ဗြဟ္မာ

• (ပု) (၁) ဗြဟ္မာ၊ ဗြဟ္မာမင်း။
• (၂) ဘုရား။
• (၃) ပုဏ္ဏား။
• (၄) မိဘ။
• (၅) ဂဠုန်။
• (၆) မဂ်တရား။
• (၇) ဗြဟ္မာ့ပြည်။
• (၈) ဗြဟ္မဝိဟာရတရား။
• (န) (၉) ဗေဒင်၊
• (၁၀) အကျင့်သီလ။
• (တိ) (၁၁) အမြတ်၊ မြတ်သော၊ တိုးပွားသော၊ ဖြူစင်သန့်ရှင်းသော။
• (၁၂) ပွားများအပ်ပြီးသော ဂုဏ်ရှိသော၊ သူ။ (ဘုရားလောင်း၊ ဗြဟ္မာမင်း)။

ဗြဟ္မာ ၄-မျိုး

(ပု) (၁) ဗြဟ္မာ၊ ဗြဟ္မာမင်း။ (ဗြဟ္မာသည် ပုဏ္ဏားဟူသော သမ္မုတိဗြဟ္မာ။ ရူပအရူပဟူသော ဥပပတ္တိဗြဟ္မာ။ အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ဝိသုဒ္ဓိဗြဟ္မာ။ ဘုရားရှင် ဟူသော ဥတ္တမဗြဟ္မာအားဖြင့် ၄-မျိုးရှိ၏) (ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၁၊၃၇၇-၈၌ သမ္မုတိဗြဟ္မာ, ဥပပတ္တိဗြဟ္မာ, ဝိသုဒ္ဓိဗြဟ္မာဟု ၃-မျိုးလာ၏။)

ဘုံအားဖြင့် ဗြဟ္မာ ၂-မျိုး

ထိုတွင် ဥပပတ္တိဗြဟ္မာသည် သာမညဘုံ၏ အစွမ်းဖြင့် ရူပဗြဟ္မာ, အရူပဗြဟ္မာဟု ၂-မျိုး ရှိသည်။

ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဗြဟ္မာ ၂-မျိုး

ရူပဗြဟ္မာသည် ပဋိသန္ဓေ၏ အစွမ်းဖြင့် အဟိတ်ဗြဟ္မာ, တိဟိတ်ဗြဟ္မာဟု ၂-မျိုး ရှိပြန်သည်။

အသညသတ် ဗြဟ္မာများသည် ရုပ်သက်သက်ဖြင့် ပဋိသန္ဓေနေသောကြောင့် အဟိတ်ဗြဟ္မာမည်၏။ (အသညသတ္တ ကြည့်။)

အသညသတ်ကြဉ် ရူပ ၁၅-ဘုံ ဗြဟ္မာများသည် ရူပဝိပါက် တိဟိတ်စိတ်စေတသိက် စက္ခုသောတဝတ္ထုဒသကကလာပ် ဇီဝိတနဝကကလာပ်များဖြင့် ပဋိသန္ဓေတည်နေကြသောကြောင့် ပဋိသန္ဓေစိတ်ကို အစွဲပြု၍ တိဟိတ်ဗြဟ္မာမည်၏။

ဈာန်ဘုံအားဖြင့် ဗြဟ္မာ ၄-မျိုး

ယင်းဗြဟ္မာများသည် ပဌမဈာန်ဘုံ ဗြဟ္မာ, ဒုတိယဈာန်ဘုံ ဗြဟ္မာ, တတိယဈာန်ဘုံ ဗြဟ္မာ, စတုတ္ထဈာန်ဘုံ ဗြဟ္မာ ဟု ၄-မျိုးရှိပြန်သည်။

ပဌမဈာန် ၃-ဘုံအနက် ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဗြဟ္မာများသည် အသင်္ချေယျကပ် ၃-ဖို့တဖို့, ဗြဟ္မပုရောဟိတာ ဗြဟ္မာများသည် အသင်္ချေယျကပ်ထက်ဝက်, မဟာဗြဟ္မာများသည် အသင်္ချေယျကပ် တကပ်သက်တမ်း ရှည်ကြသည်။

ဒုတိယဈာန် ၃-ဘုံအနက် ပရိတ္တာဘာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၂-ကပ်, အပ္ပမာဏာဘာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၄-ကပ်, အာဘဿရာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၈-ကပ် သက်တမ်းရှည်ကြသည်။

တတိယဈာန် ၃-ဘုံ အနက် ပရိတ္တသုဘာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၁၆-ကပ်, အပ္ပမာဏသုဘာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၃၂-ကပ်, သုဘကိဏှာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၆၄-ကပ် သက်တမ်း ရှည်ကြသည်။

စတုတ္ထဈာန် ၇-ဘုံအနက် ဝေဟပ္ဖိုလ်, အသညသတ်ဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၅၀၀, အဝိဟာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၁၀၀၀, အတပ္ပါဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၂၀၀၀, သုဒဿာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၄၀၀၀, သုဒဿီဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၈ဝ၀၀, အကနိဋ္ဌာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၁၆၀၀၀-သက်တမ်း ရှည်ကြသည်။

