ဝီကီပီးဒီးယား

ဟက်စ်စီယမ်

အက်တမ်အမှတ်စဉ် ၁၀၈ ရှိသော ဓာတုဒြပ်စင်

ဟက်စ်စီယမ် (Hassium) ဒြပ်စင်ကို ဒြပ်ခွဲခန်း၌သာ ဖန်တီးထုတ်ယူ ရရှိ်နိုင်ပြီး ၎င်း၏ဒြပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဂုဏ်သတ္တိများသည် Osmium ဒြပ်စင်နှင့်ဆင်တူနိုင်သည်။ အဖြူရောင်ရှိသော silver သို့မဟုတ် မီးခိုရောင်ရှိသောဒြပ်စင်တစ်ခုဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း ခန့်မှန်းထားကြသည်။ ၎င်း၏သင်္ကေတမှာ Hs ဖြစ်ပြီး အက်တမ်အမှတ်စဉ် (atomic number) ၁၀၈ ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ တည်ငြိမ်မှုအမြင့်ဆုံးရှိသည့် isotope အမှတ်စဉ်မှာ 227Hs ဖြစ်၍ သက်တမ်းဝက်(half-life) မှာ ၁၆.၅ မိနစ်ဖြစ်သည်။ Hassium ဒြပ်စင်ကို ၁၉၈၄ ခုနှစ်တွင်ဂျာမန်ရူပဗေဒပညာရှင် Peter Armbruster နှင့် Gottfried Munzenberg တို့မှ ဂျာမနီနိုင်ငံ Hesse ပြည်နယ် Darmstadt မြို့ရှိ GSI ကောလိပ်ရှိ ဓာတ်ခွဲခန်းမှစတင်တွေ့ရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ Hassium အမည်သည် Latin ဘာသာမှ ဆင်းသက်လာသော Hesse ၏ (ဂျာမနီနိုင်ငံ GSI ကောလိပ်တည်ရှိရာ ပြည်နယ်) အမည် အား ဂုဏ်ပြုသတ်မှတ်အမည်ပေးထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ဟက်စ်စီယမ်  108Hs
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတဟက်စ်စီယမ်, Hs
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ ဟက်စ်စီယမ်
Element 1: ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H), Other non-metal
Element 2: ဟီလီယမ် (He), Noble gas
Element 3: လီသီယမ် (Li), Alkali metal
Element 4: ဘယ်ရီလီယမ် (Be), Alkaline earth metal
Element 5: ဘိုရွန် (B), Metalloid
Element 6: ကာဗွန် (C), Other non-metal
Element 7: နိုက်ထရိုဂျင် (N), Other non-metal
Element 8: အောက်ဆီဂျင် (O), Other non-metal
Element 9: ဖလိုရင်း (F), Halogen
Element 10: နီယွန် (Ne), Noble gas
Element 11: ဆိုဒီယမ် (Na), Alkali metal
Element 12: မဂ္ဂနီစီယမ် (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: အလူမီနီယမ် (Al), Other metal
Element 14: ဆီလီကွန် (Si), Metalloid
Element 15: ဖော့စဖောရပ် (P), Other non-metal
Element 16: ဆာလဖာ (S), Other non-metal
Element 17: ကလိုရင်း (Cl), Halogen
Element 18: အာဂွန် (Ar), Noble gas
Element 19: ပိုတက်ဆီယမ် (K), Alkali metal
Element 20: ကယ်လဆီယမ် (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: စကန္ဒီယမ် (Sc), Transition metal
Element 22: တိုင်‌တေနီယမ် (Ti), Transition metal
Element 23: ဗနေဒီယမ် (V), Transition metal
Element 24: ခရိုမီယမ် (Cr), Transition metal
Element 25: မက်ဂနိစ် (Mn), Transition metal
Element 26: သံ (သတ္တု) (Fe), Transition metal
Element 27: ကိုဘော့ (ဒြပ်စင်) (Co), Transition metal
Element 28: နီကယ် (Ni), Transition metal
Element 29: ကြေးနီ (Cu), Transition metal
Element 30: သွပ် (Zn), Transition metal
Element 31: ဂဲလီယမ် (Ga), Other metal
Element 32: ဂျာမေနီယမ် (Ge), Metalloid
Element 33: စိန်ဖြူ (As), Metalloid
Element 34: ဆီလီနီယမ် (Se), Other non-metal
Element 35: ဘရိုမင်း (Br), Halogen
Element 36: ကရစ်ပတွန် (Kr), Noble gas
Element 37: ရူဘီဒီယမ် (Rb), Alkali metal
Element 38: စထရွန်တီယမ် (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: အိတ်တြီယမ် (Y), Transition metal
Element 40: ဇာကိုနီယမ် (Zr), Transition metal
Element 41: နိုင်အိုဘီယမ် (Nb), Transition metal
Element 42: မိုလိပ်ဒီနမ် (Mo), Transition metal
Element 43: တက္ကနက်တီယမ် (Tc), Transition metal
Element 44: ရက်သီနီယမ် (Ru), Transition metal
Element 45: ရိုဒီယမ် (Rh), Transition metal
Element 46: ပယ်လေဒီယမ် (Pd), Transition metal
Element 47: ငွေ (သတ္တု) (Ag), Transition metal
Element 48: ကတ်မီယမ် (Cd), Transition metal
Element 49: အိန္ဒီယမ် (In), Other metal
Element 50: သံဖြူ (Sn), Other metal
Element 51: ခနောက်စိမ်း (Sb), Metalloid
Element 52: တယ်လူရီယမ် (Te), Metalloid
Element 53: အိုင်အိုဒင်း (I), Halogen
Element 54: ဇီနွန် (Xe), Noble gas
