတစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ယင်း ကော်မတီသည် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီခေါင်းဆောင် များအား

ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏သဘောထားများကို ဆွေးနွေးရမည် ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီမှ သခင်ချစ်တို့ကလည်း

ပါတီချင်းပူးပေါင်းရေးကို စိတ်ဝင်စားလာသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တော်လှန်ရေးအပြီး ရန်ကုန် မြို့သို့ပြန်ရောက်သည်နှင့် ဦးဗဆွေနှင့် သခင်ချစ်ကို

တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ထို့နောက် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ ကို သီးခြားပြန်လည် ဖွဲ့စည်းမနေတော့ဘဲ ကွန်မြူနစ် ပါတီနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် မကြာခဏတိုက်တွန်း

ခဲ့သည်။ ကိုဗဟိန်းကိုလည်း ပါတီချင်းပေါင်းစည်းရေး ကို ကြိုးပမ်းဖို့ ပြောခဲ့သည်။

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်သော ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းကလည်း တစ်ပါတီတည်း ဖြစ်ရေးအတွက် အထူးလိုလားလျက်ရှိသဖြင့် ကွန်မြူနစ်

ပါတီဝင်များနှင့် မကြာခဏ လာရောက်ဆွေးနွေးခဲ့ သည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ ပါတီဝင်များက ကွန်မြူ နစ်များအပေါ် သည်းညည်းခံဆောင်ရွက်ရန်လည်း မကြာခဏ

တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ သို့သော် ပါတီချင်း ဆွေးနွေးမှုမှာ မပြေလည်ခဲ့ပေ။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ ပါတီက တော်လှန်ရေးတပ်ဦးသဘောတူညီချက်တွင် ပါဝင်သည့်အတိုင်း

မဟာမိတ်တို့က လွတ်လပ်ရေး အာမခံချက်မပေးဘဲ ချုပ်ချယ်လာပါက လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်ရန် အယူအဆကို စွဲကိုင်ထားသကဲ့သို့ ကွန်မြူနစ်ပါတီကလည်း

ဘရောက်ဒါဝါဒအရ လက်နက်စွန့်၍ မဟာမိတ်တို့နှင့် ပေါင်းစည်းရေးကို သာ တရားသေ ယူဆထားသည်။

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီသည် နယ်ချဲ့တို့အား လိုအပ်ပါက တော်လှန်တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် လက်နက်များကို လျှို့ဝှက်ထားရန် ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီက

ယင်းအချက်ကို လက်ဝဲသွေဖည် ရေးသဘောထားအဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်သည်။ ကွန်မြူ နစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ အစည်းအဝေးအပြီးတွင် ကိုဗဆွေ၊ သခင်ချစ်၊

သခင်ဝတင်တို့သည် မြေနီကုန်း မြေနုလမ်းတွင် သခင်စိုး၊ ကိုဗဟိန်း၊ သခင်တင်မြတို့ နှင့် တွေ့ဆုံပြီး ဆွေးနွေးကြသည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်

ပုံပါတီခေါင်းဆောင်များက မာ့ခ်စ်ဝါဒ၊ ဆိုရှယ်လစ် ဝါဒကို ယုံကြည်သူများအချင်းချင်း လက်ဝဲအင်အားစု များညီညွတ်ရေးကို တင်ပြသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏

စွပ်စွဲချက်များကို ချေပမနေတော့ဘဲ တစ်ပါတီတည်း အဖြစ် ပူးပေါင်းရေးကို ဆွေးနွေးသည်။

သို့သော် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များသည် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီခေါင်းဆောင်များက အလျှော့ပေးဆွေးနွေးသည့်တိုင် လိုက်လျောမှုကိုမပြခဲ့ကြ ပေ။ သခင်စိုးက

ယခင်က ပါတီချင်းပူးပေါင်းခဲ့ဖူးသော် လည်း ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီက စည်းမျဉ်းများကို မလိုက်နာသဖြင့် ကွဲခဲ့ကြရကြောင်းကို ပြန်လည်ဖော် ထုတ်သည်။

ယခုအခါ ထိုကဲ့သို့ အဖွဲ့လိုက် ကွဲထွက် ခြင်းကို အဖြစ်မခံနိုင်သဖြင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံ ပါတီဝင်များအနေဖြင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီသို့ တစ်ဦးချင်း သာ

ဝင်ရောက်ကြရမည်ဟု ဆိုသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဝင် တစ်ဦးချင်းကို စိစစ်ပြီးမှ လက်ခံမည်။ လက်မခံလိုသူများကို လက်မခံ။

ကိုဘဆွေ၊ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းနှင့် သခင်ချစ်တို့ကို လက်ခံမည်ဖြစ်သော်လည်း ကိုကျော်ငြိမ်းနှင့် ရန်ကုန် ဘဆွေတို့ကို လက်မခံနိုင်ကြောင်း သခင်စိုးက အပြင်း အထန်

ဆွေးနွေးပြောကြားခဲ့သည်။

သခင်စိုးတင်ပြသည့် ပါတီဝင်တစ်ဦးချင်း စိစစ် လက်ခံရေးမှာ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီအား တန်းတူ ရည်တူ ပါတီတစ်ရပ်အနေနှင့် အသိအမှတ်ပြုခြင်းမျိုး

မဟုတ်သဖြင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ ခေါင်းဆောင် များက လက်မခံနိုင်ကြပေ။ ဦးဘဆွေက အဖွဲ့လိုက် ပူးပေါင်းရေးကို ထပ်မံတင်ပြသည်။ နိုင်ငံရေးသဘော

ထားများတွင် သဘောတူညီမှု အတန်အသင့်ရသော် လည်း တစ်ပါတီတည်းဖြစ်ရေးတွင်မူ သဘောတူညီချက် မရနိုင်တော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဆွေးနွေးပွဲမှာ အောင်မြင်

မှုမရရှိဘဲ ပြီးဆုံးသွားရတော့သည်။

ကွန်မြူနစ်များသည် ဒုတိယအကြိမ် ပါတီ ကွန်ဂရက်ကျင်းပနိုင်ရေးကိုသာ စီမံစိုင်းပြင်းနေကြ တော့သည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဝင်များမှာ ဖတပလတွင်

ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြရင်းမှ ကွန်မြူနစ် ပါတီနှင့်မသက်ဆိုင်သော ပါတီတစ်ရပ် ထူထောင်ရန် ကြိုးစားလာကြသည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဝင် များကို

ဆိုရှယ်လစ်များ ဟု လူသိများလာသည်။ သခင်စိုးနှင့် သခင်သန်းထွန်းတို့၏ ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင် များမှာ ကွန်မြူနစ်များအဖြစ် ထင်ရှားလာသည်။ ကွန်မြူနစ်များသည်

လက်ဝဲဝါဒအယူရှိသူ မာ့ခ်စ်ဝါဒီ မှန်သမျှ ယင်းတို့၏ပါတီဝင်မဟုတ်ပါက ပုတ်ခတ် တိုက်ခိုက်လာကြသည်။ ယင်းတို့သာ ကွန်မြူနစ်အစစ် များ ဖြစ်သည်ဟု

ယူဆလာကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးသမိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက် ခဲ့သော မာ့ခ်စ်ဝါဒီများတွင် တစ်ဦးချင်း အယူအဆ ကွဲလွဲမှုများရှိခဲ့ကြသော်လည်း ယခုအကြိမ် ကွန်မြူနစ်၊ ဆိုရှယ်လစ်

အုပ်စုကွဲမှုမှာမူ ဂိုဏ်းဂဏအလိုက်၊ အဖွဲ့ အစည်းအလိုက် ကွဲခြင်းဖြစ်ရာ ကွန်မြူနစ်များ၏ ပထမဆုံးအုပ်စု ကွဲပြားခြင်းဟုပင် ဆိုနိုင်သည်။

ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ

ပါတီကွန်ဂရက်မကျင်းပမီ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ဒုတိယပတ်တွင် ကွန်မြူနစ်များသည် ဗမာနိုင်ငံလုံး ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂဖွဲ့စည်းရေးအတွက် ဗဟို

စည်းရုံးရေးကော်မတီတစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ ထို့နောက် ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ၏ ရည်မှန်းချက်အဖြစ် အောက်ပါတို့ကို ချမှတ်ခဲ့သည်-

(၁) အလုပ်သမား လူတန်းစား ဘဝသာယာ ဖြောင့်ဖြူးရေး၊

(၂) ပြည့်ဝသော ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေးများ ခံစားရရှိရေး၊

(၃) အမျိုးသားလွတ်လပ်ရေး တိုးတက်ခိုင်မာ ရေး၊

(၄) ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး၊

(၅) အလုပ်သမားလူတန်းစား ညီညွတ်ရေး၊

ဗဟိုစည်းရုံးရေးကော်မတီ၏ ဥက္ကဋ္ဌမှာ ကိုဗဟိန်း ဖြစ်ပြီး ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌမှာ ကိုအောင်သန်း (စာရေးဆရာ မြဒေါင်းညို) ဖြစ်သည်။ အတွင်းရေးမှူး သခင်ဗတင်

(ကွယ်လွန်သူ လက်သီးပုန်းသခင်ဗတင်)ဖြစ်ပြီး အဖွဲ့ ဝင်များမှာ ဦးကျော်ငြိမ်း(အာရ်အီးတီ၊ တောခို၊ သေဆုံး)၊ ရဲဘော်မူကာဂျီ(ဗကပ၊ သေဆုံး)၊ ဆရာရာဂျန် (ယခင်

သခင်ကျော်စိန်အစုဝင်၊ နောင် ဗကပခေါင်းဆောင်၊ ထောင်ကျ)၊ ကိုထွန်းစိန်၊ ကိုသက်တင်(ပီကင်းပြန်)၊ ကိုအောင်ဝင်း၊ ကိုအောင်ကြီး (ပီကင်းပြန်)နှင့် ကိုမြင့်ဆွေတို့

ဖြစ်သည်။ ဦးကိုကိုကြီး (ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း)သည် သမဂ္ဂဗဟို စည်းရုံးရေးကော်မတီ တွင် ပါဝင်ခဲ့သော်လည်း သမဂ္ဂဖွဲ့ခါနီးတွင် ပြည်သူ့

အရေးတော်ပုံပါတီသို့ ကူးပြောင်းသွားသည်။ ဗိုလ်ဗတင် သည် တပ်မတော်မှနုတ်ထွက်ပြီးမှ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည်။

စင်စစ် ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ ဖွဲ့စည်းရန် ကြိုးစားခြင်းမှာ ပါတီကွန်ဂရက်အမီ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခြင်းတစ်ရပ်သာ ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေး

အခြေခံလူတန်းစားအရလည်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ တွင် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတို့ ရှိသင့်သလောက် ရှိနေပြီဖြစ် သော်လည်း အလုပ်သမားလူတန်းစားမှာမူ ရေနံမြေ

တွင်သာ အင်အားကောင်းခဲ့သည်။ ဂျပန်ခေတ်ကာလ အတွင်း ရေနံချက်စက်ရုံများအပါအဝင် စက်ရုံ၊ အလုပ် ရုံများတွင် အလုပ်လုပ်ကြရသူများမှာ အလုပ်သမား

လူတန်းစားအသွင် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း မရှိကြပေ။ ဂျပန် ခေတ် အလုပ်သမားဆိုသည်မှာ အကျဉ်းသားများ၊ အချုပ်သားများ၊ စစ်သုံ့ပန်းများ၊ အတင်းအဓမ္မ ဖမ်းဆီး

ခေါ်ယူလာသည့် ပျံကျများသာဖြစ်ရာ လူတန်းစား တစ်ရပ်အဖြစ် တည်မြဲနေခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် လူတန်းစားအခြေခံစည်းရုံးရေး အတွက်

အလုပ်သမားများသမဂ္ဂကို ထူထောင်ခဲ့ရ သည်။ စတာလင်ကသတ်မှတ်ထားသည့် တော်လှန်ရေး ၏ အခြေခံလူတန်းစားမှာ အလုပ်သမားလူတန်းစား ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အခြေခံ လူတန်းစားအဖြစ် အလုပ်သမားများကို သတ်မှတ်နိုင် ရန် အရေးကြီးနေခဲ့ရသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဘရောက်ဒါဝါဒကို လက်ခံ နိုင်ရေးအတွက် သခင်တင်မြနှင့် သခင်သန်းမြိုင်တို့ ဦးစီးသော သင်တန်းတစ်ရပ်ကိုလည်း ပါတီဌာနချုပ် တွင်

အပူတပြင်း ဖွင့်လှစ်ကြသည်။ ထိုသင်တန်းသည် သင်တန်းသားများအား ဘရောက်ဒါဝါဒ၏ ငြိမ်းချမ်း စွာ ဖြစ်ပေါ်ရေးဝါဒကို သင်ကြားပို့ချခဲ့သည်။

ကွန်ဂရက်စတင်ရန်ရက် နီးကပ်လာမှသာ သင်တန်း ကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ရသည်။

ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်ကျင်းပခြင်း

ပါတီကွန်ဂရက်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက်တွင် ဗားကရာလမ်းရှိ ကွန်မြူနစ်ပါတီဌာနချုပ် တွင် ကျင်းပရန်သတ်မှတ်ထားလေရာ ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်မှစ၍

နယ်ကိုယ်စားလှယ်များ ရောက်လာကြ သည်။ ကိုယ်စားလှယ်များကို သခင်တင်မြဦးဆောင် သည့် ပါတီကွန်ဂရက် ကိုယ်စားလှယ်စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စိစစ်ရွေးချယ်သည်။

မဲပေးနိုင်ခွင့်ရှိသော ကိုယ်စား လှယ်နှင့် အကြံဉာဏ်သာပေးနိုင်သော ဧည့်သည် ကိုယ်စားလှယ်ဟူ၍ ခွဲခြားသတ်မှတ်သည်။ ကွန်ဂရက် သို့

တက်ရောက်ခွင့်ရသော်လည်း မဲပေးခွင့်မရှိသူများ မှာ မကျေမနပ်နှင့် ဖြစ်လာကြသည်။ ကိုယ်စားလှယ် နှင့် ဧည့်သည် ၂ဝဝ ခန့်ရှိရာ စည်းကမ်းပျက်သူများ လည်း

ပါလာသည်။ အရက်မူးပြီး ဆူပူသောင်းကျန်းသူ များရှိသကဲ့သို့ အမျိုးသမီးရဲမေများအား ထိကပါး ရိကပါးလုပ်သူများ၊ ရဲမေများ အဝတ်အစားလဲနေသည် ကို

ချောင်းမြောင်းကြည့်ရှုသူများလည်း ပါလာသည်။ အရက်မူးနေသောကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးမှာ သခင် သန်းထွန်းကိုပင် သတ်မည်ဟု ခြောက်လုံးပြူးကိုင်ပြီး

ကြုံးဝါးခဲ့သည်။

ပါတီကွန်ဂရက်ကျင်းပရန် နှစ်ရက်အလိုတွင် ပဲခူးခရိုင်မှ ကိုကြီးမြင့်၊ ကိုတင်မြင့်နှင့် ရဲဘော်သုံးဦး အား ပါတီကိုယ်စားလှယ်များစာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ရန်၊ ကွန်ဂရက်သို့

တက်ရောက်ခွင့်မပြုရန် သခင်စိုးက ဗဟိုကော်မတီသို့ တင်ပြသည်။ ထိုရဲဘော်များသည် ဗဟိုဦးစီးစနစ်ကို မနာခံဟူ၍လည်းဆိုသည်။ စင်စစ် အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်များသည်

အင်္ဂလိပ်ထံမှ လွတ်လပ်ရေး ကို ငြိမ်းချမ်းစွာမရနိုင်၊ လက်နက်ကိုင်တိုက်မှ ရနိုင်မည် ဟု ယူဆထားသူများဖြစ်သည်။ ယင်းတို့၏အယူအဆ ကို ကိုကြီးမြင့်က ပါတီသို့

တင်ပြထားသည်။ သခင်စိုး က ကိုကြီးမြင့်တို့လူစုအား ပါတီဆိုင်းဘုတ်များ အမြန် တင်ကြရန် ညွန်ကြားချက်ကို မလိုက်နာခြင်း၊ လက်နက် များဝှက်ထားခြင်းတို့အတွက်

ပါတီကိုယ်စားလှယ်များ အဖြစ်မှ ပယ်ဖျက်လိုက်သည်။

ပဲခူးတောင်ပိုင်း စည်းရုံးရေး အဖွဲ့ဝင်များ ကိုယ်စားလှယ်စာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ခံရသော်လည်း ပဲခူး မြောက်ပိုင်းမှ သခင်ဇင်(ဗကပ ဗဟိုကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌ၊ အသေမိ)နှင့်

ရဲဘော်များမှာမူ ကွန်ဂရက်သို့ တက်ခွင့် ရကြသည်။ သခင်ဇင်တို့လူစုက ကိုကြီးမြင့်တို့ကို ကွန်ဂရက်တက်ခွင့်မပေးလျှင် ယင်းတို့လည်း ကွန်ဂရက် သို့

မတက်ဟုဆိုကာ အရေးဆိုလာသောကြောင့် အတော်ပင် ဆွေးနွေးကြရသေးသည်။ အချို့ကိုယ်စား လှယ်များမှာ မဲပေးခွင့်မရဘဲ အကြံဉာဏ်သာ ပေးခွင့် ရသဖြင့်

ကွန်ဂရက်ကို မတက်တော့ဘဲ နေရပ်သို့ ပြန် သွားကြသည်။ အချို့မှာမူ ပါတီကချမှတ်ထားသည့် ငြိမ်းချမ်းစွာဖြစ်ပေါ်ရေးသဘောတရား(ဘရောက်ဒါ ဝါဒ)ကို

လက်မခံနိုင်သဖြင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ သို့ ကူးပြောင်းသွားသည်။ ထိုသူများမှာ ရခိုင်ခေါင်း ဆောင် ဗုံပေါက်သာကျော်နှင့် မောင်လှကျော်၊ ရေနံမြေ မှ

သခင်လွင်(ပမညတ ခေါင်းဆောင်)၊ မြန်အောင်မှ သခင်ချစ်မောင်(ဖဆပလ ဝန်ကြီးဟောင်း)၊ ဟင်္သာတမှ ကိုတင်ထွန်း(ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း)တို့ဖြစ်ကြ သည်။

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီမှ လေ့လာသူအဖြစ် တက်ရောက်လာကြသူများမှာလည်း ဘရောက်ဒါဝါဒ ကို လက်မခံနိုင်သဖြင့် ပြန်သွားကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် စစ်တောင်းမြစ်ဝှမ်းတိုက်ပွဲမှာ ပြင်းထန်နေဆဲဖြစ်ရာ တပ်မတော်မှ ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင် တပ်မှူးများနှင့် တောင်ငူခရိုင်မှ ပြောက်ကျားခေါင်း

ဆောင်များမှာ ပါတီကွန်ဂရက်သို့ ရောက်မလာနိုင်ကြ ပေ။ သို့နှင့် ပါတီကွန်ဂရက်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက် နံနက်၌ ပါတီဌာနချုပ်အပေါ်ထပ်တွင် စတင်

ကျင်းပသည်။ ကွန်ဂရက်၏ သဘာပတိအဖြစ် သခင် သန်းထွန်းကဆောင်ရွက်ပြီး အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် သခင်မြသွင် (ဗဟိုကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းစိစစ်ရေး အဖွဲ့ဝင်)

က ဆောင်ရွက်သည်။ သခင်မြသွင်သည် အခမ်းအနားမှူးအဖြစ် အစည်းအဝေးအစီအစဉ်များ ကို ကြေညာသွားသည်။

သခင်သန်းထွန်းက သဘာပတိမိန့်ခွန်းကို ပြော ကြားရာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒီမိုကရေစီ မဟာမိတ်နိုင်ငံ များက ဖက်ဆစ်ဝါဒအပေါ် အောင်ပွဲဆင်နေချိန်၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင်

ကွန်မြူနစ်ပါတီပါဝင်သော ဖက်ဆစ် တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ကြီးက စစ်ရေးအရ အောင်ပွဲဆင်နေချိန်တွင် ကွန်ဂရက်ကို ကျင်းပရခြင်းကြောင့်

ဤကွန်ဂရက်အား စစ်နိုင် ကွန်ဂရက်ဟု ကင်ပွန်းတပ်လိုက်သည်။ သဘာပတိ မိန့်ခွန်းအပြီးတွင် သခင်စိုးက အထွေထွေအတွင်းရေး မှူး၏ အစီရင်ခံစာကို

တင်သွင်းသည်။ သခင်စိုး၏ အစီရင်ခံစာတွင် အပိုင်း ၅ ပိုင်း ပါဝင်သည်။ ပထမ ပိုင်းမှာ နိဒါန်းပိုင်းဖြစ်ပြီး ဒုတိယပိုင်းမှာ ကမ္ဘာ့အခြေ အနေ၊ တတိယပိုင်းမှာ

ဗမာ့အခြေအနေ၊ စတုတ္ထပိုင်း မှာ ဒီမိုကရေစီသမ္မတနိုင်ငံထူထောင်ရေး၊ ပဉ္စမပိုင်းမှာ လူနည်းစုပြဿနာတို့ကို ဖော်ပြထားသည်။

သခင်စိုးက ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ စ၍ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးကို ချမှတ်လုပ်ဆောင်လာပုံ၊ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တို့လက်အောက်တွင် မြေအောက် လုပ်ငန်းကို

သက်စွန့်ဆံဖျားလုပ်ခဲ့ကြပုံ၊ ပါတီဝင်များ တိုးပွားလာပုံတို့ကို နိဒါန်းပိုင်းမှာ တင်ပြထားသည်။

ကမ္ဘာ့အခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ ကွန်မြူနစ် များ ကြိုတင်နိမိတ်ဖတ်ခဲ့သည့်အတိုင်း ပြည်သူတို့ လက်တွင်းသို့ အာဏာသက်ဆင်းနေပုံကို ဖော်ပြထား သည်။

ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့် မဟာမိတ်များ၏ ဖက်ဆစ် ဆန့်ကျင်ရေးစစ်ပွဲကြီးအောင်မြင်ပုံ၊ ဥရောပတွင် ကွန်မြူနစ်နှင့် ဆိုရှယ်လစ်များ လွှမ်းမိုးလာပုံတို့ကို တင်ပြပြီးနောက်

ဖက်ဆစ်ဝါဒကို ဆက်လက်၍ အကြမ်းဖက်ချေမှုန်းရမည်ဖြစ်သော်လည်း မဟာမိတ် များနှင့် ပတ်သက်၍မူ နိုင်ငံရေးအရသာ ဖြေရှင်းရ မည်ဟု ဆို၏။

သခင်စိုး၏အစီရင်ခံစာမှာ ဘရောက်ဒါ ဝါဒကို အမွှမ်းတင်လိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ဗမာ့အခြေအနေကို တင်ပြရာတွင် ဖက်ဆစ်လက် အောက်မှ လွတ်မြောက်သွားသည်မှန်သော်လည်း လက်ဝဲသွေဖည်ရေးကြောင့် တိုးတက်သင့်သလောက်

မတိုးတက်ဟု ဝေဖန်ထားသည်။ မျက်မမြင်လူမျိုးရေး ဝါဒ(ရံဖန်ရံခါ မျက်ကန်းမျိုးချစ်များ၏ဝါဒ)နှင့် လက်ဝဲ သွေဖည်ရေးအမှားကို အမြန်ပြင်ဖို့ လိုသည်ဟုလည်း

ဆိုသည်။ ဖတပလ အဖွဲ့ချုပ်နှင့် ပတ်သက်၍ လွတ်လပ် ရေးရရှိရန် ဓနရှင်များနှင့် ပူးပေါင်းတိုက်ပွဲဝင်သော် လည်း လွတ်လပ်ပြီးပါက ဓနရှင်လွှမ်းမိုးမှုကို တိုက်ဖျက်

ရမည်ဟု ဆိုသည်။

ကိုလိုနီလွတ်မြောက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်သည် ဓနရှင် လွတ်မြောက်ရေးလုပ်ငန်းပင်ဖြစ်သည့်အလျောက် အလုပ်သမားလူတန်းစားသည် လယ်သမားများနှင့်

မဟာမိတ်ဖွဲ့၍ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီသမ္မတနိုင်ငံ ထူထောင် ရမည်ဟုလည်း ဆိုသည်။

လူနည်းစုပြဿနာအရ ရှမ်း၊ ကရင်၊ ရခိုင်၊ မွန်၊ တောင်သူ၊ ပလောင် စသော တိုင်းရင်းသားများ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ကို လုံးဝခွင့်ပြုရမည်ဟု ဆို၏။ သခင်စိုးသည်

အစီရင်ခံစာအပေါ် အခြေပြု၍ အသေးစိတ်သဘောထားများကို ပထမနေ့ တစ်နေ့လုံး ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည်။ သခင်စိုး၏အစီရင်ခံစာကို ကန့်ကွက်မည့်သူမရှိဘဲ

ထောက်ခံဆွေးနွေးပြီးနောက် အတည်ပြုလိုက်ကြသည်။ သို့နှင့် သခင်စိုး တင်ပြသော ဘရောက်ဒါဝါဒလမ်းစဉ်သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ တရားဝင်

နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီးသား ဖြစ်သွားသည်။ မစောမြ၏ အမျိုးသမီးဌာန အစီရင်ခံ စာကိုလည်း ကွန်ဂရက်က အတည်ပြုလိုက်သည်။ သခင် မြသွင်က

ပါတီဖွဲ့စည်းပုံ စည်းမျဉ်းဥပဒေအသစ်ကို တင်သွင်းသည်။ ယင်းစည်းမျဉ်းဥပဒေသစ်မှာ အိန္ဒိယ ကွန်မြူနစ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို အခြေခံ၍ သခင်သန်းထွန်း က

ရေးဆွဲတင်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ အစည်းအဝေးက ဝေဖန်ဆွေးနွေးပြီး စည်းမျဉ်းဥပဒေအသစ်ကို အတည် ပြုလိုက်သည်။

ထို့နောက် ပါတီကွန်ဂရက်သည် အောက်ပါအဆို များကို ဗဟိုကော်မတီက ဦးစီးတင်သွင်းပြီးနောက် ဆုံးဖြတ်ချက်ချသည်။

(၁) ဗမာနိုင်ငံ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်။

(၂) လက်ဝဲသွေဖည်ရေးနှင့် ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်။(ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ နှင့် သဘောတူခဲ့ဖူးသော တော်လှန်ရေး တပ်ဦးသဘောတူညီချက်ကို

ပယ်ဖျက် ခြင်း။)

(၃) အလုပ်သမားသမဂ္ဂနှင့် ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်။

(၄) လူမျိုးစုများနှင့်ပတ်သက်သောဆုံးဖြတ်ချက်။

(၅) ပါတီစည်းရုံးရေးနှင့် ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်။

သခင်စိုးအား ပါတီဝင်အဖြစ်မှ ရပ်စဲခြင်း

ထို့နောက်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကွန်ဂရက် ကိုယ်စားလှယ်များသည် သခင်စိုး၏ အိမ်ထောင်ရေး စည်းမျဉ်းဖောက်ဖျက်မှုအား အကြိတ်အနယ် ဆွေးနွေး

ကြရတော့သည်။ သခင်စိုး၏ကိစ္စကို အစည်းအဝေး ဆဌမမြောက်နေ့တွင် ဆွေးနွေးကြခြင်းဖြစ်ရာ သခင် စိုးသည် ကွန်ဂရက်သို့မတက်ရောက်ဘဲ နေသည်။

သခင်စိုးသည် အိမ်ထောင်ရေးစည်းမျဉ်းဖောက်ဖျက် သည်။ အိမ်ထောင်ဟောင်းနှင့် မပြတ်စဲမီ အိမ်ထောင် သစ်ထူသည်။ ပါတီခေါင်းဆောင်မှု ထိခိုက်စေသည်

ဟူသော စွပ်စွဲချက်များဖြင့် သခင်စိုးအား အပြစ်ပေး ထိုက်ကြောင်း တင်ပြလာသူများမှာ အိန္ဒိယပြည် အထူး ကလာပ်စည်းအဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သော ကိုကျော်ရင်

(ကွယ်လွန်သူ ပါမောက္ခဟောင်း)နှင့် ကိုစိုးမောင် (တောခို၊ သေဆုံး ဗိုလ်မှူးချစ်ကောင်း)တို့ ဖြစ်သည်။ သခင်သန်းထွန်းနှင့် သခင်တင်မြက သခင်စိုးအား

အပြစ်ပေးပြီးဖြစ်သဖြင့် မပေးထိုက်ကြောင်း ချေပသည်။

အကြိတ်အနယ်ဆွေးနွေးကြရာမှ သခင်စိုးအား အပြစ်ပေးရေး၊ မပေးရေးကို မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရတော့သည်။ အပြစ်ပေးရေးအဆိုဘက်မှ အနိုင်ရရှိရာ သခင်စိုး သည်

ပါတီဝင်အဖြစ်မှ (၂)နှစ်ကြာ ရပ်စဲခံရတော့ သည်။ ယခုကဲ့သို့ သခင်စိုး အရေးယူခံရခြင်းမှာ သခင် သန်းထွန်း၏ခေါင်းဆောင်မှုကို တက်လာစေသကဲ့သို့

ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှစ်ခြမ်းကွဲရန် အခြေခံအချက်များပင် ဖြစ်သည်။

ဗဟိုကော်မတီအသစ်

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်တွင် ပါတီ ကွန်ဂရက်ကို နောက်ဆုံးနေ့အဖြစ် ဆက်လက်ကျင်းပ သည်။ ယင်းအစည်းအဝေးတွင် အင်္ဂလန်ရွေးကောက် ပွဲတွင်

အနိုင်ရရှိသွားသော မစ္စတာအက်တလီ၏ လေဘာပါတီကို ချီးကျူးဂုဏ်ပြုကြောင်း ကြေးနန်းပို့ရန် သဘောတူလိုက်ကြပြီးမှ ဗဟိုကော်မတီရွေးကောက်ပွဲ ကို

ပြုလုပ်ကြသည်။ ဗဟိုကော်မတီကို ဦးဆောင်ရန် အတွက် ပါတီ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် အိန္ဒိယတွင်ရှိသော ကိုသိန်းဖေကို သခင်သန်းထွန်းက

အဆိုတင်သွင်းရာ အားလုံးက ထောက်ခံကြသည်။ ထို့နောက် ဗဟိုကော်မတီဝင်လောင်းများ၏ အမည် စာရင်း(လူ ၄ဝ ခန့်)ကို တင်သွင်းကြသည်။ ထို့နောက်

ကိုယ်စားလှယ်များက မဲပေးဆုံးဖြတ်ပြီးနောက် အရွေး ချယ်ခံရသော ဗဟိုကော်မတီဝင်များကို ကြေညာသည်။

ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်မှ ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည့်ဗဟိုကော်မတီဝင်များ

(၁) ကိုသိန်းဖေ (သိန်းဖေမြင့်၊ ကွယ်လွန်) အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး

(၂) ကိုကျော်ရင် (ကွယ်လွန်သူ ပါမောက္ခ ဦးကျော်ရင်)

(၃) ဗိုလ်မှူးကျော်ဇော (ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း၊ တောခို)

(၄) ဗိုလ်မှူးသိန်းတန်(လမ်းစဉ်ပါတီဌာနချုပ် မှ ဦးသိန်းတန်)

(၅) ကိုဗဟိန်း(ကွယ်လွန်)

(၆) သခင်မြသွင် (ဗဟိုကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း စိစစ်ရေး)

(၇) သခင်သန်းဖေ(တောင်ငူ သခင်သန်းဖေ၊ တောခို၊ သေဆုံး)

(၈) သခင်သန်းထွန်း (တောခို ဗကပ ဥက္ကဋ္ဌ၊ အသေမိ)

(၉) သခင်သန်းမြိုင် (တောခို၊ ဗကပ)

(၁ဝ) ကိုအုန်းမောင် (ဗကပ ခေါင်းဆောင်ဟောင်း)

(၁၁) ကိုလှသောင်း (လမ်းစဉ်ပါတီဌာနချုပ်)

(၁၂) သခင်ဇင်(တောခို၊ သေဆုံး)

(၁၃) ကိုလှိုင် (တောခို၊ သေဆုံး)

(၁၄) ရဲဘော်ဌေး (တောခို၊ အချင်းချင်း လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခံရ)

(၁၅) သခင်တင်ထွန်း (ဗကပ ဗဟိုကော်မတီ၊ အသေမိ)

(၁၆) ကိုအောင်သူ

(၁၇) ကိုထွန်းရင် (အလံနီ ဗဟိုကော်မတီဟောင်း)

(၁၈) ကိုထွန်းသန်း(တောခို၊ ဗကပ သတ်၍သေ)

(၁၉) ကိုတင်ရွှေ (တောခို၊ သေဆုံး)

(၂ဝ) ခင်ကြည်ကြည်(သိန်းဖေမြင့်၏ဇနီး)

(၂၁) မစောချစ် (ဒေးဒရဲ)

ဗဟိုကော်မတီ စည်းရုံးရေးမှူးများ

(၁) ကိုထွန်းစိန် (ရေနံမြေ)

(၂) ကိုသက်တင် (ပီကင်းပြန်)

(၃) ကိုမြ(ရဲဘော်မြ၊ တောခို၊ လက်နက်ချ၊ ကွယ်လွန်)

(၄) ကိုထွန်း (တောခို၊ သေဆုံး)

(၅) ကိုထွန်းလှ(ဗန်းမော်၊ တောခို၊ သေဆုံး)

(၆) ကိုမြင့်ဆွေ(ကုန်သွယ်ရေး)

(၇) ကိုမောင်မောင်စိန်(ဗကပ)

(၈) သခင်တင်မြ

(၉) မစောမြ

သခင်သန်းထွန်းက တနင်္သာရီတိုင်း နိုင်ငံရေးမှူး တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူတစ်ဦးအား ဗဟိုကော်မတီ ဝင်အဖြစ် အမည်မဖော်ဘဲ တင်သွင်းရာ ကွန်ဂရက် က

အတည်ပြုသည်။ ထိုသူမှာ သခင်ဗသိန်းတင် ဖြစ်သည်။

သခင်တင်မြနှင့် မစောမြမှာ မဲအရနည်းသဖြင့် ဗဟိုကော်မတီမဖြစ်ခဲ့ပေ။ သို့သော် သခင်သန်းထွန်းက ဗဟိုကော်မတီ စည်းရုံးရေးမှူးအဆင့်မှ ဗဟိုကော်မတီ

ဝင်အဖြစ်ကို တိုးမြှင့်ပေးရန်တောင်းဆိုရာ ကွန်ဂရက်က သဘောတူသဖြင့် သခင်တင်မြနှင့် မစောမြမှာ ဗဟို ကော်မတီဝင်များ ဖြစ်သွားကြသည်။

ထို့အပြင် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးလုပ်သူ ကိုသိန်းဖေမှာ အိန္ဒိယတွင်ရှိနေသေးသဖြင့် ခေတ္တ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် သခင်မြသွင်အား ဆောင်ရွက်ရန်

သခင်သန်းထွန်းက အဆိုတင်သွင်း ပြန်သည်။ ကွန်ဂရက်က သဘောတူလိုက်သည်။ ထို့နောက် သခင်သန်းထွန်းက သဘာပတိမိန့်ခွန်း ပြောကြားပြီး

ကွန်ဂရက်ကို ရုပ်သိမ်းလိုက်သည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေးထိုင် ပြီး နိုင်ငံရေးဦးဆောင်အဖွဲ့၊ စည်းရုံးရေးဌာန၊ ဝါဒ ဖြန့်ချိရေးနှင့်

လှုံ့ဆော်ရေးဌာန၊ လူထုစည်းရုံးရေးနှင့် အမျိုးသမီးဌာနတို့တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့်သူ များကို ရွေးချယ်သည်။ နိုင်ငံရေးဦးဆောင်အဖွဲ့ဝင်များ မှာ ကိုသိန်းဖေ၊

သခင်သန်းထွန်း၊ ကိုသန်းဖေ၊ သခင် မြသွင်၊ ကိုဗဟိန်းတို့ဖြစ်သည်။ စည်းရုံးရေးဌာနမှူးမှာ သခင်တင်မြ၊ ဝါဒဖြန့်ချိရေးနှင့် လှုံ့ဆော်ရေးဌာနမှူး အဖြစ် သခင်သန်းမြိုင်၊

လူထုစည်းရုံးရေးမှူး သခင် တင်ထွန်းနှင့် အမျိုးသမီးဌာနမှူးမှာ မစောမြဖြစ်သည်။

ဒုတိယအကြိမ် ကွန်မြူနစ်ပါတီကွန်ဂရက်သည် ဘရောက်ဒါဝါဒကို အတိအလင်း လက်ခံလိုက်ခြင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်များနှင့် လုံးဝလမ်းခွဲခြင်း၊ သခင်စိုးအား

အရေးယူခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး မြေပေါ်ပါတီကို လည်း တတ်နိုင်သမျှ စနစ်တကျဖြစ်အောင် ကြိုးစား ဖွဲ့စည်းခဲ့သော ကွန်ဂရက်ဖြစ်သည်။

^[၃၄]

ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်

နေသူရိန်ညီလာခံ

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ နောက်ဆုံးပတ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် အာလံမြို့ (ယခု မြေထဲမြို့)မှ ရန်ကုန်မြို့သို့ ဆိုက်ရောက်လာသည်။ ထိုအချိန်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အင်္ဂလိပ်ပြန်အဝင်၌ တရားဝင် ပါတီအဖြစ် ရပ်တည်ခွင့်ရရှိရေးအတွက် ဆိုင်းဘုတ် များထောင်၍၊ ပါတီရုံးများ ဖွင့်လှစ်၍ ပြီးလေပြီ။ ဖတပလအဖွဲ့ကြီးမှာမူ ဖက်ဆစ်ဂျပန်ကို တော်လှန်ရန် လျှို့ဝှက်ဖွဲ့စည်းခဲ့ရသည့်အလျောက် တရားဝင်ရပ်တည် ခွင့် မရသေးပေ။ မဟာမိတ်တပ်များက အသိအမှတ် ပြုရန်ပင် ခဲယဉ်းစွာ ကြိုးစားနေရချိန်ဖြစ်သည်။ မဟာမိတ် တို့သည် ဖတပလကိုအသိအမှတ်ပြုရန် လွယ်ကူစွာ ဆုံးဖြတ်ခြင်း မရှိခဲ့ကြပေ။ မြန်မာပြည်အတွင်းရှိ ဂျပန် တပ်များကို တိုက်ထုတ်အကူအညီပေးမည့် ပဉ္စမံ တပ်သားများအဖြစ်သာ သဘောထားခဲ့သည်။ ဖတပလ နှင့် တပ်မတော်၏တော်လှန်ရေးကို မျက်ဝါးထင်ထင် မြင်ရပြီးသောအခါ မတတ်သာ၍ ဆက်ဆံရသော်လည်း စစ်ကြီးအပြီးတွင် ဖျက်သိမ်းပစ်လိုသောသဘောထား များရှိနေသည်။

ဖတပလ အတွင်းတွင် တပ်မတော်၊ ကွန်မြူနစ် ပါတီ၊ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီတို့သည် အတူတကွ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေကြသည်။ သို့သော်လည်း အယူ အဆမှာကွဲပြားလျက်ရှိသည်။ တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီသည် လိုအပ်ပါက နယ်ချဲ့တော်လှန် ရေးကို ထပ်မံဆင်နွှဲရန် အသင့်ပြင်ထားကြသော်လည်း ကွန်မြူနစ်ပါတီက လက်နက်စွန့်ရန်သာ တွန်းအားပေး နေသည်။ နိုင်ငံရေးအရ ဆောင်ရွက်ရာတွင်လည်း နယ်ချဲ့ကို အလျှော့ပေးဆက်ဆံရေးကိုသာ ကျင့်သုံး ခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဖတပလ ခေါင်းဆောင်များနှင့် တိုင်ပင်၍ နိုင်ငံ့လွတ်လပ်ရေး အတွက် ဖတပလ အဖွဲ့ကြီးကို အတိအလင်းထူထောင် ပြီး နိုင်ငံရေးအရ တိုက်ပွဲဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ် ရေးအဖွဲ့ချုပ်ကို အမှတ်(၈) ချာချီလမ်း(ယခု ကိုယ့်မင်း ကိုယ့်ချင်းလမ်း)တွင် ဌာနချုပ်ဖွင့်လှစ်၍ အတိအလင်း ထူထောင်လိုက်ကြသည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၆ ရက်တွင် အမေရိကန် လေတပ်သည် ဂျပန်နိုင်ငံ ဟီရိုရှီးမားမြို့ပေါ်သို့ အဏုမြူဗုံးတစ်လုံးကြဲချလိုက်ရာ လူသူမြောက်မြားစွာ သေကျေပျက်စီးပြီး တစ်မြို့လုံးလည်း ပြာပုံဘဝသို့ ရောက်သွားရသည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၈ ရက် တွင် အမေရိကန်တို့က နောက်ထပ် အဏုမြူဗုံးတစ်လုံး ကို နာဂါဆာကီမြို့ပေါ်သို့ ထပ်မံကြဲချလိုက်ပြန်သည်။ ထိုနေ့မှာပင် ဆိုဗီယက်ယူနီယံကလည်း ဂျပန်နိုင်ငံကို စစ်ကြေညာပြီး ဂျပန်တပ်များသိမ်းပိုက်ထားသည့် မန်ချူးရီးယားနှင့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို စစ်ဆင် တိုက်ခိုက်တော့သည်။ ဂျပန်တပ်များသည် မိမိသိမ်း ပိုက်ခဲ့သော အာရှနှင့် ပစိဖိတ်နယ်မြေများမှ ဆုတ်ခွာ ပေးခဲ့ရပြီးဖြစ်သည့်အပြင် မဟာမိတ်များက ဂျပန် ကျွန်းကြီးကိုပင် ကမ်းတက်တိုက်ခိုက်နေပြီ ဖြစ်သည်။ စစ်ရေးအခြေအနေမလှတော့သော ဂျပန်နိုင်ငံသည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်တွင် မဟာမိတ်တပ် များအား လက်နက်ချလိုက်ရတော့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ တွင်လည်း ဂျပန်တပ်များလက်နက်ချပြီးနောက် မြန်မာ နိုင်ငံသည် အင်္ဂလိပ်အစိုးရ၏လက်အောက်သို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိသွားရတော့၏။ ဖတပလအဖွဲ့ချုပ်သည် နိုင်ငံ၏အနာဂတ်အရေး အတွက် အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် လ ၁၆ ရက်မှ ၁၈ ရက်အထိ ကျင်းပခဲ့သည်။ အစည်း အဝေးသို့ ဖတပလ ဗဟိုဦးစီးအဖွဲ့ဝင်များ တက်ရောက် ခဲ့ပြီး ဖတပလကိုယ်စားလှယ်များပါဝင်သည့် လူထု အစည်းအဝေးကြီးတစ်ရပ် ကျင်းပရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြ သည်။ တစ်ပြည်လုံးရှိ ဖတပလ ကိုယ်စားလှယ်များ သည် ရန်ကုန်မြို့သို့ စုဝေးရောက်ရှိလာကြသည်။ ထို့နောက် ဩဂုတ်လ ၁၉ ရက်တွင် ကန်တော်ကြီး စောင်း၌တည်ရှိသော နေသူရိန်ဇာတ်ရုံကြီးသို့ ဖတပလ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ပြည်သူအများရောက်ရှိလာပြီး ညီလာခံကျင်းပကြသည်။ ယင်းညီလာခံကို နေသူရိန် ညီလာခံဟုခေါ်တွင်ပြီး ပြည်သူလူထုတစ်သိန်းကျော် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ နေသူရိန်ညီလာခံတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက သဘာပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီး မိန့်ခွန်းပြောရာ 'မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်အားလုံး၊ အမျိုးသားစိတ်ရှိသည့် နိုင်ငံရေးပါတီအားလုံးတို့အား ဖဆပလနှင့် ပူးပေါင်း ပြီး နိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးဆောင်ရွက်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ သည်။' နေသူရိန်ညီလာခံတွင် ဖတပလကို 'ဖက်ဆစ် ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ်' (ဖဆပလ) ဟု အမည်ပြောင်းလိုက်ကြသည်။ မြန်မာ နိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးအတွက်လည်း ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ခဲ့ရာကွန်မြူနစ်များအပါအဝင် ကိုယ်စားလှယ် အားလုံးက တညီတညွတ်တည်း ထောက်ခံအတည်ပြု ခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် နေသူရိန်ညီလာခံတွင် ဖက်ဆစ်ဂျပန်အား ဖတပလအဖွဲ့နှင့် တပ်မတော်တို့ တော်လှန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပုံကို အသေးစိတ် ရှင်းပြသွား သည်။

အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး သခင်သန်းထွန်းက 'ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လွတ်လပ်သောဗမာပြည်' အမည်ရှိ စာတမ်းကို ဆက်လက်ဖတ်ကြားသည်။ ထို စာတမ်းမှာ ဖဆပလ၏ သဘောထားကြေညာချက် ဖြစ်သည်။ အဆို အမှတ်(၁)အဖြစ် ဗမာ့တပ်မတော် အဆိုကို ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုက တင်သွင်းပြီး ဦးအေး (ဝန်ကြီးဟောင်း ဦးအေး)က ထောက်ခံသည်။ ကရင် ခေါင်းဆောင် မန်းဘခိုင်ကလည်း တပ်မတော်ကို ကျေးဇူးရှင်အဖြစ် ထောက်ခံခဲ့သည်။ ထို့နောက် အဆို အမှတ်(၂)အဖြစ် ဦးဘဖေက တိုင်းပြုပြည်ပြု လွှတ်တော်အဆိုကို တင်သွင်းသည်။ ဦးကျော်ငြိမ်းက ထောက်ခံသည်။ ထို့နောက် ဗမာ့တပ်မတော် တိုင်း အမှတ်(၄)၏ တိုင်းမှူးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးကျော်ဇောက အဆိုအမှတ်(၃)ဖြစ်သော တစ်နိုင်ငံလုံးညီညွတ်ရေးကို တင်သွင်းရာ ပျော်ဘွယ်ဦးမြက ထောက်ခံသည်။ တိုင်းအမှတ်(၆) တိုင်းမှူးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးရဲထွဋ်ကလည်း ထောက်ခံသည်။ အဆိုသုံးရပ်စလုံးကို တက်ရောက်လာသူ လူထု ကြီးက ကန့်ကွက်သူမရှိဘဲ တစ်ခဲနက် ထောက်ခံခဲ့ကြ သည်။ ထို့နောက် သခင်သန်းထွန်းက အဖွဲ့ချုပ် စည်းမျဉ်းယာယီဥပဒေကို ဖတ်ကြားကြေညာသည်။ ဗဟိုဦးစီးအဖွဲ့ကိုလည်း ထပ်မံဖြည့်စွက်၍ ဖွဲ့စည်း လိုက်သည်။

လက်ရှိဦးစီးအဖွဲ့ဝင်များ

(၁) ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း

(၂) ဗိုလ်မှူးကြီးလကျာ်

(၃) ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း

(၄) သခင်သန်းထွန်း

(၅) သခင်မြသွင်

(၆) သခင်ဗဟိန်း

(၇) ဦးသိန်းဖေ

(၈) ဦးဘဆွေ

(၉) ဦးကျော်ငြိမ်း

(၁ဝ) သခင်ချစ်

(၁၁) သခင်ဝတင်

(၁၂) ဦးဘချို

(၁၃) ဦးချစ်မောင်

(၁၄) ဦးမြ

(၁၅) ဦးဘအုန်း

(၁၆) ဦးအေး

(၁၇) ဦးအောင်ဇံဝေ

(၁၈) ဦးဘိုးမြ (ကဿက)

(၁၉) ဦးကျော်ရင်

(၂ဝ) ဦးဘဂျမ်း

(၂၁) စောဘဦးကြီး

ထပ်မံဖြည့်စွက်သည့် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်များ

(၁) ဦးဘဖေ

(၂) ဦးသိမ်းမောင်

(၃) ဦးပု

(၄) ဦးဆက်

(၅) ဦးမြ (ပျော်ဘွယ်)

(၆) ဦးဘဝင်း

(၇) ဦးတင်

(၈) သရာသာထို

(၉) ဦးဘခိုင်

(၁ဝ) သခင်လေးမောင်

(၁၁) သခင်ညီ

(၁၂) မစ္စတာရာမန်

(၁၃) မစ္စတာရာရှစ် (ဦးဘတင်)

(၁၄) ဦးကြင်မှိန်

(၁၅) ဦးမျိုးရှု

ဖဆပလ အဖွဲ့ကြီးသည် နိုင်ငံရေးဂိုဏ်းပေါင်းစုံ စုဝေးပါဝင်သော အဖွဲ့ချုပ်ကြီးဖြစ်လာသည်။ ဖဆပလ ၏ နေသူရိန်ညီလာခံကြီးသည် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့များ အား များစွာ

တုန်လှုပ်ချောက်ချားစေခဲ့သော ညီလာခံ တစ်ရပ် ဖြစ်ခဲ့လေသည်။

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး(ဆိုရှယ်လစ်)ပါတီ

ဖဆပလ အဖွဲ့ကြီးတွင် တပ်မတော်၊ ကွန်မြူနစ် ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီတို့သာမကဘဲ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု အဖွဲ့အစည်းအချို့သည်လည်း

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ဖိတ်ခေါ်ချက်အရ ပါဝင် ဆောင်ရွက်ကြလေသည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ မှာ ကွန်မြူနစ်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ တစ်ပါတီတည်း ဖြစ်ရန်

ကြိုးစားခဲ့သေးသော်လည်း မအောင်မြင်နိုင် တော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ အတွင်းတွင် သခင်မြ၊ ဦးဘဆွေနှင့် ဦးကျော်ငြိမ်းတို့ ခေါင်းဆောင်၍

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် စင်ပြိုင်ပါတီ တစ်ရပ်ကို ထူထောင်လိုက်ကြသည်။ ပြည်သူ့အရေး တော်ပုံပါတီဝင်များက ယင်းတို့၏ပါတီကို ပြည်သူ့ လွတ်လပ်ရေး(ဆိုရှယ်လစ်)

ပါတီဟု အမည်ပေးကြ သည်။ နယ်များတွင်လည်း ပါတီခွဲများထူထောင်ရန် ညွန်ကြားချက်ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။ ဖျာပုံမြို့နယ်လုံး ဆိုင်ရာ ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး

(ဆိုရှယ်လစ်)ပါတီကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၂ ရက်တွင် တည် ထောင်ဖွဲ့စည်းရာ ပါတီဌာနချုပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက် စာတမ်းကို အောက်ပါအတိုင်း

ဖော်ပြထားသည်။

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး(ဆိုရှယ်လစ်)ပါတီ၏ထုတ်ပြန်ချက်စာတမ်း

ဗမာ့တော်လှန်ရေးပါတီ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီဟူ၍လည်းကောင်း နယ်ချဲ့ စနစ်နှင့် ဖက်ဆစ်ဝါဒကို လျှို့ဝှက်ရေးပါတီအဖြစ်ဖြင့်

တော်လှန်ခဲ့သော ငါတို့၏ ပါတီကို ယခုအခါ တိတ်တိတ်ပုန်းလုပ်ငန်းများ တစ်စခန်းရပ်၍ အတိ အလင်းလုပ်ငန်းများဖြင့် ပြည်သူတို့အကျိုးကို မားမား မတ်မတ်

ရှေ့ဆောင်ရန် အချိန်ရောက်ပြီဟု ယုံကြည် သည့်အတိုင်း ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ ဟူ၍ အမည်ပြောင်းပြီး ဗြောင်ထူထောင်သော ပါတီ အသွင်သို့

ပြောင်းလိုက်လေပြီ။

ငါတို့ ဗမာတိုင်းရင်းသားတို့၏ ဘိုးဘပိုင်ပစ္စည်း ဖြစ်သော ဗမာပြည်ကြီးကို ပြန်ပိုင်ရေးနှင့် ဗမာ တိုင်းရင်းသားတိုင်း မိမိတို့ ကောင်းကျိုးဆိုးကျိုးကို မိမိဘာသာ

ဖန်တီးနိုင်ခွင့်ရရေးတို့အတွက် ကျောင်း သားခေါင်းဆောင်များ၊ သခင်များ၊ ကျောင်းဆရာများ၊ မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များထဲမှ လက်ရွေးစင်များကို ရွေးချယ် ၍ ၁၉၃၉

ခုနှစ်ကပင် စတင်၍ လျှို့ဝှက်ရေးပါတီ တစ်ခုအဖြစ်ဖြင့် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ အဂင်္လိပ်နယ်ချဲ့ စနစ်ကိုလည်း ငါတို့ တော်လှန်ခဲ့သည်။ ဖက်ဆစ်ဂျပန် များ

ဗမာပြည်တွင် အခြေစိုက် အမြစ်မတွယ်နိုင် အောင် လျှို့ဝှက်ရေးလုပ်ငန်းများဖြင့် ငါတို့ပင် တိုက်ခဲ့ကြသည်။ နောက်ဆုံး ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ ဗမာ့ တပ်မတော်နှင့် ငါတို့

ပါတီစုံဖွဲ့ပေါင်းပြီး ဖက်ဆစ် တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ်ကိုဖွဲ့စည်း ၍ ဂျပန်ကို အတိအလင်း ပုန်ကန်သောအခါ ငါတို့ ပါတီဝင်များသည်

စစ်တပ်အတွင်းမှ တိုက်သူတိုက်၊ စစ်တပ်အပြင်မှ ပြောက်ကျားရဲခေါင်များအဖြစ်ဖြင့် တိုက်သူတိုက်ခဲ့ကြသည်။ ငါတို့ရဲဘော်များသည် စစ်မြေပြင်၌လည်းကောင်း၊

ဂျပန်ကင်ပေတိုင်လက်ချက် ဖြင့်လည်းကောင်း အမြောက်အမြား သေကျေခဲ့ကြရ ပေသည်။

သို့သော် ယခုအခါ ကမ္ဘာ့အခြေအနေ ပြောင်းလဲ ခဲ့လေသည်။ ကမ္ဘာတစ်ခုလုံး လူထုအာဏာ လွှမ်းမိုးစ ပြုလာလေပြီ။ ထာဝစဉ်ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ရှာကြံ

လျက်ရှိလေပြီ။ ၁၉၃၉ ခုနှစ် အင်္ဂလိပ်သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် အင်္ဂလိပ် မဟုတ်တော့။ လောလောဆယ် ဗမာ ပြည် နိုင်ငံရေးထူထောင်ရေးတို့အတွက် အရေးတကြီး

အလိုရှိအပ်သော ပါတီပေါင်းစုံ၊ အဖွဲ့ပေါင်းစုံ၊ ခေါင်းဆောင်ပေါင်းစုံတို့ပါဝင်သော ညီညွတ်ရေး တပ်ဦးဂ ကိုလည်း ငါတို့လိုလားသည့်အတိုင်း လုံးပန်း၍

အောင်မြင်ခဲ့လေပြီ။ ထို့ကြောင့် အခြေအနေပြောင်းလဲ သည့်အလျောက် ငါတို့၏နည်းနှင့် ပရိယာယ်ကို အပြန် အလှန် အကျိုးနှင့်အကြောင်းဝေဖန်သောနည်းအရ

ထိုးထွင်းဖန်တီးရမည်။ လျှို့ဝှက်လုပ်ကြံရေး၊ လက်နက် ကိုင်အန်တုရေး၊ အကြမ်းဖက်ပုန်ကန်ရေးတို့ကို လုံးဝ စွန့်ပယ်ရမည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရှာနေသော ကမ္ဘာကြီးတွင် အကြမ်းမဖက်သော နိုင်ငံရေးနည်းများဖြင့် ငါတို့၏ လွတ်လပ်ရေးကို ရှာကြံရမည်။ လူထုအာဏာ လွှမ်းမိုး သော

ကမ္ဘာကြီးတွင် လူထုတိုက်ပွဲဖြင့် အောင်ပွဲယူကြ ရမည်။ လျှို့ဝှက်သောလုပ်ငန်းများမှ အတိအလင်း လုပ်ငန်းများသို့ ပြောင်း၍ ဗြောင်လုပ်ရမည်။

ထို့ကြောင့် ငါတို့ပါတီကို လျှို့ဝှက်ရေးပါတီအဖြစ် မှ အတိအလင်းလုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင်ရန် ဗြောင် ထူထောင်သောပါတီအဖြစ်သို့ ပြောင်းလိုက်ခြင်းဖြစ် သည်။

ငါတို့၏ရည်ရွယ်ချက်

ငါတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ -

(၁) ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေး။ ။ ဗမာပြည်နှင့်တကွ ကမ္ဘာကြီးမှ အဓမ္မစနစ်၊ နိုင်ရာစားဝါဒကြီး ကွယ်ပျောက်၍ သာတူညီမျှ ကမ္ဘာ့ဒီမို ကရေစီ ညွန့်ပေါင်း

အိမ်ထောင်ကြီး တည်ထောင်ရေး။

(၂) တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေး။ ။ ဗမာပြည်သည် ဗမာ့တိုင်းရင်းသားတို့၏ ဘိုးဘပိုင်ပစ္စည်း ဖြစ်သည့်အတိုင်း ဗမာတိုင်းရင်းသားများ ပြန်ပိုင်ရေး။

(၃) လူမျိုးလွတ်လပ်ရေး။ ။ ဗမာတိုင်းရင်းသား တို့သည် မိမိတို့၏ကောင်းကျိုးဆိုးကျိုးကို မိမိ တို့ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးနိုင်ခွင့်ရရှိရေး။

(၄) ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး။ ။ ပြည်သူတိုင်း မိမိ တို့ရသင့်ရထိုက်သော ပြည်သူ့အာဏာရရှိ၍ အခွင့်အရေးကျပ်ပြည့်ခံစားခွင့် ရရှိရေး။

ငါတို့၏ဝါဒ

ငါတို့၏ဝါဒမှာ လောကဓာတ်ပညာဖြင့် ခိုင်လုံ၍ သဘာဝကျသော (ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ) (Socialism) ဖြစ်သည်။ ထိုဝါဒကို ငါတို့သည် ကမ္ဘာ့အခြေအနေ၊ ဗမာ့အခြေအနေနှင့် လျော်ညီအောင် ကျင့်သုံးသွား မည်။ ငါတို့သည် အပြန်အလှန် အကျိုးနှင့် အကြောင်း ဝေဖန်သော နည်းအရ အချိန်အခါနှင့် ဒေသ အလျောက် နည်းနှင့် ပရိယာယ်ကို ထိုးထွင်းဖန်တီး သွားမည့် ထိုးထွင်းဖန်တီးရေးသမားများ ဖြစ်ကြသည်။ ငါတို့သည် တိုးတက်ရေးအစဉ်နှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ကို ယုံကြည်သူများ ဖြစ်ကြသည်။ ငါတို့ ပါတီဝင်များ ၏ လက်သုံးစကားများမှာ ငါမှန်လျှင် လိုက်လော့၊ ငါ မှားလျှင် ကြိုပြင်လော့ဆိုသောစကားပင် ဖြစ်သည်။ ဤစကားအတိုင်း ငါတို့ကျင့်သုံးမည်ဖြစ်၍ ငါတို့အား စေတနာဖြင့် ဝေဖန်ခြင်း၊ ပြင်ဆင်ခြင်းကို ငါတို့သည် အမြဲလက်ခံသည်။

ငါတို့ကား အသက်နှင့် စည်းစိမ်ကို စွန့်လှူ၍ တို့တိုင်းပြည်အား ပူဇော်ခဲ့သူများဖြစ်သည်။ နယ်ချဲ့ စနစ် ညှဉ်းပန်းမှု၊ ဖက်ဆစ်ဓားပြတို့၏ ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်မှုတို့ဖြင့် နပန်းလုံးခဲ့သူများ ဖြစ်သည်။ တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေး၊ လူမျိုးလွတ်လပ်ရေးတို့ အတွက် ငါတို့၏ အသက်ပေါင်းများစွာ ကျဆုံးခဲ့၏။ သို့သော် ငါတို့ကား မတုန်လှုပ်၊ လျှို့ဝှက်လုပ်ကိုင်ရ မည့်အချိန်တွင် လျှို့ဝှက်ပါတီအဖြစ်ဖြင့် ဘယ်လောက် ကြီးလေးသော အန္တရာယ်ပင်ဖြစ်စေ ငါတို့ မတွန့် မဆုတ်ခဲ့လေပြီ။ ငါတို့သည် မိမိတို့အလုပ်နှင့်ပတ်သက် ၍ တစ်ဆိတ်ကို တစ်အိတ်လုပ်သူများမဟုတ်။ ငါတို့၏ စေတနာ၊ ငါတို့၏သဘောထားကို အလုပ်ဖြင့် ပြသူ တို့သာဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဗမာပြည်အနှံ့အပြား ဖွဲ့စည်းပြီး ရှိနေကြသော ငါတို့ပါတီဝင်များကို အတိအလင်း လုပ်ငန်းများဖြင့် ပြည်သူတို့အကျိုးကို မားမားမတ်မတ် ရှေ့ဆောင်၍ တိုးတက်ရေး အစဉ်အတိုင်း ချီတက် ကြရန် ငါတို့ ဆင့်ဆိုသည်။ အယူသီးမှုကို စွန့်ပယ်ရန် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒကို ကာလဒေသနှင့်လျော်ညီအောင် ထိုးထွင်းဖန်တီးလိုသော လက်ဝဲဂိုဏ်းသားများအား ငါတို့ ဖိတ်ခေါ်သည်။ ငါတို့နှင့် စုရုံးကြလော့။ ငါတို့ သည် တိုးတက်ရေး အစဉ်အတိုင်း ထိုးထွင်းဖန်တီး၍ ချီတက်ကုန်အံ့။ လောလောဆယ် ဗမာပြည် နိုင်ငံရေး ထူထောင်ရေးတွင် ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့ လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် ဖြင့် အဖွဲ့ချုပ်၏ ရှေ့ဆောင်ချက်အတိုင်း တစ်သဝေ မတိမ်း ကြိုးပမ်းကြကုန်အံ့။

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး (ဆိုရှယ်လစ်) ပါတီ၏ ထုတ်ပြန်ချက်စာတမ်းမှာ ယင်းပါတီ၏ မူဝါဒသဘော တရားနှင့် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်များပင် ဖြစ်သည်။ ယင်း ပါတီဝင်တို့သည် လောကဓာတ်ပညာဖြင့် ခိုင်လုံ၍ သဘာဝကျသော ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒကို လက်ခံသည်။ အဆိုပါ ဝါဒမှာ သိပ္ပံနည်းကျဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ (Scientific Socialism ) (ခေါ်) မာ့ခ်စ်ဝါဒ(Marxism) ပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဆိုရှယ်လစ်များသည် ကွန်မြူနစ် တို့ကဲ့သို့ ပုံတူကူးခြင်းကို ရှောင်ရှားထားပြီး မြန်မာ နိုင်ငံ၏ လက်ရှိအခြေအနေနှင့် လျော်ညီအောင် ကျင့်သုံးမည်ဟု ဆိုကြသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ ဖဆပလ အဖွဲ့ထဲတွင် တပ်မတော်၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီတို့ မှာ အင်အားအကောင်းဆုံးအဖွဲ့ကြီးများ ဖြစ်သည်။ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များအတွင်းတွင်လည်း ဆိုရှယ် လစ်ပါတီဝင်များရော ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များပါရှိနေကြ သည်။ ဖဆပလအဖွဲ့ကြီး၌ ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်တို့ ကဲ့သို့ လက်ဝဲဝါဒီ(Liftist)များ ပါဝင်သကဲ့သို့ (၁) မျိုးချစ် အဖွဲ့၊ (၂) ရခိုင်အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသား အစည်းအရုံး၊ (၃) ဗဟိုကရင်အဖွဲ့ချုပ် စသောအဖွဲ့များလည်းပါဝင်၍ လွတ်လပ်ရေးကိုကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။

ကန္ဒီစာချုပ်

ဖဆပလအဖွဲ့ကြီးသည် နေသူရိန်ညီလာခံကြီး၌ ဗမာ့တပ်မတော်အဆိုကို တညီတညွတ်တည်း ဆုံးဖြတ် ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုလမ်းကြောင်းတွင် တပ်မတော်၏အရေးမှာ အရေးတကြီးဖြစ်၍လာသည်။ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကို အဓိကအခန်းမှ ပါဝင်ဆင်နွှဲ ခဲ့သော ဗမာ့တပ်မတော်၊ ပြောက်ကျားတပ်များ၊ အခြားလက်နက်ကိုင်တပ်များမှာ အင်္ဂလိပ်ပြန်ဝင်လာ သောအခါတွင် ဖျက်သိမ်းခံရမည့်ကိန်းနှင့် ကြုံကြိုက် နေသည်။ ထို့ကြောင့် နေသူရိန်ညီလာခံသည် ဗမာ့ တပ်မတော်အဆိုကို အတည်ပြု ဆုံးဖြတ်ရခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းအဆိုမှာ မျိုးချစ်ဗမာ့တပ်မတော်နှင့် ပြောက်ကျားတပ်များအား အမြဲတမ်း စစ်တပ်အဖြစ် ထားရန် ဆုံးဖြတ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

နေသူရိန်ညီလာခံဆုံးဖြတ်ချက်အား ဆွေးနွေးရန် မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်မှ လော့လူဝီ မောင့်ဘက်တန် သည် ဖဆပလကိုယ်စားလှယ်များအား ဖိတ်ကြားလိုက် သည်။ ဖဆပလအဖွဲ့ကြီးက သီဟိုဠ်နိုင်ငံ၊ ကန္ဒီမြို့ရှိ မဟာမိတ်စစ်ဌာနချုပ်သို့ သွားရောက်ဆွေးနွေးရန် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်သော ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ကို စေလွှတ်သည်။ ယင်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည် -

(၁) ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း

(၂) ဦးဘဖေ (ဘကြီးဘဘေ၊ ကွယ်လွန်)

(၃) စောဘဦးကြီး(တောခို၊ ကေအင်(န်)ယူ၊ အသေမိ)

(၄) ဦးညိုထွန်း (အငြိမ်းစား သံအမတ်ကြီး)

(၅) ဗိုလ်လကျာ် (တောခို၊ ပြည်ပြေး၊ သေဆုံး)

(၆) ဗိုလ်နေဝင်း(လမ်းစဉ်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း)

(၇) ဗိုလ်ဇေယျ (တောခို၊ ဗကပ၊ အသေမိ)

(၈) ဗိုလ်ဇော်မင်း(ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း မောင်မောင်ကျော်ဝင်း)

(၉) ဗိုလ်ကျော်ဇော (ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း၊ တောခို)

(၁ဝ) ဗိုလ်မောင်မောင် (ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း)

(၁၁) သခင်သန်းထွန်း(ဗကပ ဥက္ကဋ္ဌ သေဆုံး) တို့ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ဦးဆောင်သော ကိုယ်စား လှယ်အဖွဲ့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၄ ရက် တွင် ရန်ကုန်မြို့မှ စတင်ထွက်ခွာကြသည်။ ထိုအချိန် က

ကိုသိန်းဖေသည် အိန္ဒိယပြည်တွင်ရှိနေသေးရာ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ကိုသိန်းဖေနှင့်လည်း ဝင် ရောက်ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ကိုသိန်းဖေက စစ်အတွင်း ခရီးသည်

စာအုပ်တွင် အောက်ပါအတိုင်း ရေးသား ထားသည် -

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း စစ်ထဲမှာ ဆက်လက် အမှုထမ်းရေးနှင့် နိုင်ငံရေးဝင်ရေးပြဿနာကို ကျွန်တော်တို့သည် အမြင်နှစ်မျိုးဖြင့် ဆွေးနွေး ကြသည်။

တစ်မျိုးမှာ ရှေ့အဖို့ နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲ က ပိုအရေးကြီးတော့မည်။ နိုင်ငံရေးအင်အားစု အမျိုးမျိုးကို စုစည်းနိုင်သောခေါင်းဆောင် လိုနေ သည်။ ထိုနေရာနှင့်

ဗိုလ်အောင်ဆန်း သင့်လျော် သည်။ အခြားတစ်မျိုးမှာ နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲက ပို အရေးကြီးသည်ဆိုသောအချက်ကိုမငြင်း။ သို့သော် စစ်ရေးအခန်းမှာလည်း

မသေးဟုဆိုသည်။ ဗိုလ်အောင်ဆန်းမှာ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်အနေ နှင့် အရည်အချင်းမပြည့်၊ ဆက်ဆံမှုညံ့သည်။ ပရိယာယ်မတတ်။ ဗိုလ်အောင်ဆန်းသည် စစ်

ဗိုလ်ချုပ်အဖြစ်ဖြင့် ပို၍အသုံးဝင်မည်။ ပထမ အမြင်နှင့်ဆိုက စစ်ဘက်တွင် အခြား ထမ်းရွက် သူများရှိသည်။ နိုင်ငံရေးဘက်တွင် အင်အားစု အမျိုးမျိုး စုစည်းရန်နှင့်

အမျိုးသားညီညွတ်ရေး တည်ဆောက်ရန်တာဝန်ကို ဗိုလ်အောင်ဆန်း သာလျှင် အကျေပွန်ဆုံးထမ်းရွက်နိုင်မည်ဟု ဖြေရှင်းကြလေသည်။

ကွန်မြူနစ်များသည် နိုင်ငံရေးဘက်တွင် ခေါင်း ဆောင်မှုကို များစွာတပ်မက်နေကြပြီးဖြစ်သည်။ သခင် သန်းထွန်းသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ခေါင်းဆောင်မှု နှင့်

ပတ်သက်ပြီး မြုံနေသော်လည်း ဂိုရှယ် က ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း နိုင်ငံရေးသို့ မဝင်ထိုက်။ စစ်ဘက် မှာသာ ခေါင်းဆောင်ထိုက်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဗိုလ် လကျာ်က

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲ၊ အမျိုးသားစည်းရုံးရေးတိုက်ပွဲအတွက် နိုင်ငံရေးသို့ မဝင်၍ မဖြစ်ဟု ဆိုသည်။ တပ်မတော်တွင် အခြားသူ များရှိကြောင်း

ဆိုသည်။ ကိုသိန်းဖေက ဗိုလ်လကျာ် ကို ထောက်ခံလိုက်သည်။ ထို့နောက် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းကိုယ်တိုင်ကလည်း စစ်တပ်မှထွက်ပြီး နိုင်ငံရေးဘက်တွင်

ဦးဆောင်မှုပေးမည်ဟု ပြောလာ သည်။

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်နှင့် ၇ ရက် များတွင် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် အောက်ပါ အချက်များကို မောင့်ဘက်တန်နှင့် ဆွေးနွေးသဘော တူပြီး

ကန္ဒီစာချုပ်၃ ကို ချုပ်ဆိုကြသည်။

(၁) ဗမာ့တပ်မတော်ကို တကွဲတပြားစီ ဖျက် သိမ်း၍ တစ်ဦးစီ စစ်တပ်အတွင်းသို့ သိမ်း သွင်းမည့် မူလစနစ်ကို ဆိုင်းခဲ့ရသည်။

(၂) ဗမာ့တပ်မတော်အား မြန်မာပြည် စစ်တပ် အတွင်းသို့ ပူးပေါင်းလိုက်သည်။

(၃) ဗမာ့တပ်မတော်အတွင်း၌ ဆက်လက်နေ လိုသူ ကျန်းမာရေးနှင့် ပြည့်စုံသည့် တပ်သား ၅၂ဝဝ နှင့် အရန် ၃ဝဝဝ ကို လက်ခံသည်။

(၄) တပ်မတော် ဗိုလ် ၂ဝဝ နှင့် အရန်ဗိုလ် ၂ဝဝ ကို လက်ခံသည်။

(၅) တပ်မတော်သားများစုံစမ်းရေးကို မဟာမိတ် ကိုယ်စားလှယ်၊ တပ်မတော်ကိုယ်စားလှယ် တို့ ပူးတွဲအဖွဲ့ဖွဲ့ကာ ဆောင်ရွက်စေခဲ့သည်။

(၆) တပ်မတော်သားများသည် လစာ၊ ခွင့်ရက်၊ ဆေးဝါးကုသခြင်းစသော ရသင့်ရထိုက် သည့် အခွင့်အရေးများကို ရခဲ့သည်။

မောင့်ဘက်တန်က ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအား ဗိုလ်မှူးချုပ်ရာထူးဖြင့် တပ်မတော်တွင် ဆက်လက် လုပ်ကိုင်ရန် ကမ်းလှမ်းလိုက်သည်။ သို့သော် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းက

ငြင်းပယ်လိုက်သည်။ ထို့နောက် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် နိုင်ငံရေးဘက်တွင် လုံးဝ ဦးဆောင်မှုပေးရန်အတွက် တပ်မတော်မှ နုတ်ထွက် လိုက်ရသည်။

တပ်မတော်တစ်ရပ်လုံးမှာလည်း နိုင်ငံရေး နှင့် မပတ်သက်စေရန်အတွက် ဖဆပလအဖွဲ့ကြီးမှ နုတ်ထွက်လိုက်ရသည်။ ကန္ဒီစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေး ထိုးသူများတွင်

ကရင်ခေါင်းဆောင် စောဘဦးကြီး လည်း ပါသည်။ စောဘဦးကြီး၏ဆန္ဒနှင့် ပတ်သက်၍ ဒေါက်တာမောင်မောင်က မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းစာအုပ်

စာမျက်နှာ ၂၅၆ တွင် အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားထားသည် -

'ဦးဘဘေက သတင်းစာဆရာများအား မပြောခဲ့သည့်အချက် ရှိလေသည်။ ထိုအချက် သည် နိုင်ငံ၏အနာဂတ်အတွက် ကောင်းသော နိမိတ်မဟုတ်၊

ရင်လေးဖွယ်ရာသာ ဖြစ်၏။ အချင်းချင်း ရင်းရင်းနှီးနှီး ပြောဆိုကြရာများတွင် ဦးဘဘေက စောဘဦးကြီးအား ကရင်အမျိုးသား များ၏ လိုလားချက်ကို မေး၏။

ကရင်ပြည်နယ် ရရင် ကျေနပ်မှာလားမေးရာ စောဘဦးကြီးက ပြုံး၍ ဦးဘဘေ ကျွန်တော်တို့က ဒါလောက်နဲ့ မရဘူး၊ ဒီထက်ပိုပြီး လိုချင်တယ်ဟု ပြောလေ သည်။'

စာမျက်နှာ ၂၅၇ တွင်လည်း.....

'ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းက ကန္ဒီဆွေးနွေးပွဲတွင် စောဘဦးကြီး မျက်စိလည်သွားခဲ့ရခြင်းကို ဤသို့ ပြောဖူးသည်။

ကွန်ဖရင့်စားပွဲတွင် တောင်ပေါ်လူထုသည် စစ်အတွင်းတစ်လျှောက်လုံး အဂင်္လိပ်ဘက်မှ တိုက်ခိုက်ခဲ့၍ ၎င်းတို့အား ကာကွယ်ရန် အင်္ဂလိပ် တွင်

တာဝန်ရှိသည်ဟူ၍ ပြောခဲ့သည်။ ထိုအခါ တွင် စောဘဦးကြီး မျက်စိလည်ပြီး ဟိုဘက် ပါ သွားခဲ့သည်။ ရန်ကုန်မှမထွက်ခွာမီ ကျွန်တော်တို့ ဆွေးနွေးကြသောအခါတွင်

အခြေအနေမှာ သိပ် ကောင်းပါသည်။ ဟိုရောက်၍ နှစ်ရက်၊ သုံးရက် ရှိမှ ဤသို့ဖြစ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟုဖော်ပြခဲ့သည်။'

ကန္ဒီစာချုပ်အရ တပ်မတော်ကို အသစ်ပြန်လည် ဖွဲ့စည်းသောအခါ တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲခဲ့ကြသည့် ရဲဘော်အပေါင်းမှာ တပ်မတော်သို့ အားလုံးဝင်ခွင့်မရ ကြပေ။

ထို့ကြောင့် ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်၏ အစီအမံဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်း၍ တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲခဲ့ကြသည့် လူငယ်၊ လူ ရွယ်များအား

နိုင်ငံရေးအရစုစည်းထားရလေသည်။'

ဆာပေါ်ထွန်းအစိုးရ

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်တွင် မြန်မာပြည်ရှိ ကက်(စ်)ဘီစစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို တရားဝင် ရုပ်သိမ်းလိုက်သည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် ကလီယိုပတ်ထရား

သင်္ဘောဖြင့် ရန်ကုန်သို့ရောက်လာသော ဘုရင်ခံဆာ ဒေါ်မန်စမစ်က အုပ်ချုပ်ရေးကို လက်ခံလိုက်သည်။ ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံစစ်အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍

စက္ကူဖြူစာတမ်း ထွက်လာသည်။ သခင်စိုးက စက္ကူနီ စာတမ်းကို ရေးသားပြီး ပြက်ရယ်ပြု၍ ချေပသည်။ စက္ကူဖြူစာတမ်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံအား အဆင့်ဆင့်

လွတ်လပ်ရေးပေးရေးသာ ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေး ရလျှင်လည်း ဗြိတိသျှ ဓနသဟာယ နိုင်ငံရေးအဆင့် သာ ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ ဖဆပလ အဖွဲ့သည် ဗိုလ်ချုပ်

အောင်ဆန်း၏ဦးဆောင်မှုဖြင့် လွတ်လပ်ရေးရရှိ အောင် နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲ ဝင်ရတော့သည်။

ဖဆပလ ခေါင်းဆောင်များသည် အောက်တိုဘာ လကုန်ပိုင်းနှင့် နိုဝင်ဘာလ ပထမပတ်ထဲတွင် ဘုရင်ခံ နှင့် ဆွေးနွေး၍ တောင်းဆိုချက်များကို တင်ပြကြသည်။

ဖဆပလ၏ တောင်းဆိုချက်မှာ ကြားဖြတ်အစိုးရ ဖွဲ့စည်းရေးဖြစ်သည်။ ဘုရင်ခံက မြန်မာများပါဝင်သည့် ကြားဖြတ်အစိုးရကို လက်ခံသော်လည်း ကောင်စီ ၁၄

နေရာရှိသည့်အနက် ၁၁ နေရာကို ဖဆပလအား ပေးရန် တောင်းဆိုချက်ကို ငြင်းပယ်လိုက်သည်။ ခုနစ် နေရာသာ ပေးမည်ဟု သဘောတူသည်။ ပြည်ထဲရေး ဌာနကို

ဖဆပလ လက်ထဲ မအပ်နိုင်ဟုလည်း ဆိုသည်။ ကောင်စီလူကြီး အမည်စာရင်းတွင် ကိုသိန်းဖေ ပါဝင်နေရာ ကိုသိန်းဖေသည် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်များ နှင့်

အဆက်အသွယ်ရှိသူဖြစ်သဖြင့် ဘုရင်ခံက လက်မခံ။ ဖဆပလ၏တောင်းဆိုချက်ကို ဂရုမစိုက်ဘဲ အလိုတော်ရိများသာပါဝင်သည့် ဆာပေါ်ထွန်းအစိုးရ ကို

ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ ထို့ကြောင့် ဖဆပလသည် နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲကို ဆက်လက် ဆင်နွှဲရပြန်သည်။

^[၃၅]

ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း

သခင်စိုး၏ အစီရင်ခံစာ

တစ်ပြည်လုံး ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်ကြီး၏ ဦးဆောင် စည်းရုံးမှုဖြင့် လွတ်လပ်ရေးအတွက် အုံကြွလှုပ်ရှားနေ ကြချိန်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှာမူ ဂိုဏ်းဂဏပြဿနာ

များ ပေါ်ပေါက်နေသည်။ ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်တွင် ပါတီဝင်အဖြစ်မှ နှစ်နှစ်ရပ်စဲခြင်းခံရ သော သခင်စိုးသည် ပထမပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးမလုပ်

တော့ပါ ဟူ၍ ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။ သို့သော် သခင်စိုး သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်မှုပြဿနာတွင် ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်းက ဂိုဏ်းဖွဲ့၍

တိုက်ခိုက်သည်ဟု ယူဆထားသည်။ အိန္ဒိယရောက် ကိုသိန်းဖေ နှင့် မြန်မာပြည်မှ သခင်သန်းထွန်းတို့ ပူးပေါင်းပြီး သခင်စိုးကို ဖယ်ရှားသည်။ ခေါင်းဆောင်

နေရာ လုသည်ဟု သခင်စိုးကိုယ်တိုင်က ထင်မြင်ယူဆ နေသည်။ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်း ကိုယ်တိုင် မှာမူ သခင်စိုးကို လုံးဝ ပစ်ပစ်ခါခါ

မလုပ်ဝံ့ကြပေ။

မြေအောက်လှုပ်ရှားမှုတွင် သခင်စိုးသည် ပါတီဝင် အများအပြားအား ခေါင်းဆောင်မှုပေးနိုင်ခဲ့သူဖြစ် သည်။ ထို့ကြောင့် သခင်စိုးကို ပါတီအား လုံးဝ

ကျောခိုင်းမသွားပါရန် ပြန်လည်ချော့မော့စည်းရုံးခဲ့ ကြရသည်။

ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်မှ ရွေးချယ်တင် မြှောက်လိုက်သော ဗဟိုကော်မတီသည် နောက်ထပ် အစည်းအဝေးက တစ်စုံတစ်ရာ ကျင်းပနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ

မညီမညွတ်ဖြစ်နေသည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီ နှင့် လမ်းခွဲခဲ့ခြင်း၊ သခင်စိုးအား အရေးယူခဲ့ခြင်း ဂယက်များမှာ ပြင်းထန်စွာ ရိုက်ခတ်နေဆဲပင်

ဖြစ် သည်။ ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီနှင့် ပူးပေါင်းလိုသူ များ၊ မပူးပေါင်းလိုသူများ၊ သခင်စိုးကို ထောက်ခံသူ များ၊ မထောက်ခံသူများမှာ နီးစပ်ရာအုပ်စုလိုက်

ဂိုဏ်း ဖွဲ့ပြီး လှုပ်ရှားနေကြသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် သခင်စိုးကို ပြန်လည်၍ နေရာပေးလာရတော့သည်။

သခင်စိုးသည်လည်း ယင်း၏ခေါင်းဆောင်မှုကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ရန်အတွက် ကြိုးပမ်းမှုတွေ ပြုလုပ်လာသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ပြီး

အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် ဂျိုရှီနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ သည်။ ထိုအချိန်တွင် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဘရောက်ဒါဝါဒအမှားကို သိမြင်လာပြီ ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီများ သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်း မဟာမိတ်တို့ကို အတော်အသင့် ကူညီခဲ့သည်။ အိန္ဒိယတပ်သား

အများ အပြားသည် မဟာမိတ်တပ်များတွင် ပါဝင်၍ အမှု ထမ်းခဲ့ကြသည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီသည် စစ်ကြီး ပြီးဆုံးပါက မဟာမိတ်များက အိန္ဒိယနိုင်ငံကို

အလို အလျောက်လွတ်လပ်ရေးပေးလိမ့်မည်ဟု ထင်မြင် ယူဆကာ ဘရောက်ဒါဝါဒကို ကြွေးကြော်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် မဟာမိတ်တို့သည်

အိန္ဒိယနိုင်ငံကိုလည်း လွယ်လွယ်ကူကူ လွတ်လပ်ရေးပေးလိုဟန်မပြခဲ့ပေ။

အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဘရောက်ဒါဝါဒကို လက်မခံနိုင်တော့ပေ။ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်ပင် ဘရောက်ဒါဝါဒသည် အမေရိကန်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို

ဖျက်သိမ်းစေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ သခင်စိုးသည် ဂျိုရှီနှင့် တွေ့သောအခါ ဘရောက်ဒါဝါဒကို ဂျိုရှီနည်းတူပင် လက်မခံနိုင်တော့ပေ။ ထိုအချိန်တွင် မြန်မာပြည်တွင်

ပြန်လည်ရောက်ရှိနေသော ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင် သန်းထွန်းမှာ ဘရောက်ဒါဝါဒကို လက်ခံနေကြဆဲပင် ဖြစ်သည်။

သခင်စိုးသည် ဂျိုရှီ၏လမ်းစဉ်ကို လက်ခံပြီး မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်လာသည်။ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်းကလည်း ဂျိုရှီထံမှ လမ်းညွန်ချက်ရယူ

ခဲ့သည့် သခင်စိုးကို အရေးတယူနေရာပေး၍ ကြိုဆို ကြရသည်။ သခင်စိုးသည် နိုင်ငံရေးအစီရင်ခံစာ တစ်စောင်ကို ရေးသား၍ ဗဟိုကော်မတီသို့ တင်သွင်း

လိုက်သည်။

ဗဟိုကော်မတီသည် သခင်စိုး၏ အစီရင်ခံ စာကို ဆွေးနွေးရန် အစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပရ တော့၏။

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ ရက်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေး စတင် ကျင်းပသည်။ အစည်းအဝေး၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ သခင် စိုး၏

ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာကို ဆွေးနွေး၍ အတည် ပြုရန်ဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်က မဟာမိတ်နှင့် ပေါင်းစည်း ရေးကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကျင့်သုံးခဲ့သော သခင်စိုး

သည် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဘရောက်ဒါဝါဒ၊ အချောင်သမားဝါဒကို စိတ်အားထက်သန်စွာ ဝေဖန် ခဲ့သည်။ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအပြီးတွင် အင်္ဂလိပ်

အား ဆက်လက်တိုက်ထုတ်ခြင်းမပြုဘဲ ပြန်လည်လက်ခံခြင်း မှာ လုံးဝမှားသည်ဟူ၍လည်း အောက်ပါအတိုင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။

'ဗမာပြည်သို့ ပြန်ရောက်လာသော ဗြိတိသျှ နယ်ချဲ့စနစ်ကို ဖိနှိပ်ညှဉ်းဆဲသူများအဖြစ်ဖြင့် ယူဆရမည့်အစား လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲသမား များဟု ယူဆခဲ့လေပြီ။

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ်နှင့် ဖက်ဆစ်တို့၏ အလိုတော်ရိများဖြစ်သည့် ဦးဘဖေ၊ ဦးပု၊ ဦးအေး၊ ဆာဂျေအေမောင်ကြီး၊ ဦးဖိုးဗျော့ စသော သူများကိုတိုင်းပြည်၏

နံပါတ်တစ်ရန်သူများ အဖြစ်ဖြင့် သဘောထားရမည့်အစား မဟာမိတ် များအဖြစ်ဖြင့် ဆက်ဆံခဲ့လေပြီ'

'ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ်မှ လုံးဝ လွတ်မြောက် အောင် တိုက်ခိုက်ရမည့်အစား ကျွန်သက်ရှည်စေ သော ဒိုမီနီယံအုပ်ချုပ်ရေးကို တောင်းခဲ့လေပြီ'

'ဂျိုရှီဟု ကြွေးကြော်ရမည့်အစား ဒေါ်မန် စမစ်ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့လေပြီ'

သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာ

သခင်စိုးသည် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဘရောက်ဒါဝါဒအမှားကို သခင်သန်းထွန်းနှင့် ကိုသိန်းဖေအပေါ်သို့ လုံးလုံးလျားလျား ပုံချလိုက်သည်။ ကိုသိန်းဖေသည်

ဘရောက်ဒါဝါဒကို အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ တင်ပို့ပေးသူဖြစ်ပြီး သခင်သန်းထွန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ မှ လက်ခံကျင့်သုံးသူဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့သည်။ ကို သိန်းဖေက

'ငါတို့အမှားများမှတစ်ဆင့်' ဟူသော စာတမ်းတစ်စောင်ကို ရေးသားတင်သွင်း၍ ချေပ သည်။ သို့သော် သခင်စိုးသည် ကိုသိန်းဖေ၏ချေပချက် ကို လက်မခံဘဲ

စာအုပ်ကြီးများကို ကိုးကား၍ အပြင်း အထန် ဖိနှိပ်ဝေဖန်တော့သည်။ သခင်စိုးသည် ယင်း အားဖြုတ်ချခဲ့သော ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်ကို လည်း

အောက်ပါအတိုင်း ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်သည်။

'ဤမျှ အဘက်ဘက်တွင် တာဝန်ချို့ယွင်းခဲ့သော ငါတို့ပါတီသည် ပါတီအဖြစ်ဖြင့် ဆက်လက် တည်နိုင်သေး၏လော။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ မရှိတော့ဘူးဟူသော

ရဲဘော်ဂျိုရှီက ပြောစကား ကို ငါတို့ ပြန်လှန်ချေပနိုင်၏လော။ ထို့ကြောင့် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဒုတိယအကြိမ် မြောက် ကွန်ဂရက်သည် အချောင်သမားဝါဒ

အောင်ပွဲဆင်သော ကွန်ဂရက်ဟုလည်းကောင်း၊ ပါတီဖျက်သိမ်းရေးကွန်ဂရက်ဟုလည်းကောင်း ဗမာ့ရာဇဝင်တွင် မှတ်တမ်းတင်ရတော့မည်'

သခင်စိုးသည် တစ်ချိန်က ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့များကို ဒီမိုကရေစီ မဟာမိတ်များအဖြစ် ကြိုဆိုထောက်ခံခဲ့ သော်လည်း ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာတွင်မူ ဖက်ဆစ် ဝါဒီအဖြစ်

ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်လိုက်သည်။ လွတ်လပ်ရေး နှင့် ပတ်သက်၍ ဗြိတိသျှအစိုးရအပေါ် မကျေမနပ် ဖြစ်နေသော ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်အချို့သည် သခင်စိုး ကို

ထောက်ခံကြတော့သည်။

'အရင် တစ်ခါမျှ ဤသို့ မကြုံဖူးအောင် အကျပ် အတည်းဆိုက်နေသည့် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ် သည် ယုတ်ကြမ်းသော ဖက်ဆစ်ဝါဒ ဖြစ်နေပြီ ဟု အကဲဖြတ်ရမည့်အစား

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ် ကို တိုးတက်နေသော အင်အားစုအဖြစ် အကဲဖြတ် ခဲ့လေပြီ' (သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာ၊ စာမျက်နှာ ၄)

သခင်စိုးသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီတစ်ခုတည်းကို သာ ဝေဖန်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ပါဝင် ဆောင်ရွက်နေသော ဖဆပလ အဖွဲ့ကြီးကိုပါ ဝေဖန် ခဲ့သည်။

လွတ်လပ်ရေးရရှိရန် အမျိုးသားရေးကို ရှေ့တန်းတင်၍ ကြိုးစားနေသော ဖဆပလကိုမှားသည် ဟု ဆိုသည်။ လူတန်းစားပဋိပက္ခကို ရှေ့တန်းတင်ရန် သာ

အလေးပေးဝေဖန်ခဲ့သည်။

'ရန်သူအကြီးဆုံးဖြစ်သည့် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့ စနစ်ကို တိုက်ဖျက်ရန် ဖွဲ့စည်းထားသော လူတန်းစားမျိုးစုံ ပါဝင်သည့်အဖွဲ့ချုပ်ဂ အတွင်း ၌ပင် လူတန်းစားတိုက်ပွဲကို

ဆင်နွှဲရမည့်အစား လူတန်းစားချင်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို လုပ်ခဲ့လေပြီ။ လူတန်းစားတိုက်ပွဲကို ဖြစ်ပေါ်အောင်လုပ်ရမည့် အစား လူတန်းစားစေ့စပ်ရေးနှင့် လူတန်းစား

အတိုက်အခံဖြစ်မှုကို ချောမွေ့အောင် လုပ်ပေး ရေးကို ရှေ့နေလုပ်ပေးခဲ့သည်။'

(သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာ၊ စာမျက်နှာ ၅၊ ၆)

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် လူတန်းစားပဋိပက္ခကို မျက်ကွယ်ပြုသော ဖဆပလတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း ဖြင့် ဖောက်ပြန်သော ပါတီတစ်ရပ် ဖြစ်သွားသည်ဟု သခင်စိုးက

ဆိုသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်သွားရခြင်းမှာလည်း ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်းတို့ကြောင့်ဟု စွပ်စွဲ လိုက်သည်။ သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာမှ

ကောက်နုတ်ချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

'ထို့ကြောင့် ဂျပန်ခေတ်တွင် ပါတီ၌ စုပေါင်း ခေါင်းဆောင်မှုမရှိဟု ဆိုခြင်းသည် ဂျပန်အား ခုခံတိုက်ခိုက်ရာတွင် ပြည်သူတို့၏အကူအညီ မပါဟူသော အင်္ဂလိပ်

