ဝီကီပီးဒီးယား

ဖရန်စီယမ်

အက်တမ်အမှတ်စဉ် ၈၇ ဖြစ်သော ဓာတုဒြပ်စင်
(Francium မှ ပြန်ညွှန်းထားသည်)

ဖရန်စီယမ်သည် အားလုံးသော ဒြပ်စင်များထက် လျှပ်စစ်ဓာတ်မ (electronegative) အနည်းဆုံးဒြပ်စင်ဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ အက်စ်တက်တိုင်း ဒြပ်စင်ပြီးနောက် အရှားပါးဆုံး ဒြပ်စင်ဖြစ်သည်။ သဘာဝတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော နောက်ဆုံးဒြပ်စင် ဖြစ်သည်။ Francium သည် ဓာတ်ခွဲခန်း ပြင်ပတွင် အလွန့်အလွန်ရှားပါးစွာ တွေ့ရှိရပြီး၊ ယူရေနီယမ်နှင့် သိုရီယမ် သတ္တုရိုင်းထဲတွင် အိုင်ဆိုတုပ် 223Fr ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ၎င်းဒြပ်စင်ကို ရေဒီယိုဓာတုဗေဒ နည်းပညာများဖြင့်သာ လေ့လာနိုင်သည်။

ဖရန်စီယမ်  87Fr
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတဖရန်စီယမ်, Fr
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ ဖရန်စီယမ်
Element 1: ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H), Other non-metal
Element 2: ဟီလီယမ် (He), Noble gas
Element 3: လီသီယမ် (Li), Alkali metal
Element 4: ဘယ်ရီလီယမ် (Be), Alkaline earth metal
Element 5: ဘိုရွန် (B), Metalloid
Element 6: ကာဗွန် (C), Other non-metal
Element 7: နိုက်ထရိုဂျင် (N), Other non-metal
Element 8: အောက်ဆီဂျင် (O), Other non-metal
Element 9: ဖလိုရင်း (F), Halogen
Element 10: နီယွန် (Ne), Noble gas
Element 11: ဆိုဒီယမ် (Na), Alkali metal
Element 12: မဂ္ဂနီစီယမ် (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: အလူမီနီယမ် (Al), Other metal
Element 14: ဆီလီကွန် (Si), Metalloid
Element 15: ဖော့စဖောရပ် (P), Other non-metal
Element 16: ဆာလဖာ (S), Other non-metal
Element 17: ကလိုရင်း (Cl), Halogen
Element 18: အာဂွန် (Ar), Noble gas
Element 19: ပိုတက်ဆီယမ် (K), Alkali metal
Element 20: ကယ်လဆီယမ် (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: စကန္ဒီယမ် (Sc), Transition metal
Element 22: တိုင်‌တေနီယမ် (Ti), Transition metal
Element 23: ဗနေဒီယမ် (V), Transition metal
Element 24: ခရိုမီယမ် (Cr), Transition metal
Element 25: မက်ဂနိစ် (Mn), Transition metal
Element 26: သံ (သတ္တု) (Fe), Transition metal
Element 27: ကိုဘော့ (ဒြပ်စင်) (Co), Transition metal
Element 28: နီကယ် (Ni), Transition metal
Element 29: ကြေးနီ (Cu), Transition metal
Element 30: သွပ် (Zn), Transition metal
Element 31: ဂဲလီယမ် (Ga), Other metal
Element 32: ဂျာမေနီယမ် (Ge), Metalloid
Element 33: စိန်ဖြူ (As), Metalloid
Element 34: ဆီလီနီယမ် (Se), Other non-metal
Element 35: ဘရိုမင်း (Br), Halogen
Element 36: ကရစ်ပတွန် (Kr), Noble gas
Element 37: ရူဘီဒီယမ် (Rb), Alkali metal
Element 38: စထရွန်တီယမ် (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: အိတ်တြီယမ် (Y), Transition metal
Element 40: ဇာကိုနီယမ် (Zr), Transition metal
Element 41: နိုင်အိုဘီယမ် (Nb), Transition metal
Element 42: မိုလိပ်ဒီနမ် (Mo), Transition metal
Element 43: တက္ကနက်တီယမ် (Tc), Transition metal
Element 44: ရက်သီနီယမ် (Ru), Transition metal
Element 45: ရိုဒီယမ် (Rh), Transition metal
Element 46: ပယ်လေဒီယမ် (Pd), Transition metal
Element 47: ငွေ (သတ္တု) (Ag), Transition metal
Element 48: ကတ်မီယမ် (Cd), Transition metal
Element 49: အိန္ဒီယမ် (In), Other metal
Element 50: သံဖြူ (Sn), Other metal
Element 51: ခနောက်စိမ်း (Sb), Metalloid
Element 52: တယ်လူရီယမ် (Te), Metalloid
Element 53: အိုင်အိုဒင်း (I), Halogen
Element 54: ဇီနွန် (Xe), Noble gas
Element 55: ဆယ်ဆီယမ် (Cs), Alkali metal
Element 56: ဘေရီယမ် (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: လန်သနမ် (La), Lanthanoid
Element 58: ဆယ်ရီယမ် (Ce), Lanthanoid
Element 59: ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် (Pr), Lanthanoid