Element 55: ဆယ်ဆီယမ် (Cs), Alkali metal
Element 56: ဘေရီယမ် (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: လန်သနမ် (La), Lanthanoid
Element 58: ဆယ်ရီယမ် (Ce), Lanthanoid
Element 59: ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် (Pr), Lanthanoid
Element 60: နီယိုဒိုင်မီယမ် (Nd), Lanthanoid
Element 61: ပရိုမီသီယမ် (Pm), Lanthanoid
Element 62: ဆမ္မာရီယမ် (Sm), Lanthanoid
Element 63: ယူရိုပီယမ် (Eu), Lanthanoid
Element 64: ဂါဒိုလီနီယမ် (Gd), Lanthanoid
Element 65: တာဘီယမ် (Tb), Lanthanoid
Element 66: ဒိုင်စပရိုဆီယမ် (Dy), Lanthanoid
Element 67: ဟိုမီယမ် (Ho), Lanthanoid
Element 68: အာဘီယမ် (Er), Lanthanoid
Element 69: ကျူလီယမ် (Tm), Lanthanoid
Element 70: အိတ္တာဘီယမ် (Yb), Lanthanoid
Element 71: လူတက်သီယမ် (Lu), Lanthanoid
Element 72: ဟက်ဖ်နီယမ် (Hf), Transition metal
Element 73: တန်တလမ် (Ta), Transition metal
Element 74: တန်စတင် (W), Transition metal
Element 75: ရီနီယမ် (Re), Transition metal
Element 76: အော့စမီယမ် (Os), Transition metal
Element 77: အိုင်ရီဒီယမ် (Ir), Transition metal
Element 78: ရွှေဖြူ (Pt), Transition metal
Element 79: ရွှေ (Au), Transition metal
Element 80: ပြဒါး (Hg), Transition metal
Element 81: သယ်လီယမ် (Tl), Other metal
Element 82: ခဲ (သတ္တု) (Pb), Other metal
Element 83: ကြွပ် (Bi), Other metal
Element 84: ပိုလိုနီယမ် (Po), Metalloid
Element 85: အက်စ်တက်တိုင်း (At), Halogen
Element 86: ရေဒွန် (Rn), Noble gas
Element 87: ဖရန်စီယမ် (Fr), Alkali metal
Element 88: ရေဒီယမ် (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: အက်တီနီယမ် (Ac), Actinoid
Element 90: သိုရီယမ် (Th), Actinoid
Element 91: ပရိုတက်တီနီယမ် (Pa), Actinoid
Element 92: ယူရေနီယမ် (U), Actinoid
Element 93: နပ်ကျူနီယမ် (Np), Actinoid
Element 94: ပလူတိုနီယမ် (Pu), Actinoid
Element 95: အမေရိစီယမ် (Am), Actinoid
Element 96: ကျူရီယမ် (Cm), Actinoid
Element 97: ဘာကီလီယမ် (Bk), Actinoid
Element 98: ကာလီဖိုနီယမ် (Cf), Actinoid
Element 99: အိုင်စ်တိုင်နီယမ် (Es), Actinoid
Element 100: ဖာမီယမ် (Fm), Actinoid
Element 101: မန်ဒယ်လီဗီယမ် (Md), Actinoid
Element 102: နိုဘယ်လီယမ် (No), Actinoid
Element 103: လော်ရန်စီယမ် (Lr), Actinoid
Element 104: ရူသာဖော်ဒီယမ် (Rf), Transition metal
Element 105: ဒပ်ဘ်နီယမ် (Db), Transition metal
Element 106: ဆီဘော်ဂျီယမ် (Sg), Transition metal
Element 107: ဘိုဟ်ရီယမ် (Bh), Transition metal
Element 108: ဟက်စ်စီယမ် (Hs), Transition metal
Element 109: မိုက်ဒ်နီရီယမ် (Mt), Transition metal
Element 110: ဒမ်စတဒ်တီယမ် (Ds), Transition metal
Element 111: ရွန့်ဂန္နီယမ် (Rg), Transition metal
Element 112: ကော့ပါနီဆီယမ် (Cn), Transition metal
Element 113: နီဟိုနီယမ် (Uut)
Element 114: ဖလရိုဗီယမ် (Uuq)
Element 115: မော်စကိုဗီယမ် (Uup)
Element 116: လီဗာမိုရီယမ် (Uuh)
Element 117: တန်နဆီး (Uus)
Element 118: အိုဂန်နက်ဆွန် (Uuo)
 Os
↑
Hs
↓
(Uhb)
ဘိုဟ်ရီယမ် ← ဟက်စ်စီယမ် → မိုက်ဒ်နီရီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)108
အုပ်စု၊ ဘလော့group 8
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားperiod 7
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု[Rn] 5f14 6d6 7s2[၁]
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု2, 8, 18, 32, 32, 14, 2
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်အစိုင်အခဲ (predicted)[၂]
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)41 g/cm3 (predicted)[၃]
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်1st: 730 kJ/mol
2nd: 1760 kJ/mol
3rd: 2830 kJ/mol
(more) (predicted)[၄]
အက်တောမစ် အချင်းဝက်empirical: 126 pm (estimated)[၃]
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်134 pm (estimated)[၅]
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ ​hexagonal close-packed (hcp)
Hexagonal close-packed crystal structure for ဟက်စ်စီယမ်

