မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဘုရင်များ စာရင်း
ဤ ဆောင်းပါး သို့မဟုတ် အပိုင်းသည် ချဲ့ကားရေးသားနေဆဲ သို့မဟုတ် အကြီးစား ပြန်လည်တည်းဖြတ်နေဆဲဖြစ်ပြီး သင်လည်း ပါဝင်ကူညီ ရေးသားနိုင်သည်။ အကယ်၍ ဤဆောင်းပါး သို့မဟုတ် အပိုင်းသည် ရက်အနည်းငယ်ကြာသည်အထိ ပြင်ဆင်ခြင်းမရှိပါက ဤတမ်းပလိတ်ကို ကျေးဇူးပြု၍ ဖယ်ရှားလိုက်ပါ။ အကယ်၍ သင်သည် ဤတမ်းပလိတ်ကို ထည့်သွင်းသူ ဖြစ်ပြီး တည်းဖြတ်နေဆဲဖြစ်ပါက တည်းဖြတ်မှု တစ်ခုနှင့် တစ်ခုအကြားတွင် ကျေးဇူးပြု၍ ဤတမ်းပလိတ်အား {{in use}} ဖြင့် အစားထိုးပါ။
ဤ ဆောင်းပါး အား Ninjastrikers (ဆွေးနွေး | ပံ့ပိုး) မှ ၂၂ ရက် အကြာက နောက်ဆုံးပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ (ရှင်းသန့်ရန်) |
ဤသည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဘုရင်များ စာရင်းဖြစ်ပြီး၊ ယနေ့ခေတ် ဗမာ (မြန်မာ) နိုင်ငံတွင် တည်ရှိခဲ့သော အဓိက ပြည်ထောင်များအားလုံး၏ ဘုရင်များကို ဖော်ပြထားသည်။ မြန်မာရာဇဝင်ကျမ်းများ အစဉ်အလာအရ ဗမာပြည်၏ ဘုရင်စနစ်များ (မွန်၊ ဗမာ၊ ရခိုင်) သည် ဘီစီ ၉ ရာစုတွင် စတင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသော်လည်း၊ သမိုင်းအရ အတည်ပြုနိုင်သော အချက်အလက်များမှာ အနော်ရထာ ပုဂံထီးနန်းတက်သည့် အေဒီ ၁၀၄၄ ခုနှစ်မှသာ စတင်သည်။ အချက်အလက်များသည် ၁၀၄၄ ခုနှစ်နှင့် ပိုဝေးလေလေ၊ အတည်ပြုရန် ပိုခက်ခဲလေလေ ဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ၉ ရာစုတွင် ပုဂံမြို့တည်ခြင်းကို အတည်ပြုနိုင်သည် - သို့သော် ရာဇဝင်များတွင် ဖော်ပြထားသည့် အတိအကျ ရက်စွဲဖြစ်သော ၈၄၉ ခုနှစ်၏ တိကျမှန်ကန်မှုမှာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေသေးသည် - သို့သော် ၂ ရာစုဟု သတ်မှတ်ထားသော ရှေးဦးပုဂံမင်းဆက်၏ အစကို အတည်မပြုနိုင်ပါ။[၁] ရှေးခေတ်ဦးတိုင်းပြည်များအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှေးဦးနှင့် ဒဏ္ဍာရီလာ ဘုရင်များ စာရင်းကို ကြည့်ပါ။
ဗမာ၏ ပြည့်ရှင်မင်း | |
---|---|
Burmese Green Peacock | |
အသေးစိတ်များ | |
အခေါ်အဝေါ် | His Majesty |
ပထမဆုံးဘုရင် | အဘိရာဇာ |
နောက်ဆုံးဘုရင် | သီပေါမင်း |
ဖွဲ့စည်းပုံ | ဘီစီ ၈၅၀ |
စွန့်လွှတ် | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၈၈၅ |
