ဝီကီပီးဒီးယား

လူတက်သီယမ်

အက်တမ်နံပါတ်71နှင့်အတူဓာတုဒြပ်စင်

လူတက်သီယမ် (Lutetium) သည် ထုတ်ယူ သန့်စင်ရန် အတော်ခက်ခဲသော ဒြပ်စင်များထဲမှ တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်သည်။ ရေပါဝင်မှု အလွန်နည်းသော LuCl3 နှင့် LuF3 တို့မှ အယ်ကာလီ နှင့် အယ်ကာလိုင်း သတ္တု တို့ကို အသုံးပြု၍ ဓာတ်လျှော့ခြင်းဖြင့် ၎င်းသတ္တုကို ထုတ်ယူ သန့်စင်နိုင်သည်။ လူတက်သီယမ် သည် ငွေဖြူရောင် ရှိပြီး လေထုထဲတွင် အတော်အတန် တည်မြဲနေနိုင်သည်။ ၎င်းသတ္တုသည် Lanthanide အုပ်စုတွင် မာကျောမှု အရှိဆုံးနှင့် သိပ်သည်းမှု အရှိဆုံးဖြစ်သည်။

လူတက်သီယမ်  71Lu
Lutetium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတလူတက်သီယမ်, Lu
အဆင်းsilvery white
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ လူတက်သီယမ်
Element 1: ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H), Other non-metal
Element 2: ဟီလီယမ် (He), Noble gas
Element 3: လီသီယမ် (Li), Alkali metal
Element 4: ဘယ်ရီလီယမ် (Be), Alkaline earth metal
Element 5: ဘိုရွန် (B), Metalloid
Element 6: ကာဗွန် (C), Other non-metal
Element 7: နိုက်ထရိုဂျင် (N), Other non-metal
Element 8: အောက်ဆီဂျင် (O), Other non-metal
Element 9: ဖလိုရင်း (F), Halogen
Element 10: နီယွန် (Ne), Noble gas
Element 11: ဆိုဒီယမ် (Na), Alkali metal
Element 12: မဂ္ဂနီစီယမ် (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: အလူမီနီယမ် (Al), Other metal
Element 14: ဆီလီကွန် (Si), Metalloid
Element 15: ဖော့စဖောရပ် (P), Other non-metal
Element 16: ဆာလဖာ (S), Other non-metal
Element 17: ကလိုရင်း (Cl), Halogen
Element 18: အာဂွန် (Ar), Noble gas
Element 19: ပိုတက်ဆီယမ် (K), Alkali metal
Element 20: ကယ်လဆီယမ် (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: စကန္ဒီယမ် (Sc), Transition metal
Element 22: တိုင်‌တေနီယမ် (Ti), Transition metal
Element 23: ဗနေဒီယမ် (V), Transition metal
Element 24: ခရိုမီယမ် (Cr), Transition metal
Element 25: မက်ဂနိစ် (Mn), Transition metal
Element 26: သံ (သတ္တု) (Fe), Transition metal
Element 27: ကိုဘော့ (ဒြပ်စင်) (Co), Transition metal
Element 28: နီကယ် (Ni), Transition metal
Element 29: ကြေးနီ (Cu), Transition metal
Element 30: သွပ် (Zn), Transition metal
Element 31: ဂဲလီယမ် (Ga), Other metal
Element 32: ဂျာမေနီယမ် (Ge), Metalloid
Element 33: စိန်ဖြူ (As), Metalloid
Element 34: ဆီလီနီယမ် (Se), Other non-metal
Element 35: ဘရိုမင်း (Br), Halogen
Element 36: ကရစ်ပတွန် (Kr), Noble gas
Element 37: ရူဘီဒီယမ် (Rb), Alkali metal
Element 38: စထရွန်တီယမ် (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: အိတ်တြီယမ် (Y), Transition metal
Element 40: ဇာကိုနီယမ် (Zr), Transition metal
Element 41: နိုင်အိုဘီယမ် (Nb), Transition metal
Element 42: မိုလိပ်ဒီနမ် (Mo), Transition metal
