ထားဝယ်ခရိုင်
ထားဝယ်ခရိုင် (အင်္ဂလိပ်: Dawei District) သည် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတွင် ပါဝင်သော ခရိုင်ဖြစ်သည်။ ခရိုင်ရုံးစိုက်ရာမြို့မှာ ထားဝယ်မြို့ဖြစ်သည်။
| ထားဝယ်ခရိုင် | |
|---|---|
| တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ ခရိုင် | |
 တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းတည်နေရာ | |
  ထားဝယ်ခရိုင် | |
| ကိုဩဒိနိတ်: 14°05′N 98°28′E / 14.083°N 98.467°Eကိုဩဒိနိတ်: 14°05′N 98°28′E / 14.083°N 98.467°E | |
| နိုင်ငံ |  မြန်မာ |
| တိုင်းဒေသကြီး | တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး |
| မြို့နယ်ပေါင်း | ၄ |
| မြို့တော် | ထားဝယ်မြို့ |
| ဧရိယာ | |
| • စုစုပေါင်း | ၅၄၀၇.၁၈ စတုရန်းမိုင် (၁၄၀၀၄.၅၄ စတုရန်းကီလိုမီတာ) |
| လူဦးရေ (၂၀၁၄) | ၄၉၃,၅၇၆ |
| အချိန်ဇုန် | မြန်မာစံတော်ချိန် (UTC+6:30) |
ပါဝင်သောမြို့နယ်များ ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်ခရိုင်တွင် ပါဝင်သော မြို့နယ်နှင့် မြို့များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
သမိုင်းကြောင်း ပြင်ဆင်ရန်
အင်္ဂလိပ်တို့လက်ထက်ကတည်းက ထားဝယ်ခရိုင်အဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ထားဝယ်ခရိုင်မှာ လက်ရှိ တောင်ငူခရိုင်၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတို့ ပါဝင်သော တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ ခရိုင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။၁၉၇၄ခုနှစ်တွင် အုပ်ချုပ်မှုနယ်မြေများ ပြန်လည်သတ်မှတ်ပြီးနောက် ထားဝယ်ခရိုင်သည် တနင်္သာရီတိုင်း၏ မြို့တော်အသစ်ဖြစ်သော ထားဝယ်မြို့တည်ရှိရာ ခရိုင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယခင်က ထားဝယ်ခရိုင်၏ အင်္ဂလိပ်အမည်မှာ Tavoy District ဖြစ်ပြီး ၁၉၈၉ခုနှစ်တွင် ထားဝယ် ခရိုင်၊ မြို့နယ်၊ မြို့များ၏ အင်္ဂလိပ်အသုံးကို Dawei ဟု ပြုပြင်ခဲ့သည်။[၁] ထားဝယ်ခရိုင်တွင် ထားဝယ်မြို့နယ်၊ ရေဖြူမြို့နယ်၊ လောင်းလုံးမြို့နယ်၊ သရက်ချောင်းမြို့နယ်များ ပါဝင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ကလိန်အောင်မြို့နယ်ခွဲနှင့် မေတ္တာမြို့နယ်ခွဲများပါ ပါဝင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။၂၀၁၄ခုနှစ်တွင် မြို့နယ်ခွဲဟူသော စကားရပ်အား ပယ်ဖျက်ခဲ့ရာ လက်ရှိထားဝယ်ခရိုင်တွင် မြို့နယ် (၄)မြို့နယ်နှင့် မြို့ (၆)မြို့ ပါဝင်သည်။
ပထဝီဝင်အနေအထား ပြင်ဆင်ရန်
တည်နေရာနှင့် အကျယ်အဝန်း ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်ခရိုင်သည် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၏ မြောက်ဘက်အစွန်ဆုံးတွင် တည်ရှိသည်။ မြောက်လတ္တီတွဒ် ၉ဒီဂရီ ၅၈မိနစ်နှင့် ၁၅ဒီဂရီ ၆မိနစ်အကြား၊ အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၇ဒီဂရီ ၃၀မိနစ်နှင့် ၉၉ဒီဂရီ ၄၀မိနစ်တို့အကြားတွင် တည်ရှိသည်။ဧရိယာစတုရန်းကီလိုမီတာ ၁၄၀၀၄.၅၄ ကျော်ကျယ်ဝန်းသည်။