Pretender(s) | စိုးဝင်း |
နန်းစံကာလ ရက်စွဲများသည် အပိုင်းတစ်ခုစီတွင် ဆွေးနွေးထားသည့် နောက်ဆုံးအတည်ပြုနိုင်သော ရက်စွဲများကို လိုက်နာထားသည်။
အစောပိုင်း ပြည်ထောင်များ
ပြင်ဆင်ရန်ပုဂံ (၈၄၉–၁၂၉၇)
ပြင်ဆင်ရန်ခေတ်ဦးပုဂံပြည် (၁၀၄၄ အထိ)
ပြင်ဆင်ရန်ဤသည်မှာ ပင်မရာဇဝင်ကျမ်း လေးစောင်မှ ဖော်ပြထားသော ရှေးခေတ်ပုဂံဘုရင်များ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း စာရင်းဖြစ်သည်။ အနော်ရထာမင်းမတိုင်မီ ကျောက်စာအထောက်အထားများမှာ ညောင်ဦးစောရဟန်း နှင့် ကွမ်းဆော်ကြောင်းဖြူ တို့အတွက်သာ ယခုအချိန်ထိ တွေ့ရှိရသည်။ စာရင်းသည် မှန်နန်းရာဇဝင် အရ ပုဂံမြို့ကို ခိုင်ခံ့စေခဲ့သော ပျဉ်ပြားမင်းမှ စတင်သည်။ ဇာတာတော်ပုံရာဇဝင် ကို ပုဂံခေတ်အတွက် အတိကျဆုံး ရာဇဝင်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။
အမည် | ဇာတာတော်ပုံရာဇဝင် အရ နန်းသက် | မဟာရာဇဝင်ကြီး အရ နန်းသက် | မဟာရာဇဝင်သစ် နှင့် မှန်နန်း ရာဇဝင် အရ နန်းသက် | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
ပျဉ်ပြားမင်း | ၈၄၆–၈၈၆ | ၈၄၆–၈၅၈ | ၈၄၆–၈၇၈ | ညီအစ်ကို |
တန်နက် | ၈၈၆–၉၀၄ | ၈၅၈–၈၇၆ | ၈၇၈–၉၀၆ | သား |
စလေငခွေး | ၉၀၄–၉၃၄ | ၈၇၆–၉၀၁ | ၉၀၆–၉၁၅ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ |
သိန်းခိုမင်း | ၉၃၄–၉၅၆ | ၉၀၁–၉၁၇ | ၉၁၅–၉၃၁ | သား |
ညောင်ဦးစောရဟန်း | ၉၅၆–၁၀၀၁ | ၉၁၇–၉၅၀ | ၉၃၁–၉၆၄ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ |
ကွမ်းဆော်ကြောင်းဖြူ | ၁၀၀၁–၁၀၂၁ | ၉၅၀–၉၇၁ | ၉၆၄–၉၈၆ | တန်နက် ၏ သား |
ကျည်စိုး | ၁၀၂၁–၁၀၃၈ | ၉၇၁–၉၇၇ | ၉၈၆–၉၉၂ | ညောင်ဦးစောရဟန်း ၏ သား |
စုက္ကတေး | ၁၀၃၈–၁၀၄၄ | ၉၇၇–၁၀၀၂ | ၉၉၂–၁၀၁၇ | ညီအစ်ကို |
ဤစာရင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ရာဇဝင်ကျမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသော အစဉ်လိုက်နှင့် နန်းစံကာလများကို လိုက်နာထားသည်။ ဂေါ်ဒင် လုစ်သည် နရသိင်္ဃ မင်းကို အသိအမှတ်မပြုဘဲ ၁၁၆၅ နှင့် ၁၁၇၄ ခုနှစ်အကြား ကိုးနှစ်တာ ဘုရင်မဲ့ကာလ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု အဆိုပြုခဲ့သည်။ သို့သော် လုစ် ၏ အဆိုပြုချက်ကို ပြင်းထန်စွာ မေးခွန်းထုတ်ခြင်းခံခဲ့ရပါသည်။ ထို့အပြင် လုစ် သည် နရသိင်္ဃ ဥဇနာမင်းသည် ၁၂၃၁ နှင့် ၁၂၃၅ ခုနှစ်အကြား နန်းစံခဲ့သည်ဟု အဆိုပြုခဲ့သော်လည်း ၎င်းအဆိုပြုချက်သည်လည်း အပြည့်အဝ လက်ခံခြင်း မခံရသေးပါ။[၂]
အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
အနော်ရထာ | ၁၁ ဩဂုတ် ၁၀၄၄ | ၁၁ ဧပြီ ၁၀၇၇ | ကွမ်းဆော်ကြောင်းဖြူ၏ သား | |
စောလူး | ၁၁ ဧပြီ ၁၀၇၇ | c. ၂၁ ဧပြီ ၁၀၈၄ | သား | |
ကျန်စစ်သား | ၂၁ ဧပြီ ၁၀၈၄ | ၁၁၁၂/၁၃ | ဝမ်းကွဲညီအစ်ကို | |
အလောင်းစည်သူ | ၁၁၁၂/၁၃ | ၁၁၆၇ | မြေး | |
နရသူ | ၁၁၆၇ | c. ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁၇၁ | သား | |
နရသိင်္ခ | c. ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁၇၁ | မေ ၁၁၇၄ | သား | |
နရပတိစည်သူ | မေ ၁၁၇၄ | ၁၈ ဩဂုတ် ၁၂၁၁ | ညီအစ်ကို | |
ဇေယျသိင်္ခ | ၁၈ ဩဂုတ် ၁၂၁၁ | ၁၉ ဇူလိုင် ၁၂၃၅ | သား | |
နရသိင်္ဃ ဥဇနာ (as regent) |
c. ၁၂၃၁?/၃၅ | ၁၉ ဇူလိုင် ၁၂၃၅ | သား | |
ကျစွာမင်း | ၁၉ ဇူလိုင် ၁၂၃၅ | c. မေ ၁၂၅၁ | ဇေယျသိင်္ခ ၏ သား | |
ဥဇနာ | c. မေ ၁၂၅၁ | c. ၆ မေ ၁၂၅၆ | သား | |
နရသီဟပတေ့ | ၆ မေ ၁၂၅၆ | ၁ ဇူလိုင် ၁၂၈၇ | သား | |
Interregnum (၁၂၈၇–၁၂၈၉) | ||||
ကျော်စွာ | ၃၀ မေ ၁၂၈၉ | ၁၇ ဒီဇင်ဘာ ၁၂၉၇ | သား |
ပြည်ထောင်ငယ်များ
ပြင်ဆင်ရန်မြင်စိုင်း (၁၂၉၇–၁၃၁၃)
ပြင်ဆင်ရန်မှန်နန်း ရာဇဝင် မတိုင်မီ အဓိက ရာဇဝင်ကျမ်းအားလုံးက ပူးတွဲအုပ်ချုပ်မှုသည် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၆၇၄ ခုနှစ် (၁၃၁၂/၁၃) တွင် အဆုံးသတ်သည်ဟု ဆိုသော်လည်း မှန်နန်းရာဇဝင် က မြန်မာသက္ကရာဇ် ၆၇၂ ခုနှစ် (၁၃၁၀/၁၁) တွင် အဆုံးသတ်သည်ဟု ဆိုထားသည်။ ကျောက်စာအထောက်အထားများအရ ပထမညီအစ်ကိုသည် ၁၃၁၀ ပြည့်နှစ်၊ ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သော်လည်း ဒုတိယညီအစ်ကိုမှာ အသက်ရှင်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြသနေပါသည်။
အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
အသင်္ခယာ ရာဇသင်္ကြန် သီဟသူ |
၁၇ ဒီဇင်ဘာ ၁၂၉၇ | ၁၃ ဧပြီ ၁၃၁၀ | တည်ထောင်သူ၊ ညီအစ်ကိုနှင့် ပူးတွဲအုပ်ချုပ်သူများ | |
ရာဇသင်္ကြန် သီဟသူ |
၁၃ ဧပြီ ၁၃၁၀ | ၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၁၃ မတိုင်မီ | ပူးတွဲအုပ်ချုပ်သူ |