Element 43: တက္ကနက်တီယမ် (Tc), Transition metal
Element 44: ရက်သီနီယမ် (Ru), Transition metal
Element 45: ရိုဒီယမ် (Rh), Transition metal
Element 46: ပယ်လေဒီယမ် (Pd), Transition metal
Element 47: ငွေ (သတ္တု) (Ag), Transition metal
Element 48: ကတ်မီယမ် (Cd), Transition metal
Element 49: အိန္ဒီယမ် (In), Other metal
Element 50: သံဖြူ (Sn), Other metal
Element 51: ခနောက်စိမ်း (Sb), Metalloid
Element 52: တယ်လူရီယမ် (Te), Metalloid
Element 53: အိုင်အိုဒင်း (I), Halogen
Element 54: ဇီနွန် (Xe), Noble gas
Element 55: ဆယ်ဆီယမ် (Cs), Alkali metal
Element 56: ဘေရီယမ် (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: လန်သနမ် (La), Lanthanoid
Element 58: ဆယ်ရီယမ် (Ce), Lanthanoid
Element 59: ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် (Pr), Lanthanoid
Element 60: နီယိုဒိုင်မီယမ် (Nd), Lanthanoid
Element 61: ပရိုမီသီယမ် (Pm), Lanthanoid
Element 62: ဆမ္မာရီယမ် (Sm), Lanthanoid
Element 63: ယူရိုပီယမ် (Eu), Lanthanoid
Element 64: ဂါဒိုလီနီယမ် (Gd), Lanthanoid
Element 65: တာဘီယမ် (Tb), Lanthanoid
Element 66: ဒိုင်စပရိုဆီယမ် (Dy), Lanthanoid
Element 67: ဟိုမီယမ် (Ho), Lanthanoid
Element 68: အာဘီယမ် (Er), Lanthanoid
Element 69: ကျူလီယမ် (Tm), Lanthanoid
Element 70: အိတ္တာဘီယမ် (Yb), Lanthanoid
Element 71: လူတက်သီယမ် (Lu), Lanthanoid
Element 72: ဟက်ဖ်နီယမ် (Hf), Transition metal
Element 73: တန်တလမ် (Ta), Transition metal
Element 74: တန်စတင် (W), Transition metal
Element 75: ရီနီယမ် (Re), Transition metal
Element 76: အော့စမီယမ် (Os), Transition metal
Element 77: အိုင်ရီဒီယမ် (Ir), Transition metal
Element 78: ရွှေဖြူ (Pt), Transition metal
Element 79: ရွှေ (Au), Transition metal
Element 80: ပြဒါး (Hg), Transition metal
Element 81: သယ်လီယမ် (Tl), Other metal
Element 82: ခဲ (သတ္တု) (Pb), Other metal
Element 83: ကြွပ် (Bi), Other metal
Element 84: ပိုလိုနီယမ် (Po), Metalloid
Element 85: အက်စ်တက်တိုင်း (At), Halogen
Element 86: ရေဒွန် (Rn), Noble gas
Element 87: ဖရန်စီယမ် (Fr), Alkali metal
Element 88: ရေဒီယမ် (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: အက်တီနီယမ် (Ac), Actinoid
Element 90: သိုရီယမ် (Th), Actinoid
Element 91: ပရိုတက်တီနီယမ် (Pa), Actinoid
Element 92: ယူရေနီယမ် (U), Actinoid
Element 93: နပ်ကျူနီယမ် (Np), Actinoid
Element 94: ပလူတိုနီယမ် (Pu), Actinoid
Element 95: အမေရိစီယမ် (Am), Actinoid
Element 96: ကျူရီယမ် (Cm), Actinoid
Element 97: ဘာကီလီယမ် (Bk), Actinoid
Element 98: ကာလီဖိုနီယမ် (Cf), Actinoid
Element 99: အိုင်စ်တိုင်နီယမ် (Es), Actinoid
Element 100: ဖာမီယမ် (Fm), Actinoid
Element 101: မန်ဒယ်လီဗီယမ် (Md), Actinoid
Element 102: နိုဘယ်လီယမ် (No), Actinoid