နယ်နိမိတ် ပြင်ဆင်ရန်
မြောက်ဘက်တွင် မွန်ပြည်နယ်မှ မော်လမြိုင်ခရိုင်၊ အရှေ့ဘက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ ကန်ချနဘူရီပြည်နယ်၊ တောင်ဘက်တွင် မြိတ်ခရိုင်၊ အနောက်ဘက်တွင် ကပ္ပလီပင်လယ်တို့ တည်ရှိသည်။
မြေမျက်နှာသွင်ပြင် ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်ခရိုင်၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်သည် တောင်ကုန်းတောင်တန်းပေါများပြီး မြစ်ခေောင်းများနှင့် ပင်လယ်ကမ်းစပ်တွင်သာ မြေပြန့်လွင်ပြင်ဖြစ်သည်။တနင်္သာရီတောင်တန်းသည် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်အဖြစ် မြောက်မှတောင်သို့ သွယ်တန်းနေသည်။(၆၈၀၁)ပေမြင့်သော မြင့်မိုရ်လက်ခတ်တောင်၊ (၅၀၅၉)ပေမြင့်သော နွားလပို့တောင်၊ (၄၅၂၇)ပေမြင့်သော လူဝိုင်း/ဟင်းကွဲတောင်၊ (၃၉၇၀)ပေမြင့်သော နားဟိတောင်တို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ပင်လယ်ပြင်အတွင်းတွင် ကျွန်းများတည်ရှိသည်။ သိန်းဇဲဘုတ်ကျွန်းစု၊ မောင်းမကန်ကျွန်းစု၊ လောင်းလုံးကျွန်းစုများသည် အဓိက တည်ရှိသည်။
ထားဝယ်ခရိုင်ရှိ တောင်တန်းတို့မှာ များသောအားဖြင့် ကျောက်တောင်များဖြစ်သည်။ ကျောက်မှာ နှမ်းဖတ်ကျောက်မျိုးဖြစ်၏။ ယေဘူယျအားဖြင့် အမြင့်ပေ (၁၅၀၀)ကျော်ဒေသများတွင် မြိတ်အနယ်ကျကျောက်များ၊ ကျွန်းများနှင့် တောင်ထိပ်များတွင် မီးတောင်ချော်ကျောက်များ ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ သဲကျောက်၊ ရွှံ့ကျောက်၊ ထုံးကျောက်တို့တွင် တိုးဝင်ဖြစ်ပေါ်သော ခဲမဖြူ၊ အဖြိုက်နက်များကိုလည်း ဆက်စပ်တွေ့ရသည်။ နုံးတင်မြေနုများကို သက်နုမှ သက်ရင့်အထိ တွေ့ရတတ်သည်။ မြစ်ချောင်းများအနီးတွင် သက်ရင့်များတွေ့ရပြီး ခဲမဖြူနှင့် ရွှေများ တွေ့ရတတ်သည်။ သက်နုမျိုးကို ပင်လယ်ကမ်းစပ်၊ ချိုင့်ဝှမ်းတို့တွင် တွေ့ရတတ်သည်။ မြစ်ဝှမ်း၌တွေ့ရသော ကျောက်တို့ကား မြေစေးမှဖြစ်သော သင်ပုန်းကျောက်ဖြစ်၏။ ထားဝယ်ကမ်းခြေနှင့်နီးသော တောင်တန်းတို့၏ အရှေ့ဘက်မျက်နှာစာ၌ကား သံပါသော မြေစေးကျောက်များ ရှိသည်။
ရေဆင်း ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်မြစ်သည် မိုင်(၁၀၀)ကျော်ရှည်လျားပြီး ခရိုင်၏ အဓိကမြို့ကြီးများကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသည်။ တောင်မှမြောက်သို့ မိုင်(၅၀)ကျော်စီးဆင်းလာသော ဘန်းချောင်းနှင့် မြောက်မှတောင်သို့ မိုင်(၃၀)ကျော်စီးဆင်းလာသော ခမောင်းသွယ်ချောင်းတို့ပေါင်းဆုံပြီး မေတ္တာမြို့အနီးမှစကာ တနင်္သာရီမြစ်အဖြစ် စီးဆင်းသည်။ ရေဖြူမြို့နယ်ရှိ ဟိန်းဇဲချောင်းမှာ ပင်လယ်ပြင်နှင့်ဆက်လျက် ဒီရေတောများပေါက်နေသဖြင့် ငါး၊ပုဇွန်၊လိပ်ပေါက်ပွားမှုနှင့် ရေကြောင်းသွားလာရေးအတွက် အရေးပါသည်။