Element 60: နီယိုဒိုင်မီယမ် (Nd), Lanthanoid
Element 61: ပရိုမီသီယမ် (Pm), Lanthanoid
Element 62: ဆမ္မာရီယမ် (Sm), Lanthanoid
Element 63: ယူရိုပီယမ် (Eu), Lanthanoid
Element 64: ဂါဒိုလီနီယမ် (Gd), Lanthanoid
Element 65: တာဘီယမ် (Tb), Lanthanoid
Element 66: ဒိုင်စပရိုဆီယမ် (Dy), Lanthanoid
Element 67: ဟိုမီယမ် (Ho), Lanthanoid
Element 68: အာဘီယမ် (Er), Lanthanoid
Element 69: ကျူလီယမ် (Tm), Lanthanoid
Element 70: အိတ္တာဘီယမ် (Yb), Lanthanoid
Element 71: လူတက်သီယမ် (Lu), Lanthanoid
Element 72: ဟက်ဖ်နီယမ် (Hf), Transition metal
Element 73: တန်တလမ် (Ta), Transition metal
Element 74: တန်စတင် (W), Transition metal
Element 75: ရီနီယမ် (Re), Transition metal
Element 76: အော့စမီယမ် (Os), Transition metal
Element 77: အိုင်ရီဒီယမ် (Ir), Transition metal
Element 78: ရွှေဖြူ (Pt), Transition metal
Element 79: ရွှေ (Au), Transition metal
Element 80: ပြဒါး (Hg), Transition metal
Element 81: သယ်လီယမ် (Tl), Other metal
Element 82: ခဲ (သတ္တု) (Pb), Other metal
Element 83: ကြွပ် (Bi), Other metal
Element 84: ပိုလိုနီယမ် (Po), Metalloid
Element 85: အက်စ်တက်တိုင်း (At), Halogen
Element 86: ရေဒွန် (Rn), Noble gas
Element 87: ဖရန်စီယမ် (Fr), Alkali metal
Element 88: ရေဒီယမ် (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: အက်တီနီယမ် (Ac), Actinoid
Element 90: သိုရီယမ် (Th), Actinoid
Element 91: ပရိုတက်တီနီယမ် (Pa), Actinoid
Element 92: ယူရေနီယမ် (U), Actinoid
Element 93: နပ်ကျူနီယမ် (Np), Actinoid
Element 94: ပလူတိုနီယမ် (Pu), Actinoid
Element 95: အမေရိစီယမ် (Am), Actinoid
Element 96: ကျူရီယမ် (Cm), Actinoid
Element 97: ဘာကီလီယမ် (Bk), Actinoid
Element 98: ကာလီဖိုနီယမ် (Cf), Actinoid
Element 99: အိုင်စ်တိုင်နီယမ် (Es), Actinoid
Element 100: ဖာမီယမ် (Fm), Actinoid
Element 101: မန်ဒယ်လီဗီယမ် (Md), Actinoid
Element 102: နိုဘယ်လီယမ် (No), Actinoid
Element 103: လော်ရန်စီယမ် (Lr), Actinoid
Element 104: ရူသာဖော်ဒီယမ် (Rf), Transition metal
Element 105: ဒပ်ဘ်နီယမ် (Db), Transition metal
Element 106: ဆီဘော်ဂျီယမ် (Sg), Transition metal
Element 107: ဘိုဟ်ရီယမ် (Bh), Transition metal
Element 108: ဟက်စ်စီယမ် (Hs), Transition metal
Element 109: မိုက်ဒ်နီရီယမ် (Mt), Transition metal
Element 110: ဒမ်စတဒ်တီယမ် (Ds), Transition metal
Element 111: ရွန့်ဂန္နီယမ် (Rg), Transition metal
Element 112: ကော့ပါနီဆီယမ် (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 Cs
↑
Fr
↓
(Uue)
ရေဒွန် ← ဖရန်စီယမ် → ရေဒီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)87
အုပ်စု၊ ဘလော့group 1: hydrogen and alkali metals
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားperiod 7
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု[Rn] 7s1
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု2, 8, 18, 32, 18, 8, 1
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်အစိုင်အခဲ
အရည်ပျော်မှတ်300 K ​(27 °C, ​81 °F)
အရည်ဆူမှတ်950 K ​(677 °C, ​1251 °F)
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)2.48 g/cm3 (estimated)[၁]
ငွေ့ရည်ဖိအား (extrapolated)
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 404 454 519 608 738 946
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်Pauling scale: >0.79
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်1st: 393 kJ/mol[၂]
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်260 pm (extrapolated)
ဗန်ဒါဝေါ့စ် အချင်းဝက်348 pm (extrapolated)
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ ​body-centered cubic (bcc)
Body-centered cubic crystal structure for ဖရန်စီယမ်