ဝါဒဖြန့်ချိချက်နှင့် တစ်သံ တည်းဖြစ်နေသောကြောင့် အလိုတော်ရိစကား မျှသာ ဖြစ်ချေသည်။ ပါတီတွင် စုပေါင်းခေါင်း ဆောင်မှုမရှိ ဟူသော စွပ်စွဲချက်နှင့်

ပတ်သက်၍ ဝန်ခံရပေမည်။ လက်ယာ အချောင်သမားများ နှင့်မူ ပါတီသည် စုပေါင်းခေါင်းဆောင်မှု မရှိချေ။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် အဆွေတို့ သိကြသည့် အတိုင်း

ပုန်ကန်ထကြွရေး လုပ်ပြီးသောအခါ လက်ယာအချောင်သမားများကို စုပေါင်းခေါင်း ဆောင်ခွင့် ပေးလိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ပါတီ သည်

မုဒိမ်းအကျင့်ခံရပေသည်။'

'အဆွေသည် လူထုနှင့် ကင်းကွာနေသော ဂိုဏ်းလေးတစ်ရပ်မျှသာ ဖြစ်ချေသည်။ အဘယ့် ကြောင့်ဆိုသော် အဆွေသည် အချောင်သမား ဝါဒနှင့်

ကင်းကွာနေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် အဆွေသည် အချောင် သမားများအား ပါတီကို ဦးဆောင်ခွင့်မပေး သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် အဆွေသည် အချောင်သမားများပါတီကို ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်၏ နောက်မြီးဆွဲဖြစ်သွားအောင် လုပ်ခွင့်မပေးသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အဘယ့်

ကြောင့်ဆိုသော် အဆွေသည် အချောင်သမားများ အား ပါတီကိုဖျက်သိမ်းခွင့် မပေးသောကြောင့် ဖြစ်သည်။'

(သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာ၊ စာမျက်နှာ ၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅)

သခင်စိုး ခွဲထွက်ခြင်း

သခင်စိုးသည် ဘရောက်ဒါဝါဒ အမှားကို ကို သိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်းအပေါ်သို့ ပုံချသည်သာ မက ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်ကိုလည်း ဝေဖန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ သည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖဆပလ၏ နောက်မြီးဆွဲ ပါတီသာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဂျိုရှီ ၏စကားအတိုင်း မြန်မာပြည်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ မရှိတော့ဟူ၍

ပြောတော့သည်။ သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေး အစီရင်ခံစာ စာမျက်နှာ ၂ဝ တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည်။

'အမှန်အားဖြင့် ရာဇဝင် အပြောင်းအလဲ ကြောင့် အခြေအနေ ရှုပ်ထွေးလာသည့်အချိန် မျိုးတွင် အင်အားတောင့်တင်းပြီး အတွေ့အကြုံ အားကြီးသော ပါတီသည်

မိမိဣန္ဒြေ ကို စောင့် ထိန်းနိုင်သော အမျိုးသမီးကောင်းတစ်ယောက် နှင့် တူပေသည်။ အတွေ့အကြုံနည်းသောပါတီ သည် လျှပ်ပေါ်လော်လည်သော မိန်းကလေးနှင့်

တူသည်။ ထိုမိန်းကလေးသည် ယောက်ျားကောင်း တစ်ယောက်နှင့်တွေ့ပါက ထိုယောက်ျား၏ သွန်သင်ချက်ဖြင့် မိန်းမကောင်းတစ်ယောက် ဖြစ်နိုင်စရာအကြောင်း

ရှိပေသည်။ သို့မဟုတ် လက်ယာအချောင်သမား မုဒိမ်းကျင့်သူနှင့်တွေ့ လျှင် ပျက်စီးတတ်သည်။'

'ထို့ကြောင့် စက္ခုရူပေနသံဝါသာ စာဂ ပုတ္တံ ဝိဇာယတိ ဆိုဘိသကဲ့သို့ လျှပ်ပေါ်လော်လည်ပြီး လင်သားကိုလည်း မျှော်နေသည့်မိန်းမနှင့်တူသော သခင်စိုးသည်

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ်၏ဩဇာကို ပါတီတွင်းသို့ တပွေ့တပိုက်ကြီး ယူလာသည့် လက်ယာအချောင်သမား သိန်းဖေနှင့် တွေ့သော အခါ

ပါတီကြေညာစာတမ်းအမှတ်(၄)တွင် အောက်ပါအချောင်သမား သားကောင်းရတနာ များကို နောက်ထပ်မွေးထုတ်လာပြန်သည်။'

သခင်စိုးသည် မိမိကိုယ်မိမိ မသိနားမလည်သူ အမျိုးသမီးလေးနှင့် ခိုင်းနှိုင်းပြီး သခင်သန်းထွန်းနှင့် ကိုသိန်းဖေကိုမူ မုဒိမ်းသမားနှင့် နှိုင်းလိုက်သည်။ သခင်

သန်းထွန်းနှင့် ကိုသိန်းဖေသည် သခင်စိုးအား မည်ကဲ့ သို့မျှ ပြန်လည်ချေပနိုင်ခြင်း မရှိပေ။ သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာကိုလည်း ကောင်းစွာ သဘော ပေါက်

နားလည်ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် သခင်စိုး၏ ပုတ်ခတ်ဝေဖန်မှုများကို မချေပနိုင်တော့သောကြောင့် လက်မြှောက်အရှုံးပေးရတော့သည်။ ဝေဖန်စာကို

လက်ခံလိုက်ရသည်။ ထို့နောက် ဗဟိုကော်မတီသည် ပေါ်လစ်ဗျူရိုဖွဲ့စည်းရေး၊ ဗဟိုကော်မတီဝင်များအား ပြန်လည် တာဝန်ခွဲဝေရေးတို့ကို ဆောင်ရွက်သည်။

သခင်စိုးကမူ ဗဟိုကော်မတီ၏ ဆောင်ရွက်ချက် ဟူသမျှတို့ကို လက်မခံတော့ပေ။ မြန်မာပြည်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ မရှိတော့ဟူသော အဆိုကိုသာ ဖိ၍ ဆွေးနွေးသည်။

တက်ရောက်သူ ၂၈ ဦးအနက် ခုနစ်ဦး က သခင်စိုးကို ထောက်ခံသည်။ ကျန်ဗဟိုကော်မတီ ဝင် ၂ဝ ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို သခင်စိုးနှင့် ခုနစ်ဦးက မနာခံတော့ပေ။

အချောင်သမားတို့နှင့် ကင်းရှင်းခြင်း သည်သာ ဘော်ရှီဗစ်ပီသသည်။ လီနင်၏ဩဝါဒနှင့် ကိုက်ညီသည်ဟုဆိုကာ သခင်စိုးတို့လူစုသည် ကွန်မြူ နစ်ပါတီမှ

ခွဲထွက်လိုက်တော့သည်။

သခင်စိုးသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ခွဲထွက်လိုက်ပြီး နောက်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီတစ်ရပ်ကို သီးခြား ထူထောင်သည်။ သခင်စိုး၏ပါတီကို ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗမာပြည်ဟု

ခေါ်သည်။ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်း တို့၏ပါတီကို ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီဟု ခေါ်သည်။ သခင်စိုး၏ပါတီကို အလံနီပါတီဟုလည်း ခေါ်သေး သည်။

သခင်စိုးသည် တိုက်ရဲတာ အလံနီ၊ သေရဲတာ အလံနီ ဟူသော ကြွေးကြော်သံဖြင့် လှုပ်ရှားစည်းရုံး လာသည်။ လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ သွေးဆူနေသူများ၊

တိုက်ချင်ခိုက်ချင်စိတ် ပြင်းပြနေသူ များ၊ စိတ်မရှည်နိုင်သူများမှာ သခင်စိုး၏ စည်းရုံးမှု နောက်ကို အတော်များများ ပါသွားကြလေသည်။

အလံနီပါတီသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ခွဲထွက်ပြီး နောက် အခြေခံစခန်းများတွင် လူထုတိုက်ပွဲများ ဆင်နွှဲမည်ဟုဆိုကာ ဆူပူအုံကြွမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဟံသာဝတီခရိုင်တွင် တောင်သူလယ်သမားများကို အခွန်တော်မပေးရန် လှုံ့ဆော်သည်။ အစိုးရက အခွန် တော်မပေးသော အလံနီလယ်သမားများ၏ ကျွဲ၊ နွား များကို

သိမ်းယူသောအခါ အလံနီများက ပြန်လုသည်။ ရန်ကုန်မြို့ မင်းမနိုင်ကွက်သစ်တွင် အာဏာဖီဆန်ရေး လုပ်ငန်းကို သခင်စိုးကိုယ်တိုင်ခေါင်းဆောင်၍ တဲအိမ်

များဝင်ဆောက်ကာ ဆောင်ရွက်သည်။ တရားရုံးကို သခင်စိုးခေါင်းဆောင်သော အလံနီများက ဝိုင်းကြ သည်။ သို့နှင့် အလံနီပါတီနှင့် အလံနီလယ်သမား သမဂ္ဂများကို

အစိုးရက မတရားသင်း ကြေညာတော့ သည်။ သခင်စိုးသည် အလံနီမှလွဲ၍ ရှိသမျှနိုင်ငံရေး အင်အားစုများကို ပုတ်ခတ်တိုက်ခိုက်လာသည်။

'ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့သမားများကို တိုက်နိုင်ရန် ထိုသို့မတိုက်ခင် သိန်းသန်းကွန်မြူနစ်အချောင် သမားများကို ပြုတ်အောင် တိုက်ရမည်။ အကြောင်းမူကား

အချောင်သမားဝါဒသည် နယ်ချဲ့သမား၏ အကြီးဆုံးသော နိုင်ငံရေးအကာ အကွယ်တည်း။ ၎င်းနောက် အချောင်သမား အောင်ဆန်းကို တိုက်ရမည်။ အကြောင်းမူကား

လူထုနောက်လိုက်များသော အောင်ဆန်းသည် အချောင်သမားဝါဒဖြင့် လူထုအား အများဆုံး ဖျက်ဆီးနိုင်သောကြောင့်တည်း။ အောင်ဆန်း သည် အလိုတော်ရိ

မောင်စောထက်၊ သို့မဟုတ် ဆာပေါ်ထွန်းထက်ပင် အန္တရာယ်ကြီးသည်။ အလိုတော်ရိများသည် လူထုနောက်လိုက်မရှိ သဖြင့် ကြောက်စရာမကောင်းလှချေ'ဟု သခင်စိုး

က ဆိုသည်။

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၆ ရက်တွင် သခင် သန်းထွန်းသည် အလံနီများ၏ သွေးထိုးပေးမှုကို နားယောင်ကာ ဖဆပလ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး နေရာမှနုတ်ထွက်ပြီး

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီအထွေ ထွေအတွင်းရေးမှူးနေရာကိုယူသည်။ ကိုသိန်းဖေသည် ညီညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု တာဝန်ခံပေါ်လစ်ဗျူရိုလူကြီး ဖြစ်လာသည်။

နေရာအပြောင်း အလဲကို ဇူလိုင်လ ၆ ရက် ပါတီဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေးက အတည်ပြု သည်။

^[၃၆]

နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ ကွဲပြားလာခြင်း

ဖဆပလ

မြန်မာနိုင်ငံကို ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့ ပြန်လည် အုပ်ချုပ်သောအခါ ဖဆပလသည် လွတ်လပ်ရေး ရရှိရန် အစွမ်းကုန် ကြိုးစားလေသည်။ ဖဆပလ အဖွဲ့ သည်

နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်းစုံပါဝင်သော အဖွဲ့ကြီးဖြစ် ပြီး လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းရာတွင် အင်အားအကောင်း ဆုံး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဖဆပလ၏ ပွဲဦးထွက်တိုက်ပွဲမှာ

စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ရုပ်သိမ်းရန်ဖြစ်သည်။ ဖဆပလ၏ အပြင်းအထန် အရေးယူ ဆောင်ရွက်ချက်ကြောင့် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ လ ၁၅

ရက်တွင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့ ရသည်။ ဖဆပလ၏ တပ်မတော် ရပ်တည်ပိုင်ခွင့် တိုက်ပွဲမှာလည်း အတန်အသင့် အောင်မြင်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။

ဗြိတိသျှတို့သည် မြန်မာတို့၏ လက်နက် ကိုင်တပ်များက ပြန်လည်တော်လှန်မည်ကို များစွာ စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဖျက်သိမ်းနိုင်ရန် အမျိုးမျိုး ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

နေသူရိန်ညီလာခံမှ တပ်မတော်အဆို ဆုံးဖြတ်ချက်အရ ဗြိတိသျှတို့သည် ကန္ဒီစာချုပ်ကိုချုပ် ဆို၍ တပ်မတော်ရပ်တည်ပိုင်ခွင့်ကို ပေးခဲ့ရသည်။ ကန္ဒီစာချုပ်အရ

တပ်မတော်သည် သီးခြားရပ်တည်ပိုင် ခွင့်၊ လွတ်လပ်ခွင့်များမရှိဘဲ အကန့်အသတ်များဖြင့် ရပ်တည်ခဲ့ရသော်လည်း လုံးဝဖျက်သိမ်းခြင်းခံရမည့် ဘေးအန္တရာယ်မှမူ

ကင်းဝေးခဲ့ရလေသည်။

ဗြိတိသျှ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်သည် မြန်မာ့နိုင်ငံ ရေးခေါင်းဆောင် အမြောက်အမြားအား ရာဇဝတ်မှု များဖြင့် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခဲ့ရာ ဖဆပလက ဆိုင်ရာ

အာဏာပိုင်တို့အား ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်အရေးဆို သဖြင့် နိုင်ငံရေးသမားများ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ရရှိ ခဲ့သည်။ ဖဆပလအဖွဲ့ကြီးသည် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်

ထောက်ပံ့ရေးအဖွဲ့ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၉ ရက် တွင် စတင်ဖွဲ့စည်း၍ လှုပ်ရှားခဲ့ရာ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်တွင် စစ်တောင်းကမ်းခြေ အတွက်

ငွေ ၄ဝဝဝ ကျပ်၊ သံဖြူဇရပ်အလုပ်သမား များအတွက် ငွေ ၄ဝဝဝ ကျပ်၊ တော်လှန်ရေးတွင် ကျဆုံးဒဏ်ရာရသော ရဲဘော်များအတွက် ငွေ ၂၇ဝဝ ကျပ်

လှူဒါန်းနိုင်ခဲ့သည်။

သို့သော် ကြားဖြတ်အစိုးရ ဖွဲ့စည်းရန်၊ အစိုးရအာဏာ အများအပြားကို ဖဆပလ က ရရှိရန် ကြိုးပမ်းမှုကိုမူ နယ်ချဲ့အစိုးရက ခွင့်မပြု သဖြင့် အောင်မြင်မှု မရရှိခဲ့ပေ။

နယ်ချဲ့အစိုးရသည် အလိုတော်ရိများသာပါဝင်သော ဆာပေါ်ထွန်းအစိုးရ ကိုသာ အာဏာအချို့အဝက် လွှဲပေးခဲ့သည်။

ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်၏ ပထမဆုံး ပြည်လုံးကျွတ် ညီလာခံသဘင်ကြီးကို ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂ဝ ရက်တွင် ရွှေတိဂုံစေတီတော်၌ ကျင်းပခဲ့သည်။

ဆုံးဖြတ်ချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

(က) နိုင်ငံရေး

(ခ) နိုင်ငံပြန်ထူထောင်ရေးနှင့် နိုင်ငံသစ်ဖန်တီးရေး

(ဂ) ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းလုပ်ငန်း

(ဃ) စီးပွားရေးလုပ်ငန်း

(င) စိုက်ပျိုးရေးနှင့် တောင်သူလယ်သမားကိစ္စ

(စ) စက်မှုလက်မှုနှင့် အလုပ်သမားကိစ္စ

ဆုံးဖြတ်ချက်များ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေး အတွက် တိုက်ပွဲနည်းပရိယာယ်နှစ်သွယ်ကို ချမှတ်ခဲ့ ရာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

(၁) ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေးတိုက်ပွဲ

(၂) လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲ

ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေးတိုက်ပွဲမှာ အနုနည်းနှင့် ဆင်နွှဲရန်ဖြစ်သည်။ လူထု၏အင်အားနှင့် တောင်းဆို ချက်များကို တင်ပြရန်၊ အကြမ်းမဖက်သောနည်းဖြင့်

တိုက်ပွဲဝင်ရန်ဖြစ်သည်။ ဖဆပလအဖွဲ့ကြီးသည် အနု နည်းနှင့်မရပါက လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲကို ဆင်နွှဲရန် ပြင်ဆင်ထားခဲ့သည်။ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲအတွက်

အဓိကအင်အားမှာ တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့ချုပ်ဂ တို့ ဖြစ်သည်။ ပထမအဆင့် ခြေလှမ်းမှာ နယ်ချဲ့အလိုတော်ရိ အစိုးရဖြစ်သည့် ဆာပေါ်ထွန်း

အစိုးရပြုတ်ကျရေးပင် ဖြစ်သည်။ ဖဆပလသည် သပိတ်များ၊ ဆန္ဒပြပွဲများကို ဦးဆောင်ကျင်းပ၍ လူထု တိုက်ပွဲများ ဆင်နွှဲခဲ့သည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီများ

ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်းခေါင်းဆောင် သော ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် သခင်စိုးခေါင်း ဆောင်သော ကွန်မြူနစ်ပါတီဗမာပြည်(အလံနီပါတီ) တို့

ကွဲသွားပြီးနောက် သခင်သန်းထွန်းသည် နှစ်ပါတီ ပြန်ပေါင်းရေးကို စိတ်ဝင်စားခဲ့သည်။ သခင်သန်းထွန်း ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အလံနီပါတီကို မတရားအသင်း

ကြေညာခံရသောအခါ ဆန္ဒပြ၍ ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ သခင်စိုးကို ပြန်ပေါင်းရန်လည်း နားချခဲ့သည်။ သို့သော် သခင်စိုးတို့လူစုကမူ ပြန်ပေါင်းရန် စိတ်မဝင်

စားခဲ့ကြပေ။

အချောင်သမားနှင့် ကင်းရှင်းရေးလမ်းစဉ် ကိုသာ တရားသေဆုပ်ကိုင်ထားပြီး ဆူပူအုံကြွမှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ မတရားအသင်း ကြေညာခံရပြီး

သောအခါတွင် အလံနီပါတီသည် တောခို၍ မြေ အောက်လှုပ်ရှားမှုများကိုသာ ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေး ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများကို ဆောင်ရွက်နိုင်

ခဲ့သော်လည်း စစ်ရေးအရမူ ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့အား ထူးခြားစွာ အန်တုတော်လှန်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖဆပလတွင် ပါဝင်နေသော်လည်း ဖဆပလ၏အရေးထက် ပါတီ၏ အရေးကိုသာ ဦးစားပေးလျက်ရှိသည်။ ဖဆပလအား

လွှမ်းမိုးနိုင်ရန်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ကျင်းပသော ဖဆပလ ပြည်လုံးကျွတ်ညီလာခံကြီးတွင်လည်း ဖဆပလ ဥက္ကဋ္ဌ

နေရာအတွက် ဗြိတိသျှအလိုတော်ရိများက ဦးဘဘေ ကို တင်ရန် ကြိုးစားသကဲ့သို့ ကွန်မြူနစ်များကလည်း သခင်သန်းထွန်းနှင့် ကိုသိန်းဖေကို အပြိုင်တင်ရန်

ကြိုးစားခဲ့သည်။ သို့သော် အရပ်ရပ်မှတက်ရောက်လာ သော ဖဆပလကိုယ်စားလှယ် ၃ဝဝဝ နှင့် ပရိသတ် တစ်သိန်းခန့်က ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကိုသာ ဖဆပလ

ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ် တစ်ခဲနက် ထောက်ခံရွေးချယ်ခဲ့ ကြသည်။

သခင်သန်းထွန်း သည် ဥက္ကဋ္ဌ နေရာ မရနိုင်တော့ သောအခါ ဖဆပလ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးရာထူး မှ နုတ်ထွက်၍ ကွန်မြူနစ်ပါတီ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး

အဖြစ် ဆောင်ရွက်တော့သည်။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ မှ ဦးကျော်ငြိမ်းသည် ဖဆပလ အထွေထွေအတွင်းရေး မှူးဖြစ်လာပြီး သိန်းဖေသည် တွဲဖက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး

ဖြစ်လာသည်။

သခင်သန်းထွန်းသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီခေါင်း ဆောင်မှုကို ချုပ်ကိုင်လာနိုင်သောအခါ နှစ်ပါတီ ပူးပေါင်းရေးကို ပထမဆုံး ဆောင်ရွက်လာသည်။ သို့သော် သခင်စိုး၏

အလံနီပါတီနှင့် သခင်သန်းထွန်း ၏ပါတီတို့သည် နိုင်ငံရေးအယူအဆကအစ သဘော ထားကွဲလွဲလာပြီဖြစ်ရာ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးတွင် များစွာ အခက်အခဲဖြစ်၍

နေသည်။

သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးအစီရင်ခံစာတွင် အခြေခံ ယူရမည့် လူတန်းစားလေးမျိုးကို အောက်ပါအတိုင်း သတ်မှတ်ခဲ့သည် -

(က) ပစ္စည်းမဲ့လူတန်းစား၊

(ခ) လယ်သမားလူတန်းစား၊

(ဂ) ပညာတတ်လူတန်းစား၊

(ဃ) မြို့နေ ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် လူထုများ ဖြစ်သော လက်မှုပညာသည်များ၊ လုပ်သား ထုများ၊ လူလတ် အောက်တန်းစားများ၊

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်တွင် ဗမာ ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေး ကျင်းပရာ သခင်သန်းထွန်းက အစီရင်ခံစာတစ်စောင်

တင်သွင်းသည်။ သခင်သန်းထွန်း၏ လူတန်းစား သတ်မှတ်ချက်မှာ စတာလင်နှင့် မော်စီတုံးတို့၏ အဆိုအမိန့်ကို ကိုးကားပြီး ပညာတတ်လူတန်းစားကို

ချန်လှပ်ခဲ့သည်။

(က) ပစ္စည်းမဲ့လူတန်းစား၊

(ခ) တောင်သူလယ်သမားလူတန်းစား၊

(ဂ) မြို့နေ၊ တောနေ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော လူလတ်တန်းစား၊ (Democratic Petty Bourgeois)

သခင်သန်းထွန်းက ပညာတတ်လူတန်းစားဆို သည်မှာ လူတန်းစားမဟုတ်။ အလွှာတစ်ခုသာဖြစ်သည် ဟု ဆိုသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကိုလည်း

အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည်။

(က) ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ်လက်အောက်မှ ဗမာ ပြည်သည် လုံးဝလွတ်လပ်ရေးရရှိရန်နှင့်

(ခ) ဗမာပြည်ရှိ တိုင်းရင်းသားအားလုံးတို့သည် မိမိတို့ကံကြမ္မာကို မိမိတို့ ဖန်တီးနိုင်ခွင့်ရှိပြီး အားလုံး သဘောတူလွတ်လပ်စွာ ဒီမိုကရေ စီသစ်ဗမာနိုင်ငံကို

ထူထောင်ကြရန် ဖြစ်ပေ သည်။

သခင်သန်းထွန်း၏ အစီရင်ခံစာတွင် ကွန်မြူနစ် တစ်ပါတီတည်းရှိရေးကို ဖော်ပြ၍ အလံနီများနှင့် ညီñွတ်ရေးတည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းထားသည်။

ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေးကျင်းပသော ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်တွင် ဖဆပလကို ဘုရင်ခံနှင့် စေ့စပ်ရန် အချက်အချို့ကို တင်ပြထားသေးသည်။

ဖဆပလနှင့် ဘုရင်ခံတို့ ဆွေးနွေးပွဲကျင်းပရန်၊ ဖဆပလ ကို ဘုရင်ခံ၏အစိုးရထဲဝင်ရန်လည်း တိုက်တွန်း ဆော်ဩထားသည်။ ဖဆပလကိုယ်စားလှယ်များနှင့်

ဖဆပလတွင် မပါဝင်သည့် နိုင်ငံရေးသမားများကို စုဝေး၍ နိုင်ငံရေးကွန်ဖရင့်တစ်ရပ် ကျင်းပရန်လည်း လှုံ့ဆော်ခဲ့သည်။

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂ဝ ရက်တွင်ကား သခင်သန်းထွန်းက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအား အောက်ပါအတိုင်း စာရေးခဲ့သည် -

'ယနေ့ စီအယ်လ်အေ(ရှားပါးစရိတ်)တိုက်ပွဲ များသည် ထက်မြက်သော စီးပွားရေးတိုက်ပွဲများသာ ဖြစ်ရာ နိုင်ငံရေးအာဏာသိမ်းရေးတိုက်ပွဲများနှင့်

မရှုပ်ထွေးစေသင့်ချေ။ ပုလိပ်သပိတ်နှင့် စာတိုက် သပိတ်များသည် အခြေအနေကို ပြောင်းပစ်လိုက်သည် ကား မှန်၏။ (အရေအတွက်မှ အရည်အချင်းသို့

ပြောင်းလဲခြင်း၏ ဥပမာတစ်ရပ်) သို့ရာတွင် တိုက်ပွဲ များ၏အခြေခံမှာ စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်များက သပိတ်များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အခြေအနေကို

အသုံးပြုရမည်မှန်သော်လည်း (နိုင်ငံရေးတောင်းဆို ချက်များကို တင်ပြရမည်ဖြစ်သော်လည်း) သပိတ် မှောက်ခေါင်းဆောင်တို့သည် သပိတ်များသည်

နိုင်ငံရေးသပိတ်များဖြစ်လေဟန် ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် လက်ဝဲဆန်သော နိုင်ငံရေးစကားများ မပြောစေ အပ်ချေ'

သခင်သန်းထွန်းသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလမှ ဦးဆောင်ဆင်နွှဲနေသော အထွေထွေအမှုထမ်းပေါင်းစုံသပိတ်ကြီးကို ပုတ်ခတ်ဝေဖန်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖဆပလတွင် ပါဝင် သည့်အလျောက် သပိတ်တွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ကွန်မြူနစ်ပါတီက စက်တင်ဘာအရေးတော် ပုံခေါ် အထွေထွေ

အမှုထမ်းပေါင်းစုံသပိတ်ကြီးကို နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲဟု မသတ်မှတ်ဘဲ စီးပွားရေးတိုက်ပွဲ အဖြစ် နှိမ့်ချ၍ သတ်မှတ်လိုက်သည်။ သို့သော် သပိတ် ကြီးမှစ၍

တစ်ပြည်လုံးတွင် ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများ ပျံ့နှံ့သွားစေရန်ကား သွေးထိုးဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။ ဖဆပလမှာမူ အထွေထွေသပိတ်အရှိန်ဖြင့် ရွေးကောက် ပွဲ

အမြန်ဆုံးကျင်းပရန် ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးဆိုနေ သည်။ ဘုရင်ခံအစိုးရသည် ဖဆပလကို အာဏာအပ် နှင်းရေးထက် အလိုတော်ရိများကို ပွဲထုတ်ရန်သာ

ကြိုးစားနေသည်။

စစ်အတွင်းတစ်လျှောက်လုံး ယူဂန္ဓာ နိုင်ငံတွင် အကျယ်ချုပ်ဖြင့်နေခဲ့ရသည့် ဂဠုန်ဦးစော ကို မြန်မာပြည်သို့ ပြန်ပို့ပေးပြီး နိုင်ငံရေးလောကသို့ ဝင်စေသည်။ ဂျပန်ပြည်

ဆူဂါမိုထောင်ထဲရောက်နေ သော ဒေါက်တာဘမော်ကိုလည်း ပြန်ခေါ်သည်။ စင်ကာပူတွင်ရောက်နေသော သခင်ထွန်းအုပ်ကိုလည်း ပြန်ခေါ်၍ ဘုရင်ခံကောင်စီလာ

လူကြီးခန့်သည်။ သခင်ထွန်းအုပ်က ဖဆပလကို ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန် သည်။

ရဲဘော်သုံးကျိပ်ဝင် သခင်ထွန်းအုပ်က ဘီအိုင်အေ စစ်ချီစဉ် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် သေဒဏ်စီရင်ခဲ့ သည်ဟု ဖော်ထုတ်ပြောကြားရာ ဘုရင်ခံက ဗိုလ်ချုပ် ကို

ရာဇဝတ်ကြောင်းအရ ဖမ်းဆီးတရားစွဲရန် စဉ်းစား လာသည်။ နောက်ဆုံး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလကို ဖြိုခွင်းရန် မအောင်မြင်သောအခါ ဘုရင်ခံ

ဆာဒေါ်မန်စမစ်သည် ခွင့်ဖြင့် ပြန်သွားရပြီး မေဂျာ ဂျင်နရယ်ရန့်စ် (ဆာဟူးဘတ်စ်ရန့်စ်) ဘုရင်ခံဖြစ်လာ သည်။ သို့သော် ဘုရင်ခံသစ်သည်လည်း မထိန်းနိုင် တော့ဘဲ

ဆာပေါ်ထွန်း၏ အလိုတော်ရိအစိုးရ (ဘုရင်ခံ အမှုဆောင်ကောင်စီလာအဖွဲ့)သည် ပြုတ်ကျသွားရ တော့၏။

လက်နက်ကိုင်ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများ

ဆာပေါ်ထွန်းအစိုးရ ပြုတ်ကျသွားသောအခါ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်သည့် ဖဆပလ ကြားဖြတ်အစိုးရ တက်လာသည်။ ဤသို့တက်လာရ ခြင်းမှာ

ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏အကြံပေးချက်လည်း ပါဝင် သည်။ ကိုသိန်းဖေ ကိုယ်တိုင် ဖဆပလ ကြားဖြတ် အစိုးရတွင် ဝန်ကြီးတစ်နေရာ ရရှိထားသည်။ ဗိုလ်ချုပ်

အောင်ဆန်းအစိုးရသည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ လ ၂၇ ရက်တွင် တက်လာပြီးနောက် စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်တွင် စက္ကူဖြူစာတမ်း ဖျက်သိမ်းပေးရန် တစ်ခဲနက်

ဆန္ဒပြပွဲကြီးကို ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်များသည် ထိုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို ကိုယ်တိုင် ကိုယ်ကျ ပါဝင်ဆင်နွှဲကြသည်။

တစ်ပြည်လုံးတွင်ကား ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ သွေး ထိုးပေးမှု၊ နယ်ချဲ့တို့၏ ဖိနှိပ်မှုတို့ကြောင့် ဆူပူမှုများ ပျံ့နှံ့နေပြီ ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်-ဆိုရှယ်လစ်ပဋိပက္ခ

များ၏ဂယက်၊ ကွန်မြူနစ်-ဖဆပလပဋိပက္ခ၊ ကွန်မြူနစ် နှစ်ပါတီပဋိပက္ခများ၏ ဂယက်သည် တစ်ပြည်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့နေပြီ ဖြစ်သည်။ ရေနံမြေတွင် ကွန်မြူနစ်များက

ဆူပူသောင်းကျန်းကြရာ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း၏ တပ်ရင်း (၄)သည် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခမဖြစ်ပေါ်လာစေရေး အတွက် သိမ်မွေ့စွာ ထိန်းခဲ့ကြရသည်။ ဆိပ်ဖြူမှ

ကွန်မြူနစ် အငတ်တပ်ဖွဲ့များကိုလည်း တပ်ရင်း(၄)က ပင် အကာအကွယ်ပေးခဲ့ရသည်။ ဗြိတိသျှတို့၏ ကြောင်နက်တပ်ဖွဲ့ကမူ ဆူပူမှုများကို ခပ်ကြမ်းကြမ်းပင်

နှိမ်နင်းခဲ့သည်။

ပျဉ်းမနားနယ်၏ နိုင်ငံရေးအကွဲဂယက်မှာ အပြင်းထန်ဆုံးပင် ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်လက်နက်ကိုင် တပ်များ နှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်များမှာ ရန်စောင်နေကြ သည်။

ဗိုလ်တာရာ(ရဲဘော်သုံးကျိပ်)၏ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့မှာ ကွန်မြူနစ်များဖြစ်နေသည်။ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ လက်နက်ကိုင်များနှင့် အလံနီတို့သည် မကြာခဏ

တိုက်ခိုက်ကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ပြည်သူ့ ရဲဘော်များလည်း တိုက်ပွဲတွင် ပါလာသည်။ အင်္ဂလိပ် ကြောင်နက်တပ်ဖွဲ့က ရမ်းကားသဖြင့် တောခိုသူတွေ လည်း ရှိသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းသည် တပ်ရင်း(၄)နှင့်အတူ ပျဉ်းမနားသို့ ရောက်ရှိလာသည်။ ထို့နောက် ပြည်သူ့ ရဲဘော်ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးသည်။ ဗိုလ်တာရာ၊

ဗိုလ်တောက်ထိန်တို့နှင့်လည်း တွေ့ဆုံ သည်။ ပဋိပက္ခများကို စေ့စပ်ဖြေရှင်းသည့် အခိုက် အတန့်သာ ပြေလည်ရသော်လည်း လုံးလုံးလျားလျား ပြေလည်မှုကား

မရခဲ့ပေ။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အစိုးရအဖွဲ့ (ကောင်စီ လာလူကြီးများ)တွင် ဖဆပလ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၊ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ သခင်မြ၊

ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် ကိုသိန်းဖေ၊ ဗြိတိသျှအလိုတော်ရိ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း ဦးဘဘေ၊ ကရင်ခေါင်းဆောင် မန်းဘခိုင်၊ ရခိုင်ခေါင်းဆောင် ဦးအောင်ဇံဝေ၊

ဗြိတိသျှအလိုတော်ရိ ဆာဂျေအေမောင်ကြီးနှင့် အငြိမ်း စား အိုင်စီအက်စ် ဦးတင်ထွဋ်တို့ ပါဝင်သည်။ ဗြိတိသျှ တို့က သခင်ဗစိန်ကိုလည်း ထည့်သွင်းခန့်အပ်သည်။

နိုဝင်ဘာလတွင် ဂဠုန်ဦးစော၊ ပျော်ဘွယ်ဦးမြနှင့် စောဘဦးကြီးတို့ကိုလည်း ထပ်မံ၍ ဘုရင်ခံကောင်စီ လာအဖြစ် ခန့်အပ်လိုက်ပြန်သည်။ ကြားဖြတ်အစိုးရ အဖွဲ့မှာ

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်သည် မှန် သော်လည်း နယ်ချဲ့အလိုတော်ရိများလည်း ပါဝင် သည်။ ကွန်မြူနစ်များလည်း ပါဝင်သည်။ မည်သို့ပင် ဆိုစေ

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏အစိုးရအဖွဲ့သည် မြန်မာ များသာ ပါဝင်သည်။ ဘုရင်ခံက ကောင်စီလာ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သော်လည်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ်

ဆောင်ရွက်ရသည်။ ဘုရင်ခံသည် ပါးနပ်စွာ ဖြင့် ဆူပူမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ဗိုလ်ချုပ်အစိုးရအပေါ် သို့သာ လွှဲချလိုက်တော့၏။

ဗိုလ်ချုပ်အစိုးရသည် သပိတ်များကို လှန်နိုင်ရန် ကြိုးစားရတော့သည်။ ဆူပူမှုများကို ဖြေရှင်းပြီး လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲသို့ ဦးတည်နိုင်ရန်လည်း ကြိုးစား ရသည်။

ဆူပူမှုများကို ဖြေရှင်းရသော ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းအစိုးရသည် ဆူပူမှုများကို ဖန်တီးသော ကွန်မြူနစ်များနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့လာသည်။ ထိုအချိန် တွင်

ကွန်မြူနစ်များက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလကို အမျိုးမျိုးပုတ်ခတ်၍ လာလေပြီ။

ရခိုင် နိုင်ငံရေးအခြေအနေ (ဦးစိန္တာနှင့် မူဂျာဟစ်လက်နက်ကိုင်များ)

ဖဆပလ၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီတို့ ၏ ပဋိပက္ခများသည် ရခိုင်တိုင်းသို့လည်း ဂယက်ရိုက် ခဲ့သည်။ ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များဖြစ်သော ဦးပညာသီဟ၊

ဦးစိန္တာ၊ ဦးညိုထွန်း၊ ဦးနာရဒ၊ ဗုံပေါက်သာကျော် စသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များသည် အင်္ဂလိပ် တပ်များ ပြန်ရောက် လာသောအခါ လက်နက်ခဲယမ်းများကို သိုဝှက်ထားခဲ့

ကြသည်။ စစ်ကျန်စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများကိုလည်း ဝယ်ယူစုဆောင်းကြသည်။ ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များ၏ ဆန္ဒမှာ အင်္ဂလိပ် ကို လိုအပ်လျှင် တော်လှန်နိုင်ရန်

ပြင်ဆင်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် စစ်ကြီးပြီးဆုံး သွားချိန်တွင် ရခိုင်ခေါင်းဆောင်များသိုဝှက်ထားသည့် လက်နက်များမှာ လက်နက်ပုန်းများဖြစ်လာပြီး

ထိန်းသိမ်းရန်လည်း ခက်ခဲလာသည်။ ထို့အပြင် ဖဆပလနှင့် ကွန်မြူနစ်ပဋိပက္ခသည် ရခိုင်သို့ ဂယက် ရိုက်လာသည်။ ဦးပညာသီဟက ရခိုင်တိုင်း ဖဆပလ

ကိုခေါင်းဆောင်ခဲ့ရာ ဦးစိန္တာ၊ ဗုံပေါက်သာကျော်တို့နှင့် အယူအဆကွဲပြားလာသည်။ ဗုံပေါက်သာကျော်သည် မာ့ခ်စ်ဝါဒီတစ်ဦးဖြစ်လာပြီး ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင် ဖြစ်

လာသည်။ ထို့နောက် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီသို့ ပြောင်းပြန် သည်။

ဆာပေါ်ထွန်းနှင့် ဆာထွန်းအောင်ကျော်တို့မှာ ရခိုင်အမျိုးသားများဖြစ်သည်။ သို့သော် ရခိုင်အခြေ အနေကို ဆာပေါ်ထွန်းသည်လည်း ငြိမ်သက်အောင်

မကိုင်တွယ်နိုင်ခဲ့ပေ။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် သခင်မြ သည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၆ ရက်တွင် တောင်ကုတ် သို့ရောက်ရှိလာပြီး အစည်းအဝေးပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ ကျောက်ဖြူ၊ ရမ်းဗြဲနှင့် သံတွဲမြို့များတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေး၊

လွတ်လပ်ရေးတို့ ကို လှည့်လည်ဟောပြောခဲ့သည်။ ရခိုင်တိုင်း ဖဆပလ ညီလာခံကို ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၆ ရက် စစ်တွေအနီး တောကံတွင်ကျင်းပရာ လူ ၄ဝဝဝဝ

တက်ရောက်ပြီး ဦးပညာသီဟက သဘာပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

ဦးစိန္တာနှင့် ဗုံပေါက်သာကျော်တို့၏ လက်နက် ကိုင်တပ်မှာ တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်း၍လာ သည်။ ဦးပညာသီဟ၏ ဖဆပလနှင့်လည်း တဖြည်း ဖြည်း ပဋိပက္ခ

ပိုမိုကြီးထွား၍လာသည်။ ထိုအချိန်တွင် မူဂျာဟစ်များကလည်း ဆူပူသောင်းကျန်းနေကြပြီ ဖြစ်သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးတွင် စစ်တကောင်း

ခေါ်တောကုလားများသည် အင်္ဂလိပ် တပ်များနှင့်အတူ ရခိုင်ဒေသသို့ အမြောက်အမြား လိုက်ပါလာကြသည်။ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တောဒေသမှာ မွတ်စလင်တို့

ကြီးစိုးရာဒေသဖြစ်လာပြီး ရခိုင်များကို တိုက်ခိုက် မောင်းနှင်ထုတ်ခြင်းများ လုပ်လာပြန်သည်။ ရခိုင် ဒုက္ခသည်များအား စစ်တပ်အကူအညီဖြင့် ပြန်ပို့သေး သော်လည်း

ခေါ်တောများက လက်မခံဘဲ အနုနည်း၊ အကြမ်းနည်းများဖြင့် ပြန်လည်မောင်းထုတ်ကြသည်။

ခေါ်တောမွတ်စလင်များက ယင်းတို့၏လူမျိုး အမည်ကို ရိုဟင်ဂျာဟုခေါ်ပြီး ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တောဒေသအား သီးခြားမွတ်စလင်နယ်မြေ ဖြစ်ထိုက်သည်ဟု

တောင်းဆိုလာသည်။ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုး သည် မြန်မာမင်းများလက်ထက်ကတည်းက နေထိုင် ခဲ့သော လူမျိုးဖြစ်သည်ဟု ဝါဒဖြန့်ပြီး ဒေသခံ

တိုင်းရင်းသားအဆင့်မျိုးရအောင် တောင်းဆိုလာကြ သည်။ တောင်းဆိုချက်များကို ဂျမီးရာတူဦးလိမာ အမည်ရှိ ဘာသာရေးအဖွဲ့ကဲ့သို့သော အဖွဲ့များက

တောင်းဆိုခြင်းဖြစ်ပြီး ရခိုင်-မြန်မာ အရာရှိများကို လည်း နှောင့်ယှက်လာကြသည်။ ထို့နောက် ဂျမီးရာတူ ဦးလိမာအဖွဲ့သည် မူဂျာဟစ်အမည်ရှိ လျှို့ဝှက်

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ မူဂျာဟစ် အဖွဲ့ကို အဗ္ဗဒူ(လ်)ကာဆင်ဆိုသူက ခေါင်းဆောင်ပြီး ရခိုင်မြောက်ပိုင်းတွင် ကြီးစိုးလာသည်။ ရခိုင်တောင်

ပိုင်းတွင်ကား ဦးစိန္တာ၏ ပြောက်ကျားအဖွဲ့များ ကြီးစိုး နေသည်။ ဤသို့ဖြင့် လွတ်လပ်ရေးမရမီကပင် ရခိုင် ဒေသတွင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များသည် ဆူပူ

လှုပ်ရှားနေကြလေပြီ။

^[၃၇]

ကွန်မြူနစ်ပါတီအား ဖဆပလမှ ထုတ်ပယ်ခြင်း

ဖိုင်:Part 1072 copy.png

အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်တို့ ဩဇာလွှမ်းမိုးပုံ

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အိန္ဒိယ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ကူညီထောက်ပံ့မှုဖြင့် စတင်ဖွဲ့စည်း ခဲ့သော ကွန်မြူနစ်ပါတီဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်

အိန္ဒိယ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု အတန်အသင့် ရှိခဲ့သည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ ကိုယ်တိုင်မှာလည်း မော်စကိုရှိ

ကမ္ဘာ့တတိယကွန်မြူနစ်အဖွဲ့ချုပ်၏ဩဇာ ကို နာခံခဲ့ရသော ပါတီဖြစ်သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ကာလတွင် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သူ

ကိုသိန်းဖေသည် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်များနှင့် တစ်လျှောက် လုံးပင် ဆက်ဆံခဲ့ရသည်။ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ လမ်းညွှန်ချက်များသည် ကိုသိန်းဖေနှင့်

ဂိုရှယ်မှတစ်ဆင့် မြန်မာကွန်မြူနစ်များထံ ရောက်လာလေ့ရှိသည်။

မြန်မာကွန်မြူနစ်များအကြားတွင် အကြီးအကျယ် ဂယက်ထခဲ့ရသော ဘရောက်ဒါဝါဒသည်ပင်လျှင် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီမှတစ်ဆင့်

ရောက်ရှိလာရခြင်း ဖြစ်သည်။

စစ်ပြီးခေတ်တွင် ကိုသိန်းဖေသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ သခင်စိုးသည် ဂျိုရှီထံ သွားရောက်တွေ့ဆုံ၍ ဂျိုရှီ၏အဆိုအမိန့်များကို ယူ

ဆောင်လာရာမှ ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့ရသည်။ သခင်စိုးသည် ဘရောက်ဒါဝါဒကို စွန့်လွှတ်လိုက်ပြီး ဂျိုရှီပြောသကဲ့သို့အကြမ်းဖက်နည်းကို

သုံးတော့သည်။

သခင်သန်းထွန်းသည်လည်း အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အရိပ်အကဲကိုကြည့်၍ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ(ပီပီအိုင်) က လုပ်သမျှ လိုက်လုပ်နေသည်။

အိန္ဒိယကွန်မြူနစ် ပါတီက လမ်းစဉ်ပြောင်းလျှင် လိုက်ပြောင်းသည်။ ဤသို့ဖြင့် မြန်မာကွန်မြူနစ်များသည် အိန္ဒိယကွန်မြူ နစ်ပါတီ၏ ဩဇာခံများအဖြစ်

လုံးလုံးလျားလျား ရောက်ရှိနေခဲ့ရလေသည်။

ဖဆပလကို ပုတ်ခတ်ခြင်း

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖဆပလကို ကြားဖြတ်အစိုးရထဲ ပါဝင်အောင် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ကြားဖြတ်အစိုးရထဲတွင်လည်း ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် တစ်ဦးဖြစ်သူ

ကိုသိန်းဖေသည် လယ်ယာနှင့် သစ်တော ဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ယူနေသည်။ သို့သော် မကြာခင် မှာပင် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း အစိုးရ ရာထူးယူ၍

ဆောင်ရွက်ခြင်းကို အချောင် သမားဟု ဝေဖန်တော့သည်။ စင်စစ် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ် ပါတီ၏ခေါင်းဆောင် ဂျိုရှီက ကြားဖြတ်အစိုးရထဲဝင် ခြင်းမှာ

စက်တင်ဘာလအရေးတော်ပုံ ကို သစ္စာ ဖောက်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် သခင်သန်းထွန်းထံ ကြေးနန်းရိုက်လိုက်သောကြောင့် သခင်သန်းထွန်းက

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို ဝေဖန် ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ကြားဖြတ်အစိုးရထဲပါဝင်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ကိုသိန်းဖေ(မြင့်)က အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားခဲ့သည်။

'စက်တင်ဘာအရေးတော်ပုံ ဒီရေကိုစီးကာ ကျွန်တော်တို့သည် ဘုရင်ခံ၏ကောင်စီ ကြားဖြတ် အစိုးရထဲ ဝင်ကြလေသည်။ ကျွန်တော်တို့ ကွန်မြူ နစ်ပါတီက

ကွန်မြူနစ်နှစ်ယောက်၊ ဆိုရှယ်လစ် နှစ်ယောက်၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အခြား ကြားတစ်ယောက် ပါရမည်ဟု တောင်းသည်။ ကျော်ငြိမ်းတို့က

ကွန်မြူနစ်တစ်ယောက်၊ ဆိုရှယ် လစ်တစ်ယောက်ဟု လုပ်လိုက်သည်။ အကြောင်း မှာမူကား ကြားပုဂ္ဂိုလ်ထဲတွင် ဆိုရှယ်လစ်နှင့်နီးသူ သာ ပါနိုင်၍ ကွန်မြူနစ်နှင့်နီးသူ

မပါနိုင်ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်၏။ တစ်ယောက်စီဖြစ်သွားသည်ကို ကျွန်တော်တို့က သဘောတူလိုက်သည်။ ဖဆပလ ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့ရေးသာ အဓိကဖြစ်သွား သည်။

ကွန်မြူနစ်နှစ်ယောက် ဝန်ကြီးဖြစ်ရေး သည် အဓိကမဟုတ်။ သို့ဖြင့် ကျွန်တော်သည် ဗြိတိသျှအင်ပါယာတွင် ပထမဆုံးကွန်မြူနစ် ဝန်ကြီး ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။'

ကွန်မြူနစ်တို့သည် ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့စည်းရေး တွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့ကြပြီးမှ ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ သဘောထား ပြောင်းသွားကြခြင်းဖြစ်သည်။ ချက်ချင်း ပင်

ရှေ့ကစကားတွေကို မေ့ပစ်လိုက်ကြပြီး ကြားဖြတ် အစိုးရထဲဝင်သည့် ဖဆပလကို ပုတ်ခတ်တော့သည်။ ကွန်မြူနစ်တို့ သဘောထားပြောင်းရခြင်းကို ကိုသိန်းဖေ က

ကျော်ငြိမ်းစာအုပ်တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဆက်လက်ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

'အရက် ၂ဝ ကျော်သာ ကြာသည်။ အကြောင်း မှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် လမ်းစဉ်ပြောင်းသွားသော ကြောင့် ဖြစ်သည်။ လမ်းစဉ်ပြောင်းရသည်မှာ အိန္ဒိယ ပြည်

ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ပေးပို့လိုက်သော ကြေးနန်းနှင့် အလံနီ သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေးတို့ကြောင့် ဖြစ်၏။'

'ဘုရင်ခံ ကောင်စီထဲဝင်ခြင်းမှာ စက်တင်ဘာလ အရေးတော်ပုံကို အဆုံးသတ် အာဏာသိမ်းပွဲအထိ မဆင်နွှဲဘဲ လမ်းခုလတ်တွင် ရပ်စဲကာ နယ်ချဲ့အဂင်္လိပ် ထံမှ

အာဏာ ဝေစုယူလိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ သစ္စာဖောက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု သူတို့က ဆိုကြလေသည်။ သခင်သန်းထွန်းတို့က ဝေဖန်ရေးကို လက်ခံကြသည်။ ချက်ချင်း

လမ်းစဉ်ပြောင်းကာ ပြည်သူ့အာဏာမှ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအား ဘုရင်ခံ၏ ကောင်စီထဲ ဝင်ခြင်းမှာ သစ္စာဖောက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အထွေထွေ သပိတ်ကြီးဖျက်ပြီး

ကိုယ့်တပ်ကိုယ်ပြန်နင်းခြင်းဖြစ် ကြောင်း ဝေဖန်ရေးသားလိုက်လေသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ပါတီအာဘော်ဂျာနယ်ဖြစ် သော ပြည်သူ့အာဏာဂျာနယ်တွင် နယ်ချဲ့ ထောင်ချောက်ထဲဝင်သွားသော ဖဆပလအမည်ရှိ ဆောင်းပါးနှင့်

ကိုယ့်တပ် ကိုယ်ပြန်နင်းတဲ့ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း အမည်ရှိ ဆောင်းပါးများရေးကာ ဂျိုရှီ၏ အဆိုအမိန့်အတိုင်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလ ကို ဦးတည်၍

အတိအလင်း ပုတ်ခတ်တိုက်ခိုက်တော့ သည်။ ကိုသိန်းဖေကိုယ်တိုင် ပါဝင်နေသည့် အစိုးရကို လည်း သစ္စာဖောက်အစိုးရဟု စွပ်စွဲဝေဖန်လာသည်။ ဂိုရှယ်သည်

ပြည်သူ့အာဏာဂျာနယ်တွင် အောင်ဆန်း ဘယ်လဲဟူသောဆောင်းပါးကိုရေး၍ ကြမ်းတမ်းစွာ ဝေဖန်ခဲ့သည်။'

သိန်းဖေမြင့်ရေးသားသည့် တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများစာအုပ်တွင် ဗမာပြည်ကွန်မြူ နစ်ပါတီ၏အယူအဆနှင့်ပတ်သက်၍ အောက်ပါ အတိုင်း

ရေးသားထားသည်။

'မကြာမီပင် ကြားဖြတ်အစိုးရထဲဝင်ခြင်းသည် မှန်မှမှန်ပါ၏လောဟု သံသယ ဖြစ်လာလေသည်။ နောက်တစ်ခဏ၌ ကြားဖြတ်အစိုးရထဲဝင်ခြင်းမှာ မှားသည်ဟု

ယူဆလာလေသည်။

ထိုသို့ ယူဆရခြင်းမှာ အကြောင်းသုံးချက်ကြောင့် ဖြစ်သည်။

(၁) ဈေးဆစ်၍ ကြားဖြတ်အစိုးရထဲသို့ဝင်ရာ၌ အခြေအနေ အလားအလာ ကောင်းသည် ထက် လျော့၍ အခွင့်အရေးရခြင်း။

(၂) အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ အထွေထွေအတွင်း ရေးမှူး ဂျိုရှီက သခင်သန်းထွန်းနှင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတို့ထံသို့ ကြားဖြတ် အစိုးရအဖွဲ့ထဲဝင်ခြင်းအားဖြင့်

စက်တင်ဘာ လအရေးတော်ပုံကြီးကို သစ္စာဖောက်သည် ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ပါသည့် ကြေးနန်းရိုက် ခြင်း။

(၃) ပါတီဝင်အချို့တွင် အယူအဆ ရှုပ်ထွေး ကာ ရာထူးယူရေးဝါဒကို မကြိုက်နိုင်ခြင်း။ (သခင်စိုးကား သူ၏ စက္ကူနီစာတမ်းပါ အယူအဆများကိုမေ့ပျောက်ကာ

ကြားဖြတ် အစိုးရထဲသို့ဝင်ခြင်းပင်လျှင် အချောင် သမား သစ္စာဖောက်လုပ်ငန်းဖြစ်လေဟန် ဝေဖန်နေလေပြီ။ သခင်စိုး၏ ဝေဖန်ရေး များကား ပါတီတွင်းမှာ အမြဲ

ဂယက် ရိုက်၏။)

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလခေါင်းဆောင် များ ကြားဖြတ်အစိုးရထဲဝင်ခြင်းမှာ မှန်သည်ဖြစ်စေ၊ မှားသည်ဖြစ်စေ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အကြံပေး

တိုက်တွန်းချက်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မှားသည်ဟု ယူဆလျှင်လည်း ကိုယ့်အပြစ်ကိုယ်ဝန်ခံရမည်ဟု ကိုသိန်းဖေက ယူဆခဲ့သည်။ သို့သော် ကွန်မြူနစ် ပါတီသည်

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလအား ရန်သူသဖွယ်ဆက်ဆံပြီး ကြမ်းတမ်းစွာ ပုတ်ခတ်မြဲ ပုတ်ခတ်နေသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖဆပလ တပ်ပေါင်းစုကြီး ထဲတွင် ပါဝင်နေသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် မေ့လျော့ကာ မိမိပါတီ သီးခြားလှုပ်ရှားခြင်း၊ မိမိ

ပါဝင်သောအဖွဲ့ချုပ်ကို ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်လာရာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလ ခေါင်းဆောင်များသည် သည်းခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ပေ။

ထို့ကြောင့် ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်မှ ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ထုတ်ပစ်ရန် ဆွေးနွေးကြရတော့သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကလည်း ပါတီက မှားကြောင်း ဝန်မခံရန် ကိုသိန်းဖေ ကို

မှာထားသည်။ ပါတီသည် လွတ်လပ်စွာ ဝေဖန်ခွင့်၊ သီးခြားရပ်တည်ခွင့်ရှိရမည်။ ဖဆပလ၏ လက်အောက် ခံအဖြစ် လက်မခံနိုင် စသဖြင့် သဘောထားကို တင်းမာစွာ

ပြသသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဖဆပလမှ ထုတ်ပစ်ရေးအဆို ကို ဖဆပလ အမှုဆောင်အဖွဲ့တွင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရာ ထုတ်ပစ်ရေးဘက်က အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိသွား တော့သည်။

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁ဝ ရက် တွင် ဖဆပလဦးစီးအဖွဲ့က အမှုဆောင်အဖွဲ့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို စဉ်းစားသောအခါ ကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် အယူခံဝင်ခြင်း၊

ကန့်ကွက်ခြင်း မပြုလုပ်ဘဲ လမ်းခွဲလိုက်သည်။ ကိုသိန်းဖေက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း အား မင်းဆိုး၊ မင်းညစ် တလိုင်းတို့လက်တွင် နေရစ် ပေတော့ဟု ပြောခဲ့သည်။

သခင်နုက ကွန်မြူနစ်ဝါဒ အောင်မြင်ပါစေ၊ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကျဆုံး ပါစေဟု ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။ ကိုသိန်းဖေသည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ

၂၂ ရက်တွင် ဘုရင်ခံကောင်စီမှ နုတ်ထွက်လိုက်သည်။ သို့သော် ကိုသိန်းဖေသည် ပါတီ၏ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်ခြင်း ခံလာ ရပြန်သည်။ သခင်သန်းထွန်းသည်

ကိုသိန်းဖေအား ရက်အကန့်အသတ်မရှိခွင့်ပေး၍ ပါတီခေါင်းဆောင်မှု မှ ဖယ်ထုတ်လိုက်သည်။ ကိုသိန်းဖေက အယူခံဝင် သောအခါ ခြောက်လအထိ ခွင့်ကာလကို

သတ်မှတ် လိုက်သည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ထုတ်ပယ်ရခြင်းအကြောင်းရင်း

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂ဝ ရက် နံနက် ၈ နာရီခွဲတွင် ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်သည် ရွှေတိဂုံစေတီ တော် အနောက်ဘက်ခြေတော်ရင်း၌ လူထုအစည်း

အဝေးကြီးတစ်ရပ် ကျင်းပရာ ပရိသတ် တစ်သိန်း ကျော် တက်ရောက်ကြသည်။ ဖဆပလ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်မှ ကွန်မြူ

နစ်ပါတီကို ထုတ်ပယ်ရခြင်း အကြောင်းအရာများကို အောက်ပါအတိုင်း ပြောကြားသွားသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မိန့်ခွန်း

ယနေ့ အစည်းအဝေးကတော့ အများသိတဲ့ အတိုင်းပဲ၊ ဖဆပလက ကွန်မြူနစ်တွေကို ဘာပြုလို့ ထုတ်ပစ်ရတယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း ရှင်းပြဖို့ပါပဲ။ ဒီ အကြောင်းတွေ

ပြောရမယ်ဆိုရင် အများကြီးပဲ။ ကျုပ် လည်း စီကာစဉ်ကာ ပြောနေဖို့ အချိန်မရဘူး။ ခင်ဗျား တို့လည်း နေပူမှာ သိပ်ကြာကြာ နေနိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။

နောက်ကြောင်းတွေကိုပဲ ပြန်ပြောသင့်သလောက် ပြောရမယ်။

ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်ဟာ အားလုံးသိပြီး ဖြစ်ကြမှာ ပဲ။ ဂျပန်ခေတ်မှာ တိတ်တိတ်ပုန်း ပေါ်လာတယ်။ ဒီ အဖွဲ့ချုပ်ကြီးရဲ့ ဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်အရပ်ရပ်ကို ကျွန်တော် ပဲ

စတင်စီမံပြီး ကျွန်တော်နဲ့ တပ်မတော်ရဲ့ကောင်းမှု ကြောင့် ဂျပန်တွေပြန်ချဖို့ဆိုတဲ့လုပ်ငန်းဟာ အဲဒီကျ မှပဲ ကျကျနန ဖြစ်လာတော့တယ်။

လက်နက်ချဝါဒ

အစတုန်းကဆိုရင် ကွန်မြူနစ်တွေဆိုတာလည်း မပြောပလောက်ပါဘူး။ အလုပ်လည်းပဲ တကယ် မရှိ ပါဘူး။ ပြီးတော့ သူတို့ဝါဒကလည်း အင်္ဂလိပ် လာရင်

လက်နက်ချလိုက်ဆိုတဲ့ ဝါဒလောက်ပဲ ရှိတယ်။

အဲဒါနဲ့ ကျုပ်တို့နဲ့ တွဲမိမှ ဒီလို မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဂျပန် ကိုတော်လှန်ဖို့ အပြင်းအထန် စီစဉ်ရမယ်။ လူထု လုပ်ငန်းတွေလည်း ထက်ကြပ်လုပ်နိုင်အောင် စီစဉ် ရမယ်။

ဗမာလူထုတွေ ဖွဲ့စည်းနိုင်သလောက် ဖွဲ့စည်း ပြီး လက်နက်ရနိုင်သလောက် လက်နက်စွဲကိုင်ခိုင်းပြီး လုပ်ထားမှ ဂျပန်ကို ချပြီးတဲ့နောက် လွတ်လပ်ရေး အင်အားစု

ဖြစ်လာနိုင်မယ်။ ဒီလိုမဟုတ်ရင် ပခုံး ပြောင်းတဲ့အလုပ်လောက်သာ ဖြစ်မယ်လို့ ကျုပ်တို့ ပြောခဲ့တယ်။

အနုပဋိလောမဝါဒနှင့် မကိုက်ဘူးတဲ့

အဲဒီတော့ သူတို့လုပ်ငန်းစဉ် နည်းမှန်လာတယ်။ ဒါတောင် တကယ့်တကယ်လုပ်ကြစတမ်းဆိုတဲ့အရေး ကျတော့ ဆန့်ငင်ဆန့်ငင်နဲ့ မလုပ်ရဲ၊ မကိုင်ရဲဖြစ်ပြီး လက်နက်နဲ့

ထကြွပုန်ကန်ဖို့ အပြင်းအထန်စီစဉ်ရမယ် လို့ ကျုပ်ပြောတာကို သခင်သန်းထွန်းနဲ့ ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင်တချို့က ဒီလိုလုပ်လို့ ဘယ်ဖြစ်မလဲ၊

အနုပဋိလောမဝါဒနည်းနဲ့က မကိုက်ဘူးလို့ ပြောကြ သေးတယ်။

ဒါနဲ့ ကျုပ်တို့က လုပ်ကြတော့မှ ကျုပ်တို့ရဲ့ လူ အင်အား၊ ငွေအင်အား၊ လက်နက်အင်အား၊ ဉာဏ်အား တွေနဲ့ ဂျပန်ချမယ့် လုပ်ငန်းအစီအစဉ်များ တွင်ကျယ် လာတယ်။

ဒီလို ဖြစ်လာတယ်ဆိုရင်ပဲ နားတောင်း ရောင်ကြောင့် ပါးပြောင်ဆိုတာလို ကွန်မြူနစ်တွေလည်း တက်လာတာပဲ။ ကျွန်တော်တို့ကလည်း ကွန်မြူနစ်ဝါဒ ကို

မပစ်ပယ်တော့ သူတို့ ဒီလိုတက်လာတာကိုလည်း ဘာမှ မနာလိုမရှိပါဘူး။ သူတို့ချည်း ဟိုဟာဒီဟာတွေ ကို လုပ်သလို အသားယူသွားတာတွေကိုလည်း ဘာမှ

မချေပပါဘူး။ သူတို့ညစ်တာတွေ ခြေထိုးတာတွေ ကလိမ်ကျတာတွေကို အများကြီး မကျေနပ်ပေမယ့် အချင်းချင်းသာ အတွင်းရေးလောက်ပဲ ပြောကြတယ်။

အပြင်ကို မထုတ်ပါဘူး။ သူတို့ကတော့ ဒီလို မဟုတ်ဘူး။ ပေးထားတဲ့ကတိတွေဖျက်၊ အတူတူဆုံးဖြတ် တော့တစ်မျိုး၊ လုပ်တော့တစ်မျိုး၊ ဒါတင်မကဘူး။

မဟာမိတ်တွေဆီကို လူလွှတ်လို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မဟာမိတ် တွေဆီကရတဲ့လက်နက်နဲ့ ရွှေငွေအကူအညီတွေကို သူတို့ချည်းပဲ ကျိတ်လုပ်ကြတယ်။ အဲဒါနဲ့ မပြီးသေးဘဲ နဲ့

ကျွန်တော်တို့ကိုပဲ မျက်ကန်းမျိုးချစ်တွေ၊ သွေဖည် ရေးသမားတွေ၊ ဖက်ဆစ်သမားတွေ အစရှိသဖြင့် တိုးတိုးတစ်မျိုး၊ ကျယ်ကျယ်တစ်ဖုံ ကျုပ်တို့ကွယ်ရာ လည်း

ဆဲသေးတယ်။

အထူးသဖြင့် အင်္ဂလိပ် စစ်တပ်တွေ ပြန်ဝင်လာ တဲ့အခါ ဆိုရှယ်လစ်တွေက လက်နက်စုတယ်။ တပ်မတော်က ဘာတွေလုပ်နေတယ်။ အင်္ဂလိပ်ကို ပြန်ချဖို့

လုပ်နေတယ်လို့ စာရေးဝေလိုဝေ၊ စစ်အုပ်ချုပ် ရေးနဲ့ ပင်းလိုပင်း လုပ်ကြတယ်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာ ရှိတဲ့ ဗမာ့တပ်မတော်ဆိုလို့ရှိရင် ဖျက်ဖို့ တိုက်တွန်းကြ တယ်။

ကျုပ်ဆီမှာ သခင်စိုးကရေးပြီး သခင်သန်းထွန်း လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ စာတစ်စောင် ရှိသေးတယ်။ အဲဒါတွေလည်း ကျုပ်တို့ အင်မတန် သည်းခံရတယ်။

သူတို့အလိုလိုက်ပြီး လက်နက်ချရမယ်ဆိုလို့ လက်နက် တွေချလိုက်ရတယ်။

ကျုပ်တို့ ကန္ဒီသွားတုန်းကဆိုရင် ကိုသိန်းဖေက တပ်မတော်ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ခင်ဗျားတို့ လက်နက် အားကိုး မလုပ်စေချင်ဘူး၊ အေးအေးချမ်းချမ်း ပြုပြင်

ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ဖို့လိုတယ်။ လွတ်လပ်ရေးကို အေးချမ်းသာယာစွာပဲ အရယူဖို့ ပြောသေးတယ်။ အဲဒီလို သူတို့က ဗမာတိုင်းပြည်ကို

သစ္စာဖောက်ခဲ့တဲ့ အင်္ဂလိပ်အလိုတော်ရိလမ်းတွေကို လိုက်ခဲ့လို့ ခုထိ ကျုပ်တို့လိုက်ပြီး ဗမာပြည်နိုင်ငံရေးကို ဆယ်နေရတုန်းပဲ။ အင်္ဂလိပ်တွေ ဝင်လာခါစက

ကျုပ်သာ လက်နက်ကိုင်ပြီး သူပုန်ထချင်ရင် မခက်ခဲ ပါဘူးလို့ ဘုရင်ခံဟောင်း ဆာဒေါ်မန်စမစ်က လွန်ခဲ့ တဲ့ ၁ဝ ရက်လောက်က ဘိလပ်မှာ ပြောခဲ့တယ်။ ကျုပ်

ရဲ့အကြံအစည်တွေဟာလည်း ဒီတုန်းက ဘယ်လိုရှိ တယ်ဆိုတာဟာ စာရွက်စာတမ်းတွေ ရှိတန်သလောက် ရှိပါသေးတယ်။ အခု ဒေါ်မန်စမစ်ပြောသလို လက်နက်

နဲ့ထချဖို့ မခဲယဉ်းဘဲနဲ့ ကျုပ်တို့ ဘာလို့ မလုပ်သလဲ ဆိုတာကိုသာ ဒေါ်မန်စမစ် သိခဲ့ရင် သူ့မိန့်ခွန်းထဲမှာ ဗြိတိသျှအင်ပါယာကြီးက သခင်စိုး၊ သခင်သန်းထွန်း၊

ကိုသိန်းဖေတို့ကို ကျေးဇူးတင်ကြောင်း မှတ်တမ်းတင် ဦးမှာပဲ။

ဒီလို သစ္စာဖောက်လုပ်ငန်းတွေကတစ်ဖက်၊ ကျုပ် တို့အလုပ်လုပ်တဲ့ အချင်းချင်းတွေကို ခြေထိုးတာတွေ၊ ကလိမ်ကျတာတွေကတစ်ဖက်၊ အဲဒီဟာမျိုးတွေလုပ်ပြီး

သူတို့ပါတီကြီးပွားအောင် လက်ဦးရင် ပြီးရောဆိုပြီး ဟိုဆိုင်းဘုတ်တင်၊ ဒီဆိုင်းဘုတ်တွေတင်၊ သူတို့လူတွေ က နေရာတကာမှာ ဝင်ပြီး ကြိုးကိုင်ထား၊ ဒီပြင်လူတွေ

ကိုကန်ထုတ်သလိုလုပ်၊ ဖဆပလတို့၊ ကျုပ်နာမည်တို့ကို ရောင်တော်ပြန်သုံးစွဲပြီး သူတို့အားစုတာနဲ့ လူထု အစည်းအရုံး စင်ပြိုင်တွေပေါ်၊ လူထုထဲမှာလည်း

ရှုပ်ရှုပ်ထွေးထွေးဖြစ်၊ ပါတီတွေကလည်း ဟိုကပေါ်၊ ဒီကပေါ်၊ ဖဆပလ လုပ်ငန်းဆိုလည်းပဲ ဖဆပလထဲ မှာ သူတို့တစ်တွေ အများအပြား ရာထူးယူထားပေမယ့် ဘာမှ

မလုပ်ဘူး။ ပစ်ထားတယ်။ သူတို့ပါတီလုပ်ငန်း တွေကိုပဲ လုပ်ကြတယ်။

အဲဒါနဲ့ ဖဆပလလုပ်ငန်းတွေဟာ မတွင်ကျယ် ဘူး။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့သာ မှန်တယ်။ ဒီပြင်လူတွေက မမှန်ဘူးဆိုပြီး နေရာတကာမှာ တင်စီးတင်စားလုပ် တယ်။

အဲဒါနဲ့ ကျုပ် သူတို့ကို မေတ္တာနဲ့ပဲ အကြိမ်ကြိမ် အခါခါ သတိပေးတယ်။ ခင်ဗျားတို့ ဒါမျိုးလုပ်ရင် ဖဆပလကြီးကွဲလို့ ခင်ဗျားတို့ တက်မယ် ထင်လို့လား။ ခင်ဗျားတို့ကို

အင်္ဂလိပ် က စစ်တိုက်တုန်း သုံးပေမယ့် စစ်ပြီးတဲ့အခါ ဆော်လိမ့်မယ်။ ကျုပ်တို့အချင်းချင်း မညီညွတ်မယ့်အလုပ်တွေ မလုပ်ပါနဲ့လို့ ကျုပ် အကြိမ် ကြိမ် ပြောခဲ့တယ်။

မရဘူး။ လုပ်မြဲလုပ်တာပဲ။ ဆိုရှယ်လစ်တွေကို ကြံဖန်အပြစ်ရှာ၊ ပြော၊ ရေး၊ လက်ဝဲ ညီညွတ်ရေးကို လုပ်ပြီးပြန်ဖျက်။ ဖဆပလကြီးကို ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွက်

အလွဲသုံးစားလုပ်။ တရား သဖြင့် သူတို့ အလုပ်လုပ်လို့ ဖဆပလထဲမှာ ကွန်မြူနစ် တွေ တွင်ကျယ်လာတယ်ဆိုရင်လည်း ဟုတ်ပါရဲ့။ ကျုပ် တို့ကလည်း ကြည်ဖြူပါတယ်။

သည်းခံနိုင်သလောက် သည်းခံခဲ့တယ်

အခုတော့ ဒီလိုမဟုတ်ဘူး။ ဖဆပလ ရာထူးတွေ ကိုတော့ လက်ခံထားတယ်။ ဖဆပလ အလုပ်ကိုတော့ ကောင်းကောင်းမလုပ်ဘူး။ နာမည်ရစရာရှိပြီဆိုရင်

ကွန်မြူနစ်ပါတီနာမည်နဲ့ ပါတယ်။ လုပ်လို့ မရဘူး ဆိုရင် ဖဆပလကိုသာ ထိုးအပ်ပြီ၊ အဲဒါမျိုးတွေချည်းပဲ။ ကျုပ်တို့ကလည်း ခံနိုင်သလောက် သည်းခံပြီး လုပ်ပေး

တာပဲ။ ပဲခူးဘက်မှာ အငတ်ပြဿနာတွေ ဖြေရှင်း ကြတယ်။ ပထမ သူတို့ အသာရမယ်ထင်တုန်းက သူတို့ ပါတီနာမည်နဲ့ လုပ်တယ်။ ကိုးရိုးကားရားဖြစ်တော့မှ

ဖဆပလကို လာအပ်တယ်။

မှားပြီးရင်း မှားရင်း

ဖဆပလ ဆုံးဖြတ်ပြီး အလုပ်တွေကို ဖဆပလ နာမည်နဲ့သာ လုပ်ရမယ်လို့ သူတို့ရော၊ ကျုပ်တို့ရော သဘောတူ စည်းကမ်းသတ်မှတ်ထားတယ်။ ဒါတွေ ဖောက်ဖျက်ပြီး

သူတို့လုပ်တာပဲ။ ဒါနဲ့ သူတို့တစ်တွေ လုပ်ပုံတွေဟာကိုက မူမမှန်တော့ မှားပြီးရင်း မှားရင်း ဖြစ်လာတယ်။ သူတို့တစ်တွေ အမှားဖြစ်တာနဲ့ပဲ ကျုပ် တို့

ဖဆပလမှာလည်းပဲ ခဏခဏ ဂယက်ရိုက်တယ်။ သူတို့ဟာက ခုတစ်မျိုး ခုတစ်မျိုးပဲ။ ဘကြီးဘဘေဆို လည်း သူတို့ပဲ။ အင်္ဂလိပ်သူလျှို ဘဘေဆိုလည်း သူတို့ ပဲ။

ငြိမ်းချမ်းသာယာစွာ လွတ်လပ်ရေးရယူရန်ဆိုတာ လည်း သူတို့ပဲ။ လုပ်တော့ မလုပ်ပါဘူး။ လက်ဖဝါးလို မှောက်ချည်လှန်ချည် သိပ်နိုင်တဲ့သူတွေပဲ။ သူတို့ ဒီလို

ပြောင်းလဲတာဟာ ဘာမှ ခြေခြေမြစ်မြစ် မရှိပါဘူး။ တကယ်ချကြဖို့ဆိုလို့ စဉ်းစားတဲ့အခါ တော်ရိလျော်ရိ လုပ်သွားတယ်။

ပြီးတော့ ဘေးကျတော့ ကျုပ်တို့တစ်တွေကပဲ စေ့စပ်ရေးသမားတွေဖြစ်သလို သူတို့ကတော့ မဟုတ် သလို၊ အတူတူ သဘောတူဆုံးဖြတ်ပြီး လုပ်ကြပြီး လုပ် ကြတာကို

သူတို့ သဘောမတူလေဟန် သူတို့ပဲ သတ္တိ ရှိလေဟန် မဟုတ်မမှန် ပြောကြသေးတယ်။ ဥပမာ ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စီတန်း

လမ်းလျှောက်ပွဲလုပ်တုန်းက အမိန့်ယူဖို့ ဘာယူဖို့ဆို တာတွေဟာ ကွန်မြူနစ်တွေကပဲ အဆိုသွင်းတာပဲ။ တခြားလူတွေက ထောက်ခံတယ်။

ကျုပ်တို့ကတော့ အတွင်းသိ အစဉ်းသိတွေဖြစ် တော့ သခင်စိုး ဘယ်လောက်သတ္တိရှိတယ်။ ကိုသိန်းဖေ ဘယ်လောက်သတ္တိရှိတယ်။ သခင်သန်းထွန်း

ဘယ်လောက်သတ္တိရှိတယ်။ ဒီပြင်လူတွေ ဘယ်လိုဆိုတာ တွေသိလို့ မလွမ်းပါဘူး။ ဗမာပြည်ရဲ့လွတ်လပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေလည်း မပြီးသေးဘူး။ ဘယ်စခန်းအထိ

လုပ်ရမယ်ဆိုတာလည်းမသိသေးပါဘူး။ ဗမာ့လွတ်လပ် ရေးလုပ်ငန်းကို ဆက်လက်ပြီး အပြီးတိုင်လုပ်ကြတဲ့ နေရာမယ် ဘယ်သူ ဘယ်လို သတ္တိရှိလို့ ဘယ်သူက

ဘယ်လိုခြေသာတယ်ဆိုတာတွေ ပြီးခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက် တွေကရော၊ နောက်လာတဲ့အဖြစ်အပျက်တွေကရော သက်သေခံပါလိမ့်မယ်။ ကျုပ် ရဲရဲကြီးပြောရဲပါတယ်။

တကယ်တမ်းဆိုရင် ထွက်ခဲ့

သတ္တိချင်း စမ်းမယ်ဆိုရင်တော့ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေး အတွက် တကယ်တမ်း လုပ်တမ်းဆိုရင် ထွက်ခဲ့ပါ။ မဟိန်းတမ်း၊ မဟောက်တမ်း၊ တကယ်တမ်း ပြိုင်ရဲပါ တယ်။

ကျုပ်အကြောင်းတွေလည်း ခင်ဗျားတို့ သိတန် သလောက် သိကြမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ အကုန်တော့ ဘယ်သူမှ သိကြမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကျုပ်ကလည်း မကြွား ချင်ပါဘူး။ ကျုပ်

နိုင်ငံရေးလုပ်တာဟာ ကြွားချင်လို့ လုပ်နေတာမဟုတ်ဘူး။ ဗမာပြည် လွတ်လပ်ရေးရစေ ချင်လို့၊ ဗမာတွေ ကောင်းစားစေချင်လို့ လုပ်တာပါ။ ကျုပ်က

နိုင်ငံရေးမလုပ်ရလို့ ထမင်းငတ်သွားမယ့် လူမျိုးမဟုတ်ဘူး။ နိုင်ငံရေးလုပ်တာ ကျုပ်အဖို့ကြီးမြတ် တယ်လို့ကို မထင်ဘူး၊ အရှုံးချည်းနဲ့ပဲ လုပ်နေရတာပဲ။

ဝန်ကြီးဖြစ်ပေမယ့် မထူးဘူး

အခု ဝန်ကြီးဖြစ်ရပေမယ့် ကျွန်တော့်မှာ ဘာမှ ထူးခြားခြင်းမရှိဘူး။ ဂျပန်ခေတ်တစ်ခေတ်တုန်းက လည်း စစ်ဝန်ကြီးဆိုပြီး ကျွန်တော့်မှာ အဝတ်နှစ်ထည်၊

သုံးထည်ကလွဲပြီး အပိုမရှိခဲ့ပါဘူး။ အခုခေတ်ရောက် ပြန်တော့ ဒါတွေကို ဝတ်နေတာပဲ။ အခု ဝတ်နေတဲ့ ဘောင်းဘီနဲ့ အင်္ကျီတောင် အခု ဝန်ကြီးရာထူးကို ဝင်ယူပြီးမှ

မိတ်ဆွေတွေက ကြည့်မကောင်းလို့ အတင်း အချုပ်ခိုင်းတာနဲ့ ကြံဖန်ပြီး ချုပ်လိုက်ရတယ်။ အခု ဝန်ကြီးအဖြစ်နဲ့ လခ ဘယ်လောက်ယူမယ်ဆိုတာ ဖဆပလက

ဆုံးဖြတ်မပေးသေးဘူး။ ဘယ်လောက်ပဲ ဆုံးဖြတ်ဆုံးဖြတ် ကျုပ်မှာ စားလောက်ရုံက ပိုမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ခြေမှုန့်လောက် မှတ်တယ်

ပိုက်ဆံရလို့ ဂုဏ်ဆိုတာကတော့ ဝန်ကြီးဖြစ်ရတဲ့ အတွက် ဘယ်လောက် တက်သွားမလဲလို့ မေးကြစမ်း ပါ။ အခုလို မီးတောင်ကြီးပေါ်မှာ တက်ထိုင်နေရတာ နဲ့တူတဲ့

ဝန်ကြီးရာထူးဆိုတာ ခုနေအခါ ကျုပ်တို့ ယူ ချင်တာမဟုတ်ဘူး။ တိုင်းပြည်ရဲ့အကြောင်းတွေထောက် ပြီး မျက်စိမှိတ်ပြီး စွန့်ယူရတာပဲ။ လူထုကြီးက ကျုပ်ကိုပေးထားတဲ့

လူထုခေါင်းဆောင်ဆိုတဲ့ဂုဏ်ကို ဝန်ကြီးဆိုတဲ့ဂုဏ်ထက် ကျုပ်ပိုမက်တယ်ဆိုတာ ခင်ဗျားတို့ မှတ်ထားလိုက်ကြပါ။ ကျုပ်စိတ်ထဲမှာဆိုရင် ဝန်ကြီးဆိုတဲ့ဂုဏ်ဟာ

လူထုခေါင်းဆောင်ဆိုတဲ့ဂုဏ်ရဲ့ ခြေဖျားမှာကပ်တဲ့ ခြေမှုန့်လောက်ပဲလို့ ကျုပ် မှတ်ထားပါ တယ်။

ထွက်စာတင်ထားတယ်

ဒါကြောင့်လည်း လွန်ခဲ့တဲ့ သပိတ်ကိစ္စကြီးတွေကို ဖြေရှင်းပြီးတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် ကျန်အရေးကြီးတဲ့ အတွင်းလုပ်ငန်းတွေကို တခြားလူတွေနဲ့ လွှဲထားပြီး

လူထုလုပ်ငန်းကိုထွက်လုပ်ဖို့ ကျုပ် ဝန်ကြီးရာထူးက ထွက်စာတင်ထားတယ်။ ဖဆပလ အလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့က ဆိုင်းထားသေးတဲ့အတွက် ကျုပ်မထွက်ခဲ့ရဘူး။

ဘယ်တုန်းကမှ တစ်ပတ်မရိုက်ခဲ့ဘူး

ကျုပ်တို့ အခု အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ ဝင်ပြီးသွားတာ နဲ့ လူထုလိုချင်တာတွေအကုန်လုံးကို ကျုပ်တို့လုပ်ပေး နိုင်မယ်လို့ ကျုပ်တို့ ဘယ်တုန်းကမှ လူထုကို တစ်ပတ်

မရိုက်ခဲ့ဘူး။ အကုန်လုံး လုပ်ပေးနိုင်ဖို့ဆိုတာလည်း လွတ်လပ်ရေးရအောင် ချက်ချင်း လုပ်ပေးနိုင်မယ် မဟုတ်ဘူး။ နေ့ချင်းညချင်းတော့ ပဒေသာပင် ပေါက်

မပြနိုင်ဘူး။ ကျုပ်တို့ ဖဆပလက အစိုးရအဖွဲ့ထဲဝင် တဲ့အခါ တိုင်းပြည်ကို ကြေညာချက်ကို သေသေချာချာ ပြန်ဖတ်ကြည့်ပါ။ ကျုပ်တို့ ဘာပြောထားတယ်ဆိုတာ

တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။

လွတ်လပ်ရေး သေချာပြီမဆိုနိုင်

ကျုပ်တို့ အစိုးရအဖွဲ့ထဲဝင်လာပေမယ့် ဒီအစိုးရ အဖွဲ့ဟာ အမျိုးသားအစိုးရရဲ့ အရည်အချင်း အခွင့် အရေး အလုံးစုံနဲ့ ညီညွတ်ကိုက်ညီပြီလို့ မယူဆသေး ဘူး။ ပြီးတော့

ဒီအစိုးရဟာ လွတ်လပ်တဲ့နိုင်ငံကို တစ်ဖြောင့်တည်းပို့ပေးမယ့် ယာယီအစိုးရလို့လည်း မဆိုနိုင်ဘူး။ ဗမာပြည် လွတ်လပ်ရေးဟာလည်း သေချာပြီ။

မကြာခင်ရတော့မယ်လို့ မဆိုနိုင်သေးဘူး။ လက်ငင်းအစိုးရအမှုထမ်းများနဲ့ အခြားလူတန်းစားရဲ့ လက်ငင်းပြဿနာများကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် တစ်ကြောင်း၊

ခြောက်လခန့်တွင် တရားသဖြင့် လွတ်လပ် စွာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရန်တစ်ကြောင်း၊ အခြား လက်ငင်းပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ကောင်း ဖြေရှင်း နိုင်ပြီး

နေသူရိန်ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း အမျိုးသား အစိုးရ အဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းနိုင်တဲ့ အခြေအနေသို့ တိုးတက်ပြီး လှမ်း သွားနိုင်ကောင်း လှမ်းသွားနိုင်မယ့် အခြေခံကောင်း များ

ရပြီထင်လို့သာ ဝင်လုပ်ကြည့်တာပဲ။ ဒီလို ကျုပ်တို့ တိတိလင်းလင်း ကြေညာခဲ့တယ်။ အဲဒီလို ရှင်းရှင်း ပြောထားရက်နဲ့ တချို့က နားဝေတိမ်တောင်စကားတွေ

ပြောကြသေးတယ်။ အဲဒါတွေတော့ အကျယ်ရှင်းလင်း နေဖို့ အချိန်မရှိဘူး။ တစ်ခုလောက်ပဲ ပြောပြမယ်။

အခုမသိနိုင်သေး

ကျုပ်တို့ရတာတွေဟာ အိန္ဒိယလို မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောကြတယ်။ ဘယ်လိုမဟုတ်တယ်ဆိုတာ ဘယ်သူမှ ကျကျနန သိသေးတာ မဟုတ်ဘူး။ ဥပမာ လန်ဒန် တိုင်းလို

သတင်းစာခေါင်းကြီးပိုင်းကနေပြီး အိန္ဒိယပြည် မှာလို ဗမာပြည်မှာလည်း ကြားဖြတ်အမျိုးသားအစိုးရ သဘောမျိုး ဥပဒေအရ မဟုတ်သေးသော်လည်း

လက်တွေ့သဘောဖြစ်နေပြီလို့ ဆိုတယ်။ ကိုင်း - ဒီဟာကို ဘယ့်နှယ် ပြောမလဲ။ နေရူးအစိုးရလည်း တကယ်ပြောရမယ်ဆိုရင် ဘုရင်ခံချုပ်ရဲ့ အမှုဆောင် အဖွဲ့ပဲ။

လက်တွေ့တော့ ကြားဖြတ်အမျိုးသားအစိုးရ သဘောမျိုး လုပ်စေရမယ်လို့ ဆိုထားတာပဲ။ ဘယ် လောက်အထိ ဟုတ်တယ် မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ကျုပ်တို့ အခု

မသိနိုင်သေးဘူး။

လက်တွေ့ကိုကြည့်ပြီး ဝေဖန်ရမယ်

တချို့က ပြောကြတယ်။ ကာကွယ်ရေးနဲ့ နိုင်ငံ ခြားရေးဌာနကို ကျုပ်ကိုပေးပေမယ့် ဘုရင်ခံ အတိုင် ပင်ခံသာ ဖြစ်တယ်။ ဘာမှ သေသေချာချာမသိကြဘဲ

ရမ်းပြောနေကြတာပဲ။ အိန္ဒိယနဲ့ မတူဘူးလို့ပြောကြ တယ်။ အဲဒီဟာ သဘောရော၊ လက်တွေ့ရောတူအောင် အခု နိုဝင်ဘာလမှာ စတင်ကျင်းပမယ့် ဘိလပ်ပါလီမန်

အတွင်းမှာ ဖြစ်အောင်လုပ်မယ်လို့ ကျုပ်တို့ပြောထား တာပဲ။ ကျုပ်တို့ဟာ လက်တွေ့ကို ကြည့်ပြီးတော့ ဝေဖန် ရမယ်။ အိန္ဒိယနဲ့ ဗမာပြည် အစရှိသည်အားဖြင့်

နှိုင်းယှဉ်တဲ့အခါမယ် တူတဲ့အချက်တွေ၊ မတူတဲ့အချက် တွေ အဲဒါတွေကိုလည်း ကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။ အိန္ဒိယ ပြည်က ကျုပ်တို့ထက် အဆပေါင်းများစွာနယ်ကျယ် တယ်။

လူများတယ်။ ပစ္စည်းပေါတယ်။ ကုလားလေတပ်၊ ကုန်းတပ် အစုံအလင်ရှိတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲတွေ လုပ်ပြီးပြီ။ ဒါတွေကိုလည်း ကြည့်ရမယ်။

ဘယ်ဟာမှ မဖုံးဘူး

ကျုပ်တို့ကလည်း ဘယ်ဟာမှ မဖုံးဘူး။ ကျုပ်တို့ရဲ့ မူလဝါဒ လုပ်ငန်းရည်ရွယ်ချက်တွေကိုလည်း ပစ်ပယ် ထားတာမဟုတ်ဘူး။ ဒါတွေလည်း ဆက်လုပ်မယ်လို့

ဆိုထားတယ်။ အဲဒီလိုပြောဆိုပြီး ရာထူးယူခဲ့တယ်။ အတူတူချင်း ရာထူးယူတာပဲ။ ကွန်မြူနစ်တွေက ငပြူး ထက် တစ်မူးဖိုး ပိုရှူလိုက်ချင်ကြသေးတယ်။ ကျုပ်တို့

အတွင်းသိတဲ့ လူတွေကတော့ ဘာဖြစ်လို့ လုပ်တယ် ဆိုတာ ကျုပ်သိပါတယ်။ ကျုပ် ရှင်းရှင်းပြောမယ်။ ကွန်မြူနစ်တွေက ပထမ ရာထူးနှစ်နေရာ လိုချင်တယ်

ပြောတယ်။ သူတို့ အဲဒီတုန်းက ဘာတွေတောင်းပါ။ အဲဒါတွေရမှ ရာထူးလက်ခံပါ။ ဒီလိုပြောတာ မဟုတ် ဘူး။ နှစ်နေရာမရနိုင်တော့မှ ခြေထိုးတာပဲ။ ရာထူး ယူတော့

ကိုယ့်နောက်လိုက်ငယ်သားတွေ ကျေနပ် အောင် ကျုပ်တို့ ယူချင်လို့ယူရတာမဟုတ်ဘူး။ ဖဆပလ လူကြီးတွေက လိုချင်လို့ သူတို့ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ဝင်ယူ ရတာပါ။

အဲဒီလိုသဘောမျိုးနဲ့ သူတို့နာမည်ကြီးမှု၊ သူတို့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ်တည်တံ့မှု၊ နောက် ရွေး ကောက်ပွဲကျရင် သူတို့ အသားယူဖို့ ကျုပ်တို့ ဖဆပလ

ဘာဖြစ်သွားသွားဆိုတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ လုပ်ကြတာပဲ။

ကျုပ်ကတော့ ရယ်ချင်တယ်

ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အလံနီကွန်မြူနစ် တွေနဲ့ သိန်းသန်းကွန်မြူနစ်တွေက ပြောင်ချော်ချော် ပြောနေကြတယ်။ အမှန်စင်စစ် ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာ ကို

အခြားဘယ်နည်းနဲ့မှမရှိနိုင်တဲ့ လမ်းမှန်ကြီးအနေနဲ့ မယူဆပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကွန်မြူနစ်တွေ ကြီးကြီး ကျယ်ကျယ်ပြောတာကို ကျုပ် ရယ်ချင်တယ်။ အိန္ဒိယ

ပြည်ကွန်မြူနစ် ဂျိုရှီဟာ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်လလောက်က ဘာစာရေးလိုက်သလဲဆိုရင် မင်းတို့ရွေးကောက်ပွဲဝင် ကြ၊ ရွေးကောက်ပွဲပြီးလို့ရှိရင် (Major Political

Development ) နိုင်ငံရေးအခြေအနေ အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲလာလိမ့်မယ်ဆိုပြီး စာရေးလိုက်တယ်။ ဒါတွေ ကျုပ်သိပြီးပါပြီ။ မပြောချင်လို့ နေတာပဲ။

တော်လှန်ရေးသမား ဘယ်လောက်စစ်သလဲ

ကျုပ်တို့ ရာထူးယူတာလည်း ဘာမှ မကြာသေးပါ ဘူး။ အရက် ၂ဝ လောက် ရှိပါသေးတယ်။ ဒီအရက် ၂ဝ လောက်ထဲက ပထမ ၅ ရက် ၆ ရက်လောက်က ဟိုတုန်းက

သပိတ်ကိစ္စတွေ ဖြေရှင်းရတယ်။ ကျုပ်တို့ သပိတ်သမား အများကျေနပ်အောင် ဖြေရှင်းခဲ့တယ်။ ဒါ ကျုပ်တို့ ပြောတဲ့အတိုင်း လုပ်ခဲ့တာပဲ။ ကွန်မြူနစ် ဝန်ကြီး လည်း

သဘောတူခဲ့တာပဲ။ အဲဒါကိုပဲ ကျုပ် ကို လူညာဆိုတဲ့သဘောမျိုး ပြောသေးတယ်။ အဲဒီ သပိတ်တွေနဲ့ပဲ ဗမာပြည်ကြီး တော်လှန်ရေးလုပ်ရမလို အခု အလံနီတို့၊

သိန်းသန်းတို့ဆိုတဲ့ ကွန်မြူနစ် အမည်ခံခေါင်းဆောင်တွေဟာ တော်လှန်ရေးသမား တွေ၊ ဘယ်လောက်စော်ကားတယ်ဆိုတာ တဖြည်းဖြည်း တော့

ခင်ဗျားတို့ကိုယ်တိုင် ပိုသိလာမှာပဲ။ ကျုပ်တော့ သိပ်ပြီး မပြောလိုဘူး။ သို့ပေမယ့် နည်းနည်းပါးပါး တော့ ပြောခဲ့မယ်။