Element 103: လော်ရန်စီယမ် (Lr), Actinoid
Element 104: ရူသာဖော်ဒီယမ် (Rf), Transition metal
Element 105: ဒပ်ဘ်နီယမ် (Db), Transition metal
Element 106: ဆီဘော်ဂျီယမ် (Sg), Transition metal
Element 107: ဘိုဟ်ရီယမ် (Bh), Transition metal
Element 108: ဟက်စ်စီယမ် (Hs), Transition metal
Element 109: မိုက်ဒ်နီရီယမ် (Mt), Transition metal
Element 110: ဒမ်စတဒ်တီယမ် (Ds), Transition metal
Element 111: ရွန့်ဂန္နီယမ် (Rg), Transition metal
Element 112: ကော့ပါနီဆီယမ် (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 Y
↑
Lu
↓
Lr
အိတ္တာဘီယမ် ← လူတက်သီယမ် → ဟက်ဖ်နီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)71
အုပ်စု၊ ဘလော့group 3
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားperiod 6
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု[Xe] 4f14 5d1 6s2
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု2, 8, 18, 32, 9, 2
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်အစိုင်အခဲ
အရည်ပျော်မှတ်1925 K ​(1652 °C, ​3006 °F)
အရည်ဆူမှတ်3675 K ​(3402 °C, ​6156 °F)
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)9.841 g/cm3
9.3 g/cm3
ဖျူးရှင်းအပူca. 22 kJ/mol
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ414 kJ/mol
မိုလာ အပူအင်အား26.86 J/(mol·K)
ငွေ့ရည်ဖိအား
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1906 2103 2346 (2653) (3072) (3663)
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်Pauling scale: 1.27
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်1st: 523.5 kJ/mol
2nd: 1340 kJ/mol
3rd: 2022.3 kJ/mol
အက်တောမစ် အချင်းဝက်empirical: 174 pm
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်187±8 pm
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ ​hexagonal close-packed (hcp)
Hexagonal close packed crystal structure for လူတက်သီယမ်
အပူ ပြန့်ကားမှုpoly: 9.9 µm/(m·K) (at r.t.)
အပူစီးကူးမှု16.4 W/(m·K)
လျှပ်စစ် ခုခံမှုpoly: 582 nΩ·m (at r.t.)
သံလိုက်ဓာတ်paramagnetic[၁]
Young's modulus68.6 GPa
Shear modulus27.2 GPa
Bulk modulus47.6 GPa
ပိုင်ဆွန် အချိုး0.261
Vickers hardness755–1160 MPa
Brinell hardness890–1300 MPa
CAS Number7439-94-3
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်းafter Lutetia, Latin for: Paris, in the Roman era
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုCarl Auer von Welsbach and Georges Urbain (1906)
ပထမဆုံး ခွဲထုတ်မှုCarl Auer von Welsbach (1906)
အမည်တပ် ခဲ့Georges Urbain (1906)
အတည်ငြိမ်ဆုံး လူတက်သီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP
173Lu syn 1.37 y ε 0.671 173Yb
174Lu syn 3.31 y ε 1.374 174Yb
175Lu 97.401% is stable with 104 neutrons
176Lu 2.599% 3.78×1010 y β− 1.193 176Hf
ဝီကီဒေတာတွင် |
| ကိုးကား