ရာသီဥတု ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်ခရိုင်၏ အမြင့်ဆုံးအပူချိန်မှာ ၃၈.၇ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ဖြစ်ပြီး၊ အနိမ့်ဆုံးမှာ ၉.၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ဖြစ်သည်။ ထားဝယ်ခရိုင်သည် အပူပိုင်းဒေသ၌ တည်ရှိသော်လည်း ပင်လယ်ကမ်းခြေနှင့် ကပ်နေသောကြောင့် အပူရှိန်မပြင်းချေ။ မိုးရေချိန် လက်မ ၂ဝဝ ကျော်သည်။ ထားဝယ်ခရိုင်မြောက်ပိုင်းသည် တောင်ပိုင်းထက် မိုးပိုများသည်။
လူဦးရေ ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်ခရိုင်၌ ၁၉၅၆ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်း ခန့်မှန်း ခြေအရ လူဦးရေ ၂၄၇,ဝ၂၇ ယောက်ခန့်ရှိသည်။ ၂၀၁၄သန်းခေါင်စာရင်းအရ ထားဝယ်ခရိုင်၏ လူဦးရေမှာ ၄၉၃,၅၇၆ ဦးဖြစ်ကာ အမျိုးသား ၂၃၉,၀၇၃ ဦး၊ အမျိုးသမီး ၂၅၄,၅၀၃ ဦးဖြစ်သည်။ မြို့ပြတွင်နေထိုင်သူ ၁၀၇,၉၅၆ ဦးဖြစ်ကာ မြို့ပြနေရာခိုင်နှုန်းမှာ ၂၁.၉ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ ထားဝယ်မြို့နယ်သည် လူဦးရေအများဆုံးဖြစ်ကာ သရက်ချောင်းမြို့နယ်သည် အနည်းဆုံးဖြစ်သည်။ သို့သော် လူဦးရေကွာခြားချက် နည်းပါးသည်။ တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ ခရိုင်(၃)ခုတွင် ဒုတိယမြောက် လူဦးရေအများဆုံးခရိုင်ဖြစ်သည်။ထားဝယ်လူမျိုးများ အများဆုံးနေထိုင်ကြပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာကို အများဆုံး ကိုးကွယ်ကြသည်။
ခရိုင်အတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားတို့မှာ မြန်မာစကားကိုပင် ပြောဆိုသုံးစွဲကြစေကာမူ အသံထွက်ချင်း မတူသောကြောင့် ရေမြေရပ်ခြားဒေသစကားတစ်ရပ်ပမာ ရှိချေသည်။ ထားဝယ်စကားမှာ အချို့နေရာတွင် ရခိုင်စကားနှင့်ဆင်သည်။ ဤသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာ ရှေးဦးသမိုင်းခေတ်များ၌ ရခိုင်အမျိုးသားတို့သည် ထားဝယ်နယ်နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။
စီးပွားရေး ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်ခရိုင်သည် တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်း စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု အသင့်အတင့်ရှိသောဒေသဖြစ်သည်။ ခရိုင်နေပြည်သူများသည် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း၊ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို အဓိကလုပ်ကိုင်ကြသည်။ ရာဘာ၊ ကွမ်း၊ သီဟိုဋ်၊ ဆီအုန်း၊ စပါး၊ ရေထွက်ပစ္စည်းများ အဓိကထွက်ရှိသည်။ ထားဝယ်ရှင်ကိုးရှင်ဘုရားများနှင့် မောင်းမကန်ကမ်းခြေကြောင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများလည်းရှိသည်။[၂]မောင်းမကန်ကျွန်းစုတွင်ပါဝင်သော ချွန်ထက်သော ကျောက်တောင်များမှ ငှက်သိုက်များ ရရှိသည်။