(extrapolated)
အပူစီးကူးမှု15 W/(m·K) (extrapolated)
လျှပ်စစ် ခုခံမှု3 µΩ·m (calculated)
သံလိုက်ဓာတ်Paramagnetic
CAS Number7440-73-5
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်းafter France, homeland of the discoverer
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုနှင့် ပထမဆုံးခွဲထုတ်ခြင်းMarguerite Perey (1939)
အတည်ငြိမ်ဆုံး ဖရန်စီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP
212Fr syn 20.0 min β+ 212Rn
α 208At
221Fr trace 4.8 min α 6.457 217At
222Fr syn 14.2 min β− 2.033 222Ra
223Fr trace 22.00 min β− 1.149 223Ra
α 5.430 219At
ဝီကီဒေတာတွင် |
| ကိုးကား

အသုံးပြုခြင်းပြင်ဆင်

အနည်းငယ် ထုတ်လုပ်နိုင်သော ဖရန်စီယမ်(Francium) ကို အသုံးချနိုင်ရန် နည်းလမ်းတစုံတရာ မရှိသေးပါ။

သဘာဝမှာတွေ့ရှိမှုအခြေအနေပြင်ဆင်

ယူရေနီယမ်တွင်းထွက်များမှ ဖရန်စီရန် ဒြပ်စင်ကို သဘာဝအလျှောက် အလွန်နည်းပါးစွာ တွေ့ရှိရတက်သည်။ သို့သော်လည်း အချိန်းအနည်းငယ်တိုင်းတွင် ကမ္ဘာ့မြေမျက်နှာပြင်၌ ဖရန်စီယမ်(Francium )ဒြပ်စင်သည် ၃၄၀ မှ ၄၅၀ ဂရမ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြသည်။ ၎င်းဒြပ်စင်သည် ကမ္ဘာအပေါ်ယံမြေလွှာ၌ အက်စ်တက်တိုင်း ဒြပ်စင်ပြီးနောက် အရှားပါးဆုံး ဒြပ်စင်ဖြစ်သည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများပြင်ဆင်

၎င်းဒြပ်စင်သည် အလွန်မှမတည်မြဲသော ဒြပ်စင်ဖြစ်သည်။ အနည်းငယ်သော ပမာဏမျှပေါ်ပေါက်ပြီးနောက် အခြားဒြပ်စင်များအဖြစ်သို့ အလွန်လျင်မြန်စွာ ပြိုကွဲဖြစ်ပေါ်သွားခြင်းကြောင့် လူသားတို့၏ ကျန်းမာရေးအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု မရှိနိုင်ပါ။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့သတ်ရောက်မှုများပြင်ဆင်

ဖရန်စီယမ် ဒြပ်စင်၏သက်တမ်းဝက်(half-life)သည် အလွန်တိုသောကြောင့် ပတ်ဝန်းကျင်သို့ သက်ရောက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာမလိုပါ။

ကိုးကားပြင်ဆင်

  1. ↑ Lavrukhina၊ Avgusta Konstantinovna; Pozdnyakov၊ Aleksandr Aleksandrovich (1970)။ Analytical Chemistry of Technetium, Promethium, Astatine, and Francium။ Translated by R. Kondor။ Ann Arbor–Humphrey Science Publishers။ p. 269။ ISBN 978-0-250-39923-9။
  2. ↑ ISOLDE Collaboration, J. Phys. B 23, 3511 (1990) (PDF online)


"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=ဖရန်စီယမ်&oldid=723163" မှ ရယူရန်