(predicted)[၂]
CAS Number54037-57-9
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်းafter Hassia, Latin for Hesse, Germany, where it was discovered[၆]
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုGesellschaft für Schwerionenforschung (1984)
အတည်ငြိမ်ဆုံး ဟက်စ်စီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP
269Hs syn 16 s α 9.21, 9.10, 8.97 265Sg
270Hs syn 9 s α 9.02, 8.88 266Sg
271Hs syn 10 s α 9.27, 9.13 267Sg
ဝီကီဒေတာတွင် |
| ကိုးကား

အသုံးပြုခြင်း

ပြင်ဆင်ရန်

၎င်းဒြပ်စင်အကြောင်းကို အနည်းငယ်သာသိရှိထားပြီး အသုံးပြုနိုင်ရန် နည်းလမ်းတစုံတရာမသိရှိသေးပါ။

သဘာဝမှာတွေ့ရှိမှုအခြေအနေ

ပြင်ဆင်ရန်

၎င်းဒြပ်စင်ကို သဘာဝတွင် မတွေ့ရှိနိုင်ပဲ ဓာတ်ခွဲခန်းအတွင်းမှသာ ထုတ်ယူနိုင်သည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ

ပြင်ဆင်ရန်

၎င်းဒြပ်စင်သည် အလွန်မတည်မြဲသောဒြပ်စင် ဖြစ်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်ဖြစ်ပေါ်ပြီး အလွန်လျင်မြန်စွာ အခြားဒြပ်စင်များအဖြစ်သို့ ပြိုကွဲပျက်စီးသွားသောကြောင့် ၎င်းဒြပ်စင်မှလူသားတို့၏ ကျန်းမာရေး အပေါ်အကျိုးသက်ရောက်မှုကိုလေ့လာရန်မဖြစ်နိုင်ပါ။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့သတ်ရောက်မှုများ

ပြင်ဆင်ရန်

Hassium ဒြပ်စင်၏သက်တမ်းဝက်(half-life)သည် ၉.၇ စက္ကန့်ခန့် အလွန်တိုသောကြောင့် ပတ်ဝန်ကျင်သို့ သက်ရောက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာမလိုပါ။

ကိုးကား

ပြင်ဆင်ရန်
  1. ↑ Hoffman 2006, p. 1672.
  2. ↑ ၂.၀ ၂.၁ Östlin၊ A. (2013)။ "Transition metals"။ Electronic Structure Studies and Method Development for Complex Materials (PDF) (Licentiate)။ pp. 15–16။ 24 October 2019 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  3. ↑ ၃.၀ ၃.၁ Hoffman 2006, p. 1691.
  4. ↑ Hoffman 2006, p. 1673.
  5. ↑ Chemical Data: Hassium။ Visual Elements Periodic Table။ Royal Society of Chemistry (2011)။ 28 November 2012 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  6. ↑ Emsley၊ J. (2011)။ Nature's Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements (New ed.)။ Oxford University Press။ p. 215–217။ ISBN 978-0-19-960563-7။
"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=ဟက်စ်စီယမ်&oldid=723052" မှ ရယူရန်