ထားဝယ်ခရိုင်တွင် သစ်တောပေါသည်။ သစ်တောနယ် အကျယ်အဝန်းမှာ စတုရန်းမိုင် ၅ဝဝဝ မျှရှိသည်။ ထိုသစ်တောများမှာ ကျွန်းသစ်အပြင်၊ ဆေးဘက်ဝင်သော သစ်ကြံပိုး၊ ကြက်ဆူပင်၊ ဥပသကာပင်၊ ပင်လယ်အုန်းပင်တို့လည်း ထွက်သည်။ဋကြက်ပေါင်ပင် ပေါက်ရောက်ခြင်းကြောင့် ရာဘာလုပ်ငန်းလည်း အတော်အသင့်ကြီးကျယ်သည်။ သစ်သီးဝလံအနက် ဒူးရင်း၊ မင်းကွတ်၊ နာနတ်နှင့် တညင်းသီးတို့သည် အဓိက ထွက်ကုန်များဖြစ်သည်။
ပင်လယ်နှင့်ကပ်နေသော ခရိုင်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်၊ ငါးစိမ်း၊ ငါးခြောက် ငါးပိလုပ်ငန်းမှာ များစွာကြီးကျယ်သည်။ ထားဝယ် ငါးပိနှင့် ငါးခြောက်တို့သည် မြိတ်ငပိနှင့် ငါးခြောက်တို့ကဲ့သို့ပင် နာမည်ကြီး၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အနှံ့အပြားစားသုံးကြသည်။
ထားဝယ်အထူးစီးပွားရေးဇုန်စီမံကိန်း ပြင်ဆင်ရန်
ဒေသတွင်းနိုင်ငံများတွင် အကြီးဆုံးဖြစ်လာမည့် ထားဝယ်အထူးစီးပွားရေးဇုန်မှာ ထားဝယ်မြို့ အနောက်မြောက်ဘက်ကမ်းခြေတွင် ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ဤစီမံကိန်းတွင် ရေနက်ဆိပ်ကမ်းပါဝင်ပြီး ပြီးစီးပါက တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံများမှ ကုန်ပစ္စည်းများအား အနောက်နိုင်ငံများသို့ လွယ်ကူစွာတင်ပို့နိုင်မည်ဖြစ်သဖြင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအတွက် အရေးပါသော စီမံကိန်းဖြစ်သည်။[၃]ထိုစီမံကိန်းတွင် မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံများ ပါဝင်မည်ဖြစ်ကာ ၂၀၀၈ခုနှစ်မှစတင်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သော်လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် လက်ရှိအချိန်အထိ နှောင့်နှေးလျက်ရှိသည်။[၄]
ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေး ပြင်ဆင်ရန်
မြန်မာပြည်အောက်ပိုင်းရှိ အဓိကကျသော ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီးဖြစ်သည့် ရန်ကုန်-မော်လမြိုင်-ရေး-ထားဝယ်-မြိတ်-ကော့သောင်း လမ်းမကြီးမှာ ခရိုင်၏ အဓိကမြို့ကြီးများကို ဖြတ်သန်းသွားသည်။ ထိုလမ်းမကြီးမှာ ခရိုင်အတွင်း မိုင် (၁၀၀)ကျော်မျှ ဖြတ်သန်းသွားသည်။[၅]ထားဝယ်မြို့တွင် လေယာဉ်ကွင်းရှိသည်။ ရန်ကုန်-ရေး-ထားဝယ် ရထားလမ်းမှာ ထားဝယ်မြို့တွင် အဆုံးသတ်ပြီး ထားဝယ်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံတောင်ဘက်အကျဆုံးသော မီးရထားလမ်းဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ သို့သော် ရထားခရီးစဉ်မှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ပြေးဆွဲနေခြင်းမရှိပေ။ ရန်ကုန်နှင့် ပင်လယ်ခရီးဆက်သွယ်မှုရှိသည်။ အထူးစီးပွားရေးဇုန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ ထားဝယ်မြို့နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ ကန်ချနဘူရီအား ဆက်သွယ်မည့် အဝေးပြေးလမ်းမကြီးကို ဖောက်လုပ်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိသည်။ သို့သော် ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုကြာသည်အထိ ဖောက်လုပ်နိုင်ခြင်းမရှိသေးပေ။[၆][၇]