ပင်းယ (၁၃၁၃–၁၃၆၄)
ပြင်ဆင်ရန်အောက်ပါ ရက်စွဲအများစုသည် သန်းထွန်းနှင့် ဂေါ်ဒင် လုစ် တို့ထံမှ ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ရာဇဝင်များတွင် ဖော်ပြထားသော ရက်စွဲများကို ကျောက်စာများနှင့် တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေးခဲ့သည်။ မြင်စိုင်းစည်သူ မင်းသည် မည်သည့်ရာဇဝင်တွင်မျှ မပါဝင်ပါ။[၃]
အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
သီဟသူ | ၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၁၃ | c. ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၂၅ | အသင်္ခယာ နှင့် ရာဇသင်္ကြန် တို့နှင့် ညီအစ်ကို | |
ဥဇနာ (ပင်းယ) | c. ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၂၅ | ၁ စက်တင်ဘာ ၁၃၄၀ | သီဟသူ၏ မွေးစားသား၊ ကျော်စွာ (ပုဂံ) ၏ သား | |
စည်သူ (as regent) |
၁ စက်တင်ဘာ ၁၃၄၀ | ၂၉ မတ် ၁၃၄၄ | မိခင်ဖက်မှ ဦးလေး? | |
ငါးစီးရှင် ကျော်စွာ | ၂၉ မတ် ၁၃၄၄ | ၁၂ ဒီဇင်ဘာ ၁၃၅၀ | တူနှင့် သားမက် | |
လေးစီးရှင် ကျော်စွာ | ၁၂ ဒီဇင်ဘာ ၁၃၅၀ | ၁၉ မတ် ၁၃၅၉ | သား | |
နရသူ (မောပါမင်း) | ၁၉ မတ် ၁၃၅၉ | ဇွန် ၁၃၆၄ | ညီအစ်ကို | |
ဥဇနာပြောင် | ဇွန် ၁၃၆၄ | စက်တင်ဘာ ၁၃၆၄ | ညီအစ်ကို |
စစ်ကိုင်း (၁၃၁၅–၁၃၆၄)
ပြင်ဆင်ရန်အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
အသင်္ခယာ စောယွန်း | ၁၅ မေ ၁၃၁၅ | ၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၂၇ | သီဟသူ ၏ သား | |
တရဖျားကြီး | ၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၂၇ | ၁၃၃၅/၃၆ | မိခင်ဖက်မှ ဝမ်းကွဲ | |
ရွှေတောင်တက် | ၁၃၃၅/၃၆ | c. ဩဂုတ် ၁၃၃၉ | သား | |
ကျစွာ (စစ်ကိုင်း) | c. ဩဂုတ် ၁၃၃၉ | c. မတ် ၁၃၄၉ | စောယွန်း ၏ သား | |
နော်ရထာ မင်းရဲ | c. ဧပြီ ၁၃၄၉ | c. နိုဝင်ဘာ ၁၃၄၉ | ညီအစ်ကို | |
တရဖျားငယ် | c. နိုဝင်ဘာ ၁၃၄၉ | ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၅၂ | ညီအစ်ကို | |
မင်းပြောက် သီဟပတေ့ | ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၅၂ | ဧပြီ ၁၃၆၄ | ယောက်ဖ |
အင်းဝ (၁၃၆၄–၁၅၅၅)
