ဝီကီပီးဒီးယား

နပ်ကျူနီယမ်

(Neptunium မှ ပြန်ညွှန်းထားသည်)

နပ်ကျူနီယမ် (Neptunium) သည် ပလတ်စတစ်ကဲ့သို့ လိုရာပုံသွင်းနိုင်၍ ငွေရောင်ရှိရေဒီယိုသတ္တိကြွသော သတ္တုတစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ နပ်ကျူနီယမ်သည် များစွားသော ဓာတုဗေဒဒြပ်ပေါင်းများကဲ့သို့ ဓာတ်ပြုခြင်း အားကောင်းသည်။ အောက်ဆီဂျင်၊ ရေငွေ့ ၊ အက်စစ်တို့ဖြင့် ဓာတ်ပြုနိုင်သော်လည်း pHတန်ဖိုး မြင့်မားသော အယ်ကာလီတို့နှင့်မူဓာတ်ပြုခြင်း မရှိပေ။

နပ်ကျူနီယမ်  93Np
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတနပ်ကျူနီယမ်, Np
အဆင်းsilvery metallic
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ နပ်ကျူနီယမ်
Element 1: ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H), Other non-metal
Element 2: ဟီလီယမ် (He), Noble gas
Element 3: လီသီယမ် (Li), Alkali metal
Element 4: ဘယ်ရီလီယမ် (Be), Alkaline earth metal
Element 5: ဘိုရွန် (B), Metalloid
Element 6: ကာဗွန် (C), Other non-metal
Element 7: နိုက်ထရိုဂျင် (N), Other non-metal
Element 8: အောက်ဆီဂျင် (O), Other non-metal
Element 9: ဖလိုရင်း (F), Halogen
Element 10: နီယွန် (Ne), Noble gas
Element 11: ဆိုဒီယမ် (Na), Alkali metal
Element 12: မဂ္ဂနီစီယမ် (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: အလူမီနီယမ် (Al), Other metal
Element 14: ဆီလီကွန် (Si), Metalloid
Element 15: ဖော့စဖောရပ် (P), Other non-metal
Element 16: ဆာလဖာ (S), Other non-metal
Element 17: ကလိုရင်း (Cl), Halogen
Element 18: အာဂွန် (Ar), Noble gas
Element 19: ပိုတက်ဆီယမ် (K), Alkali metal
Element 20: ကယ်လဆီယမ် (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: စကန္ဒီယမ် (Sc), Transition metal
Element 22: တိုင်‌တေနီယမ် (Ti), Transition metal
Element 23: ဗနေဒီယမ် (V), Transition metal
Element 24: ခရိုမီယမ် (Cr), Transition metal
Element 25: မက်ဂနိစ် (Mn), Transition metal
Element 26: သံ (သတ္တု) (Fe), Transition metal
Element 27: ကိုဘော့ (ဒြပ်စင်) (Co), Transition metal
Element 28: နီကယ် (Ni), Transition metal
Element 29: ကြေးနီ (Cu), Transition metal
Element 30: သွပ် (Zn), Transition metal
Element 31: ဂဲလီယမ် (Ga), Other metal
Element 32: ဂျာမေနီယမ် (Ge), Metalloid
Element 33: စိန်ဖြူ (As), Metalloid
Element 34: ဆီလီနီယမ် (Se), Other non-metal
Element 35: ဘရိုမင်း (Br), Halogen
Element 36: ကရစ်ပတွန် (Kr), Noble gas
Element 37: ရူဘီဒီယမ် (Rb), Alkali metal
Element 38: စထရွန်တီယမ် (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: အိတ်တြီယမ် (Y), Transition metal
Element 40: ဇာကိုနီယမ် (Zr), Transition metal
Element 41: နိုင်အိုဘီယမ် (Nb), Transition metal
Element 42: မိုလိပ်ဒီနမ် (Mo), Transition metal
Element 43: တက္ကနက်တီယမ် (Tc), Transition metal
Element 44: ရက်သီနီယမ် (Ru), Transition metal
Element 45: ရိုဒီယမ် (Rh), Transition metal
Element 46: ပယ်လေဒီယမ် (Pd), Transition metal
Element 47: ငွေ (သတ္တု) (Ag), Transition metal
Element 48: ကတ်မီယမ် (Cd), Transition metal
Element 49: အိန္ဒီယမ် (In), Other metal
Element 50: သံဖြူ (Sn), Other metal
Element 51: ခနောက်စိမ်း (Sb), Metalloid
Element 52: တယ်လူရီယမ် (Te), Metalloid
Element 53: အိုင်အိုဒင်း (I), Halogen
Element 54: ဇီနွန် (Xe), Noble gas
Element 55: ဆယ်ဆီယမ် (Cs), Alkali metal
Element 56: ဘေရီယမ် (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: လန်သနမ် (La), Lanthanoid
Element 58: ဆယ်ရီယမ် (Ce), Lanthanoid
Element 59: ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် (Pr), Lanthanoid
Element 60: နီယိုဒိုင်မီယမ် (Nd), Lanthanoid
Element 61: ပရိုမီသီယမ် (Pm), Lanthanoid
Element 62: ဆမ္မာရီယမ် (Sm), Lanthanoid
Element 63: ယူရိုပီယမ် (Eu), Lanthanoid
Element 64: ဂါဒိုလီနီယမ် (Gd), Lanthanoid
Element 65: တာဘီယမ် (Tb), Lanthanoid
Element 66: ဒိုင်စပရိုဆီယမ် (Dy), Lanthanoid
Element 67: ဟိုမီယမ် (Ho), Lanthanoid
Element 68: အာဘီယမ် (Er), Lanthanoid
Element 69: ကျူလီယမ် (Tm), Lanthanoid
Element 70: အိတ္တာဘီယမ် (Yb), Lanthanoid
Element 71: လူတက်သီယမ် (Lu), Lanthanoid