အသံကောင်း ဟစ်နေကြတယ်

အခု သိန်းသန်းကွန်မြူနစ်တွေက အင်္ဂလိပ် စစ်တပ်တွေ ချက်ချင်းထွက်သွားရမယ်။ ဘာရမယ်၊ ညာရမယ်နဲ့ အသံကောင်းဟစ်ကြတယ်။ အော်လို့ရမှာ မဟုတ်ဘူး။

လုပ်မှ ရမှာ။ အဲဒီတော့ ကျုပ်က သူတို့ကို မေးချင်တယ်။ အင်္ဂလိပ် တပ်တွေ ချက်ချင်းထွက်သွား အောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ ပြောပြစမ်းပါ။ ဖဆပလကို အခု

ဆဲနေကြတဲ့ အချောင်သမား၊ နိုင်ငံရေးသမားကြီး တွေနဲ့ သူတို့တစ်လေတည်းမှုတ် နေတာသာတွေ့ရတယ်။ ဒီဟာမျိုးကို သူတို့ကွန်မြူနစ်စကားမျိုးနဲ့ပြောရမယ်

ဆိုရင်( Revolutionary Phrase Mongering ) တော်လှန်ရေး ဗန်းပြစကားလုံးတွေသုံးပြီး သူတို့ရဲ့ တကယ့်အချောင်သမားဝါဒဖုံး ဖိဖို့လုပ်တာပဲ။

သခင်ချစ် ဘယ်လိုပြောလဲ

သပိတ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျုပ်တို့အတွင်းမှာ တော့ ကွန်မြူနစ်တွေက သပိတ်သမား ကြာကြာမခံ နိုင်ဘူး။ ထမင်းထုပ်ပေးရတဲ့လူတွေလည်း ညည်းကုန် ပြီ။

အဲဒီလိုပြောတဲ့လူဟာ ကွန်မြူနစ်အမည်ခံတဲ့ သခင်ချစ်ပါပဲ။ အထဲမယ်တုန်းက ကျုပ်က မစ္စတာ ရာဇတ်ကို ဝန်ကြီးတစ်နေရာပေးရရင် ဘယ့်နှယ်လဲ လို့ မေးတယ်။

သူတို့ကပဲ မလိုသေးပါဘူးလို့ ပြောတယ်။ ကရင်အမျိုးသားတွေအတွက် ကျုပ်တို့ သခင်နု လုပ် ပေးတယ်။ အဲဒါလည်း တချို့လူတွေဆီသွားပြီး တစ်မျိုး

ပြောလိုက်သေးတယ်။ အဲသလောက် ဗလောင်းဗလဲနိုင် တဲ့လူတွေ။

ချုပ်ချယ်တာတွေ ဖျက်ဖို့လုပ်နေပြီ

အဲဒါနဲ့ ကျုပ်တို့ ပထမသပိတ်တွေမှာ ကောင်း ကောင်း မလှန်ကြသေးဘူး။ အောက်တိုဘာလ ၅ ရက် မှာ ကွန်မြူနစ်ကြီးစိုးနေတဲ့ အလုပ်သမားသမဂ္ဂက ၁၁ ရက်

ကျေနပ်အောင် အကြောင်းမပြန်နိုင်ရင် သပိတ် တွေမှောက်မယ်ဆိုပြီး နို့တစ်တွေ ပေးခဲ့တယ်။ ခင်ဗျား တို့ပဲ စဉ်းစားကြည့်ပါ။ တစ်ဖက်ကလည်း ကျုပ်တို့

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးချုပ်ချယ်တဲ့ဥပဒေတွေဖျက်ဖို့ လုပ်နေတယ်။ အခု ၉ ရက်၊ ၁ဝ ရက်အတွင်းဆိုရင် ဗမာပြည်ကာကွယ်ရေးနည်းဥပဒေတွေ ပယ်ဖျက်နိုင် လိမ့်မယ်။

ခု ဖမ်းထားတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေကိုလည်း အခုပဲ လွှတ်ဖို့လုပ်နေပြီး လတ်တလော ဥပဒေတွေ ကိစ္စ၊ တခြား ဖဆပလက ဆုံးဖြတ်ပေးလိုက်တဲ့ ပြည်သူ့

လွတ်လပ်ရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ကိစ္စအရပ်ရပ်တွေကိုလည်း တစ်ပြိုင်နက် လုပ်နေရတယ်။ ဘဏ္ဍာရေးအာဏာ တင်းပြည့်ရဖို့လည်း တောင်းထားတယ်။

အခု ဘယ်လိုစီမံနေသလဲ

အခုလာမယ့် ပါလီမန်မှာ ဗမာပြည်တိုင်းပြုပြည် ပြုလွှတ်တော်ခေါ်နိုင်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင် လည်း စီစဉ်နေတယ်။ အခု အင်္ဂလိပ် တွေကို အစိုးရ

အမှုထမ်းထဲသွင်းနေတဲ့စနစ်ကို ရပ်ပစ်လိုက်ပြီး ပရောဂျက် စီမံကိန်းတွေကိုလည်း တိုင်းပြည်အကျိုးကို ကြည့်ပြီး ဘယ်လိုလုပ်ရကောင်းမယ်ဆိုတာ စိစစ်

နေလျက်ပါပဲ။ နောက်ဗမာပြည်ကာကွယ်ရေးအတွက် လည်း အစီအစဉ်တွေဆွဲခိုင်းထားတုန်းပဲ။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ ပေါင်းချုပ်အသင်းကြီးဂ ကိုလည်း ကိုယ်စားလှယ်လွှတ်

နိုင်အောင် ကျုပ်တို့ ကြိုးစားမယ်။ အဲဒီလို ကျုပ်တို့ စီမံနေတယ်။ အလုပ်သမားတွေအတွက်ဆိုလည်း အလုပ်သမားတွေနဲ့ဆိုင်တဲ့အလုပ် တွဲဖက်အဖွဲ့တွေ၊

အစိုးရအမှုထမ်း အရာထမ်းတွေလည်း အဲဒီလို အဖွဲ့ တွေနဲ့ သူတို့ တရားသဖြင့် လိုချင်တာတွေကို တတ်နိုင် သမျှရအောင် ကျုပ်တို့ လုပ်ပေးမှာပဲ။ လုပ်မပေးဘူးလို့

မပြောဘူး။

ထွက်ခဲ့ဆိုရင် အသင့်ပဲ

အခု သူတို့ ကွန်မြူနစ်တွေမြှောက်ပေးပြီး အလုပ် သမားသမဂ္ဂက တောင်းဆိုချက်တွေထဲမှာ ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်က မူအားဖြင့် လက်ခံထားတဲ့အချက်တွေ ပါပါတယ်။

အဲဒါတွေကို ကျုပ်တို့ရအောင် ကြိုးစား ပေးရမှာပဲ။ ကြိုးလည်း ကြိုးစားပေးရမှာပဲ။ မရတဲ့အခါ ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်က မကျေနပ်ဘူး။ မင်းတို့ ထွက်ခဲ့ ဆိုရင်လည်း

ထွက်ဖို့ အဆင်သင့်ပဲ။ တစ်တိုင်း တစ်ပြည် လုံးရှိတဲ့ အမှုထမ်း အရာထမ်း အလုပ်သမား အစရှိ သည်အားဖြင့် လူထုရဲ့ အခြေခံလခတွေကိုလည်း သုံးလအတွင်း

ပြောင်းလဲစီစဉ်ပေးဖို့ ကျုပ်တို့ လုပ်နေ တယ်။ သို့သော် အခု ရမှဖြစ်မယ်ဆိုရင်တော့ ကျုပ် တို့လည်း မတတ်နိုင်ဘူး။ ခင်ဗျားတို့ မကျေနပ်ဘူးဆို လည်း

ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ကိုသွားပြီးတော့ သေသေ ချာချာ ပြောပြပါ။ ကျုပ်တို့ ထွက်ပေးဖို့ အဆင်သင့် ရှိပါတယ်။

မရရင် အထွက်ပဲ

သုံးလအတွင်းလည်း အမျိုးသားအစိုးရ အခြေ အနေအမျိုးမျိုးကို ဥပဒေသဘောရော၊ ကျပ်ပြည့် တင်းပြည့်ဖြစ်နိုင်သမျှရော ဖြစ်အောင် ကျုပ်တို့ ကြိုးစားမယ်။

ကျေကျေနပ်နပ် မရဘူးဆိုရင် ကျုပ်တို့ ထွက်မှာပဲ။ အဲဒီကိစ္စတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျုပ်တို့ဝန်ကြီး အဖွဲ့က မကြာမီ ကြေညာချက်တစ်ရပ် ထုတ်ပြန်နိုင် လိမ့်မယ်လို့

မျှော်လင့်ပါတယ်။ ကိုင်း...အဲဒီလို ကျုပ်တို့ ရှင်းရှင်းပြောထားပြီး ကျုပ်တို့ အဲဒီလို ပြော ထားတဲ့အတိုင်း လုပ်သလား၊ မလုပ်ဘူးလားဆိုတာ လည်း နည်းနည်းပါးပါး

ပြောရဦးမယ်။ ဒလဖူးကား သစ်စက် အစရှိတဲ့ သပိတ်တွေမှာ ကျုပ်တို့ ဖဆပလ ဝင်ကူခဲ့လို့ သူတို့ဇာတ်မျောနေရာက အတော်အတန် ဟန်ကျသွားရတယ်

မဟုတ်လား။ အလုပ်သမား တာဝန်ခံလုပ်နေကြတဲ့ သမဂ္ဂအစည်းအရုံးက အတွင်း ရေးမှူးနှစ်ဦးကိုလည်း ကျုပ် ရာထူးမယူခင်ဘဲ ကျုပ်ကို အစစအရာရာ

အကြံဉာဏ်ပေးပါ။ ခင်ဗျားတို့ပေးတဲ့ အကြံဉာဏ်ကို အခြေပြုပြီး အလုပ်သမားတွေအတွက် ကြိုးစားလုပ်ပေးမယ်။ အဲဒီလို ပြောခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့

ကွန်မြူနစ်တွေဘက်က မတိုင်ပင်ဘူး။

ဘာသဘောလဲ စဉ်းစားကြည့်

ဖဆပလ အလုပ်သမား တွဲဖက်ကော်မတီမှာ လည်း သူတို့ပါတယ်။ ဒါကိုလည်း မတိုင်ပင်ဘူး၊ ဗြုန်း ဆို သပိတ်မှောက်ပစ်မယ် လုပ်တာပဲ။ အဲဒါ ခင်ဗျား တို့ပဲ

ဘာသဘောလဲဆိုတာ စဉ်းစားကြည့်ကြပေတော့။ ပြီးတော့ သူတို့က ပရောဂျက်တွေဖျက်ဖို့ သပိတ်မှောက် ရတာပါ ပြောတယ်။ ပရောဂျက်တွေပဲ ပျက်မလား၊

အလုပ်သမားတွေပဲ နာမလား၊ အဲဒါ စောင့်ကြည့်ကြ ပေတော့။ ကျုပ်တို့မြင်တာကတော့ ပရောဂျက်မပျက်တဲ့ အပြင် အလုပ်သမားတွေ ပိုနာမယ်၊ တိုင်းပြည်လည်း

ထိမယ်။ အခုပဲ ထိနေပြီ။ အညစ်အကြေးကူလီတွေ အလုပ်မဆင်းရအောင် တားနေကြတာဟာ ရန်ကုန် မြို့ကြီးရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်မှာ စိုးရတယ်။

ဒီအတိုင်း ကြည့်မနေနိုင်

ဓနိတောဓာတ်ဆီဆိုင်ကို တားလို့ ဓာတ်ဆီမရရင် ဘတ်စကားတွေ မသွားနိုင်ဘူး၊ မသွားနိုင်ရင် ကုန် ပစ္စည်းတွေ ရှားကုန်မယ်။ ရှားကုန်ရင် ခင်ဗျားတို့ကို ပဲ ထိမှာပဲ။

ပရောဂျက်တွေ ဘယ်မှာထိလို့လဲ၊ မသိ နားမလည်တဲ့ နောက်လိုက်တွေကို ဟိုဟာမြေ§ာက်ပေး၊ ဒီဟာမြေ§ာက်ပေးတော့ လုပ်မယ်။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က တော့

အနစ်နာခံကြမှာ မဟုတ်ဘူး။ အဲဒီလိုဖြစ်ရက်နဲ့ ဒီကွန်မြူနစ်တွေ ခွတုတ်နေတာကို ခံကြမယ်ဆိုရင် လည်း ဒါ ဆိုင်ရာလူတွေရဲ့သဘောပဲ။ ကျုပ်တို့က တော့

အလုပ်သမားနဲ့ တိုင်းပြည်နာမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီတိုင်း အရေးယူရလိမ့်မယ်။ အဲဒါ တိတိလင်းလင်းပဲ ကျုပ် ပြောတယ်။ (ပုလိပ်တို့ ဘာတို့ မသုံးချင်ပေမယ့်

သုံးလာရလိမ့်မယ်။)

နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးမရှာဘူး

ကျုပ်တို့ အလုပ်သမားတွေရဲ့ တရားတဲ့ တောင်း ဆိုချက်တွေ မပေးဘူးလို့ မဆိုဘူး၊ ပေးရအောင် ချက်ချင်း စီစဉ်ကြစို့။ အဲဒါကို ပြောတယ်။ ဒါကို

အတင်းအကျပ်ကိုင်တာဟာ ဒီဟာကို ချက်ချင်းပေးမှ ဖြစ်မယ်ဆိုပြီး သပိတ်မှောက်တာပဲ။ အဲဒါ ခင်ဗျားတို့ သိအောင် ကျုပ် ပြောပြတာပဲ။ ကျုပ်ကတော့ ခင်ဗျား တို့ကို

မလိမ်ဘူး။ ရှေးကလည်း မလိမ်ဘူး၊ အခုလည်း မလိမ်ဘူး၊ နောင်လည်း မလိမ်ဘူး။ သခင်စိုးတို့လို ဘုရားငဆောင်ကျင့်နည်း၊ သူများ သားပျိုသမီးပျိုတွေ လည်း

မဖျက်ဆီးဘူး၊ ရွှေငွေစိန်ကျောက်တွေလည်း ကျုပ်တို့ ရအောင်မလုပ်ဘူး။ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရှာဖို့ မလုပ်ဘူး။ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် အချင်းချင်းကိုလည်း ရန်သူ့လက်

ဘယ်တော့မှ မအပ်ဘူး။

ထုတ်ပစ်ဖို့မှတစ်ပါး တခြားလမ်းမရှိ

အဲဒါတွေကို ကွန်မြူနစ်တွေက လုပ်တယ်။ ကွန်မြူနစ်တွေဟာ တိုင်းပြည်အပေါ်၊ အလုပ်လုပ်တဲ့လူ အချင်းချင်းအပေါ် ညီညွတ်ရေး ပျက်ပြားရာပျက်ပြား ကြောင်း၊

လွတ်လပ်ရေး ကြန့်ကြာရာကြန့်ကြာကြောင်း သစ္စာဖောက် လုပ်ခဲ့တယ်။ သဘောတူဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့ အချက်တွေ ဖောက်ဖျက်ပြီး အတွင်းဆွေးနွေးတာတွေ

အပြင်ထုတ်ပြော၊ မဟုတ်မမှန်တာတွေ လုပ်ပြော၊ အချင်းချင်းအပေါ် ပုတ်ခတ်၊ သူတို့ ခေါင်းဆောင်ဖြစ် ပြီးရောဆိုပြီး သူတို့ပါတီကြီးစိုးရေးကိုသာ ပထမလုပ် တယ်။

ကျုပ်တို့က ဖဆပလဟာ ညီညွတ်ရေးအင်အားစု ကြီး၊ ဒီအင်အားစုကြီးတည်တံ့မှ၊ တိုးတက်မှ ဗမာပြည် လွတ်လပ်ရေး မြန်မြန်ရမယ်။ ကောင်းကောင်းရမယ်။ အဲဒီလို

ကျုပ်တို့ ယူဆတယ်။ သူတို့ အကြိမ်ကြိမ် အဖန် ဖန် သူတို့ရဲ့အယူအဆတွေကို မလျှော့ဘူး။ ဘာ ဆုံးဖြတ်ချက် ရှိတယ်လို့ပဲ သူတို့ သဘောထားထား၊ သူတို့

လုပ်ချင်ရာလုပ်တယ်။ အဲဒီတော့ ကျုပ်တို့က သူတို့ကို ထုတ်ပစ်ရုံကလွဲလို့ တခြား ဘာနည်းလမ်းမှ မရှိတော့ဘူး။

ဒီလောက်ကြာကြာထားရတာ ဘာကြောင့်လဲ

အဲဒါနဲ့ ခင်ဗျားတို့ မေးချင်မေးကြမယ်။ ဒီလောက် ဆိုးနေတဲ့လူတွေကို ဘာလို့ ဒီလောက်ကြာကြာထားရ သလဲဆိုတာ မေးနိုင်တယ်။ ကျုပ်တို့က နယ်ချဲ့သမား တွေကို

တိုက်ဖျက်ရေးအင်အားများ နည်းသွားမလား လို့ ချိန်ဆနေတာကတစ်ကြောင်း၊ သူတို့အထဲမှာ တချို့လူတော်တွေကို အားနာနေတာကတစ်ကြောင်း၊ မုဆိုးတို့မည်သည်

လက်နက်လေးမြားကောင်းကို ချစ် မြတ်နိုးရမယ်ဆိုတဲ့အတိုင်း လူကောင်းများကို ငဲ့ညှာ သောအားဖြင့် သူတို့ပါတီကို ပြုပြင်ရင် တဖြည်းဖြည်း ရလိမ့်အုံးမယ်လို့

ငုံးကလေးများလို တစ်နေ့သော်လည်း အမြီးပေါက်နိုးနိုးနဲ့ စောင့်ဆိုင်းမျှော်လင့်နေခဲ့တာပဲ။ အဲဒီအကြောင်းတွေကြောင့် ဒီလောက်ကြာအောင် သည်းခံလာတာပဲ။

ကျေနပ်လို့တော့ မဟုတ်ဘူး။

အစစ်ဆေးခံရန်အသင့်

အခုတော့ သူတို့လုပ်တာတွေဟာ လွန်နေရုံမက ဘူး။ သူတို့နဲ့လုပ်ရင်မတိုး နောက်ပြန်ဆုတ်မှာ စိုးရိမ် ရတဲ့အတွက် သူတို့ကို ထုတ်ပစ်ရတာပဲ။ တချို့က

သူတို့ထုတ်ပစ်တာ မစောဘူးလား။ ဦးစီးအဖွဲ့အစည်း ထိအောင် မစောင့်နိုင်ဘူးလား ပြောကြတယ်။ ကျုပ်တို့ အရင်တုန်းက စောင့်ခဲ့တော့ ကျုပ်တို့ပဲ ခံရတာပဲ။

သူတို့က အင်မတန် အငြင်းသန်တဲ့လူတွေ။ အခုတော့ ကျုပ်တို့ အရင်ဦးအောင် ချတာပဲ။ ဒီလို မချရင် ဒီလူ တွေနဲ့ မဖြစ်ဘူး။ အတိုချုပ်ရရင် ကျုပ် ဘယ်လိုလူလဲ။

မိန်းမရေးမှာ ရှုပ်ထွေးသလား။ တခြားလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် တွေကို ချောက်တွန်းခဲ့သလား အစရှိတဲ့ ဒီလိုကိစ္စတွေ ကို လူထုရှေ့မှာ ဘယ်အချိန်အခါမဆို အစစ်ဆေးခံရန်

အသင့်ရှိတယ်။ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်တွေကော တခြား ဖဆပလ အပြင်ဘက်က ခေါင်းဆောင်တွေ ကော အစစ်ခံဝံ့ရဲ့လားလို့ ကျုပ် နောက်ဆုံးစကား ဆိုလိုက်တယ်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ကွန်မြူနစ်တို့၏ လုပ်ရပ်အတော်များများကို မိန့်ခွန်းထဲတွင် ထည့်သွင်း ဖွင့်ချသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ပါတီ

အရေးကိုသာ ရှေ့တန်းတင်လာခြင်း၊ ဖဆပလ သဘော မတူသော သပိတ်တိုက်ပွဲများကို ဆင်နွှဲခြင်း၊ ဖဆပလ နှင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို ပုတ်ခတ်ခြင်း စသည်တို့ ကို

ကြိမ်ဖန်များစွာ ကျူးလွန်လာရာ လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှု၏ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်လာသည်။ ကွန်မြူနစ် တို့ကလည်း လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုတည်းဟူသော

အမျိုးသားရေးထက် လူတန်းစားတိုက်ပွဲတည်းဟူသော အယူဝါဒရေးရာ၊ ပါတီရေးရာကို ပိုမိုဦးစားပေးလာ ကြတော့သည်။ သို့နှင့် ဖဆပလသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကို

အရေးယူ ထုတ်ပယ်ပြီး လက်တွဲဖြုတ်လိုက်ရ တော့သည်။

ဖဆပလနှင့် ကွန်မြူနစ်တို့၏ပဋိပက္ခဂယက်ရိုက်မှု

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလတွင် ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်မှ ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ထုတ်ပယ်ပစ်လိုက် သည်နှင့် ယင်းပဋိပက္ခ၏ဂယက်သည် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး

အင်အားစုများအတွင်းသို့ ချက်ချင်း ပျံ့နှံ့သွားရသည်။ ဖဆပလမှဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းထားသည့် ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့သည် ချက်ချင်းပင် လှုပ်လှုပ်ရွရွ ဖြစ်သွားသည်။

ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ဝင်များမှာ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး ကို ဆင်နွှဲခဲ့ကြသော တော်လှန်ရေးရဲဘော်ဟောင်းများ ဖြစ်သည်။ ကန္ဒီစာချုပ်အရ တပ်မတော်ကို ပြန်လည်

ဖွဲ့စည်းရာတွင် တပ်မတော်သို့ဝင်ခွင့်မရသော ရဲဘော် များနှင့် မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များကို စုစည်းထားခြင်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးနှင့် မပတ်သက်သော အရေးကိစ္စများကိုသာ

ဆောင်ရွက်ရန်လည်း ဆုံးဖြတ်ထားကြသည်။ နိုင်ငံရေး နှင့်ပတ်သက်၍ ဦးစီးဦးကိုင်မှာ ဖဆပလပင် ဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်များသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြောင့်

တိမ်ကောခဲ့ရသည့် လယ်မြေများ ပြန်လည်ဖော်ထုတ် ရေးတွင် ပါဝင်လုပ်အားပေးခဲ့ကြသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ် အတွင်းသို့လည်း ထိုးဖောက်စည်းရုံး၍ မိမိပါတီဘက် ပါဝင်လာစေရန် ဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပြည်သူ့

ရဲဘော်အချို့သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီလိုလားသူများ ဖြစ် လာသည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်သည် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၏ ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် တိုက်ရိုက်

ရှိနေသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ပြည်သူ့ရဲဘော် စစ်သေနာပတိဖြစ်သည်။ ဦးစီးအဖွဲ့တွင် ဗိုလ်မှူး အောင်၊ ဗိုလ်လရောင်၊ ဗိုလ်ထွန်းလင်း၊ ဗိုလ်သိန်းတန်၊

ဗိုလ်တိုက်စိုး၊ ဗိုလ်အောင်မင်း၊ ဗိုလ်မင်းဆွေတို့ ပါဝင် ကြသည်။ တစ်ပြည်လုံးအတိုင်းအတာအရ အင်အား တစ်သိန်းကျော်ခန့် ရှိသည်။ သို့သော် နိုင်ငံရေးပါတီ များက

သူ့လူကိုယ့်လူ ထိုးဖောက်စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီကွဲများရှိနေကြသည်။ ကွန်မြူနစ်၊ ဆိုရှယ်လစ် ကွဲ နေသည်။ ထိုအချိန်က သက်တမ်းနုနယ်လှသေးသော

တပ်မတော်အတွင်းမှာပင် ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ် စသည်ဖြင့် ကွဲပြားနေချိန် ဖြစ်သည်။

ဖဆပလမှ ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ထုတ်ပယ်လိုက် သောအခါ ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့မှ ဗိုလ်သိန်းတန်က လည်း တပ်နီကို ခွဲထွက်ထူထောင်သည်။ တပ်နီမှာ

ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ထဲမှ စည်းရုံးထားသည့် ကွန်မြူနစ် များဖြစ်သည်။ ဗိုလ်သိန်းတန်က တပ်နီ၏ သေနာပတိ အဖြစ်ဆောင်ရွက်ပြီး ဗိုလ်အောင်မင်း(တောခို၊ အလင်း

ဝင်၊ သေဆုံး)က ဦးစီးအဖြစ် တာဝန်ယူသည်။ ဗိုလ် အောင်မင်းကို တပ်နီဗိုလ်ချုပ်ဟု ကွန်မြူနစ်ပါတီက နာမည်တပ်ပေးသည်။ တပ်နီသည် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်

ပါတီ၏ ခါးပိုက်ဆောင်တပ်ဖြစ်လာသည်။ တပ်မတော် အတွင်းတွင်လည်း ဖဆပလနှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ပဋိပက္ခဂယက်မှာ ပြင်းထန်စွာ ဂယက်ရိုက်လာသည်။

ကွန်မြူနစ်များနှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်များမှာ တဖြည်းဖြည်း ရန်စောင်လာကြသည်။ အပြန်အလှန် ဆန္ဒပြ ကန့်ကွက်ပွဲတွေ ကျင်းပလာကြသည်။ အချို့ နေရာများတွင်

လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှုများပါ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ပဲခူးနှင့် ဝေါတွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ပြင်းထန်ပြီး ဖျာပုံနှင့် ပျဉ်းမနားတွင် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ

ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ရခိုင်တွင်လည်း ဦးပညာသီဟ၏ ရခိုင်တိုင်း ဖဆပလနှင့် ဦးစိန္တာ၊ ဗုံပေါက်သာကျော်တို့လူစု သဘောထားကွဲလာသည်။ ဦးစိန္တာနှင့်

ဗုံပေါက်သာကျော်သည် လက်နက်ကိုင် ထကြွမှုများပြုလုပ်လာသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်တွင်

ပြည်သူ့ရဲဘော်များအား အောက်ပါအတိုင်း မိန့်ခွန်း မြွက်ကြားခဲ့သည်။

တိုင်းပြည်နှင့် လွတ်လပ်ရေးကို အလျင်လုပ်ရမယ်

ငါတို့ ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့အစည်းအဝေးကို အခုလို ရုတ်တရက်ချက်ချင်းခေါ်ရခြင်းဟာ ကွန်မြူနစ် ပါတီ သံယောဇဉ်မကင်းတဲ့ ရဲဘော်များတပ်ဖွဲ့မှ

ထွက်ခွာသွားခြင်းကို ရဲဘော်အပေါင်း ရှင်းလင်းသိရှိ ဖို့ကို ခေါ်ရခြင်းဖြစ်တယ်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ သံယောဇဉ် မကင်းဘဲ တပ်ဖွဲ့ကထွက်သွားတဲ့ ရဲဘော်များအတွက် အချို့

အချောင်သမား စားဖားသတင်းစာတစ်စောင် ကဖြစ်စေ၊ နောင် ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်အချို့နဲ့ မကင်း တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ချင်း ခင်လို့ မင်လို့ အားနာတဲ့ သတင်းစာ တစ်စောင်

နှစ်စောင်က ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့ နှစ်ခြမ်း ကွဲပြီလို့ ရေးသားကြတယ်။

ငါတို့ဆီမှာ စာတွေ

သူတို့ ဘာကြောင့် ထွက်သွားရသလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ငါတို့ဆီမှာ စာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီစာတွေထဲမှာတော့ စာလေးငါးခြောက်

ကြောင်းလောက်နဲ့ လူသုံးယောက် လက်မှတ်ထိုးထား တယ်။ သို့သော်လည်း သူတို့ သတင်းစာထဲထည့်တဲ့ ကြေညာချက်မှာ အကျယ်တဝင့် ဘာကြောင့်ထွက်ရ တယ်လို့

ရေးထားတယ်။ အဲဒီလိုရေးတဲ့အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တစ်ပိုဒ်စီ ရှင်းပြမယ်။ ရရှိထားတဲ့ အတွင်း စာတစ်စောင်ကိုတော့ ငါ မပြောတော့ဘူး။ ရှည်လည်း ရှည်၊

ပါဠိလေနဲ့ရေးထားတော့ နားလည်းလည်မှာ မဟုတ်ဘူး။

အိန္ဒိယနောက် လိုက်နေတယ်

တိုင်းပြည်ကြေညာချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ရှင်းရ မယ်ဆိုရင် ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူတို့ရေးနေကြတာ ကို ကြည့်ရတာ အိန္ဒိယပြည်က ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်

ကြီးများရဲ့ ညွန်ကြားချက်အရနဲ့ တူတယ်။ အိန္ဒိယပြည် ကွန်မြူနစ်တွေလုပ်တဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ပြောရရင် ဆိုဗီယက်ယူနီယံကတောင် မကြိုက်ဘူးဆိုသေးတယ်

ဆိုတာကို အတွင်းကျကျ သိရတယ်။

အိန္ဒိယလက်ယာသမားများ

အိန္ဒိယပြည်မှာ လက်ယာသမား ကြီးစိုးတဲ့ ကွန်ဂရက်အဖွဲ့ကြီးကို တစ်တိုင်းလုံးတစ်ပြည်လုံး ယုံကြည်အားကိုးတယ်ဆိုတာ ဘယ်မှာ ထင်ရှားသလဲ ဆိုရင်

ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထင်ရှားတယ်။ ကွန်ဂရက်မှ နေပြီး နောက်လိုက်လူထုရှိနေတယ်ဆိုတာ ထင်ရှား တယ်။ ယနေ့အထိ ဒီလူထုကို ထိန်းသိမ်းထားရလို့ ရတာဟာ

လူမျိုးရေးတရားနဲ့ကြည့်ရင် လူမျိုးရေးအဖွဲ့ အစည်းဖြစ်တယ်။ သို့သော်လည်း လက်ယာသမားများ လွှမ်းမိုးတဲ့ အဖွဲ့ဖြစ်တာမှန်တယ်။ အဲဒီကွန်ဂရက်အဖွဲ့ ကြီးမှာ

လူထုနောက်လိုက် ရှိတယ်ဆိုတာ ဘာကြောင့် လဲဆိုရင် ကွန်ဂရက်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်တဲ့ ဂန္ဒီ၊ နေရူး တို့ဟာ လူထုလုပ်ငန်းကို သစ္စာမဖောက်ဘဲ လုပ်တယ်။

သူတို့မှာလည်း အယူအဆသဘောကွဲလွဲမှု ရှိကြတယ်။ သို့သော် ဒီကွန်ဂရက်အဖွဲ့ကြီးကို တစ်မျိုးပေါင်းပြီး အမျိုးသားတပ်ပေါင်းစုအဖြစ် ဝင်လုပ်နေကြခြင်းပဲ။

အိန္ဒိယမှာ ထုတ်ပစ်တယ်

ဒီစစ်ကြီးအတွင်း အင်္ဂလိပ် အစိုးရနဲ့ ပူးပေါင်းရေး ကိစ္စဆို၍ နယ်ချဲ့စစ်ကြီးမှ ပြည်သူ့စစ်ကြီးအထိ ပြောင်းလဲသည်ဆိုပြီး စွပ်စွဲကြတယ်။ အဲဒါ ငါတို့နဲ့ မဆိုင်ဘူး။

နောက်ဆုံး ကွန်ဂရက်အဖွဲ့ကြီးမှာ ဆူပူ သောင်းကျန်းလာတော့ ကွန်မြူနစ်တွေ အကုန်ထုတ် ခံရတာပဲ။ ငါတို့ဆီမှာလည်း စတင်လုပ်ကိုင်တုန်းက ကွန်မြူနစ်၊

ဆိုရှယ်လစ်၊ ဗမာ့တပ်မတော်တို့ ပူးပေါင်း ခဲ့ကြတယ်။ နောက်မှပါဝင်လာတဲ့ လူကြီးတွေက သိပ် များတာမဟုတ်ဘူး။ အင်အားလည်း မတောင့်ဘူး။

သစ္စာဖောက်နေကြတယ်

အခု ကွန်မြူနစ်လက်ယာသမားများက လက်ဝဲ သမားတွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ လုပ်နေကြတယ်။ အဲဒီလို အခါမှာ အိန္ဒိယပြည်အခြေအနေမျိုးကို သူတို့က ပြော ဆိုတယ်။

သူတို့က အိန္ဒိယပြည်လို မထူးတဲ့အခြေအနေ ကို ဗမာပြည်ကယူပြီး အိန္ဒိယပြည်ကွန်မြူနစ် ပီစီဂျိုရှီ လမ်းညွှန်မှုကို လိုက်နေတယ်။ မရှိတဲ့အားကို ရှိလေ ဟန်

ပြောဆိုလုပ်ကိုင်နေကြတယ်။ သူတို့ဟာ တိုင်းပြည်အရေးတော်ပုံ၊ လွတ်လပ်ရေးအရေးတော်ပုံ တွေမှာ ကာယကံအားဖြင့် သစ္စာဖောက်နေတယ်။ သူတို့စကားတွေနဲ့

ပြောရရင် အိန္ဒိယအခြေအနေကို ဗမာပြည်ယူလာပြီးလုပ်နေတဲ့ဟာ ဗမာပြည်မှာရှိတဲ့ ဘဝနဲ့ ကင်းကွာပြီး ဗမာပြည်ဘဝ အသိဉာဏ်နဲ့ မလုပ်ကြတဲ့သဘောပဲ။ အဲဒါ

သူတို့ ကွန်မြူနစ်တွေ စကားနဲ့ အပြောပဲ။

ဖဆပလအကြောင်း

ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်ကြီးဟာ နယ်ချဲ့သမားကို အပြုတ်တိုက်ရေးမှာ စေ့စပ်ရေးလမ်း လိုက်တယ်ဆိုပြီး ပြောနေတယ်။ သို့သော်လည်း ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ကြီး ဟာ

မိမိမူလရည်ရွယ်ချက်အတိုင်း မဖျက်ဘဲ ဆောင်ရွက်နေတဲ့အတွက် လူထု ယခုတိုင်ရှိသေးတယ် ဆိုတာ အထင်အရှားပဲ။ နယ်ချဲ့သမားကို ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်က

မတိုက်ဘူးဆိုတာ မဟုတ်ဘူး။ စေ့စပ်ရေး လမ်းကိုလိုက်ရင် ကွန်မြူနစ်တွေက ဘာကြောင့် မတိုက် သလဲ။ ဒီစေ့စပ်ရေးနည်းလမ်းကို ဖဆပလက လိုက် သလား။

သို့မဟုတ် စီတန်းလမ်းလျှောက်တာကို အစိုးရ ထံ အမိန့်တောင်းခံရန်အတွက် ကွန်မြူနစ်ရဲ့ အကြံ ပေးချက်ပဲ။ ဒီစီတန်းလမ်းလျှောက်ရုံနဲ့ နယ်ချဲ့ တိုက်ဖျက်ရေးလို့

မယူဆနိုင်ဘူး။ အဖွဲ့ချုပ်ကြီးသည် အစိုးရအဖွဲ့ထဲ ပါဝင်ခြင်းသည် စေ့စပ်ရန်ခေါ်မလား။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ အထုတ်ခံရခြင်းကို ဘာကြောင့် မကန့်ကွက်သလဲ။

အဘယ့်ကြောင့် ရာထူးနှစ်နေရာ တောင်းသလဲမေးရင် ဘယ်လိုဖြေမလဲ။ ဘုရင်ခံ ထွက် ခိုင်းလို့ ထွက်ရတာကို ကျုပ်ထွက်လို၍ ထွက်တယ် ဆိုခြင်းဟာ ဘာသဘောလဲ။

အပြစ်တစ်ခုဖော်ခြင်း

မိမိတို့ လိုလားချက်များကို ဆောင်ရွက်သွားရာ၌ ရည်ရွယ်ချက်အားဖြင့် လမ်းလွဲလုပ်ခြင်းသည် လုပ် နည်းတစ်မျိုးသာ ဖြစ်တယ်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး

အေးချမ်းသာယာစွာ လုပ်ကိုင်ခြင်းသာ စေ့စပ်ရေး ဖြစ်တယ်။ ၎င်းလမ်းကို ကွန်မြူနစ်တို့သာ လိုက်နေခြင်း ဖြစ်တယ်။ တစ်ရံရောအခါက ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး

အဖွဲ့ချုပ်ကြီးကို ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များက ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးကို မတော်ဟုဆို၍ အဖြုတ်ခိုင်း ခြင်း မဟုတ်ပါလော။

သခင်စိုး ဘယ်လမ်းလဲ

ယခုအခါမှာ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံလေး များ မရှိဘူးလားဆိုတာကို ကွန်မြူနစ်တွေရေးပြီး သခင်စိုး ဝေဖန်ထားတာရှိတယ်။ ဒီလိုလမ်းတွေ လိုက်နေတာပဲ။

ကျုပ်တို့ဘက်မှာ တစ်ယောက်မှမရှိဘူး။ သူတို့ပဲလမ်းလွဲတွေလိုက်နေတယ်။ အေးချမ်းသာယာစွာ လွတ်လပ်ရေးရယူဖို့ကို မမှိတ်မသုန်ဆိုတာလည်း သူတို့ ပဲ။ ဖဆပလ

အဖွဲ့ချုပ်ဟာ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေးကို လုပ်နေတယ်။ လမ်းလွဲကို မလိုက်။ ကွန်မြူနစ်များသာ နယ်ချဲ့သမားနဲ့ပေါင်း၍ ဖဆပလကိုဆန့်ကျင်လုပ်ကိုင် နေတယ်။

လက်ကိုင်တုတ် မလုပ်နဲ့

ငါတို့ ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့သည် ဖဆပလ အဖွဲ့ ကြီးအား လမ်းမှန်လိုက်၍ ယုံကြည်စွာ အားပေး ထောက်ခံခြင်း ဖြစ်တယ်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီကောင်းစား ရေးအတွက်

လက်ကိုင်တုတ်လုပ်ခြင်းကို ငါတို့ မထောက်ခံနိုင်။ ငါတို့သည် လူထုတိုက်ပွဲများ၌ ပါဝင် ခဲ့တယ်။ ရှေ့တွင် ဆက်လက်ပါဝင်ရန် ဖြစ်တယ်။ ပါတီ တစ်ခုနာမည်ရဖို့ ငါတို့

အားမပေး။ ယခုလည်း အားမပေး။ နောက်လည်း အားမပေး။

အာဏာရှင် စွပ်စွဲ

ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို လာပြတာပဲ ရှိတယ်။ ထုတ်တဲ့ အမိန့်ညွှန်ကြားချက်ဟာ အမှုဆောင် နဲ့ ဗိုလ်မှူးအောင်ပဲ ရှိတယ်။ ထုတ်တဲ့အခါမယ် ကွန်မြူ

နစ်ကလူတွေနဲ့ပဲ တိုင်ပင်ပြီး ထုတ်တယ်။ တချို့ ညွှန် ကြားချက်တွေကို ကွန်မြူနစ်တွေက ဗဟိုကို အကြောင်း မကြားဘဲထုတ်လို့ နယ်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ စကားများ

ကြတယ်။ အဲဒီအတွက် နောက်ညွှန်ကြားချက်ထုတ်ရင် ငါ့ကို လာပြရမယ်ဆိုတာကို အာဏာရှင်လို့ စွပ်စွဲတာ။ မင်းတို့ပဲ စဉ်းစားကြ။

လောင်းရိပ်မိနေလို့

အခုထွက်သွားတဲ့ ရဲဘော်တွေဟာ ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင်တွေ လောင်းရိပ်မိနေတယ်။ ငါတို့က ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးကို အဓိကထား ဆောင်ရွက်တာ မှာ

သူတို့ဆွဲခေါ်ရာ မပါလို့ ထွက်သွားခြင်းသာ ဖြစ်ပါ တယ်။ ပြည်သူ့ရဲဘော် နှစ်ခြမ်းကွဲခြင်းမဟုတ်။ သူတို့ က ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့ကို ဖောက်ထွင်းဖို့လုပ်နေတာ ငါ့ထက်

ရဲဘော်များ ပိုသိပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်တာကို အချောင်သမား စားဖားကြီးသတင်းစာနဲ့ ကွန်မြူနစ် မကင်းတဲ့ သတင်းစာတွေကို ရဲဘော်များ ရှင်းရှင်း

လင်းလင်းနားလည်ဖို့ လိုတယ်။ အခု ခွဲထွက်သွားတဲ့ ရဲဘော်တွေထဲက တချို့ရဲဘော်တွေကို နှမြောပါတယ်။ သို့သော် မတတ်နိုင်ဘူး။ ရှေ့ကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက် ဖို့

အနယ်နယ် အရပ်ရပ် တပ်ဖွဲ့များမှ ကွန်မြူနစ် သံယောဇဉ်မကင်းသူများကို ဖယ်ရှား၍ ငါလုပ်စရာ ရှိတာကို ဆက်လုပ်ကိုင်ရမယ်။ မကြာခင် ပြန်လည်

ညွှန်ကြားချက်တစ်ရပ်ထုတ်ဖို့ စီစဉ်မယ်။ ကွန်မြူနစ် ကြေညာချက်တွေလည်း အကုန်လုံးရှင်းပြီ။ ကွန်မြူနစ် တွေက တစ်မူးဖိုးလုပ်ပြီး သုံးမတ်ဖိုးလောက် အသား

ယူချင်တာ။

ကွန်မြူနစ်ကို ငါလုပ်တယ်

ပြောစရာတွေကလည်း အများကြီး၊ ကုန်မှာလည်း မဟုတ်ဘူး၊ မှတ်ထားကြ။ ဒီကွန်မြူနစ်ပါတီ ကြီးပွား အောင် ငါလုပ်ပေးတာပါ။ နောက်ဆုံး သူတို့ကိုယ်သူတို့

သွေးနားထင်ရောက်ပြီး ထင်ရာလုပ်နေတယ်။ တော်လှန်ရေးကိစ္စမှာလည်း စီစဉ်ချက်တွေကို ထိရောက် အောင်မလုပ်ဘဲ အနုပဋိလောမသဘောအရ၊ ဘာအရ နဲ့

ပြောနေတယ်။ ဟိုတုန်းကသာ ကျကျနန ထိထိ ရောက်ရောက် လုပ်ကိုင်ရင် အခု တို့ဗမာပြည်ဟာ အင်ဒိုနီးရှားထက် သာမယ်မှတ်ထား။

သူတို့နှောင့်ယှက်လို့

သူတို့ နှောင့်ယှက်မှုကြောင့် လွတ်လပ်ရေးနှောင့် နှေးပြီးလာတယ်။ သူတို့ပါတီအရေး ပထမ၊ တိုင်းပြည် နဲ့ လွတ်လပ်ရေး ဒုတိယ လုပ်နေတယ်။ တို့က ဒါကို

မကြည့်နိုင်ဘူး။ တိုင်းပြည်နဲ့ လွတ်လပ်ရေးကို အရင် လုပ်ရမယ်။ ဟိန်းဟောက်နေလို့လည်း အလကားပဲ။ စီတန်းလမ်းလျှောက်ရုံနဲ့ မပြီးဘူး။ လူထုသွေးစည်းမှု

လုပ်ငန်းများနဲ့တကွ ဗဟိုဦးစီးအဖွဲ့ ကြေညာချက် အတိုင်း အစစအရာရာ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ရမယ်။ မြန်မာ ပြည်ဖွား တိုင်းရင်းသားများ စုပေါင်းမိအောင် လုပ်ရ မယ်။

အဲဒီအတွက် ငါတို့ရဲ့ ပြည်သူ့ရဲဘော်ယာဉ်ရထား ကြီးကို ခရီးဆုံးတိုင်မောင်းနှင်ပြီး ဗမာပြည်လွတ်လပ် သည်အထိ ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာ သစ္စာအဓိဌာန်ပြု ပြီး

ဆက်လက်ချီတက်ကြပါစို့။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပတ်သက်၍ များစွာ စိတ်ပျက်သွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ပြည်သူတို့အတွက် အားကိုး

အားထားရာဖြစ်မလာဘဲ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု၏ ဆူးငြောင့်ခလုတ်သဖွယ် ဖြစ်လာသောအခါ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် ပြတ်ပြတ်သားသား အရေးယူခဲ့ရခြင်း

ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဗိုလ်ချုပ်သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပတ်သက်၍ သဘောထားကြီးစွာထားခဲ့သည်။ အလံနီ ပါတီကို အလိုတော်ရိအစိုးရလက်ထက်က မတရား

အသင်းကြေညာထားခဲ့ရာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ကြိုးစားပေးသဖြင့် အလံနီပါတီသည် ပြန်လည်၍ တရားဝင်လာခဲ့သည်။

^[၃၈]

ဖဆပလ၏ တစ်နှစ်အတွင်း လွတ်လပ်ရေးနှင့် ကွန်မြူနစ်တို့၏ အဆုံးသတ်အာဏာသိမ်းရေး

ကိုသိန်းဖေ၏ခေါင်းဆောင်မှုကို ဖြုတ်ချခြင်း

ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ မြေအောက်ခေါင်းဆောင်မှု ကို စတင်ခဲ့သူမှာ သခင်စိုးဖြစ်သည်။ တရားဝင်မြေပေါ် ပါတီဘဝတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏

ခေါင်းဆောင်မှုမှာ သခင်စိုး၊ ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်သန်းထွန်းတို့လက်ထဲ တွင် ရှိခဲ့သည်။ သခင်စိုး အိမ်ထောင်ရေးပြဿနာ ရှုပ်ထွေးလာ

သောအခါ ပါတီဝင်အဖြစ်မှ ရပ်စဲခံရခြင်း ကြောင့် ခေါင်းဆောင်မှုကျဆင်းသွားသည်။ သခင်စိုး သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ခေါင်းဆောင်မှုကို

ပြန်မရနိုင် တော့သောအခါ အလံနီပါတီကို ခွဲထွက်ထူထောင် လိုက်သည်။

ထို့ကြောင့် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်မှုမှာ သခင်သန်းထွန်းနှင့် ကိုသိန်းဖေ၏ လက်ထဲတွင် ရှိနေလေသည်။

ဖဆပလနှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့ ကွဲခဲ့ကြပြီးနောက် တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဘရောက်ဒါဝါဒကို လှည့် မကြည့်တော့ဘဲ

အဆုံးသတ်အာဏာသိမ်းရေးလမ်းစဉ် ကိုသာကြွေးကြော်တော့သည်။ လက်နက်ကိုင်ထကြွမှု ကိုသာ အဓိကထားလာသည်။ ပျဉ်းမနားနှင့်

ရခိုင် လက်နက်ကိုင်ထကြွမှုများသည် တစ်ပြည်လုံးကို ပျံ့နှံ့ သွားပြီး အဆုံးသတ်အာဏာသိမ်းနိုင်မည်ဟု ထင်လာ ကြသည်။ အိန္ဒိယ

ကွန်မြူနစ်ပါတီကလည်း တေလင်္ဂန လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲမှ ပြည်လုံးကျွတ် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးသို့ တိုးချဲ့သွားရန် ချမှတ်

ထားလေရာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်လည်း အိန္ဒိယပါတီ၏ လမ်းစဉ်ကို ကူးယူတော့သည်။ တရုတ်ပြည်တွင်လည်း ယီနန်

အခြေခံစခန်းမှ ပြည်လုံးကျွတ်တော်လှန်ရေး ကြီးသို့ ကူးပြောင်းနိုင်ခဲ့လေရာ ကွန်မြူနစ်များကလည်း ပျဉ်းမနား အခြေခံစခန်းမှ

အပြီးသတ် အာဏာသိမ်း ရေးကို စိတ်ကူးယဉ်လာကြတော့သည်။

သို့သော် သခင်သန်းထွန်း၏ လက်နက်ကိုင် ဆူပူ အုံကြွရေးလမ်းစဉ်ကို မယုံကြည်ခဲ့သော သိန်းဖေမြင့် ၏ တော်လှန်ရေးကာလ

နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၂ဝ၂ နှင့် ၂ဝ၃ တွင် အောက်ပါ အတိုင်း တွေ့ရလေသည်။

ယင်းကဲ့သို့ ကာလ၊ ဒေသ၊ အခြေအနေ ခြားနား ခြင်းများကြောင့် တရုတ်ပုံတူကူးချပြီး ဗမာ့တော်လှန် ရေးကို မဆင်နွှဲအပ်ပေ။

ယီနန်ကို အခြေခံစခန်းလုပ် သလို

ပျဉ်းမနားကို အခြေခံစခန်းလုပ်ပြီး ပြည်လုံးကျွတ် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး တိုးချဲ့သွားရန်ဆိုသော လမ်းစဉ်မှာ မမှန်ချေ။

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလတွင် ဖဆပလ ကွန်မြူနစ် ကွဲပြီးသည့်နောက်ပိုင်းမှာ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် စက္ကူနီ

စာတမ်းလမ်းစဉ်နှင့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အခြေခံစခန်းများကို တိုးချဲ့သွားသော လမ်းစဉ်နှစ်ခုကြားတွင် ဟိုဘက်ယိမ်း သည်ဘက်ယိုင်

ဖြစ်နေခဲ့လေသည်။

သိန်းဖေသည် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အခြေခံစခန်းများကို တိုးချဲ့သွားခြင်းဖြင့် ပြည်လုံးကျွတ် တော်လှန်ရေးကြီးသို့ ရောက်မည်ဟူသော

လမ်းစဉ်ကို မယုံကြည်ပေ။

ကိုသိန်းဖေသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ မူလက ချမှတ် ထားခဲ့သော တစ်ဖက်က ကြားဖြတ်အစိုးရအာဏာကို အစွမ်းကုန်သုံး၊ တစ်ဖက်က

လူထုတိုက်ပွဲများနှင့် ဆက်စပ်ဖော်ပေးပြီး တကယ့် ယာယီအမျိုးသားအစိုးရ တည်ထောင်ရန်နှင့် အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် တိုင်းပြု

ပြည်ပြုလွှတ်တော်ခေါ်ရန်ဟူသော လမ်းစဉ်ကို လက်ခံ ထားသည်။ ဗြိတိသျှတို့က အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းမှသာ လူထုက လက်နက်ဖြင့်ခုခံရင်း

အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးစစ်ပွဲ အသွင်ပြောင်းရမည်ဟု ဆိုသည်။ ဖဆပလ-ကွန်မြူနစ် ကွဲပြီးနောက် ပထမဆုံးပြုလုပ်သော ဗဟို

ကော်မတီအစည်းအဝေးတွင် ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင် သန်းထွန်း သည် ဖဆပလ-ကွန်မြူနစ်ညီညွတ်ရေးကို

ဆွေးနွေးကြသေးသော်လည်း ဂိုဏ်းဂဏစွဲပြင်းထန် သည့် တောင်ငူ သခင်သိန်းဖေတို့လူစုက အပြင်း အထန်ကန့်ကွက်ကြသည်။

သခင်သန်းထွန်းသည် ဖဆပလနှင့် လမ်းခွဲ၍ လက်နက်ကိုင် ဆူပူအုံကြွရေးလမ်းစဉ်ကိုသာ လက်ခံ လိုက်သည်။ ကိုသိန်းဖေက

ဖဆပလ-ကွန်မြူနစ် ညီညွတ်ရေးဆောင်ပုဒ်ကို အဆိုပြုသောအခါ ကိုသိန်းဖေကို မပြတ်သားသူဟု ဝေဖန်ကြတော့သည်။ ကိုသိန်းဖေ

ရေးသားသည့် ဆောင်းပါးများတွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းဟု ရေးသားသည်ကို အပြစ်တင်ပြီး ဖက်ဆစ်အောင်ဆန်းဟု ရေးသားရန်

ဝေဖန်သူများပင် ရှိခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဗဟိုကော်မတီသည် ကို သိန်းဖေအား ပြီးခဲ့သောအမှားများတွင် တာဝန် အများဆုံးရှိသူ၊

ပြန်လည်တွေးတောရန်လိုသူ၊ ပြန်လည် လေ့လာရန်လိုသူအဖြစ် ဆုံးဖြတ်ကာ ရက်အကန့် အသတ်မရှိ ခွင့်ရက်ရှည်ယူရန်

စီရင်ချက်ချလိုက်တော့ သည်။ ကိုသိန်းဖေက အယူခံဝင်သောအခါ ခွင့်ခြောက် လယူရန် ပြင်ဆင်သတ်မှတ်သော်လည်း

ခွင့်စေ့လျှင် မည်သည့်တာဝန်ယူရန်ကိုကား နောက်မှ စဉ်းစားမည် ဟု ဆုံးဖြတ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ကိုသိန်းဖေသည်

ခွင့်ရက်စေ့သွားလျှင်လည်း ပါတီ၏ခေါင်းဆောင်မှုတွင် ပါဝင်နိုင်တော့မည် မဟုတ်ပေ။ သခင်သန်းထွန်းသည် ကိုသိန်းဖေ၏

ခေါင်းဆောင်မှုအား ဖြုတ်ချလိုက်ပြီးသည့် အချိန်မှစ၍ တစ်ဦးတည်းခေါင်းဆောင်အဖြစ် သေသည်အထိ ရပ်တည်သွားခဲ့သည်။

ကိုသိန်းဖေမှာလည်း ထိုအချိန်မှစ၍ ပါတီခေါင်းဆောင်မှုကို ပြန်လည် ချဉ်းကပ်နိုင်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

ဂျိုရှီ၏စာ

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက် နေ့စွဲဖြင့် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီမှ စာတမ်းရှည်ကြီးတစ်စောင် ပေးပို့လိုက်ရာ ထိုစာတမ်းအမည်မှာ

ဗမာပြည် ရဲဘော်များသို့ ဗြောင်ပေးစာ ဖြစ်သည်။ ထိုစာတမ်း သည် သခင်စိုးနှင့် အလံနီများအပါအဝင် မြန်မာ ကွန်မြူနစ်များအားလုံးကို

ရည်ညွှန်းထားပြီး ပါတီချင်း ပြန်ပေါင်းရန် ဝေဖန်ထားသည်။ ဖဆပလနှင့် ကွန်မြူ နစ်များ ညီညွှတ်ကြရန်လည်း လမ်းညွှန်ထားသည်။

ထိုစာတမ်းတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အတိတ်ကအမှား များကိုလည်း ဖော်ပြထားသည်။ ဆိုရှယ်လစ်(ပြည်သူ့ အရေးတော်ပုံပါတီ)နှင့်

ကွန်မြူနစ်ကွဲခြင်း၊ ဖဆပလ နှင့် ကွန်မြူနစ်ကွဲခြင်းတို့တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အမှား မကင်းကြောင်းလည်း ဝေဖန်ထားသည်။

ဗြိတိသျှ နယ်ချဲ့သည် ကြားဖြတ်အစိုးရအား အာဏာအချို့ ခွဲဝေပေးပြီး အခြေခံစခန်းနှင့် ဆူပူအုံကြွမှုများကို ထိန်းသိမ်းကာ လူထုကို

ဖိနှိပ်မည်ဟုလည်း သုံးသပ်ပြ ထားသည်။

ဂျိုရှီ၏ပေးစာတွင် သခင်စိုး၏ လူထုတိုက်ပွဲခေါ် ဆူပူအုံကြွမှုများကို များစွာ အထင်ကြီးနေသည်။ သခင်စိုး၏ ဂိုဏ်းဂဏဝါဒကိုလည်း

လျှော့၍တွက် သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကိုမူကား အလျှော့ပေး သမား၊ ဓနရှင်ခေါင်းဆောင်ဟု သတ်မှတ်ထားသည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်

အိန္ဒိယပြည် ကွန်မြူနစ် ပါတီ၏ လမ်းညွှန်ချက်ကို ချက်ချင်းလက်ခံလိုက်သည်။ ထို့နောက် အဆုံးသတ်အာဏာသိမ်းရေးအတွက်

ဖဆပလ၊ ကွန်မြူနစ်ညီညွတ်ကြဟူသော ကြွေးကြော် သံကို ချမှတ်လိုက်ကြသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ နှစ်ဆန်း တွင် ဖဆပလ၏ တစ်နှစ်အတွင်း

လွတ်လပ်ရေး ကြွေးကြော်သံ ထင်ရှားလာသောအခါ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကလည်း အားတက်သရော ထောက်ခံလိုက်သည်။

ဖဆပလ ကြားဖြတ်အစိုးရသည် သပိတ်အများ အပြားကို လှန်နိုင်ခဲ့သော်လည်း အခြေခံပြဿနာများကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

ယင်းအခြေခံပြဿနာများ မှာလည်း လွတ်လပ်ရေးမရမချင်း ဖြေရှင်းရန် မလွယ် ကူပေ။ ထို့ကြောင့် ဖဆပလသည် တစ်နှစ်အတွင်း

လွတ်လပ်ရေး ရရမည်ဟူသော ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ် လိုက်သည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်မတိုင် မီ အဖြေမရပါက အစိုးရအဖွဲ့ နုတ်ထွက်မည်ဟူ၍ လည်း ဗြိတိသျှတို့ထံ ရာဇသံပေးလိုက်သည်။

အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်

ဖဆပလ၏ တစ်နှစ်အတွင်း လွတ်လပ်ရေးပေးရန် ရာဇသံကြောင့် ဗြိတိသျှအစိုးရသည် မြန်မာ့လွတ်လပ် ရေးကို ဆွေးနွေးရန် ဖဆပလအား

ဖိတ်ခေါ်ရတော့ သည်။ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းကခေါင်းဆောင်ပြီး သခင်မြ၊ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ ဦးဘဘေ၊ သခင်ဗစိန်နှင့်

ဂဠုန်ဦးစော အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်များ ပါဝင်ကြသည်။ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ သည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ လန်ဒန်မြို့သို့

ထွက်ခွာသွားကြသည်။ မြန်မာကိုယ်စား လှယ်အဖွဲ့ လွတ်လပ်ရေး အရေးဆို၍ကောင်းစေရန် အတွက် ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်က အလုပ်သမားများ၏

အထွေထွေသပိတ်ကြီးကို ဆင်နွှဲလိုက်သည်။ ကွန်မြူနစ် တို့ကလည်း ဖဆပလ၏ အလုပ်သမားသပိတ်ကို ထောက်ခံပြီး ပါဝင်ဆင်နွှဲသည်။

ဆိုရှယ်လစ်နှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်တို့က ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၏ 'ရရင်ရ မရရင်ချ'ဟူသော ဆောင်ပုဒ် ကို ထောက်ခံပြီး လိုအပ်လျှင်

လက်နက်ကိုင်တော်လှန် ရေးဆင်နွှဲနိုင်ရန် အသင့်ပြင်ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်တို့ ကလည်း လိုက်လံထောက်ခံပြီး ပြင်ဆင်ကြသည်။ သခင်စိုးကမူ

လွတ်လပ်ရေးကို ဘိလပ်သွားတောင်း ခြင်းသည် အချောင်သမားလုပ်ငန်းဖြစ်သည်ဟု ဝေဖန်လိုက်သည်။ ဖေ-ပု-ရှိန်တို့၏ ဒိုင်အာခီ လွတ်လပ်

ရေးမျိုးသာ ရမည်ဟုလည်း ပြက်ရယ်ပြုသည်။

မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များသည် ဗြိတိသျှကိုယ်စား လှယ်များနှင့် ဆွေးနွေးပြီးနောက် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်တွင်

အောင်ဆန်း-အက်တလီ စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုလိုက်ကြသည်။ ယင်းစာချုပ်အရ မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံး ထား၍

တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခွင့်ရလာသည်။ လုံးဝလွတ်လပ်ရေးမရရှိသေး သော်လည်း တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲ

ကျင်းပပြီးသည်နှင့် ဥပဒေပြုကောင်စီကို ခန့်အပ်ပေး မည်ဖြစ်သည်။ ကြားဖြတ်အစိုးရသည်လည်း အိန္ဒိယ ပြည်၏ ကြားဖြတ်အစိုးရနှင့်တန်းတူရည်တူ

အခွင့် အရေးရလာသည်။ နိုင်ငံခြားရေးရာတွင် လန်ဒန်၌ ကိုယ်စားလှယ်ခန့်ထား၍ တစ်ဆင့်ခံဆက်သွယ်ရန်သာ အခွင့်အရေးရှိသေးသော်လည်း

ကမ္ဘာ့အသင်းအဖွဲ့ ဝင်ခွင့်ကိုမူ လွှတ်တော်ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း အင်္ဂလန် ဘုရင်က သဘောတူမည်ဟု ဆိုသည်။ ကာကွယ်ရေး တွင်လည်း

ဗမာ့တပ်မတော်ကို ကြားဖြတ်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ သွင်းပေးခဲ့သည်။ သို့သော် မြန်မာစစ်သေနာပတိမှာ အခြေအနေအရ မဟာမိတ်

တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှစစ်ဌာနချုပ်၏လက်အောက် တွင်သာ ရှိနေသေးသည်။

အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်သည် လုံးဝ လွတ်လပ်ရေးစာချုပ်မဟုတ်သေးသော်လည်း လွတ်လပ် ရေး၏ ရှေ့တော်ပြေးပင်ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေး

အတွက် ကြိုတင်၍ ခိုင်မာစွာ ပြင်ဆင်ခြင်းပင် ဖြစ် သည်။ အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်ကို လန်ဒန်မြို့ အမှတ် ၁ဝ၊ ဒေါင်းနင်းလမ်း၊

နန်းရင်းဝန်(ဝန်ကြီးချုပ်) ၏အိမ်တော်တွင် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက် တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးကြသည်။ သို့သော် သခင်ဗစိန် နှင့်

ဂဠုန်ဦးစောတို့သည် စာချုပ်ကို လက်မှတ်မထိုး ခဲ့ကြပေ။

စောဘဦးကြီးကလည်း စာချုပ်ကို လက်မခံ ခဲ့ပေ။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်လည်း နိုင်ငံခြား စစ်တပ်များ ထွက်ခွာပေးရေးနှင့် တိုင်းပြုပြည်ပြု

လွှတ်တော်သို့ အချုပ်အခြာအာဏာလွှဲပြောင်းပေးရေး တို့ကို ကြွေးကြော်ကာ အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ် ကို ဝေဖန်လာပြန်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းမှာမူ တောင်ပေါ်ဒေသ စည်းရုံးရေးကို အလေးထား၍ ဆောင်ရွက်နေရသည်။ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ လန်ဒန်သို့ သွားရောက်

ဆွေးနွေးစဉ်က ရှမ်းစော်ဘွားအချို့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ကို ရှမ်းကိုယ်စားလှယ်မဟုတ်ဟု ကန့်ကွက်ခဲ့သဖြင့် ဦးတင်အေး၊ ဦးဖေခင်၊

ဦးထွန်းမြင့်တို့ဦးစီး၍ လူထု အစည်းအဝေးခေါ်ကာ ရှမ်းပြည်ကိုယ်စားလှယ် ဖြစ်ကြောင်း ကြေးနန်း ပြန်ရိုက်ခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည်

ယင်းအချက်ကြောင့် တိုင်းရင်းသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေး အရေးကြီးပုံကို သတိပြုမိကာ တောင်ပေါ်ဒေသ စည်းရုံးရေးအဖြစ် လှည့်လည်၍

ဆောင်ရွက်ခဲ့ရသည်။

ပင်လုံစာချုပ်

မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုတွင် တိုင်းရင်း သားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးသည် အရေးကြီးကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ကောင်းစွာသဘောပေါက် ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့်လည်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို အထူးဦးစားပေး ၍ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့သည် တိုင်းရင်း

သားချင်းသွေးကွဲစေရန်အတွက် (Divide and Rule)ဟု ခေါ်သော သွေးခွဲစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ မြန်မာ ပြည်မနှင့် တောင်ပေါ်ဒေသများ၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှာ

မတူညီပေ။ အထူးသဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ပဒေသရာဇ် စနစ်ကို ဆက်လက်ခွင့်ပြုထားလေရာ ရှမ်းစော်ဘွား များသည် အခွင့်ထူးခံအုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားများဖြစ်

လာပြီး ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများမှာမူ ပြည်မနှင့်မတူဘဲ အသွင်သဏ္ဌာန် ကွာခြားနေရသည်။

တောင်တန်းဒေသများသည် ဘုရင်ခံ၏အုပ်ချုပ်မှု အောက်တွင် တိုက်ရိုက်တည်ရှိခဲ့သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာ စစ်ကြီးအပြီးတွင် ဗြိတိသျှအစိုးရကကျင့်သုံးသည့်

ဆင်းမလားစီမံကိန်း (ခေါ်) စက္ကူဖြူစာတမ်းအပိုင်း(၂) တွင် မြန်မာပြည်ကို နောက်ဆုံးအဆင့်အဖြစ် ဒိုမီနီယံ အုပ်ချုပ်ရေးပေးအပ်သောအခါ သီးသန့်ဒေသများဖြစ်

သည့် ရှမ်းပြည်နယ်များနှင့် လူနည်းစုများ နေထိုင်ရာ ဒေသများကို ဘုရင်ခံ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဆက်လက်ထားရှိရန် ရေးဆွဲထားသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရ သည်

နယ်ခြားဒေသအုပ်ချုပ်ရေးစည်းမျဉ်းဥပဒေဟု ခေါ်သော စီမံကိန်းတစ်ခုကိုလည်း ရေးဆွဲဖြန့်ချိခဲ့ သည်။ ယင်းစီမံကိန်းမှာ တောင်တန်းဒေသအတွက် သီးခြား

စက္ကူဖြူစာတမ်းပင် ဖြစ်သည်။ ၂

ဗြိတိသျှတို့၏ 'နယ်ခြားဒေသ အုပ်ချုပ်ရေး စည်းမျဉ်းဥပဒေ (၁၉၄၆)'သည် မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်မ နှင့် တောင်ပေါ်ဒေသများအား ခွဲခြားထားခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ထိုဥပဒေတွင် အကျုံးဝင်သော နယ်ပယ် ချင်းပင်လျှင် အခွင့်အရေးချင်းမတူဘဲ အပိုင်းနှစ်ပိုင်း ခွဲခြား၍ သတ်မှတ်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

အပိုင်း(၁)တွင် ပါဝင်သောနယ်မြေများ

(၁) ပူးပေါင်းထားသော ရှမ်းပြည်နယ်စု။

(၂) ပူးပေါင်းထားသော ရှမ်းပြည်နယ်စုမှအပ ဖြစ်သော ရှမ်းနယ်ပယ်များ။

(၃) ရခိုင်တောင်တန်းနယ်များ။

(၄) ချင်းတောင်ခရိုင်။

(၅) မြစ်ကြီးနား၊ ဗန်းမော်၊ ကသာခရိုင်များရှိ ကချင်တောင်တန်းနယ်များ။

(၆) ဆွန်ဓရနယ်မြေ။

(၇) တြိဂံနယ်မြေ။

(၈) အထက်ချင်းတွင်းခရိုင် မြောက်ပိုင်းရှိ ဟူးကောင်းတောင်ကြားနယ်။

(၉) သံလွင်ခရိုင်။

အပိုင်း(၂)တွင် ပါဝင်သော နယ်မြေများ

(၁) အပိုင်း(၁)တွင် မပါဝင်သော မြစ်ကြီးနား နှင့် ဗန်းမော်ခရိုင်။

(၂) အထက်ချင်းတွင်းခရိုင်အတွင်း ဟုမ္မလင်း ဆပ်ဒီဝီဇံပါဝင်သော ဒေသများနှင့် မော်လိုက်ဆပ်ဒီဝီဇံတွင် ယခင်က ပါဝင် သော ကျေးရွာအုပ်စုများ။

(၃) တောင်ငူခရိုင် အရှေ့ဘက်ခြမ်းနှင့် သထုံ ခရိုင် အပိုင်း(၂)နယ်ဟုခေါ်သော ကရင် တောင်တန်းနယ်များ၊ ကြာအင်းမြို့နယ်နှင့် ကော့ကရိတ်မြို့နယ်၊

မြဝတီတိုက်နယ်။

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့သည် ဖော်ပြပါနယ်မြေများ အား စော်ဘွား၊ နယ်စားပယ်စား စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုး ပေး၍ ခန့်ထားကာ ယင်းဒေသခံ အုပ်ချုပ်သူ

လူတန်းစားများမှတစ်ဆင့် မျက်နှာဖြူ နယ်ခြားဒေသ အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိများက အုပ်ချုပ်သောစနစ်ကို ကျင့်သုံးခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ရှမ်းစော်ဘွား၊ မြို့စား၊ ငွေခွန်မှူး၊

ကရင်နီစောဖျာ၊ ကချင်ဒူဝါ၊ ချင်းတောင် အုပ်ချောင်းအုပ်များက နယ်လူထုကို လူရိုင်းများအဖြစ် သဘောထားကာ 'ထုံးဓလေ့စည်းကမ်း' အမည်တပ်၍ လိုသလို

အုပ်ချုပ်ခြင်းကိုလည်း ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ မြန်မာ ပြည်မတွင် အုပ်ချုပ်ရေးပုံစံမှာ နယ်ချဲ့လက်အောက် ကျရောက်ခါစနှင့်စာလျှင် နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲများ၏ အခြေအနေအရ

တဖြည်းဖြည်း တိုးတက်ပြောင်းလဲ လာခဲ့သော်လည်း တောင်တန်းဒေသများမှာမူ မည်သို့ မျှ ထူးခြားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

သို့သော် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး အတွင်းတွင် တောင်တန်းဒေသများသည် နိုင်ငံရေး နိုးကြားလာကြ သည်။ ဘုရင်ခံသည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ နယ်ခြားဒေသ

အုပ်ချုပ်ရေးစည်းမျဉ်းဥပဒေကို ရှမ်းပြည်နယ် စော်ဘွားများက လက်ခံစေရန် ပင်လုံ၌ အစည်း အဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပစေခဲ့သည်။ သို့သော် ယင်း အစည်းအဝေးသို့

ဘုရင်ခံ မတက်ရောက်နိုင်သကဲ့သို့ နယ်ရှင်စော်ဘွားများကလည်း လက်ခံရန် ရက်ရွှေ့ဆိုင်း ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် 'တောင်တန်းသားများ စည်းလုံး

ညီညွတ်ရေးဦးစီးအဖွဲ့' (SCOUHP) ပေါ်ပေါက်လာ ပြီး ပြည်မအစိုးရနှင့် စင်ပြိုင်အစိုးရများသဖွယ် ဖြစ် လာသည်။ မည်သို့ပင် အခေါ်အဝေါ်ပြောင်းလဲစေ ကာမူ

တောင်တန်းဒေသများနှင့် မြန်မာပြည်မမှာ ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့၏ စနစ်တကျ ခွဲခြားအုပ်ချုပ်ခြင်း ကို ခံနေရသည်သာ ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံး ညီညွတ်ရေးအတွက် မနားမနေ စည်းရုံးခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ရခိုင်ခရီးစဉ်ကို စတင်သည်။

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းတို့တွင်လည်း ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့တွေ အလျှိုအလျှို ပေါ်လာသည်။ ဗိုလ်ဘရီက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ညွှန်ကြားချက်အရ

ကြိုးစားစည်းရုံးသဖြင့် ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂ဝ ရက်တွင် ရှမ်းပြည်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ ပေါ်ပေါက် လာတော့သည်။

ရှမ်းပြည်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့၏ အမှုဆောင်များ မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည် -

(၁) ဒေါက်တာ ခွန်သာအေး (ကွယ်လွန်) ဥက္ကဋ္ဌ

(၂) ဦးထွန်းမြင့် (ပါလီမန် အတွင်းဝန်ဟောင်း) အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး

(၃) ဦးဘအေး ဘဏ္ဍာရေးမှူး

(၄) ဦးစံဖေ (ကွယ်လွန်) ပြန်ကြားရေး

(၅) ဦးထွန်းဖေ စည်းရုံးရေး

(၆) ကိုအုန်းဖေ (လွိုင်လင်) အမှုဆောင်

(၇) ဗိုလ်ဘရီ ။

(၈) ကိုစံတင့် (စာရေးဆရာ စံတင့်၊ ရှမ်းပြည်) ။

(၉) ကိုလှမင်း (မိုးနဲ) ။

(၁ဝ) ကိုအေးမောင် (မိုးမိတ်) (ကွယ်လွန်) ။

(၁၁) ကိုသန်းဖေ (မိုးမိတ်) (ကွယ်လွန်) ။

(၁၂) ကိုထွန်းဦး (သီပေါ) (ကွယ်လွန်) ။

ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသော ပြည်သူ့ ရဲဘော်များနှင့် ရှမ်းပြည်လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့ဝင်များ သည် များစွာ ဖိနှိပ်ခံခဲ့ကြရသည်။ ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့ သည်

ပဒေသရာဇ်များမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံရေးအမြင် တိုးတက်သော မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ရှမ်းပဒေသရာဇ်များ သည်လည်း

မိမိတို့၏ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်မည် စိုးသဖြင့် ရှမ်းမျိုးချစ်များအပေါ် ရက်စက်စွာ ဖိနှိပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့ကြရသည်။ ပဒေသရာဇ်တို့သည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်

ပင်လုံကွန်ဖရင့်တွင် 'စဝ်ဖကောင်စီ' ကို ဖွဲ့စည်းပြီး ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ်၏ လက်ဝေခံပဒေသရာဇ်စနစ်ကို ကျားကန်ထားကြသည်။ ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိ

များနှင့် စော်ဘွားများသည် အစည်းအဝေးများ၊ ကွန်ဖရင့်များကို လျှို့ဝှက်၍တစ်မျိုး၊ ဗြောင်ကျကျ တစ်မျိုး ကျင်းပကာ ရှမ်းပြည်နယ်အား ကြိုးကိုင်ရန်

ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။

သို့နှင့် ရှမ်းပြည်စော်ဘွားအများစု သည် ယင်းတို့၏ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားဖြစ်သော ပဒေ သရာဇ်စနစ်ကို ကာကွယ်ရင်းမှ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်း မှုကိုပါ

နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးသူများ ဖြစ်လာကြရသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် လွတ်လပ်ရေးကိစ္စ ဆွေးနွေးဖို့ လန်ဒန်သို့မသွားမီတွင် အရေးအကြီးဆုံး နှင့် အဓိကကျသော တောင်တန်းဒေသဖြစ်သည့်

ရှမ်းပြည်သို့သွားရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ယင်းအခြေအနေ တွင် ရှမ်းစော်ဘွားများမှာ ရှမ်းလူထု၏အာဏာရှင် ခေါင်းဆောင်များဖြစ်နေလေရာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည်

စော်ဘွားများနှင့်ပင် ညှိနှိုင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်တွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း တောင်ကြီးသို့ရောက်လာသည်။ ဗိုလ်ချုပ်

အောင်ဆန်းနှင့်အတူ ဇနီး ဒေါ်ခင်ကြည်၊ အပါးတော် မြဲ ဗိုလ်ထွန်းလှ(တက္ကသိုလ်နေဝင်း)၊ သတင်းစာဆရာ ဦးပုကလေးနှင့် ဗိုလ်မင်းလွင်တို့လည်း ပါလာကြသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်အဖွဲ့အား တောင်ကြီးမြို့တွင် ရှမ်းပြည်သူများက ဝက်ဝက်ကွဲကြိုဆိုကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ် သည် ကရင်နီနယ်သို့ ချက်ချင်းခရီးဆက်ပြီး လွိုင်ကော်

သို့သွားသည်။ လွိုင်ကော်ဓမ္မာရုံတွင် တရားပွဲကျင်းပရာ ဗိုလ်ချုပ်က နယ်ခြားဝန်ထောက် စတီဗင်ဆင်ကို မြန်မာ နှင့်တောင်တန်းဒေသလူမျိုးများအား သွေးခွဲပုံကို

ဟောပြောပြီး လွတ်လပ်ရေးအတွက် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရန် ဖိတ်ခေါ်လိုက်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လွိုင်ကော်သို့ ရောက်နေ ချိန်တွင် သတ္တုတွင်းဌာန ဝန်ကြီးဖြစ်သူ စောဘဦးကြီး သည်လည်း တောင်ငူလမ်းအတိုင်း လွိုင်ကော်သို့ ရောက်လာပြီး

တရားပွဲကို တက်လာသည်။ မော်ချီး သတ္တုတွင်းအလုပ်သမားတစ်ဦးက ကရင်နှင့် ဂေါ်ရခါး တို့ သွေးခွဲကြပုံကို တိုင်ကြားရာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း က စောဘဦးကြီးကို

ရှင်းလင်းခိုင်းခဲ့သည်။ သို့သော် စောဘဦးကြီးမှာ ကရင်များ အင်္ဂလန်တွင် ပညာသင် ကြပုံကိုသာ ဟောပြောသွားပြီး ဝေ့လည်ကြောင်ပတ် ဖြေကြားခဲ့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တောင်ကြီးမြို့သို့ စုဝေး ရောက်ရှိနေကြသော စော်ဘွားများနှင့် ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၅ ရက် တွင် ညောင်ရွှေဟော် ၌

စည်းဝေးပွဲကျင်းပသည်။ တစ်စုံတစ်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်မချနိုင်သော ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် ညောင်ရွှေစော်ဘွားကြီး စဝ်ရွှေသိုက် နှင့်အတူ ညောင်ရွှေမြို့သို့သွားရန်

စော်ဘွားများနှင့် ဆွေးနွေးရပြန်သည်။ ညောင်ရွှေမြို့မှာ နယ်ရှင်များ အစည်းအရုံး (ခေါ်) စဝ်ဖကောင်စီ ရုံးစိုက်ရာလည်း ဖြစ်သည်။

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၆ ရက်တွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် ညောင်ရွှေလူထုကို တရားဟော ပြီးနောက် စဝ်ရွှေသိုက်ထံမှ တစ်စုံတစ်ရာအဖြေမရဘဲ

ပြန်သွားခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြန်သွားပြီး နောက် စဝ်ရွှေသိုက်သည် တောင်ကြီးမြို့ရှိ ညောင်ရွှေ ဟော်ကြီးတွင် ပြည်သူ့ရဲဘော်နှင့် ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ် ဝင်

ရှမ်းပြည်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ကိုပါ ဖိတ်ခေါ်ရှင်းလင်း ပွဲလုပ်သည်။ ရှင်းလင်းပွဲ၏ အဓိကအချက်မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

(၁) ရှမ်းပြည်သည် အင်္ဂလိပ်လက်အောက်တွင် ဒိုမီနီယံအဖြစ် သီးခြားနေရေး။

(၂) စော်ဘွားနှင့် လူထု အညီအမျှ ကောင်စီ ဖွဲ့စည်း၍ ထိုကောင်စီက ရှမ်းပြည်အစိုးရ ကို ဖွဲ့စည်းရေး။

(၃) တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယိုးဒယားနိုင်ငံများနှင့် မဟာ မိတ်ဖွဲ့ရေး။

ထို့နောက် စဝ်ရွှေသိုက်သည် ကြေညာချက် စာတမ်းတစ်စောင်ကို ရိုက်နှိပ်ထုတ်ပြန်ရာ အောက်ပါ အချက်များ ပါဝင်သည်။

(၁) ရှမ်းပြည်ကို မြန်မာပြည်နှင့် တန်းတူ တစ်ချိန်တည်း လွတ်လပ်ရေးပေးရန်။

(၂) ရှမ်းပြည်ကို ဗြိတိသျှအင်ပါယာအတွင်း သီးခြားဒိုမီနီယံအဆင့်အတန်းပေးရန်။

(၃) စော်ဘွားနှင့် လူထု အညီအမျှပူးပေါင်းပြီး ရှမ်းပြည်လွှတ်တော်ဖွဲ့စည်းရန်။

(၄) ကုလသမဂ္ဂဝင်ရန်၊ ရှမ်းတပ်မတော်ဖွဲ့ရန်။

အမှန်စင်စစ် ရှမ်းစော်ဘွားများသည် ရှမ်းပြည် လူထု၏ ကိုယ်စားလှယ်များ မဟုတ်ကြပေ။ ရှမ်း စော်ဘွားများမှာ ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့၏ လက်ပါးစေ

ပဒေသရာဇ်များသာ ဖြစ်နေသည်။ ယင်းတို့၏ ဖိနှိပ်မှု ကြောင့် ရှမ်းပြည်တွင် လူထုကိုယ်စားလှယ်များ ပေါ်ပေါက်ရန်လည်း အခွင့်အလမ်းနည်းပါးလျက် ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလအတွင်း လန်ဒန်မြို့၌ နန်းရင်းဝန် အက်တလီနှင့် လွတ်လပ်ရေးဆွေးနွေးသောအခါ

တောင်တန်းဒေသနှင့် ပတ်သက်၍ များစွာ အခွင့် အရေးနည်းပါးခဲ့ရသည်။ သို့သော် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည် မြန်မာပြည်မနှင့် တောင်တန်းဒေသ၊ ကရင်နီ

ဒေသများပါ တစ်ပြည်လုံး လွတ်လပ်ရေးကိုသာ အကြိတ်အနယ်တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ထိုအချိန်တွင် ပဒေသရာဇ်ရှမ်းပြည်နယ် စဝ်ဖ များကောင်စီအမှုဆောင်အဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ ခွန်ပန်းစိန် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် ကြေးနန်းနှစ်စောင်

ရောက်လာခဲ့သည်။ ပထမကြေးနန်းတွင် ရှမ်းပြည်နယ် ၏နောက်ခံသမိုင်းနှင့် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးအခြေအနေ စသည်တို့ကို ဖော်ပြ၍ ရှမ်းပြည်နယ်များသည် မြန်မာ

ပြည်မနှင့် ပူးပေါင်းရန် အချိန်မကျသေးကြောင်း၊ ဆက်စပ်လျက်ရှိသော လွတ်လပ်သော မြန်မာပြည်မ နှင့် ဆက်ဆံရန် နေသားတကျ မရှိသေးကြောင်း စသည် တို့ကို

ရေးသားထားသည်။ ထို့နောက် ပဒေသရာဇ် ကောင်စီကို အာဏာတိုးမြှင့်ပေးရန်၊ ဘဏ္ဍာရေးကို ပဒေသရာဇ်ကောင်စီ (စဝ်ဖကောင်စီ) သို့ လွှဲပေးရန်၊

ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးပေးရန်၊ ဓနသဟာယနိုင်ငံ အခွင့် အရေးမျိုးပေးရန် အချက်များကို တောင်းဆိုထားသည်။ မြန်မာပြည်မှ အချိန်မရွေး ခွဲထွက်ခွင့်ကိုလည်းပေးရန်

ဖော်ပြထားသည်။

ဒုတိယစာတွင် မြန်မာပြည်မနှင့် ပေါင်းစည်းရေး ကို ကန့်ကွက်ပြီး 'ရှမ်းနယ်ပယ်များပြည်ထောင်စု' ထူထောင်ရန် ထပ်မံ၍ အရေးဆိုထားသည်။ လက်ရှိ

ပဒေသရာဇ်စနစ် အုပ်ချုပ်ရေးကိုလည်း အောက်ပါ အတိုင်း ဖော်ပြ၍ အကောင်းဆုံးဖြစ်ကြောင်း အရေး ဆိုထားသည် -

ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် အစဉ်အလာရှိခဲ့သော ကျွနု်ပ်တို့ နယ်ပယ်အများ ဖွဲ့စည်းပုံစနစ်သည် အချိန်ကာလ၏ အစမ်းအသပ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး

ဖြစ်သည်နှင့်အညီ ကျွနု်ပ်တို့ တိုင်းပြည်အတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်ဟု ယူဆဆဲပင်ဖြစ် သည်။

စာနှစ်စောင်စလုံးကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၆ ရက် ရက်စွဲတပ်ပြီး သီပေါမြို့ဟု လက်မှတ်ရေးထိုး ထားသည်။ သို့သော် အမှန်တကယ်ပေးပို့သည်မှာ သိန္နီမှဖြစ်ပြီး

ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက် ရက်စွဲဖြင့် ဘုရင့် အစိုးရထံပေးပို့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းစာနှစ်စောင်သည် အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ် ချုပ်ဆိုရေးကို ပိတ်ပင်

တားဆီးခြင်းဖြစ်ကြောင်း များစွာထင်ရှားသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်တွင် မျက်နှာဖြူ အရေးပိုင် မစ္စတာဘရစ်ကီ (Brickey, ICS) ဦးဆောင်သော

စစ်ပုလိပ်များသည် တောင်ကြီးမြို့ လမ်းမတော်ရှိ ရှမ်းပြည်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ဌာနချုပ်ကို ဝိုင်းဝန်း၍ ကိုအုန်းဖေ(လွယ်လင်)နှင့် ဗိုလ်ဘရီတို့ကို ဖမ်းတော့ သည်။

ခရိုင်ရဲဝန်ကိုယ်တိုင်ဦးစီးသည့် ပုလိပ်များက လည်း ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့ရုံးကို ဝိုင်း၍ ကိုဘဌေး၊ ကိုအုန်းဖေ(တောင်ကြီး)၊ ကိုညွန့်မောင်နှင့် ကိုဘအောင် တို့ကို

ဖမ်းဆီးလိုက်သည်။ ကိုစံဝင်းနှင့် ကိုသောင်းဖေ ကိုလည်း ဖမ်း၍ တောင်ကြီးအချုပ်တွင် ထည့်သည်။ ကလောတွင်လည်း ပြည်သူ့ရဲဘော်မှ ကိုတောက်ထွန်း နှင့်

ကိုအောင်မြဒင်တို့ကို ဖမ်း၍ အချုပ်တွင် ထည့် သည်။ ကိုစံတင့်မှာမူ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားသည်။

ထိုသို့ တိုးတက်သောခေါင်းဆောင်များ အဖမ်းခံ ရသည်နှင့် လူဦးရေခြောက်ထောင်ရှိသော တောင်ကြီး မြို့တွင် လူနှစ်ထောင်ခန့်မှာ နာရီပိုင်းအတွင်း စုဝေး၍

ဆန္ဒပြပွဲကြီး ကျင်းပတော့သည်။ အရေးပိုင်ဘရစ်ကီ၏ ရုံးကို ဝိုင်း၍ ဖမ်းထားသောရဲဘော်များ လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုကြသည်။ ဦးဖေခင်(အငြိမ်းစား သံအမတ်

ကြီး)က ရန်ကုန်ရှိ ဖဆပလ ရုံးချုပ်နှင့် နန်းရင်းဝန် အက်တလီထံသို့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကိုသာ ထောက်ခံ တယ်ဟု ကြေးနန်းပို့လိုက်သည်။ စော်ဘွားများ၏

နှောင့်ယှက်စာနှစ်စောင်ကြောင့် အကြံအိုက်နေသော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ရှမ်းလူထုတစ်ရပ်လုံး မိမိ ဘက်တွင်ရှိကြောင်း သိသဖြင့် အတန်ငယ် စိတ်အေး

သွားရသည်။ အဖမ်းခံရသော ခေါင်းဆောင်များမှာ ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်ဝင် ရှမ်းပြည်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ နှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော် ခေါင်းဆောင်များဖြစ်သည်။ ထို

ခေါင်းဆောင်များသည် ပင်လုံစာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီး နှစ်ရက် အကြာတွင်မှ ပြန်လည်လွှတ်ပေးသဖြင့် လွတ်မြောက် ကြရလေသည်။

မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ် သည် ရှမ်းစော်ဘွားများ၏ နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးမှုများ ကြားမှ အောင်မြင်စွာ ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့သည်။ စာချုပ်တွင်

နယ်ခြားဒေသများနှင့် ပတ်သက်၍ ပင်လုံကွန်ဖရင့် ကျင်းပပြီး နယ်ခြားဒေသ လူထု၏ ဆန္ဒအတိုင်း ဆောင်ရွက်ရန် နှစ်ဖက်သဘောတူထားသည်။ စင်စစ်

ဗြိတိသျှဘုရင်ခံများနှင့် စော်ဘွားများသည် ပင်လုံ ကွန်ဖရင့်ကို ကျင်းပ၍ နယ်ခြားဒေသအုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေ အတည်ပြုရေး ဆောင်ရွက်ရန် စီစဉ်ပြီးသား

ဖြစ်နေသည်။

ပင်လုံကွန်ဖရင့်တွင် ဗြိတိသျှနှင့် ရှမ်း ပဒေသရာဇ်များသည် မြန်မာတစ်ပြည်လုံး လွတ်လပ် ရေးကို ပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်း ဆောင်ရွက်ရန်

ညှိနှိုင်းပြီးဖြစ်နေသည်။ ထို့ကြောင့်လည်း အောင်ဆန်း- အက်တလီစာချုပ်တွင် ပင်လုံကွန်ဖရင့်၏ သဘော အတိုင်း ဖြစ်စေရမည်ဟု အတိအလင်း ထည့်သွင်း

ချုပ်ဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက် ရှမ်းပြည် မြောက်ပိုင်း ကွတ်ခိုင်မြို့အနီးနှင့် နမ့်ဖတ်ကာ အလယ် တန်းကျောင်းတွင် ကချင်ခေါင်းဆောင်များ ဆွေးနွေး ကြသည်။

ကချင်ခေါင်းဆောင်များသည် သိန္နီစော်ဘွား နှင့်လည်း ဆွေးနွေးကြသည်။ အင်္ဂလိပ် အရာရှိများနှင့် လည်း ဆွေးနွေးကြသည်။ ထို့နောက် လွတ်လပ်သော သီးခြား

ကချင်ပြည်နယ်ရရှိရေး၊ ခွဲထွက်လိုက ခွဲထွက် ပိုင်ခွင့်ရှိရေး စသည့်အချက်များပါသော ဆုံးဖြတ်ချက် များကိုချကာ ပင်လုံသို့ ထွက်ခွာသွားကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်

အောင်ဆန်းသည် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်တွင် လန်ဒန် မှ ရန်ကုန်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာသည်။ ဖေဖော် ဝါရီလ ၃ ရက်တွင် ရှမ်းကိုယ်စားလှယ်အချို့၏ ပဏာမ

အစည်းအဝေးကို စတင်ကျင်းပရာ သဘာပတိအဖြစ် တောင်ပိုင်းစော်ဘွားကြီး ခွန်ပန်းစိန်က ဆောင်ရွက် သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်တွင် ကချင်ကိုယ်စား လှယ်နှင့်

ရှမ်းကိုယ်စားလှယ်များ ပူးပေါင်း၍ အစည်း အဝေးတစ်ရပ်ကျင်းပကာ သီးခြားပြည်နယ်ရရှိရေး၊ ခွဲထွက်ခွင့်ရရှိရေးတို့ကို ဆုံးဖြတ်သည်။ အောင်ဆန်း- အက်တလီ

စာချုပ်ကိုလည်း အောက်ပါအတိုင်း သဘောထားသည် -

မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များနှင့်ဗြိတိသျှ အစိုးရ တို့၏ သဘောတူညီသော အကြောင်းအရာကိစ္စ အချက်အလက်များသည် ရှမ်းနှင့် ကချင်များသို့

ပတ်သက်ခြင်းမရှိစေရ။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးသော အခါ ခွဲထွက်လိုက ခွဲထွက်ခွင့်ရှိရမည်။

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့သမားများနှင့် စော်ဘွားများသည် ပင်လုံကွန်ဖရင့်တွင် ယင်းတို့ ရည်မှန်းသည့်အတိုင်း ဖြစ်လာစေရန် ကချင်များကို စည်းရုံးထားသည့်အပြင်

ပဒေသရာဇ်ဆန့်ကျင်ရေးသမားများ၊ နိုင်ငံရေးသမား များနှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်ခေါင်းဆောင်များကိုလည်း ကွန်ဖရင့်သို့ မတက်ရောက်နိုင်ရန် ဖမ်းဆီး၍ အကျဉ်း

ချထားပေပြီ။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း အမှူးပြုသော ဆာမောင်ကြီး၊ ဦးတင်ထွဋ်၊

ဦးအောင်ဇံဝေ၊ ဗိုလ်ခင်မောင်ကလေး၊ သခင်ဝတင်၊ ဗိုလ်မှူးအောင်၊ ဗိုလ်မင်းလွင်၊ ဦးကိုကိုလေး၊ မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်၊ ဒေါက်တာ စိန်မြမောင်၊ ဗိုလ်သိမ်းဆွေ၊

ဦးတင်ညွန့်၊ ဦးမောင်မောင် စသော မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များသည် လည်းကောင်း တက်ရောက်ခဲ့ကြသလို၊ ဗြိတိသျှတို့ဘက်မှ ဒိုမီနီယန်အတွင်း ဝန်ကလေး ဘော့တွမ်လေ၊