ပြင်ဆင်ရန်အင်းဝခေတ်နှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာရာဇဝင်စာအုပ်အမျိုးမျိုးတွင် နန်းစံသက္ကရာဇ်များ ဆင်တူသော်လည်း တစ်ထပ်တည်းမကျပေ။[၄] အောက်ပါဇယားသည် မှန်နန်း ရာဇဝင်နှင့် (မဟာရာဇဝင် အတွဲ ၂ ၂၀၀၆၊ စာ ၃၅၂-၃၅၅) တွင် ဖော်ပြထားသည့် ရက်စွဲများ ဖြစ်သည်။ G.E. Harvey (Harvey 1925: 366) မှ ဖော်ပြထားသော နန်းစံသက္ကရာဇ်များသည် အများအားဖြင့် ရာဇဝင်နှင့် ကျောက်စာအထောက်အထားများဖြင့် အတည်ပြုထားသော ရက်စွဲများထက် တစ်နှစ်ခန့် (တစ်နှစ်နောက်ကျ၍) ကွာခြားနေသည်။
အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
သတိုးမင်းဖျား | ဧပြီ ၁၃၆၄ | c. ၃ စက်တင်ဘာ ၁၃၆၇ | စောယွန်း ၏ မြေး | |
စွာစော်ကဲ | ၅ စက်တင်ဘာ ၁၃၆၇ | ဧပြီ ၁၄၀၀ | ကျော်စွာ (ပုဂံ)၏ မြေး နှင့် တစ်စီးရှင် သီဟသူ တူမြေး | |
ဆင်ဖြူရှင်တရဖျား | ဧပြီ ၁၄၀၀ | c. နိုဝင်ဘာ ၁၄၀၀ | သား | |
ပထမမင်းခေါင် | ၂၅ နိုဝင်ဘာ ၁၄၀၀ | c. အောက်တိုဘာ ၁၄၂၁ | ||
သီဟသူ (အင်းဝ) | c. အောက်တိုဘာ ၁၄၂၁ | ဩဂုတ် ၁၄၂၅ | သား | |
မင်းလှငယ် | ဩဂုတ် ၁၄၂၅ | နိုဝင်ဘာ ၁၄၂၅ | သား | |
ကလေး ကျေးတောင်ညို | ၉ နိုဝင်ဘာ ၁၄၂၅ | ၁၆ မေ ၁၄၂၆ | ဦးရီး | |
မိုးညှင်းသတိုး | ၁၆ မေ ၁၄၂၆ | ဧပြီ ၁၄၃၉ | မိုးညှင်းဆက် တည်ထောင်သူ ငါးစီးရှင် ကျော်စွာ ၏ မျိုးဆက် | |
မင်းရဲကျော်စွာ (အင်းဝ) | ၂၆ ဧပြီ ၁၄၃၉ | ဇန်နဝါရီ ၁၄၄၂ | သား | |
နရပတိ (အင်းဝ) | ၁၁ မတ် ၁၄၄၂ | ၂၄ ဇူလိုင် ၁၄၆၈ | ညီအစ်ကို | |
သီဟသူရ (အင်းဝ) | ၂၄ ဇူလိုင် ၁၄၆၈ | c. ဩဂုတ် ၁၄၈၀ | သား | |
ဒုတိယ မင်းခေါင် | c. ဩဂုတ် ၁၄၈၀ | ၇ ဧပြီ ၁၅၀၁ | သား | |
ဒုတိယ သီဟသူရ (အင်းဝ) | ၁၄၈၅ | ၄ မတ် ၁၅၀၁ | သား ဒုတိယမင်းခေါင် အုပ်စိုးစဉ် ပူးတွဲဘုရင် | |
ရွှေနန်းကြော့ရှင် နရပတိ | ၇ ဧပြီ ၁၅၀၁ | ၁၄ မတ် ၁၅၂၇ | ဒုတိယမင်းခေါင်၏ သား | |
သိုဟန်ဘွား | ၁၄ မတ် ၁၅၂၇ | မေ ၁၅၄၂ | မိုးညှင်းစလုံ ၏ သား | |
ခုံမှိုင်း | ဇွန် ၁၅၄၂ | c. စက်တင်ဘာ ၁၅၄၅ | သီပေါ စော်ဘွား | |
မိုးဗြဲ နရပတိ | c. စက်တင်ဘာ ၁၅၄၅ | c. အောက်တိုဘာ ၁၅၅၁ | သား | |
စစ်ကိုင်းနရပတိစည်သူ | c. အောက်တိုဘာ ၁၅၅၁ | ၂၂ ဇန်နဝါရီ ၁၅၅၅ | စလင်းစားနှင့် စစ်ကိုင်း ဘုရင်ခံ |
ဟံသာဝတီ (၁၂၈၇–၁၅၃၉၊ ၁၅၅၀–၁၅၅၂)
ပြင်ဆင်ရန်အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
ဝါရီရူး | ၃၀ ဇန်နဝါရီ ၁၂၈၇ | c. ၁၄ ဇန်နဝါရီ ၁၃၀၇ | တည်ထောင်သူ | |
ခွန်လော | ၂၈ ဇန်နဝါရီ ၁၃၀၇ | မတ် ၁၃၁၁ | ညီအစ်ကို | |