Element 72: ဟက်ဖ်နီယမ် (Hf), Transition metal
Element 73: တန်တလမ် (Ta), Transition metal
Element 74: တန်စတင် (W), Transition metal
Element 75: ရီနီယမ် (Re), Transition metal
Element 76: အော့စမီယမ် (Os), Transition metal
Element 77: အိုင်ရီဒီယမ် (Ir), Transition metal
Element 78: ရွှေဖြူ (Pt), Transition metal
Element 79: ရွှေ (Au), Transition metal
Element 80: ပြဒါး (Hg), Transition metal
Element 81: သယ်လီယမ် (Tl), Other metal
Element 82: ခဲ (သတ္တု) (Pb), Other metal
Element 83: ကြွပ် (Bi), Other metal
Element 84: ပိုလိုနီယမ် (Po), Metalloid
Element 85: အက်စ်တက်တိုင်း (At), Halogen
Element 86: ရေဒွန် (Rn), Noble gas
Element 87: ဖရန်စီယမ် (Fr), Alkali metal
Element 88: ရေဒီယမ် (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: အက်တီနီယမ် (Ac), Actinoid
Element 90: သိုရီယမ် (Th), Actinoid
Element 91: ပရိုတက်တီနီယမ် (Pa), Actinoid
Element 92: ယူရေနီယမ် (U), Actinoid
Element 93: နပ်ကျူနီယမ် (Np), Actinoid
Element 94: ပလူတိုနီယမ် (Pu), Actinoid
Element 95: အမေရိစီယမ် (Am), Actinoid
Element 96: ကျူရီယမ် (Cm), Actinoid
Element 97: ဘာကီလီယမ် (Bk), Actinoid
Element 98: ကာလီဖိုနီယမ် (Cf), Actinoid
Element 99: အိုင်စ်တိုင်နီယမ် (Es), Actinoid
Element 100: ဖာမီယမ် (Fm), Actinoid
Element 101: မန်ဒယ်လီဗီယမ် (Md), Actinoid
Element 102: နိုဘယ်လီယမ် (No), Actinoid
Element 103: လော်ရန်စီယမ် (Lr), Actinoid
Element 104: ရူသာဖော်ဒီယမ် (Rf), Transition metal
Element 105: ဒပ်ဘ်နီယမ် (Db), Transition metal
Element 106: ဆီဘော်ဂျီယမ် (Sg), Transition metal
Element 107: ဘိုဟ်ရီယမ် (Bh), Transition metal
Element 108: ဟက်စ်စီယမ် (Hs), Transition metal
Element 109: မိုက်ဒ်နီရီယမ် (Mt), Transition metal
Element 110: ဒမ်စတဒ်တီယမ် (Ds), Transition metal
Element 111: ရွန့်ဂန္နီယမ် (Rg), Transition metal
Element 112: ကော့ပါနီဆီယမ် (Cn), Transition metal
Element 113: နီဟိုနီယမ် (Uut)
Element 114: ဖလရိုဗီယမ် (Uuq)
Element 115: မော်စကိုဗီယမ် (Uup)
Element 116: လီဗာမိုရီယမ် (Uuh)
Element 117: တန်နဆီး (Uus)
Element 118: အိုဂန်နက်ဆွန် (Uuo)
 Pm
↑
Np
↓
(Uqs)
ယူရေနီယမ် ← နပ်ကျူနီယမ် → ပလူတိုနီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)93
အုပ်စု၊ ဘလော့group n/a
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားperiod 7
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု[Rn] 5f4 6d1 7s2
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု2, 8, 18, 32, 22, 9, 2
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်အစိုင်အခဲ
အရည်ပျော်မှတ်912±3 K ​(639±3 °C, ​1182±5 °F)
အရည်ဆူမှတ်4447 K ​(4174 °C, ​7545 °F) (extrapolated)
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)alpha: 20.45 g/cm3[၁]
accepted standard value: 19.38 g/cm3
ဖျူးရှင်းအပူ5.19 kJ/mol
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ336 kJ/mol
မိုလာ အပူအင်အား29.46 J/(mol·K)
ငွေ့ရည်ဖိအား
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 2194 2437
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်Pauling scale: 1.36
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်1st: 604.5 kJ/mol
အက်တောမစ် အချင်းဝက်empirical: 155 pm
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်190±1 pm
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ ​orthorhombic
Orthorhombic crystal structure for နပ်ကျူနီယမ်
အပူစီးကူးမှု6.3 W/(m·K)
လျှပ်စစ် ခုခံမှု1.220 µΩ·m (at 22 °C)
သံလိုက်ဓာတ်paramagnetic[၂]
CAS Number7439-99-8
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်းနက်ပကျွန်းဂြိုဟ်အားအစွဲပြု၍
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုEdwin McMillan and Philip H. Abelson (1940)
အတည်ငြိမ်ဆုံး နပ်ကျူနီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP
235Np syn 396.1 d α 5.192 231Pa
ε 0.124 235U
236Np syn 1.54×105 y ε 0.940 236U
β− 0.940 236Pu
α 5.020 232Pa
237Np trace 2.144×106 y α 4.959 233Pa
239Np trace 2.356 d β− 0.218 239Pu
ဝီကီဒေတာတွင် |
| ကိုးကား