မစ္စတာ လက်ဝဒ်ခ်ျ (Mr. W.B.T.Leduidge)၊ ဇွန်လေဒင် အမှူးသော အရာရှိကြီးများနှင့် တောင်တန်းဒေသ မင်းကြီး မစ္စတာ

စတီဗင်ဆင်တို့လည်းတက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။^[၃၉]^[၄၀]^[၄၁] ^[၄၂]

ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်တွင် ချင်းကိုယ်စားလှယ် များ ပင်လုံသို့ ဆိုက်ရောက်လာပြန်သည်။ ကရင်နီ ကိုယ်စားလှယ်များမှာမူ လေ့လာသူအဖြစ်သာ တက်

ရောက်လာကြသည်။ ကေအင်န်ယူကိုယ်စားလှယ် များဖြစ်သော ဖဒိုဗရီကျော်၊ ဦးလှဖေ၊ (နောင် ပအို့ဝ် ခေါင်းဆောင်)၊ စောခံကောနှင့် ဦးချစ်တီးတို့လည်း

လေ့လာသူများအဖြစ် တက်ရောက်လာသည်။ ရှမ်း စော်ဘွားများ၊ ကရင်နီစောဖျာများ၊ ကချင်ဒူဝါများ၊ ချင်းတောင်အုပ်များသာမကဘဲ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊

အလံနီပါတီနှင့် မျိုးချစ်ပါတီမှပုဂ္ဂိုလ်များလည်း စုံညီ စွာ တက်ရောက်လာကြသည်။ ဗြိတိသျှကိုယ်စားလှယ် များမှာ ဒိုမီနီယံဆိုင်ရာအတွင်းဝန် အာသာဘော်တွမ် လေ

(A.G. Bottom Ley) ဖြစ်သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်တွင် ချင်းကိုယ်စားလှယ်များသည် ရှမ်းနှင့် ကချင်တို့၏သဘောတူညီချက်တွင် ချင်းနှင့်သက်ဆိုင် သော

အချက်သုံးချက်ဖြည့်စွက်၍ သဘောတူလက်မှတ် ရေးထိုးလိုက်ကြပြန်သည်။

ထို့နောက် တောင်တန်းသားများ စည်းလုံးညီညွတ် ရေးဦးစီးအဖွဲ့ (Supreme Council Of United Hill Peoples, SCOUHP)ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ရာ

ဥက္ကဋ္ဌ မှာ ညောင်ရွှေစော်ဘွားကြီး စဝ်ရွှေသိုက်ဖြစ်သည်။ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဆမားဒူဝါဆင်ဝါးနောင်ဖြစ်ပြီး ရှမ်း၊ ကချင်၊ ချင်းကိုယ်စားလှယ် စုစုပေါင်း ၁၈ ဦး ပါဝင်

သည်။ ထိုအတောအတွင်း အင်္ဂလိပ် ဘုရင်ခံနှင့် စော်ဘွားများသည် ညှိနှိုင်း၍မရသည့်အချက်များလည်း တွေ့နေရသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်တွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် ရန်ကုန်မှ ထွက်လာသည်။ ဗိုလ်ချုပ် နှင့်အတူ ဝန်ကြီး ဦးအောင်ဇံဝေ၊ ဗိုလ်ခင်မောင်ကလေး၊

ဦးဖေခင်နှင့် ဗိုလ်ထွန်းလှတို့ ပါလာသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်အဖွဲ့သည် မဂင်္လာဒုံ လေယာဉ်ကွင်းမှ လေကြောင်းခရီးဖြင့် မိတ္ထီလာသို့ သွားရသည်။ မိတ္ထီလာမှတစ်ဆင့် ပင်လုံသို့ ခရီးဆက် သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ပင်လုံသို့ ခရီး ရောက်မဆိုက်ပင် တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များနှင့် အကြိတ်အနယ် စတင်ဆွေးနွေးတော့သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊

ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်တွင် ပင်လုံကွန်ဖရင့် (ညီလာခံ)သို့ သပိတ်မှောက်ကျောင်းသားများ ရောက် လာသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ၉ ရက်တွင်

ကျောင်းသားများနှင့် ရင်းနှီးစွာ ဆွေးနွေးသည်။ ထို့နောက် အစည်းအဝေး စတင်ကျင်းပတော့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် တောင်ပေါ်သားများ ညီညွတ်ရေးဦးစီးအဖွဲ့၏ ကိုယ်စားလှယ်များဖြစ်သော မိုင်းပွန်စော်ဘွား စဝ်စံထွန်း၊ ဦးကြာပု၊ ဆမားဒူဝါ

ဆင်ဝါးနောင်၊ ဒူဝါဇော်လွန်း၊ ဦးလွှာမှုံနှင့် ဦးသောင် ဇာခုတ်တို့ ပါဝင်သောအဖွဲ့နှင့် ဆွေးနွေးရသည်။ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့မှာ နယ်ရှင်စော်ဘွားများ၏

ဆုံးဖြတ်ချက်များကို မပြင်နိုင်သဖြင့် အခက်အခဲဖြစ် နေသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ဝ ရက်တွင် ဘော်တွမ်လေ၊ ဝန်ကြီးဦးတင်ထွဋ်၊ ဝန်ကြီး ဆာဂျေအေမောင်ကြီးတို့

တက်ရောက်လာကြသည်။ အမေရိကန် ကောင်စစ် ဝန်ချုပ် မစ္စတာပတ်ကက်(Peckard)လည်း ရောက် လာသည်။ ပင်လုံဆွေးနွေးပွဲတွင် အဓိကအဟန့်အတား

ဖြစ်နေသည်မှာ ရှမ်းစော်ဘွားများက ကမကထပြုလုပ် ၍ ကချင်နှင့် ချင်းကိုယ်စားလှယ်များကပါ ကြိုတင် ဆုံးဖြတ်ထားသောအချက်များပင် ဖြစ်သည်။ ရှမ်း၊ ကချင်၊

ချင်း ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့၏ အချို့တောင်းဆို ချက်များကို ဗိုလ်ချုပ်အနေနှင့် မလိုက်လျောနိုင်ပေ။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဆွေးနွေးပွဲကို ရပ်ဆိုင်း၍ ရန်ကုန်ပြန်ရန်

ဆုံးဖြတ်လိုက်ရာ ချင်းခေါင်းဆောင် ဦးဝမ်ကိုဟောက ချက်ချင်းပင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် လာသည်။ မိုင်းပွန်စော်ဘွားကြီး စဝ်စံထွန်းသည်လည်း ဗိုလ်ချုပ်ဘက်

ပါလာသည်။

ပင်လုံကွန်ဖရင့်သည် မပြေမလည်ဖြစ်နေဆဲတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ အသက်အန္တရာယ်လုံခြုံရေး အတွက် စောင့်ရှောက်နေသည့် ပြည်သူ့ရဲဘော် တာဝန်

ကျတစ်ဦးအား ညောင်ရွှေစော်ဘွားကြီး၏ အမှုထမ်း ဖြစ်သူ အယ်နီငရဲမင်းက ရိုက်လိုက်သဖြင့် အခြေအနေ ပိုမိုတင်းမာလာသည်။ စော်ဘွားကြီးက အယ်နီငရဲမင်း ကို

ချက်ချင်းအရေးယူသကဲ့သို့ ပြည်သူ့ရဲဘော်များက လည်း ပဋိပက္ခမပြန့်ပွားအောင် ထိန်းခဲ့ကြသည်။ နှစ်ဖက် ညှိနှိုင်းပြီး ပြေလည်မှု အတန်အသင့်ရလာရာ မှ

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ဝ ရက်တွင် ပင်လုံစာချုပ်မူကြမ်းကို ပြုစု၍ ပြီးသွားသည်။ ထို့နောက် တောင်ကြီးနှင့် လွယ်လင်မှ ပြည်သူ့ရဲဘော်များ၊ ကျောင်းသားကျောင်း သူများ၊

ပြည်သူများ ပင်လုံသို့ စုဝေးရောက်ရှိလာပြီး လွတ်လပ်ရေးချက်ချင်းပေး၊ တောင်တန်းမြေပြန့် ညီညွတ်ရေး တို့အရေး ကြွေးကြော်သံများဖြင့် ဆန္ဒပြ ကြရာ

ညောင်ရွှေစော်ဘွားကြီး စဝ်ရွှေသိုက်ကိုယ်တိုင် ရှေ့ဆုံးမှ လက်သီးလက်မောင်းတန်း၍ ပါဝင်ခဲ့သည်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ ရက်တွင် ဘော်တွမ်လေသည် ပယ်ထားသော စာချုပ်မူကြမ်းတစ်စောင်ကို ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းထံ ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် တိုင်းရင်းသား

ခေါင်းဆောင်များသည် မြန်မာများနှင့်ပူးပေါင်း၍ လွတ်လပ်ရေးအရယူရန် စာချုပ်မူကြမ်းကို အထပ်ထပ် ညှိနှိုင်း၍ သဘောတူကြပြီး ဖြစ်ပေသည်။ ဖေဖော်ဝါရီ လ

၁၂ ရက်တွင် ပင်လုံစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုး ကြသည်။ ပင်လုံစာချုပ်တွင် ကန့်သတ်ချက်အချို့ပါရှိ သော်လည်း အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်ပြီးလျှင်

လွတ်လပ်ရေးအတွက် ဒုတိယလှေကားထစ်ပင်ဖြစ် သည်။ လွတ်လပ်ရေးပန်းတိုင်အတွက် စာချုပ်နှစ်ရပ် စလုံးပင် အရေးကြီးခဲ့ပြီး အနှောင့်အယှက် အဖျက် အဆီးနှင့်

ကြုံတွေ့ခဲ့ရလေသည်။

ရွေးကောက်ပွဲနှင့် တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်

အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်အရ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီး တိုင်းပြုပြည်ပြု လွှတ်တော်အမတ်များကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရမည်

ဖြစ်သည်။ ဤတွင် ကွန်မြူနစ်များအကြား၌ ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ ပြဿနာဖြစ်လာပြန် သည်။ ဖဆပလအနေနှင့်မူ အောင်ဆန်း-အက်တလီ စာချုပ်ကို

ကြိုးစားပမ်းစားချုပ်ဆို၍ ရရှိလာသည့် အသီးအပွင့်ကို ဆွတ်ခူးရမည်သာဖြစ်သည်။ လွတ်လပ် ရေးကြိုးပမ်းမှုကို နိုင်ငံရေးနည်းအရ တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့်

တိုက်ပွဲဝင်သွားရမည်ဖြစ်သည်။ အောင်ဆန်း- အက်တလီစာချုပ်သည် ပထမအဆင့်အောင်ပွဲဖြစ်ပြီး ပင်လုံစာချုပ်သည် ဒုတိယအဆင့်အောင်ပွဲဖြစ်သည်။

ရွေးကောက်ပွဲနှင့် တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်မှာ သေချာနေသော လွတ်လပ်ရေးအောင်ပွဲကြီးအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ဖဆပလအနေနှင့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရမည်သာ ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ကွန်မြူနစ်များက ဖဆပလ ကွန်မြူနစ် ညီညွတ်ကြဟူသော ကြွေးကြော်သံကို

ကိုင်စွဲထားဆဲပင်ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက် ဖဆပလဦးစီး အဖွဲ့တွင် ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရန် ပြောကြားခဲ့သည့် အပြင်

ကွန်မြူနစ်များနှင့် ပတ်သက်၍ အောက်ပါ အတိုင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

နောက် ဖဆပလ အဖွဲ့ထဲမှာ ကွန်မြူနစ်တွေ ရှိတုန်းက အရေးမယူဘူးလား ရေးတယ်၊ မဖြစ်နိုင်လို့ ထုတ်ပစ်တော့ မြွေမသေ တုတ်မကျိုး ပြန်ပေါင်းဖို့ ရေး

ကြတယ်၊ အဲဒါ မရိုးဘူးလို့ ယူဆတယ်၊ ပြန်ပေါင်းဖို့က ပြန်ပေါင်းအောင်လုပ်ရင် ကောင်းတယ်၊ ကျုပ် ပြော လိုက်မယ်၊ ပေါင်းချင်ရင် တခြားအဖွဲ့တွေကိုတော့

ကျုပ်မပေါင်းချင်ဘူး၊ အဲဒီသိန်းသန်းကွန်မြူနစ် တော့ ပေါင်းနိုင်တယ်၊ သို့သော် သူတို့က ပေါင်းချင်အောင် လုပ်ပြမှဖြစ်မယ်၊ ပါးစပ်ကပြော နောက်ကျောဓားနဲ့

လှည့်ထိုးတာ မခံနိုင်ဘူး၊ မပေါင်းချင်ရင် မလိမ္မာရာ ကျတယ်လေးနဲ့၊ ဘာမလိမ္မာတာလဲ၊(စားပွဲကိုထုသည်။) ကြိုက်ရင် ထောက်ခံ၊ မကြိုက်ရင် မထောက်ခံနဲ့

သခင်စိုး၏ အလံနီပါတီသည် ရွေးကောက်ပွဲကို လုံးလုံးလျားလျား သပိတ်မှောက်လိုက်သည်။ စောဘဦး ကြီး၏ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့၊ ဂဠုန်ဦးစော၏ မျိုးချစ်

ပါတီတို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်လိုက် သည်။ သခင်ဗစိန်လည်း သပိတ်မှောက်၊ သခင်စိုး၏ အလံနီပါတီသည် အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်ကို

အဆိုးများသာမြင်လျက်ရှိရာ ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ် မှောက်ရန်သာမကဘဲ အကြမ်းဖက်တားဆီးရန်၊ မဲရုံ များကို မီးရှို့ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်။ စောဘဦးကြီး၊

ဂဠုန်ဦးစောနှင့် သခင်ဗစိန်တို့လူစုက ဖဆပလနှင့် ကွန်မြူနစ်လက်နက်ကိုင်တပ်များရှိနေသဖြင့် လွတ်လပ် သောရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်နိုင်ဟု ဆိုကြသည်။

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အောင်ဆန်း- အက်တလီစာချုပ်ကို ရှုတ်ချလိုက်သည်။ ထို့နောက် အဆုံးသတ် အာဏာသိမ်းပွဲအတွက် ဖဆပလ ကွန်မြူနစ်

ညီညွတ်ကြဟူသော ကြွေးကြော်သံကို ချမှတ်လိုက်သည်။ ဖဆပလ က တစ်နှစ်အတွင်း လွတ်လပ်ရေးရရမည်ဟူသော ကြွေးကြော်သံဖြင့်

ရွေးကောက်ပွဲဝင်သည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်သော တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်လေးတွင်

ဖြူးမြို့၌ ညီလာခံတစ်ရပ်ကို ကျင်းပခဲ့သည်။

သခင်သန်းထွန်းသည် ဖြူးညီလာခံမှ လူထု ပရိသတ်ကိုကြည့်၍ မိမိအင်အားကို အထင်ကြီးလာ သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၁ ရက်ထုတ် ကွန်မြူနစ်

ပါတီအာဘော်သတင်းစာတွင် လူတစ်သိန်းတက်သည် ဟု ဖော်ပြလိုက်သည်။ ခေါင်းကြီးတွင်မူ တစ်သိန်းခွဲဟု ရေးသည်။ မတ်လ ၁၉ ရက် ခေါင်းကြီးတွင် နှစ်သိန်း

နီးပါးဟု ရေးသည်။ သခင်သန်းဖေ၏ ပြည်သူ့အာဏာ ဆောင်းပါးတွင် နှစ်သိန်းခန့်ဟု ရေးသည်။ ဧပြီလ ခုနစ် ရက်ထုတ် ပြည်သူ့အာဏာတွင် ကိုသိန်းဖေက

နှစ်သိန်းကျော်ဟု ဆိုသည်။ ကုန်ကျစရိတ်ကိုလည်း အမျိုးမျိုးဖော်ပြသည်။ မတ်လ ၁၃ ရက်ထုတ် ပါတီ သတင်းစာက ကုန်ကျငွေ နှစ်သောင်းငါးထောင်ဟု ဖော်ပြပြီး

သခင်သန်းထွန်းက သဘာပတိမိန့်ခွန်းတွင် နှစ်သိန်းဟု ဆို၏။ မတ်လ ၁၈ ရက်ထုတ် ပါတီ သတင်းစာတွင်မူ ကုန်ကျစရိတ် သုံးသိန်းဟု ဖော်ပြ ပြန်သည်။

ထို့နောက် ဖြူးညီလာခံသည် ဆန်လုရေး လမ်းစဉ်ကို ချမှတ်လိုက်သည်။

သခင်စိုးသည် ဆန်လုပွဲကို လက်ဦးမှုရယူ၍ ဆင်နွှဲလိုက်သည်။ ပဲခူးမြို့ပေါ်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီက ဆန်လုပွဲကို ဦးဆောင်ပြီးနောက် လူထုငတ်မွတ်သဖြင့်

ဆန်လုပွဲဖြစ်ပေါ်လာကြောင်း၊ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ် ပါတီက ကြားဝင် ဖျန်ဖြေခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲလုပ်သည်။ ပါတီအာဘော်

သတင်းစာကလည်း ဆန်လုပွဲမှာ လူထုကြီးငတ်မွတ်နေ သဖြင့် အလိုအလျောက် ပေါ်ပေါက်လာပုံမျိုး ရေးသား သည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အလံနီပါတီ

ကဲ့သို့ ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုလုံးကို အတိအလင်း သပိတ် မှောက်ခြင်းမရှိသော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပလု ဆဲဆဲတွင် ဆူပူအုံကြွမှုများကို ဖန်တီးလျက်ရှိရာ

ရွေးကောက်ပွဲအတွက် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်လာသည်။ ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဦးဆောင်သည့် ဖဆပလ အစိုးရသည် ပြတ်ပြတ်သားသားနှိမ်နင်းရန်

ကြိုးစားရတော့သည်။ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဦးကျော်ငြိမ်း သည် ကွန်မြူနစ်အကြမ်းဖက်သမားများအား သေနတ် ဖြင့်ပစ်ခတ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ထိုအခါ ကွန်မြူနစ်

များက ဖဆပလ အစိုးရကို ဖက်ဆစ်အစိုးရအဖြစ် ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်ပုတ်ခတ်တော့သည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ ရက်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီသတင်းစာက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း အား အောက်ပါအတိုင်း ရှုတ်ချသည်။

တရားပွဲတိုင်းလိုလိုပင် သခင်အောင်ဆန်း ဟောလေ့ရှိသော အေးအေးဆေးဆေးနှင့် လွတ်လပ်ရေး ရနိုင်တယ် ဟူသောအချက်ကို ရန်ကုန်လူထုက

လက်ခံလိုစိတ်မရှိဘဲ တစ်စတစ်စ အယုံအကြည် ကင်းမဲ့လာကြောင်းကို ရန်ကုန်ရွေးကောက်ပွဲက ပြလိုက် သည်ကို တွေ့ရကြောင်း၊ သခင်အောင်ဆန်း၏ ဂုဏ်

သိက္ခာသည် ယခုအခါ နယ်ချဲ့သမားအား ဒူးထောက် စေ့စပ်သောလမ်းကို လိုက်မိသောကြောင့် ညိုးနွမ်းစ ပြုလာပြီဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရပေသည်။

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဖဆပလ ကွန်မြူနစ် ညီညွတ်ရေး ကြွေးကြော်သံမှာ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းရန် မဟုတ်တော့ဘဲ လူတန်းစားပဋိပက္ခကို

ရှေ့တန်းတင် ရန်၊ ဆူပူအုံကြွရန်သာ ဖြစ်လာသည်။ ဖဆပလနှင့် ညီညွတ်ကြဟု ကြွေးကြော်နေသော်လည်း တစ်ဖက်တွင် ဖဆပလကို ပြင်းထန်စွာ

ပုတ်ခတ်နေသည်။ ကွန်မြူနစ် များသည် စာအုပ်ကြီးများကို ကိုးကား၍ ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင်ကြီးများ၏ အဆိုအမိန့်အတိုင်း တစ်သဝေ မတိမ်း

ဆောင်ရွက်နေကြသည်။ သေချာပေါက်နိုင်မည် ထင်သည့် မဲဆန္ဒနယ်များတွင်သာ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ပြီး ကျန်နယ်များတွင် ဆူပူကြသည်။ ဖဆပလသည်

၉၅ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း ၁ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်းခံရပြီး အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။

ကွန်မြူနစ်များသည် ရွေးကောက်ပွဲကို ထောက်ခံ သည်ဆိုသော်လည်း လက်တွေ့တွင်ကား ကဖျက်ယဖျက် သာ လုပ်ခဲ့ကြသည်။ သေချာပေါက် အနိုင်ရမည့်

မြို့နယ်များတွင်သာ အရွေးခံပြီး ဖဆပလခေါင်းဆောင် များကို မယှဉ်ပြိုင်နိုင်သည့် မြို့နယ်များတွင်မူ ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်ကြသည်။ သို့သော်

ရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်သည် မဲအပြတ်အသတ်ဖြင့် အနိုင် ရရှိသွားခဲ့သည်။ ထိုအခါ ကွန်မြူနစ်များသည် ပို၍ပို၍

ဆူပူအုံကြွလာကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် လွတ်လပ်ရေး၏အနှောင့်အယှက် အဖျက်အဆီးပမာ ဖြစ်လာသည့် ကွန်မြူနစ်များကို သည်းမခံနိုင်တော့ပေ။

ထို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ် ဖဆပလ ပြန်ပေါင်းရေးမှာ အလှမ်းဝေးသည်ထက် ဝေးလာရတော့သည်။

ဖဆပလ အစိုးရ နာမည်ပျက်အောင် ကွန်မြူနစ် တွေက သူပုန်ထ၊ ဓားပြတိုက် လုပ်နေကြတယ်။ အဲဒီ ထကြွမှုတွေကို ငြိမ်သွားအောင် စစ်တပ်နဲ့ နှိမ်ရမယ်။

ဆန်အလုခိုင်းတာ၊ အခွန်မဆောင်ခိုင်းတာဟာ ဖဆပလကို တော်လှန်တာလား၊ နယ်ချဲ့သမားကို တော်လှန်တာလား၊ ဖဆပလ အစိုးရဟာ တိုင်းပြည် လူထု

ထောက်ခံထားတယ်ဆိုတာ ပြီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက် ပွဲမှာ အထင်အရှားတွေ့နိုင်တယ်၊ အဲဒီတော့ တိုင်းပြည် နဲ့ လူထုကို တော်လှန်တာပဲ

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၉ ရက် ပျဉ်းမနားတရားပွဲတွင် အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဆန် လုပွဲများ၊

အခွန်မပေးရေးတိုက်ပွဲများသည် လွတ်လပ် ရေးကြိုးပမ်းနေသော ဖဆပလ အစိုးရကိုသာ ထိခိုက် စေခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုကို အနှောင့်အယှက်ပေးရာပင်

ရောက်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် သောင်းကျန်းမှုနှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့ များကို ဖွဲ့ရန် စီစဉ်သည်အထိ ဆောင်ရွက်ခဲ့ရ လေသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မိန့်ခွန်းအချို့ကို ကြည့် လျှင် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အဖျက်လုပ်ငန်း များ ပေါ်လွင်နေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

ဖဆပလ အစိုးရဟာ ဘယ်သူ့ကိုမှ နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံသမားတွေကို နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှု မလုပ် ဘူး၊ စည်းကမ်းမဲ့ တရားလွန် တိုင်းပြည်အကျိုးမဲ့

ဆူပူအောင်လုပ်ရင် ကြည့်မနေနိုင်ဘူး၊ နှိပ်ကွပ်ရမယ်၊ အတိုက်အခံသမားတွေကို လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ ရေးသားခွင့်၊ ဆူပူခွင့် ပေးမယ်၊ တရားသဖြင့်ပေးတာ ကို

အသားယူပြီး မတရားတာ လုပ်မယ်ကြံရင် ချမယ်၊ အရေးယူမယ်၊ x x x။ ဆိတ်ဝှေးစေ့ သတင်းစာလည်း လုပ်ချင်လုပ်ကြ၊ သို့သော် အစိုးရကို အကြည်ညိုပျက်

စေချင်တဲ့ စကားမျိုး၊ တိုင်းပြည်လှုပ်ရှားစေမယ့် စကားမျိုး၊ မဟုတ်မမှန် လိမ်လည်လှည့်ဖြားရေးတဲ့ ဟာမျိုးတွေကို သည်းခံမယ် မဟုတ်ဘူး။

(၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ဝ ရက် နှစ်သစ်ကူးမိန့်ခွန်း)

ပြည်ထဲရေးဌာနနဲ့ ပတ်သက်လို့ အခု ဦးကျော်ငြိမ်းလုပ်တာဟာ ကျွန်တော့်သဘောဖြင့် ပျော့ သေးတယ်၊ ဒီထက်မာဖို့ ကောင်းတယ်။

(၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ မေလ ၃ဝ ရက်)

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်များထဲမှ အချို့ကို ရွေးထုတ်၍ သောင်းကျန်းမှု နှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်း ခဲ့သည်။

ရွေးကောက်ပွဲပြီးဆုံးသောအခါ ဖဆပလ အဖွဲ့ ကြီးသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉ ရက်တွင် ရန်ကုန် မြို့ ဂျူဗလီဟော၌ ပဏာမညီလာခံကို ကျင်းပသည်။ ထို့နောက်

မြန်မာပြည်ကို လုံးဝလွတ်လပ်သောသမ္မတ နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရန်နှင့် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေကို သဘောတူ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြသည်။

တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်ကို ဇွန်လ ၁ဝ ရက်တွင် ဖွင့်လှစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတော် အခြေခံအုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေ(Constitution)ကို ရေးဆွဲရာ ၁၉၄၇

ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်တွင် ပြီးစီးအတည်ပြုနိုင် ခဲ့သည်။

ဖဆပလများနှင့် ကွန်မြူနစ်တို့မှာမူ မည်သို့မျှ အစေးမကပ်နိုင်တော့ပေ။ ရဲဘော်ဘတင် (ခေါ်) ဂိုရှယ်က ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် နယ်ချဲ့နောက်

လိုက်ဖြစ်နေကြောင်း၊ တိုင်းပြည်အား ဖက်ဆစ်နီးပါး ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်နေကြောင်း ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန် ရေးသားခဲ့လေသည်။

^[၄၃]

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့

ကရင်သောင်းကျန်းမှုအခြေခံ

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့အစိုးရ၏ သွေးခွဲအုပ်ချုပ်ရေး စနစ်နှင့် ကရင်လူမျိုးများအပေါ် ထူးထူးခြားခြား အခွင့်အရေးပေး၍ အုပ်ချုပ်ခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် လူမျိုး

ပေါင်းစုံပါဝင်သော ဘီအိုင်အေတပ်နှင့် အင်္ဂလိပ် လက်အောက်ခံ ကရင်တပ်တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုသည် ကရင်-ဗမာ လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်း ဖြစ်ပွားသည်အထိ

ကျယ်ပြန့်ခဲ့ကြောင်း တင်ပြခဲ့ပြီးပေပြီ။ သို့ရာတွင် ကရင်-ဗမာအဓိကရုဏ်းသည် မြန်မာခေါင်းဆောင် များနှင့် ကရင်ခေါင်းဆောင်များ၏ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့်

ပြေငြိမ်းသွားခဲ့ရသည်။

ကရင်ခေါင်းဆောင် အများ အပြားသည် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် မြန်မာခေါင်းဆောင်များနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ပါဝင် ခဲ့သည်။ ကရင်စစ်ဗိုလ်

စောကြာဒိုးသည် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၏ စည်းရုံးမှုကြောင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ တွင် တော်လှန်ရေးတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ မန်းဝင်းမောင်သည်

အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် သင်တန်းတက် ပြီးနောက် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းသို့ လေထီးဖြင့် ဆင်းသက်လာခဲ့သည်။ မြေပြင်

သို့အရောက်တွင် ခြေထောက်ကျိုးသဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ သို့ လျှို့ဝှက်စွာ ပြန်လည်ပို့ပေးပြီး ကုသခဲ့ရသည်။

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း မြန်မာ ခေါင်းဆောင်များနှင့် ကရင်ခေါင်းဆောင်များ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ဒေါက်တာမောင်မောင်က

မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၂၁၄ နှင့် ၂၁၅ တွင် အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ကရင်ခေါင်းဆောင် စောစံဖိုးသင်သည် တောင်ငူဘက်တွင် ခို၍ ပြောက်ကျားတပ်များ စည်းရုံးနေသော အင်္ဂလိပ် မေဂျာ ဆီးဂရင်းနှင့်

ဆက်သွယ်နေသည်ဟု ကြားရ၍ ဗိုလ်စကြာက သူ့အား အိန္ဒိယသို့ ပို့ပေးပါဟု စကားကမ်းလှမ်း သည်။ စံဖိုးသင်က ဗမာ့တပ်မတော်က

တော်လှန်ရေးပြင်ဆင်နေကြောင်းနှင့် ဗိုလ်စကြာ စကားကမ်းလှမ်းချက်ကို ဆီးဂရင်းထံ သတင်းပို့ သည်။ ဂျပန်များသိသွား၍ စံဖိုးသင်ကို ဖမ်းလေ သည်။

ဗိုလ်စကြာအား ဂျပန်ပြည် မြန်မာသံရုံး တွင် စစ်သံမှူးအဖြစ် ခန့်အပ်၍ အဝေးသို့ ပို့ကြ ရသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက စံဖိုးသင်နှင့်စောကြာ ဒိုးတို့ကို တပ်မတော်တွင်းသို့ သိမ်းသွင်းသည်။ သီချင်းဆို၍ ဘင်ခရာအဖွဲ့ကိုခေါင်းဆောင်တတ် သော

စံဖိုးသင်သည် ဗမာ့တပ်မတော်ဗိုလ်ကြီး ဖြစ်လာသည်။

အင်္ဂလန်ပြည် ဆင်းဟာစ် စစ်တက္ကသိုလ် (Sandhurst Military Academy) ဆင်း စောကြာဒိုးသည် စစ်ဝန်ကြီးရုံးတွင် ဒုတိယ ဗိုလ်မှူးကြီး

ဖြစ်လာသည်။

ကရင်တပ်ရင်းဖွဲ့၍ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်သို့လည်း ကရင်-ဗမာချစ်ကြည် ရေးအဖွဲ့များကို စေလွှတ်ကြသည်။ သခင်နုနှင့် ဗိုလ်လကျာ်တို့၏

ချစ်ကြည်ရေးခရီးများအောင်မြင် သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်နေဝင်း၊ သခင်သန်းထွန်းနှင့် စောကြာဒိုး၊ စောဟင်နရီ၊ ဂျွန်ဆင်ကံကြီး စသောကရင်

ခေါင်းဆောင်များ အတွင်းကျိတ်ဆွေးနွေးကြရာ ဂျပန်ကိုတော်လှန် ရန် အရေးကြီးသော ကရင်-ဗမာ ညီညွတ်မှု အခြေခံ ခိုင်မာစေကြသည်။

သို့သော် ကရင်-ဗမာအဓိကရုဏ်းသည် ဗြိတိသျှ နယ်ချဲ့တို့အတွက် ကရင်နှင့် ဗမာကို သွေးခွဲရန် အကွက်ကောင်းတစ်ခု ဖြစ်နေခဲ့ရသည်။ အဓိကရုဏ်း

ဖြစ်ရခြင်းအကြောင်းရင်းတွင် ဗြိတိသျှတို့၏ နှစ်ရှည် လများ သွေးခွဲမှုသည် ပေါ်လွင်ခြင်းမရှိသကဲ့သို့ ဂျပန် တို့၏အမှားလည်း လူသိနည်းခဲ့ရသည်။

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် ဂျပန်အချို့၊ ဗမာအချို့ နှင့် ကရင်အချို့၏ မှားယွင်းမှုကြောင့် လူမျိုးရေး ပြဿနာပေါ်ခဲ့ရသည်။ ကရင်-ဗမာနှစ်ဖက်စလုံး

သေကျေပျက်စီး နစ်နာခဲ့ကြရသည်။ ဗိုလ်မိုးကြိုး က သူ့တပည့်ကျော် ကီမာတား(Kimata)ဆိုသူ ကို မြောင်းမြနယ်မှ ကရင်များက သတ်ဖြတ်ကြ သည်။

သတင်းရ၍ ဗိုလ်ကျော်ဇော၏တပ်ကို လွှတ်၍ နှိမ်နင်းစေသည်။ ကီမာတား အမှန် ကျဆုံးခဲ့သည်မှာ ပုသိမ်အနီးမှ ဘဲဂယက် တစ်ဝိုက်တွင် ဖြစ်လေသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းသည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် ကရင်ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံ၍ အဓိ ကရုဏ်းကိစ္စကိုမေ့ပျောက်ပစ်နိုင်စေရန် ဆွေးနွေး စည်းရုံးခဲ့သည်။

အဓိကရုဏ်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းက အောက်ပါအတိုင်း ပြော ကြားခဲ့ကြောင်း တွေ့ရသည်။

ကျွန်တော်တို့ အညာသို့ ခရီးထွက်သွားရ သည်။ တစ်လခွဲ၊ နှစ်လခွဲနီးပါး ကြာသည်။ ဤသို့ ခရီးထွက်နေစဉ်အတွင်း မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင်

တိုက်သည့်ကိစ္စကို မသိရပါ။ အညာမှ မန္တလေး ဘက်သို့ ပြန်ဆင်းလာရာမှ ဂျပန်အကြံပေးအရာရှိ ပြောပြ၍ သိရသည်။ ဂျပန်အပြောက ကရင့်

လက်ထဲတွင် လက်နက်များ အင်္ဂလိပ် က ထားပစ်ခဲ့ သည်။ ဂျပန်ကို ခံချရန် လုပ်နေသည်ဟူ၍ ပြော ပါသည်။

ထိုအခါက ကျွန်တော်၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်လကျာ်၊ ဗိုလ်ဇေယျအားလုံး ရန်ကုန်တွင် မရှိကြပါ။ ဗိုလ်စကြာတစ်ယောက်သာ ရန်ကုန် တွင်

ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။၎င်းသည်လည်း တပ်နှင့် သိပ်နေသူမဟုတ်။

ဗိုလ်ကျော်ဇောမှာ ထိုအခါက ငယ်ရွယ်သူ ဖြစ်သည်။ အသက် ၂ဝ ကျော်၊ ၂၃ နှစ်သာ ရှိအုံးမည်။ စစ်သားဆိုသည်မှာ အမိန့်ပေးလျှင်

အကုန်လုပ်ရမည်ဟူ၍ ဂျပန်က သင်ထားသဖြင့် ၎င်းမှာ ကရင်များကို သွားတိုက်ရသည်။

ကရင်လူထုအမြင်တွင် ဗမာ(ဘီအိုင်အေ) များ တို့ကိုချသည်ဆိုပြီး ယနေ့တိုင် စွဲနေကြမည် ဖြစ်သည်။

အမှန်အားဖြင့် ကျွန်တော်တို့လူကြီးများ ဘာမျှမသိရပါ။ သို့သော် ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်ကြီး ကျန်၍ နေရစ်ပါသည်။

ကိုယ်လုပ်ရသည့်ကိစ္စမဟုတ်ဘဲ ကိုယ့်ကို အထင်လွဲနေသည့်အတွက် ဂျပန်ခေတ် ၁၉၄၃- ၄၄ ခုနှစ်မှာ ကျွန်တော်တို့ ပြန်ပြီးနီးစပ်အောင် လုပ်ခဲ့သည်။

ဂျပန်ကိုတိုက်ရန်အတွက် စော ဟင်နရီ၊ ဆရာကံကြီး၊ စောကြာဒိုး၊ စောစံဖိုးသင် တို့နှင့် တိုင်ပင်၍ ကရင်တပ်သားများကို စုခဲ့ သည်။ ကရင်တပ်ဆိုပြီး

ထောင်ခဲ့သည်။

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် ကရင်ခေါင်း ဆောင်များသည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသော်လည်း အချို့ခေါင်းဆောင်များသည် အင်္ဂလိပ် လိုလားသူများ၊

အင်္ဂလိပ်အလိုတော်ရိများဖြစ်၍ နေလေပြီ။ စောဘဦး ကြီးသည် ကရင်နယ်ကို သီးခြားဖွဲ့စည်း၍ ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်း၌သာ ထားရှိလိုစိတ် ပြင်းပြခဲ့

သည်။ ဗြိတိသျှတို့ကလည်း ကရင်များအား ယင်းတို့၏ လက်အောက်၌သာ နေလိုစိတ်ရှိရန် အမြဲစည်းရုံးနေ ခဲ့သည်။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ကရင်လွတ်လပ်ရေးနှင့် ကရင် ပြည်နယ်ရရှိရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ အင်္ဂလိပ် တပ်များအဆုတ်တွင် ပါသွားသည့် ကရင်

စစ်ဗိုလ်များကလည်း ကရင်နယ်အတွက် တောင်းဆိုခဲ့ ပြီး ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ် တို့၏ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီ ဝင်များနှင့် ပါတီလိုလားသူများကလည်း

ကရင်လှုပ်ရှား မှုကို ထောက်ခံသည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၈ ရက် မှ ဇူလိုင်လ ၈ ရက်အထိ ရန်ကုန်မြို့တွင် ကရင် ခေါင်းဆောင်များ

တွေ့ဆုံစည်းဝေးကြသည်။ ယင်း အစည်းအဝေးတွင် ကရင်ပြည်ရယူရေးနှင့် ကရင် တစ်မျိုးသားလုံးစုစည်းရေးကို ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြသည်။

ထိုဆုံးဖြတ်ချက်များသည် ကရင်များအား ဗြိတိသျှတို့ ၏ သွေးထိုးမြှောက်ပင့်ပေးမှုများနှင့် အံကျဖြစ်သွားပြီး ကရင်များကို အထူးတက်ကြွလာစေခဲ့သည်။

ကရင်အဖွဲ့အစည်းများပေါ်ပေါက်လာခြင်း

၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရန်ကုန်မြို့၌ ကရင်အမျိုးသားများ၏ ညီလာခံတစ်ရပ်ကို ကျင်းပ ကြပြန်သည်။ ကရင်ညီလာခံက ကရင်ပြည်ရရှိရေး အတွက်

အင်္ဂလိပ် အစိုးရထံ တောင်းဆိုရန် ဆုံးဖြတ် လိုက်ကြသည်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ ပြည်သူလူထုကိုလည်း တင်ပြရမည်ဟု ဆိုသည်။ အင်္ဂလန် သို့သွားမည့် ကရင်

ချစ်ကြည်ရေးအဖွဲ့ကို ရွေးချယ်ကြရာ စောသာဒင်၊ စောဖိုးချစ်၊ မစ္စတာဆစ်ဒနီလူနီ၊ စောဘဦးကြီး တို့ အရွေးခံကြရသည်။ ယင်းညီလာခံမှာပင် ကရင်ပြည်

ရရှိရေးရည်မှန်းချက်ဖြင့် ကရင်ဗဟိုအဖွဲ့ချုပ် (ခေါ်) ကေစီအို (Karen Central Organization, K.C.O) ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ ခေါင်းဆောင်များမှာ

စော သာဒင်၊ မန်းဘခင်၊ စောဘဦးကြီး၊ ဆရာသာထို၊ စောမြသိန်း၊ ဆရာရွှေဘ၊ မန်းဘခိုင်၊ ဗိုလ်ထွန်းစိန်၊ ဦးပြားကြီးတို့ ဖြစ်သည်။

ကရင်တို့၏ခေါင်းဆောင်များ မှာ ဗြိတိသျှတို့ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် ကရင်တပ်များမှ စစ်ဗိုလ်များနှင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် များသာ ဖြစ်သည်။

စင်စင် ကရင်တို့၏နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုကို ဗြိတိသျှ နိုင်ငံရေးသမားများက တိုက်ရိုက်ညွှန်ကြား၍ ကြိုးကိုင် နေခြင်းသာ ဖြစ်သည်။

ကရင်ချစ်ကြည်ရေးအဖွဲ့သည် ၁၉၄၆ ခုနှစ်အတွင်းမှာပင် အင်္ဂလိပ် အစိုးရထံသွား၍ ကရင်နယ်ကို သီးခြားဖွဲ့စည်းကာ ဗြိတိသျှအင်ပါယာ တွင်းမှာထားရန်

တင်ပြခဲ့ကြသည်။ ထိုအကြောင်းကို မြန်မာပြည်စစ်ပွဲတွင် အမှတ် ၁၆ တပ်မဟာကို ဦးစီး ခဲ့သော ဘရီဂေးဒီးယား ဖာဂဆင်

(Brig. Bernard Fergusson)က အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားခဲ့ ဖူးသည်။

၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တိုင်းသတင်းစာ၌ အယ်ဒီတာ့ထံ ပေးစာတစ်စောင် ပါလာသည်။ အော်ဒရီဘတ်ခ်စတန်(Audrey Buxton) ဆိုသူက

ကရင်များ၏အကျိုးကို လိုလားသူတို့ သူနှင့်ဆက်သွယ် ကြရန် ဖိတ်ခေါ်ခြင်းဖြစ်၏။ ကျွန်တော်ထင်သည့် အတိုင်း ဘတ်ခ်စတန်သည်

ကွေကွာဘာသာရေးဂိုဏ်း (Quaker)ဝင်ဖြစ်သည်။ အများအကျိုးဆောင်တတ်သူ တစ်ဦးဖြစ်ပြီးလျှင် စစ်အတွင်းက ဖို့ ၁၃၆ တွင် အမှု ထမ်းဖူးသည်။

ဘတ်ခ်စတန်က ကရင်ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ လန်ဒန်သို့ လာလိမ့်မည်။ အဖွဲ့က ဗြိတိသျှ ဓနသဟာယတွင် နေလိုကြောင်း တောင်းဆိုလိမ့်မည် ဟု

ကျွန်တော့်အား ပြောသည်။

ကရင်အဖွဲ့ကို ဆစ်ဒနီလူနီခေါင်းဆောင်လာ သည်။ အဖွဲ့ဝင် ခြောက်ဦး၊ ခုနစ်ဦးစလုံး အထူးခင်မင် စရာကောင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြသည်။ သူတို့ထဲ တွင်

အထူးထိရောက်သူမှာ စောဘဦးကြီး ဖြစ်လေ သည်။ သူတို့ကို ကျွန်တော် ယခင်က မသိခဲ့ပါ။ ကိုယ်စားလှယ်များကို အမျိုးမျိုး ဧည့်ခံကြသည်။

ဧည့်ခံပွဲများကို ကျွန်တော် တက်ခဲ့သည်။ မောင့်ဘက် တန် နာယကပြု၍ ပင်လယ်ရပ်ခြားအသင်းကပေး သော ဧည့်ခံပွဲကိုလည်း တက်ရောက်ခဲ့ရသည်။

နန်းရင်းဝန် မစ္စတာအက်တလီ တည်ခင်း ကျွေးမွေးသော နေ့လယ်စာစားပွဲသည် အရေးကြီး သောပွဲ ဖြစ်လေသည်။ မစ္စတာအက်တလီက ကရင်၊ ဗြိတိသျှ

ချစ်ကြည်ရေးကို ဘယ်အခါမှ မမေ့ပါ။ စစ် အတွင်း ကရင်များက မဟာမိတ်များကို ကူညီခဲ့သည် တို့ကိုလည်း မမေ့ပါ စသည်ဖြင့် ပြောသည်။ လူနီက

ခွန်းတုံ့ပြန်ရာတွင် မစ္စတာအက်တလီက ကျွန်တော်တို့ ကရင်များအကြောင်း အကောင်းတွေပြောသွားပါ သည်။ လန်ဒန်၌ရောက်ကတည်းက

ကျွန်တော်တို့အား ပြုစုကျွေးမွေး၍ ကောင်းသောစကားများကိုသာ ပြော ကြသည်။ ထမင်းစားပွဲ၊ ဧည့်ခံပွဲတွေ ပြည့်နေပါသည်။ သို့ရာတွင် ကျွန်တော်တို့

လန်ဒန်သို့လာခဲ့ကြသည်မှာ မေးစရာရှိ၍ ဖြစ်သည်။ ထိုမေးခွန်းအတွက် အဖြေ မရသေးပါ။ အချို့သော လူမျိုးတို့သည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာမှ

ထွက်ခွာလိုကြသည်။ ကျွန်တော်တို့ ကရင်များက ယင်းကဲ့သို့ မထွက်ခွာလိုပါ။ ထို့ကြောင့် ကျွန်တော်တို့မေးချင်တာက ကျွန်တော်တို့သည် ဗြိတိသျှ

အင်ပါယာတွင် ဆက်လက်နေခွင့် ရှိပါသလားဟု ပြောလေသည်။

အက်တလီသည် လက်ပတ်နာရီကြည့်ကာ သူ့မှာ အခြားအရေးကြီးသော အစည်းအဝေးတက်စရာ ရှိနေ ပါသည်ဟုဆိုကာ ဧည့်ခံပွဲမှ ထွက်ခွာသွားလေသည်။

ကရင်ချစ်ကြည်ရေးအဖွဲ့ကို ဗြိတိသျှတို့က အထူး တလည် အရေးပေး၍ ကြိုဆိုဧည့်ခံခဲ့ကြသည်။ အထူး သဖြင့် ကွန်ဆာဗေးတစ်များက ကြိုဆိုခြင်း

ဖြစ် သည်။

ဤကွန်ဆာဗေးတစ်များသည် ကရင်များနှင့် တောက်လျှောက် ဆက်ဆံလာရပြီး ရင်းနှီးနေသူများ ဖြစ်သည်။ သို့သော် အစိုးရမှာ အက်တလီ၏ လေဘာ

အစိုးရဖြစ်နေသည်။ အက်တလီသည် ကရင်တို့၏ တင်ပြချက်များကို ရေရာသောအဖြေပေးနိုင်စွမ်းမရှိ ချေ။ ဤသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာလည်း ထိုအချိန်တွင်

မြန်မာ နိုင်ငံ၌ လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲမှာ များစွာပြင်းထန်နေပြီး ဖြစ်သည်။ ကိုလိုနီနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏အရေးအခင်းသည် ဗြိတိသျှပါလီမန်တွင်

ဂယက်ရိုက်ခတ်စမြဲပင်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အက်တလီသည် ကရင်တို့ ၏တင်ပြချက်နှင့် ပတ်သက်၍ ချက်ချင်းမလိုက်လျောနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အောင်ဆန်း-

အက်တလီစာချုပ်ကိုချုပ်ဆိုသောအခါ တွင်ကား နယ်ခြားဒေသနှင့်ပတ်သက်၍ ဒေသခံတို့၏ သဘောအတိုင်းဖြစ်စေရန် ထည့်သွင်းချုပ်ဆိုခဲ့သည်။

ဤသို့ချုပ်ဆိုခြင်းမှာ ကရင်တို့၏ဗြိတိသျှလိုလားသော စိတ်ကို အက်တလီသိရှိပြီးဖြစ်သောကြောင့်ဟု ဆိုရပေ မည်။

စောဘဦးကြီးတို့ ကေစီအိုဖွဲ့ပြီး မကြာမီမှာပင် အောက်ပါ ကရင်အသင်းအဖွဲ့များ အလျှိုအလျှို ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

(၁) မြန်မာနိုင်ငံ ကရင်အမျိုးသားအသင်း(ခေါ်) ဘီကေအင်န်အေ ( Burma, Karen National Association )

(၂) ကရင်လူငယ် အစည်းအရုံး (ခေါ်) ကေဝိုင်အို ( Karen Youth Organization )

(၃) ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး (ခေါ်) ဒေါကလူ (Karen National Association)

ဘီကေအင်န်အေကို စောဖေသာ၊ ဆရာရွှေဘ၊ စောမြသိန်း၊ ဦးပဏ္ဍဝံသတို့က ဦးဆောင်သည်။ ဘီကေ အင်န်အေ ခေါင်းဆောင်အချို့မှာ ကေစီအိုအစည်း

အရုံးဝင်များဖြစ်ကြသည်။ ကေဝိုင်အိုမှာမူ ကေစီအို မှ မန်းဘခိုင်နှင့် ဗိုလ်ထွန်းစိန်တို့အဖွဲ့မှ ခွဲထွက်လာ ကြပြီး စောကျော်စိန်၊ မန်းဝင်းမောင်တို့နှင့် ပူးပေါင်း

၍ ထူထောင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဒေါကလူအဖွဲ့ကိုမူ ဆရာဖိုးအေးက ခေါင်းဆောင်သည်။ အောင်ဆန်း- အက်တလီစာချုပ် ချုပ်ဆိုပြီးချိန် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊

ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်တွင် ကရင်အဖွဲ့အစည်းများ သည် ညီလာခံတစ်ရပ်ကို ကျင်းပကြသည်။ ထို့နောက် အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်ကို လုံးဝ

လက်မခံနိုင် ကြောင်း ပြောကြားသည်။

အကြောင်းပြချက်မှာ မြန်မာပြည်ကိုယ်စားလှယ်များတွင် ကရင်တစ်ဦးမျှ မပါဝင်ခြင်း၊ တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်တွင် ကရင် ကိုယ်စားလှယ်

အလွန်နည်းပါးခြင်း၊ သီးသန့်ထားသော ကရင်စစ်တပ်များကို ဆက်လက်ထားရှိမည်မဟုတ်ခြင်း၊ စာချုပ်တွင် ကရင်များတောင်းဆိုထားသော ကရင်ပြည်

လုံးဝမပါရှိခြင်း၊ စာချုပ်ချုပ်ဆိုရာတွင် ကရင်တစ်ဦး တစ်ယောက်ကိုမျှ တိုင်ပင်မှုမပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။

ကရင်ညီလာခံဆုံးဖြတ်ချက်များကို လန်ဒန်မြို့ရှိ နန်းရင်းဝန်ထံသို့လည်း ပေးပို့ခဲ့သည်။ ကရင်တို့၏ အရေးကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃ ရက်အထိ

လိုက်လျောခြင်းမပြုပါက တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်ကို သပိတ်မှောက်ပြီး စာချုပ်ကို ကန့်ကွက်သည့်အနေနှင့် စောဘဦးကြီး ရာထူးမှ နုတ်ထွက်မည်ဟူ၍

ရာဇသံ ပေးခဲ့ကြသည်။ ကရင်ညီလာခံကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်မှ ၇ ရက်အထိ ဆက်လက် ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက်

ယခင်ဖွဲ့စည်းထားသော ကေစီအို၊ ဘီကေအင်န်အေ၊ ကေဝိုင်အို၊ ဒေါကလူ (ခေါ်) ကေအင်န်အေ အဖွဲ့များကို ပူးပေါင်း၍ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့ကြီး

(Karen National Union) ကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၆ ရက်တွင် ဖွဲ့စည်းလိုက် ကြသည်။

ကေအင်န်ယူ ဗဟိုဦးစီးအဖွဲ့ဝင်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည် -

(၁) စောစံဖိုးသင် ဥက္ကဋ္ဌ

(၂) ဦးလှဖေ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ

(၃) ဆရာသာထို အတွင်းရေးမှူး

(၄) မန်းသိန်းထွန်းအောင် တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး

(၅) မန်းဘခင် ငွေထိန်း

(၆) စောဘဦးကြီး အမှုဆောင်

(၇) စောသာဒင် ။

(၈) မန်းဘခိုင် ။

(၉) မန်းဝင်းမောင် ။

(၁ဝ) စောဟန်တာသာမွှေး ။

(၁၁) မန်းဘဇံ ။

(၁၂) စောကျော်စိန် ။

(၁၃) မန်းပေါအီးငြိမ်း ။

(၁၄) စောစံကေး ။

(၁၅) စောစိန်တင် ။

(၁၆) စောအောင်ဝင်း ။

(၁၇) ဆစ်ဒနီလူနီ ။

ကေအင်န်ယူဖွဲ့စည်းပြီး ၁ဝ ရက်အကြာ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၆ ရက်တွင် ကေအင်န်ယူ၏ စစ် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့

ကေအင်န်ဒီအို (Karen National Defence Organization) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ကေအင်န်ယူညီလာခံဆုံးဖြတ်ချက်များတို့ကို ဗြိတိသျှ

နန်းရင်းဝန်ထံကိုသာမကဖဆပလ အစိုးရသို့လည်း ပေးပို့ခဲ့သည်။

ကေအင်န်ယူတို့၏ တောင်းဆိုချက်များတွင် အင်းစိန်၊ ပဲခူး၊ ဟံသာဝတီ၊ ဖျာပုံ၊ ထားဝယ်နှင့် မြိတ် ခရိုင်များအတွက် အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၁၇ နေရာ

ပိုမိုထားပေးရန်၊ ဝန်ကြီးအဖွဲ့တွင် ကရင်ဝန်ကြီး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်စေရန်၊ သီးသန့်ထားရှိသော ကရင် စစ်တပ်များကို ဆက်လက်ထားရှိရန်၊ ကရင်ပြည်နယ်

ထူထောင်ရေးကို မူအားဖြင့်လက်ခံရန်၊ ဌာနတိုင်းတွင် ကရင်များအား လူဦးရေအချိုးအစားအလိုက် ထည့် သွင်းခန့်အပ်ရန်နှင့် ကရင်လူဦးရေစာရင်းအား

ကောက်ခံပေးရန် အချက်များပါဝင်ရာ ဖဆပလ အစိုးရက ကရင်လူဦးရေ ကောက်ခံပေးရန် အချက် တစ်ချက်ကိုသာ လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ဗြိတိသျှနန်းရင်းဝန်

ကမူ အကြောင်းမပြန်ခဲ့ပေ။

ထို့ကြောင့် စောစံဖိုးသင်၊ မန်းဘခိုင်၊ မန်း ဝင်းမောင်၊ စောကျော်စိန်၊ စောစိန်တင်တို့ ကေအင်န်ယူ အဖွဲ့မှ နုတ်ထွက်သွားကြသည်။ မန်းဝင်းမောင်၏

ကရင်လူငယ်အစည်းအရုံးသည် ဖဆပလနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရာ ကေအင်န်ယူက ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန် ခဲ့သည်။ ကေအင်န်ယူသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၉

ရက်တွင်ကျင်းပသော ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက် လိုက်သည်။ ထို့နောက် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၃ ရက် တွင် ကေအင်န်ယူ

အရေးပေါ်ညီလာခံကိုကျင်းပရာ စောဘဦးကြီးသည် ကေအင်န်ယူ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်၍ လာ ပေသည်။

ကရင်လက်နက်ကိုင်များ၏အခြေအနေ

ကန္ဒီစာချုပ်အရ ဗမာ့တပ်မတော်ကို ပြန်လည် ဖွဲ့စည်းသောအခါတွင် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကို ဆင်နွှဲခဲ့သော ရဲဘော်အများစုမှာ တပ်မတော်တွင်

ပါဝင်ခွင့်မရခဲ့ကြသော်လည်း ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့သည် ကရင်တပ်များကို စနစ်တကျထူထောင်ပေးခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ် စမစ်ဒွန်းနှင့် လေတပ်မှ

ဗိုလ်ချုပ်စောရီရှိုး တို့သည် ကရင်ထိပ်တန်း စစ်ဘက်အရာရှိများ ဖြစ် လာသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဗမာ့တပ်မတော်သည် တပ်ရင်း(၄)ရင်းသာရှိခဲ့သော်လည်း

ဗြိတိသျှတို့က တိုင်းရင်းသားတပ်ရင်း (၁ဝ)ရင်းတိုးချဲ့ရန် ကြံစည်ခဲ့ ကြသည်။ တောင်တန်းတပ်ဟူ၍ အမည်တပ်ပြီး ဝန်ကြီး ဦးတင်ထွဋ်ကို အုပ်ချုပ်စေခဲ့သည်။

ဗမာ့တပ်မတော် အမြောက်တပ်တွင် ကရင်ရော၊ ဗမာရော အခြားလူမျိုး များပါ ရောနှောနေသည်ကို အင်္ဂလိပ် အစိုးရက ဖျက် သိမ်းပိတ်ပင်လိုက်သည်။

ကရင်လူမျိုးများသာပါဝင် သည့် (၂၅)ပေါင်ဒါအမြောက်တပ်ကို ပြန်လည်၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ အချက်ပြဆက်သွယ်ရေးတပ်ကိုလည်း ကရင်များဖြင့်သာ

ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့သည် ကရင်တို့ကို နိုင်ငံရေးအရ ပျိုးထောင်ပေးရုံသာမကဘဲ စစ်ရေးအရပါ အင်အား ကြီးမားအောင် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ရာ လွတ်လပ်ရေး

မရခင်မှာပင် ကရင်လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများမှာ အကြီးမားဆုံး စစ်အင်အား ဖြစ်လာရသည်။ ကရင် တပ်ရင်းများ (Karen Rifles) အပြင် ကေအင်န်

ဒီအိုတပ်ဖွဲ့များပါ တိုးပွားလာရာ ကေအင်န်ယူသည် အောက်မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးခန့်ကို ကရင်ပြည်နယ် ဖြစ်ရမည်ဟူ၍ တောင်းဆိုလာခဲ့တော့သည်။

ဗြိတိသျှ တို့၏တိုက်ရိုက်သော်လည်းကောင်း၊ သွယ်ဝိုက်၍သော် လည်းကောင်း သွေးထိုးမြှောက်ပင့်ပေးမှုများမှာ နောက်ဆုံးတွင် ကရင်သောင်းကျန်းမှုကို

ပေါ်ပေါက် လာစေခဲ့ကြောင်း တွေ့ရပေသည်။ ^[၄၄]

လွတ်လပ်ရေးရရှိခြင်း

နိုင်ငံတော်လုပ်ကြံမှု

ဂဠုန်ဦးစောသည် နိုင်ငံရေးအရ အောင်မြင်မှု မရှိတော့သောအခါ အကြမ်းဖက်ဖို့ ပြင်ဆင်လာသည်။ ဦးစောသည် ယင်း၏မျိုးချစ်ပါတီ

အတွင်းမှ စိတ်ချရ သောလူငယ်များကို စုစည်းသည်။ လက်နက်များကို လည်း သိုဝှက်လာသည်။ စင်စစ် ဂဠုန်ဦးစောသည် စစ်ကြိုခေတ်

က နန်းရင်းဝန်ဖြစ်ခဲ့သူဖြစ်သည်။

အင်္ဂလိပ် တို့ထံတွင် ဒိုမီနီယံအဆင့် လွတ်လပ်ရေးပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သူဖြစ်သည်။ ဂျပန်နှင့်ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးစားသောအခါ အင်္ဂလိပ်

တို့က ဖမ်းဆီး၍ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကာလတစ်လျှောက်လုံး ယူဂန္ဓာနိုင်ငံတွင် အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထားခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးချိန်၌ ဗြိတိသျှ

တို့က ဦးစောကို မြန်မာနိုင်ငံသို့ပို့ပေးခဲ့သော်လည်း ဦးစောမှာ နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍ မရှိတော့ပေ။ ဦးစော သည် ရှမ်းစော်ဘွားများနှင့်

ပူးပေါင်း၍ ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ပင်လုံကွန်ဖရင့်ဂ တွင် ရှမ်း-မြန်မာချစ်ကြည်ရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းခြင်းကဲ့သို့သော နိုင်ငံရေးကြိုးပမ်းမှုများ ဆောင်ရွက်

သေးသော်လည်း အောင်မြင်မှုမရရှိခဲ့ပေ။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလအဖွဲ့ကြီး၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် လွတ်လပ် ရေးကြိုးပမ်းနေပြီ ဖြစ်သည်။

ဦးစောသည် မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရရှိလာပါက နိုင်ငံရေးတွင် နေရာရနိုင် ဖွယ်ရာမရှိတော့ချေ။ ထို့ပြင် ဦးစော၊ ဒေါက်တာဘမော်၊

သခင်ဗစိန်၊ သခင်ထွန်းအုပ်၊ ဦး ဘဘေ၊ စောဘဦးကြီး စသော နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များမှာ အင်္ဂလိပ်အလို တော်ရိများအဖြစ်သာ

တစ်ချိန်လုံး နာမည်ကြီးခဲ့ကြ သည်။ အင်္ဂလိပ် အစိုးရ လက်အောက်တွင်သာနေရာရ ကြသော်လည်း လွတ်လပ်ရေးရသွားလျှင် ယင်းတို့၏

အခန်းကဏ္ဍမှာ မှေးမှိန်သွားရတော့မည်သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဦးစောတို့လူစုသည် လွတ်လပ်ရေးရရှိလျှင် ပင် အင်္ဂလိပ် က အပြည့်အဝ

ထောက်ခံသော လွတ်လပ် ရေး မျိုး ( ဒိုမီနီယံ၊ ဓနသဟာယ)ကိုသာ လိုလားကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ လုံးဝလွတ်လပ်ရေးကို

ဦးစော သည် မထောက်ခံနိုင်တော့ပေ။

၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက် နံနက် ၁ဝ နာရီ ၃၇ မိနစ်တွင် ဂဠုန်ဦးစော၏တပည့်များသည် အတွင်းဝန်ရုံးတွင် အစည်းအဝေး

ထိုင်နေကြသော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဘုရင်ခံ အမှုဆောင်ကောင်စီ ဝင်လူကြီးများ (ဝန်ကြီးများ)အား စက်သေနတ်ဖြင့်

ပစ်ခတ်လုပ်ကြံလိုက်လေသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း နှင့်အတူ သခင်မြ၊ ဒီးဒုတ်ဦးဘချို၊ ဗိုလ်ချုပ်အစ်ကို ဦးဘဝင်း၊ ဦးရာဇတ်၊ မန်းဘခိုင်နှင့်

မိုင်းပွန်စော်ဘွား ကြီး စဝ်စံထွန်းတို့ ကျဆုံးသွားရသည်။

ဒုတိယအတွင်းဝန် ဦးအုန်းမောင်နှင့် ဦးရာဇတ်၏ သက်တော်စောင့် ရဲဘော်ကိုထွေးတို့လည်း ကျဆုံးသွားကြသည်။ ဦးစော သည် သခင်နုကိုပါ

သတ်ဖြတ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သော် လည်း ထိုနေ့က သခင်နု ရုံးမတက်သဖြင့် လွတ်သွား သည်။

ပျဉ်းမနားတွင် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးကို ထိန်းသိမ်း နေသော ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းသည် ဗိုလ်မောင်မောင်နှင့် ဗိုလ်ရဲထွဋ်ကိုခေါ်၍ ရန်ကုန်သို့ ချက်ချင်း

ထွက်ခွာလာ သည်။

ဘုရင်ခံ ဆာဟူးဘတ်ရန့်စ်က သခင်နုနှင့် ဖဆပလ အဖွဲ့ကြီးကို အစိုးရအဖွဲ့ ဖွဲ့ပါရန် ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်တွင်ပင် ဖိတ်ခေါ်လိုက်သည်။ ရန်ကုန်မြို့

လောင်းဝစ်လမ်းရှိ ပြည်သူ့ရဲဘော်ဌာနချုပ်တွင် သခင် နု၊ ဗိုလ်လကျာ်၊ ဗိုလ်မှူးအောင်၊ ဗိုလ်စိန်ချစ်၊ ဗိုလ် ထွန်းလင်းတို့နှင့် ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်း၊

ဗိုလ်မောင်မောင်၊ ဗိုလ်ရဲထွဋ် တို့သည် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို အမြန်ဆုံး ဆွေးနွေးပြီး သခင်နုက နိုင်ငံရေးထိန်းသိမ်းဦးဆောင် ရန်၊

ဗိုလ်မှူးကြီးနေဝင်းက တပ်ကို ထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်ခွဲလိုက်ကြသည်။

ဂဠုန်ဦးစော၏ လက်နက်များခိုးထုတ်မှု၊ စုဆောင်း မှု၊ သိုဝှက်မှုတို့တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် ကာယကံမြောက် ကူညီသူများ ဖြစ်ကြသည်။

ဦးစောသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ မေလထဲ၌ အင်္ဂလိပ် စစ်ဗိုလ် မေဂျာယမ်း (Major Young) နှင့် ကပ္ပတိန် ဗီဗီယန် (Captain Vivian) တို့နှင့်

ဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဦးစော၏တပည့် ဘညွန့်သည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၄ ရက်တွင် ဗိုလ်တထောင်ရှိ အမှတ် ၂၂၆ အခြေစိုက်လက်နက်

တိုက်မှ ဘရင်းသေနတ် အလက် ၂ဝဝ နှင့် ကျည်ကပ် ၈ဝဝ တို့ကို ထုတ်ယူခဲ့သည်။ လက်နက်တိုက်မှ မေဂျာ အေမီ (Major Amy)၊ ကပ္ပတိန်ဘူး

(Captain Booge)၊ ဆာဂျင်ဝက်ဘလိ (Sergeant Webley)၊ ဆာဂျင်ဟာ့စ် (Sergeant Harse)၊ ဆာဂျင်ဖော (Sergeant Forb) စသော

အင်္ဂလိပ် စစ်ဗိုလ်နှင့် အကြပ်များက ကူညီခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် လ ၁ဝ ရက်တွင် ပွိုင့် ၃ဝ၃ ကျည်ဆန်တစ်သိန်း၊ စတင်းကျည်ဆန်

၂၅၆ဝဝ နှင့် လက်ပစ်ဗုံး ၂ဝဝ ကို ကပ္ပတိန် ဗီဗီယန်၏ စီစဉ်ပေးချက်အရ ၁၆ မိုင် လက်နက်တိုက်မှ ထုတ်ယူကြပြန်သည်။

ဦးစောသည် လက်နက်အချို့ကို အိမ်တွင်သိုဝှက် ထားပြီး မျိုးချစ်ပါတီဝင်များထံသို့ ဖြန့်ချိထားလိုက် သည်။ ဦးစော၏အစီအစဉ်မှာ ဖဆပလ

ဝန်ကြီးများ ကို လုပ်ကြံပြီးပါက မျိုးချစ်ပါတီဝင်များက ဖဆပလ နယ်ခေါင်းဆောင်များကို သုတ်သင်ရန် ဖြစ်သည်။ ဖဆပလ ပြိုကွဲသွားပါက

ဘုရင်ခံသည် မျိုးချစ်ပါတီ ကို အာဏာအပ်နှင်းလိမ့်မည်ဟု ဦးစောက ယူဆ သည်။ သို့သော် ဦးစောနှင့် အပေါင်းအပါများသည်

အာဇာနည်ပုဂ္ဂိုလ်များ လုပ်ကြံခံရသည့်နေ့ မွန်းလွဲ ၂ နာရီခန့်မှာပင် အဖမ်းခံလိုက်ကြရတော့သည်။

ဦးစောသည် မေဂျာယမ်းနှင့် မေဂျာလန့်စ်ဒိန်း (Major Lance Dane)တို့ထံမှ ၁၉၄၆ ခုနှစ်မှစ၍ လက်နက်ငယ်အမျိုးမျိုးကို

စုဆောင်းရယူထားပြီး ဖြစ်သည်။ သခင်ပန်းမြိုင်(ဝန်ကြီးဟောင်း) အထူး ခရိုင်ရာဇဝတ်ဝန်ကြီးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီး ဖွဲ့စည်း ထားသော

အထူးစုံစမ်းထောက်လှမ်းရေး ရဲအဖွဲ့သည် မေဂျာယမ်းနှင့် ကပ္ပတိန်ဗီဗီယန်တို့ကိုပါ လက်နက်မှု များဖြင့် ဖမ်းဆီးလိုက်သည်။ ဦးစောတို့လူစု

သေဒဏ် ချမှတ်ခြင်းခံရပြီး ကပ္ပတိန်ဗီဗီယန်မှာ ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် ချမှတ်ခံရသည်။

မေဂျာယမ်းကို ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ်ချမှတ်ထားရာ အယူခံနိုင်သဖြင့် တရားသေ လွတ်သွားသည်။ မေဂျာယမ်းကို ဗြိတိသျှသံရုံးက

မြန်မာပြည်မှ ထွက်ခွာသွားနိုင်အောင် စီစဉ်ပေးခဲ့ သည်။ ကပ္ပတိန်ဗီဗီယန်မှာမူ အင်းစိန်ထောင်ထဲတွင် ထောင်ဒဏ်ကျခံရသည်။

ဂဠုန်ဦးစောသည် ကေအင်န်ယူအဖွဲ့အား တိုက်ရိုက်အကူအညီပေးနေ သည့် ကာနယ်တူးလော့ (Coloneal Tuelock) နှင့် လန်ဒန်

ဒေးလီးမေးလ်သတင်းထောက် ကင်းဘဲ (Cam-bell) တို့ကို ဆက်သွယ်၍ ထောင်ဖောက်ပြေးရန်စီစဉ် သေးသည်။ သို့သော် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။

ကိုသိန်းဖေသည် ဖဆပလ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ သခင်နုထံသို့ ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက် ညနေ ၄ နာရီတွင် စာတစ်စောင် ရေးလိုက်သည်။ ကိုသိန်းဖေက

ဗိုလ်ချုပ်တို့ လုပ်ကြံခံရခြင်းသည် နယ်ချဲ့သမားနှင့် အလိုတော်ရိများ၏လက်ချက်ဟု စွပ်စွဲလိုက်သည်။ နယ်ချဲ့က ဖဆပလကိုဖြိုခွဲပြီး

ဘုရင်ခံကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်ကိုလည်း ဆွေးနွေးထားသည်။ ကိုသိန်းဖေသည် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီတွင်

မည်သည့်ဩဇာအာဏာမျှ ရှိသူ မဟုတ်သော်လည်း သခင်နုက အစိုးရဖွဲ့ပြီး နှစ်ရက် အကြာတွင် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆွေးနွေး သည့်

ပထမအစည်းအဝေးကို ပြည်သူ့ရဲဘော်ဌာနချုပ် အတွင်း သခင်နုနေအိမ်တွင် ကျင်းပရာ ဗိုလ်လကျာ်၊ သခင်သန်းထွန်း၊ သခင်ဗသိန်းတင်၊ ဂိုရှယ်၊

ဦးကိုကို ကြီးနှင့် ကိုသိန်းဖေတို့ တက်ရောက်ကြသည်။

ကို သိန်းဖေမှာ ဗိုလ်လကျာ်ဖိတ်ကြားထားသဖြင့် အစည်း အဝေးတက်ရသူဖြစ်သော်လည်း နောက်အစည်းအဝေး များတွင် သခင်သန်းထွန်းက

ခွင့်မပြုသဖြင့်မတက်ရ တော့ပေ။

သခင်သန်းထွန်းနှင့် ဂိုရှယ်တို့သည် သခင်နု၏ ကြားဖြတ်အစိုးရထဲဝင်၍ ဖဆပလ ကွန်မြူနစ် ညီညွတ်ရေးတည်ဆောက်ရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

သို့သော် ကွန်မြူနစ်များနှင့် ဆိုရှယ်လစ်များမှာ တစ်ဦး နှင့်တစ်ဦး မယုံသင်္ကာမှုများနှင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ ကိုသိန်းဖေသည် ညီညွတ်ရေး

ဗိသုကာဟူသောကလောင်ဝှက်ဖြင့် မြန်မာ့အလင်းနှင့် ဟစ်တိုင်သတင်း စာများတွင် ဖဆပလ ကွန်မြူနစ် ညီညွတ်ကြရန် ရေး သားလိုက်သည်။

သခင်သန်းထွန်းကကိုသိန်းဖေအား ဗဟိုက တိုက်ရိုက်ထိန်းကျောင်းရသော သာမန်ပါတီ ဝင်အဆင့်သို့ ချက်ချင်းလျှော့ချအရေးယူလိုက်သည်။

ကိုသိန်းဖေကို မည်သည့်ကလာပ်စည်းတွင်မျှ ပါဝင်ခွင့် မပေးတော့ပေ။ သို့နှင့် ကိုသိန်းဖေမှာ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ တောမခိုခင် ပါတီမှ

နုတ်ထွက်သည့် ကာလအထိ ပါတီတွင် မည်သည့်ခေါင်းဆောင်မှုမျှ မရှိတော့ပေ။ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ခေါင်း ဆောင်မှုမှာ သခင်သန်းထွန်းနှင့်

ဂိုရှယ်တို့နှစ်ယောက် ၏ လက်ထဲတွင်သာ ရှိလေသည်။

ဖဆပလ ကွန်မြူနစ်ညီညွတ်ရေး အောင်မြင်မှု မရှိခဲ့သော်လည်း သခင်နုသည် လန်ဒန်သို့သွား၍ နု-အက်တလီစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့လေသည်။

လကျာ်-ဖရီးမင်းစာချုပ်

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ကျဆုံးသွားသော်လည်း လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုအရှိန်အဟုန်မှာ ကျမသွားခဲ့ ပေ။ ဖဆပလနှင့် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးသည် လွတ်လပ် ရေးအတွက်

အားကြိုးမာန်တက် ဆက်လက်ကြိုးပမ်း ခဲ့သည်သာ ဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့တို့သည် မြန်မာ နိုင်ငံ ပြည်သူတို့၏ အင်အားအခြေအနေအရ လွတ်လပ်ရေး

မပေးလျှင် မဖြစ်တော့မှန်းသိနေသော် လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့် ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ရန် ကြိုးစားမြဲ ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၉ ရက် တွင်

စစ်တပ်များအရေးနှင့် ပတ်သက်၍ စာချုပ်တစ်ရပ် ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ရာ ယင်းစာချုပ်ကို ဗြိတိသျှစစ်တပ် ကိုယ်စားလှယ် ဂျွန်ဖရီးမင်းနှင့် ဗိုလ်လကျာ်တို့

လက်မှတ်ရေးထိုးသောကြောင့် လကျာ်-ဖရီးမင်းစာချုပ် ဟု ခေါ်သည်။

စာချုပ်တွင် ဗြိတိသျှတပ်များ ထွက်ခွာပါက စစ် လက်နက်ပစ္စည်းအချို့ကို မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အခမဲ့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ရန် သဘောတူထားသည်။ လွတ်လပ် ရေးရပြီး

သုံးနှစ်ကာလအတွင်း ဗြိတိသျှ စစ်ပညာသင် ကျောင်းများတွင် အခမဲ့ စစ်ပညာသင်ယူနိုင်ခွင့်ကို လည်း ပေးထားသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကြည်း၊ ရေ၊

လေဆိုင်ရာ ဗြိတိသျှစစ်မစ်ရှင်ကို မြန်မာ နိုင်ငံတွင်ထားရန် သဘောတူရသည့်အပြင် စစ်ပညာ သင်ကြားပေးမည့် ဗြိတိသျှနည်းပြအရာရှိများအတွက်

ကုန်ကျစရိတ်များကိုလည်း ကျခံရမည် ဖြစ်သည်။ မင်္ဂလာဒုံ၊ မြိတ်နှင့် စစ်တွေ လေယာဉ်ကွင်းတို့ကို ဗြိတိသျှတို့က ကူညီဆောက်လုပ်ပေးမည်ဖြစ်သော် လည်း

အသုံးပြုခွင့်ကိုပါ ပေးရမည်ဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှ စစ်မစ်ရှင်ကို လက်ခံထားရသော်လည်း ဗြိတိသျှတို့၏ မဟာမိတ်မဟုတ်သည့်(သဘောမတူသည့်) အခြား စစ်

မစ်ရှင်ကိုမူ လက်ခံခွင့်မရှိပေ။ စာချုပ်သက်တမ်းသည် သုံးနှစ်သာဖြစ်သော်လည်း ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွက် ဗြိတိသျှလက်အောက်မှ တကယ်မလွတ်လပ်ဟု

ဝေဖန် စရာ အချက်တစ်ချက်ပင် ဖြစ်ခဲ့ရလေသည်။

နု-အက်တလီစာချုပ်

သခင်နုသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ကိုယ်စား ဖဆပလနှင့် အစိုးရအဖွဲ့ကို ဆက်လက်ခေါင်းဆောင် ရသည်။ လွှတ်တော် ဒုတိယညီလာခံကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊

ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်မှ ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက်အတွင်း ကျင်းပ၍ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲ အတည်ပြုရေးနှင့် လွတ်လပ်ရေးကိစ္စများကို ဆွေးနွေး

ဆုံးဖြတ်ကြသည်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ မှာ ညောင်ရွှေ စော်ဘွားကြီး စဝ်ရွှေသိုက် ဖြစ်လာသည်။ လွှတ်တော် တတိယညီလာခံကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ

၁၅ ရက်တွင် ကျင်းပသောအခါ ကရင်အမတ်များပါ တက် ရောက်လာကြသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်တွင် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေကို အတည်ပြုပြီးနောက် စဝ်ရွှေသိုက်ကို ယာယီသမ္မတ အဖြစ်

ခန့်အပ်လိုက်ကြသည်။ ထို့နောက် သခင်နုသည် မြန်မာ၊ အင်္ဂလိပ် စာချုပ် (နု-အက်တလီစာချုပ်) ချုပ်ဆို နိုင်ရေးအတွက် လန်ဒန်သို့ သွားရတော့သည်။

ဖဆပလ အဖွဲ့ကြီးက လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု အရှိန်အဟုန် မကျဆင်းအောင် ထိန်းသိမ်းကြိုးပမ်း နေစဉ် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊

ဇူလိုင်လ ၃ဝ ရက်တွင် နိုင်ငံရေးဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ် ကို ချမှတ်သည်။ ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်ကို 'သံပူတုန်း နာနာ နှက်ကြစို့'

(Strike while the iron is hot)ဟူသော ဆောင်ပုဒ်ဖြင့် ဖော်ပြသည်။

ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်မှာ ဖဆပလနှင့် ညီညွတ်ရေးလုပ်ပြီး အစိုးရအဖွဲ့ထဲဝင်ရန် ပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဖဆပလ ကွန်မြူနစ် ညီညွတ် ရေးမှာ

နှစ်ဖက်စလုံးကသာ ကြွေးကြော်နေကြသော် လည်း လက်တွေ့တွင် မည်သို့မှ အကောင်အထည် ပေါ်မလာခဲ့ပေ။

သို့နှင့် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက် တွင် လန်ဒန်မြို့၌ နန်းရင်းဝန် (ဝန်ကြီးချုပ်) မစ္စတာ ကလီမင့်ရစ်ချတ်အက်တလီနှင့် ဖဆပလ ကြားဖြတ်

အစိုးရအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် သခင်နုတို့သည် အင်္ဂလိပ်- မြန်မာစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးလိုက်ကြသည်။ စာချုပ်တွင် နှစ်နိုင်ငံသဘောတူထားသော အဓိက

အချက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံအား လုံးဝလွတ်လပ်သော အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ် ပြုရန်ပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် လကျာ်-ဖရီးမင်း စာချုပ်မှ

သဘောတူညီချက်များသည် နု-အက်တလီ စာချုပ်၏ နောက်ဆက်တွဲပြဋ္ဌာန်းချက်များအဖြစ် ပါဝင်လာကြသည်။ ထို့နောက် စာချုပ်တွင် ဘဏ္ဍာရေး

ကိစ္စများရှင်းလင်းခြင်း၊ နိုင်ငံသားသတ်မှတ်ရေးနှင့် လူမှုရေးအခြေအနေများရှင်းလင်းခြင်း စသည့် မြန်မာ နိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရသည်နှင့် ဆောင်ရွက်ရမည့်

အပိုင်းကဏ္ဍများကို ဖော်ပြထားသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရ က မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရအတွက် ကုန်ကျခဲ့သော ပေါင် စတာလင် ၁၅ သန်းကို လျှော်ပစ်လိုက်ပြီး

ကျန်ငွေ များကိုမူ ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်ထက် နောက် မကျသည့်နေ့မှစ၍ အနှစ်နှစ်ဆယ် အရစ်ဖြင့် ပေးဆပ် ရမည်ဟု ဆိုသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖဆပလ ကွန်မြူနစ် ညီညွတ်ရေးကြွေးကြော်သံကို လက်ကိုင်ထားဆဲ ဖြစ် သော်လည်း နု-အက်တလီစာချုပ်ကို စီးပွားရေးနှင့်

စစ်ရေးကိစ္စများတွင် အလျှော့ပေးလာသည်ဟု ဝေဖန် သည်။ အင်္ဂလိပ် တို့၏ ကြွေး ၁၄၇ ကုဋေကို မပေးနှင့် ဟု ကြွေးကြော်လာသည်။ အကြွေး ငွေများ၏

မတရား ပုံကိုလည်း ဖော်ထုတ်လာသည်။ သို့သော် သခင်နုသည် မညီမညွတ်ဖြစ်နေသော မြန်မာနိုင်ငံရေးအင်အားစု များ၏ အခြေအနေကြောင့် အင်္ဂလိပ်

အစိုးရနှင့် သင့်တော်သလို အလျှော့အတင်းလုပ်လာရခြင်းဖြစ်ရာ လွတ်လပ်ရေးမှာမူ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက် တွင် သေချာပေါက် ရရှိခဲ့လေသည်။

ပဒေါင်အရေးအခင်း

မိုးဗြဲနယ်သည် ရှေးပဒေသရာဇ်ခေတ်ကပင် အရေးပါအရာရောက်ပြီး ရှမ်းပြည်နယ် မြေလပ်နယ် များကို အုပ်ချုပ်ကွပ်ကဲရာဒေသကြီး ဖြစ်သည်။ မိုးဗြဲ

စစ်ကဲကြီးသည် မြေလပ်ဝန်အဖြစ်လည်း တာဝန်ယူရ သည်။ ပဒေသရာဇ်ခေတ်တွင် မိုးဗြဲနယ်၌ မြန်မာကင်း စခန်းထားသည်။ မိုးဗြဲနယ်သည် ကရင်နီနယ်နှင့်

ဆက်စပ်လျက်ရှိရာ ကရင်နီများ၏ တိုက်ခိုက်မှုကို မကြာခဏခံရသည်။ ကရင်နီများသည် နီးရာရှမ်းနယ် များမှ တွေ့သမျှလူသူတို့ကို ဖမ်းဆီး၍ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်

ကျွန်အဖြစ် ရောင်းစားလေ့ရှိကြရာ ကရင်နီနယ်နှင့် အနီးဆုံးဖြစ်သော မောက်မယ်နယ်နှင့် မိုးဗြဲနယ်မှာ အများဆုံးခံကြရသည်။ သို့နှင့် မိုးဗြဲ၊ မောက်မယ်နယ်

များသည် ကရင်နီနယ်နှင့် မကြာခဏ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြ ရသည်။ ကရင်နီနယ်တွင် ကြွေးမဆပ်နိုင်က လူကို သိမ်းပိုက်နိုင်သောဓလေ့ဆိုးရှိခဲ့ရာ အင်္ဂလိပ်

ခေတ်ကျ မှ ပပျောက်သွားသည်။

မိုးဗြဲနယ်တွင် ရှမ်းအမျိုးသားထက် ဘရင်ဂျီ ဘာသာကိုးကွယ်သော ပဒေါင်နှင့် ပရဲများက လူဦးရေ ပိုများသည်။ ပဒေါင်လူမျိုးတို့သည် မိုးဗြဲစော်ဘွားကြီး

ဟော်နန်းစိုက်ရာ မိုးဗြဲမြို့နှင့် ၁ဝ မိုင်အကွာရှိ ဖယ်ခုံ မြို့ကို အခြေစိုက်၍ နေထိုင်ကြသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ် တွင်ကား ပဒေါင်လူမျိုးတို့သည် နယ်ရှင်စော်ဘွားကြီး

၏အုပ်ချုပ်မှုကို အတိအလင်း စတင်ဆန့်ကျင်ကြတော့သည်။ စော်ဘွားကိုယ်စား အခွန်ကောက်ခံသော အရာရှိများကို ပဒေါင်ခေါင်းဆောင် သိုင်းဘဟန်နှင့်

အိုက်မောင်ဦးတို့ခေါင်းဆောင်ပြီး ခြိမ်းခြောက်ကြိမ်း မောင်းလွှတ်သည်။

နယ်ရှင်စော်ဘွားကြီးသည် ပဒေါင် လူမျိုးများကို ကိုင်တွယ်ရန် ခက်ခဲသဖြင့် ရှမ်းပြည် ကော်မရှင်နာမင်းကြီးသို့ တိုင်ကြားလိုက်သည်။ သိုင်း ဘဟန်နှင့်

အိုက်မောင်ဦးတို့ညီအစ်ကိုကိုမူ နွားခိုးမှုဖြင့် စွဲချက်တင်လိုက်သည်။

ရှမ်းပြည်ကော်မရှင်နာမင်းကြီးဖြစ်သူ ဖော်ဂါတီ (P.C. Fogarty)သည် အခြေအနေကို လေ့လာသုံးသပ် ပြီး လွိုင်ကော်သို့ ချက်ချင်း ထွက်ခွာလာသည်။ လမ်း

ပန်းဆက်သွယ်ရေးအခြေအနေအရ မိုးဗြဲသို့ လွိုင်ကော် မှတစ်ဆင့် သွားရသောလမ်းသည် ကလောမှတစ်ဆင့် ပင်လောင်းကို ဖြတ်သန်းရသောလမ်းထက်

ပိုမိုချောမွေ့ မြန်ဆန်သည်။

ထို့ကြောင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး သည်ပင်လျှင် မိုးဗြဲနယ်သည် ရှမ်းပြည်နယ်ထက် ကရင်နီနယ်နှင့် ပို၍အဆင်ပြေနေသည်။ ဖော်ဂါတီ သည်

ကရင်နီနယ်ဆိုင်ရာဝန်ထောက်ကို တစ်ပါတည်း ခေါ် လာ ပြီး က လော ရှိ အ နောက် ပိုင်း ဆိုင် ရာ ဝန်ထောက်ကိုလည်း မိုးဗြဲသို့ ဆင့်ခေါ်လိုက်သည်။

ဖော်ဂါတီသည် ပဲခူးတိုင်းမင်းကြီးဟောင်း ဆွီးသင်းဘင့် ၏ ယောက်ဖဖြစ်ပြီး မိုးဗြဲ-ဖယ်ခုံနယ်များကိုရောက်ဖူး သည်။ ဘရင်ဂျီဘုန်းတော်ကြီး ဖာသာ ဖယ်ဆိုလီ

(Rev. Falter Fasoly) နှင့် ဆွေးနွေးရာမှ ပဒေါင်လူမျိုးစု အကြောင်း သိရှိထားသည်။ ဖော်ဂါတီ ကိုယ်တိုင်ပင် ဘရင်ဂျီဘာသာဝင်ဖြစ်သည်။

ဖော်ဂါတီသည် မိုးဗြဲဟော်နန်းရှိ စော်ဘွားနှင့် တကွ အရာရှိများကို စစ်ဆေးမေးမြန်းပြီး ဖယ်ခုံသို့ ထွက်လာခဲ့သည်။ ဖယ်ခုံရောက်သောအခါ ဘုရား

ရှိခိုးကျောင်းတွင် သိုင်းဘဟန်ခေါင်းဆောင်သော ပဒေါင်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆွေးနွေးသည်။ ပဒေါင် များက နယ်ရှင်စော်ဘွားနှင့် မဆက်ဆံလိုသောကြောင့်

အခွန်တော်ကို အင်္ဂလိပ် ဝန်ထောက်ထံ တိုက်ရိုက်ပေး သွင်းရန် အရေးဆိုရာ ဖော်ဂါတီက သဘောတူလိုက် သည်။ သိုင်းဘဟန်ကလည်း ချက်ချင်းပင်

အခွန်တော် ကို ပေးဆောင်သည်။ ဖော်ဂါတီသည် မိုးဗြဲမှအပြန် တွင် သိုင်းဘဟန်အားစည်းရုံး၍ တောင်ကြီးသို့ ခေါ် သွားသည်။ ထို့နောက်

လွိုင်လင်ဝန်ထောက်ရုံးတွင် စာရေးအဖြစ် ခန့်အပ်လိုက်သည်။ သိုင်းဘဟန်သည် လွိုင်လင်မြို့ ဆေးကရက်တတ်သီလရှင်ကျောင်း (ယခု အထက

၂)ဆောက်လုပ်ရာတွင် ပါဝင်လုပ်အားပေးပြီး အေးဆေးစွာ နေထိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဒုတိယကမ္ဘာ စစ်ကြီးဖြစ်ပွားလာပြီး အရှေ့အာရှသို့ စစ်မီးတောက် များ

ကူးစက်လုလုအချိန်တွင် သိုင်းဘဟန်သည် လွိုင်လင်မှ မိုးဗြဲသို့ ပြန်လာပြန်သည်။

သိုင်းဘဟန်သည် မိုးဗြဲနယ်မှ ပဒေါင်အမျိုးသား များကို ထပ်မံ၍ စည်းရုံးကာ ပဒေသရာဇ်စော်ဘွား ကို အာခံပုန်ကန်တော့သည်။ မိုးဗြဲစော်ဘွား စစ်ပညာ

သည် သိုင်းဘဟန်တို့လူစုအား မနှိမ်နင်းနိုင်သဖြင့် မိုးဗြဲမှ ပင်လောင်းနယ်သို့ ထွက်ပြေးခိုလှုံသွားရသည်။ ကိုလိုနီခေတ်ကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင်

တောင်တန်း ဒေသများ၌ ပဒေသရာဇ်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ကြသော်လည်း ယခုကဲ့သို့ အာဏာရှိသူ ဆုတ်ခွာထွက်ပြေးရခြင်းမျိုးမှာ

ယခုတစ်ကြိမ်တွင်သာ ရှိခဲ့သည်။ သိုင်းဘဟန်တို့လူစုသည် ပဒေသရာဇ်နယ် ရှင်စော်ဘွားကို မောင်းထုတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံရေး အာဏာကိုမူ

မရရှိကြပေ။ ထိုအချိန်က ဂျပန်တပ်များ ဝင်လာသောအခါ မိုးဗြဲနယ်သည် ဂျပန်စစ်အုပ်ချုပ်ရေး အောက်သို့ ရောက်သွားလေသည်။

ပဒေါင်ခေါင်းဆောင် သိုင်းဘဟန်တို့လူစု၏ လှုပ်ရှားမှုများမှာ ပဒေသရာဇ်ဆန့်ကျင်ရေးပင်ဖြစ် သော်လည်း နိုင်ငံရေးအမြင်မကျယ်မှုကြောင့် တစ်ခါ

တစ်ရံတွင် လူမျိုးရေးဆန်ဆန် ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ဂျပန် ခေတ် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်တွင် ရှမ်း နှင့် ပဒေါင်လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းဖြစ်ပွားသဖြင့်

လူလေးယောက်သေခဲ့ရသည်။ ကလောတွင်ရှိနေသော ဂျပန်ကင်ပေတိုင်များက စေ့စပ်ပေးပြီး ပဋိညာဉ်စာချုပ် ချုပ်ဆိုစေခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် စက်တင်ဘာလ

၁၉ ရက် တွင် အဓိကရုဏ်း ထပ်မံဖြစ်ပွားပြန်သည်။ လူ ၂ဝ သေကျေပျက်စီးပြန်သည်။ ယင်းအကြိမ်တွင် ဂျပန် အမှတ်(၁၈)တပ်မက ဝင်ရောက်ထိန်းသိမ်း

ဖျန်ဖြေပြီး နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်တွင် ချစ်ကြည်ရေးစာချုပ် ချုပ်ဆို စေခဲ့ရသည်။ စင်စစ် ဤဖြစ်ရပ်များမှာ မိုးဗြဲစော်ဘွား ဟောင်း စစ်ပညာကို ဂျပန်က

ပြန်လည်ခန့်ထားသဖြင့် ဆန့်ကျင်အုံကြွမှုများဖြစ်သည်။ သို့သော် ဂျပန်မဝင်မီ ကကဲ့သို့ အောင်မြင်ခြင်းမရှိပေ။

ပဒေသရာဇ်များ သည် ဂျပန်နှင့် အဆင်ပြေအောင်ပေါင်း၍ အာဏာ ကို ပြန်လည်ရယူနိုင်ခဲ့ကြသည်။

ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးကာလတွင် ပဒေါင် အမျိုးသားများသည် ရရာမီးကျိုးမောင်းပျက်လက်နက် များကို ကိုင်စွဲ၍ ရွပ်ရွပ်ချွံချွံပင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ကြ

သည်။ ပဒေါင်အမျိုးသားတို့၏ တော်လှန်တိုက်ခိုက်ပုံ မှာ အင်္ဂလိပ် များပင် လက်ဖျားခါရလောက်သည်။ သိုင်းဘဟန်ခေါင်းဆောင်သော ပဒေါင်အမျိုးသား

များသည် ကလောဘက်မှ ပင်လောင်းလမ်းအတိုင်း ဆုတ်ခွာလာသော ဂျပန်များအား ဖြတ်တောက်တိုက် ခိုက်ရာ ဂျပန်များ အတုံးအရုံး သေကျေကြရသည်။