ပညာရေး ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်မြို့တွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ်၊ နည်းပညာတက္ကသိုလ်၊ ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်များ တည်ရှိသည်။၂၀၁၄သန်းခေါင်စာရင်းအရ အသက်(၁၅)နှစ်နှင့်အထက်လူဦးရေ၏ စာတတ်မြောက်နှုန်းမှာ ၈၉.၁ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။
ကျန်းမာရေး ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်မြို့နယ်တွင် ကုတင် (၂၀၀)ဆံ့ ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီး၊ ကုတင်(၁၀၀)ဆံ့ တပ်မတော်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၁)ရုံ၊ လောင်းလုံးမြို့နယ်တွင် (၂၅)ကုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၂)ရုံ၊ သရက်ချောင်းမြို့နယ်တွင် (၂၅)ကုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၂)ရုံ၊ ရေဖြူမြို့နယ်တွင် (၂၅)ကုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၃)ရုံတို့ တည်ရှိသည်။
ထင်ရှားသောနေရာများ ပြင်ဆင်ရန်
ထားဝယ်မြို့ အနောက်မြောက်ဘက်ရှိ မောင်းမကန်ပင်လယ်ကမ်းခြေသည် နွေရာသီအတွက် အနားယူရာ စခန်းကောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
ထားဝယ်ခရိုင်ရှိ တန်ခိုးကြီးဘုရားတို့မှာ ထားဝယ်မြို့ တောင်ဘက် မိုင်အနီးငယ်အကွာတွင် ရှင်မုတ်ထီးဘုရား၊ ထားဝယ်အငူတွင် ရှင်မော်ဘုရားနှင့် ထားဝယ်မြို့မြောက်ဘက်ရှိ ရှင်ဓာတ်ဝဲဘုရားများ ဖြစ်ကြသည်။ ယခုရှိရင်းစွဲ ထားဝယ်မြို့၏ မြောက်ဘက်တွင် ထားဝယ်မြို့ဟောင်းနေရာရှိသည်။[၈]
ကိုးကား ပြင်ဆင်ရန်
- ↑ Dawei။
- ↑ ထားဝယ်ခရိုင်အတွင်းရှိ ရှင်ကိုးရှင်ဘုရားများနှင့် အထင်ကရဘုရားများတွင် ဘုရားဖူးလာပြည်သူများဖြင့် စည်းကားလျက်ရှိ။
- ↑ ထားဝယ် ရေနက် ဆိပ်ကမ်း စီမံကိန်း စပြီ။
- ↑ ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းစီမံကိန်း လေ့လာဆန်းစစ်မှု ဂျပန်ပြုလုပ်မည်။ 11 November 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 11 November 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေမည့် အသစ်တည်ဆောက်ပြီးစီးသော သမုတ်-လွတ်လွတ်တံတား၊ တနင်္သာရီတံတားနှင့် ပုလုံးတုံးတုံးတံတား။
- ↑ ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းစီမံကိန်း ဆက်မလုပ်ရန် KNU တားမြစ်။
- ↑ ထားဝယ်အထူးစီးပွားရေးဇုန်စီမံကိန်း၌ လမ်း၊ လျှပ်စစ်မီးနှင့် ဆိပ်ကမ်းတည်ဆောက်နိုင်ရေး ကဏ္ဍသုံးခုကို အဓိကဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းစီမံကိန်းအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၊ Developer များအား အဓိကဦးစားပေးရှာဖွေနေ။
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၅)