အသုံးပြုခြင်း

ပြင်ဆင်ရန်

နပ်ကျူနီယမ်ကို နျူထရွန်ရှာဖွေရာတွင်အသုံးပြုသည်။ နျူထရွန်ဒြပ်ပေါင်းဖိုများ နျူကလီးယားလက်နက်များ တွင်လည်း လောင်စာကဲ့သို့ အသုံးပြုပါသည် ။ သဘာဝတွင် တွေရှိမှုအခြေအနေ နပ်ကျူနီယမ်သည် ကမ္ဘာမြေကြီးထဲတွင်သဘာဝအလျှောက် တည်ရှိနေတတ်သည် ။ ယူရေနီယမ် သတ္တုရိုင်း များတွင်လဲအနည်းငယ် ပါရှိနေတတ်သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် နပ်ကျူနီယမ် ၂၃၇ ကို နျူဓာတ်ပေါင်းဖိုများတွင် ယူရေနီယမ်လောင်စာတောင့်များ သုံးစွဲရန်အလို့ငှာ ကီလိုဂရမ်ပမာဏ များစွာအထိထုတ်ယူနေနိုင်ပြီဖြစ်သည် ။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ

ပြင်ဆင်ရန်

နပ်ကျူနီယမ်ကြောင့် အရိုးကင်ဆာရောဂါကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင်ရှိသော နပ်ကျူနီယမ်အများစုသည် အရိုးထဲမှာ အနည်ထိုင်ကျန်ရစ်လေ့ရှိသည်။ အချို့မှာ အသည်းထဲတွင် ရှိနေတတ်သည် ။ လေ့လာချက် မှတ်တမ်းများအရ တိရစ္ဆာန်များရဲ့ အဒရီနယ် ဂလင်း (ကျောက်ကပ်အနီးရှိအကြိတ်ဖုလေးများ) များထဲတွင် နပ်ကျူနီယမ်အများအပြား ပါဝင်နေသည်ကိုတွေ့ရှိသည်။ ၁၉၈၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမန်သိပ္ပံပညာရှင်အဖွဲ့တစ်ခုက အရိုးထဲတွင်ရှိသော နပ်ကျူနီယမ်-၁၂၉ များသည် ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင် အနည်ထိုင်ကျန်ရစ်ပြီး ပလျူတိုနီယမ်-၂၃၉အဖြစ် ပြိုကွဲသွားသော ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုကို စမ်းသတ်တိုင်းတာဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

ကိုးကား

ပြင်ဆင်ရန်
  1. ↑ Criticality of a 237Np Sphere။ Japanese Atomic Energy Agency။ 2014-08-06 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  2. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=နပ်ကျူနီယမ်&oldid=722953" မှ ရယူရန်