အင်္ဂလိပ် တို့က သိုင်းဘဟန်ကို အိုဘီအီးဘွဲ့ ပေးအပ် ချီးမြှင့်ပြီး စည်းရုံးခဲ့သည်။ သို့သော် သိုင်းဘဟန်က ကျေးဇူးတင်စွာဖြင့် လက်မခံဘဲ

ငြင်းပယ်လိုက်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက သိုင်းဘဟန်အား ရဲဘော် ရဲဘက်တစ်ယောက်အဖြစ် ချီးကျူးဂုဏ်ပြုရေးသား ထားသော စာတစ်စောင်ပေးပို့သည်။ သိုင်းဘဟန်

သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏စာကို ဝမ်းသာအားရ လက်ခံပြီး အမြတ်တနိုး သိမ်းဆည်းထားသည်။

သိုင်းဘဟန်၏အစ်ကို သိုင်းသန်းတင် (နိုင်ငံတော် ကောင်စီဝင်ဟောင်း)ကိုမူ အင်္ဂလိပ် များက လူသတ်မှု ဖြင့် ဖမ်းဆီးကာ တောင်ငူထောင်သို့ ပို့လိုက်သည်။

သိုင်းသန်းတင်သည် သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်း ခံရသည်။ ဖဆပလ ခေါင်းဆောင် သခင်သန်းဖေ(ကွယ်လွန်) ဦးဆောင်၍ သုံးရက်တိုင်တိုင် ဆန္ဒပြကန့်ကွက်မှ

အင်္ဂလိပ် သည် သိုင်းသန်းတင်ကို လွှတ်လိုက်သည်။

ဂျပန်များဆုတ်ခွာပြီး အင်္ဂလိပ် ပြန်ဝင်လာသောအခါ တွင် မိုးဗြဲနယ်ကို စော်ဘွားများ မအုပ်ချုပ်နိုင်တော့ ပါ။ စစ်ပညာသည် ပင်လောင်းနယ်မှာ ခိုလှုံနေထိုင်

လျက်ရှိသည်။ ပဒေါင်ခေါင်းဆောင် အိုက်မောင်ဦးက နယ်ချုပ်အဖြစ် လွတ်လပ်ရေးရသည်အထိ အုပ်ချုပ် ခဲ့သည်။ အိုက်မောင်ဦးသည် စစ်မဖြစ်မီကတည်းက

သိုင်းဘဟန်နှင့်အတူ နွားခိုးမှုဖြင့် စွပ်စွဲခံရဖူးသည်။

မိုးဗြဲနယ်၏အခြေအနေကို ပြန်ကြည့်လျှင် ပဒေါင် ခေါင်းဆောင်များသည် ပဒေသရာဇ်များကို ဆန့်ကျင် တော်လှန်ပြီးနောက် အောင်ပွဲရရှိလာခဲ့သည်ဟု ဆိုရ

ပေမည်။ ရှမ်းစော်ဘွား၏နေရာတွင် ပဒေါင်နယ်ချုပ် က အုပ်ချုပ်လာနိုင်ခြင်းမှာ ပဒေါင်အမျိုးသားတို့၏ လိုလားချက် အတော်များများကို ဖြည့်ဆည်းပေးပြီး

ဖြစ်နေသည်။ သို့သော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေ(အဟောင်း)တွင် တောင်တန်းဒေသ စော်ဘွား အုပ်ချုပ်ရေးကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ခဲ့လေရာ ပဒေါင်

များအဖို့ မကျေနပ်စရာ ဖြစ်လာရပြန်သည်။

မိုးဗြဲနယ်နှင့် ပတ်သက်၍ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထား သည် -

ပုဒ်မ ၁၈၂။ (၁) ပဒေသရာဇ် ရှမ်းပြည်နယ်စုရှိ မိုးဗြဲ နယ်ဟု ယခင်က ခေါ်တွင်ခဲ့သော နယ်မြေများကို ထိုနယ်မြေ၌ နေ ထိုင်ကြသူများရာက အလိုရှိခဲ့သော်

ကယားပြည်နယ်အတွင်းသို့ ပေါင်း သွင်းရမည်။

ပုဒ်မ (၂) ထိုနယ်မြေရှိ လူအများ၏ ဆန္ဒမှန် ကို စုံစမ်းရာ၌ လိုက်နာရန်ဖြစ်သော နည်းလမ်းတို့သည် တရားဥပဒေဖြင့် သတ်မှတ်သည့်အတိုင်း ဖြစ်ရမည်။

ပုဒ်မ ၁၈၃။ (၁) တစ်ဆက်တည်းဖြစ်သော အထက်ပါ ပုဒ်မအရ မိုးဗြဲနယ်ကို ကယားပြည် နယ်အတွင်းသို့ ပေါင်းသွင်းသော အခါ မိုးဗြဲစော်ဘွားသည်လည်း

လူမျိုးစုလွှတ်တော်တွင် ကယားပြည် နယ်ဆိုင်ရာ ကိုယ်စားလှယ်အမတ် တစ်ဦးအဖြစ် ပါဝင်ရမည်။

ပုဒ်မ ၁၈၂ ကို ပဒေါင်များအနေနှင့် ပြောစရာ မရှိသော်လည်း ပုဒ်မ ၁၈၃ မှာမူ ပဒေသရာဇ်စနစ်ကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ပေးထားရာ ရောက်သဖြင့်

မကျေနပ်ကြပေ။ ပဒေသရာဇ်စနစ်ကို အောင်မြင်စွာ တော်လှန်ပြီးခါမှ တိုးတက်ခေတ်မီသော အုပ်ချုပ်ရေး စနစ်ကို အစားမထိုးဘဲ ပဒေသရာဇ်စနစ်ကိုပင်

ပြန်လည်အသက်သွင်းခြင်းမှာ ပဒေါင်တို့အတွက် မလိုလားနိုင်စရာပင် ဖြစ်ခဲ့ရသည်။

ကရင်နီနယ်အရေးအခင်း

ကရင်နီနယ်သည် ရှေးယခင်ကပင် နယ်စားများ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး အင်းဝမင်းဆက်မှစ၍ မြန်မာဘုရင်များ ထံ ခစားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ၁၈၄၅ ခုနှစ်တွင်

ကယားလူမျိုးများ အင်အားကောင်းလာပြီး ရှမ်းပြည် တောင်ပိုင်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်သဖြင့် မြန်မာဘုရင် ၏ မြန်မာတပ်နှင့် ရှမ်းတပ်များက

တိုက်ခိုက်နှိမ်နင်း ခဲ့ရသည်။ ၁၈၆၆ ခုနှစ်တွင် မြင်ကွန်းမင်းသားသည် နန်းမယ်ခုံကို အခြေပြု၍ လူသူစုဆောင်းခဲ့ရာ မြန်မာ တပ်များ

ချီတက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာတပ်များ ဘက်မှ စောလုံမြို့ ဟော်နန်းရှင်နယ်စား စောလဖော် က ကူညီတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ၁၈၆၈ ခုနှစ်တွင် စောလဖော် ကို

မင်းတုန်းမင်းက ဘွဲ့တံဆိပ်များဖြင့် ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။

အခစားရောက်လာသော စောလဖော်ကိုလည်း ကန္တာရဝတီနယ်စားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ယခင်က ဘော်လခဲနယ်သည် ကရင်နီတစ်နယ်လုံးကို

လွှမ်းမိုးပြီး အချက်အချာကျခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်း တွင် ကန္တာရဝတီနယ်ကသာ လွှမ်းမိုးကြီးစိုးခဲ့သည်။ ကန္တာရဝတီနယ်တွင် လွိုင်ကော်၊ စောလုံ၊ ရှားတော၊

မယ်စဲ့၊ ငွေတောင်မြို့များပါဝင်သည်။ စောလဖော်သည် ဩဇာလွှမ်းမိုးရေးအတွက် ကြိုးစားရာ ဘော်လခဲ၊ ငွေတောင်နယ်များနှင့် အရေး အခင်းဖြစ်ပွားသဖြင့်

၁၈၇၂ ခုနှစ်တွင် လွိုင်ကော်နှင့် နန်းမယ်ခုံတွင် မြန်မာတပ်များ ချထားခဲ့ရသည်။ သို့သော် အောက်မြန်မာပြည်ရှိ အင်္ဂလိပ် အစိုးရက မြန်မာတပ်များ

ရုပ်သိမ်းပေးရန် ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် ကရင်နီနယ်ကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေပြီ ဖြစ်သည်။ မြန်မာဘုရင်၏ ဩဇာအာဏာကို

ကန့်သတ်လိုသဖြင့် ကရင်နီနယ် အနောက်ပိုင်းနယ်တို့၏ လွတ်လပ်ရေးကို အသိအမှတ် ပြုရန်၊ လေးစားရန်၊ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမပြုရန်

အချက်အလက်များပါသည့် စာချုပ်တစ်ရပ်ချုပ်ဆိုရေး အတွက် အင်္ဂလိပ် တို့ ကြိုးစားခဲ့သည်။

၁၈၇၅ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှဘက်မှ ဆာဒေါက် ဂလပ်ဖောဆိုက်က လက်မှတ်ထိုး၍ မြန်မာဘက်က ကင်းဝန်မင်းကြီး လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ကရင်နီ

လွတ်လပ်ရေးစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။

မြန်မာတပ် များလည်း ၁၈၇၆ ခုနှစ်တွင် ရုပ်သိမ်းသွားရသည်။ သို့သော် ထိုစာချုပ်မှာ အမည်ခံသာဖြစ်ပြီး အင်္ဂလိပ် အစိုးရသည် ကရင်နီနယ်အား

မြန်မာပိုင်နက်မှ ခွဲထုတ်လိုက်ကာ ယင်းတို့၏ ဩဇာအာဏာလွှမ်းမိုးရန် ကြိုးစားခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ စောလဖော်သည် ၁၈၈ဝ ပြည့်နှစ်တွင် စောလဝီကို

မြန်မာဘုရင်ထံ စေလွှတ်ခဲ့သေးသည်။ ကရင်နီနယ်၏ စီးပွားရေးကို မော်ချီးသတ္တုတွင်းကုမ္ပဏီ၊ မက္ကရီကာကုမ္ပဏီ၊ ဘုံဘေ ဘားမား သစ်ကုမ္ပဏီများက

ချုပ်ကိုင်ထားပြီး နိုင်ငံရေး တွင်မူ ဗြိတိသျှအစိုးရအား ပဏ္ဏာဆက်စေခြင်း၊ ပြင်ပ ပြည်နယ်များနှင့် ဆက်သွယ်ခွင့်မရခြင်း၊ နယ်စပ်အရေး များကို

ဗြိတိသျှအစိုးရ၏ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ဆောင်ရွက်စေခြင်းတို့ဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ၁၈၈၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်တွင် နယ်ချဲ့ဗြိတိသျှတို့က

မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးအား သိမ်းပိုက်ကြောင်း ကြေညာ ရာ ကရင်နီနယ်သည် အလိုအလျောက် ဗြိတိသျှပိုင်နက် အတွင်း ကျရောက်သွားရသည်။

ကယားခေါင်းဆောင် များသည် ဗြိတိသျှတပ်များအား ရရာလက်နက်စွဲကိုင် ၍ တော်လှန်ခဲ့သေးသော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ဗြိတိသျှတို့သည်

ထိုအချိန်မှစ၍ ကရင်နီနယ်အား သွေးခွဲစနစ်(DIVIDE AND RULE)ဖြင့် အုပ်ချုပ် ခဲ့သည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် စတင်ခါနီးတွင် ကရင်နီနယ်၌ လည်း နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုများ ရှိလာသည်။ ကယား မျိုးချစ်များသည် မြန်မာခေါင်းဆောင်များနှင့် ပူးပေါင်း ၍

ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး များတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးတွင် စဝ်ဝဏ္ဏ၊ ဦးစိန်၊ ဦးအေမြလေး၊ သိုင်းဘဟန်၊

ဦးကျော်ဝင်း၊ စောလဝီနှင့် စောငယ်ဒူး စသော ခေါင်းဆောင်များသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ သို့သော် လွတ်လပ်ရေး အတွက်

ပြင်ဆင်ချိန်တွင် ကရင်နီနယ်အရေးသည် အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်လာသည်။ ကေအင်န်ယူကဲ့သို့ သော ကရင်အဖွဲ့အစည်းများက ကရင်နီနယ်ကို ကရင်

ပြည်နယ်ထဲတွင် သွတ်သွင်းလိုသည်။ ကရင်ပြည်နယ် နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရေးသည်ပင်လျှင် သေချာခြင်း မရှိသေး။ ထို့ကြောင့် လွတ်လပ်ရေးမရခင် ၁၉၄၇

ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် ရေးဆွဲသော ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ၌ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ပတ်သက်၍ အောက်ပါအတိုင်း ရေးဆွဲခဲ့သည် -

နိုင်ငံတော်သမ္မတက ခန့်ထားသည့် အထူး ကော်မရှင်အဖွဲ့က ဆုံးဖြတ်သတ်မှတ်သော ကရင်အမျိုးသားများနေထိုင်ရာ ဆက်စပ်နေ သောဒေသတို့တွင်

နေထိုင်သူများနှင့် ထိုဒေသ အပဖြစ်သော မြန်မာနိုင်ငံ၌ နေထိုင်ကြသော ကရင်အမျိုးသားများနက် များရာက အလိုရှိခဲ့ သော် ပြည်ထောင်စု

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းတွင် ပြည်ထောင်စုအဖွဲ့ဝင်ကို ကရင်ပြည်နယ်ဟု ခေါ် ရမည်။

ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေအရဆိုလျှင် ကရင်နီနယ်သည် ကရင်လူမျိုးအများစု၏ ဆန္ဒအရ ကရင်ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ပါဝင်ရတော့မည်ကဲ့သို့

ဖြစ်နေသည်။

စင်စစ် ကရင်နီဟူသော အမည်မှာ မြန်မာနှင့် ကရင်များက ကယားလူမျိုးများကို ခေါ်ဝေါ် သော အမည်ဖြစ်သည်။ အဝတ်အစားအနီများဝတ်ပြီး ကရင်နှင့်

နီးစပ်သောကြောင့် ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။

ကယားလူမျိုးများမှာ ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း ပါဝင် လိုခြင်း မရှိတော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ကယားလူမျိုးများ အတွင်း ကယားပြည်နယ်ရရှိရေး နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု

သည် လွတ်လပ်ရေးနှင့်အတူ ပေါ်ပေါက်လာရ တော့၏။

ကရင်နီနယ်သည် ၄၅၁၉ စတုရန်းမိုင်သာ ကျယ် ဝန်းပြီး စစ်မဖြစ်မီက ကန္တာရဝတီ၊ ကြယ်ဖိုးကြီးနှင့် ဘော်လခဲ နယ်သုံးနယ်ပေါင်း လူဦးရေခြောက်သောင်း

ခန့်သာ ရှိသည်။

စစ်ပြီးခေတ်တွင် လူဦးရေတစ်သိန်း ကျော်လာသည်။ ကရင်နီနယ်အတွင်း အနာဂတ်အရေး နှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံရေးအရ အမြင်သုံးမျိုး၊

လုပ်ငန်းစဉ်သုံးမျိုး ကွဲပြားလျက်ရှိသည်။

ယင်းတို့မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည် -

(က) ပထမအယူအဆအရ မြန်မာပြည်နှင့် လုံးဝ ပူးပေါင်းပြီး လွတ်လပ်ရေးအစစ်ကို ရယူ လိုသူများ ဖြစ်သည်။ ယင်းအယူအဆကို ခေါင်းဆောင်သူများမှာ

ကိုချမ်းသာ(ကျဆုံး)၊

ကိုဘသောင်း(ကေအင်န်ဒီအိုအသတ်ခံရ)၊ ကိုစံပွဲ (ခ) ကိုရဲထွဋ်၊ ကိုကြီးညို (ကယား ပြည်နယ် ဒေသပါတီကော်မတီအတွင်းရေး မှူးဟောင်း)၊ ကိုချစ်မောင်

(ယခု အမျိုးသမီး ဆေးရုံ၊ တောင်ကြီး)တို့ ဖြစ်သည်။

(ခ) ဒုတိယအမျိုးအစားမှာ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ပေါင်းရန် ဖြစ်သည်။ ကရင်ခေါင်းဆောင် အချို့က သီးခြားကရင်ပြည် ထူထောင်ရေး ကို ဗြိတိသျှအစိုးရထံ

အရေးဆိုခဲ့သည်။

အိန္ဒိယပြည်တွင် မိုဟာမက်အလီဂျင်းနား ခေါင်းဆောင်သော မွတ်စလင်လိဂ်အဖွဲ့က ပါကစ္စတန် သီးခြားနိုင်ငံထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းသကဲ့သို့

ကရင်နစ္စတန်ထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းနေကြသည်ဟု သတင်းစာများက ပြက်ရယ်ပြုခဲ့သည်။ သီးခြားကရင်ပြည် နယ်မြေ၊ နယ်နိမိတ်မှာ တောင်ငူခရိုင်၊

တနင်္သာရီတိုင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်း၊ အင်းစိန် ခရိုင်၊ ဟံသာဝတီခရိုင်နှင့် ကရင်နီနယ်တို့ ပါဝင်သည်။ ရှမ်းပြည်၊ သထုံ(ဆီဆိုင်)နယ် မှာ ပအိုဝ်းများ အများဆုံး

နေထိုင်သော် လည်း အင်္ဂလိပ် အစိုးရက ပအိုဝ်းလူမျိုးတို့ ကို ကရင်လူမျိုးစုတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သဖြင့် ဆီဆိုင်နယ်ကိုပါ ကရင်များက တောင်းဆို လာသည်။

ဒုတိယအယူအဆကို ခေါင်းဆောင် သူများမှာ နယ်ချုပ် စောရွှေဂ၊ ဦးဘီနှင့် ကရင်နီနယ်ရှိ ကရင်အရာရှိများ၊ ကရင် ခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်သည်။ ကရင်နီနယ်

တွင်ရှိနေသော ကရင်နီနယ်ဆိုင်ရာ ဝန်ထောက်စောဘရီ (နောင်တွင် ကေအင်န် ဒီအို၊ သေဆုံး)၊ ဆပ္ပလိုင်းအရာရှိဆရာဝန် ကြီး၊ ဘီအမ်ပီ

(Burma Military Police ) တပ်မှူးနှင့် ဗိုလ်များ၊ ကျောင်းဆရာ၊ ဆရာမ များ စသော ပညာတတ်အားလုံးမှာ ကရင် လူမျိုးများ ဖြစ်သည်။

ကရင်ပညာတတ် များမှာ ကရင်နီနယ်တွင် များစွာ ကြီးစိုး ခဲ့သည်။

(ဂ) တတိယအမျိုးအစားမှာ ကရင်နှင့်လည်း မပေါင်း၊ ဗမာနှင့်လည်း မပေါင်း၊ ရှမ်းတို့ နှင့်လည်း မပေါင်းဘဲ သီးခြားလွတ်လပ်စွာ နေမည်ဟူသော

အစုဖြစ်သည်။

ယင်းအယူ အဆကို လက်ခံခဲ့သူများသည် ကင်းဝန် မင်းကြီးနှင့် ဆာဒေါက်ဂလပ်ဖောဆိုက်တို့ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော ကရင်နီလွတ်လပ် ရေးစာချုပ်

(၁၈၇၅)ကို ထောက်ပြကြသည်။

ယင်းအစုတွင် ကိုစောသိန်းနှင့် ကရင်နီ အမျိုးသားပညာတတ်များ ပါဝင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရသောအခါ ကရင်နီ နယ်ကို ပဒေသရာဇ်စနစ်အတိုင်း စောဖျာများပင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ကန္တာရဝတီနယ်သည်လည်း ယခင်

ကအတိုင်းပင် ကရင်နီနယ်တစ်ခုလုံးကို ကြီးစိုးလျက် ရှိသည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ပထမဆုံးသော ကန္တာရဝတီနယ်စား စောဖျာမှာ စဝ်လဝီဖြစ်သည်။

တိုးတက်သော အယူအဆရှိသည့် ပဒေသရာဇ် ဆန့်ကျင်ရေး လက်ဝဲအင်အားစုများမှာမူ ကိုလိုနီ ခေတ်တစ်လျှောက်လုံးနှင့် လွတ်လပ်ရေးခေတ်အထိ

ပဒေသရာဇ်များ၏ နှိပ်ကွပ်မှုကို ခံခဲ့ရသည်။

ကိုလိုနီစနစ်၏နိဂုံး

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက် နံနက် ၄ နာရီ မိနစ် ၂ဝ အချိန်တွင် ဗြိတိသျှ နယ်ချဲ့အစိုးရလက်အောက်မှ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ပြီး

အချုပ်အခြာအာဏာကို ပိုင်ဆိုင်သော မြန်မာနိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ မြန်မာ့မြေပေါ်တွင် နှစ်ပေါင်း(၁ဝဝ) ကျော်မျှ၊ အထက်မြန်မာပြည်တွင် နှစ်ပေါင်း(၆ဝ)

ကျော်မျှ ကြီးစိုးခြယ်လှယ်ခဲ့ကြသော ကိုလိုနီစနစ်ဆိုး ကြီးသည် မြန်မာ့ခေါင်းဆောင်တို့၏ ကြိုးပမ်းမှု၊ ပြည်သူလူထု၏ မရပ်မနား တိုက်ပွဲဝင်မှုများကြောင့်

နိဂုံးချုပ်သွားပြီ ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံ သည် ကိုလိုနီစနစ်ဆိုးကြီး၏ ဆိုးမွေကြီးတစ်ရပ်ကို ခံစားလိုက်ရတော့သည်။ ယင်းဆိုးမွေကြီးမှာ အခြား

မဟုတ်ပေ။ ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုပင် ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် လွတ်လပ်ရေးမရခင်ကပင် လက်နက်ကိုင်ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေ ရပြီ ဖြစ်သည်။ ပျဉ်းမနားနှင့် ဖျာပုံနယ်များတွင်

ကွန်မြူနစ်သောင်းကျန်းသူများ လှုပ်ရှားထကြွနေသည်။ ရခိုင်တွင်လည်း ဦးစိန္တာတို့လူစုက ပုန်ကန်ထကြွနေ သည်။ ဗြိတိသျှတို့သည်

ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများအား မည်သို့မျှ ဖြေရှင်းပေးနိုင်စွမ်း မရှိတော့ပေ။

ဗြိတိသျှ တို့ နှစ်ပေါင်းများစွာ သွေးထိုးပေးမှုတို့ကြောင့် တိုင်းရင်းသားချင်းလည်း မယုံသင်္ကာဖြစ်ကာ ကရင် လက်နက်ကိုင်များက ထကြွမည်တကဲကဲ

ဖြစ်နေသည်။ ဗြိတိသျှတို့က အထူးခွင့်ပြုပေးခဲ့သည့် ရှမ်းပဒေသရာဇ် စနစ်၏ စော်ဘွားများကလည်း ခွဲထွက်ရန်သာ စိတ်ကူး ခဲ့ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံကို လွတ်လပ်ရေးပေးလိုစိတ်မရှိသော ကြောင့် ကေအင်န်ယူကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများကို သွေးထိုးမြှောက်ပင့်ပေးခဲ့သည်မှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံ

အတွက်များစွာ နစ်နာလှသည်။ လွတ်လပ်ရေးရခါစ နိုင်ငံကား စည်းလုံးညီညွတ်စွာ တည်ထောင်ကြရမည့် အချိန်တွင် တိုင်းရင်းသားများမှာ

ဝါးအစည်းပြေသလို ညီညွတ်ရေးပျက်ပြား၍ နေလေပြီ။

လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းရာမှ နိုင်ငံရေးအယူဝါဒ ကွဲလွဲမှုသည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်း သောင်းကျန်းမှုမီးကို တောက်လောင်စေခဲ့၏။ ဒုတိယ

ကမ္ဘာစစ်၏ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုသည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ ရေးသမိုင်းကို များစွာထိခိုက်စေခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့၏ စစ်နှင့် မဟာမိတ်တို့၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်ကာလ

အတွင်း နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် စစ်တလင်းဖြစ်ခဲ့ရသော မြန်မာ နိုင်ငံတွင် စစ်ကျန်စစ်လက်နက်ပစ္စည်းပေါင်း မြောက်မြားစွာရှိသည်။ နိုင်ငံရေး အဖွဲ့အစည်းပေါင်း

များစွာကလည်း မညီမညွတ်ဖြစ်နေသည်။ ပြင်ပ ပယောဂလည်း ရှိနေသည်။ ထိုသို့သော အခြေအနေ မျိုးတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် သက်တမ်းအားဖြင့် နုနယ်

ငယ်ရွယ်သေးသော်လည်း အလွန်ဆိုးရွားလှသည့် ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုအန္တရာယ်နှင့် လွတ်လပ်ရေး ရပြီး မကြာခင်မှာပင် ကြုံတွေ့ရင်ဆိုင်ရလေတော့၏။

^[၄၅]

လွတ်လပ်ရေးရရှိခါစသောင်းကျန်းမှုအခြေအနေများ

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ

မြန်မာနိုင်ငံသည်အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ် နှင့်နု-အက်တလီစာချုပ်အရ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၄ရက် နံနက် ၄နာရီ မိနစ် ၂ဝတွင် လွတ်လပ်ရေးရရှိ

သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ကိုယ်စားယာယီအစိုးရ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်အဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့သော သခင်နု သည် ထိုနေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၌ကျင်းပသော ယာယီ

ပါလီမန်(တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်)အစည်းအဝေး ဆုံးဖြတ်ချက်အရမြန်မာနိုင်ငံ၏ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာ သည်။ စဝ်ရွှေသိုက်မှာမူ

လွတ်လပ်ရေးမရခင်ကတည်း က ယာယီသမ္မတအဖြစ်ထမ်းရွက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် လွတ်လပ်ရေးရရှိသည့်နေ့မှာပင် ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊

အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက်တွင် ချုပ်ဆို ခဲ့သော အင်္ဂလိပ် - မြန်မာလွတ်လပ်ရေး သဘောတူ စာချုပ် (နု-အက်တလီ)ကို ပါလီမန်က အတည်ပြု

ပေးပါရန်တင်သွင်းသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင် တစ်ဦးဖြစ်သူ ဖြူးပါလီမန်အမတ် သခင်သန်းဖေက နု-အက်တလီစာချုပ်ကိုဝေဖန်ပြီး

အတည်မပြုရန် ပြောဆိုခဲ့သည်။

သခင်သန်းဖေက လွတ်လပ်ရေးသည် မြန်မာ့ အားဖြင့် တိုက်ယူ၍ရရှိသော လွတ်လပ်ရေးဖြစ်သဖြင့် ဝမ်းပန်းတသာ ကြိုဆိုသည်ဟုဆိုသည်။ ကွန်မြူနစ်များ

က စင်ပြိုင်အစိုးရထောင်ပြီး တပ်နီများက သူပုန်ထလိမ့် မည်ဟူသောသတင်းကိုလည်းငြင်းပယ်လိုက်သည်။ နု-အက်တလီစာချုပ်အရ လွတ်လပ်ရေးရခြင်းကို

ထောက်ခံသော်လည်း စစ်ရေးနှင့်စီးပွားရေးတွင် ဗြိတိသျှတို့က ခြယ်လှယ်ထားကြောင်းပြောကြားသည်။ နု-အက်တလီ စာချုပ်မှအချက်(၄)ချက်သည်

စစ်မစ်ရှင် ထားရန်ခွင့် ပြုထားသောကြောင့် ကွန်မြူနစ်များက သဘောမတူကြောင်း ကြေညာသည်။

အမှန်ကတော့ အင်္ဂလိပ် စစ်မစ်ရှင် မြန်မာပြည် မှာ လာပြီး မြန်မာ့ရေတပ်၊ လေတပ်စခန်းတွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်သုံးဖို့ခွင့်ပြုထားတဲ့အချက်

တွေနဲ့အနိုင်ကိုင်ပြီးသားဖြစ်လို့ မြန်မာအစိုးရဟာ သဘောမတူဘဲဘယ်နေလို့ရမလဲ၊ အင်္ဂလိပ် က အထက်မှအချက်တွေနဲ့အနိုင်ကိုင်ထားတာပဲ၊

အဲဒါကြောင့်လွတ်လပ်တဲ့မြန်မာပြည်ရဲ့ကာကွယ် ရေးလုပ်ငန်းကြီးကို စာချုပ်ရဲ့အချက်(၄)ဟာ အတားအဆီးအနှောင့်အယှက်ကြီးဖြစ်နေရုံမက စစ်ရေးအရ

အင်္ဂလိပ် နယ်ချဲ့သမားရဲ့ နောက်မြီး ဆွဲဖြစ်နေလို့ ကျွန်တော်တို့လုံးဝသဘောမတူ နိုင်ပါဘူး

ထို့အပြင် စာချုပ်ပါအချက်(၅)တွင် အင်္ဂလိပ် ဗျူရိုကရက်အရာရှိများအား ပင်စင်၊ အိုနာစာစသည် တို့ပေးရန် ခွင့်ပြုထားခြင်းမှာ ဗျူရိုကရေစီယန္တရားကို

အားပေးရာရောက်သည့်အပြင် ဘဏ္ဍာရေးအရ မြန်မာ ပြည်ကို ထိခိုက်သဖြင့်လွှတ်တော်ကအတည်မပြုသင့် ကြောင်းပြောကြားသည်။

စာချုပ်ပါအချက်(၆)တွင် ၁၉၄၅ခုနှစ်နောက်ပိုင်း အင်္ဂလိပ် အစိုးရက တင်ရှိခဲ့သည့် အကြွေးငွေ၆၉ဒသမ၆၇ကုဋေအနက်ကုဋေ ၂ဝကျော် ကို လျှော်ပစ်ပြီး

ကျန် အကြွေးငွေ ၄၉ဒသမ၆ကုဋေကို ပြန်ဆပ်ရန်ဖော်ပြထားခြင်းမှာလည်း အင်္ဂလိပ် ကုမ္ပဏီ များပြန်လည်ထူထောင်ရန်သာသုံးစွဲခဲ့သဖြင့် မတရား

ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အချက်(၆)နှင့်အချက်(၇) အရ အင်္ဂလိပ် ကုမ္ပဏီများအား မြန်မာအစိုးရက ကာကွယ်ရန်နှင့်ပြည်သူပိုင်သိမ်းမည်ဆိုပါက အင်္ဂလိပ်

အစိုးရနှင့် တိုင်ပင်ပြီးမှသင့်တော်ရာ လျော်ကြေးပေး၍ သိမ်းရန်အချက်များကိုလည်း သခင်သန်းဖေက ကန့်ကွက်ထားသည်။

သခင်သန်းဖေကစာချုပ်တစ်ခုလုံးအားလွှတ်တော် က အတည်မပြုဘဲစဉ်းစားပြီးပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်များသည် နု-အက်တလီ

စာချုပ်နှင့်ပတ်သက်၍အမျိုးမျိုးစွပ်စွဲပြောကြားခဲ့ကြ သည်။ ကိုသိန်းဖေ(မြင့်)သည် ပြည်သူ့အာဏာဂျာနယ် တွင် အင်္ဂလိပ် ကြွေး မပေးနှင့်၊ ဗြိတိသျှ၏ စစ်ရေး

အန္တရာယ်ကို သတိပြု စသောဆောင်းပါးများကို ရေးသား၍ လကျာ်-ဖရီးမင်းစာချုပ်၊ နု-အက်တလီ စာချုပ်နှင့် အကြွေး ကိစ္စများကိုဝေဖန်ရေးသားခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြား သတင်းထောက်အချို့ကလည်း အောက်ပါ အတိုင်း ရေးသားခဲ့ကြဖူးသည်-

'ဗြိတိန်က မြန်မာပြည်ကို ဘုရင်မင်းမြတ်၏ ဒိုမီ နီယံ အပြင်အပ၌ ဘုရင်မင်းမြတ်၏ အကာ အကွယ်ခံပိုင်ခွင့်မရှိသောပြည်တစ်ပြည်အဖြစ်ဖြင့်

လွတ်လပ်ရေးပေးလိုက်ပြီ၊ သို့သော် (လွတ်လပ် ရေးဥပဒေ) နှင့်ပြိုင်တူ ထုတ်ပြန်လိုက်သော စာချုပ်မှာနှစ်ပြည်ထောင်အကြား အနာဂတ်အဖို့

ကာကွယ်ရေးနှင့် အခြားအပြန်အလှန်စီစဉ် ချက်အသေးစိတ်များကိုဖော်ပြထားသည်'

(ရိုက်တာ ၂ဝ-၁ဝ-၄၇)

လန်ဒန်သတင်းထောက်မစ္စတာအင်ဒရူးရော့(သ်) ကလည်း မဒရပ်ဟိန္ဒူသတင်းစာသို့အောက်ပါအတိုင်း ရေးပို့ခဲ့သည်-

'မြန်မာပြည်သည်ဗြိတိသျှအင်ပါယာကာကွယ် ရေး စနစ်အတွင်း၌ အကျုံးဝင်သည်။ မြန်မာ စစ်တပ်သည် ဗြိတိသျှစစ်ပညာဆရာများနှင့်

ဗြိတိသျှလက်နက်များကိုရရှိပြီး ဗြိတိသျှအင်ပါယာ အတွင်းနိုင်ငံများနှင့်စစ်သတင်းစုံစမ်းထောက်လှမ်း ရေးတွင် ပူးပေါင်းလိမ့်မည်'

(၁၇-၁ဝ-၄၇)

ကွန်မြူနစ်တို့က ၁၉၄၇ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၉ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သောဗိုလ်လကျာ်၏ကြေညာချက် ကိုလည်း ထောက်ပြကြသည်။

'လက်ရှိဗမာ့ကာကွယ်ရေးအင်အားစုများသည် ဗြိတိသျှကာကွယ်ရေးအင်အားစုများနှင့်ဂဟေဆက် နေပေသည်၊ အမှန်အားဖြင့်ဆိုသော် ဗြိတိသျှစနစ်

အရဖွဲ့စည်းသင်ကြားလေ့ကျင့်ထား၏၊ ထို့ကြောင့် ကျွနု်ပ်တို့သည်ထိုအစဉ်အလာများကို ဆက်လက် ခိုင်မြဲစေမည့်စီမံခန့်ခွဲမှုများကို ပြုလုပ်ရသဖြင့်

များစွာဝမ်းသာအားရလှပေသည်'

ဖော်ပြပါအချက်အလက်များကို ထောက်ပြ၍ ကွန်မြူနစ်များက မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကို အတု အယောင် လွတ်လပ်ရေးသာဖြစ်သည်ဟု စွပ်စွဲလာကြ သည်။

သခင်သန်းထွန်းသည် လွတ်လပ်ရေးနေ့ အခမ်းအနားသို့တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဗတင် (ခေါ်)ဂိုရှယ်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ရောက်ရှိနေပြီး

ပြည်သူ့ခေတ်(People's Age) ဂျာနယ်သတင်းထောက် နှင့်တွေ့ဆုံခန်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးသည် အတုသာဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုလိုက်သည်။

ထိုလွတ်လပ် ရေးအတုကို လက်ခံသော ဖဆပလအစိုးရကိုလည်း တိုင်းပြည်ကို ပြန်လမ်းမရှိသစ္စာဖောက်သွားခြင်းပင် ဖြစ်သည်ဟု စွပ်စွဲလိုက်သည်။

ထို့နောက်ဂိုရှယ်က မြန်မာပြည်၏ယနေ့အခြေအနေနှင့် ငါတို့တာဝန်များ စာတမ်းကို အင်္ဂလိပ် လိုရေးသား၍ ပေးပို့လိုက်သည်။ ဂိုရှယ်၏စာတမ်းတွင်

ဖဆပလသည် တရုတ်ပြည်မှ ကူမင်တန်နှင့်တူသဖြင့် တရုတ်ကွန်မြူနစ်များက ကူမင်တန်ကိုတိုက်သလို မြန်မာကွန်မြူနစ်များကလည်း

ဖဆပလကိုတိုက်ထုတ်ရန် ညွှန်ကြားထားသည်။

ဂိုရှယ်သည်ပေါ်လစ်ဗျူရိုတစ်ဦးဖြစ်သော်လည်း ပါတီ၏လမ်းစဉ်ကို ချမှတ်ပိုင်ခွင့်မရှိပေ။ ဗဟိုကော်မတီ ၏ လမ်းစဉ်နှင့်ခြားနားသောလမ်းစဉ်ကိုလည်းချမှတ်

ပိုင်ခွင့်မရှိပေ။ ထို့ကြောင့်ဂိုရှယ်ပြန်ရောက်လာသော အခါ ကိုသိန်းဖေက ဂိုရှယ်ကိုအရေးယူရန်တင်သွင်း သည်။ သို့သော် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက

ဂိုရှယ်ကို အရေးမယူသည့်အပြင် ဂိုရှယ်၏လမ်းစဉ်ဖြစ်သည့် မြန်မာပြည်၏ယနေ့အခြေအနေနှင့် ငါတို့တာဝန်များ စာတမ်းကို လက်ခံအတည်ပြုလိုက်သည်။

ဂိုရှယ်၏ လမ်းစဉ်မှာ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် ရာနာဒီ ဗေးလမ်းစဉ်ဖြစ်ပြီး ဖဆပလကိုအပြုတ်တိုက်၍အာဏာ သိမ်းရန်ပင်ဖြစ်သည်။

သို့နှင့်ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် လက်နက်ကိုင်အကြမ်းဖက်ရေးလမ်းစဉ်ဘက်သို့ ယိမ်းလာသည်။ ထိုအချိန်တွင် အလံနီများမှာမူ

လွတ်လပ်ရေးမရခင်ကတည်းက ကြိုတင်၍ဆူပူအုံကြွ နေလေပြီ။

ကေအင်န်ယူလှုပ်ရှားမှု

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည်လွတ်လပ်ရေးရပြီး နောက်တစ်ရက် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၅ရက်တွင် ကရင်များသည် လွတ်လပ်သောလူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်

ကြောင်းကြေညာလိုက်ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ကြေညာခြင်း မှာခွဲထွက်ရန်ခြိမ်းခြောက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ နိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရရှိချိန်တွင်

ကရင်လက်နက်ကိုင် တပ်များဖြစ်သည့် ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းများ၊ ကရင်စစ်ရဲများ၊ ကေအင်န်ဒီအိုတပ်များသည် သထုံ၊ မော်လမြိုင်၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၊

အင်းစိန်၊ တောင်ငူ၊ မေမြို့ စသောမြို့ကြီးများတွင် အနှံ့အပြားတပ်စွဲထားကြ သည်။ အင်အားမှာလည်း မသေးလှပေ။

၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ၃ ရက်တွင် ကေအင်န် ယူအဖွဲ့က ဖဆပလအစိုးရထံသို့ သီးခြားကရင် ပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပေးရန်တောင်းဆိုလိုက်လေသည်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ ရက်တွင်မူ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့က စည်းရုံးဦးဆောင်၍ ကရင်အမျိုးသားများ အင်အားပြ သည့်ဆန္ဒပြပွဲကြီးတစ်ရပ်ကိုကျင်းပသည်။

ကေအင်န် ယူ၏အာဘော်ဖြစ်သည့် သုဝဏ္ဏတိုင်းသတင်းစာက လည်း ဖဆပလအစိုးရကို ပုတ်ခတ်ဝေဖန်လာသည်။ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည်

ဖဆပလအစိုးရနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်သော ကေဝိုင်အိုအဖွဲ့ကိုလည်း ပုတ်ခတ် ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့ဝင် ကရင်အမျိုးသားအချို့ သည် ကရင်နီနယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့တွင် အုပ်ချုပ်ရေး အရာရှိများအဖြစ်ရောက်ရှိနေလေရာ ကရင်နီနယ် ကိုပါ

ကရင်ပြည်နယ်ထဲသွတ်သွင်းရန်လှုပ်ရှားလာသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်တွင်လည်း ပအိုဝ်းများကိုစည်းရုံးလျက်ရှိ သည်။ မွန်အမျိုးသားတို့ကိုစည်းရုံး၍

အမ်အင်န်ဒီအို (Mon National Defence Organization) တပ်များ ဖွဲ့စည်းရန်လှုံ့ဆော်လာသည်။ ရှမ်းစော်ဘွားအချို့နှင့် လည်း အဆက်အသွယ်ရှိနေသည်။

သို့နှင့် ကေအင်န်ယူ အဖွဲ့သည် ရှမ်း၊ ပအိုဝ်း၊ ကယား၊ မွန် စသော တိုင်းရင်း သားများကိုပါ မြန်မာတို့နှင့် သွေးကွဲစေရန်လှုံ့ဆော် ပေးခဲ့ရာ

ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုကို ကျယ်ပြန့်လာ အောင်ဆောင်ရွက်သည်နှင့် မခြားတော့ပေ။

ရခိုင်နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု

လွတ်လပ်ရေးမရခင် ဗြိတိသျှကိုလိုနီအဖြစ်တည်ရှိ ဆဲကာလကပင် ရခိုင်တိုင်း၏နိုင်ငံရေးအခြေအနေမှာ မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေခဲ့သည်။

ရခိုင်ဒေသမြောက်ပိုင်းတွင် မူဂျာဟစ်များသည် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများကို လက်နက် ကိုင်၍မောင်းထုတ်နေပြီဖြစ်သည်။ ဦးစိန္တာနှင့်ဗုံပေါက် သာကျော်တို့၏

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများက လည်း ရခိုင်တောင်ပိုင်းတွင်ပုန်ကန်ထကြွလျက်ရှိသည်။

ဦးစိန္တာနှင့်ဗုံပေါက်သာကျော်တို့သည် ၁၉၄၇ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်တွင် မြေပုံမြို့၌ ရခိုင်တိုင်းတောတွင်း တပ်ပေါင်းစုညီလာခံကို ဦးဆောင်ကျင်းပကြသည်။

ယင်းညီလာခံမှာ မြေပုံညီလာခံအဖြစ်ထင်ရှားပြီး ဖဆပလနှင့် စင်ပြိုင်ညီလာခံတစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဦးအောင်ဇံဝေ၏ ဖိတ်ကြား

ချက်အရ ဗိုလ်ထွန်းလှ(တက္ကသိုလ်နေဝင်း)၊ ဦးဗဆွေ၊ ဗိုလ်မင်းလွင်တို့နှင့်အတူညီလာခံသို့တက်ရောက်လာ သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းမိန့်ခွန်းပြောကြားနေစဉ် ပုသိမ်မှ မဖိတ်ကြားဘဲတက်ရောက်လာသော ရဲဘော် အောင်လင်းဆိုသူက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ဖဆပလ

အဖွဲ့ကို ပြင်းထန်စွာပုတ်ခတ်ရာမှ ညီလာခံအတွင်း၌ ရုတ်ရုတ်သဲသဲဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လည်း ညတွင်းချင်းပင် စစ်တွေသို့ပြန်သွားရသည်။

ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေရေးဆွဲရန် တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ရခိုင်အမတ်များအဖြစ် ဦးညိုထွန်း၊ ဦးမောင်မောင်

ထွန်းအောင်ကျော်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း ဦးစံထွန်းအောင်၊ ပေါက်တော ဦးရွှေစောဦး၊ မင်းပြားနှင့်မြို့ဟောင်း တောင်ပိုင်း ဦးနက်ဖား၊ ကျောက်တော် တောင်ပိုင်းနှင့်

မြို့ဟောင်းမြောက်ပိုင်း ဦးအောင်ဇံဝေ၊ ကျောက်တော် မြောက်ပိုင်း ဦးထွန်းဝင်း၊ ရသေ့တောင်ဦးကျော်ဦး၊ ဘူးသီးတောင်အဘူဘော်ရှော၊ မောင်တောစူလတန်

မာမွတ်၊ မြေပုံနှင့်အမ်း ဦးရွှေထွန်း၊ ကျောက်ဖြူဦးဘစော နှင့် ဦးသာထွန်း၊ မာန်အောင်ဦးရွှေနီ၊ တောင်ကုတ် ဦးဘလှိုင်၊ သံတွဲနှင့်ဂွ ဦးအောင်မြ၊ ရမ်းဗြဲ

ဦးမဲကျော်ဦး တို့ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံကြရသည်။ ဖဆပလခေါင်းဆောင် ဦးညိုထွန်းမှာ လူနည်းစုရေးရာဝန်ကြီးနှင့်ရခိုင် တိုင်းအထူးမင်းကြီးအဖြစ်

တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံရ သည်။ ဦးညိုထွန်းနုတ်ထွက်ပြီးနောက် ဦးအောင်ဇံဝေ က ဦးညိုထွန်းနေရာကို ဆက်လက်တာဝန်ယူသည်။

ဦးစိန္တာနှင့်ဗုံပေါက်သာကျော်တို့ ဦးဆောင်သော ပြောက်ကျားများမှာ မြေအောက်အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် ပင်ရှိနေပြီး

ရွေးကောက်ပွဲတွင်မပါဝင်ခဲ့ပေ။ ဖဆပလနှင့် လည်း သဘောထားကွဲလွဲနေပြီဖြစ်သဖြင့် အစေးမကပ် တော့ပေ။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့်အလံနီကွန်မြူ

နစ်ပါတီတို့က ဦးစိန္တာတို့လူစုအား ထောက်ခံကြသည်။ ရခိုင်ပြောက်ကျားများအတွင်း ကွန်မြူနစ်တို့ဩဇာများ စွာ လွှမ်းမိုးလျက်ရှိရာ ကွန်မြူနစ်တို့က

ရခိုင်ပြောက် ကျားများ၏ လက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်မှုကို ပျဉ်းမနားကဲ့ သို့ပင်တော်လှန်ရေးစတင်မြစ်ဖျားခံရာအခြေခံဒေသ အဖြစ်သဘောထားခဲ့ကြသည်။

ဖဆပလမှ ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ထုတ်ပစ်လိုက်သော အခါ သံတွဲခရိုင်ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင် ၍ သံတွဲမြို့လေးမျက်နှာတပ်ကုန်းတွင်

အစည်းအဝေး ကျင်းပကြသည်။ ဦးချစ်သိန်းက ပြည်သူ့ရဲဘော်သည် အကျင့်စာရိတ္တပျက်ပြားကာ သစ္စာဖောက်နေသဖြင့် တပ်နီအဖြစ် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းရန်

အဆိုပြုသည်။

အစည်းအဝေးက ပြည်သူ့ရဲဘော်မှတပ်နီသို့ ပြောင်းလဲ ရေးကို လက်ခံလိုက်ရာ ပြည်သူ့ရဲဘော်များ တပ်နီအဖြစ် ခံယူပြီး တပ်နီတံဆိပ်တပ်ဆင်ကြသည်။

ဦးစောရွှေက တပ်နီကိုလက်မခံဘဲ လက်ပံစုဆရာတော်ရှေ့တွင် ပြည်သူ့ရဲဘော်ကိုထပ်မံဖွဲ့စည်းသည်။ ၁၉၄၇ခုနှစ်တွင်

တပ်နီမှာမတရားအသင်းကြေညာခံရသောကြောင့် ဦးချစ်သိန်း၊ ဦးဘတင်၊ ဦးထွန်းနှစ်၊ ဦးစံထွန်း၊ ဦးစံဝင်း၊ ဦးကျော်လှတို့ခေါင်းဆောင်၍တောခိုတော့သည်။

လက်နက်ကိုင်ဆူပူအုံကြွရေးသို့

မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရရှိချိန်တွင်အောက်ပါ အဖွဲ့အစည်းများမှာ မြေအောက်သို့ရောက်ရှိပြီး လက်နက်ကိုင်ဆူပူမှုများကိုပြုလုပ်နေကြပြီဖြစ်သည်-

(၁) အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီ(ဖျာပုံ)၊

(၂) ကွန်မြူနစ်ပါတီလက်အောက်ခံတပ်နီများ (ပျဉ်းမနား)၊

(၃) ရခိုင်တပ်နီများ(သံတွဲ)၊

(၄) ဗုံပေါက်သာကျော်၏ရခိုင်လူငယ်အစည်း အရုံး (ရခိုင်တောင်ပိုင်း)၊

(၅) မူဂျာဟစ်လက်နက်ကိုင်တပ်များ(ရခိုင် မြောက်ပိုင်း)၊

မြေအောက်တွင်ရောက်ရှိနေနှင့်သော အချို့လက် နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများမှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ၏ကြိုးကိုင်မှုအောက်တွင်ရှိနေပြီး

တပ်စွဲထားရာဒေသ များတွင် ကြီးစိုးနေခဲ့ကြသည်။ အချို့မှာ အစိုးရအုပ်ချုပ် ရေးအဖွဲ့များနှင့် စင်ပြိုင်အုပ်ချုပ်နေကြသည်။ ထိုအချိန် တွင် တစ်ပြည်လုံး၌

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များမှာလည်း အောက်ပါအတိုင်းအမျိုးမျိုးအစားစားရှိနေသည်-

(၁) တပ်မတော် (အဓိကအားဖြင့် တပ်ရင်း ၄ရင်း)။

(၂) ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းများ(တရားဝင် တပ်များဖြစ်သော်လည်း တပ်မတော်တပ်ရင်း များနှင့်စင်ပြိုင်ဖြစ်သည်)။

(၃) ကရင်စစ်ရဲတပ်များ (ဗြိတိသျှလက်ထက် ကတည်းက ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်ပြီး ကရင် တပ်ရင်းများကဲ့သို့ပင်အင်အားကောင်းသည်)။

(၄) ပြည်သူ့ရဲဘော် (တပ်နီများခွဲထွက်သွားသဖြင့် ကျန်ရစ်သောတပ်ဖွဲ့များဖြစ်ပြီး လိုအပ်ပါက အင်္ဂလိပ် ကိုတော်လှန်တိုက်ခိုက်ရန်လက်နက် ခဲယမ်းများဖြင့်

အဆင်သင့်ပြင်ထားသည်)။

(၅) သောင်းကျန်းမှု နှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့များ (ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက တပ်မတော်ကို တိုးချဲ့ရန် ရည်ရွယ်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်)။

(၆) ကေအင်န်ဒီအို (ကေအင်န်ယူ၏ ခါးပိုက် ဆောင်တပ်)။

(၇) အမ်အင်န်ဒီအို (ကေအင်န်ဒီအို၏ လက်အောက်ခံမျှသာဖြစ်သည်)။

(၈) ရှမ်းပုလိပ်များ (စော်ဘွားများ၏ခါးပိုက်ဆောင် တပ်)။

လွတ်လပ်ရေးရခါစ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်လက်ကျန်စစ်ပစ္စည်းများ မြောက်မြားစွာရှိနေ သည့်အလျောက် လက်နက်ကိုင်တပ်များမှာလည်း

မှိုလိုပေါက်နေခဲ့ရသည်။ တပ်မတော်သာတစ်သွေး တစ်သံတစ်မိန့်တည်း၏အောက်တွင်ရှိနေသော်လည်း ကျန်လက်နက်ကိုင်တပ်များမှာ

နီးစပ်ရာနိုင်ငံရေးပါတီ များ၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုများအောက်တွင်ရှိနေခဲ့သည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့အတွင်းတွင် ကွန်မြူနစ်များနှင့် ဆိုရှယ်လစ်တို့က

အပြိုင်စည်းရုံးထိုးဖောက်နေသဖြင့် သက်ဆိုင်ရာပါတီကို လိုလားသူများဂိုဏ်းဂဏအစုဖွဲ့ ၍နေကြသည်။ ကရင်တပ်ရင်းများ၊ ကရင်စစ်ရဲများ၊

ကေအင်န်ဒီအိုနှင့်အမ်အင်န်ဒီအိုတို့မှာမူ ကေအင်န်ယူ အဖွဲ့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအောက်တွင် ရောက်ရှိနေ သည်။ တပ်နီများမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏

ဩဇာခံများဖြစ် နေပြီး အလံနီများနှင့် မကြာခဏတိုက်ခိုက်နေသည်။

ကွန်မြူနစ်များသည် တပ်မတော်အတွင်းသို့ပင် ထိုးဖောက်စည်းရုံးလျက်ရှိရာ တပ်မတော်ထဲတွင်လည်း ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် အရာရှိများရှိနေလေသည်။

ရှမ်းစော်ဘွားများမှာမူ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံ ဥပဒေအရ ပဒေသရာဇ်စနစ်ကို လောလောဆယ် ဆက်လက်ခွင့်ပြုထားသည့်အပြင်

စော်ဘွားကြီးစဝ်ရွှေ သိုက်ကို သမ္မတခန့်အပ်ထားသဖြင့် ဆူပူသောင်းကျန်းမှု မရှိကြပေ။ သို့သော် ကေအင်န်ယူများနှင့်ပူးပေါင်းမှု များကိုမူတွေ့ရသည်။

ယင်းကဲ့သို့လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ များမှာ တစုတစည်းတည်းမရှိဘဲ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့ အစည်းအမျိုးမျိုးတို့၏ခါးပိုက်ဆောင်တပ်များအဖြစ်

သူတစ်လူငါတစ်မင်းကွဲပြား၍နေလေရာ နိုင်ငံရေး အုပ်စုချင်း ပဋိပက္ခများသည် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ အဖြစ်သို့ ချက်ချင်းပြောင်းလဲနိုင်သည့်

အခွင့်အလမ်း ရနေကြသည်။ အထူးသဖြင့် အစိုးရ၏သစ္စာကို စောင့်သိသော တပ်မတော်၊ ကွန်မြူနစ်နှင့် ဆိုရှယ်လစ် တို့ရောနှောနေသောပြည်သူ့ရဲဘော်၊

ကွန်မြူနစ်တို့၏ တပ်နီနှင့် ကေအင်န်ယူတို့၏ ကရင်လက်နက်ကိုင် တပ်များသည် အင်အားချင်း အပြိုင်အဆိုင် မတိမ်း မယိမ်း ဖြစ်နေပြီး တိုက်ခိုက်ရန်

တာစူနေကြချိန်တွင် နိုင်ငံရေးပါတီများ၏ပဋိပက္ခသည် လက်နက်ကိုင်ဆူပူ အုံကြွရေးသို့ တွန်းပို့လိုက်သကဲ့သို့ ရှိနေတော့သည်။

^[၄၆]

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီတောခိုခြင်း

ဂိုရှယ်စီမံကိန်း

မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရရှိသည့် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၄ရက်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ရောက်ရှိနေ သော ဂိုရှယ်က ပြည်သူ့ခေတ်

(People's Age) သတင်း စာနှင့် တွေ့ဆုံခန်းပြုလုပ်၍ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေး အား ရှုတ်ချလိုက်ကြောင်းတင်ပြခဲ့ပြီးပေပြီ။ ထို့နောက်

ဂိုရှယ်သည် On the present situation in Burma and Our Task (မြန်မာပြည်၏ယနေ့အခြေအနေနှင့် ငါတို့တာဝန်များ) အမည်ရှိ

စာတမ်းကိုမြန်မာပြည်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာသောအခါ ကွန်မြူနစ်ပါတီသို့ တင်သွင်းသည်။ ယင်းစာတမ်းမှာ အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ

ခေါင်းဆောင် ရာနာဒီဗေးလမ်းစဉ်ကို ကူးချထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ရာနာဒီဗေးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏လွတ်လပ် ရေးနှင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကိုပါ

ဘေးဒုက္ခရောက်စေခဲ့ သော ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။

ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့်ပြည်သူ့ရဲဘော်တို့ပူးပေါင်း၍ မာ့ခ်စ်လိဂ်(Marxist League)ဖွဲ့စည်းခဲ့စဉ်က ကွန်မြူ နစ်ပါတီသည် လှိုက်လှဲစွာကြိုဆို

ထောက်ခံခဲ့သည်။ သို့သော် ဂိုရှယ်စာတမ်းကမူ ပြင်းထန်စွာပြစ်တင်ရှုတ်ချ ခဲ့သည်။ စက္ကူနီစာတမ်းအရ ပါတီသည် ယာယီအစိုးရ ထဲဝင်ရင်း

အပြင်လူထုတိုက်ပွဲများဆင်နွှဲရန်ဆုံးဖြတ် ထားသည်ကိုလည်း ဂိုရှယ်ကလုံးဝပယ်ချလိုက်သည်။ ကျဆုံးပြီးဖြစ်သော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို

လည်း တိုင်းရင်းသားအရင်းရှင်လူတန်းစားဟုသတ်မှတ်ပြီး သခင်နုကိုမူ ကွန်ပရာဒို နှင့်ပဒေသရာဇ်လူတန်းစား ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်

စွပ်စွဲခဲ့သည်။'အားနည်းသော ကွန်ပရာဒိုနှင့် ပဒေသရာဇ် လူတန်းစားများ၏ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သော သခင်နုအတွက် လာတော့မည့်

တော်လှန်ရေးကြီး ( Inpending Revolution)သည် လွန်စွာကြောက် မက်ဖွယ်ကောင်းခြင်းကြောင့် အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ လွတ်လပ်ရေး

သဘောတူညီချက် ကို လက်ခံလိုက် ခြင်းဖြစ်သည်'

(ဂိုရှယ်စာတမ်း)

'ဖဆပလခေါင်းဆောင်များလက်ခံခဲ့သော အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစာချုပ်သည် နယ်ချဲ့သမားများ နောက်ဆုတ်ခြင်းနှင့် အမျိုးသား

လွတ်မြောက်ရေး လုပ်ငန်း၏အင်အားကိုသရုပ်ဆောင်ပြပါသလော'

'ဤလိုက်လျောချက်များသည်(လွတ်လပ်ရေးပေး ခြင်းသည်) အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးလုပ်ငန်း၏ အားကြီးခြင်းကိုပြသည်မဟုတ်၊

အားနည်းခြင်းကို သာ ပြပေသည်။ ၎င်းတို့သည် နယ်ချဲ့သမားတို့၏ နောက်ဆုတ်ခြင်းများမဟုတ်ကုန်။ ၎င်း၏အုပ်စိုးမှု ကို ပုံသဏ္ဌာန်သစ်ဖြင့်

ထာဝစဉ်တည်မြဲစေရန် နယ်ချဲ့သမားသည် နေရာကောင်းဘက်ယူခြင်း သာဖြစ်လေသည်'

(ဂိုရှယ်စာတမ်း)

'အခြားစကားနှင့်ပြောရလျှင် သခင်နုအစိုးရ သည် ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့စနစ်နှင့် ဗြောင်အတိအလင်း ပူးပေါင်းသွားလေပြီ။ (Open Collaboration)

လွတ်လပ်ရေးကိုလိမ်ယူခြင်းကြောင့် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းကွယ်လွန်စဉ်ကစ၍ ဖြစ်လာသော လူတန်းစားဆက်သွယ်တည်နေပုံအသစ်

(New Class Alignment) သည် ပိုပြီးပြည့်စုံလာခဲ့ပြီ။ ထို့ကြောင့် ငါတို့သည် အသစ်ဖြစ်သော သေနင်္ဂ ဗျူဟာနှင့် နည်းပရိယာယ်ကို

ချမှတ်သင့်လေပြီ'

(ဂိုရှယ်စာတမ်း)

ဂိုရှယ်သည် ယင်း၏စာတမ်းထဲတွင် ဆူပူသောင်း ကျန်းရေးကိုသာလျှင် လှုံ့ဆော်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်တာရာ၏ ပျဉ်းမနားသူပုန်နယ်မြေ၊ ဦးစိန္တာနှင့်

ဗုံပေါက်သာကျော် တို့၏ရခိုင်သူပုန်နယ်မြေများကိုထောက်ခံရန်နှင့် ယင်း နယ်မြေများကိုလွတ်မြောက်ရေးဒေသအဖြစ်သတ်မှတ် ပြီး

တစ်စတစ်စတိုးချဲ့သွားရမည်ဟုလည်းဆိုသည်။

'တရုတ်ပြည်မှာ ယီနန်လွတ်မြောက်ရေးဒေသမှ တစ်ပြည်လုံးလွတ်မြောက်ရေးသို့ရောက်ခဲ့သည် မဟုတ်လော'

(ဂိုရှယ်စာတမ်း)

'အရေးအကြီးဆုံးအလုပ်မှာ တိုက်ခိုက်ရေးတပ် များတည်ထောင်ရန်ဖြစ်သည်။ ထိုတပ်များမှာ ပြည်သူ့ရဲဘော် တက်ကြွသောအပိုင်းများ

ပါဝင်လာ သော တပ်နီများပေါ်တွင် အခြေခံပြုရမည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်နီညီညွတ်ရေးကို အခြေခံရ မည်။ တိုက်ခိုက်ရေးတပ်များအား

ပြောက်ကျား စစ်ဆင်နွှဲရေးများသင်ကြားပေးရမည်'

'ဗမာပြည်တော်လှန်ရေးကံကြမ္မာနှင့်အိန္ဒိယနှင့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများ၏တော်လှန်ရေး ကံကြမ္မာများသည်ဆက်နေသည်။ ယနေ့အခြေ

အနေသည်ကျွနု်ပ်တို့ပခုံးပေါ်သို့အရေးကြီးသော တာဝန်ကြီးကျရောက်နေသည်။ အရှေ့တောင် အာရှအိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံများတို့တွင် အလားတူ

ဖြစ်ရပ်များပေါ်လာအောင် ကူးစက်သွားစေမည့် တော်လှန်ရေးအုံကြွမှုကြီးနှင့် ထကြွမှုကြီးများကို ကျွနု်ပ်တို့သည် ရှေ့ဆောင်ရှေ့ရွက်ပြုလုပ်

လိုက်သူ များ (Initiators) ဖြစ်လာနိုင်ကြပေသည်'

(ဂိုရှယ်စာတမ်း)

သခင်သန်းထွန်းသည် ဂိုရှယ်လမ်းစဉ်ကိုလက်ခံ လိုက်သည်။ ပေါ်လစ်ဗျူရိုမှတစ်ဆင့်ဗဟိုကော်မတီ အစည်းအဝေးကလည်း လက်ခံသည်။

ထို့နောက်ပါတီ ကွန်ဖရင့်က လက်ခံအောင်လုပ်သည်။ ပျဉ်းမနား ညီလာခံတွင် ဂိုရှယ်လမ်းစဉ်ကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးရန် လည်း

ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဂိုရှယ်၏ စီမံကိန်းများကို လက်ခံလိုက်ပြီးသည့်နောက် နု-အက်တလီစာချုပ်ကိုပိုမို၍

ပုတ်ခတ်ဝေဖန်လာ သည်။

လကျာ်ဖရီးမင်းစာချုပ်ကို ထောက်ပြ၍ မြန်မာ နိုင်ငံသည် အမှန်တကယ်လွတ်လပ်ခြင်းမဟုတ်သေး။ စစ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးကိစ္စများတွင်

လွတ်လပ်မှုမရှိသေး ကြောင်း ဝါဒဖြန့်ခဲ့သည်။ လကျာ်-ဖရီးမင်းစာချုပ်အရ အင်္ဂလိပ် စစ်မစ်ရှင်ကို သုံးနှစ်တာကာလအထိ လက်ခံ ထားရခြင်း၊

အင်္ဂလိပ် အစိုးရ၏ အကြွေး ငွေပေါင်းများစွာ ကို မြန်မာအစိုးရက ပေးဆပ်ရန်ကတိပြုရခြင်းတို့ကို ထောက်ပြ၍ ဝါဒဖြန့်သောအခါ

ကွန်မြူနစ်တို့နှင့် နီးစပ်သူများသည် ယင်းတို့၏ဆွဲဆောင်မှုနောက်သို့ ပါကုန်ကြသည်။ ထို့အပြင် ပါတီတွင်းမှာလည်း ဂိုရှယ်၏ လမ်းစဉ်ကို

လက်ခံလာကြသည်။

ဂိုရှယ်၏လုပ်ရပ်များသည် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ် ပါတီ၏တရားဝင်လှုပ်ရှားမှုများနှင့်မူ ဆန့်ကျင်လျက်ရှိ သည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်

ဗဟိုကော်မတီ၏ သဘောတူညီချက်ကို မရရှိဘဲလမ်းစဉ်သစ်ကို ဖော်ထုတ်သည့်အတွက် ဂိုရှယ်အား သတိပေးအရေးယူ လိုက်သည်။ သို့သော်

အရေးယူမှုမှာပါတီ၏စည်းကမ်း အရ မယူမဖြစ်ယူရသဖြင့် ဟန်ပြသာဖြစ်သည်။ ဂိုရှယ် စီမံကိန်းကိုမူ လက်ခံအတည်ပြုပြီးလေပြီ။

အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်လည်း အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် တိုင်းရင်းသားဓနရှင်လူတန်းစားကို ရန်သူအဖြစ် တိုက်ခိုက်နေပြီဖြစ်ရာ မြန်မာပြည်တွင်လည်း

တိုက်ခိုက် သင့်သည်ဟု ကွန်မြူနစ်တို့ကယူဆနေသည်။ ထို့ကြောင့် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ဦးတည်ရန်သူမှာ ဖဆပလ အစိုးရဖြစ်လာသည်။

ထိုအချိန်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ခါးပိုက်ဆောင်တပ်အဖြစ် တပ်နီ၏အင်အားမှာလည်း အတန်အသင့်တောင့်တင်းနေပြီဖြစ်ရာ ကွန်မြူနစ်များ သည်

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအတွက် သွေးကြွ လာ ကြတော့သည်။ ဆိုရှယ်လစ်များနှင့် ပူးပေါင်းရေးမှာမူ လမ်းစရှာမရတော့ဘဲ ရန်သူသဖွယ်

ဖြစ်လာကြသည်။ ဆိုရှယ်လစ်တို့လွှမ်းမိုးသော ဖဆပလ အစိုးရကလည်း ပုဒ်မ(၅)ဖြင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို နှိပ်ကွပ်လာလေရာ လက်နက်ကိုင်အုံကြွရန်

လမ်းစများပင် ဖြစ်တော့၏။

ပျဉ်းမနားညီလာခံ

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ယင်းတို့၏နိုင်ငံရေးအင်အားကောင်းသော ပျဉ်းမနားမြို့တွင် ညီလာခံ ကြီးတစ်ရပ်ကျင်းပရန် ပြင်ဆင်လိုက်သည်။

ပေါ်လစ်ဗျူ ရိုသည် ဂိုရှယ်၏စီမံကိန်းကိုအတည်ပြုပြီးဖြစ်သည်။ ဗဟို ကော်မတီကလည်း အတည်ပြုသည်။ ပါတီကွန်ဖရင့် အထိ ဂိုရှယ်လမ်းစဉ်သစ်ကို

အဆင့်ဆင့်လက်ခံကြ သည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကို ပြည်သူလူထုကတစ်ခဲနက် ထောက်ခံရန်

ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပျဉ်းမနားညီလာခံကို ကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အိန္ဒိယပြည် ကာလကတ္တားမြို့၌ ကမ္ဘာ့ဒီမိုကရက်တစ် လူငယ် အဖွဲ့ချုပ်နှင့် ကမ္ဘာ့ကျောင်းသားအဖွဲ့ချုပ်တို့က ကြီးမှူး၍

အရှေ့တောင်အာရှလူငယ်ညီလာခံကို ကျင်းပရာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ တပ်နီဌာနချုပ် ကိုယ်စားလှယ်များတက်ရောက်ကြသည်။ အိန္ဒိယ

ကွန်မြူနစ်ပါတီကလည်း ဒုတိယအကြိမ်မြောက် ညီလာခံကိုကျင်းပလျက်ရှိရာ သခင်သန်းထွန်းကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ပြီး ညီလာခံသို့တက်ရောက်သည်။

ကာလ ကတ္တားတွင် ကျင်းပသော လူငယ်ညီလာခံကို ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းမှ ကွန်မြူနစ်များ၏ညီလာခံ ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဗမာပြည်

ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်များသည် ယင်းညီလာခံတွင် ပြည်ပ ကွန်မြူနစ်များနှင့် ရင်းနှီးမှုရရှိလာသည်။

ဆိုဗီယက်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန် စသော အရင်းရှင်နိုင်ငံကြီးများနှင့် စင်ပြိုင်ရပ်တည်လာနိုင်ခြင်း၊ တရုတ်ကွန်မြူနစ်များ အောင်ပွဲခံလာကြခြင်း၊

အရှေ့ ဥရောပကွန်မြူနစ်နိုင်ငံများပေါ်ထွန်းလာခြင်းတို့သည် အရှေ့တောင်အာရှကွန်မြူနစ်များအဖို့စိတ်ကူးယဉ်စရာ အားကျစရာဖြစ်၍လာသည်။

ကာလကတ္တားညီလာခံသို့ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ အင်္ဂလန်၊ အင်ဒိုနီးရှား နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့မှ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များ

တက်ရောက်ကြရာ မြန်မာကွန်မြူနစ်များနှင့်တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ မြန်မာ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယား၊ ဩစတြေးလျ၊ သီဟိုဠ် နှင့်ဗီယက်နမ်ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့

ဗီယက်နမ် အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ဆွေးနွေးကြရာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ဆိုးရွားလှသောအခြေအနေကို ကယ်တင်ရန်အတွက် မြန်မာပြည်မှ

ထကြွသောင်းကျန်း ရန်လိုကြောင်း၊ ယူဂိုဆလားဗီးယားကိုယ်စားလှယ်က အကြံပေးခဲ့သည်။ သခင်သန်းထွန်းကလည်း ဖဆပလ အစိုးရက တစ်ချက်ထိုးလျှင်

မိမိကနှစ်ချက်ထိုးမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ကူမင်တန်များ ကို တိုက်ထုတ်သကဲ့သို့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကလည်း

ဖဆပလကိုတိုက်ခိုက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မိမိ တို့တွင် ပြောက်ကျားတပ်သားများ သိန်းနှင့်ချီ၍ ရှိနေကြောင်းညီလာခံတွင် ဟိတ်ဟန်ထုတ်၍ ကြေညာ ခဲ့သည်။

၁၉၄၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၈ ရက်တွင် ဓနိတော ဘီအိုစီတွင် ကုမ္ပဏီနှင့်အလုပ်သမားပဋိပက္ခစတင်ဖြစ် ပွားရာ ဂိုရှယ်သည် ပျဉ်းမနားညီလာခံသို့လိုက်မသွား ဘဲ

ဖူးကား၊ စတီးဘရားသားနှင့်အဖောင်သစ်စက်များ၊ ဧရာဝတီ ဖလုတ်တီယာ သင်္ဘောကျင်း၊ ဘီဘီတီစီ အယ်လ် ကုမ္ပဏီများတွင် သပိတ်များဖြစ်ပေါ်လာ

အောင်ဖန်တီးလှုံ့ဆော်သည်။ ယင်းသပိတ်များမှ အထွေ ထွေသပိတ်ကြီးဖြစ်လာစေရန် ဂိုရှယ်ကတာဝန်ယူ ဖန်တီးပေးရမည်ဖြစ်သည်။ ဖဆပလအစိုးရသည်

ဓနိ တော ဘီအိုစီသပိတ်နှင့်ပတ်သက်၍ကွန်မြူနစ်များ သည် ဘီအိုစီကုမ္ပဏီနှင့်အလုပ်သမားပဋိပက္ခမှ အစိုးရ နှင့်ပြည်သူလူထုပဋိပက္ခဖြစ်အောင်

လှုံ့ဆော်နေကြောင်း စွပ်စွဲကြေညာခဲ့သည်။ မတ်လ ၁၂ ရက်တွင် ပဲခူး၊ အင်းစိန်၊ ဟံသာဝတီခရိုင်တို့မှ တက်လာသည့် တောင်သူ လယ်သမားများက

မြေရှင်ဗျူရိုကရက် ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲတစ်ရပ်ကို ဗန္ဓုလပန်းခြံတွင်ကျင်းပကြသည်။ ထိုနေ့မှာပင် ဆိုရှယ်လစ်များက သတင်းစာတိုက်များ ကို

ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီးခဲ့ကြသည်။

ဆိုရှယ်လစ်ပါတီဝင်များနှင့်ပြည်သူ့ရဲဘော်တို့၏ ပဋိပက္ခများကြီးမားနေစဉ်မှာပင် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃ရက်မှစ၍ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ကြီးမှူး၍

မြန်မာနိုင်ငံတောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂကွန်ဂရက်ကို ပျဉ်းမနားမြို့တွင်ကျင်းပသည်။ ထိုကွန်ဂရက်သို့ ယူဂို ဆလားဗီးယားကွန်မြူနစ်ပါတီ

ကိုယ်စားလှယ်များအပါ အဝင် ကာလကတ္တားကွန်ဖရင့်သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံခြားကွန်မြူနစ်ကိုယ်စားလှယ်များလည်းတက်ရောက် ခဲ့ကြသည်။

ပျဉ်းမနားညီလာခံဆုံးဖြတ်ချက်များမှာအောက်ပါ အတိုင်းဖြစ်သည်-

(၁) တိုင်းပြည်နှင့်တောင်သူလယ်သမားတို့ အကျိုးအပြင် နယ်ချဲ့နှင့် မြေပိုင်ရှင်ကြီးများ ကို အမြစ်ပါမကျန်လှန်ပစ်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ပြီးလျှင်

အသက်နှင့်ပူဇော်သွားကြ သော ရဲဘော်များအား ဤအစည်းအဝေး ကြီးက မှတ်တမ်းတင်ပါသည်။ ကျဆုံးသူ ရဲဘော်တို့၏ မပြီးမပြတ်ကျန်ရစ်ခဲ့သော

တိုက်ပွဲကို အဆုံးသတ်အောင်မြင်သည်အထိ ဆက်လက်တိုက်သွားရန် ဤအစည်းအဝေး ကြီးက ကြိုးပမ်းမည်။

(၂) လွတ်လပ်ရေးရမှုအတွက် ဗြိတိသျှ၊ ဂျပန်၊ ဆာပေါ်ထွန်းအစိုးရနှင့်ဖဆပလအစိုးရတို့ကို ရဲရင့်စွာဖြင့်တွန်းလှန်တိုက်ခိုက်ခဲ့သော ရခိုင်

လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲဝင်ရဲဘော်များ၏သတ္တိ ကို လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲချီးကျူးကြောင်း ဤ အစည်းအဝေးကြီးက မှတ်တမ်းတင်ပါသည်။

(၃) ယခင်ကအငှားချထားသောမြေယာ အားလုံး ကို အတင်းဝင်ရောက်ပြီးလျှင် မြေရှင်တို့ သဘောတူသည်ဖြစ်စေ၊ မတူသည်ဖြစ်စေ ထွန်ယက်လုပ်ကိုင်ရန်

ဤအစည်းအဝေးကြီးက ပြဋ္ဌာန်းသည်

(၄) ရန်ကုန်မြို့တွင်ဖြစ်ပွားနေသော ဘီအိုစီ သပိတ်နှင့်အခြားသပိတ်များကို ဤအစည်း အဝေးကြီးက လုံးဝထောက်ခံသည်။

(၅) တောင်သူလယ်သမားများနှင့် လယ်သမား၊ အလုပ်သမားများလည်း ကိုယ်ပိုင်လယ်များ ရရှိစေရန် တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂများ နှင့်

လယ်ယာအလုပ်သမားသမဂ္ဂများဖွဲ့စည်း ရန် ဤအစည်းအဝေးကြီးက ပြဋ္ဌာန်းသည်။

(၆) ဖက်ဆစ်ဝါဒ(ဖဆပလ)ကို မည်သည့်နည်း ဖြင့်မဆိုချေမှုန်းသုတ်သင်ပစ်ရန် ဤအစည်း အဝေးကြီးက ပြဋ္ဌာန်းသည်။

(၇) တတိယအကြိမ်မြောက် ဗမာနိုင်ငံလုံး ဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားညီလာခံ အစည်းအဝေးကို ပဲခူးမြို့တွင်ကျင်းပရန် ဤ အစည်းအဝေးကြီးက

ပြဋ္ဌာန်းသည်။

အထက်ပါဆုံးဖြတ်ချက်များကိုကြည့်လျှင် ဗမာ ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်း ရေးအတွက် လယ်သမားများကိုအုံကြွစေရန်

မြှောက်ပင့် သွေးထိုးပေးခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ယင်းညီလာခံတွင် သခင်သန်းထွန်းက 'ကွန်မြူနစ်ပါတီကိုဖြစ်စေ၊ ကွန်မြူနစ်သတင်းစာကိုဖြစ်စေ၊

ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် တွေကိုဖြစ်စေ ရန်သူကတိုက်ခိုက်လာရင် ဗမာ တစ်ပြည်လုံးမှာရှိတဲ့ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့အစည်းမှန်သမျှ အမြစ်ကလှန်ပစ်ရမည်၊

ရှိသမျှအင်အားနှင့် တုံ့ပြန် တိုက်ခိုက်ရမည်' ဟူ၍ ကြုံးဝါးခဲ့သည်။

ပျဉ်းမနားညီလာခံတွင် တက်ရောက်နေသော မလေးရှားကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များက 'မိမိတို့နိုင်ငံ တွင် လူနှစ်ထောင်၊ သုံးထောင်စုရန်ခက်ခဲသော်လည်း

ယခုပျဉ်းမနားညီလာခံတွင်မူ လူနှစ်သိန်းကျော်သည်။ ခေါင်းဆောင်စကားပြောနေလျှင် အပ်ကျသံမကြားရ အောင်ပင်ငြိမ်၍နားထောင်နေသည်မှာ

အံ့ဩမဆုံးနိုင် အောင်ရှိရကြောင်း' ချီးကျူးပြောဆိုလေရာ သခင် သန်းထွန်းမှာ များစွာသွေးကြွသွားရသည်။ ဤမျှ အင်အားရှိပါလျက်

အဘယ့်ကြောင့်သူပုန်မထသေး သနည်းဟုလည်း မေးခဲ့သည်။ ယူဂိုဆလားဗီးယား လူငယ်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးကလည်း 'ခင်ဗျားတို့ ယခု လုပ်ရင်လုပ်၊

မလုပ်ရင် ခင်ဗျားတို့တော်လှန်ရေးပုပ်သိုး သွားလိမ့်မည်'ဟု သခင်သန်းထွန်းကို ပြောဆိုခဲ့သည်။ သခင်သန်းထွန်းသည် ပွဲလမ်းသဘင်ရှားပါးနေချိန်၊

လယ်ယာလုပ်ငန်းအားလပ်နေချိန် အထူးအဆန်းအဖြစ် စုဝေးရောက်ရှိလာသော လယ်သမားထုကြီးကို မိမိ၏ ပါတီဝင်များဖြစ်နေပြီဟု ထင်မှတ်ခဲ့သည်။

သို့သော် ယင်းအချိန်တွင် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်အင်အား မှာ ၂၅ဝဝခန့်သာရှိသည်။

တောခိုကြခြင်း

ဖဆပလအစိုးရသည် ဂိုရှယ်ယူလာခဲ့သည့် လက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်ထကြွရေး စီမံကိန်းဖြစ်သော 'မြန်မာပြည်၏လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခြေအနေနှင့်ငါတို့

လုပ်ငန်းတာဝန်များ' ဟူသောစာတမ်းကို မိတ္တူ တစ်စောင်ရရှိထားသဖြင့် ကွန်မြူနစ်များ၏ခြေလှမ်းကို အကဲခတ်စောင့်ကြည့်လျက်ရှိသည်။ ကေအင်န်ယူ

ညီလာခံက မတ်လ ၃ရက်တွင် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲ ဝင်မည်ဟု ကြေညာပြီး မတ်လ ၁၈ရက်တွင် ပျဉ်းမနား ညီလာခံကလည်း

လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကိုသာဆုံးဖြတ် ပြန်ရာဖဆပလအစိုးရမှာအခက်အခဲများစွာနှင့်ရင်ဆိုင် နေရတော့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဖဆပလအတွင်းမှ

ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့်ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်သည်လည်း ညီညွတ်မှုမရှိချေ။ တစ်တိုင်းတစ်ပြည်လုံးတွင်လည်း ပြည်သူလူထုသည်

လွတ်လပ်ခြင်း၏အရသာကိုမခံစား ရဘဲ ဆူပူအုံကြွမှုများနှင့်သာ တွေ့ကြုံနေရသည်။

၁၉၄၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၅ရက်တွင် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏အာဘော်ဖြစ်သော ပြည်သူ့အာဏာ ဂျာနယ်က 'ပါတီနှင့်ပြည်သူ့အာဏာကို တိုက်ခိုက်လာ ရင်

တစ်ပြည်လုံးကခုခံတိုက်ခိုက်ရန်'ဟု အတိအလင်း ရေးသားလာသောအခါ ဖဆပလအစိုးရသည်ပြည်သူ့ အာဏာတိုက်မှ ပုံနှိပ်တိုက်ကို ချိပ်ပိတ်လိုက်သည်။

မတ်လ ၂၆ရက်တွင် ဖဆပလအစိုးရက ကွန်မြူနစ်တို့ ကို ဖမ်းဆီး၍ပြင်းထန်စွာအရေးယူရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ သို့သော်ပြည်သူ့ရဲဘော်များက

အချက်လေးချက်ဖြင့် ကြားဝင်စေ့စပ်လာသောကြောင့် အရေးယူရေးကို ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ရသည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်တို့တင်ပြသော အချက်လေးချက်မှာ

အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

(၁) သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော ဖဆပလအဖွဲ့ကြီးဖြစ် အောင်ကြိုးစားရန်။

(၂) ပြည်တွင်းစစ် မဖြစ်ရအောင် ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရန်။

(၃) အလံနီကွန်မြူနစ်၊သခင်သန်းထွန်းကွန်မြူ နစ်၊ ဆိုရှယ်လစ်ပြည်သူ့ရဲဘော်အစရှိသော လက်ဝဲအင်အားစုများ၏ညီညွတ်ရေးကိုရရှိရန်။

(၄) ၁၊ ၂၊ ၃ အချက်များကိုဖြစ်အောင်ကြိုးစား နိုင်ရန်အတွက် ကွန်မြူနစ်များကလည်း ဆူပူ မှုများကို ခေတ္တရပ်ဆိုင်းထားရန်နှင့် အစိုးရ ကလည်း

ပြင်းပြင်းထန်ထန်အရေးယူမှုများ ကို ခေတ္တရပ်ဆိုင်းထားရန်။

ထိုသို့ပြည်သူ့ရဲဘော်များက ဝင်ရောက်စေ့စပ် သဖြင့် ဖဆပလအစိုးရသည် ဖဆပလအဖွဲ့နှင့်အစိုးရ၏ ကိုယ်စားလှယ်များအဖြစ် ထိုစဉ်က ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်

နှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဗိုလ်လကျာ်၊ ဗိုလ်မှူးအောင်၊ ဝန်ကြီးများဖြစ်သော မန်းဝင်းမောင်၊ ဆမားဒူဝါ ဆင်ဝါးနောင်၊ ဦးဝမ်းသူမောင်နှင့်ဦးညိုထွန်းတို့အား

ခန့်အပ်၍ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆွေးနွေး ရန်ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်များနှင့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် မတ်လ ၂၆ရက်တွင်သုံးကြိမ်

တိုင်တိုင်ဆက်သွယ်ခဲ့သော်လည်း ကွန်မြူနစ်များက အတွေ့မခံခဲ့ပေ။ ထိုစဉ် ကွန်မြူနစ်များ၏ပုန်ကန်ထကြွ ရန်သတင်းများရရှိလာသဖြင့် အစိုးရကအရေးယူ

ရန်စီစဉ်ပြန်ရာပြည်သူ့ရဲဘော်များ၏တောင်းပန်ချက် ကြောင့် မတ်လ ၂၇ရက် ညနေပိုင်းအထိရွှေ့ဆိုင်း ရပြန်သည်။ မတ်လ ၂၇ရက် နံနက်တွင်

ကွန်မြူနစ်ပါတီ သည် တော်လှန်ရေးနေ့ အခမ်းအနားကို ဗန္ဓုလပန်းခြံ တွင် ကျင်းပရာ သခင်သန်းထွန်းက 'အေးအေးနေချင် တဲ့ သခင်နုကို

အအေးဆုံးနေရာဖြစ်တဲ့ သင်္ချိုင်း ကို ပို့ပစ်ရမယ်၊ ဗားကရာ ချောက်ကြီးမှာ ဆိုရှယ်လစ်အရိုး တောင်လိုပုံစေရမယ်' စသည်ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်လိုက် ပြန်သည်။

ထို့နောက် သခင်သန်းထွန်းက စေ့စပ် ဆွေးနွေးရန်အတွက် မတ်လ ၂၈ရက်ညအထိ ရွှေ့ဆိုင်းပေးပါရန် ဖဆပလခေါင်းဆောင်များထံ စာပြန်လာပြန်သည်။

ဖဆပလအစိုးရသည် မတ်လ ၂၈ရက်တွင် ညနေအထိစောင့်မနေတော့ဘဲ နံနက်ပိုင်း၌ ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင်များကို ပြည်သူ့ရဲဘော်များနှင့်အတူ

လိုက်လံဖမ်းဆီးလေသည်။ သို့သော် ကြိုတင်သတင်း ရရှိသော ကွန်မြူနစ်များမှာ တောခိုရှောင်တိမ်း သွားကြတော့သည်။ သခင်သန်းထွန်းသည် လက်နက်

ကိုင် ပုန်ကန်ရန် ညွှန်ကြားချက်များကို တစ်ပြည်လုံးရှိ ကွန်မြူနစ်များထံသို့ ထုတ်ပြန်လိုက်လေရာ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ထိုနေ့မှစ၍

လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်သောင်းကျန်းမှုကို အတိအလင်း စတင်လိုက် လေ၏။

ဖဆပလအစိုးရအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဝန်ကြီးချုပ် သခင်နုသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီတောခိုသွားသည့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ရက်ညမှာပင် တိုင်းပြည်သို့ ရေဒီယို

မှတစ်ဆင့်အသံလွှင့်၍ရှင်းလင်းခဲ့ရသည်။ သခင်နုက ကွန်မြူနစ်များက ဆူပူအုံကြွရေးအတွက် လှုံ့ဆော်ပုံ၊ စေ့စပ်ရေးကို

ရှောင်လွှဲကြပုံများကိုပြောကြားခဲ့သည်။

'ဓနိတော ဘီအိုစီကုမ္ပဏီနဲ့ဖူးကား၊ ဘုံဘေ ဘားမားသစ်ကုမ္ပဏီများမှ အလုပ်သမားများဟာ သပိတ်မှောက်နေကြပါတယ်။ အချို့အလုပ်သမားများ ကို

ကွန်မြူနစ်တို့ကခြိမ်းခြောက်ပြီး သပိတ်မှောက် ခိုင်းကြတာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ထဲက ဖဆပလကို သူတို့ကိုကယ်တင်ဖို့ အကူအညီတောင်းကြတာတွေ

ရှိပါတယ်' ဟု သခင်နုက ရှင်းပြသည်။

ကွန်မြူနစ်များသည် တောမခိုခင်ကပင် လက်နက် များကို နယ်သို့ပို့နေကြောင်းသတင်းထွက်နေသည်။ သောင်းကျန်းမှုစတင်သည်နှင့် ကွန်မြူနစ်များသည်

မြို့ငယ်အချို့နှင့် ရဲကင်းစခန်းများကို စီးနင်း၍ သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်ကြသည်။ သို့သော်မြို့ကြီးများကို သိမ်းပိုက်နိုင်သည်အထိကား အင်အားမရှိကြသေး ပေ။

လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှုအနည်းငယ်ဖြစ်ပွား လာပြီး အချို့နေရာများတွင်မူ တိုက်ခိုက်မှုမပြုလုပ် ကြဘဲ ကွဲပြားသောလက်နက်ကိုင်တပ်များ (တပ်မတော်၊

ပြည်သူ့ရဲဘော်၊ တပ်နီစသည်) အချင်းချင်းနားလည် မှု ရယူကာ ရပ်တည်နေကြသည်။

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ တောခိုသွားသော အခါ ကိုသိန်းဖေမပါဝင်ခဲ့ပေ။ ကိုသိန်းဖေသည် တော်လှန်ရေးနေ့အတွက် အမည်ရှိစာတမ်းကို တင်သွင်း၍

လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို ကန့်ကွက်ကာ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် ပါတီက အသိအမှတ်မပြုမှုများကို စိတ်ပျက်ကာ

နုတ်ထွက်လိုက်သည်။

ထို့ကြောင့် မြေအောက် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သွားသော ကွန်မြူနစ်ပါတီတွင် အဓိကခေါင်းဆောင်မှုမှာ သခင်သန်းထွန်းနှင့် ဂိုရှယ်၏လက်ထဲတွင်သာ

ကျရောက်နေလေသည်။

^[၄၇]

တောခိုအဖွဲ့အစည်းများ ထပ်မံပေါ်ပေါက်လာခြင်း

ဦးနု၏ငြိမ်းချမ်းရေးမူ

၁၉၄၈ခုနှစ်၊မတ်လ၂၈ရက်တွင်ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ် ပါတီ တောခိုသွားသောအခါ မြန်မာပြည်အတွင်း၌ နိုင်ငံရေးဂယက်ပြင်းထန်စွာ

ရိုက်ခတ်တော့သည်။ အချို့ က ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် လက်နက်ကိုင်လမ်း စဉ်ကို တရားသေဆုပ်ကိုင်ထားသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ကြသည်။

အချို့ကမူ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီဝင်များကြီးစိုးသည့် ဖဆပလ အစိုးရက နိုင်ငံရေးအင်အားစုများအား အကြမ်းဖက် နှိပ်ကွပ်သောကြောင့်

ကွန်မြူနစ်ပါတီ တောခိုရသည် ဟူ၍ ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။ မြေပေါ်တွင်ကျန်ရစ်သော နိုင်ငံရေးအင်အားစုများအတွင်းတွင်လည်း နိုင်ငံရေး

ဂယက်မှာ ပြင်းထန်စွာရိုက်ခတ်ခဲ့သည်။ တပ်မတော် အတွင်း၌ပင် ကွန်မြူနစ်လိုလားသူ၊ ဆိုရှယ်လစ်လိုလား သူများရှိနေကြရာ အချို့မှာ

မည်သည့်ဘက်သို့ လိုက်ရ မည်မဆုံးဖြတ်နိုင်ခဲ့ကြပေ၊ ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့ချုပ် အတွင်း၌လည်း ကွန်မြူနစ်နှင့်ဆိုရှယ်လစ်တို့၏ ထိုး

ဖောက်စည်းရုံးမှုမှာ အပြိုင်ဖြစ်နေသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီတောခိုပြီးနောက် ဦးနု၊ ဗိုလ်လကျာ်၊ ဦးအုန်းနှင့် ဦးသိန်းဖေတို့သည် နိုင်ငံရေးပြဿနာအဖြေ ရှာရန် တွေ့ဆုံ

ဆွေးနွေးကြသည်။ ဧပြီလနှင့်မေလများ၌ အစည်းအဝေးအကြိမ်ကြိမ်ပြုလုပ်ပြီးနောက်ဦးသိန်းဖေ က 'ဒီမိုကရေစီတော်လှန်ရေးအတွက်

တစ်မျိုးသားလုံး ညီညွတ်ရေး၏ မဏ္ဍိုင်ဖြစ်သော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးသို့' အမည်ရှိစာတမ်း ကိုတင်သွင်းသည်၊ ယင်းစာတမ်းကို

အခြေပြု၍ ဦးနုက ငြိမ်းချမ်းရေးမူဝါဒကိုရေးဆွဲသည်။ ဦးနု၏ငြိမ်းချမ်းရေးမူဝါဒများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ် သည်။

နုငြိမ်းချမ်းရေးမူ(၁၅)ချက်(လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ)

တစ်မျိုးသားလုံးညီညွတ်ရေး၏မဏ္ဍိုင်ဖြစ်သော

လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကြေညာချက်

လက်ဝဲညီညွတ်ရေးအတွက် ဖဆပလဥက္ကဋ္ဌ

သခင်နု၏ ကြေညာချက်

ကျွနု်ပ်သည် ညီညွတ်ရေးပြဿနာများကို စဉ်းစား ရာ၌ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးရှိ အများ ပြည်သူလူထုအကျိုးငှာ လက်ရှိအခြေအနေ ဘဝ

အဖြစ်အပျက်များအရ အဘယ်လုပ်ငန်းများကို လုပ်သင့်လုပ်အပ် လုပ်နိုင်သနည်း။ ထိုလုပ်သင့်လုပ်အပ် လုပ်နိုင်သော လုပ်ငန်းများကို လက်ဝဲအင်အားစုများ

သည် ဘယ်သို့ ညီညွတ်စည်းရုံးကာ ဆောင်ရွက်ရမည် နည်း၊ ထိုလုပ်ငန်းများနှင့် လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကို ဗဟိုပြု၍ တစ်မျိုးသားလုံးကို မည်သို့ညီညွတ်

စည်းရုံးစေမည်နည်းစသော အချက်များကိုအခြေပြု ၍ စဉ်းစားပေသည်၊ ၎င်းပြင် လက်ဝဲညီညွတ်ရေး ဖြင့် တစ်မျိုးသားလုံးညီညွတ်ရေးကို