အရူပဗြဟ္မာများအနက် အာကာသာနဉ္စာယတနဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၂၀၀၀၀, ဝိညာဏဉ္စဗြဟ္မာများသည် မဟာပ် ၄၀၀၀၀, အာကိဉ္စညဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၆၀၀၀၀, နေဝသညာဗြဟ္မာများသည် မဟာကပ် ၈၄၀၀၀-သက်တမ်း ရှည်ကြသည်။ (အသင်္ချေယျကပ် ယူပုံမဟာကပ် ယူပုံကို အသင်္ချေယျကပ္ပပုဒ်ကြည့်၊ )။

အခြား ဗြဟ္မာအမျိုးအစားများ

ထို့ပြင် စကြဝဠာဟိုက် တထောင်ကို မြင်နိုင်စိုးအုပ်နိုင်သည့် သဟဿီဗြဟ္မာ၊ စကြဝဠာတိုက်နှစ်ဆောင်ကို မြင်နိုင် စိုးအုပ်နိုင်သည့် ဒွိသဟဿီဗြဟ္မာ၊ စကြဝဠာတိုက် သုံးထောင်ကို မြင်နိုင် စိုးအုပ်နိုင်သည့် စတုသဟဿီဗြဟ္မာ၊ စကြဝဠာတိုက် ငါးထောင်ကိုကို မြင်နိုင် စိုးအုပ်နိုင်သည့် ပဉ္စသဟဿီ ဗြဟ္မာ၊ စကြဝဠာတိုက် တသောင်းကို မြင်နိုင်စိုးအုပ် နိုင်သည့် ဒသသဟဿီဗြဟ္မာ၊ စကြဝဠာတိုက် တသိန်းကို မြင်နိုင် စိုးအုပ်နိုင်သည့် သတသဟဿီဗြဟ္မာစသည်ဖြင့် များစွာ ရှိသေး၏၊

ဗြဟ္မာတို့၏ စွမ်းရည်

ဗြဟ္မာတို့၏ ပကတိခန္ဓာကိုယ်သည် သိမ်မွေ့၏၊ အခြားသူတို့ မမြင်နိုင်၊ အခြား သူတို့ မြင်နိုင်ရန် ဖန်ဆင်းထားသော ခန္ဓာကိုယ်ဖြင့် တည်နေကြသည်၊ လက်တချောင်းဖြင့် စကြာဠာတိုက်ပေါင်းတထောင်, လက်ဆယ်ချောင်းဖြင့် စကြဝဠာတိုက်ပေါင်း တသောင်းကို အလင်းရောင်ပျံ့နှံ့နိုင်စွမ်း ရှိကြသည်။ ဗြဟ္မာများသည် မြေသို့ သက်ဆင်းသည့်အခါ ခန္ဓာကိုယ်ကို သော်လည်း ကြမ်းတမ်းအောင် ဖန်ဆင်းရသည်။ ဗြဟ္မာခန္ဓာကိုယ်ကို ခံနိုင်အောင် မြေကြီးကိုပင်သော်လည်း ကြမ်းတမ်းအောင် ဖန်ဆင်းရသည်။ မာရ်နတ်သည် အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာ (ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇဗြဟ္မာ)များ ကိုယ်၌ ပူးကပ်ဝင်ရောက်နိုင်၏။ မဟာဗြဟ္မာ, ဗြဟ္မပုရောဟိတာဗြဟ္မာများ၌ကား မပူးဝင်မကပ် ရောက်နိုင်။

ဗြဟ္မာအကြောင်း သိကောင်းစရာများ

ဗြဟ္မာတို့အား ဘာဝရုပ်နှစ်ပါး မရသောကြောင့် မိန်းမယောက်ျားဟူ၍ ကွဲပြားမှုမရှိ၊ သို့ရာတွင် ယေက်ျားအသွင် သဏ္ဌာန်ဖြင့်သာ ဖြစ်ကြသည်။ မိန်းမများသည် ဈာန်တရားအားထုတ်၍ ဈာန်မလျှော့ပဲ သေဆုံးပါမှ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ (= အလုပ်အကျွေး)ဗြဟ္မာသာ ဖြစ်နိုင်ကြသည်၊ မဟာဗြဟ္မာမဖြစ်နိုင်ကြ။

မထေရ်ကြီးတို့အား ဘဏ္ဍာစိုးရှိသကဲ့သို့ ဗြဟ္မာတို့အားလည်း အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာများ ရှိကြသည်။

သီဟိုဠ်ကျွန်း လောဟပါသာဒပြာသာဒ်၌ ဘုံခုနစ်ဆင့်ခန့် (တောင်ထွတ်ခန့်။ သျာ၊မှုကွဲ) ပမာဏရှိသော ကျောက်တုံးကြီးကို ဗြဟ္မာပြည်မှ အောက်သို့ ပစ်ချလိုက်လျှင် လူတို့အရေအတွက်အားဖြင့် လေးလကြာမှ မြေအပြင်သို့ ရောက်နိုင်၏။

ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မမူမီနှင့် ပွင့်တော်မူပြီးစ အချိန်၌ သတ္တဝါတို့သည် ဗြဟ္မာကို အထွတ် အမြတ်ထား၍ လေးစားကြ၏၊ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါတို့ လေစားသော ဗြဟ္မာကလာ၍ တောင်းပန်အောင် ဘုရားရှင်တို့သည် တရားဟောမှု၌ အပ္ပေါသုက္က ဖြစ်တော်မူကြသည်။

ဗြဟ္မာများသည် ဘုရားရှင်အား ရှိခိုးသောအခါ လက်ျာပုဆစ်ဒူးကို မြေသို့ ထောက်၍ ရှိခိုးကြသည်။

ရဟန္တာနှင့် ဗြဟ္မာတို့အား သမ္ဘဝရုပ် (သုက်သွေး) မရှိဟု အနုဋီ၊၁၊၁၅၅၌ ဆို၏။ ဗြဟ္မာများအား ပြင်ပမှ မျိုးအပ် စားသောက်အပ်သော ကဗဠီကာရာဟာရမရှိ။

ပီတိသည်ပင် ဗြဟ္မာတို့၏ အစာအာဟာရဖြစ်သည်။ အာယုက္ခယ (သက်တမ်း ကုန်ဆုံးခြင်း) ပုညက္ခယ (= ကောင်းမှုကံ ကုန်ဆုံးခြင်း) နှစ်မျိုးစလုံးကြောင့်၎င်း၊ တစ်မျိုးမျိုးကြောင့်၎င်း ဗြဟ္မာပြည်မှ စုတေကြသည်။

ဗြဟ္မာများသည် ဗိမာန်ပဒေသာပင် အဆင်တန်ဆာတို့၌ တပ်မက်မှု ဆန္ဒရာဂ ဖြစ်ကြ၏၊ ယင်းဆန္ဒရာဂကား ကာမာသဝ မဟုတ်။

ထင်ရှားသော ဗြဟ္မာများ

ပိဋကစာပေ၌ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာနှင့် ဗကဗြဟ္မာ, ဃဋိကာရဗြဟ္မာ, ဟတ္တကဗြဟ္မာတို့ ထင်ရှားကြသည်၊ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာသည် တရားဦး ဟောရန် တောင်းပန်သူ ဖြစ်၍ ထင်ရှားသည်။ ဗကဗြဟ္မာသည် ဘုရားရှင်၏ အနိစ္စဝါဒကို နိစ္စ ဝါဒဟု ဖဲ့တိုက်သူအဖြစ် ထင်ရှားသည်။ ယင်း ဗြဟ္မာနှစ်ဦးစလုံး ပထမဈာန်ဘုံသားများ ဖြစ်ကြသည်။ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအကြောင်းကို သဟမ္ပတိပုဒ်၌ ကြည့်။ ဗကဗြဟ္မာအကြောင်းကို ဗကဗြဟ္မပုဒ်၌ ကြည့်။ ဃဋိကာရဗြဟ္မာသည် ကြာသင်္ကန်းကပ်သူ ဖြစ်၍ ထင်ရှား သည်(ဃဋိကာရပုဒ်-ကြည့်)။ ဟတ္ထကဗြဟ္မာသည် တရားဟောဓမ္မကထိကအဖြစ် ထင်ရှားသည်၊ ဟတ္ထကပုဒ် ကြည့်။

ဘန်ကောက်မြို့ ဧရာဝဏ်နတ်ကွန်း၏ လေးမျက်နှာဘုရား (ဖြားဖြုံ ဝါ တိုင်း ဗြဟ္မာ(ဗရဟ်မာ)

ဗြဟ္မာ(ဗရဟ်မာ)၏ ဒေဝီအမျိုးသမီးသည် ဆရဆွတိဖြစ်သည်။

ဟိန္ဒူအယူအဆ ဗြဟ္မာ

ဗြဟ္မာ (Brahma)သည် ဟိန္ဒူဘာသာ၏ ဖန်ဆင်းရှင်ဘုရားတစ်ပါး ဖြစ်သည်။ လောကကို ဖန်ဆင်းသူ ဗြဟ္မာ၊ လောကကိုထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သူ ဗစ်ရှ်နူးဘုရား(ဟိန္ဒူ)၊ လောကကို ဖျက်ဆီးပြီး လောကအသစ် ဘဝအသစ် တစ်ခုကို ထပ်မံဖန်ဆင်းသူ (သိဝ)ဘုရား ဟူ၍ ဟိန္ဒူဘာသာတွင် တန်ခိုးအကြီးဆုံး ဘုရား(၃) ပါးတွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်သည်။

ကမ်ဘာလောကကိုအသစ်တည်တော့အခါ ဟိန္ဒူအယူဝါဒတွင် သိဝသည် စတင်ဖြစ်ပေါ်တည်ရှိပြီးမှာ ဗိဿနိုးနတ်နှင့်ဗြဟ္မာကို ဖန်ဆင်းသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။