အသုံးပြုခြင်းပြင်ဆင်

လူတက်သီယမ် သည် လုပ်ငန်းခွင်တွင် အသုံးပြုနိုင်လောက်သည့် အရည်အသွေးရဖို့ အထိ သန့်စင်မှု ပြုလုပ်ရန် ကုန်ကျမှု အလွန်များသောကြောင့် စီးပွားရေးအရ အသုံးပြုမှု အလွန်နည်းပါးသည်။ နျူထရွန် ထုတ်ပေးသော လူတက်သီယမ် ကို Beta Emitter အဖြစ် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတစ်ခုတွင် အသုံးပြုသည်။ ကွန်ပျူတာမှတ်ဉာဏ် ပြားလေးများအတွင်း အသုံးပြုသော GGG (Gadolinium Gallim Garnet) သို့ လူတက်သီယမ် အလွန်သေးငယ်သော ပမာဏ ပေါင်းထည့်ပြီး လျှပ်စစ် ဂုဏ်သတ္တိ ပြောင်းလဲသွားစေနိုင်သော Dopant အဖြစ် အသုံးပြုသည်။

ပတ်ဝန်းကျင်တွင်တွေ့ရှိရမှုအခြေအနေပြင်ဆင်

လူတက်သီယမ် သည် ရှာပါးဒြပ်စင် အုပ်စုထဲတွင် ဈေးအကြီးဆုံးသော သတ္တု တစ်ခု ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ၎င်းကို အခြားသော ရှားပါးဒြပ်စင်များစွားနှင့် ရောနှောတွေ့ရှိရပြီး ခွဲထုတ်ရန် အလွန်ခက်ခဲပါသည်။ သဘာဝတွင် ကျယ်ပြန်စွာ တွေ့ရှိရသည်။ Lanthanides များသည် သဘာဝအခြေအနေ၌ တွင်းထွက် သတ္တု အမျိုးမျိုးတွင် တွေ့ရှိရသည်။ အဓိက တွင်းထွက် အရင်းအမြစ်များမှာ Xenotime, Monazite, and Bastnaesite တို့ဖြစ်သည်။ Xenotime နှင့် Monazite သည် LnPO4 ( ဤနေရာတွင် Ln သည် အလွန်ရှားပါသော promethium မှလွဲ၍ Lanthanides အားလုံး ၏ ဒြပ်ရောကို ကိုယ်စားပြုသည်။) ဖော့စဖိုးရစ် တွင်းထွက် အက်ဆစ်များ(orthophosphate minerals) ဖြစ်ပြီး Bastnaesite သည် ဖလိုရိုက် ကာဗွန်နိတ် (fluoride carbonate) LnCO3F တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်း တွင်းထွက် အရင်းအမြစ်များတွင် အဓိက အများဆုံးပါဝင်သော Lanthanides များမှာ အစဉ်လိုက်အားဖြင့် Cerium, Lanthanum, Neodymium နှင့် Praseodymium တို့ဖြစ်ကြသည်။ သူကိုယ်တိုင် နှင့် ၎င်း ပြိုကွဲရာမှ ဖြစ်လာသော ဓာတု ဓာတ်ပစ္စည်းများသည် ရေဒီယို ဓာတ်သတ္တုကြွသဖြင့် ကိုင်တွယ်ရန် ခက်ခဲသော Thorium နှင့် Yttrium တို့သည်လည်း Monazite တွင် ပါဝင်သည်။ အဓိက သတ္တုတွင်း နေရာများမှာ တရုတ်၊ အမေရိကန်၊ ဘရာဇီး၊ အိန္ဒိယ၊ သီရိလင်္ကာ နှင့် ဩစတြေးလျ တို့ဖြစ်သည်။ ထုတ်လုပ် သန့်စင်ပြီး Lu ပမာဏမှာ တန်ပေါင်း ၂၀၀ ၀၀၀ ခန့်ရှိပြီး ကမ္ဘာ့ ထုတ်လုပ်မှုနှုန်းမှာ တစ်နှစ်လျှင် ၁၀ တန်ခန့်ရှိသည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများပြင်ဆင်

ပျော်ဝင်နိုင်သော လူတက်သီယမ် ဆားများသည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း ရောက်ရှိပါက အားပျော့သော အဆိပ် အတောက် ဖြစ်စေပြီး မပျော်ဝင်နိုင်သော ဆားများမှာမူ အဆိပ် အတောက်မရှိပါ။ အခြားသော ရှားပါးဒြပ်စင်များကဲ့သို့ပင် လူတက်သီယမ် သည် အဆိပ်သင့်မှု အားပျော့သော်လည်း ၎င်းနှင့် ၎င်း၏ ဒြပ်ပေါင်းများကို ဂရုတစ်စိုက် ကိုင်တွယ်သင့်သည်။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့သက်ရောက်မှုများပြင်ဆင်

လူတက်သီယမ် သတ္တု မှုန့်များသည် မီးဘေးနှင့် ပေါက်ကွဲမှု အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည်။ Lu သည် သစ်ပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များကို တိုက်ရိုက် ထိခိုက်မှုမရှိပါ။[၂]

ကိုးကားပြင်ဆင်

  1. ↑ Lide, D. R., ed. (2005)။ "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds"။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th ed.)။ Boca Raton (FL): CRC Press။ ISBN 0-8493-0486-5။
  2. ↑ ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား ဘာသာပြန်ဆိုမှု ပရောဂျက်တွင် ပါဝင်သူ ကိုအောင်မျိုးသူ ဘာသာပြန်ဆိုသည်။
"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=လူတက်သီယမ်&oldid=722907" မှ ရယူရန်