အစားထိုးရန် မဟုတ်ဘဲ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကို တစ်မျိုးသားလုံး ညီညွတ်ရေး မဏ္ဍိုင်အဖြစ်ဖြင့် ဆောက်တည်ရန်ဟူ သောအချက်ကိုလည်း

အမြဲနှလုံးသွင်းထားပေသည်။ ညီညွတ်ရေးပြဿနာအရပ်ရပ်၏ အဓိကပြဿနာမှာ လုပ်ငန်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံခြားအရေး

အများဆုံးနှင့်အနည်းဆုံးလုပ်ငန်းစဉ်မှာ အောက် ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

(၁) ယခုအခါ အင်္ဂလန်၊ အမေရိကန်နိုင်ငံတို့နှင့် နိုင်ငံရေးအရလည်းကောင်း၊ စီးပွားရေးအရ လည်းကောင်း အဆက်အသွယ်ရှိသကဲ့သို့ ဆိုဗီယက်ရုရှား၊

အရှေ့ဥရောပဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံများနှင့် ချက်ချင်း နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အဆက်အသွယ်ကိုယူရန်။

သိမ်းပြီးမှ လျော်ကြေးကိစ္စ ဆုံးဖြတ်ရမည်

(၂) လက်ဝါးကြီးအုပ် ဓနရှင်လုပ်ငန်းများကို သိမ်း၍ တိုင်းပြည်ပိုင်လုပ်ရန်၊ တိုင်းပြည်ပိုင် လုပ်ငန်းများကို အစိုးရနှင့်အလုပ်သမားများ ပူးပေါင်းအုပ်ချုပ်ရန်၊

နေထိုင်စားသောက် လောက်သော အခကြေးငွေ၊ တစ်နေ့ အလုပ်ချိန် ၈နာရီ၊ စည်းရုံးနိုင်ခွင့်၊ သပိတ် မှောက်နိုင်ခွင့်၊ အိုနာစာရန်ပုံငွေစသော

အခွင့်အရေးများကိုပေးရန်၊ သိမ်းပြီးမှ လျော်ကြေးကိစ္စကို ဆုံးဖြတ်ရမည်။

ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး

(၃) ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ၏ထွက် ကုန်၊ ဝင်ကုန် နိုင်ငံခြားကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးကို နိုင်ငံတော်အစိုးရက တိုက်ရိုက်လုပ် ရမည်။

(၄) လန်ဒန်တွင် ဆက်လက်ထားရှိသော ငွေရေး ကြေးရေးစီမံမှုအဖွဲ့ကို မြန်မာပြည်သို့ရွှေ့ ပေးရမည်။

(၅) နိုင်ငံတော်၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ စစ်ရေး၊ သီးခြားကင်းလွတ်မှုကို ထိပါးစေမည့်နိုင်ငံ ခြား အကူအညီဟူသရွေ့ကို မယူရန်။

တပ်မတော်

(၆) မြန်မာပြည်ထောင်စု တပ်မတော်ကို ပြည်သူ့ ဒီမိုကရေစီတပ်မတော်အဖြစ်ဖြင့် ပြုပြင်ဖွဲ့ စည်းရန်၊ ဖဆပလ ဒုတိယကွန်ဂရက်ဆုံး ဖြတ်ချက်အမှတ်(၇)

တွင်ပါသည့် ကာကွယ် ရေးအစီအစဉ်များကိုဆောင်ရွက်ရန်။

ဝေငှချထားပေးရန်

(၇) မြေရှင်ကြီးစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပြီး မြေယာ လုပ်သားများကိုသာ ဝေငှချထားပေးရန်။

(၈) တိုင်းပြည်တွင် စက်မှုလက်မှုထွန်းကားရန်။ ကာလအပိုင်းအခြားနှင့် စီမံကိန်းတစ်ရပ် ဆွဲပြီး စတင်အလုပ်လုပ်ရန်။

(၉) တောင်တန်းဒေသများတွင် ပြည်သူ့အစိုးရ များ တည်ထောင်ရန်။

(၁ဝ) ဗျူရိုကရေစီယန္တရားကြီးကို ဒီမိုကရေစီ အုပ်ချုပ်ရေးစက်ယန္တရားဖြစ်အောင် ပြောင်းလဲပစ်ရန်။

ပူးပေါင်းကာကွယ်ရန်

(၁၁) ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ရေးဥပဒေများကိုပယ်ဖျက် ရန်။

(၁၂) ဓနရှင်ကြီးများက အလုပ်သမားတို့၏ နေရေးထိုင်ရေးအဆင့်အတန်းနှင့်အခွင့် အရေးများကို ထိပါးတိုက်ခိုက်နေသည်ကို

ပူးပေါင်းတုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ရန်၊ နေရေး ထိုင်ရေးစရိတ်ကြီးသည်နှင့် ကာမိသော စရိတ်ပေးရန်၊ အစိုးရအမှုထမ်းများ၏ အခွင့်အရေးအတွက်လည်း အခြားအလုပ်

သမားများနည်းတူ ပူးပေါင်းကာကွယ်ရန်။

(၁၃) မြို့နေဆင်းရဲသားများနှင့် အညှဉ်းဆဲခံလူ လတ်တန်းစားများအတွက် အိမ်ခွန်၊ အိမ်ခ လျှော့ရေး၊အိမ်နေရာချထားရေး၊သမဝါယမ ဖွဲ့စည်းပေးရေး၊

မှောင်ခိုဈေးတိုက်ဖျက်ရေး များတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်။

ပညာရေး

(၁၄) လူတိုင်းမသင်မနေရပညာသင်ကြားရေး၊ ကိုယ်လက်ကျန်းမာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုစသည် များတွင် အစိုးရအကူအညီကိုယူပြီး လက်ဝဲ အဖွဲ့အစည်းများက

ဦးစီးကာအခြားအဖွဲ့ အစည်းအားလုံးနှင့် ပူးတွဲဆောင်ရွက်သွား ရန်။

လေ့လာဆွေးနွေးရန်

(၁၅) ဆိုရှယ်လစ် ကွန်မြူနစ် ပြည်သူ့ရဲဘော်နှင့် အခြား မာ့ခ်စ်ဝါဒလိုလားသူပုဂ္ဂိုလ်များ ပါဝင်သော မာ့ခ်စ်ဝါဒလေ့လာရေးအဖွဲ့ တစ်ခု ဖွဲ့စည်းရန်၊

မာ့ခ်စ်အိန်ဂျယ်လ်၊ လီနင်၊ စတာလင်၊ မော်စီတုံး၊ တီးတိုး၊ ဒီမီ ထရော့ဖ်စသော မာ့ခ်စ်ပါရဂူများ၏ စာပေများကို လေ့လာဆွေးနွေးရန်နှင့်ပြန့် ပွားအောင်လုပ်ရန်။

ဒီမိုကရေစီသော့ချက်နှစ်ခု

အထက်ပါလုပ်ငန်းစဉ်ကိုသဘောတူညီပြီးနောက် ပါလီမန်နှင့်အစိုးရအဖွဲ့များမှ ကျွနု်ပ်တို့၏ကိုယ်စားလှယ် များသည် ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်

အစိုးရ အနေနှင့်ထိုလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဘယ်သို့လုပ်နိုင်သည်ကို ဆွေးနွေးကြသည်။ ဆုံးဖြတ်ချက်များနားလည်သဘော တူမှုများပြုကြသည်။ ၎င်းတို့အနက်

ဒီမိုကရေစီတော် လှန်ရေး၏ သော့ချက်နှစ်ခုဖြစ်သော အောက်ပါဆုံး ဖြတ်ချက်နှစ်ရပ်ကို ချက်ချင်းကြေညာရန်လိုလေသည်-

(ပထမ)မြေပိုင်ရှင်ကြီးစနစ်ကို ဖျက်သိမ်း၍ မြေယာလုပ်သားများကိုသာ ဝေငှချထား ပေးရေးဥပဒေကိုလာမည့်စက်တင်ဘာလ ပါလီမန်တွင်

တင်သွင်းဆုံးဖြတ်ရန်၊

(၁) အဓိကအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအဖြစ် ကိုယ်ထိလက်ရောက်မလုပ်ကိုင်သော မြေ ပိုင်ရှင်များ၏ လယ်ယာကိုင်းမြေအားလုံးကို သိမ်းမည်၊

အဓိကအသက်မွေးဝမ်းကျောင်း အဖြစ် ကိုယ်ထိလက်ရောက်လုပ်ကိုင်နေ သည့်(သို့တည်းမဟုတ်) အမှန်လုပ်ကိုင်မည့် လယ်ယာနှင့်ကိုင်းမြေများအနက် လယ်

လုပ်သူတစ်အိမ်ထောင်လျှင် ဧက ၅ဝ၊ လယ်ယာလုပ်သူ တစ်အိမ်ထောင်လျှင် ၂၅ဧကနှင့် ကိုင်းလုပ်သူတစ်အိမ်ထောင် လျှင် ၁ဝ ဧက ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ပြုမည်၊

(၂) တစ်အိမ်ထောင်လျှင် ထွန်တစ်တုံးစီဝေငှ ချထားမည်၊ (၃) အသီးအနှံစုပေါင်းရောင်း ချရေး၊ တောင်သူလယ်သမားသုံးပစ္စည်းများ ကိုစုပေါင်းဝယ်ယူရေး၊

အရင်းအနှီးစုပေါင်း ရောင်းချရေးစသည်တို့အတွက် အထွေထွေ သမဝါယမ များကို ကျေးရွာအုပ်စုတိုင်းတွင် ဖွဲ့ပေးရမည်၊ (၄) မြေသိမ်းရေး၊ ဝေငှချထား

ရေးနှင့်သမဝါယမကိစ္စများတွင်လုံးဝအပ်နှင်း ခြင်းခံရသည့်မြေယာကော်မတီကို မြေယာ လုပ်သားအားလုံးတို့က ရွေးကောက်တင် မြှောက်ရမည်၊ (၅)

လျော်ကြေးပြဿနာကို သိမ်းပြီးမှ သင့်လျော်သလိုဆုံးဖြတ်မည်၊ ဤဥပဒေကြောင့် ငွေရေးကြေးရေး အကျပ် အတည်းတွေ့မည့်မြေပိုင်ရှင်ကလေးများ အား

အစိုးရကတစ်နည်းနည်းဖြင့်ချက်ချင်း အကူအညီပေးရန်ဖြစ်သည်။

(ဒုတိယ)ဗျူရိုကရေစီ စက်ယန္တရားကြီး ကို ဒီမိုကရေစီစက်ယန္တရားဖြစ်အောင် ပြောင်းလဲပစ်ရန် မူတစ်ခုရေးဆွဲဆုံးဖြတ်ပြီး နောက်တွင် မူ ဖြစ်လာလျှင်

အသေးစိတ် အစီအစဉ်ပြုရန်ဖြစ်သည်။

(၁) ကျေးရွာအုပ်စုတိုင်း၊ ထိုကျေးရွာ လူထုကော်မတီဖွဲ့ပြီး အုပ်ချုပ်ရန်၊ များစွာ သော တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာ၊ ပုလိပ် အာဏာ၊ အခွန်တော်အာဏာများကို

အပ် နှင်းပေးရန်ဖြစ်လေသည်။ (၂) မြို့များ တွင် ရပ်ကွက်ဆိုင်ရာ လူထုကော်မတီများ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ပြီး အုပ်ချုပ်ရန်၊ မှောင်ခိုဈေးတိုက်ဖျက်ရေး၊

ဈေးနှုန်း ကန့်သတ်ရေး၊ အိမ်ခွန်အိမ်ခနှင့် မြေခ စသောကိစ္စများတွင် အခွင့်အာဏာ အပြည့် အစုံရရှိသောကော်မတီများဖြစ်လိမ့်မည်။

(၃) မြို့နယ်နှင့်ခရိုင်များအတွက်လည်း မြို့ပိုင်နှင့်အရေးပိုင်တို့သည် မြို့နယ်နှင့် ခရိုင်လူထုကိုယ်စားလှယ်တို့နှင့် ပူးတွဲ အုပ်ချုပ်ရမည်ဖြစ်လေသည်။

တစ်ဦးတည်း အာဏာပိုင်စနစ် ရှိမည်မဟုတ်ပေ။ (၄) အုပ်ချုပ်ရေးစက်ယန္တရားကြီးအစိတ် အပိုင်းများဖြစ်စေသောအရာထမ်းအမှုထမ်း

အားလုံးတို့၏ခန့်အပ်ခြင်း၊ တိုးတက်ပေး ခြင်း၊ ခွင့်ရက်စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေး၊ ညစ်ညမ်းမှုပပျောက်ရေး၊ အလုပ်တွင်ကျယ် ရေး စသည်များကိုလည်း

(အရာရှိ အရာထမ်း တစ်ဦးတည်း အာဏာပိုင် အုပ်ချုပ်ခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ) အရာထမ်းနှင့် အမှုထမ်းတို့၏ ကိုယ်စားလှယ်များက တွဲဖက်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်

ဖြစ်လိမ့်မည်။ အရာရှိဆိုသည်မှာ သက်ဆိုင်ရာဌာနတွင် အကျွမ်းကျင်ဆုံးသော တာဝန်ခံအရာထမ်း သဘောသာဖြစ်လာလိမ့်မည်။

အရေးကြီးဆုံးကိစ္စ

အထက်ဖော်ပြပါပြဿနာနှစ်ရပ်သည် လက်ရှိ အခြေအနေအရပြဿနာအရပ်ရပ်၏ သော့ချက်များ ဖြစ်သည့်အတိုင်း ၎င်းတို့ကို အသေးစိတ်လည်းထပ်မံ

ကြေညာရန်ရည်ရွယ်ပေသည်။

အထက်ပါလုပ်ငန်းစဉ်များကို ဆုံးဖြတ်ပြီးသော် အရေးအကြီးဆုံးမှာ စည်းရုံးရေးကိစ္စဖြစ်သည့်အတိုင်း စည်းရုံးရေးကိစ္စများကို အောက်ပါအတိုင်း

တင်ပြလိုက် သည်-

(၁) ဖော်ပြခဲ့ပြီးသောလုပ်ငန်းစဉ်မှာ တပ်ဦးနှင့်တူသော လက်ဝဲသမားတစ်စု၏ လုပ်ငန်းမျှသာမဟုတ်ဘဲ တပ်ကြီးတစ်ခုလုံး နှင့်တူသော

ပြည်ထောင်စုတစ်ခုလုံး၊ တစ်မျိုး သားလုံး၏ လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်ရမည်ဖြစ်သဖြင့် ထိုလုပ်ငန်းစဉ် ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ကြီးကို လည်း ဒီမိုကရေစီလူထုအဖွဲ့အစည်းကြီး

ဖြစ်သဖြင့် မှန်သည်ထက်မှန်၊ ခိုင်သည်ထက်ခိုင် အောင်တည်ဆောက်ဆုံးဖြတ်ကြသည်။

လက်ဝဲကော်မတီဖွဲ့စည်းရန်

(၂) အောက်ပါရည်ရွယ်ချက်များအတွက် လက်ဝဲ ကော်မတီတစ်ခုဖွဲ့စည်းရန်-

(က) ယခုချမှတ်ပြီးသောလုပ်ငန်းစဉ်ကို လက် တွေ့အလုပ်ဖြစ်ရေးအတွက်လှုံ့ဆော်ရေး၊ စည်းရုံးရေး၊ တိုက်ရေးစသည်များကို ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်မည်။

(ခ) မာ့ခ်စ်လီနင်ဝါဒတို့ကို လိုက်နာကျင့် သုံး ကြသော လက်ဝဲသမားတို့သည် တလုံး တစည်းတစ်ပါတီတည်းဖြစ်ရမည်ဖြစ်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်သတ်မှတ်ခြင်း၊

စည်းမျဉ်းရေး ခြင်း၊ ပြင်ဆင်မှုအဝဝပြုခြင်းစသည်များကို ဆောင်ရွက်ရမည်။

(ဂ) မာ့ခ်စ်လီနင်ဝါဒသင်ကြားခြင်း၊ ဆွေးနွေး ခြင်း၊ ပျံ့နှံ့စေခြင်းစသည်တို့ကို ဆောင်ရွက် မည်။

ထိုလက်ဝဲကော်မတီတွင်ပါဝင်ရမည့်သူ များမှာ ပါတီအလိုက်၊ အစုအလိုက်မဟုတ်၊ အရည်အချင်းအလိုက်ဖြစ်ရမည်။

ပါတီများဖျက်သိမ်းပေးရန်

ထိုသို့အားဖြင့် တစ်ပါတီတည်းဖြစ်ရေး အတွက် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီက ၎င်းတို့ပါတီကို ဖျက်သိမ်းပေးရန်။

ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့က ၎င်းအဖွဲ့ကိုဖျက် သိမ်းပေးရန်။

ဦးသိန်းဖေက ပြည်တွင်းစစ်ဆန့်ကျင် သောကွန်မြူနစ်များကိုယ်စား ပါတီတစ်ရပ် သီးသန့်ထောင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိခဲ့ သည်ကို ဖော်ပြရန်။

လက်ဝဲကော်မတီသည် တစ်ပါတီတည်း အမြန်ဆုံးဖြစ်မြောက်အောင် ကြိုးစား ဆောင်ရွက်ရန်။

ဤဆုံးဖြတ်ချက်ကို အကောင်အထည်ဖော် ရာ၌ ကျွနု်ပ်သည် အဓိကအားဖြင့် အများ ပြည်သူလူထု၏ညီညွတ်ရေးကို အားထား သည်ဖြစ်ကြောင်း။

အမှားများကိုဝန်ခံကြရန်

ဆိုရှယ်လစ်၊ ပြည်သူ့ရဲဘော်၊ ပြည်တွင်းစစ် ဆန့်ကျင်သောကွန်မြူနစ်များ၊ အလံနီအပါ အဝင်နှင့်အခြားလက်ဝဲအင်အားစုများသည်

ဤဆုံးဖြတ်ချက်များကိုမူတည်၍ ညီညွတ် ကြလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း၊ အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီမှလည်းကောင်း၊ လက်ရှိ ပြည်တွင်းစစ်ပြုနေသော

ဗမာပြည်ကွန်မြူ နစ်ပါတီမှလည်းကောင်း၊ မိမိတို့အမှားများ ကို ရိုးသားစွာဝန်ခံ၍ ပြည်တွင်းစစ်လမ်း စဉ်ကို စွန့်လွှတ်လာသူများကိုလည်း အခြေ အနေအရ

ညီညွတ်ရေးလုပ်ငန်းကြီးသို့ လက်ခံရန်။

ကန့်လန့်လုပ်လျှင်

သို့သော် ပြည်တွင်းစစ်ကို ဆက်လက် ဖန်တီးနေသူများနှင့် ကျွနု်ပ်တို့လုပ်ငန်းစဉ် အရတည်ဆောက်နေကြသော အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးနှင့်

လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကို နှောင့်ယှက်သူများအား တညီတညွတ် တည်း တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းသွားရမည်ဖြစ် ကြောင်း။ ။

(၁၉၄၈ခုနှစ်၊ မေလ ၂၅ရက်သခင်နု၏ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ ၁၅ချက်)

ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်နှစ်ခြမ်းကွဲသွားခြင်း

ဦးနုသည် လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူကို ရေးဆွဲရာတွင် ဖဆပလခေါင်းဆောင်များဖြစ်သော ဗိုလ်လကျာ်၊ ဦးအုန်း၊ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီမှနုတ်ထွက်ပြီးဖြစ် သော

ကိုသိန်းဖေ၊ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီအလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့၊ ပြည်သူ့ရဲဘော်အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့တို့နှင့် ညှိနှိုင်းရေးဆွဲကြခြင်းဖြစ်သည်။ ပါဝင်ရေးဆွဲသူများ သည်

ကြေညာချက်ကို မူအားဖြင့်သဘောတူညီခဲ့ကြ သည်။ သို့သော်ကြေညာချက်ကိုထုတ်ပြန်ရန်ပြင်ဆင် သောအခါ ပြည်သူ့ရဲဘော်များက သဘောမတူနိုင်ဟု

ဆိုကာ လက်မှတ်မထိုးကြတော့ပေ။ ထို့ကြောင့် သခင်နု တစ်ယောက်တည်း၏ မူဝါဒအဖြစ် ကြေညာချက်ထုတ် ပြန်ရသည်။ ထို့ကြောင့် လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ

ကို နုမူ ဟူ၍ သတင်းစာများက သုံးနှုန်းရေးသားခဲ့သည်။

ဒေါက်တာမောင်မောင်က မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီး နှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းစာအုပ်စာမျက်နှာ ၃ဝ၇နှင့် ၃ဝ၈တွင် အောက်ပါအတိုင်းဖော်ပြထားသည်-

'ပြည်သူ့ရဲဘော်တို့က ကွန်မြူနစ်နှင့် ဖဆပလတို့ ကို စေ့စပ်ပေးရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သခင်နုက ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ မေလ ၂၅ရက်တွင် အချက်ကြီး ၁၅ချက်

ပါဝင်သော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးအဆိုပြုချက်ကို ကြေညာ ခဲ့သည်။ လက်ဝဲလမ်းစဉ်ကို ညီညွတ်သောလက်ဝဲအင် အားစုများဖြင့် ပြတ်ပြတ်သားသား

လုပ်ကြမည်။ မာ့ခ်စ် လိဂ် (Marxist League)လက်ဝဲပါတီတစ်ခုတည်ထောင် မည်။ ကွန်မြူနစ်၊ ဆိုရှယ်လစ်၊ ပြည်သူ့ရဲဘော်အားလုံး ပါဝင်ကြမည်။

ပါတီဖွဲ့စည်းပြီးလျှင် သီးခြားမနေ။

ကိုယ့်အဖွဲ့ကိုယ်ဖျက်သိမ်း၍ တစ်ပါတီတည်းဖြင့် ကြိုးပမ်းကြမည်။ မာ့ခ်စ်ဝါဒကို ကောင်းစွာလေ့လာ၍ ဖြန့်ဖြူးပညာပေးမည်။

သခင်နု၏ မူ ၁၅ချက်ကြောင့် လန်ဒန်၊ နယူး ယောက် စသည်တို့တွင် ဂယက်ရိုက်သည်။ မြန်မာပြည် နီသွားပြီဟုပြောကြရေးကြသည်။ စောင့်ကြည့်ရဦးမည်

ဟု ဟိန်းဟောက်ကြသည်။ အချင်းချင်းကွဲ၍အင်အား ချည့်နဲ့၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုနည်းနေသော မြန်မာ အစိုးရကလည်း ဦးတင်ထွဋ်ကို

လန်ဒန်သို့လွှတ်၍ ရှင်းလင်းပြောပြရသည်။ မာ့ခ်စ်ဝါဒကို လေ့လာဖြန့်ဖြူး မည်ဆိုသောအချက်ကိုဖြုတ်၍ နုမူ ၁၄ ချက်ဟု ပြင်သည်။

ကွန်မြူနစ်တို့က သူတို့နိုင်ခြေရှိသည်ဟုတွက် ကြသည်။ လွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲအောင်ခါနီးပြီ၊ ရန်ကုန်သို့မကြာမီဝင်တော့မည်ဟု ကြွေးကြော်ကြသည်။

စေ့စပ်ဆွေးနွေးရေးကို မလိုလား၊ မူ ၁၄ချက်သော၊ ၁၅ချက်သောအလိုမရှိ၊ ပြည်သူ့ရဲဘော်တို့က အစတွင် စေ့စပ်ရေးကို မျှော်လင့်သည်။ ဖဆပလက

ကွန်မြူနစ် လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်စွန့်ပြီးမှ ဆွေးနွေးနိုင်မည်ဟုဆို သည်'

ပြည်သူ့ရဲဘော်အတွင်းတွင်လည်း ပဋိပက္ခမှာ ပိုမို ပြင်းထန်လာသည်။ နုမူကို လက်မခံနိုင်သော ပြည်သူ့ ရဲဘော်များက ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ

ကိုယ်စားလှယ် များနှင့် ညှိနှိုင်းရေးဆွဲထားသောမူကို တင်ပြလာသည်။ ယင်းမူကို ရဲဘော်မူဟု ခေါ်ကြသည်။ ရဲဘော်မူသည် နုမူ

၁၄ချက်ကိုကန့်ကွက်ထားသည်။ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များကိုခေါ်ယူပြီး လုပ်ငန်းစဉ် အသစ်တစ်ရပ်ရေးဆွဲရန်တင်ပြကြသည်။

ထိုလုပ်ငန်းစဉ်အသစ်သည် တရုတ်နှင့်အရှေ့ဥရောပ ဒီမိုကရေစီသစ်နိုင်ငံများ၏လုပ်ငန်းစဉ်နှင့်တူညီရမည် ဟုလည်း ဆိုသည်။

ရဲဘော်မူကိုထောက်ခံသောပြည်သူ့ရဲဘော်များ သည် အစိုးရကိုလည်း သင်္ကာမကင်းဖြစ်လာ သည်။ ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း၊ လေတပ်ဗိုလ်ချုပ်စောရှီရှိုး၊

ဘရစ်ဂေးဒီးယား စောကြာဒိုး၊ ဘရစ်ဂေးဒီးယား တင်ထွဋ်၊ မေဂျာဂျင်နရယ် စစ်ရာထူးပေးထားသော ဦးထွန်းလှအောင်တို့သည် နိုင်ငံတော်၏လုံခြုံရေး

ကောင်စီကို ကြိုးကိုင်ထားကြသည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်များကို ပြည်သူ့ရဲဘော်များက လက်ယာဝါဒီများအဖြစ် ယူဆထားသည်။ ရဲဘော်မူကိုလက်ခံသော ပြည်သူ့

ရဲဘော်များမှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့်လည်း ပိုမိုနီးစပ်နေကြသည်။

ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့တွင် နုမူ ကိုလက်ခံသောသူများ လည်းရှိသည်။ ယင်းနုမူသမားများမှာ ဖဆပလကို ထောက်ခံကြသည်။ သို့နှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့မှာ နှစ်

ခြမ်းကွဲ၍လာသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဖဆပလအတွင်းမှ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီဝင်များ (ဦးကျော်ငြိမ်းအုပ်စု) က ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့ကို

လက်နက်သိမ်းရန်ကြံစည်လာ ကြသည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်တပ်ဖွဲ့မှာလည်း ရဲဘော်ဖြူနှင့် ရဲဘော်ဝါဟူ၍ ကွဲပြားသွားသည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃ရက်

ရန်ကုန်မြို့ အောင်ဆန်းကွင်း၌ လူထုအစည်း အဝေးပွဲကြီးတစ်ရပ်ကျင်းပပြီး နုမူ ၁၅ချက်ကိုတင်ပြ၍ ဆန္ဒခံယူကြသည်။ ဖဆပလဦးစီးအဖွဲ့က နုမူကိုလက်ခံ

ကြောင်း ကြေညာလိုက်သည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် ဦးနုက အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်သည် နုမူ ၁၄ချက်ကို မဖျက်နိုင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ဇူလိုင်လ ၁ဝရက်တွင် ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ် သည် ဖဆပလမှ နုတ်ထွက်လိုက်သည်။ ဖဆပလတွင် ရဲဘော်ဝါများသာ ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဖြူများကို

ဗိုလ်ဖိုးကွန်း၊ ဗိုလ်ထိန်ဝင်းနှင့် ဗိုလ်ထွန်းလင်းတို့က ခေါင်းဆောင်ပြီး ရဲဘော်ဝါများကို ဗိုလ်မှူးအောင်၊ ဗိုလ် စိန်မှန်တို့က ခေါင်းဆောင်သည်။ ဖဆပလ

ဆိုရှယ်လစ် များနှင့် ရဲဘော်ဖြူတို့၏ ပဋိပက္ခမှာ များစွာပြင်းထန် လာသည်။ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ ဆိုရှယ်လစ်တို့၏ လက်ထဲတွင်ရှိသည်။ ဇူလိုင်လ

၁၆ရက်မှစ၍ပြည်သူ့ ရဲဘော်(ရဲဘော်ဖြူ) များက လက်နက်သိမ်းလိမ့်မည်ဟူ သော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် စတင်တောခိုကြသည်။ ပြည်ထဲရေးဌာနကလည်း

ရဲဘော်ဖြူများထံမှ လိုက်လံ၍ လက်နက်သိမ်းသည်။ အင်းစိန်တွင် ဗိုလ်အောင်နိုင် တောခိုသည်ဟုဆိုကာ ပြည်သူ့ရဲဘော်ဌာနချုပ်ကိုဝိုင်း၍

ခေါင်းဆောင်များကိုဖမ်းသည်။ သို့နှင့်ရဲဘော်ဖြူများမှာ မြေအောက်သောင်းကျန်းသူဘဝသို့ရောက်ရတော့၏။

တောခိုတပ်ရင်းများ

ဖဆပလအစိုးရနှင့် ကွန်မြူနစ်များ တိုက်ခိုက်နေ သည့် စစ်ကိုရပ်စဲပြီး ကွန်မြူနစ်၊ ဆိုရှယ်လစ်၊ ပြည်သူ့ ရဲဘော် ညီညွတ်ရေးအတွက် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းလိုသူ

များသည် လက်ဝဲစည်းရုံးရေးကောင်စီကို ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၆ရက်တွင်ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။

လက်ဝဲစည်းရုံးရေးကောင်စီ

၁။ ဗိုလ်နေဝင်း .. ဥက္ကဋ္ဌ (တပ်မတော်)

၂။ ဗိုလ်ဗစိန် .. ။

၃။ ဗိုလ်ရဲထွဋ် .. ။

၄။ ဗိုလ်ထွန်းစိန်(ကရင်) .. ။

၅။ ဗိုလ်ဇေယျ .. ။

၆။ ဗိုလ်မှူးအောင် .. ( ပြည်သူ့ရဲဘော် )

၇။ ဗိုလ်စိန်မှန် .. ။

၈။ ဗိုလ်မင်းခေါင် .. ။

၉။ ဗိုလ်လရောင် .. ။

၁ဝ။ ဗိုလ်ညွန့်မောင် .. ။

၁၁။ ဗိုလ်အောင်ညွန့် .. ။

၁၂။ ဗိုလ်ဖုံးအောင် .. ။

၁၃။ ဦးလှမောင် ( ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ)

၁၄။ ဦးဗဆွေ .. ။

၁၅။ ဦးကျော်ငြိမ်း .. ။

၁၆။ သခင်တင် .. ။

၁၇။ ဗိုလ်အောင်ကြီး .. ။

၁၈။ ဗိုလ်သိန်းဒန် ( ကွန်မြူနစ် )

၁၉။ ဗိုလ်အောင်မင်း .. ။

၂ဝ။ ဗိုလ်ရန်အောင် .. ။

၂၁။ ကိုသိန်းဖေ .. အတွင်းရေးမှူး

ထောင်ထဲမှထွက်၍ဆွေးနွေးနေ သူများဖြစ်သည် လက်ဝဲညီညွတ် ရေးအတွက် အစိုးရကလွှတ်ပေး ပြီး တောထဲကို စေလွှတ်လိုက်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းဦးဆောင်သော လက်ဝဲစည်းရုံး ရေးကောင်စီသည် ရဲဘော်ဖြူများစတင်တောခိုသည့် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၆ရက်မှစ၍ ၃၁ရက်အထိ

အစည်းအဝေး ကိုးကြိမ်ပြုလုပ်သည်။ ထို့နောက် 'ညီညွတ်ရေးအရ တည်ဆောက်ကြလော့' ဟူသော စာတမ်းကို ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်သည်။

ထိုစာတမ်း တွင် ၃-၈-၄၈ ရက်စွဲဖြင့် ဦးသိန်းဖေလက်မှတ်ရေးထိုး ထားသည်။

တပ်မတော်သားအချို့သည်လည်းကောင်း၊ ပြည်သူ့ရဲဘော်သည်လည်းကောင်း၊ ဖဆပလအစိုးရ အဖွဲ့ဝင်များထဲမှ လက်ယာဝါဒီများနှင့် ဆိုရှယ်လစ် များကို

မယုံကြည်ကြချေ။ တပ်မတော်တွင်လည်း ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်လကျာ်မှာ လက်ယာယိမ်း နေပြီး ဗိုလ်ချုပ်များမှာ ကရင်များဖြစ်နေသည်။ ထို့ကြောင့်

ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း ဦးဆောင်၍ အာဏာသိမ်း ရန်တိုက်တွန်းခဲ့ကြသည်။ ယင်းအဖြစ်အပျက်ကို သိန်းဖေမြင့်က ကျော်ငြိမ်းစာအုပ်တွင် အောက်ပါ

အတိုင်းရေးသားထားသည်။

'ထိုအချိန်တွင် ကျွန်တော်တို့၏လက်ဝဲညီညွတ်ရေး ကောင်စီမှအချို့သောအင်အားစုများအကြားတွင် စိတ် ကူးယဉ်ဝါဒတစ်ခုဝင်လာလေသည်။ လက်နက်ဖြင့်

အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီး ထိုအာဏာကိုကိုင်ကာ ငြိမ်းချမ်း ရေးဖြင့် ညီညွတ်ရေးလုပ်ရန်ကြံစည်သောစိတ်ကူးယဉ် ဝါဒဖြစ်လေသည်။ နယ်ချဲ့လုပ်ကြံမှုများ

နေ့ညမရွေး အောင်မြင်မည်ဟု စိုးရိမ်နေကြသည်။ လက်ယာ အန္တရာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ ခေါင်းပူနေကြသည်။ လက်ဝဲ ညီညွတ်ရေးသည် တိုးတက်မလာဘဲ

ပြိုကွဲလာသည်ကို သာမြင်နေကြရ၍ စိတ်မရှည်နိုင်ဖြစ်ကြရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ဝဲညီညွတ်ရေးကောင်စီ ဩဇာ ရှိသော လက်နက်ကိုင်တပ်များဖြင့် အာဏာသိမ်းပြီး လျှင် လက်ဝဲညီညွတ်ရေး ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ ဖွဲ့စည်းရန်

ဖြစ်လေသည်။ ထိုအစိုးရက ကွန်မြူနစ်သူပုန်များနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ပြီး၊ သူတို့ကိုပါ အစိုးရထဲထည့်ရန် ဖြစ်ပေသည်။ ပါတီဝင်တွေမပါသောအစိုးရ

ဖွဲ့စည်းရန် ကြံစည်နေသည့် အင်အားစုများကိုသာ ဦးတည် တိုက်ခိုက်ရန်နှင့်အာဏာမဲ့စေရန်ဖြစ်ပြီး ကျော်ငြိမ်းမှ စပြီး

သခင်သန်းထွန်းအထိကျယ်ပြန့်သည့် လက်ဝဲ အင်အားစုများကို သိမ်းသွင်းစည်းရုံးရန်နှင့် အာဏာ အပ်နှင်းရန် ဖြစ်သည်။

အထက်ပါအကြံအစည်မှာ တပ်တွင်းမှစတင် ဖြစ်ပွားလာခဲ့ပြီး သိန်းဒန်၊ အောင်မင်းစသော ကွန်မြူနစ်များနှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်ဖြူများလည်း

သဘောတူကြသည်။ ဆိုရှယ်လစ်အချို့လည်း ထောက်ခံ ကြသည်။ သူတို့က ကျွန်တော့်အားသိမ်းသွင်းကြသည်။ တပ်တွင်းမှ ဗိုလ်နေဝင်းဦးစီး၍

အာဏာသိမ်းလိမ့်မည်။ ကျွန်တော်ပါမှ ညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေး၊ နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်များကို မျက်ခြည်မပြတ်ဘဲ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်မှု

မှန်ကန်လိမ့်မည်ဟုဆိုကြ၏။ ကျွန်တော် လည်း စိတ်ကူးယဉ်လိုက်လေသည်။ သူတို့အာဏာသိမ်း ရန် အစီအစဉ်ကို ထောက်ခံလိုက်လေသည်။

စိတ်ကူးယဉ်ကြသည့်အတိုင်း တကယ်လက်တွေ့လုပ် သောအခါ ဗိုလ်နေဝင်း မပါတော့ချေ။ ထိုအခါ ပါမည်ဆိုသောတပ်ရင်းများစွာနှင့် တပ်မှူးများစွာ

မပါတော့ချေ။ နောက်ဆုံး ကျွန်တော်လည်းမပါတော့ ချေ။

တပ်ရင်း(၃)နှင့်အခြားတပ်စုများ တောခိုသော အခါ တပ်ရင်းမှူးဗိုလ်ရဲထွဋ်မှာ မျက်ရည်စက်လက်ဖြင့် တောခိုသွားရခြင်းဖြစ်လေသည်။ ဗိုလ်ဇေယျလည်း

လုံးချင်းသာ လိုက်ပါသွားရလေတော့သည်။

'ထိုစဉ်က ကျွန်တော်တို့၏ စိတ်ကူးယဉ်ပုံမှာ ၁၉၃၈-၃၉ခုနှစ်က ၁၃ဝဝပြည့်နှစ် အရေးတော်ပုံ အတွင်းက ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်များစိတ်ကူးယဉ်

ပုံနှင့်တူလေသည်။ ထိုစဉ်က နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များ မညီညွတ်နိုင်သဖြင့် ထိုခေါင်းဆောင်များအား ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် သမဂ္ဂခန်းမထဲသို့ဖိတ်ခေါ်ကာ

အခန်းပိတ် ခြောက်လုံးပြူးနှင့်တေ့ပြီး ညီညွတ်ရေးလုပ်ရန် ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်များ စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ကြဖူးလေ သည်'

(သိန်းဖေမြင့်၏ ကျော်ငြိမ်းမှ)

တပ်မတော်အတွင်းမှ ကွန်မြူနစ်လိုလားသူများ သည် တပ်မတော်က ဖဆပလအစိုးရကိုဖြုတ်ချပြီး ကွန်မြူနစ်များပါဝင်သည့် အစိုးရတစ်ရပ်ဖွဲ့စည်းစေ

ချင်ကြသည်။ သို့သော်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းသည် ယင်း အစီအစဉ်ကိုလက်မခံပေ၊ အခြေအနေကို ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နေဝင်းသည် ၁၉၅၉ခုနှစ်၊

ပြည်သူ့လွှတ်တော်တွင် မိန့်ခွန်းပြောရာ၌ သိန်းဖေမြင့်နှင့်စပ်လျဉ်း၍အောက်ပါ အတိုင်းဆွေးနွေးခဲ့သည်။

အဲဒီအချိန်မှာ ဗမာ့တပ်မတော်ထဲကို ကွန်မြူနစ် များက ဝင်ပြီး ဗိုလ်တွေ၊ အကြပ်တွေ၊ တပ်သားတွေ ကိုဆွဲပါတယ်၊ အဲဒီအချိန်အခါတုန်းက ကျွန်တော်တို့

ကိုယ်တိုင်အဆွဲခံခဲ့ရပါတယ်၊ ဆွဲတဲ့လူက ဦးသိန်းဖေမြင့် ပါ

ဘုတလင်အမတ် သိန်းဖေမြင့်က-

ဥက္ကဋ္ဌကြီး ခင်ဗျား၊ အဲဒါအတွက် ဗိုလ်ချုပ်ကို ကျွန်တော်ဟိုတုန်းကလည်း ချီးကျူးပါတယ်ဟုပြော၏။ ဗိုလ်ချုပ်ကဆက်လက်၍-

ဥက္ကဋ္ဌကြီး ခင်ဗျား၊ အဲဒီလိုဆွဲဆောင်ခဲ့တဲ့အချိန် မှာ နောက်ဆုံးကျွန်တော်မပါပါဘူး၊ သူတို့ မနက်ဖြန် တောခိုကြမည်ဆိုရင် ဒီနေ့ညနေကျွန်တော့်ကိုဖမ်းမယ်

ဆီးမယ်လုပ်ပါတယ်၊ အဖမ်းမခံရအောင် ကျွန်တော့် လူအသိုင်းအဝိုင်းရှိတဲ့နေရာမှာနေပြီး လက်ခံစကား ပြောခဲ့ရပါတယ်၊ ဦးသိန်းဖေမြင့်မှတ်မိပါလိမ့်မယ် ဟု

ပြောရာ ဦးသိန်းဖေမြင့်က-

ဥက္ကဋ္ဌကြီး ခင်ဗျား၊ အဲဒီအကြောင်း ကျွန်တော် ဟာ အမှားလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး စာအုပ်တစ်အုပ်ရေးသား ပြီးဖြစ်သည်ဟုဆို၏။

ကွန်မြူနစ်များ၏စည်းရုံးရေးမှာ တပ်မတော် အတွင်းသို့ဝင်ရောက်လျက်ရှိရာ ကွန်မြူနစ်ကို ထောက် ခံသော တပ်မတော်သားများသည် အာဏာသိမ်းရန်

ကြံစည်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ အချို့က ရာထူးရရေးအတွက် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်ဇေယျသည် သခင်နုနှင့် ဗိုလ်လကျာ်အား သွားရောက်တွေ့ဆုံ၍

ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးအဖြစ်ခန့်ထားရန် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ ဗိုလ်မှူး ကြီးဟောင်း တင်မောင်(မြတ်ထန်)က တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန်စာအုပ်

စာမျက်နှာ ၉၄၊ ၉၅တွင် အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရ သည်။

ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းသည် ကြမ်းကို ခပ်ပြင်းပြင်း နင်းကာ ဝင်လာနေသည်။ သူ့မျက်နှာသည် သုန်မှုန် နေသည်၊ ဗိုလ်မှူးကြီးဇေယျနှင့်ယှဉ်၍ထိုင်လိုက်သည်၊

ပြီးတော့ ဗိုလ်မှူးကြီးဇေယျကိုစူးစူးရားရားကြည့်လိုက် သည်၊ ထို့နောက်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးသည် ဗိုလ်မှူးကြီး ဇေယျအား စူးစိုက်ကြည့်လျက်ကပင်-

ကဲ- ဗိုလ်ဇေယျ၊ ခင်ဗျားဘာတွေလုပ်ခဲ့သလဲ ပြောစမ်းပါအုံး

ဆိုင်းမဆင့်ဗုံမဆင့်မေးလိုက်ပါသည်၊ ဗိုလ်မှူးကြီး ဇေယျက မော့လိုက်သည်၊ သူ့မျက်မှန်ကြီးသည် မီးရောင်ထဲတွင် လက်ခနဲဖြစ်သွားသည်၊ သို့ရာတွင် မဖြေ။

ပြောလေဗျာ

ဗိုလ်ချုပ်ကြီးက ထပ်ဆင့်တောင်းဆိုလိုက်ပြန်သည်။ အဲဒီတော့မှ ဗိုလ်မှူးကြီးဇေယျက လေအေးအေးဖြင့်-

ကျွန်တော်ဘာလုပ်လို့လဲ ပြန်၍မေးလိုက်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်ကြီးက ကျွန်တော်တို့ဘက်လှည့်လိုက်ပါ သည်။ စိတ်ပျက်ခြင်း၊ ကြေကွဲခြင်းတို့သည် သူ့မျက်နှာ ပြင်ပေါ်တွင်မှောင်ရိပ်ပမာ

ဝေဆိုင်းလျက်ရှိနေပါသည်။

ဒီလိုကွာ..တစ်ဆို့သောအသံဖြင့် ကျွန်တော်တို့ ကို ရှင်းပြသည်။

ဗိုလ်ဇေယျက ဒီနေ့သခင်နုနဲ့ဗိုလ်လကျာ်ဆီသွား တယ်၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးရာထူးကို တောင်းတယ်၊ သူ့အသံသည် ပြောရင်းမှ ပျော့ပျောင်းလာသည်၊

သို့ရာတွင် တုန်ယင်လျက်ရှိနေပါသည်။ ဘယ်ကောင်း မလဲ၊ တို့အခုလို စည်းစည်းလုံးလုံးနဲ့ဆွေးနွေးနေကြ တယ်၊ တိုင်းပြည်တစ်ခုလုံးအတွက်

လုပ်နေကြတယ်၊

အဲဒါ နောက်ဖေးပေါက်ကလှည့်ပြီး အချောင်နှိုက်ချင် တဲ့လူကနှိုက်ချင်တယ်၊ အလကားပဲ၊ လုပ်နေလည်း ဘာမှထူးမှာ မဟုတ်တော့ဘူး၊ ကဲ...ဒါပဲ

ဗိုလ်ချုပ်ကြီးသည် ပြောပြောဆိုဆိုနှင့်ထရပ်လိုက်သည်။

(ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၊ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန်)

ကွန်မြူနစ်-ဖဆပလ ပဋိပက္ခ၊ ရဲဘော်ဖြူ-ဖဆပလ ပဋိပက္ခတို့တွင်ကွန်မြူနစ်တို့သည် တပ်မတော်အား မိမိ တို့ဘက်ပါလာစေရန်

အမျိုးမျိုးဆွဲဆောင်ခဲ့ကြသည်။

ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းက လက်မခံခဲ့၊ ဗိုလ်ဇေယျက ကာကွယ် ရေးဝန်ကြီးအဖြစ်တောင်းသည်။ ဖဆပလကလက်မခံ ခဲ့။ သို့နှင့်ဗမာ့တပ်မတော်တပ်ရင်း(၁)နှင့်

တပ်ရင်း(၃) သည် အာဏာသိမ်းရန်စိတ်ကူးယဉ်တော့သည်။ ဗိုလ် စိန်တင်(တောခို၊ လက်နက်ချ)ခေါင်းဆောင်သော တပ်ရင်း(၁)သည် သရက်မြို့က

ဆင်းလာပြီး ဗိုလ်ရဲထွဋ် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်၊ တောခိုလက်နက်ချ)၏ တပ်ရင်း(၃) နှင့်လမ်းတွင်ပူးပေါင်း၍ ရန်ကုန်မြို့တွင်ဆုံကာ အာဏာ

သိမ်းမည်ကြံစည်ကြသည်။

ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းက ခေါင်းဆောင်မှုမပေးသောအခါ ယင်းတို့၏အစီအစဉ် မှာ ပျက်သွားရတော့သည်။

ဗိုလ်စိန်တင်သည် အခြေအနေပြောင်းသည်ကို မသိဘဲ တပ်ရင်း(၁)နှင့်အတူ ထရပ်ကားများဖြင့်ချီတက် လာသည်။ လမ်းတစ်လျှောက်ရှိမြို့ရွာများမှ အကျဉ်း

ထောင်များကိုဖွင့်ကာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကို လွှတ်ပစ်သည်။ သာယာဝတီရောက်သောအခါ ဗိုလ်ကျော်စိန်၏အစောင့်တပ်ကို အေးချမ်းစွာလက်နက်

သိမ်းသည်။ ငွေတိုက်မှသိမ်းယူခဲ့သောငွေများဖြင့် ဗိုလ်ကျော်စိန်တပ်ကို လစာထုတ်ပေးလိုက်သည်။

ဗမာ့တပ်မတော်လေတပ်မှ စပစ်ဖိုင်းယားတိုက် လေယာဉ်နှစ်စင်းသည် ဗိုလ်စိန်တင်၏တပ်ရင်း(၁)ကို စက်သေနတ်ဖြင့် စတင်ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်သည်။

ဗိုလ် စိန်တင်နှင့်တပ်ရင်း(၁)သည် အခြေအနေမလှသည့် အပြင် အာဏာသိမ်းပွဲမဖြစ်မြောက်သဖြင့် ပြည်သို့ ပြန်ဆုတ်ရသည်။ ဗိုလ်ရဲထွဋ်နှင့်တပ်ရင်း(၃)မှ

အချို့ လည်း ပြည်သို့လာရောက်ပူးပေါင်းကြသည်။ သို့နှင့် ဗိုလ်စိန်တင်၏တပ်ရင်း(၁)၊ ဗိုလ်ရဲထွဋ်နှင့်တပ်ရင်း(၃)မှ ရဲဘော်အချို့၊ တပ်ရင်း(၆)မှအချို့သည်

တောခိုတပ်များ အဖြစ်ရောက်လာကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ လက်နက်ကိုင်အင်အားမှာ ၂၅ဝဝခန့်ရှိနေပြီး အလံနီ ပါတီနှင့်ရဲဘော်ဖြူတို့၏ လက်နက်ကိုင်အင်အားမှာ လည်း

မသေးလှချေ။ တပ်မတော်၏အစိတ်အပိုင်း အချို့ သောင်းကျန်းသူအဖြစ် ခံယူသွားကြသောအခါ မြေအောက်သောင်းကျန်းသူအင်အားမှာ အဆမတန်

ကြီးထွားလာသော်လည်း တပ်မတော်၏အင်အားမှာ များစွာ ချို့တဲ့သွားရသည်။ အရာရှိ၊ အရာခံ၊ အကြပ် တပ်သား စုစုပေါင်း (ကရင်တပ်မပါ) မှာ ၂ဝဝဝခန့်

သာရှိသည်ဟု ဆိုသည်။

နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများမှသည် လက်နက်ကိုင်ဆူပူ တိုက်ခိုက်မှုများမှာ တစ်စထက်တစ်စပိုမိုပြင်းထန်လာ သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် အလံနီနှင့်ကွဲခြင်း၊

ဖဆပလ နှင့် ကွဲခြင်း၊ ပြည်သူ့ရဲဘော်နှင့်ကွဲခြင်းအစရှိသော ပဋိပက္ခဖြစ်ရာမှ လက်နက်ကိုင်ဆူပူသည့်အဆင့်သို့ ရောက်သွားလေပြီ။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက

တပ်မတော် အတွက် အရန်တပ်များအဖြစ်ရည်မှန်း၍ဖွဲ့စည်း ခဲ့သော ပြည်သူ့ရဲဘော်များသည်လည်း ကွန်မြူနစ် -ဆိုရှယ်လစ် ပဋိပက္ခဂယက်ကြောင့်

ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော်ဝါများကွဲကာ ရဲဘော်ဖြူတို့တောခိုကုန်ကြ လေပြီ။ ကွန်မြူနစ်တို့၏ ဆွဲဆောင်စည်းရုံးမှုကြောင့် တပ်မတော်တပ်ရင်း(၁)နှင့်

တပ်ခွဲအချို့လည်း ပုန်ကန် သွားကြလေပြီ။

ဖဆပလအစိုးရသည် ရန်သူပတ်လည် ဝိုင်းနေချိန်တွင် ကရင်တပ်ရင်းများကိုပါ စိုးရိမ်လာရ သောကြောင့် လက်နက်ကိုင်တပ်များတိုးချဲ့ရန် စဉ်းစား

လာရတော့၏။ ^[၄၈]

ကရင်သောင်းကျန်းသူများပေါ်ပေါက်လာခြင်း

ကရင်ဆူပူမှုများ စတင်လာခြင်း

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ အလံနီပါတီနှင့် ရဲဘော် ဖြူတို့လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းကြ၍ တစ်ပြည်လုံး အုံကြွဆူပူနေချိန်တွင် ကရင်လက်နက်ကိုင်

အင်အားစု များသည်လည်း လှုပ်ရှားထကြွလာကြသည်။ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ရက်တွင် ပါတီတစ်ခုလုံးတစ်ပြိုင်နက်တည်း

တောခိုခြင်းဖြစ်သည်။ ရဲဘော်ဖြူများသည်လည်း တစ်ရက်တည်း တစ်ချိန် တည်းမဟုတ်သည့်တိုင် ရက်ပိုင်းအတွင်း တဖွဲဖွဲတော ခိုကြခြင်းဖြစ်သည်။

ကရင်လက်နက်ကိုင်တပ်များမှာမူ တစ်ချိန်တည်း တစ်ပြိုင်တည်း တညီတညွတ်တည်း တောခိုခဲ့ကြခြင်းမဟုတ်ပေ။ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့၏ စည်းရုံးဆွဲဆောင်နိုင်

မှု အပေါ် မူတည်၍ အစိတ်အပိုင်း အလိုက် တောခိုသောင်းကျန်းကြခြင်းဖြစ်သည်။ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည် ကရင်လက်နက်ကိုင်များကို

မြှောက်ပင့်သွေးထိုးပေးနေချိန်ပင် အစိုးရနှင့် အပေး အယူလုပ်ကာ ညှိနှိုင်းလျက်ရှိသည်။ တပ်မတော်တွင် စစ်ဦးစီးချုပ်မှာ ဗိုလ်မှူးချုပ်စမစ်ဒွန်းဖြစ်ပြီး လေတပ်

ဦးစီးချုပ်မှာ ဗိုလ်မှူးချုပ်စောရှီရှိုးဖြစ်ရာ စစ်ရေးအကူ အညီနှင့် ပတ်သက်၍လည်း မျှော်လင့်လျက်ရှိသည်။

ဖဆပလအစိုးရက တပ်နီဗိုလ်ချုပ်နှင့် ကွန်မြူနစ် ပါတီ ဗဟိုကော်မတီဝင် ဗိုလ်သိန်းဒန်၊ အလုပ်သမား သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်နှင့်ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်

ဗိုလ်ရန်အောင် နှင့် အရန်ဗဟိုကော်မတီဝင် ဗိုလ်အောင်မင်းတို့ကို ထောင်မှလွှတ်ပေး၍ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးရရှိရန် ကြိုးစား နေသည်။

လက်ဝဲဝါဒီအများအပြားက ကရင်လက်နက် ကိုင်များအရေးကို ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့သမား၏ လုပ်ကြံမှု အဖြစ်စွပ်စွဲနေသဖြင့် ဖဆပလအစိုးရသည် ဗိုလ်သိန်း

ဒန်နှင့် ဗိုလ်အောင်မင်းကို တောတွင်းရှိ ဗမာပြည်ကွန် မြူနစ်ပါတီဌာနချုပ်သို့ စေလွှတ်ကာ လက်ဝဲညီညွတ် ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်လာသည်။

ကေ အင် န် ယူ သည် လက် ဝဲ ညီ ညွတ် ရေး အောင်မြင်မည်ကို စိုးရိမ်လာသည်။ ထို့ကြောင့် လက်ဝဲ ညီညွတ်ရေးပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်းနည်းမျိုးစုံဖြင့်

ဆောင်ရွက်လာသည်။ ဗိုလ်မှူးချုပ်စမစ်ဒွန်းက သခင်နု အား ချဉ်းကပ်၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးအဖြစ် လက်မခံနိုင်ကြောင်း

တင်ပြလာသည်။

ဗိုလ်လကျာ်ကလည်း ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးမလုပ်ရပါက အစိုးရအဖွဲ့မှ နုတ်ထွက်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်လာသည်။ ဗိုလ်ဇေယျသည်လည်း တောမခိုခင်

ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးလုပ်ချင်ကြောင်း တင်ပြခဲ့ရာ စမစ်ဒွန်းတို့၏ ထောက်ခံမှုရှိသည်ဆိုခဲ့သည်။ စင်စစ်ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဖြစ်သွားပါက

လက်ဝဲညီညွတ်ရေး အောင်မြင်သွားမည်ကို စိုးရိမ်ကြသဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့ အတွင်းသို့ဝင်ရောက်ကန့်ကွက်ကြခြင်းဖြစ်သည်။

အခြေအနေရှုပ်ထွေးနေစဉ်တွင် ကရင်စစ်ရဲများ သည် ရန်လိုသည့်အပြုအမူများကို မကြာခဏပြသလာ ကြသည်။ ကရင်လက်နက်ကိုင်များ တောခိုတော့မည်

ဟူ၍လည်း သတင်းများထွက်ပေါ်လာသည်။ ကေအင်န် ယူအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်သည့် ကရင်အမျိုးသားအချို့ သည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသနှင့် တနင်္သာရီတိုင်းတွင်

စတင်ဆူပူလာကြသည်။ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့၏အာဘော် ဖြစ်သော သုဝဏ္ဏတိုင်းသတင်းစာကလည်း ဆူပူအုံကြွရေးကို ပိုမိုလှုံ့ဆော်လာသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်

နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းတို့တွင် ကေအင်န်ယူအဖွဲ့၏ လက်အောက်ခံ ကေအင်န်ဒီအိုတပ်ဖွဲ့များသည် သောင်းကျန်းမှုပြင်းထန်စွာပြုလုပ်လာကြသည်။

ထို့ ကြောင့် အ စိုး ရ သည် ကရင် အရေး နှင့် ပတ်သက်၍ အောက်ပါကြေညာချက်ကို ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၈ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ရသည်။

အစိုးရကြေညာချက်

၁။ ဗမာပြည် နိုင်ငံရေး အခြေအနေ ထွေးလုံးရစ်ပတ်ဖြစ်နေသည့် အခုအချိန်အခါ မျိုး၌ ကွန်မြူနစ်အဖြူ အနီနှင့် အချို့သော

ဖဆပလအတိုက်အခံ ဂိုဏ်းသားတို့သည် အခွင့် ကောင်းယူ၍ ကရင်နှင့်ဗမာအထင်အမြင်လွဲ အောင် နိုင်ငံရေးအားဖြင့် လှုံ့ဆော်လာသည် ကို

အထင်အရှားတွေ့လာရပေပြီ။

၂။ ဆူပူသောင်းကျန်းသူများဝေငှသော ကြေညာချက်စာတမ်းများတွင် ကရင်များက သူတို့နှင့်ပေါင်း၍ လက်ရှိအစိုးရအားလက်နက် နှင့် တော်လှန်ပုန်ကန်မှ

ကရင်အမျိုးသား၏ တောင်းဆိုချက်ကိုရမည်ဟု အတိအလင်း ဖော်ပြထားလေသည်။ ၁၉၄၅ခုနှစ်၊ မြောင်းမြ နယ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ကရင်-ဗမာ အဓိက

ရုဏ်းအနာဟောင်းကို ဆွပေးကြသေး၏။ ထို့ကြောင့် အချို့သောကရင်အမျိုးသားများ အဖို့ တွေးတောပူပင်စရာဖြစ်လာလိမ့်မည် ကား မုချဖြစ်ပေမည်။

တစ်ဖန်ယခုအချိန် အခါတွင် ကရင်လူမျိုးများကလည်း ဗမာ တိုင်းရင်းသားများကို အချို့ဒေသများ၌ နှိပ်စက်ကြသေးသည်။ ဗမာလူမျိုးများက လည်း

ကရင်တိုင်းရင်းသားများကို အချို့ဒေသ များ၌ နှိပ်စက်ကြသေးသည်။ ဤမှ တစ်စ တစ်စ အချို့သော ရပ်ရွာဒေသများတွင် ကရင်လူကောင်းနှင့် ဗမာလူကောင်း

တို့ပင် တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် မယုံနိုင်သောအခြေသို့ ရောက်ကြပြီးလျှင် တစ်ဦးအရိပ်အကဲတစ်ဦး က စောင့်၍ကြည့်နေကြတော့သည်။ မီးပွား နှင့်တူသည့်

လှုံ့ဆော် မှု ရှိလျှင် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းသည် အချိန်မရွေး မီးထလောင် နိုင်သည်။

၃။ အမှန်စင်စစ်ဆိုလျှင် သမိုင်း တစ်လျှောက်လုံး ဗမာနှင့် ကရင်တို့သည် ဂျပန်ခေတ်မှတစ်ပါး အခြားအချိန်များ၌ အဓိကရုဏ်းဖြစ်ခဲ့ဖူးသောသူများ

မဟုတ်ပေ။

ဂျပန်ခေတ်အတွင်းက ကရင်-ဗမာအဓိက ရုဏ်း ဖြစ်ပွားစဉ်ကပင် ကရင်-ဗမာလူထုကြီး ထဲမှ အနည်းငယ်မျှသော ကရင်-ဗမာအချို့ တို့သာလျှင်

အဓိကရုဏ်းဖြစ်ခဲ့သည်မှာ အထင်အရှားပင်ဖြစ်သည်။ မြောက်မြားစွာ တွင် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ယုံယုံကြည်ကြည် နေထိုင်ကြရုံမျှမက

တစ်ဦး ဘေးရောက် မည်ကိုပင် တစ်ဦးက ကာကွယ်စောင့်ရှောက် ခဲ့သေး၏။

၄။ သို့ရာတွင် လူမသမာသူတို့၏လက်ချက် သည် အောင်မြင်၍ အဆိုးဆုံးအခြေအနေသို့ ရောက်သည့်တိုင်အောင် အဓိကရုဏ်းဖြစ်ခြင်း အားဖြင့်

ကရင်များကလည်း ဗမာများကို နာလန်မထူနိုင်အောင် ချေမှုန်းပစ်နိုင်မည် မဟုတ်ပေ။ ဗမာများကလည်း ကရင်များကို နာလန်မထူနိုင်အောင်ချေမှုန်း

ပစ်နိုင်မည် မဟုတ်။ ကရင်တို့၏ရှိသမျှအင်အားနှင့် ဗမာတို့၏ ရှိသမျှအင်အားကို အစအဆုံး တွက်ကြည့်ပြီးလေပြီ။ သို့ဖြစ်ရာ ဤကဲ့သို့

အဓိကရုဏ်းဖြစ်ခြင်းအားဖြင့် ကရင်များ၏ လိုလားချက်လည်း မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ ပြည့်ဝမည်မဟုတ်။ ဗမာတို့၏လိုလားချက် များလည်း

မည်သည့်နည်းနှင့်မျှပြည့်ဝမည် မဟုတ်။ ဥသျှစ်သီး နှစ်လုံးထုသည့်အခါ ထုသည့်ဥသျှစ်သီးလည်းကွဲ၊ ခံသည့်ဥသျှစ်သီး လည်းကွဲသလို

အဓိကရုဏ်းဖြစ်သည့်ကရင် နှင့်ဗမာတွေနှစ်ဦးစလုံး အလုပ်အကိုင်တွေ ပျက်၊ အိမ်တွေ၊ ရွာတွေမီးလောင်၊ လူတွေ သေကျေပျက်စီးခြင်းသာ အဖတ်တင်လိမ့်

မည်။ ဤသို့အဓိကရုဏ်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကရင်နှင့်ဗမာတွေနစ်နာခြင်းသာ အဖတ်တင် လိမ့်မည်။ ဘယ်နည်းနှင့်မျှ ကောင်းကျိုး

အဖတ်တင်နိုင်မည်မဟုတ်သည်ကို အထူး ပြောနေစရာမလို။ ၁၉၄၂ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွား ခဲ့သော ကရင်-ဗမာ အဓိကရုဏ်းက သက်သေ ခံလိမ့်မည်။

၅။ သို့ဖြစ်သောကြောင့် ကရင်နှင့်ဗမာတို့ သည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးရင်းရင်းနှီးနှီးဆက်ဆံ ပေါင်းသင်းကြပြီးလျှင် လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်း များကို

အထူးရှောင်ရှားကြရန် လေးနက်စွာ မေတ္တာရပ်ခံလိုက်ပါကြောင်း။

အစိုးရ၏ကြေညာချက်ကြောင့် လူမျိုးရေးအဓိက ရုဏ်းများဖြစ်ပေါ်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ သို့သော် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းချင်း ပဋိပက္ခမှာ

ပိုမို၍ပြင်းထန်လာသည်။

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည် အစိုးရနှင့်စေ့စပ်နေသဖြင့် မေတ္တာထားကြရန် မကြာခဏကြေညာချက်ထုတ်သည်။ သို့သော်တောင်းဆိုချက်များကိုမူ မလျှော့ပေ။

သထုံခရိုင်ကိုကေအင်န်ယူသိမ်းပိုက်ခြင်း (၁၉၄၈)

သထုံမြို့ပေါ်ရှိကေအင်န်ယူခေါင်းဆောင်များမှာ စောအုန်းဖေညွန့်၊ စောရှမ်းမောင်၊ စောရွှေဒုံး၊ စောဝီလီ ကျော်နှင့် စောအုံးဖေတို့ဖြစ်သည်။ စောအုံးဖေသည်

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မဖြစ်မီကာလက သစ်တောဌာနတွင် ဝန်ထောက်ရာထူးဖြင့် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး အင်္ဂလိပ် တပ်များ ဆုတ်ခွာသောအခါ အိန္ဒိယအထိ

လိုက်ပါသွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း ဖာပွန် နယ်ထဲသို့ လေထီးဖြင့်ဆင်းလာခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ် စစ်တပ်တွင် ဗိုလ်ကြီးအဆင့်အထိ ရာထူးရရှိခဲ့ပြီး

စစ်ပြီး သောအခါ သစ်တောဌာနတွင် ဝန်ထောက်ပြန်လုပ် သည်။ ၁၉၄၆ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၈ရက်တွင် စောအုံးဖေ သည် သထုံမြို့သို့

သစ်တောဝန်ထောက်အဖြစ်ရောက်ရှိလာသည်။

သထုံမြို့ရှိ ကေအင်န်ယူခေါင်းဆောင် များသည် သထုံမြို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကိုသိမ်းပိုက် နိုင်ရန် ၁၉၄၆ခုနှစ်ကတည်းက လျှို့ဝှက်စွာ ကြံစည်နေ

ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၃ရက်တွင် သထုံမြို့ရှိ စစ်ရဲများက စတင်ပစ်ခတ်ပြီး မြို့အုပ်ချုပ် ရေးကိုသိမ်းယူသည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ

၃၁ရက် တွင် သထုံမြို့ပေါ်ရှိ ကေအင်န်ယူခေါင်းဆောင်များ၊ ကေအင်န်ဒီအိုတပ်ဖွဲ့များနှင့် အမ်းပုလိပ်(Arm Police) များပူးပေါင်း၍ သထုံခရိုင်တစ်ခုလုံးကို

စတင် သိမ်းပိုက်ရန်ကြိုးစားကြတော့သည်။ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ကိုလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

၁။ ဦးလှဖေ (ပအိုဝ်းတောင်သူ) .. အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိ

၂။ စောအုန်းဖေညွန့် (ကျောင်းဆရာ) .. ဒုတိယအုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိ

၃။ စောရွှေဒုံး .. နယ်အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိ

၄။ စောအုံးဖေ (သစ်တောဝန်ထောက်) .. တပ်ရင်းမှူး

၅။ စောရှမ်းမောင် .. ဒုတိယတပ်ရင်းမှူး

၆။ အက်စ်ကေးဒွန်းဝေါခုဝေါမောင်အေး ... ရုံးအုပ်

၇။ စောဘိုးဒွါးကြီး .. စစ်ရုံးစာရေးကြီး

၈။ ဗိုလ်စိုး .. စစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ရေးမှူး

၉။ ဦးမြမောင် .. ဝါဒဖြန့်ချိရေးအရာရှိ

၁ဝ။ စီကေရပ် .. ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိ

၁၁။ ဖိုးတုတ် (ရဲကြပ်ဟောင်း) .. ဒုတိယထောက်လှမ်းရေးအရာရှိ

၁၂။ စောဘခင် .. စစ်ရဲပုလိပ်အရာရှိ

၁၃။ စောစံငွေ .. ကရင်စစ်ပုလိပ်အရာရှိ

၁၄။ စောမိုးဇက် .. ကရင်စစ်ရဲအရာရှိ

၁၅။ စောတကို (ရုံးအုပ်ဟောင်း) .. စစ်ပုလိပ်ဗိုလ်ချုပ်

၁၆။ စောစံငွေ (ခ) စောကော်ဝါး .. ဆန်ဝန်ထောက်

ကေအင်န်ဒီအိုများက အုပ်ချုပ်ရေးစည်းမျဉ်းသစ် များ ရေးဆွဲပြီး၊ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့သစ်ကို ဖွဲ့လိုက်သော အခါအစိုးရ၏လက်ရှိခရိုင်ဝန်စောဘတ္တလားနှင့် ခရိုင်

ရဲဝန်မစ္စတာ ဒက်တ်ဝက်တို့သည် ကေအင်န်ဒီအိုများနှင့် ပူးပေါင်းနေရတော့သည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂ဝ ရက်တွင်ကား သထုံခရိုင်တစ်ခုလုံး

ကေအင်န်ဒီအို များ၏လက်သို့ ကျရောက်သွားပြီး ကော်သူလေးအစိုးရ ဟူ၍ ဖွဲ့စည်းထူထောင်ကြသည်။ စောအုံးဖေသည် ကေအင်န် ဒီအို စစ်မင်းကြီးအဖြစ်

တာဝန်ယူခဲ့သည်။ ခရိုင်ရဲဝန် မစ္စတာဒက်တ်ဝက်နှင့် ဗမာ့တပ်မတော်မှ ဗိုလ်ကြီးခင်ဇော်တို့ကိုလည်း ဖမ်းဆီး၍ အကျဉ်းချ ထားကြသည်။

ကေအင်န်ဒီအိုများသည် သထုံခရိုင် အတွင်း၌ အောက်ပါအတိုင်း ဖြန့်ခွဲ၍ တပ်စွဲထားကြ သည်။

၁။ မုပ္ပလင် စောကိုးလုံးနှင့် အင်အား ၅ဝ

၂။ ကျိုက်ထို ဗိုလ်ဂျိုင်းနှင့် အင်အား ၁ဝဝ

၃။ တောင်စွန်း စောဝီလီနှင့် အင်အား ၅ဝ

၄။ ဘီးလင်း စောပါးမင်းနှင့် အင်အား ၄ဝ

၅။ သိမ်ဆိပ် တောခေါင်း စောစိန်ထွန်းနှင့် အင်အား ၄ဝ

၆။ သထုံ စောအုံးဖေနှင့် အင်အား ၉ဝဝ

၇။ ပေါင်နှင့် မုကျိုက် စောနေရှင်းဖော်၊ စောအေးနှင့် အင်အား ၁၅ဝ

၈။ မုတ္တမ၊ ရင်းငြိမ် စောရန်ငြိမ်းနှင့် အင်အား ၁၅ဝ

၉။ ဘားအံ စောဘိုးထွန်းနှင့် အင်အား ၁ဝဝဝ

၁ဝ။ လှိုင်းဘွဲ့ စောဝမ်းမောင်နှင့် အင်အား ၇ဝဝ

သထုံခရိုင်တွင် ကေအင်န်ယူများ ဆူပူသောင်း ကျန်းကြပြီးနောက် မကြာမီ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၈ ရက်တွင် ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည် အောက်ပါ အတိုင်း

ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့၏ မေတ္တာရပ်ခံချက် (၂၅-၇-၄၈)

နိုင်ငံတော်၏မရှင်းလင်းသော အခြေအနေများကို အားလုံးခြုံငုံကြည့်ပါလျှင် ကျွနု်ပ်တို့သည် စိုးရိမ်စရာ ကောင်းသော ခေတ်ကြီးထဲတွင် ရောက်ရှိနေသည်

ဟူသော အချက်ကိုလည်းကောင်း၊ ထို့ထက်သာလွန် ဆိုးရွားမည့်အခြေအနေများဖြစ်ပေါ်လာဦးမည်ကို စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်နေကြသည် ဆိုသည့်အချက်ကို

လည်းကောင်း ငြင်းဆိုနိုင်ရန် ခဲယဉ်းပေလိမ့်မည်။ ကမ္ဘာ တစ်ဝန်းလုံး၌ပင် အေးချမ်းသာယာမှုကို ဖျက်ဆီးလျက် ရှိသော အင်အားစုများသည်

သဲသဲမဲမဲထကြွသောင်း ကျန်းလျက်ရှိကြရာ ကမ္ဘာ၏တစ်စိတ်တစ်ဒေသဖြစ် သော မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း ထိုမငြိမ်သက်မှု ဝဲဩဃ ကြီးထဲတွင် မျောပါပြီးလျှင်

ပြဿနာအမျိုးမျိုးနှင့် ရင်ဆိုင်တွေ့ရမည်မှာ ဓမ္မတာပင်ဖြစ်တော့သည်။ ထို အမျိုးမျိုးသော ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန်မှာ မလွယ် ကူချေ။ ခိုင်ခံ့သော၊

သမာဓိကြီးမားသော၊ ညှာတာ ထောက်ထားခြင်းအားဖြင့် အဖျက်သဘောမဟုတ်၊ အပြုသဘောဖြစ်သော နိုင်ငံရေးကျွမ်းကျင်ပါးနပ်မှု (ဝါ) မကုတတ်လျှင်

ငန်းမန်းလိုက်သွားအောင် ဖြစ်စေနိုင် သော နိုင်ငံရေးအနာဆိုးကြီးကို သက်သာပျောက်ကင်း အောင် ကုသပေးနိုင်သည့် နိုင်ငံရေးကျွမ်းကျင်ပါးနပ်

မှုတို့ဖြင့်သာလျှင် ယခုလက်ငင်း ပြည်ထောင်စုမြန်မာ နိုင်ငံကြီး၏ မျက်နှာချင်းဆိုင် တွေ့နေကြရသော ပြဿ နာအမျိုးမျိုးကို ဖြေရှင်းနိုင်ပေမည်။

ယခုကဲ့သို့ ပြည်တွင်းပြည်ပ မငြိမ်မသက် ဖြစ်နေ သည့် အချိန်အခါကြီးတွင် လွတ်လပ်သော မြန်မာနိုင်ငံ တော်ကြီး၏ ပထမအစိုးရအဖွဲ့သည် သတ္တိ

အရှိဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုပင်လျှင် ချောက်ချားစေနိုင်သည့် နိုင်ငံရေး တာဝန်ကြီးကို ထမ်းဆောင်လျက်ရှိနေသည်ဟူသော အချက်ကို

စိတ်ရိုးစေတနာရိုးရှိကြသော နိုင်ငံသူနိုင်ငံ သားအားလုံးတို့သည် ဝန်ခံကြရပေလိမ့်မည်။ ကျွနု်ပ်တို့ သည် နိုင်ငံတော်အစိုးရနှင့် ကိစ္စတိုင်းတွင် သဘောတူ

ညီသည်ဟူ၍ကား မဆိုနိုင်။ ကွဲလွဲသည့်အချက်များတွင် ကွဲလွဲသည်ကိုကား ကျွနု်ပ်တို့ဝန်ခံ၏။ သို့သော် မည်သည့် ကိစ္စ၌ပင် သဘောကွဲလွဲစေကာမူ

တထိတ်ထိတ်တလန့် လန့်နှင့် ချို့ချို့တဲ့တဲ့နေရသောဘဝမှ လွတ်မြောက်ပြီး လျှင် ကျွနု်ပ်တို့သည် ကျွနု်ပ်တို့၏ အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်း အလုပ်အကိုင်များကို

ကျွနု်ပ်တို့နေထိုင်ရာ အရပ်ဒေသများတွင် စိတ်ချလက်ချ လုပ်ကိုင်နိုင်ရန် အတွက် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးလုပ်ငန်းတွင် နိုင်ငံတော်အစိုး ရကို

ကူညီရန်တာဝန်ရှိသည်ဟု ကျွနု်ပ်တို့ယူဆသည်။

ကျွနု်ပ်တို့၏သမိုင်း၌ ယခုလိုအရေးကြုံနေသော အချိန်အခါကြီးတွင် အခွင့်ကောင်းယူ၍ ကရင်အမျိုး သားများအား တစ်ကြိမ်ထပ်မံပြီး ကျွနု်ပ်တို့၏သတိပေး

ချက်မှာကား အခြားမဟုတ်ပေ။ ကရင်ပြည်နယ် သီးခြားတောင်းဆိုရာ၌လည်းကောင်း၊ ကျွနု်ပ်တို့က ကရင်အမျိုးသားများကို တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် သီးခြား

လူမျိုးကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာရန်ကြိုးပမ်းရာ၌ လည်းကောင်း၊ ကျွနု်ပ်တို့သည် နိုင်ထက်စီးနင်းဝါဒကို လည်းကောင်း၊ အကြမ်းဖက်သောဝါဒကိုလည်းကောင်း

ဘယ်နည်းနှင့်မျှအသုံးမပြုရန် သစ္စာဓိဌာန်ပြုထား ပြီးပြီဟူသော ကတိပေးချက်ပင်ဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သော ကမ္ဘာစစ်ကြီးတွင် နိုင်ထက်စီးနင်းပြုမှုနှင့်

အကြမ်းဖက်မှု၊ လက်နက်အားကိုးပြုမှုတို့သည် အချည်းနှီး အလဟဿဖြစ်ခဲ့ရသော သင်ခန်းစာကို ကျွနု်ပ်တို့သည် အကျိုးရှိစွာမှတ်သားကြပါစို့။

ယခုကဲ့သို့အရေးကြီး သောအချိန်တွင် ကရင်အမျိုးသားများသည် မျိုးရိုး အလိုက် ရိုးသားမှု၊ တရားမျှတမှုနှင့်ငြိမ်းချမ်းမှုတို့ကို လိုလားကြသည့်အတိုင်း

ကျွနု်ပ်တို့သည် ယင်းတို့နှင့် လျော်ညီစွာ ကျင့်ဆောင်ရန် အထူးပင်လိုလားအပ် ပေသည်။ ကျွနု်ပ်တို့၏အမျိုးစာရိတ္တကြီးကို ထိန်းသိမ်း

စောင့်ရှောက်မွေးမြူကြရန် ယခုအချိန်သည် ရှေးက ထက်ပို၍ အထူးလိုလားအပ်သည်ကို ကျွနု်ပ်တို့ နှလုံးသွင်းကြပါစို့။ ယခုအဖြစ်အပျက်များအရ မြန်မာ

နိုင်ငံတော်၏ အေးချမ်းမှု၊ တိုးတက်မှု၊ ဝပြောသာယာ မှုတို့ကို အနှေးအမြန်ရရှိရေးသည် ကျွနု်ပ်တို့စွဲစွဲမြဲမြဲ ယုံကြည်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် လူတိုင်းလူတိုင်း မေတ္တာဓာတ်မွေးမြူ ကြပြီးလျှင် အပြိုင်အဆိုင်ဆိုလျှင် အများကောင်းကျိုး အတွက် သူ့ထက်ငါပိုလုပ်ပြမည်ဟူသော အပြိုင်အဆိုင်

မျိုးသာရှိတော့မည့်ဘဝသစ်ကြီးကို ကျွနု်ပ်တို့ဖန်တီးကြ ပါစို့။ လူမျိုးတစ်မျိုးကို ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော အဆင့် အတန်းသို့ရောက်အောင် မြှင့်တင်ပေးနိုင်

သော အရာ သည်ကား ကိုယ်ကျိုးအတွက် နိုင်လိုမင်းထက်ပြုကျင့်မှု မဟုတ်ဘဲ တရားမျှတမှုသာလျှင်ဖြစ်ကြောင်းကို ကျွနု်ပ် တို့ထာဝရနှလုံးသွင်းကြပါစို့။

အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ ကေအင်န်ယူအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည် ဖဆပလအစိုးရနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရာတွင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခမဖြစ် စေရေးအတွက် ခိုင်မာစွာ အာမခံပေးခဲ့ကြသည်။ အကြမ်းဖက်

ဝါဒ၊ လက်နက်ကိုင်ဝါဒကိုလည်း လက်မခံ နိုင်ကြောင်း လူသိရှင်ကြားဖော်ထုတ်ကြေညာသည်။ အဓိကရုဏ်းမဖြစ်ရေးကို ကြွေးကြော်သော်လည်း

တောင်းဆိုချက်များကိုမူလျှော့၍မပေးပေ။ ကရင် တစ်ကျပ်၊ ဗမာ တစ်ကျပ် ကြွေးကြော်သံနှင့် ကရင်ပြည် တောင်းဆိုမှုမှာ ပိုမိုကျယ်လောင်၍လာသည်။ ကရင်

စစ်ရဲများမှာ အစိုးရ၏ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်တွင်ရှိသည်။ ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းများ မှာ ဗမာ့တပ်မတော်နှင့်အတူ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန

လက်အောက်တွင်ရှိသည်။ ကေအင်န်ဒီအိုသာလျှင် ကေအင်န်ယူ၏ခါးပိုက်ဆောင်တပ်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည် ကရင်စစ်ရဲများနှင့် ကရင်

တပ်ရင်းများကို ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့်ရဲဘော်ဖြူများ တောခိုသောကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ ကရင်စစ်ရဲများက မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် အစိုးရငွေတိုက်နှင့်လက်နက်တိုက်

များကို တိုက်ခိုက်လုယက်ဖောက်ထွင်းကြသောကြောင့် တစ်ကြောင်း၊ ဖဆပလအစိုးရသည် ကာကွယ်ရေး တပ်ရင်း (ဘီတီအက်ဖ်) ၅၂ရင်းကို အမြန်ဖွဲ့စည်းရန်

ပြင်သည်။ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့က ဘီတီအက်ဖ်များ သည် ကရင်အမျိုးသားတို့အား နှိပ်ကွပ်ရန်ဖြစ်သည် ဟု စွပ်စွဲသည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၄ရက်တွင်

ကရင်စစ်ရဲများက တွံတေးမြို့ကိုသိမ်းလိုက်သည်။ ဩဂုတ်လ ၂ဝရက်တွင် ကရင်စစ်ရဲများက မော်ချီးမိုင်း ကို သိမ်းလိုက်ပြန်သည်။ ဩဂုတ်လ ၂၁ရက်တွင်

သထုံနှင့်ကျိုက္ခမီ၌ စစ်ရဲများ အတိအလင်း ပုန်ကန် ကြပြန်သည်။ စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်တွင် ကရင်စစ်ရဲ များလက်သို့ မော်လမြိုင်မြို့

ကျရောက်သွားပြန်သည်။ မအူပင်၌လည်း အစိုးရငွေတိုက်ကို ဖောက်ယူကြ သည်။ ကရင်စစ်ရဲများသည် ခုခံသူများနှင့်အကြိတ် အနယ် တိုက်ခိုက်၍

မြို့ကြီးများကို သိမ်းပိုက်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ မိမိတို့တပ်စွဲထားသည့် မြို့၏အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာကို လွယ်လင့်တကူသိမ်းယူလိုက်ခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ သို့နှင့်

ကရင်စစ်ရဲများနှင့်စလိုက်သောကရင် သောင်းကျန်းမှုမှာ ပိုမိုကျယ်ပြန့်၍လာတော့သည်။

ကင်းဘဲလ်-တူးလောက်အရေးအခင်း

ကေအင်န်ယူများအားလက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်ရန် မြှောက်ပင့်သွေးထိုးပေးသည့်အပြင် လက်တွေ့အကူ အညီပါပေးနေသော နိုင်ငံခြားသားများတွင် ၁၃၆

တပ်ဖွဲ့တွင် အမှုထမ်းဖူးပြီး ကာလကတ္တားမြို့တွင်ရှိနေ သော ကာနယ်တူးလောက် သည် ထင်ရှားသည်။ ကေအင်န်ယူနှင့်ကာနယ်တူးလောက်ကို အဓိက

ဆက်သွယ်ပေးသူမှာမူ လန်ဒန်မြို့ ဒေးလီးမေး(လ်) သတင်းထောက် အလက်ဇန္ဒြားကင်းဘဲ(လ်) ဖြစ် သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလဆန်းတွင် မြန်မာ

နိုင်ငံဆိုင်ရာ ဗြိတိသျှသံအမတ်ကြီး က ကာလကတ္တား တွင်ရောက်နေသော ကာနယ်တူးလောက်ကို သတိထားရန် သတိပေးလာသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည်

ကေအင်န်ယူပုန်ကန်ရေးတွင် တရားဝင်ပါဝင်ခြင်းမရှိကြောင်း ပြသလိုက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ကရင်အမျိုးသားအချို့ ကလည်း ကာနယ်တူးလောက်က

သူပုန်ထရန် မြှောက်ပင့်ပေးနေကြောင်း သတင်းပို့တိုင်တန်း ကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် ကင်းဘဲ(လ်)သည် ရန်ကုန်မြို့ စထရင်းဟိုတယ်တွင် တည်းခိုလျက်ရှိသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၁ရက်တွင် ကင်းဘဲ (လ်) က

ကာလကတ္တားမြို့ စပင့်စ်ဟိုတယ်တွင် တည်းခိုနေ သော ကာနယ်တူးလောက်ထံသို့ပေးပို့ရန် ကြေးနန်း တစ်စောင်နှင့် စာတစ်စောင်ကို ဘီအိုအေစီ

လေကြောင်းကုမ္ပဏီမှ လေယာဉ်အမှုထမ်းဖြစ်သူ မစ္စတာအိုင်ဒီဆိုင်းမွန်း ဆိုသူအား လူကြုံပါး လိုက်သည်။ ကြေးနန်းနှင့် စာအိတ်ကိုလည်း ချိပ်ပိတ်

ပေးလိုက်သည်။ သို့ရာတွင် မစ္စတာဆိုင်းမွန်းက လိုလိုမည်မည်စာအိတ်ကို ဖောက်ကြည့်လိုက်သော အခါ စာပါအကြောင်းအရာများကို တွေ့ရှိသဖြင့်

မိတ္တူတစ်စောင်ကူးထားလိုက်သည်။ ထို့နောက် လေယာဉ်အမှုထမ်းဟော့စစ်ကို သက်သေအဖြစ် ပြသလိုက်သည်။ ကာလကတ္တားရောက်သောအခါ

မူရင်းကြေးနန်းနှင့်စာကို ကာနယ်တူးလောက်ကိုပေး ပြီး မိတ္တူကိုတော့ယူထားလိုက်သည်။

ကင်းဘဲ(လ်)၏စာတွင် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ လ ၉ရက်ဟု ရက်စွဲတပ်ထားပြီး ကာနယ်တူးလောက်ကို ချစ်ဆွေဟော့(ပ်)ဟု ခေါင်းစဉ်တပ်ထားသည်။ စာပါ

ကောက်နုတ်ချက်များမှာ၂ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

'ခင်ဗျား၏စာကို အခြားနည်းမရှိသဖြင့် ကျွန်တော် အက်စ်အက်စ်သို့ ပေးလိုက်ပါသည်။ နံပါတ် ၁ သည် ယခုအိမ်တွင်ရှိ၍ခင်ဗျားကို စောင့်နေပါ သည်။

ပထမအသုတ်ပို့လိုက်မည့် လက်နက်ခဲယမ်း မီးကျောက်များကိုလည်း စောင့်မျှော်နေကြသည်။ (ခင်ဗျားပြောခဲ့သည့် ဘရစ်စတိန်းသင်္ဘောနှစ်စင်း

အကြောင်းကို အို က သူတို့ကို ပြောပြပါသည်။) အခြေ အနေသည် သိပ်အရေးကြီးနေကြောင်း အက်စ်အက်စ် က ကျွန်တော့်ကို ပြောသည်။

နောက်ထပ်ပစ္စည်းများ မရရှိပါက ဤအတိုင်း ၁၄ရက်ခန့်ထက်ပို၍ လုပ်ကိုင် သွားရန်ခဲယဉ်းပါသည်။ ဤဌာနချုပ်တွင် ကျွန်တော် နေ့ဝက်နေခဲ့ပြီး

လာသမျှအစီရင်ခံစာတွေကို ဖတ်ခဲ့သည်။

အခြေအနေကို ကျွန်တော်တော့ ဒီအတိုင်းပဲ မြင်ပါသည်။ သူတို့မျှော်လင့်ထားကြသော အခြား လူနည်းစုများထံမှလည်း ဘာမျှအကူအညီမရပါ။ ထိုသူများမှာ

မိမိဒေသများ၌ပင် အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်ရင်း အေးဆေးစွာနေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။ ကျွန်တော်တို့၏ တောင်ပေါ် မိတ်ဆွေများ သည်လည်း

အချင်းချင်းသွေးကွဲနေကြသဖြင့် တောင်ဘက်သို့ ဆင်းလာနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။ လောလောဆယ်တွင် သူတို့ထံမှ ဘာမျှမျှော်လင့်စရာ မရှိပါ။'

'ရန်ကုန်မြို့တွင်တော့ ယခုလောလောဆယ်တွင် လည်းကောင်း၊ နောင်အချိန်များတွင်လည်းကောင်း တိုက်ခိုက်ရန်မဟုတ်ပါ၊ ကျွန်တော့်အထင်ကို ပြောရမည်

ဆိုသော် ကေ တို့သည် ယခုလက်ရှိသူတို့သိမ်းပိုက်ထား သောနယ်မြေအားလုံး ကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ပြုက ကျေနပ် ကြလိမ့်မည်ဟု ထင်ပါသည်၊ သူတို့သည်

ထိုအချက်များ နှင့် စပ်လျဉ်း၍ အစိုးရနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် အဆင်သင့်ပင်ဖြစ်ကြပါလိမ့်မည်၊ အမှန်မှာ ကျွန်တော့် ထင်မြင်ယူဆချက်ကိုသာ

တင်ပြခြင်းဖြစ်သည်၊ သူတို့ဘက်ကစဉ်းစားပြီးပြောရလျှင် ဤအခြေအနေ ဖန်တီးလာရသည်မှာ လက်နက်ခဲယမ်းမီးကျောက် မလုံလောက်မှုကြောင့်ပင်

ဖြစ်သည်၊ သိပြီးဖြစ်သည့် အတိုင်း သူပုန်မထမီကပင် အစိုးရတပ်များက ကရင် များထံမှ လက်နက်များကို သိမ်းထားလိုက်ကြသည်၊ ထို့နောက်

ယခုအခြေအနေမျိုးနှင့်ရင်ဆိုင်နေရခြင်း ဖြစ်သည်၊

နောက်ပြီးသူတို့က ဤကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ လိုသမျှကို ခင်ဗျားက ထုတ်ပေးလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့် အားထားခဲ့ကြသည်'

မစ္စတာဆိုင်းမွန်းသည် ဗြိတိသျှဆိုရှယ်လစ် တစ်ယောက်ဖြစ်ရာ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ဗြိတိသျှ တိုင်းရင်းသားအချို့က ပြည်တွင်းဆူပူရန် လှုံ့ဆော် နေသည်ကို

များစွာစက်ဆုပ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကရာချိမြို့သို့ရောက်သောအခါ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးဖေခင်၏လက်သို့ ကင်းဘဲ(လ်)၏ စာမိတ္တူကို အပ်နှံ လိုက်သည်။

အကျိုးအကြောင်းကိုလည်းရှင်းပြသည်။ ဦးဖေခင်က စာကို မြန်မာအစိုးရထံသို့ပို့လိုက်သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၃ရက်တွင် မစ္စတာအိုင်ဒီ

ဆိုင်းမွန်းသည် မိမိလက်ထဲ စာရောက်လာပုံနှင့် သိရှိ ရသမျှကို လန်ဒန်မြို့၌ ကျမ်းကျိန်၍ ထွက်ဆိုခဲ့သည်။

မစ္စတာအလက်ဇန္ဒြားကင်းဘဲ(လ်)ကို မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရက ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၈ရက်တွင် ဖမ်းဆီးလိုက်သည်။ အစိုးရသည် ကင်းဘဲလ်ထံမှ

စာရွက် စာတမ်းအထောက်အထားများစွာ သိမ်းဆည်းရမိလေ ရာ အောက်ပါတို့မှာ ကောက်နုတ်ချက်များဖြစ်သည်။

ကျွန်တော်ရောက်ပြီးရက်အနည်းငယ်အတွင်း မှာပင် အော်လီဗာ၏ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်နှင့် ဆက်သွယ်မိပါသည်။ သူတို့ ကရင်ကလပ်တွင် နောက်

ထပ်တွေ့ပါသည်။ ထိုသူမှာ အခက်အခဲမရှိဘဲ သူ၏ ဂျစ်ကားဖြင့် တိုင်းပြည်အနှံ့အပြားသွားလာနေပါသည်။ ကာလကတ္တားတွင်ရှိသောခင်ဗျားထံသို့

ရန်ပုံငွေများ ပို့ရန် မေတ္တာရပ်ခံထားသောစာကို ထိုလူသို့ပေးလိုက် ပါသည်။ သူကလည်း စီစဉ်မည်ဟု ကတိပေးပါသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင်

သူတို့၏ဌာနချုပ်နှင့်အသံလွှင့်ရုံ တည်ရှိရာ အင်းစိန်သို့သွားရန် ကျွန်တော့်ကိုလာခေါ် မည်ဟု ပြောသည်။ သို့ရာတွင် နောက်တစ်နေ့ နံနက်တွင်

တယ်လီဖုန်းမှနေ၍ သူမလာရောက်နိုင် ကြောင်း ပြောသည်။

ထိုအချိန်မှစပြီး တစ်ပတ်ကျော် ကျော် သူနှင့်မတွေ့ရတော့ပါ။ သူ့အကြောင်းလည်း ဘာမျှမကြားရပါ။ ယနေ့နံနက်တွင် သူပေါက်လာပါ သည်။

နောက်ဆုံးထုတ်ဝေရန် သတင်းများကိုပေးပြီး အမြန်ဆုံးထုတ်ဝေရန် မှာကြားသွားသည်။ အောက် ပါအတိုင်း အကျဉ်းချုပ်အားဖြင့် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

ကရင်နီပြည်နယ်မှကရင်များသည် ကရင်နီပြည် နယ်တစ်ခုလုံးကို မော်ချီးမိုင်းမှ နမ်းဖဲအထိ သိမ်းပိုက် ထားသည်။ ဂျပန်များဆောက်လုပ်သွားသော လေယာဉ်

ကွင်း တစ်ခုလည်း သူတို့လက်အောက်တွင်ရှိနေ၍ ယခု အခါပြင်ဆင်နေသည်။ သူတို့သည် လွိုင်ကော်ကို မတိုက် ခင် အင်အားဖြည့်တင်းရန်

စောင့်ဆိုင်းနေကြသည်။

မှတ်ချက်။ (ဘဟန် အစိုးရအတွက်လုပ်နေသူ)နှင့် ဦးဘီ တို့သည် ရန်ငြိုးရှိကြသည်။ မကြာသေးမီက ဘဟန်တို့ လူစုသည် ဦးဘီအိမ်ကို ဝိုင်းဝန်းတိုက်ခိုက်ရာ

ဦးဘီ၏ လူ ၂ဝကို သတ်ဖြတ်ပစ်လိုက်ကြသည်။ ထိုအထဲတွင် ဦးဘီ၏သားလည်းပါသည်။ ထို့နောက် ဦးဘီကို ဖမ်းဆီး ထားသည်။ လွိုင်ကော်မှ စောဝဏ္ဏသည်

အစိုးရနှင့် အပေါင်းပါဖြစ်သည်။

ကရင်များသည် သထုံ၊ ဖျာပုံနှင့် မော်လမြိုင်မြို့ တို့ကို သိမ်းပိုက်ထားသည့်အပြင် ခရိုင်ပတ်ဝန်းကျင် အားလုံးကိုလည်း သိမ်းပိုက်ထားသည်။ ကရင်စစ်

အုပ်ချုပ်ရေး အစိုးရကိုလည်း မော်လမြိုင်တွင်ဖွဲ့စည်း ပြီးဖြစ်သည်။ အခြေအနေကိုလာရောက်စုံစမ်းသော အစိုးရလေယာဉ်တစ်စင်းကိုလည်း သိမ်းဆည်းထား

လိုက်သည်။ မြိတ်နှင့်ပြည်မြို့များကို နှစ်ရက်အတွင်း သိမ်းပိုက်နိုင်လိမ့်မည်ဟုမျှော်လင့်ထားကြသည်။

အော်လီဗာက သူတို့မှာလက်နက်ခဲယမ်းမီး ကျောက် အရေးတကြီးလိုကြောင်း၊ ခင်ဗျားက ခင်ဗျား ရဲ့ ဆက်သွယ်မှုကို မျှော်လင့်နေခြင်းမှာ သူတို့အတွက်

ငွေကြေးနှင့်သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအကူအညီကို လိုချင် ဟန်တူသည်။ အမှန်အားဖြင့် ဘယ်လိုသဘောတူညီ ချက်တွေဖြင့် ဘာပစ္စည်းများပေးမည်ဆိုသော

ကိစ္စမှာ ခင်ဗျားပိုသိပါလိမ့်မည်။

ရှင်းရှင်းရေးရရင်တော့ လက်ရှိအခြေအနေကို ကျွန်တော်နည်းနည်းမျှမကျေနပ်ပါ။ အော်လီဗာနှင့် Rew က ကျွန်တော်တို့ပေးခဲ့သည့် ကတိအတိုင်း

မိတ်ဆွေများက လိုက်နာသည်ကိုလည်း မတွေ့ရပါ။

မထုတ်ပြန်ရသေးသောသတင်းများကို ထုတ်ပေး နေသဖြင့် မနေ့က ကျွန်တော့်ထံသို့ သတိပေးစာ တစ်စောင်ရောက်လာသည်။ ထို့အပြင် ကျွန်တော့်

ကိုလည်း အကဲခတ်နေကြသည်ဟု ပြောပြန်သဖြင့် မိတ်ဆွေများနှင့်ဆက်သွယ်ရာ၌ အခက်အခဲတွေ့ရသည်။ ကာလကတ္တားသို့ ပစ္စည်းပို့ရန်လည်း

မလွယ်ကူ လှပါ။ လေယာဉ်ကွင်းသို့ရောက်အောင် ၁၁မိုင် ကို ကား နှင့် သွားနေရသည်။ လေယာဉ်ကလည်း နာရီဝက် ခန့်သာရပ်နားပြီး

လေယာဉ်မောင်းသမားများက လည်း မြို့ထဲသို့မလာကြပါ။

ကရင်နီပြည်နယ်အခြေအနေဆိုးရွားနေပါသည်။ အောင်မြင်မှုများကို စုပေါင်း၍ မြေပြန့်မှလူများကို လာရောက်ကူညီရမည့်အစား အချင်းချင်း ဘရင်ဂျီနှင့်

ဘက်စ်ဘစ်(စ်) ဘာသာရေးစစ်ပွဲများ ဆင်နွှဲနေကြသည်။ တောင်ဘက်တွင် အရေးတကြီးလိုအပ်နေသော အဖိုးတန်လက်နက်များလည်း သူတို့ထံမှ

မရောက်လာ နိုင်တော့ပါ။

ထို့အပြင် ထိုဒေသကို အစိုးရက ပြန်သိမ်း ပိုက်မည်ကိုပင် စိုးရိမ်နေရသည်။ မျှော်လင့်ထားသည့် အတိုင်း ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်းကလည်း ကရင်များဘက်က

မပါဝင်သည့်အပြင် အစိုးရကို လုံးဝထောက်ခံအားပေး နေပါသည်။

အခြေအနေအားလုံး သိပ်တော့မလွယ်လှပါ။ အကယ်၍ ဖို့(စ်)ကသာ ပစ္စည်းများကို အမြန်ဆုံးမထုတ် ပေးနိုင်သဖြင့် အခြေအနေများအားလုံး ပျက်ပြားသွား

မည့်အပြင် ကျွန်တော်တို့အတွက်လည်း ငွေကြေးအကြီး အကျယ်ဆုံးရှုံး၍ မျက်နှာပန်းလည်းလှတော့မည်မဟုတ် ပါ။ ထို့ကြောင့်အခြေအနေတွေအားလုံး

အဆင်ပြေ အောင် တစ်ခုခုအမြန်ဖြစ်ဖို့ မျှော်လင့်ကြပါစို့။

ဖဆပလအစိုးရသည် မစ္စတာအလက်ဇန္ဒြား ကင်းဘဲ(လ်)အား နိုင်ငံခြားသားများ ဥပဒေအရ ဖမ်းဆီး အရေးယူခဲ့သည်။ သို့သော် ဗြိတိသျှ-မြန်မာချစ်ကြည်

ရေးကို မထိခိုက်စေလိုသဖြင့် ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်သည်။

ရုံးတင်စစ်ဆေးခြင်းပင်မပြုခဲ့ပေ။ သို့သော် လန်ဒန်မြို့ ရှိ ဒေးလီးမေး(လ်)သတင်းစာတိုက်ကမူ ကင်းဘဲ(လ်) အား အလုပ်မှထုတ်ပစ်လိုက်သည်။

ကင်းဘဲ(လ်)-တူး လောက် အရေးအခင်းသည် ကမ္ဘာသို့ချက်ချင်းပျံ့နှံ့ သွားသည်။ လက်ဝဲဝါဒီများက ဗြိတိသျှနယ်ချဲ့သမား၏ သူလျှိုဂိုဏ်းသည်

ကေအင်န်ယူများကို လက်ကိုင်တုတ် လုပ်၍ လက်ဝဲဝါဒီများကို ဖြိုခွင်းနေပြီဟု စွပ်စွဲကြသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရက ကင်းဘဲ(လ်)နှင့်တူးလောက်သည်

ဗြိတိသျှအစိုးရနှင့်လုံးဝသက်ဆိုင်ခြင်းမရှိကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ဗြိတိသျှပါလီမန်တွင် ကင်းဘဲ(လ်)-တူးလောက် အရေးအခင်းကို ဆွေးနွေးခဲ့ရာ လေဘာပါတီအမတ် ဝုဒရောဝိုင်းအက်က အောက်ပါအတိုင်းပြောကြားခဲ့ သည်။

တူးလောက်နှင့်ကင်းဘဲ(လ်)တို့သည် ကျောင်း သားများစွန့်စားတမ်း ကစားကြတာမျိုးလို သွားရောက် ပြီး ကရင်များကို သူတို့သူပုန်ထကြရင် လန်ဒန်ဓနရှင်

ကြီးများက ကူညီလိမ့်မယ်။ လက်နက်ပေးလိမ့်မယ်လို့ အားပေးအားမြှောက်ပြောကြပါတယ်။ သူတို့ဒီလိုပြောဆို ခွင့်မရှိကြပါဘူး။ ဗြိတိသျှကုန်သည်ကြီးများက

သူတို့ အကြောင်းပေါ်လာတော့ အထူးစိတ်နာကြပါတယ်။ ကရင်များကို အင်္ဂလိပ် တို့အကူအညီမပေးပါ၊ ကရင်များ ကသာ ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်ချင်

ကြပါလိမ့်မယ်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ကရင်များအား အကူအညီ မပေးရပါကြောင်း တွင်တွင်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ဖဆပလအစိုးရက ငွေချေးယူခွင့်တောင်း

သည် ကို တုံ့ပြန်ခြင်းမပြုခဲ့ပေ။ ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများကို နှိမ်နင်းရန်အတွက် လက်နက်ဝယ်ယူခွင့်တောင်းသော အခါတွင်လည်း ခွင့်မပြုခဲ့ပေ။

ဖဆပလအစိုးရသည် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ အလံနီပါတီနှင့်ရဲဘော်ဖြူများ တောခိုသောင်းကျန်းနေကြသောကြောင့် ဘေးကျပ်နံ ကျပ်ဖြစ်နေစဉ်တွင် .

ကရင်များအား အတတ်နိုင်ဆုံး လိုက်လျောခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုက 'သူသည် သခင်နု မဟုတ်တော့ပြီ ကရင်နုဖြစ်နေပြီ' ဟု ဝေဖန်ခံနေရပြီ ဟု

ပြောကြားခဲ့သည်။

ကေအင်န်ယူ အရေးပေါ်ညီလာခံ

ကင်းဘဲ(လ်)-တူးလောက်အရေးအခင်းဖြစ်ပေါ် သည့် အချိန်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်းတွင် ကေအင်န်ယူ အဖွဲ့သည် ပုသိမ်မြို့ ကရင်ကောင်စီ၌ အရေးပေါ်

ညီလာခံတစ်ရပ်ကို ကျင်းပခဲ့သည်။၃ ညီလာခံသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၇ရက်နှင့် ၁၈ရက်တွင် ကျင်းပပြီး အောက်ပါ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို

ချမှတ်ကြ သည်။

၁။ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတော်ကြီးကို ဖန်တီးပေးသူ ထင်ရှားကျော်စောသော မွတ်စလင်ခေါင်းဆောင် ကြီး မစ္စတာ မိုဟာမက်အလီဂျင်းနား ကွယ်လွန်

အနိစ္စရောက်သွားသည့်အတွက် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၈ရက်၌ ပုသိမ်မြို့၌ကျင်းပ သော ကေအင်န်ယူ ကွန်ဂရက်ကြီးကဝမ်းနည်း ကြောင်းကိုလည်း

ပါကစ္စတန်ဘုရင်ခံချုပ်ထံမှ တစ်ဆင့် အခြားမွတ်စလင်နိုင်ငံများသို့ အကြောင်းကြားပေးပါရန် ဤကွန်ဂရက်ကြီးက ဆုံးဖြတ်ပါကြောင်း။

(ထ၍တစ်မိနစ် ငြိမ်သက်စွာ နေရန်)။

၂။ မွန်၊ ကရင်သည် ဘဝကံတူအကျိုးပေးချင်းတူ သည့်အတွက် မကြာမီက ကေအင်န်ယူ ခေါင်း ဆောင်များနှင့်လူထုခေါင်းဆောင်များ အေးအတူ

ပူအမျှ တစ်ဦးအခွင့်အရေး ဆောင်ရွက်ရာ၌ ကူညီကြရန် သစ္စာအဓိဌာန်ပြု ကြေညာခဲ့သည်ကို ဤကွန်ဂရက်က ခြွင်းချက်မရှိ ထောက်ခံ အတည် ပြုပါကြောင်း။

၃။ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး၏ အခြေ အနေသည် တစ်နေ့တခြား ဆိုးရွား၍လာသည့် အားလျော်စွာ ကရင်တစ်မျိုးလုံး၏အသက်နှင့်

စည်းစိမ်ကိုသာမက ကရင်အများအပြားနေထိုင် သော မြို့နယ်ရပ်ရွာများ၌ နေထိုင်ကြကုန်သော အခြားအမျိုးသား ကေအင်န်ယူအဖွဲ့များက

ကိုယ့်မြို့ကိုယ့်ရွာကာကွယ်မည်သာမက အခြား အကူအညီလိုသောနေရာများသို့ ကာကွယ်ရေး လိုပါက အလျင်အမြန်အကူအညီပေးရန် ဤ ကွန်ဂရက်က

ဆုံးဖြတ်ပါကြောင်း။

အဆိုရှင်-မန်းရွှေထွန်း။ (ပန်းတနော်)

ထောက်ခံသူ-စောချမ်းမြ (ညောင်တုန်း)

၄။ ကရင်သီးခြားနယ်ရရှိရေးသည် ကရင်တစ်မျိုး လုံး မည်သည့်ပါတီဝင်ကရင်များမဆို စည်း လုံးရေးအပေါ်တွင် အဓိကတည်ရှိနေပါ၍ ကရင်

တစ်မျိုးလုံးမကွဲမပြားစည်းလုံးရေးရရန်၊ ကရင် တစ်မျိုးလုံးသည် အေးအတူပူအမျှ တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦးလက်ချင်းတွဲ၍ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ကွန်ဂရက်က

ဆုံးဖြတ်ပါကြောင်း။

အဆိုရှင်-စောကြည်ဝင်း (မအူပင်)

ထောက်ခံသူ-မန်းကံသာ (မအူပင်)

၅။ ကရင်-ဗမာအဓိကရုဏ်းသည် ကရင်နယ် ရရှိရေးနှင့် ဗမာပြည်လွတ်လပ်ရေးဆုံးရှုံးမှု ဖြစ်စေသည့် အရာတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ ကျွနု်ပ်တို့

ယုံကြည်သည်သာမက လုံးဝအလိုမရှိကြောင်း။ လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်းကို လှုံ့ဆော်သည့် ပါတီ တစ်ခုခုက ဖြစ်စေ၊ သတင်းစာတစ်စောင်စောင် ကဖြစ်စေ၊

လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကဖြစ်စေပြုလုပ် ခဲ့သော် ဤကွန်ဂရက်က အပြင်းအထန်ရှုတ်ချ ပါကြောင်း။

အဆိုရှင်-မောင်စောတိုး (ညောင်တုန်း)

ထောက်ခံသူ-ဆရာမောင် (မအူပင်)

၆။ ကရင်အမျိုးသားများ၏ လိုလားချက်များကို ပြည့်စုံအောင်ဆောင်ရွက်ရာ၌ ကျွနု်ပ်တို့ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့ကြီးက ဒီမိုကရေစီဝါဒနှင့်

ဆန့်ကျင်ရန် ဆောင်ရွက်သောနည်းလမ်းများကို မလိုလားပါကြောင်း။

အဆိုရှင်-ဆရာဖိုးဝှက်

ထောက်ခံသူ-ဆရာမောင် (မအူပင်)

၇။ ယခုအချိန်တွင် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ တော်ကြီး၌ ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများရှိရာ တိုင်းပြည်ရှိ လူထုမှာများစွာနေရေးထိုင်ရေးတွင်

ချမ်းမြေ့ခြင်းမရှိကြောင်းကို ကျွနု်ပ်တို့ကေအင်န် ယူအဖွဲ့ကြီးကသိရှိရပါကြောင်း၊ အကယ်၍ တိုင်းပြည်ရှိ ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုကို လိုလားသော

လူထုအဖွဲ့အစည်းများ လိုလားပါက ကေအင်န်ယူ အဖွဲ့ကြီးက အင်တိုက်အားတိုက် ကူညီစောင့် ရှောက်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း ဤကွန်ဂရက်က

ဆုံးဖြတ်ပါကြောင်း။

အဆိုရှင်-စောကြည်ဝင်း၊

ထောက်ခံသူ-စောဖိုးမောင်

၈။ (ကေအင်န်ဒီအို) တံဆိပ်များကို တပ်ဆင်၍ ကေအင်န်ယူ အဖွဲ့ကြီး၏ အမည်ကို အလွဲသုံး စားပြုလုပ်ကာ ရာဇဝတ်မှုများ ကျူးလွန်သူ အရေ

ခြုံတစ်စုအား ထိရောက်စွာအရေးယူရန် ဤ ကွန်ဂရက်က ဆုံးဖြတ်ပါကြောင်း။

အဆိုရှင်-ဗိုလ်ကြီးစိန်ဝင်း၊

ထောက်ခံသူ-ဆရာမောင်ဝေ(တောင်ငူ)

၉။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများထက် သထုံ၊ မော်လမြိုင်နယ်များတွင် အခြေအနေပိုမို၍ အေးချမ်းငြိမ်သက်လျက်ရှိကြောင်း ကြားသိရပါ သဖြင့် မကြာမီ

ရက်အတွင်းကထိုနယ်များတွင် ထုတ်ပြန်ထားသော စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို ကရင်နယ်မှာ ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းသကဲ့သို့ပင် ထိုနယ်များမှာအမြန်ဆုံးနည်းနှင့်

ရုပ်သိမ်းရန် ဤ ကွန်ဂရက်ကတောင်းဆိုပါကြောင်း။

အဆိုရှင်- ဗိုလ်ပုလဲ (မြောင်းမြ)

ထောက်ခံသူ-ဆရာမနု (ပုသိမ်)

၁ဝ။ ကရင်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ်များ၏ အကျင့်စာရိတ္တမြှင့်တင်ရန်နှင့် ဘာသာတရား တွင် ပြန်လည်လိုက်စားစေခြင်းအလို့ငှာ ဤ

ကွန်ဂရက်က ခရစ်ယာန်တရားဟောဆရာများ နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးများ၏ ဟောပြော ဆုံးမ ဩဝါဒပေးခြင်းကို လိုသည်ဟုယူဆပါ ကြောင်း။

အဆိုရှင်-ဗိုလ်ကြီးစိန်ဝင်း (မေမြို့)

ထောက်ခံသူ-ဆရာမောင်ရွှဲ

၁၁။ သီးခြားနယ်ကော်မရှင်အဖွဲ့တွင် ကေအင်န် ယူမှ ကိုယ်စားလှယ်ဦးရေမည်ရွေ့မည်မျှပါဝင် သင့်ကြောင်းနှင့် ပါဝင်မည့်ကိုယ်စားလှယ်များကို

ရွေးချယ်ရန်ဤကွန်ဂရက်က ကေအင်န်ယူ ဗဟို အမှုဆောင်အဖွဲ့လက်သို့ အပ်နှံပါကြောင်း။

၁၂။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ရက် နေ့စွဲဖြင့် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးနှင့် ဝန် ကြီးချုပ်ထံတောင်းဆိုထားသော ကရင်နယ်

အကျယ်အဝန်းနှင့်အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် ကရင်နယ်အတိုင်း သီးခြားနယ်ကော်မရှင်အဖွဲ့ တွင် ဆောင်ရွက်သွားရန် ကိုယ်စားလှယ်များ

ဆောင်ရွက်စေပါကြောင်း၊

သို့သော်အခြားသော ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် တိုင်ပင်ဆောင်ရွက်သွားရာ၌ ကိုယ်စားလှယ်တော်များသည် မိမိတို့အခြေ အနေနှင့်သင့်တော်သလို မိမိတို့ဉာဏ်သုံး၍

ဆောင်ရွက်သွားနိုင်ကြောင်းကို ဤကွန်ဂရက်က ဆုံးဖြတ်ပါကြောင်း။

ချစ်ကြည်ရေးထမင်းစားပွဲ

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့သည် လက်နက်ကိုင် သောင်းကျန်းမှုကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချကြောင်း မကြာခဏ ကြေညာသည်။ အဓိကရုဏ်းကိုဆန့်ကျင်ကြောင်းလည်း

မကြာခဏကြေညာချက်ထုတ်သည်။ သို့သော် ကရင် စစ်ရဲများနှင့် ကရင်ကာကွယ်ရေးတပ်(ကေအင်န်ဒီအို) များ၏ လှုပ်ရှားထကြွမှုမှာ ပို၍ဆိုးရွားလာသည်။

စောဘဦးကြီးသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့်တကွ ဖဆပလ ခေါင်းဆောင်များအား စိတ်ပူပန်ခြင်းမရှိစေရန် အမျိုးမျိုး ကတိပေးခဲ့သည်။

စောဘဦးကြီးသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ လ ၉ရက်တွင် ရန်ကုန်မြို့ အလုံမစ်ရှင်လမ်းရှိ ကရင် အမျိုးသားကလပ်တွင် ထမင်းစားပွဲတစ်ရပ် ကျင်းပ

သည်။ ထမင်းစားပွဲသို့ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့် ကချင်၊ ရှမ်း၊ မွန်၊ မြန်မာစသည့် ခေါင်းဆောင်များကို ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ ယင်းချစ်ကြည်ရေး

ထမင်းစားပွဲတွင် စောဘဦးကြီးက မိန့်ခွန်းတစ်ရပ် ပြောကြားရာ ကောက် နုတ်ချက်မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

သခင်နုနဲ့ကျွန်တော် ကျွေးမွေးတဲ့ ထမင်းရာဇဝင် ကတော့ အတော်ရှုပ်သားပဲ၊ စတာကတော့ ဟိုအရင် ကရင်-ဗမာ အဓိကရုဏ်းက စခဲ့တာပဲ၊ ဂျပန်ခေတ်က

လွဲလို့ သခင်နုနဲ့ ကျွန်တော်ဟာ လူချင်းခပ်လှမ်းလှမ်း ပဲ နေခဲ့ကြပါတယ်၊ လပွတ္တာမြို့နယ် ကရင်-ဗမာ အဓိကရုဏ်းဖြစ်တော့မယ်လို့ သတင်းတွေဖြစ်လာတဲ့

အခါ သခင်နုက ကျွန်တော့်ထံ စာပေးခေါ်ပြီး လပွတ္တာ ကိုသွားပြီး တရားဟောဖို့ အရေးကြီးကြောင်းပြောတော့ ကျွန်တော်သဘောတူလိုက်ပါတယ်၊ ဘာကြောင့်

သဘောတူသလဲဆိုတော့

(အကြံတူ ရန်သူ၊ အကျိုးတူ မိတ်ဆွေ) ဆိုတဲ့ စကားပုံအတိုင်း အဓိကရုဏ်းမလိုလား တဲ့ အကျိုးကတူနေတာကိုး၊ ကရင်-ဗမာ အဓိကရုဏ်း တော့

ဘယ်တော့မှမဖြစ်ရဘူးဆိုပြီး ကျွန်တော်တို့ သွားခဲ့ကြတဲ့အခါမှာ စောသာဒင်၊ မန်းဂျိမ်းထွန်းအောင်၊ ဆမားဒူဝါ ဆင်ဝါးနောင်၊ ဦးဝမ်းသူမောင်တို့လည်း

ပါကြပါတယ်၊ ၇ ရက်လောက် အတူသွားမိတဲ့အခါ သခင်နုနဲ့ကျွန်တော်ဟာ ပိုမိုရင်းနှီးပြီးတော့ မိတ်ဆွေရင်း ကြီး ဖြစ်လာတာပါပဲ

စကော့တလန်ပြည် ဟိုင်းလင်းဒါးလူမျိုးများဟာ ဧည့်သည်မိတ်ဆွေများကို ကျွေးမွေးတဲ့အခါ ဆားပါလေ့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီဆားကို စားတဲ့လူဟာ ဘယ်တော့မှ

မကောင်းမကြံအပ်ဘူးလို့ အယူရှိပါတယ်။ ဗမာပြည် တောင်ပေါ်များမှာလည်း သူ၏ထမင်းကို စားပြီးရင် သူ့ကို မကောင်းမကြံအပ်ဘူးဆိုတာရှိပါတယ်။ မြေညီ

မှာလည်းပဲ (ခင်ဗျားကို ကျွန်တော်မပြစ်မှားပါဘူး ခင်ဗျားကျွေးတဲ့ထမင်းဟာကျုပ်လည်ပင်းထဲမှာ ရှိပါ သေးတယ်)ဆိုတဲ့ စကားနဲ့(ကျေးဇူးရှင်ကို ကျေးမစွပ်

ကောင်းဘူး)ဆိုတဲ့ စကားပုံများလည်းရှိပါတယ်။ ၇ရက် ကြာမျှ ခရီးထွက်ကြစဉ်အခါက သခင်နုက ကျွန်တော့် ကို ကျွေးမွေးခဲ့တဲ့ ကျေးဇူးရှိပါတယ်။

သခင်နုဟာ ကျွန်တော့်အိမ်ကို ကြွလာလိုသော်လည်း အိမ်က တဲကုပ်ကလေးဖြစ်လို့ မဖိတ်ကြားခဲ့ရဘူး။ ယခု အခါတော့ ကျွန်တော်က ဖိတ်ထားလို့

ကျွန်တော့် တဲကုပ်ကို သခင်နုရောက်ခဲ့ပါပြီ။ ယခုအခါမှာလည်း သခင်နုကို ကျွန်တော်က ကျွေးရပြန်ပါပြီ။ ဒါကြောင့် ယခုတော့ (သူကျွေးကျွန်တော်ကျွေး)

ဖြစ်ရပါပြီ။ ဒါဟာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ရင်းနှီးစွာ အပြန်အလှန် ကျွေးမွေး ကြတဲ့ရာဇဝင်ပါပဲ။

ကျွန်တော်ဟာ ကြွားမပြောလိုပါဘူး၊ မြန်မာပြည် အတွင်းမှာ အတော်အနှံ့အပြားရောက်ခဲ့ဖူးပါတယ်၊ ပြည်ပဆိုရင်လည်း အရှေ့ဘက်၊ အနောက်နဲ့ မြောက်

ဘက် တိုင်းပြည်များကိုလည်း ရောက်ခဲ့ဖူးပါတယ်၊ ဒီလိုရောက်ခဲ့ဖူးတဲ့အတွက် (ကိုယ့်ဒူးတောင် ကိုယ်မယုံ ရဘူး)ဆိုတဲ့ ဗမာစကားပုံတစ်ခုကို

စဉ်းစားမိပါတယ်၊ ကိုယ့်ဒူးတောင်ကိုယ်မယုံရင် အခြားသူကိုယုံရမှာလား၊ တိုင်းရင်းသားအချင်းချင်းဟာ ကိုယ့်ဒူးဖြစ်ပါတယ်၊ အခြားလူဆိုတာက အင်္ဂလိပ်၊

အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ရုရှားစတဲ့နိုင်ငံများဖြစ်ပါတယ်၊ သည်တော့ ကျွန်တော် ပြောလိုတာက မယုံရသူကို အားမကိုးသင့်ဘူး၊ ကျွန်တော်လည်း

အားမကိုးပါဘူး၊ ခင်ဗျားတို့လည်း အားမကိုးကြပါနဲ့

နိုင်ငံခြားသားတစ်ယောက်က(ခင်ဗျားတို့ တိုင်း ပြည်ကို မအုပ်ချုပ်ချင်ပါဘူး ကုန်ကူးလိုတာပါပဲ) လို့ ကျွန်တော့်ကိုပြောဖူးပါတယ်၊ အမှန်တော့ ပြည်ပမှ လူ

တွေဟာ ကုန်သည်ချည်းပါပဲ၊ ကုန်သည်ဆိုပေမယ့် ကုန်သည်ရိုးရိုးမဟုတ်ဘူး၊ (ကုန်သည်သာမက အကုန် သယ်မှာ)၊ အခုတစ်ခေါက် သူတို့ပြန်လာရင်တော့

အကုန်ပဲ၊ တချို့အင်္ဂလိပ် လက်အောက်ပြန်ဝင်ချင်လို့ ထင်ကြသေးတယ်၊ ကျွန်တော်တို့ ဒီလောက် အထင် မသေးပါဘူး၊ သူတို့အကြောင်း ကျွန်တော်

ပိုသိပါတယ် ဒါကြောင့်ကျွန်တော် ခပ်ရှင်းရှင်းနေခဲ့ပါတယ်၊ သူတို့ ကို အားမကိုးပါဘူး၊ ဒါတင်မကသေးဘူး၊ ကျွန်တော် လိုလားတဲ့ သီးခြားပြည်နယ်အတွက်

ဆောင်ရွက်တဲ့ နေရာမှာ မတရားဘယ်တော့မှမလုပ်ပါဘူး၊ တရားလမ်း ရှိတဲ့အတိုင်း ဆောင်ရွက်သွားမှာပဲ

ကျွန်တော်တို့ ကရင်အမျိုးသားများကို သတိပေး လိုတဲ့ အချက်များလည်းရှိပါတယ်၊ မိမိတို့လိုတဲ့ သီးခြား ပြည်နယ်တော့ ရှိပါပြီဆိုပါတော့၊ မိမိတို့ဟာ

ဒီသီးခြား နယ်နဲ့တန်ရဲ့လား၊ မတန်ရင်ဒီသီးခြားနယ်တောင်းဖို့ ကောင်းမလားဆိုတဲ့ အချက်ကိုလည်း အထူးစဉ်းစားဖို့ရှိ ပါတယ်၊ ခင်ဗျားတို့ ကရင်များဟာ

သီးခြားနယ်နဲ့ တန်ရဲ့လားလို့မေးရင် တန်တယ်လို့ပြောကြလိမ့်မယ်၊ ခင်ဗျားတို့နယ်ကို ဓားပြလူဆိုးတွေ အုပ်ချုပ်ရင်ကြိုက် မလားလို့မေးရင် မကြိုက်ဘူးလို့

ဖြေကြလိမ့်မယ်၊ ခင်ဗျားတို့ကိုယ်တိုင်က သူခိုးဓားပြတွေဖြစ်နေရင် ဒီ သီးခြားနယ်နဲ့ ခင်ဗျားတို့နဲ့ တန်မလား၊ မတန်ဘူးလို့ ဆိုရမယ်၊ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်

သတိပေးလိုတာက သီးခြားနယ်နှင့်နေလိုကြရင် သီးခြားနယ်နဲ့တန်အောင် နေကြပါ၊ သူခိုးဓားပြမျိုး ဖြစ်နေကြရင်တော့ သီးခြား နယ်နဲ့ မတန်သေးဘူး၊

ဒါကိုခင်ဗျားတို့ အထူးစဉ်းစား ကြပါ

မအူပင်ငွေတိုက်ကို ဖောက်သွားသူများဟာ ကရင် ၁၉ ယောက်ဖြစ်တယ်၊ ကြားရတာ စိတ်မကောင်း ပါဘူး၊ ဒီအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဥပမာလေးတစ်ခု

ပြောပြလိုက်ပါတယ်၊ မြောင်းမြနယ် သိလလာဆိုတဲ့ ရွာ တစ်ရွာမှာ အသက်၆ဝကျော် ဦးလွန်းဘော်ဆိုတဲ့ အဘိုး ကြီးတစ်ယောက်ရှိတယ်၊ သားသမီး

၁၂ယောက်၊ မြေး မြစ်များလည်းရှိတယ်၊ သူ့မှာ လယ်နည်းနည်းရှိတဲ့ အပြင် အသီးအနှံစိုက်ပျိုးထားတဲ့ဥယျာဉ်လည်းရှိတယ်။ ဝက်၊ ဘဲ၊ ကြက်တို့လည်း

မွေးထားတယ်၊ သူ့ရွာက လမ်းဆုံကျတဲ့အတွက်ခရီးသည်များဟာ များသော အားဖြင့် တည်းခိုကြတဲ့အခါ ခရီးသည်တိုင်းလိုလိုပဲ ထမင်းချက်ကျွေးတယ်၊

ထူးခြားချက်တစ်ခုက (အသီး အနှံများကို မခူးရ) ဆိုတဲ့ စာရေးထားတယ်၊ ခိုးလည်း မခိုးရဲကြဘူး၊ တကယ်လို့ သစ်သီးခိုးတာများ တွေ့ရင် တော့ ဒီခိုးတဲ့လူဟာ

မသက်သာဘူး၊ သွေးထွက်သံယို ဖြစ်အောင်ချတော့တာပဲ၊ ကျွန်တော်ဟာ အဲဒီရွာ အဘိုးကြီးအိမ်ရောက်သွားလို့ ဧည့်သည်အဖြစ် ခေတ္တ တည်းခိုစဉ်

သူရိုက်နှက်ပုံအကြောင်းတွေကြားရတော့ အကြောင်းသိချင်တာနဲ့ အဘိုးကြီးနားကပ်ပြီး (ဖထီး သစ်သီးလေး တစ်လုံးခိုးတာနဲ့ ဘာကြောင့်ဒါလောက်

ပြင်းပြင်းထန်ထန်ရိုက်သလဲ) လို့မေးကြည့်တော့ ဖထီးက (ကျုပ်ဆန္ဒက ဘယ်သူဖြစ်ဖြစ် သူခိုးမဖြစ်စေလိုဘူး၊ သူခိုးတာကြည့်နေလိုက်ရင် သူ့အိမ်သားတွေပါ

သူခိုး မျိုးဖြစ်ကုန်လိမ့်မယ်၊ သူခိုးမျိုး မဖြစ်ကြစေလိုတဲ့ စေတနာနဲ့ ရိုက်တာပါပဲ) လို့ ပြန်ပြောတယ်

အဲဒီအကြောင်းလေးတွေကို တွေးပြီးတော့ မအူပင်မှာဖြစ်တဲ့ကိစ္စဟာ ကရင်ကလေး ၁၉ ယောက် ဆိုပေမယ့် တစ်ယောက်တည်းလည်း ကရင်ပဲ၊ ၁၉

ယောက်ကလည်းကရင်ပဲ၊ ငွေကလည်းမနည်းဘူး၊ ဒီငွေ တွေကိုဖြန့်လိုက်တဲ့အခါမှာ ကရင်တစ်မျိုးသားလုံး ထံပျံ့သွားမယ်၊ ပျံ့သွားရင် ကရင်တစ်မျိုးသားလုံး

သူခိုးမျိုးတွေ ဖြစ်ကုန်မှာပဲ၊ ဒါကြောင့် သူခိုးမျိုးတွေ မဖြစ်ရလေအောင် ငွေအစား ပြန်ဆပ်နိုင်အောင် ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် ရှေ့ဆောင်ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ဖို့

ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ပါပြီ၊ တစ်မျိုးလုံး ဓားပြမဖြစ်ရလေအောင် ကျွန်တော်နဲ့ ကေအင်န်ယူတစ်မျိုးလုံးက ဒီငွေကို ဆပ်ရမှာပဲ၊ ဘယ်အထိဆပ်မလဲဆိုရင် ကျွန်လုပ်ပြီး

ဆပ်ရမှာပဲ၊ ဆပ်မယ်ဆိုတာက ပြောတော့လွယ်တယ်၊ ဘယ်လိုဆပ်မလဲမေးစရာရှိတယ်၊ အခြားသူများ မဆပ်ခင် ကျွန်တော်က စတင်လုပ်ပြပြီး ဆပ်ရမှာပဲ၊

မနေ့ညက ဒီအရေးတွေးပြီး တစ်ညလုံးအိပ်လို့မရ ပါဘူး၊ ကျွန်တော့်မှာဆပ်စရာ ပိုက်ဆံတော့မရှိဘူး၊ လယ်ဧက ၁ဝဝဝလောက်ရှိတယ်၊ ဒီလယ်ဧက ၁ဝဝဝ

ကို ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရအား အပ်နှင်း ပေးဆပ်လိုက်ပါ့မယ်၊ အခု လယ်ကို ချက်ချင်းမယူ သေးရင် လယ်မြေပြည်သူပိုင်သိမ်းပြီးတဲ့

နောက်ထား တဲ့ တန်ဖိုးအတိုင်းဆုံးဖြတ်တာပေါ့၊ ပိုက်ဆံမရှိလို့ ခါးသာမလှရှိမယ်၊ ဝမ်းတော့ဝနိုင်ပါသေးတယ်၊ ကျွန်တော့်မိန်းမသဘောတူပြီးဖြစ်တာကို

ကျွန်တော် သိပြီးဖြစ်ပါတယ်၊

နောက်ဆက်လက်ပြီး တစ်ပြည်လုံး သဘောပေါက်အောင်လုပ်ပြရပါအုံးမယ်

ဒီပြင်ကိစ္စတစ်ခုရှိသေးတယ်၊ ဒါက တခြား မဟုတ်ဘူး၊ နာမည်ကြီးနေတဲ့အင်းစိန်ကိစ္စပါပဲ၊ ကရင် တွေ သေနတ်လက်နက်များဖောက်ယူသွားကြတယ်လို့

ဆိုပါတယ်၊ သတင်းစာတွေကလည်း ဘာမဆို ကရင် တွေဆိုပြီး အားလုံးသိမ်းကျုံးရေးကြတာပဲ၊ တစ်ခုပြော လိုတာက အင်းစိန်မှာဖြစ်တာက ကရင်ဆိုတာ

ဟုတ်ပါ တယ်၊ ဒါပေမဲ့ ကောင်းတဲ့ကရင်လည်းရှိ၊ မကောင်းတဲ့ ကရင်လည်းရှိလေတော့ အကောင်းနဲ့ မကောင်းခွဲခြား ရေးကြရန်ကိုလည်း တောင်းပန်ပါတယ်၊

ဒီကိစ္စမှာ ကေအင်န်ယူအပြစ်မဟုတ်သော်လည်း ဒီလက်နက် တွေပြန်ပေးအောင်တော့ တောင်းပန်ရအုံးမှာပဲ

ကရင်လူကောင်းများလက်တွင်ရှိတဲ့ လက်နက် များကို ဒီနေ့ကစပြီး နှစ်လအတွင်းပြန်ထမ်းပို့ကြပါလို့ တောင်းပန်ပါတယ်၊ ဒီတောင်းပန်တဲ့ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်

လို့လည်း ထိထိရောက်ရောက်ဆောင်ရွက်ကြပါမယ်၊ အမျိုးသားစိတ်မရှိသူကရင်တွေလည်းရှိပါသေးတယ်၊ သူတို့ကတော့ သေနတ်ကိုယူပြီး

မသမာသူများလက်ကို ရောင်းစားရင် ရောင်းစားမှာပဲ၊ ဒါတွေဟာလည်း မဆိုင် ပေမယ့် အပ်အောင်လုပ်ရမှာပဲ၊ မအပ်ရင်တော့ ဆုံးမ ရမှာပဲ၊

ကျွန်တော်ယခုလိုပြောပြတဲ့အတိုင်း တောင်းပန် ဆောင်ရွက်လို့မှမရရင် ကေအင်န်ယူဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ်မှ နုတ်ထွက်လိုက်ပါမယ်

ယခု ကြွရောက်လာကြတဲ့ လူကြီးမင်းများမှာ ဗမာ၊ ကရင်၊ ကချင်၊ ရှမ်း၊ မွန်စသည်ဖြင့် စုပေါင်းရောက်လာ ကြသော ပရိသတ်ဖြစ်ပါတယ်၊ ဇာစ်မြစ်ကိုသေသေ

ချာချာကြည့်ရင် အားလုံးဆွေမျိုးတွေချည်းပဲဖြစ်ပါ တယ်၊ ခင်ရာဆွေမျိုးဆိုတာလည်းရှိပါသေးတယ်၊ ဒီကျွနု်ပ်တို့ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီးကို

ဖန်တီးလုပ်ကိုင်နိုင်ကြတာဟာ ခင်မင်ရင်းနှီးတဲ့ဆွေမျိုး များဖြစ်လို့ ဖြစ်ကြပါတယ်

သည်နောက် အရေးတကြီးလုပ်စရာရှိတာက တော့ ရွာတွေမှာကြောက်လန့်ပြီးတစ်ရွာမှတစ်ရွာသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြရတဲ့ကိစ္စဖြစ်တယ်၊ ကွန်မြူနစ်တွေ

ကြောက်လို့ပြေးကြရတာလည်းရှိတယ်၊ တချို့ကရင်ကို ကြောက်လို့ ဗမာကပြေးရတာလည်းရှိတယ်၊ ဗမာကို ကြောက်လို့ ကရင်ကပြေးရတာလည်းရှိတယ်၊

အမှန် တော့ ဒါတွေဟာလူမသမာတွေကြောင့် ဒီလိုဖြစ်တာပဲ၊ ဒီလိုမဖြစ်ရအောင် လူကောင်းတွေစုပြီး ဆောင်ရွက် ရလိမ့်မယ်၊ ကျွန်တော်တို့ ကေအင်န်ယူက

လက်လှမ်းမီ သမျှ တာဝန်ယူဆောင်ရွက်သွားမှာပဲ

မိမိတို့ဆိုင်ရာနယ်မှပြောင်းရွှေ့ထွက်ပြေးသွားတဲ့ ဗမာများရှိရင် စိတ်ချလက်ချပြန်လာဖို့ကို ကရင်ရော ဗမာရောပေါင်းပြီး သွားရောက်ပြန်ခေါ်မယ်၊ ထို့အတူ

ကရင်များကိုပြန်ခေါ်တဲ့အခါမှာလည်း ဗမာရော ကရင် ရော ပေါင်းပြီးသွားခေါ်ရမယ်၊ စိတ်ချလက်ချသင့်မြတ် နေရအောင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးရမယ်၊

အပြော နဲ့မပြီးဘူး၊ ချက်ချင်းလုပ်ရမယ့်ကိစ္စဖြစ်တယ်

ပုသိမ်မှာကျင်းပပြီးခဲ့တဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကွန်ဂရက် အစည်းအဝေးအပြီးမှာ ဗမာပြည်သူလူထုက အကူအညီ တောင်းပါက တိုင်းပြည်အေးချမ်းရေးအတွက်

ကူညီ ဆောင်ရွက်မယ်လို့ အတိအလင်းဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီး ဖြစ်ပါတယ်၊ အကူအညီတောင်းရင်ပေးဖို့ အသင့်ပါပဲ၊ လုပ်ရန်စည်းမျဉ်းလည်းဆွဲနေပါတယ်

စောဘဦးကြီးသည် ချစ်ကြည်ရေးထမင်းစားပွဲ မိန့်ခွန်းဖြင့် ဦးနုနှင့်ဖဆပလခေါင်းဆောင်များကို ချွေးသိပ်လိုက်နိုင်သည်။ ကရင်များက မအူပင်ငွေတိုက်ကို

ဖောက်၍ လုယက်မှု၊ အင်းစိန်တွင်လက်နက်သိမ်းမှုများ ကိုလည်း ကျေနပ်အောင် ဖြေရှင်းပြသွားသည်။ မအူပင် ငွေတိုက်မှငွေများကို မိမိ၏လယ်ဧက

၁ဝဝဝရောင်းချ ၍ လျော်ပါမည်။ သေနတ်များကိုလည်း နှစ်လအတွင်း ပြန်အပ်ခိုင်းပါမည်။ မအောင်မြင်ပါက ကေအင်န်ယူ ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ်မှ

နုတ်ထွက်ပါမည်ဟူ၍ပြောခဲ့သည်။

သို့သော်စောဘဦးကြီး၏အပြောနှင့်လက်တွေ့လုပ်ရပ် မှာ တခြားစီသာဖြစ်နေသည်။ ဆမားဒူဝါဆင်ဝါး နောင်က ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၈ရက်တွင် အခြေ

အနေ ဆိုးရွားလာပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ကရင်များက အစိုးရ ကိုတိုက်ရန် ကချင်များထံမှ စစ်ကူတောင်းကြောင်း သခင်နုထံသို့ အစီရင်ခံခဲ့သည်။

သခင်နုက ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား ဘီတီအက်ဖ် ကာကွယ်ရေးတပ်များ ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက် မတိုင်မီ အပြီးဖွဲ့ရန်တာဝန်ပေးသည်။ ကရင်များ က

ကရင်တွေကို နှိပ်စက်ရန်ဟုဝေဖန်သည်။ သခင်နု က ကရင်များငြိုငြင်မည်စိုးသဖြင့် ကောင်းသော ကရင် များကို မထိခိုက်စေရန် ကရင်ပြဿနာဟု

မခေါ်ကြရန် တားမြစ်လာသည်။ လက်တွေ့တွင်မူ ကရင်တပ်များနှင့် အစိုးရတပ်များမှာ အချို့နေရာများတွင် တိုက်ခိုက်နေ ကြပြီဖြစ်လေသည်။

^[၄၉]

ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုအဆိုးရွားဆုံးကာလ

ကရင်သောင်းကျန်းမှုအတိအလင်းပေါ်ပေါက်လာခြင်း

ဖဆပလအစိုးရအဖွဲ့၏ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ ဦးနု သည် ကရင်အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အတတ်နိုင်ဆုံး လိုက်လျောခဲ့သည်။ အတတ်နိုင်ဆုံး ပြေပြစ်စွာ

ဆက်ဆံ ခဲ့သည်။ ကရင်စစ်ရဲများ၏ ပုန်ကန်သောင်းကျန်းမှုနှင့် ပတ်သက်၍လည်း အတတ်နိုင်ဆုံးမသိကျိုးကျွန်ပြုနေ ခဲ့သည်။ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့

ကလည်း ပြည်တွင်းစစ်ကို ရှောင်ရှားလျက်ရှိကြောင်း၊ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို မကျင့်သုံးကြောင်း ကြေညာချက်များ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်များ ဖြင့်

ပြသခဲ့သည်။ သို့သော် ကရင်လက်နက်ကိုင်များ၏ အပြုအမူများမှာ စောဘဦးကြီး၏ချစ်ကြည်ရေးထမင်း စားပွဲမိန့်ခွန်းနှင့် လုံးဝဆန့်ကျင်

လျက်ရှိနေသည်။ ထို့ကြောင့် ကေအင်န်ယူအဖွဲ့၏သဘောထားကြေညာ ချက်များမှာ အစိုးရအားအယုံသွင်းသည့် အပြုအမူမျိုး ဟုသာ

ဆိုရပေမည်။

ကေအင်န်ယူအဖွဲ့၏တောင်းဆိုချက်ကိုလည်း ဖဆပလအစိုးရအနေနှင့် လိုက်လျောနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ကေအင်န်ယူအဖွဲ့က တောင်းဆိုသော

သီးခြားကရင် ပြည်နယ်မှာ သံလွင်ခရိုင်(ဖာပွန်၊ ဘားအံနယ်များ၊ လက်ရှိ ကရင်ပြည်နယ်)၊ တနင်္သာရီတိုင်း၊ (သထုံ၊ မော်လမြိုင်၊ ထားဝယ်၊

မြိတ်ခရိုင်များ)၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသ၊ တောင်ငူခရိုင်နှင့်သံတောင်နယ်သာမက ကရင်နီနယ် (ယခု ကယားပြည်နယ်) ပင်ပါဝင်လေရာ

အောက် မြန်မာပြည်တစ်ခုလုံးပင်ဖြစ်နေသည်။ ကရင်စစ်ရဲတပ်များ၏ ပုန်ကန်ထကြွမှုနှင့် ကေ အင်န်ဒီအိုတို့၏ လှုပ်ရှားမှုကို တပ်မတော်မှ

ကရင်တပ် ရင်းများက သိသာစွာအကူအညီပေးလာကြသည်။ သို့နှင့် ၁၉၄၈ခုနှစ်ကုန်ဆုံးသွားပြီး ၁၉၄၉ခုနှစ်စတင် သည်နှင့် ကရင်လက်နက်

ကိုင်တပ်များမှာ အတိအလင်း ပုန်ကန်တိုက်ခိုက်လာကြသည်။ ကေအင်န်ဒီအိုတို့သည် ၁၉၄၉ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှာပင် ထန်းတပင်(တောင်ငူ ခရိုင်)၊

ဖြူးနှင့် တောင်ငူတို့ကို စတင်တိုက်ခိုက်တော့ သည်။ တောင်ငူတွင်ရှိနေသော ကရင်သေနတ်ကိုင် တပ်ရင်း(၁)က အစိုးရအားသစ္စာဖောက်၍

ကေအင်န်ဒီ အိုတို့နှင့် ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်သည်။ သို့နှင့်တောင်ငူမြို့ သည် ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၇ရက်တွင် ကရင် သောင်းကျန်းသူများ

လက်သို့ကျရောက်သွားရတော့ သည်။ ဖြူး၊ အုတ်တွင်း၊ ထန်းတပင်စသည့်မြို့များမှာ လည်း ကေအင်န်ဒီအိုတို့သိမ်းပိုက်ခြင်းကိုခံလိုက်ရသည်။

တောင်ငူကျသွားပြီး နောက်တစ်နေ့ဖြစ်သည့် ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၈ရက်တွင် ပုသိမ်ကို လက်နက်ကိုင်တပ်များက စတင်

တိုက်ခိုက်ပြန်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် ပျဉ်းမနားတွင်ရှိနေသော တပ်ရင်း(၄)ကို ပုသိမ်နှင့်မအူပင်သို့ ဖြန့်ခွဲစေလွှတ် ရသည်။ ပုသိမ်တွင်

ဗိုလ်စံကြည် (နောင်တွင် ဗိုလ်မှူးကြီး တိုင်းမှူး) နှင့် ဗိုလ်မင်းသိမ်း (နောင်တွင် ဗိုလ်မှူးကြီး) တို့က ကရင်တပ်များအား တပ်ခွဲတစ်ခွဲတည်းဖြင့်

ခုခံ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။

ကေအင်န်ဒီအိုများသည် အင်းစိန်တွင် လက်နက်သိမ်းပြီးနောက် ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ရက် ကတည်းက စတင်လှုပ်ရှားလာကြသည်။

အင်းစိန်တွင် ကရင်တပ်များ၏အင်အားမှာ တောင့်တင်းလှသည်။ ဇန်နဝါရီလ ၃ဝရက်တွင် အင်းစိန်တစ်ဝိုက်ရှိ သမိုင်း၊ ခဝဲခြံ၊ စော်ဘွားကြီးကုန်း

စသောဆင်ခြေဖုံးရပ်ကွက်များ တွင်တိုက်ပွဲများစတင်ဖြစ်ပွားလာတော့သည်။

အစိုးရ သည်လည်း တပ်မတော်အတွင်းမှ ကရင်အရာရှိကြီးများ အား ယုံကြည်မှုမရှိတော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်တွင်

စစ်ဦးစီးချုပ်ဖြစ်သူ ဗိုလ်ချုပ် စမစ်ဒွန်းအားနုတ်ထွက်စေပြီး ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား စစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ်ခန့်အပ်လိုက်သည်။ ကရင်အရာရှိ

နှင့်တပ်သားများကိုလည်း လက်နက်များသိမ်း၍ ခွင့် ရက်ရှည်များပေးကာ အနားယူစေရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၏ရာထူးအဆင့်ကို

လည်း လက်ဖတင် နင်ဂျင်နရယ်အဖြစ် ခန့်အပ်လိုက်သည်။ စစ်ရဲတပ်များ နှင့် ရဲအဖွဲ့ကိုလည်း ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၏ ကွပ်ကဲမှု အောက်တွင်

ထားလိုက်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် အစိုးရသစ္စာခံ လက်နက်ကိုင်တပ်မျိုးစုံကိုကွပ်ကဲ၍ ရောင်စုံသောင်းကျန်းသူများကို ခုခံတိုက်ခိုက်

ရတော့၏။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ရက်တွင် အင်းစိန် ကို ကေအင်န်ဒီအိုများက သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ဖေဖော် ဝါရီလ ၅ရက်တွင်ကား ပြည်မြို့

တွင်ရှိနေသော ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း(၂)ကပုန်ကန်သဖြင့် ပြည်မြို့ သည်လည်းသောင်းကျန်းသူတို့လက်သို့ကျရောက်သွား ပြန်သည်။

ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း (၂) သည် အင်းစိန်တွင် အင်အားဖြည့်၍ ရန်ကုန်မြို့အားသိမ်း ပိုက်နိုင်ရန် ထရပ်ကားအစီး ၁၈ဝဖြင့်

ပြည်-ရန်ကုန် ကားလမ်းအတိုင်းစုန်ဆင်းချီတက်လာကြသည်။

ကရင်သောင်းကျန်းသူများနှင့် တပ်မတော်တို့ နေရာအနှံ့အပြားတွင် တိုက်ပွဲများပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွား နေစဉ်မှာပင် ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ

၇ရက်တွင် ရန်ကုန်မြို့၌ အမှုထမ်းပေါင်းစုံသပိတ်ကြီးပေါ်ပေါက် လာပြန်သည်။ ကျောင်းသားသပိတ်နှင့် မီးရထားသပိတ် များလည်း

ဆက်တိုက်ဆိုသကဲ့သို့ ပေါ်ပေါက်လာ သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၆ရက်တွင် ကေအင်န်ဒီအိုများက ဒိုက်ဦးမြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။

ရမည်းသင်းမြို့သည် လည်း ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ရက်တွင် ကေအင်န်ဒီအိုများ လက်သို့ကျရောက်သွားပြန်သည်။ ပျော်ဘွယ်မြို့သည် လည်း

ကေအင်န်ဒီအိုများလက်သို့ကျရောက်သွားသည်။ ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ဝရက်တွင် ကေအင်န် ဒီအိုများသည် ပျော်ဘွယ်မှ

မိတ္ထီလာဘက်သို့ ချီတက် လာကြသည်။ တပ်မတော်က မိတ္ထီလာနှင့်ပျော်ဘွယ်မြို့အကြား တွင် ကေအင်န်ဒီအိုများအား ခုခံတိုက်ခိုက်ရာ

ဗိုလ်မှူး ကြီး မောင်မောင်(ဗိုလ်မှူးချုပ် အငြိမ်းစား)နှင့် အရာရှိ ခြောက်ဦးကို ကေအင်န်ဒီအိုများက သုံ့ပန်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးရမိသွားသည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ရက်တွင် မိတ္ထီလာမြို့ကို ကရင်သောင်းကျန်းသူများ က သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။

ကရင်လက်နက်ကိုင်အင်အား ၂ဝဝဝ ကျော်သည် မိတ္ထီလာတွင်စုရုံး၍ မီးရထားလမ်း ကို ရရှိနိုင်ရေးအတွက် သာစည်မြို့ကို မီးကုန်ယမ်းကုန်

တိုက်ခိုက်ကြပြန်သည်။ အစိုးရလေယာဉ်နှစ်စင်းသည် မိတ္ထီလာမြို့ရန်သူ့ လက်သို့ ကျရောက်နေမှန်းမသိသဖြင့် မိတ္ထီလာ လေယာဉ်ကွင်းသို့

ဆင်းသက် လာသည်။ ကရင်များနှင့် ပူးပေါင်းနေသော ကချင်စစ်ဗိုလ်နော်ဆိုင်း(နောင် ဗကပခေါင်းဆောင်၊ သေဆုံး) သည် လေယာဉ်နှစ်စင်း

ဖြင့် ကရင်စစ်သားများကိုတင်၍ အနီးစခန်းသို့သွား သည်။

အနီးစခန်းလေယာဉ်ကွင်းတွင်ရှိနေသော အစောင့်တပ်သားများကို လက်နက်သိမ်း၍ မေမြို့သို့ ဆက်လက်ချီတက်သည်။ မေမြို့ရှိ

ဗမာ့တပ်မတော် သားများအား အလစ်အငိုက်တွင်ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီး၍ လက်နက်သိမ်းသည်။ သို့နှင့်အနီးစခန်းနှင့်မေမြို့သည် လည်း

ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ရက်မှာပင် ကေအင်န်ဒီအို များ လက်သို့ကျရောက်သွားရသည်။

ဗိုလ်မှူးထွန်းစိန် (မြူမင်းကြီးဟောင်းကွယ်လွန်)နှင့်အရာရှိ၊ အရာခံ အကြပ်တပ်သားအချို့မှာ ရန်သူ့လက်တွင်ဖမ်းဆီးခြင်း ခံလိုက်ကြရသည်။

နိုင်ငံတော်၏အခြေအနေမှာ များစွာဆိုးရွားလျက် ရှိရာ နိုင်ငံခြားသတင်းစာများက ဖဆပလအစိုးရအား ရန်ကုန်အစိုးရဟုနှိမ်၍ရေးသား

လာကြသည်။ အစိုးရ အဖွဲ့အတွင်းမှ ဆိုရှယ်လစ်များမှာလည်း လူမုန်းများလာ သည်။ ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၆ရက်ထုတ် သူရိယ

သတင်းစာတွင် ဦးဘဘေက 'ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း ကို အာဏာကုန်အပ်သင့်ပြီ။ ပါလီမန်ကို ရပ်ဆိုင်းထား ပါ။ တရားမျှတတဲ့ရွေးကောက်ပွဲများ

မကျင်းပနိုင်မချင်း ဗိုလ်ချုပ်ကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာပိုင်ခန့်ထားပါ'ဟု ရေးသားခဲ့သည်။ သို့သော် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံရေးအာဏာ

ကို ရယူရန် စိတ်မကူးဘဲ သောင်းကျန်းသူ ကို နှိမ်နင်းရန်သာ အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးစားခဲ့လေ သည်။

တိုက်ပွဲများပြင်းထန်လာခြင်း (ဝက်ကော်တံတားတိုက်ပွဲ၊ အင်းစိန်တိုက်ပွဲ)

ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုကာလအစတွင် ကရင် လက်နက်ကိုင်တပ်များသည် စစ်ရေးအရအင်အား အကြီးမားဆုံးဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း

သည် တပ်မတော်နှင့် စစ်ဝန်ထမ်း၊ စစ်ရဲ၊ ကာကွယ်ရေး၊ ရဲ စသည့် လက်နက်ကိုင်တပ်များကို အမြန်စုစည်း၍ ရောင်စုံသောင်းကျန်းသူများအား

ခုခံတိုက်ခိုက်စေခဲ့ရ သည်။ ထိုစဉ်က အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ ၁၉၆၈ ခုနှစ် တပ်မှူးများညီလာခံတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းက အောက်ပါအတိုင်း

ပြောကြားခဲ့သည်-

၄၈ခုနှစ်၊ ၄၉ခုနှစ်ပိုင်းမှာဆိုလို့ရှိရင် လက်နက် ဆိုလို့လည်းတို့မှာစဖွဲ့ကတည်းကိုက တပ်ရင်း ၁ဝရင်းနဲ့၊ အဲဒီအတွက် တို့လက်နက်ရှိတယ်၊

နည်းနည်းပါးပါးပဲ ရှိတယ်၊

ရေတပ်၊ လေတပ်ဆိုတာ ဟာ၊ လေတပ်ဆိုတာ လေယာဉ်ပျံ၊ ခုနကတိုက်ဂါးမောက်(Tigermoth) ဟုတ်လား၊ ချစ်မန့်ခ် (Chipmunk)တို့၊

ဒီလောက်ပဲ ရှိတယ်၊

ရေတပ်မှာ လည်းမေယုတစ်စင်းတော့ရှိတယ် ပေါ့လေ၊ ကြီးကြီးထဲက ကျန်တာလေးတွေကတော့ အမ်အယ်လ် (M.L) ရှစ်စင်းလား၊

ဆယ်စင်းလား၊ ဒါပဲရှိတယ်၊

အဲဒီတော့ နေဗီတို့၊ အဲယားတို့ဆိုတာက တော့၊ ရေတပ်တို့၊ လေတပ်တို့ဆိုတာကတော့ တို့က တိုးဖို့ငွေလည်းမရှိ၊ ရှိတာနဲ့ ပဲတိုက်

ကြတယ်၊ အဲဒီတော့ ရှိတာနဲ့တိုက်ကြတော့ စောစောကပြောတဲ့ အင်္ဂလိပ် တပ် ကလာတဲ့လူတွေမို့လို့ မျိုးချစ်စိတ်မရှိတော့ဘူးလား၊

မလုပ်တော့ဘူးလားဆိုတာ အဲဒီမှာသူတို့ဟာ မျိုးချစ်စိတ်ရှိတယ်၊ မရှိဘူးဆိုတာပြတယ်၊ တိုက်ကြတာပဲ၊ ဝင်တိုက် တာပဲ၊

ဟုတ်လား ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်တဲ့လူတွေရှိတယ်၊ သေသွားတဲ့လူတွေလည်း အများကြီးရှိတယ်'

ရန်ကုန်မြို့အခြေအနေများမှာ များစွာစိုးရိမ်စရာ ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ပြည်ဘက်မှ ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း (၂)နှင့် ကေအင်န်ဒီအို

ပူးပေါင်းအင်အား ၁၅ဝဝခန့် သည် မိသားစုများကိုပါ ထရပ်ကားများပေါ်တင်၍ ရန်ကုန်သို့ ဦးတည်ချီတက်လာကြခြင်းဖြစ်သည်။

တောင်ငူဘက်မှလည်း ကရင်တပ်များ ရန်ကုန်သို့ ဦးတည်၍တိုက်ခိုက်နေကြသည်။ အင်းစိန်တွင်ရှိသော ကရင်တပ်များကို

ဗိုလ်ရဲထွန်း(နောင်ဗိုလ်မှူးကြီး၊ စစ်သံ) က ၂၅ပေါင်ဒါအမြောက်များဖြင့် တက္ကသိုလ်နယ်မြေ အင်းယားကန်စောင်းမှ လှမ်း၍ပစ်ခတ်

တိုက်ခိုက်နေရ သည်။

တပ်မတော်သားများသည် သမိုင်းနှင့်ကိုးမိုင် တရုတ်သင်္ချိုင်းဘက်မှ တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်ရန်တိုက်ခိုက် နေရသည်။ သို့သော်ရှေ့

မတက်နိုင်ကြပေ။ မြို့သူမြို့သား များနှင့် အမျိုးသမီးအဖွဲ့များက တပ်မတော်သားများ အတွက် ထမင်းထုပ်များသွားရောက်ပို့ပေးကြသည်။

တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများကလည်း အစိုးရထံမှ လက်နက်တောင်း၍ ကရင်တပ်များကိုသွားတိုက်ကြ သည်။

ပြည်သူ့ရဲဘော် (အဝါ) မှ ဗိုလ်စိန်မှန်ကို ဗိုလ်ချုပ် နေဝင်းက အထူးတိုင်းမင်းကြီးခန့်အပ်၍ သာယာဝတီ၊ လက်ပံတန်း၊ ပြည်ဘက်မှ ဆင်း

လာသော ကေအင်န် ဒီအိုများကို ဗိုလ်မှူးကြီးအဆင့်ဖြင့် ကွပ်ကဲ၍ ခုခံတိုက်ခိုက်စေသည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လက ဗမာ့ တပ်မတော်

တပ်ရင်း (၃) ပုန်ကန်သည်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်းသည် ကရင်တပ်ရင်းများအား အမြောက်နှင့် သံချပ်ကားတို့ထုတ်ပေးခဲ့ရာ

ကရင် တပ်ရင်းများမှာ များစွာအင်အားတောင့်တင်းလျက် ရှိသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီးစိန်မှန်၏တပ်မှာကျောင်းသား၊ စစ်ရဲ၊ ဘီတီအက်စ်နှင့် ကြုံရာအရပ်သားများသာ ပါဝင်ပြီး လက်နက်ခဲယမ်းမှာလည်း များစွာချို့တဲ့

သည်။ သို့သော် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံခုခံ တိုက်ခိုက်ကြရာ ပြည်ဘက်မှဆင်းလာသည့် စစ်ကြောင်းမှာ ရပ်တန့် သွားရသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီးချစ်မြိုင်ဦးစီးသော ဗမာ့သေနတ်ကိုင် တပ်ရင်း (၃) သည် ဗိုလ်ရဲထွဋ်နှင့်ရဲဘော်အချို့တောခို သွားသဖြင့် များစွာအင်အားနည်းပါး

နေခဲ့ရသည်။ သို့ သော် သောင်းကျန်းမှုအခြေအနေရှုပ်ထွေးပြီး အရေး ကြီးလာသဖြင့် တပ်ရင်း (၃) ကို ဖျာပုံဘက်တွင် တာဝန် ပေးခဲ့ရသည်။

တပ်ရင်း (၄) ကို ဗိုလ်မှူးကြီးကျော်စိုးဦးစီး ပြီး မအူပင်၊ ပုသိမ်ဘက်တွင် ရန်သူကိုတိုက်သည်။ ဗိုလ်မှူးကြီးတင်ဖေ (ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း၊

တော်လှန်ရေး ကောင်စီဝင်) သည် တနင်္သာရီတိုင်း အထူးတိုင်းမင်းကြီး အဖြစ်သွားရောက်တာဝန်ယူခဲ့ရသည်။

ရန်ကုန်မြို့အခြေအနေမှာ များစွာစိုးရိမ်လာရ သဖြင့် ဖျာပုံတွင်တိုက်နေရသော တပ်ရင်း (၃) ကို ရန်ကုန်သို့ အမြန်ပြန်ခေါ်ခဲ့ရသည်။

တွံတေးမြို့နှင့် တွံတေးတူးမြောင်း ကို ကေအင်န်ဒီအိုတို့သိမ်းထားသဖြင့် တပ်ရင်း (၃) သည် သခွပ်ဝ၊သီလဝါဘက်မှလှည့်၍ဝင်ရ သည်။

ရန်ကုန်မှ ဆက်လက်ချီတက်ရာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ရက်တွင် သာယာဝတီသို့ရောက်ရှိပြီး ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်၏တပ်ပေါင်းစုနှင့်ပူးပေါင်း၍

စစ်ကူပေးနိုင် သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ရက်တွင် တပ်ရင်း(၃)သည် ကြို့ပင်ကောက်သို့ရောက်သွားသည်။ မြို့အလွန် ဝက်ကော်တံတားတွင်

ကရင်တပ်များနှင့်ဗိုလ်မင်းလွင်၊ ဗိုလ်ချင်းတို့ခေါင်းဆောင်သော စစ်ရဲတပ်တို့ တွေ့ဆုံ တိုက်ခိုက်ကြရာ အင်အားမတန်သဖြင့် စစ်ရဲတပ်

နောက်ဆုတ်လာရသည်။

ဗိုလ်စန်းယု (နိုင်ငံတော် သမ္မတကြီးဟောင်း)၊ ဗိုလ်ကျော်(ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း)၊ ဗိုလ်စိန်မြ(ဝန်ကြီး ဟောင်း)၊ ဗိုလ်ထင်ကျော်(ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း)

တို့သည် လူ၁၈ဝသာရှိသော တပ်ခွဲသုံးခွဲဖြင့် ရန်သူကို ခုခံကြ ရသည်။ ပစ်ကူပေးနိုင်မည့်အမြောက်မှာ ၆ပေါင်ဒါ အမြောက်တစ်လက်သာရှိသည်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ရက်မှစ၍ တိုက်ပွဲမှာများစွာပြင်းထန်ခဲ့သည်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ဝရက်တွင်လည်း တစ်နေကုန်ပင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ရက်တွင်မူ ကရင်သောင်းကျန်းသူများပြိုသွားပြီး

အရှေ့ဘက် ပဲခူးရိုးမသို့ဆုတ်ခွာရာ တပ်မတော်က ထက်ကြပ် လိုက်၍တိုက်ခိုက်သည်။ ကရင်လက်ဖတင်နင်ကာနယ် စောမြမောင်၊

မေဂျာစောထွန်းအောင်တို့အပါအဝင် ကရင်စစ်ဗိုလ် စစ်သားအများကို လက်ရဖမ်းဆီးမိ သည်။ လက်နက်ခဲယမ်းမီးကျောက်မျိုးစုံ ထရပ်ကား

ခုနစ်စီးတိုက်ကိုလည်း သိမ်းဆည်းရမိသည်။(၆) ပေါင်ဒါအမြောက်၊ မော်တာ၊ ဘရင်းကယ်ရီယာ စသည့် လက်နက်ကြီးများကိုလည်း

သိမ်းဆည်းရမိသည်။ ပြည်ဘက်မှဆင်းလာသည့် ကရင်သေနတ်ကိုင် တပ်ရင်း (၂) နှင့် ကေအင်န်ဒီအိုများသည် ဝက်ကော် တံတားတိုက်ပွဲတွင်

များစွာအထိနာသွားပြီး ကစဉ့် ကလျားဖြင့် ပြိုကွဲသွားကြသည်။

တပ်ရင်း (၃) သည် ဝက်ကော်တံတားတိုက်ပွဲကို အောင်မြင်စွာဆင်နွှဲတိုက် ခိုက်ပြီးနောက် အင်းစိန်စစ်မျက်နှာသို့ ပြန်လည်၍

အင်အားဖြည့်ရပြန်သည်။ ဗိုလ်စိန်မှန်သည် ဆေးရုံက ဆင်းပြီးနောက် သာယာဝတီစစ်မျက်နှာကို စိတ်မချ သဖြင့် လေတပ်

ဗိုလ်မှူးတော်မီကလစ်(ဗိုလ်မှူးချုပ် ဟောင်း၊ ဒု-ချုပ်(လေ)ဟောင်း) နှင့်အတူ အော့စဖို့ လေယာဉ်ဖြင့် ကင်းထောက်ပျံသန်း၍စစ်ဆေးခဲ့သည်။

တောခိုစစ်ရဲများက လေယာဉ်ကို စက်သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ရာ ဗိုလ်စိန်မှန်ဝမ်းဗိုက်တွင် ဒဏ်ရာ ရသွားသည်။ ဗိုလ်စိန်မှန်သည်

ရန်ကုန်ရောက်မှ ဒဏ်ရာဖြင့်ကျဆုံးသွားရာ ဈာပနအခမ်းအနားကို စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပခဲ့ကြသည်။

တောင်ငူမှ ကာနယ်မင်းမောင် ခေါင်းဆောင်သော ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း (၁) သည်လည်း လက်နက် လူသူအပြည့်ဖြင့် အင်းစိန်စစ်

မျက်နှာတွင် ကူညီရန်ချီ တက်လာသည်။

ပဲခူးအလွန် ဘုရားကြီးတွင် ဒုတိယ ဗိုလ်မှူးကြီးတင်ဦးခေါင်းဆောင်သော ဗမာ့သေနတ် ကိုင် တပ်ရင်း(၆)က တိုက်ခိုက်ရာ ကရင်တပ်များ

ပြိုကွဲသွားသည်။ လာလမ်းအတိုင်းပြန်လည် ဆုတ်ခွာ သွားသည်။ ထို့ကြောင့် အင်းစိန်ကိုသိမ်းထားသော ကေအင်န်ဒီအိုများအား

ကူညီမည့်ပြည်ကြောင်းချီ ကေအင်န်ဒီအိုများနှင့် တောင်ငူကြောင်းချီ ကေအင်န် ဒီအိုများမှာအင်းစိန်သို့ ရောက်မလာနိုင်တော့ပေ။

ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် ရနိုင်သမျှသောတပ်များကို အင်းစိန်စစ်မျက်နှာသို့ပို့သည်။ အင်းစိန်ကို ကေအင်န် ဒီအိုများ ခိုင်ခိုင်မာမာတပ်စွဲ

ထားနိုင်ပါက လွတ်မြောက် သော ဒေသကြေညာနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံခြားပယောဂ ကိုလည်း လွယ်ကူစွာ ဖိတ်ခေါ်နိုင်မည်။ ရန်ကုန်မြို့ တော်နှင့်

အစိုးရအဖွဲ့အတွက်လည်း စိတ်မချရ။ ထို့ ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် ရခိုင်တွင်မူဂျာဟစ်တို့ကို တိုက်ခိုက်နေရသော တပ်ရင်း(၅)ကို

လေယာဉ်ဖြင့်ရွှေ့ ပြောင်းခေါ်ယူရသည်။ တပ်ရင်း(၅)၏တပ်ရင်းမှူးမှာ ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးကင်ပက်နက်ဖြစ်ပြီး ဒုတိယတပ်ရင်း မှူးမှာ

ဗိုလ်မှူးစောမြင့်(တော်လှန်ရေးကောင်စီဝင် ဟောင်း၊ ယခုမဟေသီမဂ္ဂဇင်း) ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်အောင်ဖေ (သူရ အောင်ဖေ)၊ ဗိုလ်လှမော်

(ဗိုလ်မှူးကြီး၊ သံအမတ်)၊ ဗိုလ်ကြီးမောင်လွင် (ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်လွင်) တို့မှာ တပ်ခွဲမှူးများဖြစ်သည်။

အင်းစိန်စစ်မျက်နှာတွင် ဝက်ကော်တံတား တိုက်ပွဲပြန်တပ်ရင်း(၃)၊ မူဂျာဟစ်တိုက်ပွဲပြန် တပ်ရင်း (၅) တို့သာမကဘဲ

ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးဟရန်သီယို (ကျဆုံး)နှင့် ဗိုလ်မှူးဗန်ကူးတို့ခေါင်းဆောင်သည့် ချင်းတပ်ရင်း(၁)၊ ဗိုလ်မှူးစိန်ဝင်း(ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း၊

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)အုပ်ချုပ်သော ဘားမားရဲဂျီမင့် တပ်ရင်း(၄)၊ ဗိုလ်ကြည်သိန်း (ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း) ခေါင်းဆောင်သော တောခို

တပ်ရင်း(၁)မှတပ်ခွဲအချို့၊ ဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကြီး(ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်း) အုပ်ချုပ် သည့် ဘီဘီအက်တပ်များ၊ စစ်ရဲများ၊ ကျောင်းသားတပ် များ၊

ဗိုလ်မှူးကြီးဘလိတ်ဦးစီးသည့်ဘီအေအက်ဖ် (Burma Auxiliary Force) တပ်များစသည်ဖြင့် ရနိုင်သောတပ်များကိုစုစည်း၍ တိုက်ခိုက်

နေကြရခြင်းဖြစ် သည်။ ရေတပ်ကလည်း အော်လီကွန်စက်အမြောက် များကို ကုန်းပေါ်တင်၍ ပစ်ခတ်ပေးပြီး လေတပ် ကလည်း

ဗုံးခွံများထဲတွင် သံတိုသံစနှင့်ယမ်းများ ထည့်ထားသည့် အရေးပေါ်ဗုံးများဖြင့် ကြဲချတိုက်ခိုက် ကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် ပြည်သူ့ရဲဘော်(ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော် ဝါ)များက အင်းစိန်တစ်ဖက်ကမ်းရှိ ရွှေလင်ပန်းရွာ တစ်ဝိုက်တွင်အခြေပြု၍

ကေအင်န်ဒီအိုများကို ပိတ်ဆို့ ထားကြသည်။ သို့ရာတွင် ရဲဘော်ဖြူနှင့်ရဲဘော်ဝါတို့ မကြာခဏပြန်လည်တိုက်ခိုက်နေသဖြင့်

အခြေအနေမှာ ပိုဆိုးနေရသည်။ ဦးစက္ကိံကျောင်း၊ စောဘင်ဆင်ခြံ၊ မင်းဓမ္မကုန်းတို့တွင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်သည်။

တပ်ရင်း (၃)နှင့်တပ်ရင်း(၅)သည် စော်ဘွားကြီးကုန်းနောက်မှ အိမ်နီကြီးတစ်လုံးကို သိမ်းယူနိုင်ရန်တိုက်ခိုက်ရာအကျ အဆုံးများခဲ့ရသည်။

ဗိုလ်လှသောင်းကျဆုံးပြီး ဗိုလ်ကြီး မောင်လွင်ဒဏ်ရာရသွားခဲ့သည်။ အကျအဆုံးများပြား လွန်းသဖြင့် ရဲဘော်များမှာ ရှေ့ဆက်မတက်နိုင်ဘဲ

ဝပ်နေကြတော့သည်။ ဗိုလ်မှူးကြီးထွန်းတင် (သူရ ဦးထွန်းတင်)က ကျည်ဆန်များကြားတွင် ထ၍ လမ်းလျှောက်ပြမှသာ ရှေ့တိုးနိုင်ကြသည်။

အင်းစိန်စစ်မျက်နှာကို ဗိုလ်မှူးကြီးကျော်ဇော (ဗိုလ်မှူးချုပ်ဟောင်းကျော်ဇော၊ တောခို)က ဦးစီးပြီး ဗိုလ်မှူးကြည်မောင်က ဦးစီးအရာရှိအဖြစ်

ဆောင်ရွက် သည်။ အင်းစိန်မှာ ကရင်လက်နက်ကိုင်များ အင်အား တောင့်တင်းသဖြင့် တိုက်ပွဲမှာ များစွာပြင်းထန်ခဲ့ရ သည်။ ကေအင်န်ဒီအို

များသည် အင်းစိန်ထောင်ကြီးကို ဖွင့်၍ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလုပ်ကြံခံရစဉ်က ဂဠုန် ဦးစောအား လက်နက်ထုတ်ပေးသဖြင့် ထောင်ကျနေသူ

ကပ္ပတိန်ဗီဗီယန်(Vivian)ကိုခေါ်ထုတ်လိုက်သည်။

မေဂျာယန် သည် ကေအင်န်ဒီအိုများနှင့်ပူးပေါင်း ၍ အကြံပေးအရာရှိအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ သာသနာပြုပုဂ္ဂိုလ်ဘော်(လ်)ဒွင် သည်လည်း

ကရင်တပ် များနှင့် ပူးပေါင်း၍တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

အင်းစိန်စစ်မျက်နှာတွင် အခြေအနေဆိုးသကဲ့သို့ ရန်ကုန်-မန္တလေးဆက်သွယ်ရေးလမ်း၊ ပြည်-ရန်ကုန် လမ်း၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်စသည်ဖြင့်

တစ်ပြည်လုံးတွင် ရောင်စုံသောင်းကျန်းသူများ ထကြွလျက်ရှိရာ အခြေ အနေမှာ များစွာဆိုးရွားခဲ့ရသည်။

မန္တလေးအခြေအနေ

၁၉၄၉ခုနှစ်ဦးမှစ၍ မြန်မာနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလုံးမှာ တိုက်ပွဲများနှင့်သာ ပြည့်နှက်လျက်ရှိသည်။ ဗမာ့သေနတ် ကိုင်တပ်ရင်း(၁)နှင့် တပ်ရင်း(၃)မှ

တစ်ဝက်ခန့် တော ခိုခဲ့သောကြောင့် ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း(၃)တစ်ဝက် ကျော်၊ သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း(၄)၊ သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း (၅)နှင့်

သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း(၆)တို့သာ ရန်သူ့ကို ခုခံ တိုက်ခိုက်နေကြရသည်။

သို့တိုင်အောင် တပ်ရင်း(၆)မှ အရာရှိတစ်ဦး နှစ်ဦးနှင့်ရဲဘော်အချို့မှာ တောခိုရာတွင် ပါဝင်သွားကြသေးသည်။ ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း(၂)

တွင်လည်း အများစုမှာ ကရင်များနှင့်အခြားတိုင်းရင်းသားများသာဖြစ်သည်။ ချင်းသေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းမှာ (၃)ရင်းရှိသည်။

ကရင်သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းများမှာမူ အစိုးရအားပုန်ကန်နေကြပြီး ခြေလျင်တပ်ရင်း(၄) (ဂေါ်ရခါးတပ်ရင်း)မှာမူ သစ္စာစောင့်သိလျက်ရှိသည်။

ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း(၃)မှ လက်ကျန် စစ်သည်များ၊ ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း(၅)၊ ခြေလျင် တပ်ရင်း(၄)၊(ဘားမားရဲဂျီးမင့်)နှင့်ချင်းတပ်ရင်း

အချို့တို့သည် အင်းစိန်စစ်မျက်နှာ၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် စသည်တို့တွင် ပျံ့နှံ့၍နေသည်။ တပ်ရင်းများသည် တပ်ရင်းတစ်ခုလုံး တိုက်ပွဲဝင်ကြရခြင်း

မဟုတ်ဘဲ တပ်ခွဲများ ကျယ်ပြန့်ဝေးကွာစွာ ဖြန့်ခွဲ၍တိုက်ခိုက်နေ ကြရခြင်းဖြစ်သည်။ တပ်ရင်း(၆)မှ တပ်ခွဲနှစ်ခွဲသည် မိတ္ထီလာနယ်မြေတွင်

ထိန်းသိမ်းထားရာမှ သာစည်သို့ ဆုတ်ပေးထားရသည်။ အမှတ်(၃)ချင်းတပ်ရင်းမှာ ကယားပြည်နယ်တွင် ထကြွသောင်းကျန်းနေသော

သိုင်းဘဟန်၏ပဒေါင်တပ်ဖွဲ့များကို တိုက်ခိုက် နှိမ်နင်းနေရသည်။

မေမြို့အနီးစခန်းကို ကေအင်န်ဒီအိုများက ၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ရက်တွင် သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ တပ်မတော်သည် ချက်ချင်းပင်ပြန်လည်

ထိုးစစ်ဆင်၍ တိုက်ခိုက်သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ရက်တွင် တပ်မတော်သည် အနီးစခန်းကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက် နိုင်ပြီး မေမြို့ကို ဆက်လက်

တိုက်ခိုက်ရာ မြို့ကိုမရ သော်လည်း ဗိုလ်မှူးထွန်းစိန်တို့လူစုမှာမူ ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာကြသည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၁ရက်တွင် ကေအင်န်ဒီအို နှင့်ကရင်စစ်ရဲတပ်များက မန္တလေးမြို့တွင်းသို့ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်ပြီး ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်

ကြသည်။ ထူးခြားမှု မှာ ကေအင်န်ဒီအိုတို့နှင့်အတူ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှင့်ရဲဘော်ဖြူများပါ ပူးတွဲပါဝင်လာကြခြင်းဖြစ်သည်။

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ကေအင်န်ယူနှင့် ကရင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအား နယ်ချဲ့ အလိုတော်ရိ လက်ကိုင်တုတ်၊

ကျဉ်းမြောင်းသော လူမျိုးရေးဝါဒီများနယ်ချဲ့လက်ပါးစေ၊ လက်ယာဝါဒီ များစသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးအစဉ်တစိုက်ရှုတ်ချခဲ့သည်။

သောင်းကျန်းသူများ မန္တလေးသို့ဝင်သည့်ညတွင် ရထားစက်ခေါင်းရုံ အင်ဂျင်စက်ဆီများထားရာ ဂိုဒေါင် ကို မီးကျည်ထိမှန်သဖြင့်

မီးစွဲလောင်သည်။ ပုလိပ်ရုံး ပစ္စည်းသိုလှောင်ရာအဆောက်အအုံမှာလည်း ပစ္စည်း များလုယူပြီးနောက် မီးရှို့ခံရသဖြင့် ပျက်စီးသွားသည်။

ကေအင်န်ဒီအိုများသည် မန္တလေးတစ်မြို့လုံးကို သိမ်းပိုက်ထားသည်ဆိုသော်လည်း ငြိမ်ဝပ်ပိပြားသွား အောင် ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းမရှိပေ။

သောင်းကျန်းသူများ ကို တပ်မတော်၊ စစ်ရဲနှင့် မန္တလေးတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများက ခုခံတိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။ တပ်ပေါင်းစုကို

ဗိုလ်မှူးကျင်(ကျဆုံး)က ခေါင်းဆောင် သည်။ ဗိုလ်ထွန်းစိန်(ဗိုလ်မှူးကြီး၊ ကွယ်လွန်)၊ ဗိုလ် သောင်းကြည် (တော်လှန်ရေးကောင်စီဝင်၊

ကွယ်လွန်)၊ ဗိုလ်လွင် (နောင် ဗိုလ်မှူးကြီး)တို့မှာ တပ်မှူးများဖြစ် သည်။ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများကို ဆရာဘသောင်း (ဗိုလ်မှူးဘသောင်း၊

မောင်သုတ၊ ကွယ်လွန်)က ကွပ်ကဲ သည်။

မန္တလေးမြို့ကြီးသည် တိုက်ပွဲများကြောင့် များစွာ ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ မတ်လ ၁၅ရက်တွင် အရှေ့ပြင်(၅) မှတ် ဌာနအနီးမှ အိမ်ကြီးတစ်လုံးနှင့်

ရထားတွဲတစ်တွဲ မီးလောင်ပျက်စီးသွားပြီး မတ်လ ၁၇ရက်တွင် ကြေး တိုင်ရပ်မှ အိမ်များမီးလောင်ကုန်သည်။ မတ်လ ၂၄ရက် တွင်မူ

ဘုရားကြီး ၄၅တာမှ အိမ်များမီးလောင်ပြီး မတ် လ ၂၆ရက်တွင် မီးရထားစက်ခေါင်းရုံ၊ အရှေ့ဘက် အပ်ချုပ်တန်းမှ အိမ် ၁ဝလုံး မီးလောင်

ပြန်သည်။ မတ် လ ၂၇ရက်တွင်လည်း ဘူတာကြီးအနောက်ဘက်၌ မီး လောင်ပြန်သည်။ မတ်လ ၂၈ရက်တွင်မူ စိန်ပန်းရပ် ငံပြာရည်စုမှ

အိမ် ၁ဝလုံးနှင့် အရှေ့ပြင်အောင်တော်မူ ဘုရားအနီးတွင် မီးလောင်ပြန်သည်။ တစ်မြို့လုံးမှာ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ မီးရှို့မှု၊ မီးလောင်မှု၊ လုယက်

မှုများနှင့် ပြည့်နှက်လျက်ရှိသည်။

မတ်လ ၃ဝရက်တွင် နန်းတော် အနောက်မြောက်ကျုံးထောင့် ထောင်ကြီးအနောက် ဘက်မှ အိမ် ၁ဝလုံးမီးလောင်ပြာကျသွားပြန်သည်။

မတ်လ ၃၁ရက်တွင် တောင်ပြင်မျက်ပါးရပ်ရှိ စစ်ရဲ တပ်ရင်းမှ စစ်တန်းလျားသုံးလုံး မီးလောင်ပြန်သည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ရက်တွင် ကေအင်န်ဒီအိုတို့ နှင့်အတူပါလာသော ကွန်မြူနစ်တပ်နီများနှင့် အလံနီ ကွန်မြူနစ်များ ကျောက်သွေးတန်း

တစ်ဝိုက်တွင် နံနက်စောစောကစ၍ ပစ်ခတ်သောင်းကျန်းကြပြန် သည်။ ထိုနေ့ညတွင် စကြာနွယ်စဉ်ရပ်နှင့် ရွှေပြည်ရပ် တို့ မီးလောင်၍

ပြာကျသွားပြန်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု သည် ထိုကာလများအတွင်း တစ်ပြည်လုံးအနှံ့သို့ ခရီးသွား၍ တိုင်းရင်းသားချင်း စည်းလုံးညီညွတ်ကြရန်

ဟောပြောခဲ့သည်။ မန္တလေးကို ရန်သူသိမ်းထားစဉ် အတွင်း စစ်ကိုင်းသို့သွား၍ ပြည်တွင်းညီညွတ်ရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စများကို ဆောင်ရွက်

နေရသည်။ အစိုးရ အခြေအနေမှာလည်းများစွာယိမ်းယိုင်လျက်ရှိသည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ရက်တွင်မူ တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်များပူးပေါင်း၍ ရန်သူကို ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်ကြရာ မန္တလေးဈေးချိုနှင့်

ကျောက်သွေး တန်းအထိ သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်သည်။ ကေအင်န်ဒီအိုများ သည် နန်းမြို့တွင်းနှင့်အချို့ရပ်ကွက်များမှ နေရာယူ၍ ခုခံ

တိုက်ခိုက်ကြသည်။ ည ၈နာရီခန့်တွင် ဆေးရုံဟောင်း ကြီး အဆောက်အအုံသို့ တပ်မတော်သားများရောက်ရှိ လာရာ ကေအင်န်ဒီအိုများက

နန်းတော်တွင်းမှ စိန် ပြောင်းကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်သည်။ ကေအင်န်ဒီအိုများ၏ စိန်ပြောင်းကြီးကျည်ကြောင့် ကေဘီစတိုး မော်တော် ကားဝင်း

အတွင်းမှ အိမ်တစ်လုံးမီးလောင်သွားသည်။ နောက်တစ်နေ့ ဧပြီလ ၂ရက် နေ့လယ် ၁နာရီခွဲခန့်တွင် နန်းတော်အနောက်တောင်ထောင့်

ကျုံးနှင့် မျက်နှာ ချင်းဆိုင် ဝပ်ရှော့ကို ကေအင်န်ဒီအိုများက မီးကျည် ဖြင့်ပစ်ခတ်၍မီးရှို့သည်။ တစ်မြို့လုံးတွင် တိုက်ပွဲများ အနှံ့အပြား

ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။ ဧပြီလ ၅ရက်တွင် ကေအင်န်ဒီအိုများသည် စိန်ပြောင်းကြီးများပစ်ခတ်၍ အပြင်းအထန်ခုခံသည်။ ဧပြီလ ၆ရက်တွင်မူ

ကေအင်န် ဒီအိုများ နန်းတော်ရှေ့တံခါးမှထွက်၍ မေမြို့ဘက်သို့ ဆုတ်ခွာသွားကြသည်။ ဆုတ်ခွာရာတွင်လမ်း တစ်လျှောက်မှအိမ်များနှင့်

ကေအင်န်ဒီအိုအလောင်း များကို မီးတင်ရှို့၍ ဖျက်ဆီးသွားကြသည်။ ထိုနေ့တွင် ကေအင်န်ဒီအိုတို့၏ ရှို့မီးကြောင့် ရွာသာမှ အိမ် ၆ဝ ကျော်၊

မြောက်ဥယျာဉ်မှ အိမ် ၃ဝကျော်၊ တောင် ဥယျာဉ်မှ အိမ် ၁၅ လုံးစုစုပေါင်း အိမ်ခြေ ၁၁ဝ ကျော် ခန့်မီးလောင်ပျက်စီးရသည်။

ကေအင်န်ဒီအိုများသည် ကွန်မြူနစ်တပ်များနှင့် အတူ ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၁ရက်မှ ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၆ရက်အထိ မန္တလေးမြို့ကြီးအား

သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ သည်ဆိုသော်လည်း လုယက်ခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်းစသည့် အဖျက်လုပ်ငန်းများကိုသာ ဆောင်ရွက်သွားခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံရေး၊

စစ်ရေးအရ ယင်းတို့အတွက် မည်သို့မျှ အမြတ် မရခဲ့ပေ။

မိတ္ထီလာ၊ သာစည်အခြေအနေ

ကေအင်န်ဒီအိုများသည် မန္တလေး၊ မေမြို့၊ တောင်ငူ စသည့်မြို့များနှင့်မိတ္ထီလာမြို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီး သောအခါ သာစည်မြို့ကို အရေးတကြီးသိမ်းပိုက်

တိုက်ခိုက်ရန် ကြိုးစားလာကြသည်။

မေမြို့၊ မန္တလေး၊ မြင်းခြံ စသောမြို့များမှ ကရင်တပ်သားများကို တောင်ငူသို့ မီးရထားဖြင့်ပို့နိုင်ရေးမှာ သာစည်ကိုရမှ ဖြစ်ပေမည်။

ကချင်စစ်ဗိုလ်နော်ဆိုင်းသည် မေမြို့ကို သိမ်းပြီးသောအခါ မိတ္ထီလာသို့ ဆင်းလာသည်။ ထို့နောက် ကေအင်န်ဒီအို အင်အား ၂ဝဝဝခန့်ကို

ဦးဆောင်ကာ သာစည်မြို့တွင်းသို့ သုံးလက်မ စိန်ပြောင်းပစ်ကူဖြင့် ပြင်းထန်စွာတိုက်ခိုက်တော့သည်။ သာစည်တွင် တပ်မတော် တပ်ရင်း (၆) မှ

တပ်ခွဲနှစ်ခွဲ၊ ဂေါ်ရခါးတပ်ခွဲတစ်ခွဲနှင့် အမှတ် (၃) ချင်းတပ်ရင်းမှ တပ်ခွဲနှစ်ခွဲ ဖြစ်သည်။ အမှတ်(၃) ချင်းတပ်ရင်း၏ တပ်ရင်းမှူးဖြစ်သူ

ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး လျင်ချင်ဇန် (ကွယ်လွန်)မှာမူ မိတ္ထီလာရှိ ရန်သူ့လက်ထဲတွင် အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ဖမ်းဆီးခြင်းခံနေရသည်။ မိတ္ထီလာ ကို

ကေအင်န်ဒီအိုတို့ သိမ်းပိုက်စဉ် ချင်းတပ်ရင်း(၃) ၏ဌာနချုပ်အဖွဲ့မှာ ရန်သူဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ရက်တွင် ကေအင်န်ဒီအိုများသည် မိတ္ထီလာကိုသိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြ သည်။ မိတ္ထီလာကိုသိမ်းပြီးသည်နှင့်သာစည်ကို

ဆက်လက်သိမ်းပိုက်ရန် ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြ သည်။ သို့သော် သာစည်သည် အလွယ်နှင့်တိုက်၍မရခဲ့ ပေ။ မတ်လဆန်းတွင်မူ

ကေအင်န်ဒီအိုတို့သည် သာစည်မြို့အား ပြင်းထန်စွာ ထိုးစစ်ဆင်၍တိုက်ခိုက် တော့သည်။ လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန်

ပစ်ခတ်ရာ အချို့စစ်သည်များမှာ ဆွံ့အ၍သွားခဲ့ရ သည်။ ရန်သူသည် သာစည်မြို့ပတ်လည်ကို ထွက်ပေါက် မရှိအောင် ပိတ်ဆို့ဝိုင်းရံပြီးမှ

တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် တပ်မတော်သည် မဆုတ်တမ်းခံစစ်စည်း အဖြစ် အသက်စွန့်၍ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သာစည် တိုက်ပွဲနှင့်

ပတ်သက်၍ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်းတင်မောင် (စာရေး ဆရာမြတ်ထန်)က တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းက ထန်ထန်စာအုပ်စာမျက်နှာ ၁၇၄နှင့်

၁၇၅တွင် အောက်ပါအတိုင်း မှတ်တမ်းတင်ထားသည်ကိုတွေ့ရ၏။

ကျည်ဆန်၊ အဲဒါအတွက်ပဲ စိတ်ပူနေရသည်၊ ကျည်ဆန်ကိုချွေတာကြဟေ့၊ ချွေချွေတာတာပစ်ကြ အဲဒါကိုပဲ ရဲဘော်တွေအား တဖွဖွ

သတိပေးနေရသည်၊ ရန်သူကလည်း

ကျွန်တော်တို့တွင် ကျည်ဆန်ရှားပါးလာ ပြီကို ရိပ်မိကြပါလိမ့်မည်၊ ထို့ကြောင့် တစ်စတစ်စဖြင့် အတင့်ရဲလာကြသည်၊ မနီးမဝေးမှလာ၍

အသံချဲ့စက် ဖြင့် လက်နက်ချရန်ဆွယ်တရားဟောကြသည်၊ အထူး သဖြင့်ဂေါ်ရခါးနှင့်ချင်းရဲဘော်တို့အား ရည်ရွယ်၍ပြော ကြ၊ ဟောကြ၊

ဆွယ်ကြသည်၊ ဗမာတွေကိုတော့ ဆဲ သည်၊ ဗမာစစ်သားတွေကို

သတ်၍ထွက်ခဲ့ကြရန် ဂေါ်ရခါးနှင့်ချင်းရဲဘော်တို့အား သွေးထိုးပေးသည်၊ သို့ရာတွင် ထိုရဲဘော်တွေသည် စိုးစဉ်းမျှမယိမ်းယိုင်ခဲ့ ကြ၊

ကျွန်တော်တို့ ဗမာရဲဘော်တွေအနေဖြင့်လည်း

ထိုရဲဘော်တို့၏ ပြည်ထောင်စုအပေါ်ထားရှိသည့် သစ္စာ စောင့်သိမှုကို စိုးစဉ်းမျှသံသယမရှိခဲ့ကြ၊ ရှိစရာလည်း မလို၊ သူတို့၏သူရသတ္တိနှင့်

ဇွဲကပင် သက်သေခံလျက် ရှိနေပါသည်။

'ထိုဂေါ်ရခါးနှင့် ချင်းရဲဘော်တို့၏စိတ်ဓာတ်နှင့် သစ္စာရှိမှုကို ကျွန်တော်သည် ဘယ်သောအခါမှမေ့မည် မဟုတ်၊ အမြဲသတိရနေမည်ဖြစ်သည်'

သာစည်မြို့တွင်းတွင် အဝိုင်းခံနေရသော ဗမာ၊ ချင်းနှင့် ဂေါ်ရခါးရဲဘော်များသည် အဆမတန် အင်အားကြီးမားသော ရန်သူကေအင်န်ဒီအိုများ

ကို ကြံ့ကြံ့ခံ၍ ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်နေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ မတ်လတစ်လလုံး သာစည်တိုက်ပွဲ မှာ ပြင်းထန်ခဲ့သည်။ သို့သော် သာစည်မှာ ကေအင်န် ဒီအိုများ၏လက်သို့ ကျရောက်သွားခြင်း

မရှိခဲ့ပေ။ ကချင်စစ်ဗိုလ်နော်ဆိုင်းသည် ကေအင်န်ဒီအိုများအား ဦးစီး၍ ဧပြီလဆန်းတွင် သာစည်ကိုစတင်၍ ထိုးစစ် ဆင် တိုက်ခိုက်ပြန်သည်။

သာစည်တွင် နေ့လယ်စာ စားမည်ဟူ၍ကြုံးဝါးခဲ့သည်။ သုံးလက်မစိန်ပြောင်းကို ဖောဖောသီသီပစ်၍ မြို့နားကို ချဉ်းကပ်လာသည်။ သို့သော်

အကျအဆုံးများစွာဖြင့် ဆုတ်ခွာသွားရသည်။

ရန်သူသည် နေ့စဉ်ချေမှုန်းရေးလုပ်ငန်းကြိုးစား သော်လည်း နေ့စဉ်ပင်ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့ကြရ သည်။ သာစည်မြို့တစ်မြိုလုံးမှာလည်း

ကေအင်န်ဒီအို တို့ပစ်ခတ်သော လက်နက်ကြီးများ၏ဒဏ်ကြောင့် မီးလောင်၍ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု အထူးများပြားခဲ့ရသည်။

မိတ္ထီလာမှ ကေအင်န်ဒီအိုများသည် သာစည်မြို့ အား သမားရိုးကျအရုဏ်ဦးတိုက်စစ်ဖြင့် နေ့စဉ်နံနက်တိုင်း တိုက်ခိုက်နေရာမှ အထိအခိုက်

အကျအဆုံး လွန်စွာများပြားလာသောအခါ တိုက်စစ်အဟုန်မှာ လျော့ပါးကျဆင်း၍လာသည်။ သံချပ်ကားတစ်စီး၏ အကာအကွယ်ဖြင့်

သာစည်မြို့အထိ ချဉ်းကပ်လာ သော်လည်း တပ်မတော်က ခြောက်ပေါင်ဒါအမြောက် ဖြင့် ပစ်ခတ်သဖြင့် ကေအင်န်ဒီအိုများ သံချပ်ကားကို စွန့်ခွာ၍

ဆုတ်ပြေးရသည်။ သံချပ်ကားကို တပ်မတော် နှင့်ကေအင်န်ဒီအိုတို့ အပြိုင်အဆိုင်တိုက်ခိုက်၍ ဘက်ဆွဲကြရာ တပ်မတော်က

သိမ်းဆည်းရမိသွား သည်။ ကေအင်န်ဒီအိုများသည် တိုက်စစ်အရှိန်ကိုလျှော့ လိုက်ပြီး သာစည်မြို့ကို ပိတ်ဆို့ထားတော့သည်။

တပ်မတော်သားများကလည်း ဇွဲကောင်းကောင်းဖြင့် ခုခံသည်။ လေတပ်က ကျည်ဆန်နှင့်ရိက္ခာအနည်းငယ် ခန့်ကိုသာ ချပေးနိုင်သည်။

သာစည်တိုက်ပွဲအတွင်းတွင်တပ်မတော်ကို ရဲဘော် ဖြူ အချို့က ကူညီခဲ့သော်လည်း ကွန်မြူနစ်များမှာမူ တပ်မတော်ပိုင်ဆက်သွယ်ရေးစက်နှင့်

လက်နက်ခဲယမ်း များကို လုယက်ယူငင်ရန်သာ ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။

ကေအင်န်ဒီအိုများသည် မေမြို့၊ မန္တလေးဘက်မှ ကရင်တပ်များနှင့် လက်နက်ခဲယမ်းများကို တောင်ငူ စစ်မျက်နှာသို့ အရေးတကြီးပေးပို့ရန်

စီစဉ်ထားရာ မီးရထားလမ်းကို အသုံးပြုနိုင်ခွင့် ရရှိရေးသည် များစွာ အရေးကြီးနေခဲ့ရသည်။ ရန်ကုန်-မန္တလေးကားလမ်းနှင့် မီးရထားလမ်း

တစ်လျှောက် တွင်သောင်းကျန်းသူများ သည် မြို့ရွာအတော်များများကို သိမ်းပိုက်နိုင်ပြီဖြစ် သည်။ မန္တလေးမြို့ကို ကေအင်န်ဒီအိုများနှင့်ဗမာပြည်

ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ တပ်နီတို့က ပူးတွဲသိမ်းပိုက်ထားပြီး မိတ္ထီလာကို ကေအင်န်ဒီအိုများက သိမ်းပိုက်ထားသည်။

တပ်ကုန်း၊ ရမည်းသင်း၊ ပျော်ဘွယ်မြို့များမှာလည်း ကေအင်န်ဒီအိုတို့လက်သို့ ကျရောက်နေသည်။ ပျဉ်းမနားနှင့်မြင်းခြံကို ကွန်မြူနစ်

တပ်နီများက သိမ်းပိုက်ထားပြီး တောင်ငူ၊ ဖြူး၊ ညောင်လေးပင်၊ ပြွန်တန်ဆာ၊ ဒိုက်ဦး စသောမြို့များကိုလည်း ကေအင်န် ဒီအိုများက

သိမ်းပိုက်ထားနိုင်သည်။ တပ်မတော်သည် သာစည်မြို့ကို ရွပ်ရွပ်ချွံချွံခုခံ ကာကွယ်လျက်ရှိရာ ရန်သူများ၏လက်ထဲသို့ရောက်ရှိ

နေသော ရန်ကုန်-မန္တလေးမီးရထားလမ်းကြီးကို ဖြတ် တောက်ထားသကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်။ ထို့ကြောင့် ကေ အင်န်ဒီအိုတို့သည်

နှစ်လနီးပါးကြာမြင့်သည်အထိ ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့၍ မီးကုန်ယမ်းကုန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။

တပ်မတော်သားများက သာစည်ကိုခုခံကာကွယ်နေစဉ် လွိုင်ကော်ဘက်တွင် ပဒေါင်အရေးအခင်းကို နှိမ်နင်း နေရသော ချင်းတပ်ရင်း(၃)မှ

တပ်ခွဲတစ်ခွဲ တောင်ကြီး လမ်းအတိုင်း သာစည်ဘက်သို့ စစ်ကူအဖြစ်ဆင်းလာ သည်။ ယင်းတပ်ခွဲနှင့်အတူ ဟဲဟိုးမှအရန်စစ်ရဲတပ်ဖွဲ့ နှင့်

တောင်ကြီးမှ ရှမ်းလူငယ်တပ်ဖွဲ့တို့လည်းလိုက်ပါ လာကြသည်။ စစ်ကူတပ်ပေါင်းစုသည် ယင်းမာပင်ဘက်မှ ဖောက်ထွင်း၍ တိုက်ခိုက်ရာ

သာစည်မြို့ကို ကာကွယ်နေသော တပ်ပေါင်းစုနှင့် ဆက်စပ်မိသွား သည်။

ရန်သူလည်း အကျအဆုံးများစွာဖြင့် သာစည်မြို့ ကိုသာမက မိတ္ထီလာမြို့ကိုပါ လက်လွှတ်ဆုတ်ခွာသွားရ တော့သည်။

သာစည်ကို တပ်ရင်း(၆)နှင့် အရန်စစ်ရဲများက ထိန်းသိမ်းပြီး ချင်းတပ်ရင်း(၃)က မိတ္ထီလာကိုဝင်ရောက် သိမ်းပိုက်ရာ ကွန်မြူနစ်များကလည်း

အလုအယက်ဝင် ရောက်ပြီး တပ်စွဲသိမ်းပိုက်ကြသည်။ ထို့နောက် ကွန်မြူ နစ်တပ်များသည် နယ်ဘက်အရာရှိများကို ဖမ်းဆီးပြီး တပ်မတော်

ကိုလည်း ဝိုင်းရံကြသည်။ တပ်မတော်က ကွန်မြူနစ်တပ်မှူးဗိုလ်လှဖေနှင့်ဆွေးနွေးသောအခါ ကွန်မြူနစ်တပ်များသည် ဖမ်းထားသူများကို

လွှတ်မပေး ဘဲ မိတ္ထီလာမှဆုတ်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။

ရခိုင်တိုင်းအခြေအနေ

ရခိုင်တိုင်းရှိ နိုင်ငံရေးအင်အားစုများမှာ စစ်ကြီး ပြီးဆုံးခါစကပင် သဘောထားကွဲလွဲခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးနှင့် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအစဉ်

အလာရှိခဲ့သော နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များမှာ နိုင်ငံ ရေးအယူအဆကွဲလွဲမှုကြောင့် ရန်သူများပမာဖြစ်လာ ကြသည်။ ဦးပညာသီဟ၊ ဦးညိုထွန်းနှင့်

ဦးကြာလှအောင် စသော ခေါင်းဆောင်များမှာ ဖဆပလနှင့်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဦးစိန္တာနှင့်ဗုံပေါက်သာကျော်တို့မှာ မူ ၁၉၄၆ခုနှစ်မှစ၍

ဖဆပလနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မှုမရှိဘဲ သီးခြားခွဲထွက်ခဲ့ကြသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ကျန်လက်နက်ပစ္စည်းများဖြင့် တပ်ဆင်ဖွဲ့စည်းထား သည့်

ရခိုင်ပြောက်ကျားအဖွဲ့များမှာလည်း များစွာ ကွဲပြားလျက်ရှိသည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့အတွင်းတွင် လည်း သဘောထားကွဲလွဲလျက်ရှိပြီး ရခိုင်တိုင်း

မြောက်ပိုင်းတွင်လည်း အမ်ဒူကာစင် ခေါင်းဆောင် သည့် မူဂျာဟစ်များက လှုပ်ရှားထကြွနေကြသည်။

ဖဆပလအဖွဲ့မှ ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ထုတ်ပစ်လိုက် ခြင်းဂယက်သည် ရခိုင်ဒေသသို့လည်းရိုက်ခတ်ခဲ့သည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့အတွင်းမှ ကွန်မြူနစ်များက

တပ်နီ အဖြစ်ခွဲထွက်ခဲ့ရာ ရခိုင်တွင်လည်း တပ်နီများပေါ်လာ သည်။ သံတွဲခရိုင်ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင် ဦးသိန်းညွန့်နှင့်ဦးစောရွှေတို့က

သံတွဲမြို့လေးမျက်နှာတပ်ကုန်းတွင် ပြည်သူ့ရဲဘော်အစည်းအဝေးကျင်းပ သည်။ ဦးချစ်သိန်းက ပြည်သူ့ရဲဘော်သည် ဗမာပြည် တွင် အကျင့်စာရိတ္တပျက်ပြား

ကာ သစ္စာဖောက်နေ သဖြင့်ပြည်သူ့ရဲဘော်အနေနှင့် ဆက်လက်လှုပ်ရှား ခြင်းမပြုဘဲ တပ်နီအဖြစ်ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းရန် အဆိုပြု သည်။ အစည်းအဝေးက

အဆိုကိုလက်ခံပြီး သံတွဲခရိုင် ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ကို တပ်နီအဖြစ်ပြောင်းလဲလိုက် သည်။ ထို့နောက် တပ်နီတံဆိပ်များကို တပ်ဆင်ကြ သည်။

ဦးစောရွှေက တပ်နီဖွဲ့စည်းမှုကိုလက်မခံဘဲ လက်ပံစုဆရာတော်ထံလျှောက်ထား၍ ဆရာတော်ရှေ့ မှောက်တွင် ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ကိုထပ်မံဖွဲ့စည်းပြန် သည်။

အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ဦးဖေသိန်းကိုခန့်ထား သည်။ ၁၉၄၇ခုနှစ်မှာပင် ရခိုင်တပ်နီသည် မတရား အသင်း ကြေညာခံရသည်။ ထို့ကြောင့် ဦးချစ်သိန်း၊ ဦးဘတင်၊

ဦးထွန်းနှစ်၊ ဦးစံထွန်း၊ ဦးစံဝင်း၊ ဦးကျော်လှ တို့ခေါင်းဆောင်၍ တောခိုကြသည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူ နစ်ပါတီသည် ရခိုင်တပ်နီ၏ပုန်ကန်မှုကို ပျဉ်းမနားမှ

ဗိုလ်တာရာ၏ထကြွမှုကဲ့သို့ပင် တော်လှန်ရေးစတင်ရာ အခြေခံနယ်မြေဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သခင်စိုး၏ အလံနီပါတီကလည်းထောက်ခံပြီး

အပြိုင်အဆိုင်စည်းရုံး ခဲ့သည်။

၁၉၄၇ခုနှစ်တွင် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းတွင် မူဂျာဟစ် များ ဆူပူသောင်းကျန်းလျက်ရှိပြီး ရခိုင်တောင်ပိုင်း၌ ရခိုင်တပ်နီနှင့် ဗုံပေါက်သာကျော်၏တရားမဝင်သော

ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့များက ဆူပူသောင်းကျန်းလျက်ရှိ ကြသဖြင့် အမှတ်(၁)ချင်းသေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းကို စေ လွှတ်နှိမ်နင်းစေရသည်။ ၁၉၄၇ခုနှစ်ကုန်ပိုင်းတွင်

ဗမာ့ တပ်မတော်တပ်ရင်း(၅)သည် အမှတ်(၁)ချင်းသေနတ် ကိုင်တပ်ရင်းနှင့် တာဝန်လွှဲပြောင်းပြီး ရခိုင်တပ်နီနှင့် ပြောက်ကျားများကိုတိုက်သည်။ တပ်နီနှင့်

ပြောက်ကျား များငြိမ်သက်သွားသောအခါ တပ်ရင်း(၅)သည် မူဂျာဟစ်များကို တိုက်ခိုက်နှိမ်နင်းရပြန်သည်။

ရခိုင်တောတွင်းအင်အားစုများအတွင်း အလံနီ ပါတီ၏ဩဇာသက်ရောက်မှုကြီးမားကျယ်ပြန့်လာရာ ရခိုင်အလံနီပါတီ၏ ဗမာအမျိုးသားခေါင်းဆောင်မှာ

ဗိုလ်မင်းလွင်ဖြစ်ပြီး ရခိုင်ခေါင်းဆောင်မှာ ဗုံပေါက် သာကျော်ဖြစ်လာသည်။ ဦးစိန္တာမှာမူ အဖမ်းခံခဲ့ရသည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိချိန်တွင် ဖဆပလအစိုးရအဖွဲ့ဝင်

ဆိုရှယ်လစ်များ၏ဦးစီးပဲ့ကိုင်မှုဖြင့် ရခိုင်တိုင်းဆိုရှယ် လစ်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းရာ ဥက္ကဋ္ဌ မှာ ဦးအောင်သာဦး ဖြစ်ပြီး အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ဦးဘစံက ဆောင်ရွက်

သည်။၁၉၄၉ခုနှစ် ဦးစိန္တာပြန်လည်လွတ်မြောက်လာပြီး တပ်နီကို မလိုလားသဖြင့် ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ (P.L.P)ဟူ၍ သီးခြားဖွဲ့စည်းပြန်သည်။

ပီအယ်လ်ပီတွင် ဗုံပေါက်သာကျော်က အတွင်းရေးမှူးအဖြစ်ဆောင်ရွက် သည်။ ဦးဘိုးဦး၊ ဦးနီထွန်းအောင်၊ ဦးကျော်ဇံရှီ (အလံနီ)၊ ဦးရွှေကျော်ဦးတို့က

ဆောင်ရွက်မှုပေးကြ သည်။

ဗုံပေါက်သာကျော်သည် လူငယ်အစည်းအရုံးကို လည်း သီးခြားဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ရခိုင်တိုင်းတွင် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် လက်ကျန်စစ်လက်နက်ပစ္စည်းမြောက်မြားစွာ

ရှိနေလေရာ ပြည်သူ့ရဲဘော်၊ တပ်နီ၊ ပြောက်ကျား၊ မူဂျာဟစ် စသည်ဖြင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများမှာ သူတစ်လူငါတစ်မင်းနှင့်ကြီးစိုးနေခဲ့ကြသည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်တွင် ပြည်ထောင်စုစစ်ရဲတပ်ရင်း အမှတ်(၂ဝ)မှ တပ်ရင်းမှူးဗိုလ်မှူးစံသာကျော်၊ ဗိုလ်မှူး မောင်ကလေး၊ ဗိုလ်ယက်သဲ၊ ဗိုလ်ကောင်းစံလှစသည့်

ခေါင်းဆောင်များသည် ပြည်သူ့ရဲဘော်မှ ဦးသာထွန်း၊ ဦးဘဖေ၊ ဦးခင်ပုတို့နှင့်ပူးပေါင်းကာ နိုင်ငံတော်အစိုးရ အား တော်လှန်ပုန်ကန်ကြသည်။ စစ်တွေနှင့်

မောင်တောမှအပ ကျန်မြို့ငယ်များကို သိမ်းပိုက်ကြ သည်။ ရခိုင်ပြည်သူ့ရဲဘော်များကို ထိုအချိန်က ဗိုလ် ကြာလှအောင်၊ ဗိုလ်စံသာကျော်၊ ဦးသာထွန်းနှင့်

ဦးမောင်သိန်းတို့က ခေါင်းဆောင်မှုပေးခဲ့ကြသည်။

အမှတ် (၅)ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းသည် ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် အင်းစိန်တိုက်ပွဲစတင်လာသော ကြောင့် မူဂျာဟစ်များကို တိုက်ခိုက်နေရာမှ

ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းသွားရသည်။ ထို့ကြောင့် မူဂျာဟစ်များ ပြန်လည် ခေါင်းထောင်လာကြပြန်သည်။

မူဂျာဟစ်များကို တိုက်ခိုက်ရန် စစ်ဝန်ထမ်းတပ် ဖြင့် လွှဲအပ်ထားရာ စစ်ဝန်ထမ်းတပ်မှာ စည်းကမ်း မဲ့သဖြင့် မူဂျာဟစ်များ ပိုမိုဆူပူလာကြသည်။ စစ်တွေ

ခရိုင်မြောက်ပိုင်းကုလားတန်မြစ်အနောက်ဘက်ခြမ်း ဒေသကို အရှေ့ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ(ယခု ဘဂင်္လားဒေ့ရှ်) သို့ သိမ်းသွင်းပေးရမည်ဟုလည်း

ကြွေးကြော်လာကြ သည်။ မူဂျာဟစ်များကို အမှတ်(၂)အရေးပေါ်ချင်းတပ် ရင်း (နောင်တွင် ချင်းသေနတ်ကိုင်တပ်ရင်း ၂) ဖြင့် နှိမ်နင်းတိုက်ခိုက်နေရသည်။

ရခိုင်မြောက်ပိုင်းတွင် မူဂျာဟစ်များအင်အားကြီး လာနေစဉ်မှာပင် ဦးစံအောင်၊ ဦးသန်းမောင်နှင့် စစ်ရဲ (၂ဝ)မှ ဗိုလ်တင်မြင့်၊ ဗိုလ်ကျော်ဇောဆိုသူတို့ပူးပေါင်း ၍

သံတွဲမြို့ကိုသိမ်းပိုက်ကြသည်။ ထို့နောက်ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီကိုယ်စားလှယ်များကို ဖိတ်ကြား၍ ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီတပ်ပေါင်းစုဖွဲ့စည်းသည်။

ကျောက် ဖြူမြို့ကိုလည်း ပြည်သူ့ရဲဘော်များက သိမ်းပိုက်လိုက် သည်။ ထို့နောက် ဦးဘဟန်၊ ဦးဘလုံ၊ သံတွဲခရိုင် လွှတ် တော်အမတ်ဦးအောင်မြ၊ ဦးဘတင်

တို့က ပြည်သူ့ရဲဘော် များနှင့်ပူးပေါင်းကာ ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီတပ်ပေါင်းစု ဖွဲ့စည်းပြန်သည်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ(ရခိုင်ပြည်) ၏ ခေါင်းဆောင်များမှာ

ဦးကျော်မြနှင့် ဦးမောင်တူတို့ ဖြစ်သည်။

ထိုကဲ့သို့အခြေအနေရှုပ်ထွေးနေစဉ်မှာပင် ဗုံပေါက်သာကျော်၏ ရခိုင်လူငယ်အစည်းအရုံးမှာလည်း တစ်ဖွဲ့လုံးတောခိုသွားပြန်သည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခုလုံး ဆူပူ သောင်းကျန်းမှုများနှင့် ပြည့်နှက်လျက်ရှိရာ ရခိုင်တိုင်း တွင်လည်း စစ်တွေနှင့်မောင်တောမြို့များမှအပ

ကျန် မြို့ရွာများသည် မူဂျာဟစ်၊ တောခိုစစ်ရဲ(၂ဝ)၊ ပြည်သူ့ ရဲဘော်၊ တပ်နီ၊ ပြောက်ကျားစသောရောင်စုံသောင်း ကျန်းသူများ၏လက်သို့ကျရောက်ခဲ့သည်။

ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ တောခိုစစ်ရဲ(၂ဝ)နှင့်ပြည်သူ့ရဲဘော်တို့ သည် မြို့ရွာများကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် အချင်းချင်း ပူးပေါင်း၍

ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီတပ်ပေါင်းစုဖွဲ့စည်းကြ သည်။ မြို့ပြအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များလည်း ထူထောင်၍ အုပ်ချုပ်ကြသည်။

သံတွဲခရိုင်တပ်ပေါင်းစုဥက္ကဋ္ဌမှာ ဦးစံအောင်ဖြစ် ပြီး အတွင်းရေးမှူးမှာ သန်းညွန့်(ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ် ပါတီ)တို့ဖြစ်သည်။ သန်းမောင်၊ စံရွှေ၊ အောင်မြ၊ ဘတင်

တို့က အမှုဆောင်အဖြစ်ပါဝင်ကြသည်။ ကျောက်ဖြူ ခရိုင်တပ်ပေါင်းစုတွင် သာထွန်း၊ ဘခင်၊ ခင်မောင်ပု တို့က ခေါင်းဆောင်သည်။ စစ်တွေခရိုင်တပ်ပေါင်းစု

ကို မူ ဗိုလ်ကြာလှအောင်နှင့် တောခိုစစ်ရဲ ဗိုလ်မှူး မောင်ကလေး၊ ဗိုလ်စံသာကျော်တို့က ခေါင်းဆောင်ကြ သည်။ သို့သော် ယင်းတပ်ပေါင်းစုများမှာ ကြာရှည်

စည်းလုံး ညီညွတ်ခြင်းမရှိကြပေ။ မကြာမီပင် ပြည်သူ့ ရဲဘော်နှင့်ကွန်မြူနစ်တို့ ကွဲပြီးပြန်လည်တိုက်ခိုက် ကြပြန်သည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ တစ်နှစ်လုံးတွင် ရခိုင်တိုင်းတစ်ခုလုံး နီးပါးသည် မူဂျာဟစ်နှင့် ရောင်စုံသောင်းကျန်းသူများ ၏ လက်အောက်သို့ကျရောက်ခဲ့ရသည်။

စစ်ဝန်ထမ်း နှင့်ပြည်သူ့ရဲဘော်(အဝါ)တို့သည် တပ်မတော်နှင့်တွဲ၍ စစ်တွေ၊ မောင်တောမြို့တို့ကိုသာ ထိန်းသိမ်းထားနိုင် ခဲ့သည်။ တပ်မတော်သည်

၁၉၅ဝပြည့်နှစ်ရောက်မှ ရခိုင်တိုင်းတွင် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ

အမ်းမြို့နှင့် ဂွမြို့မှအပ မြို့ရွာအားလုံးကိုပြန်လည် သိမ်းပိုက် နိုင်ခဲ့သည်။ အမ်းမြို့နှင့်ဂွမြို့မှာမူ ပြည်သူ့ရဲဘော်နှင့် ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့၏

လက်အောက်တွင် ၁၉၅၈ခုနှစ် အထိကျရောက်နေရလေသည်။

သထုံခရိုင်အခြေအနေ

သထုံခရိုင်ကို ကေအင်န်ဒီအိုစစ်မင်းကြီး စောအုံးဖေက အုပ်ချုပ်ပြီး ဘားအံနှင့်လှိုင်းဘွဲ့ကို စစ် မင်းကြီး တာကပေါ က အုပ်ချုပ်သည်။ တပ်မတော်သည်

သထုံခရိုင်အတွင်းရှိ ကေအင်န်ဒီအိုများအား အပြင်း အထန် စစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ရာ ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၁ရက်တွင် သထုံမြို့ကိုပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရရှိသည်။

ကေအင်န်ဒီအိုများသည် ဘီးလင်းဘက်ကို ဆုတ်ခွာကြ သည်။ ဘီးလင်းကို တပ်မတော်က ဆက်လက်သိမ်းပိုက် သောအခါ ဖာပွန်ဘက်ကိုဆုတ်ခွာ

ကြပြန်သည်။

တပ်မတော်သည် ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၃ဝ ရက်တွင် စစ်တောင်းအထိပြန်လည်သိမ်းပိုက်ပြီး သထုံခရိုင်(စစ်တောင်းမြစ်နှင့် သံလွင်မြစ်အကြား

ကမ်းရိုးတန်းဒေသ) ကို သောင်းကျန်းသူ ကေအင်န် ဒီအိုများ၏လက်မှ ကယ်တင်ခဲ့ရသည်။

တပ်မတော်ထိုးစစ်များကြောင့် သထုံခရိုင်အတွင်း မှ ကေအင်န်ဒီအိုများ အရေးနိမ့်သွားရသောအခါ ငယ်သားအချို့က ကေအင်န်ဒီအိုစစ်မင်းကြီးစောအုံးဖေကို

အနားယူစေပြီး ဗိုလ်စိုးကို စစ်မင်းကြီးခန့်လိုက်ကြ သည်။ သို့သော်စောအုံးဖေအား ပစ်ပယ်ရန်မဖြစ်နိုင်သေးသဖြင့် မေဂျာဂျင်နရယ်ရာထူးဖြင့် ဂျင်နရယ်

မင်းမောင်၏ လက်ထောက်အဖြစ်ရာထူးတိုးပေးကြ ပြန်သည်။ လင်းထင်(ခေါ်)ငန်းနက်သည် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၃၁ရက်မှစ၍ သထုံနှင့်စစ်တောင်းကြား

ရှိ ကေအင်န်ဒီအိုတပ်များကို အုပ်ချုပ်ရာမှ နောင်သော အခါ ကေအင်န်ဒီအို တပ်မဟာ(၅)တပ်မင်းကြီးအဖြစ် နာမည်ကြီးလာသည်။ ဂျင်နရယ်မင်းမောင်သည်

ဗြိတိသျှစစ်တပ်တွင် ဗိုလ်မှူးရာထူးအထိ ရာထူးရရှိခဲ့ပြီး တောခိုကရင်တပ်ရင်း(၁)၏တပ်ရင်းမှူးဖြစ်သည်။ ကော်သူလေးစစ်တပ် ဗိုလ်ချုပ်(ဂျင်နရယ်)အဖြစ်

ကေအင်န်ယူများက ခန့်အပ်ထားကြသည်။

အစိုးရအပြောင်းအလဲဖြစ်ခြင်း

တစ်နိုင်ငံလုံးရောင်စုံသောင်းကျန်းသူများ ဆူပူ အုံကြွနေသဖြင့် တပ်မတော်သည် ရနိုင်သမျှအင်အား ကို စုစည်း၍တိုက်ခိုက်နေချိန်တွင် အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း ၌

မငြိမ်မသက်ဖြစ်လာသည်။ ကေအင်န်ဒီအိုများ၊ မန္တလေးမြို့ကို သိမ်းပိုက်ထားစဉ် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် စစ်ကိုင်းသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ ဦးနု စစ်ကိုင်းမှပြန်

လာသောအခါ အစိုးရအဖွဲ့တွင် နုတ်ထွက်စာများက စောင့်နေတော့၏။ ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ဧပြီလ ၁ရက်တွင် ဖဆပလအစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီဝင်

ဝန်ကြီးများနှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်(အဝါ)များ နုတ်ထွက် သွားကြတော့သည်။ဦးနုသည် ကြားဖြတ်အစိုးရကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းရာတွင် မည်သည့်နိုင်ငံရေးပါတီ

တွင်မျှ ပါဝင်ခြင်းမရှိသော တစ်သီးပုဂ္ဂလများဖြင့် ဖွဲ့စည်း ခဲ့သည်။

စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည်လည်း အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာသည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်တွင် ဇန်နဝါရီလမှစ၍ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်၊ ဧပြီလများမှာ ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုအရှိန် အဟုန်အမြင့်မားဆုံးကာလဖြစ်ရာ အစိုးရအဖွဲ့သည်

နိုင်ငံကိုထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ တပ်မတော်သည် သစ္စာရှိသောစစ်ရဲများ၊ ကာကွယ်ရေးများ၊ စစ်ဝန်ထမ်း များနှင့်ပူးပေါင်း၍ ရန်သူများကိုတိုက်ခိုက်ခဲ့

ရသည် သာမက အစိုးရအဖွဲ့ပြုတ်မကျသွားစေရန်ပင် ကျားကန်ပေးခဲ့ရသည်။ အစိုးရသည် အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပြီး နောက်တွင် စစ်ဝန်ထမ်းနှင့်လဲပြီး

တပ်များကို အနယ်နယ်အရပ်ရပ်၌စတင်ဖွဲ့စည်း၍လာသည်။

တပ်မတော်သည်မြို့ကြီးများကို တစ်မြို့ပြီးတစ်မြို့ ပြန်လည်သိမ်းပိုက်လျက်ရှိရာ သောင်းကျန်းသူများ၏ အခြေအနေမှာ တဖြည်းဖြည်းအရှိန်လျော့ကျ၍လာ

လေသည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၄ရက်တွင် အင်းစိန် ကေအင်န်ယူခေါင်းဆောင်စောဘဦးကြီးနှင့်အစိုးရကိုယ်စား လှယ်များစေ့စပ်ဆွေးနွေးပွဲကျင်းပသည်။ သို့သော်

အောင်မြင်မှုမရရှိပေ။

တပ်မတော်သည် မေလ ၂၂ ရက်တွင် အင်းစိန်ကိုပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ပြီး မေလ ၂၃ရက်တွင်ပုသိမ်၊ ငပုတောကိုပြန်သိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ ကေအင်န်ဒီအိုများ

သည် ထိုအချိန်မှစ၍ သောင်းကျန်းမှု အရှိန်အဟုန်စတင်လျော့ပါးလာသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ သို့သော်ကွန်မြူနစ်များသည် ပျဉ်းမနားကို အခြေခံ၍

ထကြွသောင်းကျန်းနေဆဲပင်ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်နှင့် ရဲဘော်ဖြူတို့သည် ကေအင်န်ဒီအိုတို့ လက်လွတ်သွား သော ပြည်မြို့နှင့်အခြားမြို့ကြီးများကိုပူးတွဲ၍

သိမ်းပိုက်ထားကြသည်။ တောင်ငူနှင့်မန္တလေးတွင် ကွန်မြူနစ်များသည် ကေအင်န်ဒီအိုနှင့်ပူးတွဲ၍ ချီတက်ကြသည်။ အခြားခရိုင်မြို့ကြီးများတွင်လည်း

ဖဆပလအစိုးရကိုဖြုတ်ချရေးအတွက် ပူးတွဲကြေညာ ချက်များထုတ်ပြန်သည်။ သို့သော် ကေအင်န်ဒီအိုနှင့် ကွန်မြူနစ်တို့သည် လုံးလုံးလျားလျားပူးပေါင်းသွား

နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ကြပေ။ ကွန်မြူနစ်များက ကေအင်န်ယူ ကို နယ်ချဲ့သမား၏ လက်ကိုင်တုတ်အဖြစ်ယူဆထားပြီး ကေအင်န်ယူများက

ကွန်မြူနစ်များကို ဘာသာမဲ့များ အဖြစ် ယူဆထားကြလေသည်။

တပ်မတော်သည် အင်အားနည်းပါးသော်လည်း ရောင်စုံသောင်းကျန်းသူများအား ရွပ်ရွပ်ချွံချွံခုခံတိုက် ခိုက်၍ ရန်သူတို့သိမ်းပိုက်ထားသောမြို့များကို တစ်မြို့

ပြီး တစ်မြို့ပြန်လည်သိမ်းပိုက်လျက်ရှိသည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၄ရက်တွင် တောင်ငူ၌ စောဘဦးကြီး ခေါင်းဆောင်ပြီး ကရင်တော်လှန်ရေးအစိုးရကို

ဖွဲ့စည်း သည်။

စောဘဦးကြီးနှင့် စကောမောလေတို့သည် တောင်ငူဗဟို ဌာနချုပ်တွင် ကွပ်ကဲလျက်ရှိပြီး စောဟန် တာသာမွှေး၊ စောစံကေတို့သည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင်

သီးခြားလုပ်ကိုင်ခွင့်များရရှိလျက်ရှိသည်။ သို့သော် ၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ရက်တွင်ကား ကေအင်န် ဒီအိုတို့၏ အကြီးမားဆုံးခံတပ်အဖြစ် နာမည်ကြီး

နေသော စာဗူးတောင်းရွာကြီးကို တပ်မတော်က ထိုးစစ် ဆင်၍ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ခုနှစ်ကုန်တွင်ကား ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှု အဆိုးရွားဆုံး

ကာလကို လွန်မြောက်သွားပြီဖြစ်သဖြင့် အစိုးရသည် ရန်ကုန် အစိုးရမှ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံအစိုးရအဖြစ် ပြန်လည်၍ သိက္ခာတက်လာရလေသည်။

^[၅၀]

ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုအရှိန်အဟုန်လျော့ပါးလာခြင်း

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ တောခိုတပ်နှင့် ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်တို့၏ တပ်ပေါင်းစု

ကေအင်န်ဒီအိုများက ၁၉၄၈နှင့် ၁၉၄၉ခုနှစ် ဆန်းမှစ၍ မြို့ကြီးများကို တစ်မြို့ပြီးတစ်မြို့သိမ်းပိုက် နေကြချိန်တွင် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည်

၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄ရက်တွင် ပြည်မြို့၌ တပ်ပေါင်းစု တစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းလေသည်။ ယင်းတပ်ပေါင်းစုတွင် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊

ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်နှင့် တောခိုတပ်တို့ပါဝင်ပြီး ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီတပ်ပေါင်းစု ဟု ခေါ်တွင်ခဲ့ကြသည်။ သခင်သန်းထွန်းက ပြည်သူ့

ဒီမိုကရေစီတပ်ပေါင်းစု၏ အခြေခံသဘောကို ကြေညာ ရာတွင် တပ်ပေါင်းစုသည် ဖဆပလကဲ့သို့သော အဖွဲ့မျိုး မဟုတ်ကြောင်း၊ အလုပ်သမား၊

လယ်သမားလူတန်းစား တို့၏ မဟာမိတ်အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး လူထု၏ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့၊ တစ်ခုတည်းသော လုပ်ငန်းစဉ်၊ တစ်ခုတည်းသော စည်းမျဉ်းကို

လက်ခံသောအဖွဲ့ဖြစ်ကြောင်း၊ မြေယာ တော်လှန်ရေးကို လက်ခံ၍ အလုပ်သမား၊ လယ်သမား လူတန်းစားတို့ အာဏာရရေး(တစ်နည်းအားဖြင့်

ပစ္စည်းမဲ့လူတန်းစား အာဏာရှင်စနစ်)ကို လက်ခံသော အဖွဲ့ဖြစ်ကြောင်း၊ တပ်ပေါင်းစုသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ မဟုတ်စေကာမူ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏

ရှေ့ဆောင်မှုကို လက်ခံပြီး ကွန်မြူနစ်ပါတီကို မဆန့်ကျင်ဘဲ လိုလား သည့်အဖွဲ့ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းပြောဆိုခဲ့သည်။

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် တောင်ငူ၊ ပြည်၊ ထန်းတပင်နှင့်ဖြူးတို့တွင် ကေအင်န်ဒီအိုများနှင့် ပူးတွဲ လှုပ်ရှားခဲ့သော်လည်း တပ်ပေါင်းစုဖွဲ့စည်း

ရာတွင် ကေအင်န်ဒီအိုကို ထည့်သွင်းဖွဲ့စည်းခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ အလံ နီများလည်းပါဝင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ် ပါတီက ကေအင်န်ဒီအို

သည် ကင်းဘဲ(လ်)၊ တူးလောက် စသော နယ်ချဲ့သမားများနှင့် ပူးပေါင်းနေပြီဖြစ်သဖြင့် တိုက်ခိုက်သွားရန် ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းက ဆုံးဖြတ်

ထားပြီးဖြစ်သည်။ သို့သော် ထိုဆုံးဖြတ်ချက်မှာ မရေ ရာလှပေ။ ဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီးမှပင် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ် ပါတီသည် မန္တလေးတွင်

ကေအင်န်ဒီအိုနှင့်ပူးတွဲ၍ စစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ပြန်သည်။ တပ်ပေါင်းစုအတွင်း၌ လည်း ကွန်မြူနစ်နှင့်ရဲဘော်ဖြူများ၏ ဆက်ဆံရေးမှာ

မကောင်းလှပေ။ အထူးသဖြင့် ကွန်မြူနစ်များ၏ ၁၉၄၉ ခုနှစ်လမ်းစဉ်ဖြစ်သည့် အကုန်သိမ်း၊ အကုန်ဝေကြွေး ကြော်ချက်ဖြင့် ဆန်လုပွဲများကို

ပြည်သူ့ရဲဘော်(အဖြူ) များက နှစ်သက်ခြင်းမရှိကြပေ။

ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီ တပ်ပေါင်းစုတွင် ပါဝင်သော ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ ရဲဘော်ဖြူနှင့်တောခိုတပ်(တော်လှန် သော ဗမာ့တပ်မတော်ဟုဆိုသည်)

တို့သည် သီးခြား လက်နက်ကိုင်တပ်များဖြင့် လှုပ်ရှားနေလေရာ တိုက်ပွဲ အောင်မြင်မှုများ၌ သိမ်းဆည်းရမိသော လက်နက်ခဲ ယမ်းများ

ခွဲဝေရေးနှင့်ပတ်သက်၍ မကြာခဏခိုက်ရန် ဖြစ်ပွားလျက် ရှိနေလေသည်။

အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းတွင် ပူးတွဲအုပ်ချုပ်မှု အနည်းငယ်မျှသာရှိပြီး များသောအား ဖြင့် ကွန်မြူနစ်နယ်၊ ရဲဘော်ဖြူနယ် စသည်ဖြင့်ခွဲခြား

ထားကြလေသည်။ တပ်ပေါင်းစုသည် ဖွဲ့စည်းပြီးနောက် ပိုမိုစည်းရုံးခြင်းမရှိဘဲ တစ်ဖက်တွင် အလံနီ၊ ကေအင်န် ဒီအိုများနှင့် တိုက်ခိုက်

နေရပြီး တစ်ဖက်တွင်တပ်မတော် နှင့်တိုက်ခိုက်နေရပြန်ရာ တစ်စတစ်စနှင့်ပြိုကွဲလာ လေသည်။

၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၉ရက်တွင် ဖဆပလ အစိုးရက တစ်နှစ်အတွင်းငြိမ်းချမ်းရေးရမည်ဟူသော ကြွေးကြော်သံဖြင့် နိုင်ငံရေးထိုးစစ်ကို

ဆင်နွှဲရာ တပ် ပေါင်းစုသည် ခံနိုင်ရည်မရှိခဲ့ပေ။ တပ်ပေါင်းစုထဲမှာပင် ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် တောခိုတပ်ကတစ်ဖက်၊ ရ

ကိုးကား အမှား - <ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ Richard Michael Gibson (2011)။ The Secret Army: Chiang Kai-shek and the Drug Warlords of the Golden Triangle။ John Wiley and Sons။ p. 88။ ISBN 978-0-470-83018-5။
↑ Linter, B. (1995). Recent Developments on Thai-Myanmar Border. IBRU Boundary and Security Bulletin, 72-72.
↑ Alfred W. McCoy, with Cathleen B. Read and Leonard P. Adams II။ "The Shan Rebellion: The Road to Chaos", from The Politics of Heroin in Southeast Asia: CIA Complicity in the Global Drug Trade (2003 ed.)။ Lawrence Hill Books။ ISBN 1-55652-483-8။ 23 September 2011 တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 8 December 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (အကူအညီ)
↑ ^၄.၀ ^၄.၁ Richard Michael Gibson (2011)။ The Secret Army: Chiang Kai-shek and the Drug Warlords of the Golden Triangle။ John Wiley and Sons။ pp. 85–90။ ISBN 978-0-470-83018-5။
↑ ^၅.၀ ^၅.၁ Steinberg, p. 44
↑ ^၆.၀ ^၆.၁ U Thant Myint (2006)။ The River of Lost Footsteps - Histories of Burma။ Farrar, Straus and Giroux။ pp. 274–289။ ISBN 978-0-374-16342-6။
↑ International Institute for Strategic Studies; Hackett, James (ed.) (2010). The Military Balance 2010. London: Routledge, pp. 420-421. ISBN 1-85743-557-5.
↑ Myanmar Police Force Official Website။ 2 February 2019 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 17 January 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Heppner & Becker, 2002: 18–19
↑ ABSDF။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ ^၁၁.၀ ^၁၁.၁ ^၁၁.၂ Burma Rotberg။
↑ ^၁၂.၀ ^၁၂.၁ ^၁၂.၂ ^၁၂.၃ ^၁၂.၄ Armed ethnic groups။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ ‘I Want to Stress That We Are Not the Enemy’။ 28 September 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ DKBA-5။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ AP, 4 May 2012, Myanmar state media report battles between government troops, Kachin rebels killed 31
↑ ^၁၆.၀ ^၁၆.၁ ^၁၆.၂ Burma center for Ethnic Studies, Jan. 2012, "Briefing Paper No. 1" http://www.burmalibrary.org/docs13/BCES-BP-01-ceasefires(en).pdf
↑ NMSP။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ 47 Govt Troops Killed, Tens of Thousands Flee Heavy Fighting in Shan State။ irrawaddy.org။
↑ NDAA။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-02-28 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ TNLA။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Johnson, Tim (29 August 2009). China Urges Burma to Bridle Ethnic Militia Uprising at Border. The Washington Post.
↑ Wa army fielding new Chinese artillery, ATGMs။ IHS Jane's Defence Weekly။ 23 July 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Pavković, 2011: 476
↑ Bertil Lintner (1999). Burma in revolt: opium and insurgency since 1948. Bangkok: Silkworm Press. ISBN 978-974-7100-78-5.
↑ Myanmar: Armed forces. Encyclopedia of the Nations.
↑ Modern Conflicts - Death Tolls .pdf
↑ De re militari: muertos en Guerras, Dictaduras y Genocidios။ 6 October 2014 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Janie Hampton (2012). Internally Displaced People: A Global Survey. London: Routledge. ISBN 978-1-136-54705-8.
↑ Patrick Winn။ "Myanmar: ending the world's longest-running civil war"၊ 13 May 2012။ 27 March 2013 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ သခင်တင်မြ။ ဘုံဘဝမှာဖြင့်။ ပထမတွဲ။ p. ၃၂၅၊ ၃၂၆။
↑ ကက(ကြည်း) သုတေသနဌာနစု။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီတောခိုခြင်း။
↑ ၁။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၅၊ ၂၆။ ၂။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၉၊ ၃ဝ။ ၃။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၈၈၊ ၈၉။ ၄။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၁၄၄၊ ၁၄၅။ ၅။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၁၄၈။ ၆။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၁၈၃ မှ ၁၈၅။ ၇။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၄၃။ ၈။ ရဲဘော်ဘပု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ သမိုင်းဝင်စာတမ်းများ။
↑
၁။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၃၂ မှ ၂၃၄။
- ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များနှင့် ဆိုရှယ်လစ်များ၏ ပဋိပက္ခကို မြလှိုင်က ဘဝနေဝင်ချိန် စာအုပ်တွင် ဝတ္ထုအသွင်ဖြင့် ရေးသားထားသည်။ အထူးသဖြင့် ဖျာပုံမြို့တွင်
ကွန်မြူနစ်များက နယ်မြေလုယူသိမ်းပိုက်ခြင်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ ကို အပိုင်စီးခြင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်များအား ပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်း ကြံစည်ခြင်းတို့ကို ဖော်ပြထားသည်။
- ကိုဌေးမြိုင်နှင့် မနှင်းဆီမှာ တော်လှန်ရေးစတင်ချိန်တွင် သခင်စိုးအား ကြည်ညိုလေးစားလွန်းသဖြင့် သခင်စိုး၏ အနီးကပ် တိုက်ရိုက်ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင်
တာဝန်ထမ်းဆောင်လိုကြောင်း အဆိုပြုခဲ့သူများ ဖြစ်သည်။ လက်တွေ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်ချိန်တွင် သခင်စိုး၏ခေါင်းဆောင်မှုကို အယုံအကြည်မရှိတော့ရာမှ အကြည်ညိုပျက်သွားကြ သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ရန်သူများသဖွယ် တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် မုန်းတီးခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှစ်ခြမ်းကွဲ သောအခါတွင် ကိုဌေးမြိုင်တို့လင်မယားသည် သခင်သန်းထွန်းနောက်သို့ ပါသွားကြ၏။
- ဘရောက်ဒါဝါဒကို သီးခြား တင်ပြပါမည်။
၂။ ကက်(စ်)ဘီ - Civil Affairs Service (Burma) ၃။ ဗိုလ်သိမ်းဆွေရေး၊ လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ၊ စာမျက်နှာ ၁၉ဝ၊ ၁၉၁။
- သခင်စိုး၏ အိမ်ထောင်ရေးကိစ္စများကို သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့်တွင် အသေးစိတ် ရေးသားထားသည်။
၄။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၉၉၊ ၃ဝဝ။ ၅။ သခင်သန်းထွန်း လက်မှတ်ရေးထိုးသော ပေးစာကို သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၉၂ မှ ၂၉၇ အထိ ဖော်ပြထားသည်။
- ဗမာ့တပ်မတော်၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီတို့သည် ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်ဖွဲ့စည်း၍ တော်လှန်ရေးတပ်ဦး သဘောတူညီချက်အရ
နှစ်ပါတီကို တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က သဘော တူညီချက်မှာ တော်လှန်ရေးပြီးဆုံး၍ အင်္ဂလိပ် ထံမှ လွတ်လပ်ရေးမရပါက လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို ထပ်မံ ဆင်နွှဲရန် ဖြစ်သည်။ ၆။ (Barl Browder) စတုတ္ထစစ်လက်ရုံး၏ ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုသမိုင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၅။ ၇။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၅၁၊ အခန်း ၄၊ ဘရောက်ဒါဝါဒ၏ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြစ်ပေါ်ရေးနှင့် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးဆောင်းပါးမှ ကောက်နုတ်ရေးသားသည်။
↑
၁။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ သမိုင်းဝင်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၈။ ၂။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၁၇။ ၃။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၁၈။ ၄။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၁၉။ ၅။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၂၁၊ ၃၂၂။
- ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုရှယ်လစ်များသည် ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး ဆိုရှစ်လစ်ပါတီကို တရားဝင် ထူထောင်ခဲ့သည်။ ဖတပလတွင် ဆိုရှယ်လစ်များမှာ အဓိက အင်အားဖြစ်ခဲ့သည်။
၆။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၂၄၊ ၃၂၅။
- သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၂၄ မှစ၍ ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်အကြောင်း အသေးစိတ် ရေးသားထားချက်များကို လိုအပ်သလို ထုတ်နုတ်ရေးသားထားခြင်းဖြစ်သည်။
- သခင်ဗသိန်းတင်၊ လက်ရှိ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ ဗဟိုကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ၊ ဗဟိုစစ်ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ နှင့် ပေါ်လစ်ဗျူရို ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သည်။
↑
- AFPFL - Anti Fascist and People's Freedom League.
၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၂၂၃ မှ ၂၂၅။ ၂။ ဒေါက်တာမောင်မောင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၂၅၂၊ ၂၅၃။
- ဂိုရှယ်သည် ကိုသိန်းဖေနှင့်အတူ အိန္ဒိယတွင် ရှိနေသည်။
၃။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၂၂၅၊ ၂၂၆။ ၄။ မြန်မာပြည်စစ်တပ်၊ မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာ မဟာမိတ်စစ်တပ်။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၇၈၊ ၇၉။
↑ ၁။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၅၉။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၈၅၊ ၈၆။
↑
၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၇။ ၂။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၇၊ ၂၂၈။
- ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်သော ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်တွင် ထူထောင်သည်။
၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၆၉။ ၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၆၉၊ ၂၇ဝ နှင့် သိန်းဖေမြင့် တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၁ဝ။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၅၉။
- မြို့နေ၊ တောနေ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော လူလတ်တန်းစားကို ဘူဇွာများဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဓနရှင်ပေါက်စဟူ၍ လည်းကောင်း အမျိုးမျိုးခေါ်ကြသည်။
ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ယင်းလူတန်းစားနှင့် ပတ်သက်၍ အယူအဆ အမျိုးမျိုး ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရာ ရံဖန်ရံခါ ရန်သူဟုသတ်မှတ်ပြီး ရံဖန်ရံခါ မဟာမိတ်ဟု သတ်မှတ်သည်။ ၆။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၈၉၊ ၁၉ဝ။ ၇။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၇၇။
↑ ၁။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ အမှုထမ်းပေါင်းစုံ အထွေထွေသပိတ်။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ ကျော်ငြိမ်း။ ၃။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၉၄၊ ၁၉၅။ ၄။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂ဝ။ ၅။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၈၁။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းနှင့် သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ။ ၇။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံကို မောင်ကျော်ရင်၏ 'ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မမေ့နိုင်သောမိန့်ခွန်းများ' စာအုပ်မှ ကူးယူပါသည်။ ၈။ သခင်သန်းထွန်း၏ ပေးစာကို အခန်း(၁၃)တွင် ဖော်ပြပြီးဖြစ်သည်။ ၉။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း။ ၁၀။ မောင်ကျော်ရင်၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မမေ့နိုင်သောမိန့်ခွန်းများ။
↑ ပင်လုံဇာတ်ကြောင်း ပြန်ပြောင်းလေ့လာသော် – အပိုင်း (၁) | MoeMaKa Burmese News & Media။ 4 July 2014 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 17 January 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ ပြည်ထောင်စုနေ့ : ပင်လုံဇာတ်ကြောင်း ပြန်ပြောင်းလေ့လာသော် – အပိုင်း (၁) သန်းဝင်းလှိုင် ဇန်နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၃
↑ ၁၉၇၂ ခုနှစ်ပထမအကြိမ် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသော ပင်လုံညီလာခံ သမိုင်းစဉ်စာမျက်နှာ ၁၃၈
↑ ၁၉၈၀မေမြို့ချစ်ဆွေ ရေးသား ပြုစုခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှု လစဉ်မှတ်တမ်း
↑
၁။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂ဝ၄၊ ၂ဝ၅။ ၂။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၂၂။ ၃။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၂၃။ ၄။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၂၄။ ၅။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၆၆။ ၆။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၆၉။ ၇။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၇ဝ။ ၈။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၉၂။ ၉။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၄၂၂။ ၁၀။ မောင်ကျော်ရင်၏ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မမေ့နိုင်သော မိန့်ခွန်းများ၊ စာမျက်နှာ ၁၈၈၊ ၁၈၉။ ၁၁။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၂၊ ၂၂၃။ ၁၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၂၊ ၂၂၃။ ၁၃။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ။
- သောင်းကျန်းမှုနှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့များအကြောင်း တက္ကသိုလ်စိန်တင်၏ အောင်ဆန်းသူရိယ ဗိုလ်မှူးအေးချို စာအုပ် တွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။
↑ ၁။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း။ ၂။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့်။ ၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၉၃။ ၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၉၃၊ ၁၉၄။ ၅။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၂၊ ၃ဝ၃။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၆၊ ၃ဝ၇။
↑
၁။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၉၂၊ ၂၉၃။ ၂။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲသမိုင်းဝင် စာရွက်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၁၅၊ ၂၁၆၊ ၂၁၇။ ၃။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးသမိုင်းဝင် စာရွက်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၁၅ မှ ၂၁၈။ ၄။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ။ ၅။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၃၈၊ ၂၃၉၊ ၂၄ဝ၊ ၂၄၁၊ ၂၄၂။ ၆။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂၉၅၊ ၂၉၆၊ ၂၉၇။ ၇။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းမျာ၊ စာမျက်နှာ ၃၁၁ မှ ၃၂ဝ ထိ။ ၈။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၁။ ၉။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၊ ပင်လုံစစ်တမ်းမှ ကောက်နုတ်ရေးသားပါသည်။ ၁၀။ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁) (က-ကုံ) ၁၁။ ဦးသန့်၏ ပြည်တော်သာခရီး၊ (ပထမတွဲ) ၁၂။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း။
- နယ်ချုပ်စောရွှေသည် ကေအမ်တီနှင့်ဆက်သွယ်ခဲ့သော ကေအင်န်ဒီအို ဘရစ်ဝေရီယာစောရွှေ ဖြစ်သည်။
↑ ၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၂၆၊ ၃၂၇။ ၂။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၂၈၊ ၃၂၉။ ၃။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃ဝဝမှ ၃၂၂။ ၄။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၂၃မှ ၃၄၄။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၃၄။
↑ ၁။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၄ဝ၊ ၃၅၂၊ ၃၅၃။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၅၄။ ၃။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၅၅။ ၄။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ စာရွက်စာတမ်းများ။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၇ဝ မှ ၄ဝ၃ အထိ။
↑ ၁။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၇ဝမှ ၄ဝ၂။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၄ဝ၇မှ ၄၁၁။ ၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃ဝ၈။ ၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၉၊ ၃၁ဝ။ ၅။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၉၄၊ ၉၅။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁ဝ။
↑
၁။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ၄၉၃မှ ၄၉၅။ ၂။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၇၁။ ၃။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၃၇၁ မှ ၃၇၂ အထိ။ ၄။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ စာရွက်စာတမ်းများ။ ၅။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများစာမျက်နှာ ၃၇၇။
- Col. Tullock.
- Alexandra Cambell.
- Mr. I.D Symon.
၆။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၇၈၊ ၃၇၉။ ၇။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၇၉ မှ ၃၈ဝ။ ၈။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၂၊ ၃၁၃။ ၉။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃ဝ၃။ ၁၀။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၈၁။ ၁၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၈၄ မှ ၃၈၇။
↑
၁။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၁၇။ ၂။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃ဝ၄။ ၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၄။ ၄။ ဝိဓူရသခင်ချစ်မောင်၏ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် မြန်မာပြည်။
- ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်တို့ လူစုအားကယ်တင်နိုင်ရန် တပ်မတော်ကွန်မန်ဒိုနည်းဖြင့် သုံးကြိမ် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ပထမအကြိမ်တွင် အလင်းဝင်
ကရင်ရဲဘော်များကိုစေလွှတ်သည်။ ဒုတိယအကြိမ်တွင် တပ်ရင်း(၅)မှ ပြောက်ကျားတပ်စုကိုစေလွှတ်သည်။ တတိယအကြိမ်တွင် ရန်ကုန်ဘဆွေ၏ပြောက်ကျားအဖွဲ့နှင့်ဗိုလ်ခင်မောင်ချစ်၊ ဗိုလ်မျိုးသန့်၊ တပ်ကြပ်ကြီးထွန်းကြည်တို့ပါဝင်သော တပ်ဖွဲ့က သွားရောက်ကယ်တင်မှအောင်မြင်သည်။ ရန်ကုန်ဘဆွေ သည် ထိုစစ်ဆင်ရေးအားတိုက်ယူရသည့် မျက်ရည်တစ်ပေါက်အမည်ရှိ စာအုပ်တွင် အသေးစိတ်ရေးသားခဲ့သည်။ ၅။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၂၂၊ ၁၂၃။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၅။ ၇။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းစာအုပ် စာမျက်နှာ ၃၁၆တွင် ၂၂-၉-၆၈ရက် ထုတ် လုပ်သားပြည်သူ့နေ့စဉ်သတင်းစာကို ကိုးကား၍ဖော်ပြသည်။ ၈။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၈။ ၉။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၂ဝ။ ၁၀။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းစာမျက်နှာ ၃၂၁။ ၁၁။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ သမိုင်းဝင်စာရွက် စာတမ်းများ။ ၁၂။ ကြီးပွားရေး ဦးလှ(လူထုဦးလှ)၏ မန္တလေးမြို့၏ည။ ၁၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၂၅။ ၁၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၂၇၊ ၃၂၈။ ၁၅။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၆၇၊ ၂၁၅။ ၁၆။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်းတင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၉၅ မှ ၂၁၁။ ၁၇။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၂၁၇ မှ ၂၂၁။ ၁၈။ ရခိုင်ပြည်နယ်ပြည်သူ့ကောင်စီ၏ ပြည်နယ်ဖြစ်စဉ်သမိုင်း (ဒုတိယတွဲ) နိုင်ငံရေးကဏ္ဍ။ ၁၉။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ စာရွက်စာတမ်းများ။
- စောဘဦးကြီးနှင့် အစိုးရကိုယ်စားလှယ်များ ဧပြီ ၅ရက်တွင် သဘောတူစာချုပ်ချုပ်ဆိုသည်။ ကေအင်န်ဒီအိုတို့ဘက် မှ စောဘဦးကြီးနှင့် မန်းဂျိမ်းထွန်းအောင်တို့ လက်မှတ်ထိုးပြီး အစိုးရဘက်မှသခင်နု၊ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၊ ဆာဘဦး နှင့်ဦးအေးမောင်တို့ လက်မှတ်ထိုးသည်။ ဧပြီ ၈ရက်တွင် စောဟန်တာသာမွှေးနှင့် စောစိန်အောင်တို့ လက်မှတ် ရေးထိုးပြီး အဆိုသစ်များကို တင်ပြရာမှ တိုက်ပွဲပြန်စသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကူညီသဖြင့် ကေအင်န်ဒီအိုများ အင်းစိန် မှ ဆုတ်ခွာသွားနိုင်ခဲ့ရသည်။

[RGibson2-2] ၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ Richard Michael Gibson (2011)။ The Secret Army: Chiang Kai-shek and the Drug Warlords of the Golden Triangle။ John Wiley and Sons။ p. 88။ ISBN 978-0-470-83018-5။

[Linter-3] Linter, B. (1995). Recent Developments on Thai-Myanmar Border. IBRU Boundary and Security Bulletin, 72-72.

[Thai-4] Alfred W. McCoy, with Cathleen B. Read and Leonard P. Adams II။ "The Shan Rebellion: The Road to Chaos", from The Politics of Heroin in Southeast Asia: CIA Complicity in the Global Drug Trade (2003 ed.)။ Lawrence Hill Books။ ISBN 1-55652-483-8။ 23 September 2011 တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 8 December 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။ Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (အကူအညီ)

[RGibson1-5] ၄.၀ ^၄.၁ Richard Michael Gibson (2011)။ The Secret Army: Chiang Kai-shek and the Drug Warlords of the Golden Triangle။ John Wiley and Sons။ pp. 85–90။ ISBN 978-0-470-83018-5။

[Steinberg-6] ၅.၀ ^၅.၁ Steinberg, p. 44

[ThantMyint-7] ၆.၀ ^၆.၁ U Thant Myint (2006)။ The River of Lost Footsteps - Histories of Burma။ Farrar, Straus and Giroux။ pp. 274–289။ ISBN 978-0-374-16342-6။

[9] International Institute for Strategic Studies; Hackett, James (ed.) (2010). The Military Balance 2010. London: Routledge, pp. 420-421. ISBN 1-85743-557-5.

[11] Myanmar Police Force Official Website။ 2 February 2019 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 17 January 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[12] Heppner & Becker, 2002: 18–19

[13] ABSDF။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[Rotberg-14] ၁၁.၀ ^၁၁.၁ ^၁၁.၂ Burma Rotberg။

[MMPeaceMonitor-15] ၁၂.၀ ^၁၂.၁ ^၁၂.၂ ^၁၂.၃ ^၁၂.၄ Armed ethnic groups။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[16] ‘I Want to Stress That We Are Not the Enemy’။ 28 September 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[17] DKBA-5။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[18] AP, 4 May 2012, Myanmar state media report battles between government troops, Kachin rebels killed 31

[burmalibrary1-19] ၁၆.၀ ^၁၆.၁ ^၁၆.၂ Burma center for Ethnic Studies, Jan. 2012, "Briefing Paper No. 1" http://www.burmalibrary.org/docs13/BCES-BP-01-ceasefires(en).pdf

[20] NMSP။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[21] 47 Govt Troops Killed, Tens of Thousands Flee Heavy Fighting in Shan State။ irrawaddy.org။

[MMndaa-22] NDAA။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-02-28 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[23] TNLA။ Myanmar Peace Monitor။ 2016-01-29 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[WashingtonPost-24] Johnson, Tim (29 August 2009). China Urges Burma to Bridle Ethnic Militia Uprising at Border. The Washington Post.

[JanesDefence-25] Wa army fielding new Chinese artillery, ATGMs။ IHS Jane's Defence Weekly။ 23 July 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[Pavković,_2011:_476-26] Pavković, 2011: 476

[Bertil_Lintner_1999-27] Bertil Lintner (1999). Burma in revolt: opium and insurgency since 1948. Bangkok: Silkworm Press. ISBN 978-974-7100-78-5.

[28] Myanmar: Armed forces. Encyclopedia of the Nations.

[29] Modern Conflicts - Death Tolls .pdf

[30] De re militari: muertos en Guerras, Dictaduras y Genocidios။ 6 October 2014 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[31] Janie Hampton (2012). Internally Displaced People: A Global Survey. London: Routledge. ISBN 978-1-136-54705-8.

[PostGazette-32] Patrick Winn။ "Myanmar: ending the world's longest-running civil war"၊ 13 May 2012။ 27 March 2013 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[36] သခင်တင်မြ။ ဘုံဘဝမှာဖြင့်။ ပထမတွဲ။ p. ၃၂၅၊ ၃၂၆။

[37] ကက(ကြည်း) သုတေသနဌာနစု။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီတောခိုခြင်း။

[38] ၁။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၅၊ ၂၆။ ၂။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၉၊ ၃ဝ။ ၃။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၈၈၊ ၈၉။ ၄။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၁၄၄၊ ၁၄၅။ ၅။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၁၄၈။ ၆။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၁၈၃ မှ ၁၈၅။ ၇။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၄၃။ ၈။ ရဲဘော်ဘပု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ သမိုင်းဝင်စာတမ်းများ။

[39] ၁။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၃၂ မှ ၂၃၄။
ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များနှင့် ဆိုရှယ်လစ်များ၏ ပဋိပက္ခကို မြလှိုင်က ဘဝနေဝင်ချိန် စာအုပ်တွင် ဝတ္ထုအသွင်ဖြင့် ရေးသားထားသည်။ အထူးသဖြင့် ဖျာပုံမြို့တွင်
ကွန်မြူနစ်များက နယ်မြေလုယူသိမ်းပိုက်ခြင်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ ကို အပိုင်စီးခြင်း၊ ဆိုရှယ်လစ်များအား ပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်း ကြံစည်ခြင်းတို့ကို ဖော်ပြထားသည်။
ကိုဌေးမြိုင်နှင့် မနှင်းဆီမှာ တော်လှန်ရေးစတင်ချိန်တွင် သခင်စိုးအား ကြည်ညိုလေးစားလွန်းသဖြင့် သခင်စိုး၏ အနီးကပ် တိုက်ရိုက်ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင်
တာဝန်ထမ်းဆောင်လိုကြောင်း အဆိုပြုခဲ့သူများ ဖြစ်သည်။ လက်တွေ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်ချိန်တွင် သခင်စိုး၏ခေါင်းဆောင်မှုကို အယုံအကြည်မရှိတော့ရာမှ အကြည်ညိုပျက်သွားကြ သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ရန်သူများသဖွယ် တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် မုန်းတီးခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှစ်ခြမ်းကွဲ သောအခါတွင် ကိုဌေးမြိုင်တို့လင်မယားသည် သခင်သန်းထွန်းနောက်သို့ ပါသွားကြ၏။
ဘရောက်ဒါဝါဒကို သီးခြား တင်ပြပါမည်။
၂။ ကက်(စ်)ဘီ - Civil Affairs Service (Burma) ၃။ ဗိုလ်သိမ်းဆွေရေး၊ လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ၊ စာမျက်နှာ ၁၉ဝ၊ ၁၉၁။
သခင်စိုး၏ အိမ်ထောင်ရေးကိစ္စများကို သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့်တွင် အသေးစိတ် ရေးသားထားသည်။
၄။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၉၉၊ ၃ဝဝ။ ၅။ သခင်သန်းထွန်း လက်မှတ်ရေးထိုးသော ပေးစာကို သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၂၉၂ မှ ၂၉၇ အထိ ဖော်ပြထားသည်။
ဗမာ့တပ်မတော်၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီတို့သည် ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်ဖွဲ့စည်း၍ တော်လှန်ရေးတပ်ဦး သဘောတူညီချက်အရ
နှစ်ပါတီကို တစ်ပါတီတည်းအဖြစ် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က သဘော တူညီချက်မှာ တော်လှန်ရေးပြီးဆုံး၍ အင်္ဂလိပ် ထံမှ လွတ်လပ်ရေးမရပါက လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို ထပ်မံ ဆင်နွှဲရန် ဖြစ်သည်။ ၆။ (Barl Browder) စတုတ္ထစစ်လက်ရုံး၏ ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုသမိုင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၅။ ၇။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၅၁၊ အခန်း ၄၊ ဘရောက်ဒါဝါဒ၏ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြစ်ပေါ်ရေးနှင့် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးဆောင်းပါးမှ ကောက်နုတ်ရေးသားသည်။

[34] ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များနှင့် ဆိုရှယ်လစ်များ၏ ပဋိပက္ခကို မြလှိုင်က ဘဝနေဝင်ချိန် စာအုပ်တွင် ဝတ္ထုအသွင်ဖြင့် ရေးသားထားသည်။ အထူးသဖြင့် ဖျာပုံမြို့တွင်

[35] ကိုဌေးမြိုင်နှင့် မနှင်းဆီမှာ တော်လှန်ရေးစတင်ချိန်တွင် သခင်စိုးအား ကြည်ညိုလေးစားလွန်းသဖြင့် သခင်စိုး၏ အနီးကပ် တိုက်ရိုက်ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင်

[36] ဘရောက်ဒါဝါဒကို သီးခြား တင်ပြပါမည်။

[37] သခင်စိုး၏ အိမ်ထောင်ရေးကိစ္စများကို သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့်တွင် အသေးစိတ် ရေးသားထားသည်။

[38] ဗမာ့တပ်မတော်၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီတို့သည် ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်ဖွဲ့စည်း၍ တော်လှန်ရေးတပ်ဦး သဘောတူညီချက်အရ

[40] ၁။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ သမိုင်းဝင်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၈။ ၂။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၁၇။ ၃။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၁၈။ ၄။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၁၉။ ၅။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၂၁၊ ၃၂၂။
၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုရှယ်လစ်များသည် ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး ဆိုရှစ်လစ်ပါတီကို တရားဝင် ထူထောင်ခဲ့သည်။ ဖတပလတွင် ဆိုရှယ်လစ်များမှာ အဓိက အင်အားဖြစ်ခဲ့သည်။
၆။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၂၄၊ ၃၂၅။
သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၂၄ မှစ၍ ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်အကြောင်း အသေးစိတ် ရေးသားထားချက်များကို လိုအပ်သလို ထုတ်နုတ်ရေးသားထားခြင်းဖြစ်သည်။

သခင်ဗသိန်းတင်၊ လက်ရှိ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ ဗဟိုကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ၊ ဗဟိုစစ်ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ နှင့် ပေါ်လစ်ဗျူရို ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သည်။

[40] ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုရှယ်လစ်များသည် ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး ဆိုရှစ်လစ်ပါတီကို တရားဝင် ထူထောင်ခဲ့သည်။ ဖတပလတွင် ဆိုရှယ်လစ်များမှာ အဓိက အင်အားဖြစ်ခဲ့သည်။

[41] သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့် (ဆဌမပိုင်း) စာမျက်နှာ ၃၂၄ မှစ၍ ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်အကြောင်း အသေးစိတ် ရေးသားထားချက်များကို လိုအပ်သလို ထုတ်နုတ်ရေးသားထားခြင်းဖြစ်သည်။

[42] သခင်ဗသိန်းတင်၊ လက်ရှိ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ ဗဟိုကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ၊ ဗဟိုစစ်ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ နှင့် ပေါ်လစ်ဗျူရို ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သည်။

[41] 
AFPFL - Anti Fascist and People's Freedom League.
၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၂၂၃ မှ ၂၂၅။ ၂။ ဒေါက်တာမောင်မောင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၂၅၂၊ ၂၅၃။
ဂိုရှယ်သည် ကိုသိန်းဖေနှင့်အတူ အိန္ဒိယတွင် ရှိနေသည်။
၃။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၂၂၅၊ ၂၂၆။ ၄။ မြန်မာပြည်စစ်တပ်၊ မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာ မဟာမိတ်စစ်တပ်။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၇၈၊ ၇၉။

[44] AFPFL - Anti Fascist and People's Freedom League.

[45] ဂိုရှယ်သည် ကိုသိန်းဖေနှင့်အတူ အိန္ဒိယတွင် ရှိနေသည်။

[42] ၁။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၅၉။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၈၅၊ ၈၆။

[43] ၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၇။ ၂။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၇၊ ၂၂၈။
ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်သော ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်တွင် ထူထောင်သည်။
၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၆၉။ ၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၆၉၊ ၂၇ဝ နှင့် သိန်းဖေမြင့် တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၁ဝ။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၅၉။
မြို့နေ၊ တောနေ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော လူလတ်တန်းစားကို ဘူဇွာများဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဓနရှင်ပေါက်စဟူ၍ လည်းကောင်း အမျိုးမျိုးခေါ်ကြသည်။
ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ယင်းလူတန်းစားနှင့် ပတ်သက်၍ အယူအဆ အမျိုးမျိုး ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရာ ရံဖန်ရံခါ ရန်သူဟုသတ်မှတ်ပြီး ရံဖန်ရံခါ မဟာမိတ်ဟု သတ်မှတ်သည်။ ၆။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၈၉၊ ၁၉ဝ။ ၇။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၇၇။

[48] ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းခေါင်းဆောင်သော ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ချုပ်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်တွင် ထူထောင်သည်။

[49] မြို့နေ၊ တောနေ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော လူလတ်တန်းစားကို ဘူဇွာများဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဓနရှင်ပေါက်စဟူ၍ လည်းကောင်း အမျိုးမျိုးခေါ်ကြသည်။

[44] ၁။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ အမှုထမ်းပေါင်းစုံ အထွေထွေသပိတ်။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ ကျော်ငြိမ်း။ ၃။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၁၉၄၊ ၁၉၅။ ၄။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂ဝ။ ၅။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၈၁။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းနှင့် သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ။ ၇။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံကို မောင်ကျော်ရင်၏ 'ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မမေ့နိုင်သောမိန့်ခွန်းများ' စာအုပ်မှ ကူးယူပါသည်။ ၈။ သခင်သန်းထွန်း၏ ပေးစာကို အခန်း(၁၃)တွင် ဖော်ပြပြီးဖြစ်သည်။ ၉။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း။ ၁၀။ မောင်ကျော်ရင်၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မမေ့နိုင်သောမိန့်ခွန်းများ။

[45] ပင်လုံဇာတ်ကြောင်း ပြန်ပြောင်းလေ့လာသော် – အပိုင်း (၁) | MoeMaKa Burmese News & Media။ 4 July 2014 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 17 January 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[46] ပြည်ထောင်စုနေ့ : ပင်လုံဇာတ်ကြောင်း ပြန်ပြောင်းလေ့လာသော် – အပိုင်း (၁) သန်းဝင်းလှိုင် ဇန်နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၃

[47] ၁၉၇၂ ခုနှစ်ပထမအကြိမ် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသော ပင်လုံညီလာခံ သမိုင်းစဉ်စာမျက်နှာ ၁၃၈

[48] ၁၉၈၀မေမြို့ချစ်ဆွေ ရေးသား ပြုစုခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှု လစဉ်မှတ်တမ်း

[49] ၁။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂ဝ၄၊ ၂ဝ၅။ ၂။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၂၂။ ၃။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၂၃။ ၄။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၂၄။ ၅။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၆၆။ ၆။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၆၉။ ၇။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၇ဝ။ ၈။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၉၂။ ၉။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း၊ စာမျက်နှာ ၄၂၂။ ၁၀။ မောင်ကျော်ရင်၏ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မမေ့နိုင်သော မိန့်ခွန်းများ၊ စာမျက်နှာ ၁၈၈၊ ၁၈၉။ ၁၁။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၂၊ ၂၂၃။ ၁၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂၂၂၊ ၂၂၃။ ၁၃။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ။
သောင်းကျန်းမှုနှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့များအကြောင်း တက္ကသိုလ်စိန်တင်၏ အောင်ဆန်းသူရိယ ဗိုလ်မှူးအေးချို စာအုပ် တွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။

[56] သောင်းကျန်းမှုနှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့များအကြောင်း တက္ကသိုလ်စိန်တင်၏ အောင်ဆန်းသူရိယ ဗိုလ်မှူးအေးချို စာအုပ် တွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။

[50] ၁။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း။ ၂။ သခင်တင်မြ၏ ဘုံဘဝမှာဖြင့်။ ၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၉၃။ ၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၉၃၊ ၁၉၄။ ၅။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၂၊ ၃ဝ၃။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၆၊ ၃ဝ၇။

[51] ၁။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၉၂၊ ၂၉၃။ ၂။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲသမိုင်းဝင် စာရွက်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၁၅၊ ၂၁၆၊ ၂၁၇။ ၃။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးသမိုင်းဝင် စာရွက်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၁၅ မှ ၂၁၈။ ၄။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ။ ၅။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၂၃၈၊ ၂၃၉၊ ၂၄ဝ၊ ၂၄၁၊ ၂၄၂။ ၆။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၂၉၅၊ ၂၉၆၊ ၂၉၇။ ၇။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းမျာ၊ စာမျက်နှာ ၃၁၁ မှ ၃၂ဝ ထိ။ ၈။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၁။ ၉။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၊ ပင်လုံစစ်တမ်းမှ ကောက်နုတ်ရေးသားပါသည်။ ၁၀။ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁) (က-ကုံ) ၁၁။ ဦးသန့်၏ ပြည်တော်သာခရီး၊ (ပထမတွဲ) ၁၂။ ဦးအုန်းဖေ (ရှမ်းပြည်နယ် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၏ ပင်လုံစစ်တမ်း။
နယ်ချုပ်စောရွှေသည် ကေအမ်တီနှင့်ဆက်သွယ်ခဲ့သော ကေအင်န်ဒီအို ဘရစ်ဝေရီယာစောရွှေ ဖြစ်သည်။

[59] နယ်ချုပ်စောရွှေသည် ကေအမ်တီနှင့်ဆက်သွယ်ခဲ့သော ကေအင်န်ဒီအို ဘရစ်ဝေရီယာစောရွှေ ဖြစ်သည်။

[52] ၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၂၆၊ ၃၂၇။ ၂။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၂၈၊ ၃၂၉။ ၃။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃ဝဝမှ ၃၂၂။ ၄။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၂၃မှ ၃၄၄။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၃၄။

[53] ၁။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၄ဝ၊ ၃၅၂၊ ၃၅၃။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၅၄။ ၃။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၅၅။ ၄။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ စာရွက်စာတမ်းများ။ ၅။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလ နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၇ဝ မှ ၄ဝ၃ အထိ။

[54] ၁။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၃၇ဝမှ ၄ဝ၂။ ၂။ သိန်းဖေမြင့်၏ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ ၄ဝ၇မှ ၄၁၁။ ၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃ဝ၈။ ၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ စာမျက်နှာ ၃ဝ၉၊ ၃၁ဝ။ ၅။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၉၄၊ ၉၅။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁ဝ။

[55] ၁။ သိန်းဖေမြင့်၊ တော်လှန်ရေးကာလနိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများ၊ စာမျက်နှာ၄၉၃မှ ၄၉၅။ ၂။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၇၁။ ၃။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများ၊ စာမျက်နှာ ၃၇၁ မှ ၃၇၂ အထိ။ ၄။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ စာရွက်စာတမ်းများ။ ၅။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင်စာချုပ်စာတမ်းများစာမျက်နှာ ၃၇၇။
Col. Tullock.

Alexandra Cambell.

Mr. I.D Symon.
၆။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၇၈၊ ၃၇၉။ ၇။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၇၉ မှ ၃၈ဝ။ ၈။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၂၊ ၃၁၃။ ၉။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃ဝ၃။ ၁၀။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၈၁။ ၁၁။ ရဲဘော်လှမျိုး၏ သမိုင်းဝင် စာချုပ်စာတမ်းများ စာမျက်နှာ ၃၈၄ မှ ၃၈၇။

[64] Col. Tullock.

[65] Alexandra Cambell.

[66] Mr. I.D Symon.

[56] ၁။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၁၇။ ၂။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃ဝ၄။ ၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၄။ ၄။ ဝိဓူရသခင်ချစ်မောင်၏ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် မြန်မာပြည်။
ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်တို့ လူစုအားကယ်တင်နိုင်ရန် တပ်မတော်ကွန်မန်ဒိုနည်းဖြင့် သုံးကြိမ် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ပထမအကြိမ်တွင် အလင်းဝင်
ကရင်ရဲဘော်များကိုစေလွှတ်သည်။ ဒုတိယအကြိမ်တွင် တပ်ရင်း(၅)မှ ပြောက်ကျားတပ်စုကိုစေလွှတ်သည်။ တတိယအကြိမ်တွင် ရန်ကုန်ဘဆွေ၏ပြောက်ကျားအဖွဲ့နှင့်ဗိုလ်ခင်မောင်ချစ်၊ ဗိုလ်မျိုးသန့်၊ တပ်ကြပ်ကြီးထွန်းကြည်တို့ပါဝင်သော တပ်ဖွဲ့က သွားရောက်ကယ်တင်မှအောင်မြင်သည်။ ရန်ကုန်ဘဆွေ သည် ထိုစစ်ဆင်ရေးအားတိုက်ယူရသည့် မျက်ရည်တစ်ပေါက်အမည်ရှိ စာအုပ်တွင် အသေးစိတ်ရေးသားခဲ့သည်။ ၅။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၂၂၊ ၁၂၃။ ၆။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၅။ ၇။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းစာအုပ် စာမျက်နှာ ၃၁၆တွင် ၂၂-၉-၆၈ရက် ထုတ် လုပ်သားပြည်သူ့နေ့စဉ်သတင်းစာကို ကိုးကား၍ဖော်ပြသည်။ ၈။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၁၈။ ၉။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၂ဝ။ ၁၀။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းစာမျက်နှာ ၃၂၁။ ၁၁။ ရဲဘော်တစ်စု၏ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တော်လှန်ရေးနှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ သမိုင်းဝင်စာရွက် စာတမ်းများ။ ၁၂။ ကြီးပွားရေး ဦးလှ(လူထုဦးလှ)၏ မန္တလေးမြို့၏ည။ ၁၃။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၂၅။ ၁၄။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခရီးနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း စာမျက်နှာ ၃၂၇၊ ၃၂၈။ ၁၅။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၆၇၊ ၂၁၅။ ၁၆။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်းတင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၁၉၅ မှ ၂၁၁။ ၁၇။ ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း တင်မောင်၏ တိုင်းပြည်ကနုနု မုန်တိုင်းကထန်ထန် စာမျက်နှာ ၂၁၇ မှ ၂၂၁။ ၁၈။ ရခိုင်ပြည်နယ်ပြည်သူ့ကောင်စီ၏ ပြည်နယ်ဖြစ်စဉ်သမိုင်း (ဒုတိယတွဲ) နိုင်ငံရေးကဏ္ဍ။ ၁၉။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ စာရွက်စာတမ်းများ။
စောဘဦးကြီးနှင့် အစိုးရကိုယ်စားလှယ်များ ဧပြီ ၅ရက်တွင် သဘောတူစာချုပ်ချုပ်ဆိုသည်။ ကေအင်န်ဒီအိုတို့ဘက် မှ စောဘဦးကြီးနှင့် မန်းဂျိမ်းထွန်းအောင်တို့ လက်မှတ်ထိုးပြီး အစိုးရဘက်မှသခင်နု၊ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၊ ဆာဘဦး နှင့်ဦးအေးမောင်တို့ လက်မှတ်ထိုးသည်။ ဧပြီ ၈ရက်တွင် စောဟန်တာသာမွှေးနှင့် စောစိန်အောင်တို့ လက်မှတ် ရေးထိုးပြီး အဆိုသစ်များကို တင်ပြရာမှ တိုက်ပွဲပြန်စသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကူညီသဖြင့် ကေအင်န်ဒီအိုများ အင်းစိန် မှ ဆုတ်ခွာသွားနိုင်ခဲ့ရသည်။

[68] ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်တို့ လူစုအားကယ်တင်နိုင်ရန် တပ်မတော်ကွန်မန်ဒိုနည်းဖြင့် သုံးကြိမ် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ပထမအကြိမ်တွင် အလင်းဝင်

[69] စောဘဦးကြီးနှင့် အစိုးရကိုယ်စားလှယ်များ ဧပြီ ၅ရက်တွင် သဘောတူစာချုပ်ချုပ်ဆိုသည်။ ကေအင်န်ဒီအိုတို့ဘက် မှ စောဘဦးကြီးနှင့် မန်းဂျိမ်းထွန်းအောင်တို့ လက်မှတ်ထိုးပြီး အစိုးရဘက်မှသခင်နု၊ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၊ ဆာဘဦး နှင့်ဦးအေးမောင်တို့ လက်မှတ်ထိုးသည်။ ဧပြီ ၈ရက်တွင် စောဟန်တာသာမွှေးနှင့် စောစိန်အောင်တို့ လက်မှတ် ရေးထိုးပြီး အဆိုသစ်များကို တင်ပြရာမှ တိုက်ပွဲပြန်စသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကူညီသဖြင့် ကေအင်န်ဒီအိုများ အင်းစိန် မှ ဆုတ်ခွာသွားနိုင်ခဲ့ရသည်။

[note ၁]

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[note ၂]

[note ၃]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]

[၁၃]

[၁၄]

[၁၅]

[၁၆]

[၁၇]

[၁၈]

[၁၉]

[၂၀]

[၂၁]

[၂၂]

[၂၃]

[၂၄]

[၂၅]

[၂၆]

[၂၇]

[၂၈]

[၂၉]

[note ၄]

[note ၅]

[note ၆]

[၃၀]

[၃၁]

[၃၂]

[၃၃]

[၃၄]

[၃၅]

[၃၆]

[၃၇]

[၃၈]

[၃၉]

[၄၀]

[၄၁]

[၄၂]

[၄၃]

[၄၄]

[၄၅]

[၄၆]

[၄၇]

[၄၈]

[၄၉]

[၅၀]

အသုံးပြုသူ:ဗန်ကှိုန်/Save

နောက်ခံသမိုင်း

ကွန်မြူနစ်ဝါဒ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိလာခြင်း

အသင်းအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းလှုပ်ရှားခြင်း

ပထမကမ္ဘာစစ်နှင့် ပထမကျောင်းသားသပိတ်

နိုင်ငံရေးစာအုပ်များ ဖတ်ရှုလေ့လာကြခြင်း

မာ့ခ်စ်ဝါဒီများနှင့် ၁၃၀၀ ပြည့်အရေးတော်ပုံ

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကွန်မြူနစ်ပါတီကလာပ်စည်း စတင်ဖွဲ့စည်းခြင်း

ပြည်ပအဆက်အသွယ်

တို့ဗမာအစည်းအရုံးတွင် လက်ဝဲဝါဒလွှမ်းမိုးလာခြင်း

မြေအောက်ကလာပ်စည်းဖွဲ့စည်းခြင်း

လွတ်လပ်ရေးရယူရန်အတွက် အယူအဆကွဲပြားလာခြင်း

ပထမအကြိမ်သင်တန်း

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နှင့် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု

ကွန်မြူနစ်များ အယူအဆကွဲပြားလာခြင်း

သခင်အောင်ဆန်းနှင့်ကွန်မြူနစ်များကွဲကွာသွားခြင်း

သခင်စိုး၏ မြင်းခြံစစ်တမ်း

ထောင်တွင်း နိုင်ငံရေးသင်တန်းများ

ဘီအိုင်အေနှင့် ဂျပန်တပ်များ ဝင်ရောက်လာခြင်း

မြင်းခြံစစ်တမ်း

ကရင်-ဗမာအဓိကရုဏ်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်း

ကရင်လူမျိုးများအပေါ် ဗြိတိသျှတို့၏ သွေးခွဲမှုများ

ဘီအိုင်အေနှင့်ကရင်လက်နက်ကိုင်တပ်များပဋိပက္ခ

အဓိကရုဏ်းများပျောက်ကွယ်သွားခြင်း

ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဗိုလ်မိုးကြိုး၏ ငြိမ်းချမ်းရေးကြေညာ စာတမ်း

မဟာမိတ်များနှင့် ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးစားခြင်း

ဂျပန်ခေတ်ဦးအခြေအနေ

ဖက်ဆစ်များ၏ ရိုင်းစိုင်းရက်စက်မှုများ

ကိုသိန်းဖေနှင့် သခင်တင်ရွှေ အိန္ဒိယသို့ ထွက်ခွာ သွားခြင်း

ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်းနှင့် ရခိုင်တိုင်း၏ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ

ရခိုင်တို့၏ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ

ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်း ဖြစ်ပွားလာခြင်း

ဗိုလ်ရန်အောင်၏ ဘီအိုင်အေတပ်

သခင်စိုး၏ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးမြေအောက်လုပ်ငန်းများ

မြေအောက်ပါတီဝင်များတိုးပွားလာခြင်း

ရွှေရည်စိမ်လွတ်လပ်ရေး

သခင်တင်ရွှေပြန်ရောက်လာခြင်းနှင့်သခင်သန်းထွန်း ပါတီဝင်ဖြစ်လာခြင်း

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း

မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ပါတီကွန်ဂရက်

မြေအောက်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ဘီဒီအေ အဆက် အသွယ်

အပြစ်ပေးအရေးယူခြင်းများ

သခင်စိုး၏ လက်ဝဲသွေဖည်ရေးအန္တရာယ်စာတမ်း

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် ဖွဲ့စည်းခြင်း

ဖက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေးပြည်သူ့အဖွဲ့ချုပ်၏ ကြေညာချက်အမှတ်(၁)

ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့ချုပ်၏ စည်းမျဉ်းနှင့် လုပ်ငန်းစဉ်

အထူးမှတ်ရန်

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ ပူးပေါင်းခြင်း

သခင်စိုး၏ မိန်းမကိစ္စများ

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံအဖွဲ့ ပြန်လည်ကွဲကွာသွားခြင်း

ကြိုတင်တော်လှန်ရေးများ

ရခိုင်ပြောက်ကျားတို့၏ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး

မဟာမိတ်တပ်များ စစ်ရေးအကဲသာလာခြင်း

ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ပါတီကွန်ဖရင့်

ဗိုလ်မှူးဗထူး၏ ကြိုတင်တော်လှန်ရေး

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးကာလ

မဟာမိတ်များ၏ ကန့်သတ်ချက်များ

ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးစတင်ခြင်း

RADIO ADDRESS BY COLONEL NAY WIN TO THE PEOPLE OF BURMA

ကွန်မြူနစ်ပါတီ အတိအလင်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်း

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတော်လှန်ရေး

ဆိုင်းဘုတ်တင်ပွဲအခမ်းအနား

သခင်စိုး ပါတီဝင်အဖြစ်မှ နုတ်ထွက်ခြင်း

ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် တပ်မတော်ပဋိပက္ခ

ဘရောက်ဒါဝါဒ

ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်

ပြည်သူ့အရေးတော်ပုံပါတီနှင့် ပြန်လည်ပူးပေါင်းရန် ကြိုးစားချက်များ

ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ

ဒုတိယအကြိမ် ပါတီကွန်ဂရက်ကျင်းပခြင်း

သခင်စိုးအား ပါတီဝင်အဖြစ်မှ ရပ်စဲခြင်း

ဗဟိုကော်မတီအသစ်

ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်

နေသူရိန်ညီလာခံ

လက်ရှိဦးစီးအဖွဲ့ဝင်များ

ထပ်မံဖြည့်စွက်သည့် ဦးစီးအဖွဲ့ဝင်များ

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး(ဆိုရှယ်လစ်)ပါတီ

ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး(ဆိုရှယ်လစ်)ပါတီ၏ထုတ်ပြန်ချက်စာတမ်း

ကန္ဒီစာချုပ်

ဆာပေါ်ထွန်းအစိုးရ

ကွန်မြူနစ်ပါတီ နှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း