စောသင်မောင် | ၁၀ ဧပြီ ၁၃၁၁ | စက်တင်ဘာ ၁၃၂၃ | တူ | |
စောဇိတ် | ၂၈ စက်တင်ဘာ ၁၃၂၃ | c. ဧပြီ ၁၃၃၀ | ညီအစ်ကို | |
ဇိတ်ပွန် | c. ဧပြီ ၁၃၃၀ | c. ဧပြီ ၁၃၃၀ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ | |
စောအဲကံကောင်း | c. ဧပြီ ၁၃၃၀ | c. ဇွန် ၁၃၃၀ | စောဇိတ်၏ တူ | |
ဗညားအဲလော | c. ဇွန် ၁၃၃၀ | ၁၃၄၈ | ဦးရီး၊ ခွန်လော၏ သား | |
ဗညားဦး | ၁၃၄၈ | ၂ ဇန်နဝါရီ ၁၃၈၄ | တူ၊ စောဇိတ်၏ သား | |
မဟာဒေဝီ (as regent) |
၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၃၈၃ | ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၃၈၄ | မောင်နှမ | |
ရာဇာဓိရာဇ် | ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၃၈၄ | c. ဒီဇင်ဘာ ၁၄၂၁ | ဗညားဦး၏ သား၊ မဟာဒေဝီ၏ မွေးစားသား | |
ဗညားဓမ္မရာဇာ | ၂၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၄၂၁ | ၁၄၂၄ | သား | |
ပထမဗညားရံ | ၁၄၂၄ | c. စက်တင်ဘာ ၁၄၄၆ | ညီအစ်ကို | |
ဗညားဗရူး | c. စက်တင်ဘာ ၁၄၄၆ | ၃၀ မေ ၁၄၅၁ | တူ | |
ဗညားကျန်းထော | ၃၀ မေ ၁၄၅၁ | c. ဇွန် ၁၄၅၃ | ဝမ်းကွဲ၊ ဗညားဓမ္မရာဇာ၏ သား | |
လိပ်မွတ်ထော | c. ဇွန် ၁၄၅၃ | c. ဇန်နဝါရီ ၁၄၅၄ | တူ၊ ဗညားရံ၏ ဝမ်းကွဲ | |
ရှင်စောပု | c. ဇန်နဝါရီ ၁၄၅၄ | ၁၄၇၁ | အဒေါ်၊ ရာဇဓိရာဇ်၏ သမီး | |
ဓမ္မစေတီ | ၁၄၇၁ | ၁၄၉၂ | သားမက် | |
ဒုတိယ ဗညားရံ | ၁၄၉၂ | ၁၅၂၆ | သား | |
သုရှင်တကာရွတ်ပိ | ၁၅၂၆ | c. ဇန်နဝါရီ ၁၅၃၉ | သား | |
တောင်ငူ (၁၅၃၉–၁၅၅၀) | ||||
သမိန်စောထွတ် | ဇွန် ၁၅၅၀ | ဩဂုတ် ၁၅၅၀ | Claimant to throne | |
သမိန်ထောရာမ | ဩဂုတ် ၁၅၅၀ | ၁၂ မတ် ၁၅၅၂ | သုရှင်တကာရွတ်ပိ၏ ညီအစ်ကို |
မြောက်ဦး (၁၄၂၉–၁၇၈၅)
ပြင်ဆင်ရန်ဤနန်းစံကာလများသည် ရခိုင်ရာဇဝင်ဖြစ်သော ရခိုင်ရာဇဝင်သစ် (စန္ဒမာလာလင်္ကာရ အတွဲ ၂၊ ၁၉၃၁) မှ ဖြစ်ပြီး၊ (Eade 1989) ကို အသုံးပြု၍ အနောက်တိုင်းပြက္ခဒိန်သို့ ပြောင်းလဲထားသည်။ ၁၅၈၂ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ပြောင်းလဲထားသော ရက်စွဲများသည် ဂရီဂေါရီးယန်း ပြက္ခဒိန်အရ ဖြစ်သည်။ (အချို့သော ရခိုင်ရာဇဝင်များတွင် တိုင်းပြည်တည်ထောင်သည့်နှစ်ကို တစ်နှစ်နောက်ကျ၍ ၁၄၃၀ ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ထို့အပြင်၊ တိုင်းပြည်ပျက်သုဉ်းသည့်နေ့ရက်ကို မြန်မာမှတ်တမ်းများအရ ၁၇၈၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်နေ့ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ရခိုင်မှတ်တမ်းများတွင်မူ တစ်ရက်စောပြီး ၁၇၈၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ဟု ဖော်ပြထားသည်။)
အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
မင်းစောမွန် | ၁၈ ဧပြီ ၁၄၂၉ | ၉ မေ ၁၄၃၃ | တည်ထောင်သူ | |
မင်းခရီ | ၉ မေ ၁၄၃၃ | c. ဇန်နဝါရီ ၁၄၅၉ | ညီ | |
ဘစောဖြူ | c. ဇန်နဝါရီ ၁၄၅၉ | ၅ ဩဂုတ် ၁၄၈၂ | သား | |
မင်းဒေါလျာ | ၅ ဩဂုတ် ၁၄၈၂ | c. ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄၉၂ | သား | |
ဘစောညို | c. ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄၉၂ | c. ဇန်နဝါရီ ၁၄၉၄ | ဦးရီး၊ မင်းခရီ၏ သား | |
မင်းရန်အောင် | c. ဇန်နဝါရီ ၁၄၉၄ | c. ဇူလိုင် ၁၄၉၄ | တူ၊ မင်းဒေါလျာ၏ သား | |
စလင်္ကာသူ | c. ဇူလိုင် ၁၄၉၄ | ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၀၂ | မိခင်ဘက်မှ ဦးရီး | |
မင်းရာဇာ | ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၀၂ | c. နိုဝင်ဘာ ၁၅၁၃ | သား | |
ဂဇာပတိ | c. နိုဝင်ဘာ ၁၅၁၃ | ဇန်နဝါရီ ၁၅၁၅ | သား | |
မင်းစောအို | ဇန်နဝါရီ ၁၅၁၅ | ဇူလိုင် ၁၅၁၅ | စလင်္ကာသူ၏ ညီ | |
သဇာတ | ဇူလိုင် ၁၅၁၅ | c. ဧပြီ ၁၅၂၁ | မင်းဒေါလျာ၏ သား | |
မင်းခေါင် | c. ဧပြီ ၁၅၂၁ | ၂၇ မေ ၁၅၃၁ | ညီ | |
မင်းဗာ | ၂၇ မေ ၁၅၃၁ | ၁၁ ဇန်နဝါရီ ၁၅၅၄ | မင်းရာဇာ၏ သား | |
မင်းတိက္ခာ | ၁၁ ဇန်နဝါရီ ၁၅၅၄ | ၆ မတ် ၁၅၅၆ | သား | |
မင်းစောလှ | ၆ မတ် ၁၅၅၆ | ၂၄ ဇူလိုင် ၁၅၆၄ | သား | |
မင်းစကြာ | ၂၄ ဇူလိုင် ၁၅၆၄ | ၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၇၂ | ညီ | |
မင်းဖလောင်း | ၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၇၂ | ၄ ဇူလိုင် ၁၅၉၃ | မင်းဗာ၏ သား | |
မင်းရာဇာကြီး | ၄ ဇူလိုင် ၁၅၉၃ | ၄ ဇူလိုင် ၁၆၁၂ | သား | |
မင်းခမောင်း | ၄ ဇူလိုင် ၁၆၁၂ | ၁၄ မေ ၁၆၂၂ | သား | |
သီရိသုဓ္ဓမ | ၁၄ မေ ၁၆၂၂ | ၃၁ မေ ၁၆၃၈ | သား | |
မင်းစနေ | ၁ ဇွန် ၁၆၃၈ | ၂၆ ဇွန် ၁၆၃၈ | သား | |
ကုသလနရပတိ | ၂၆ ဇွန် ၁၆၃၈ | ၃ ဒီဇင်ဘာ ၁၆၄၅ | မင်းဗာ၏ မြစ် | |
သတိုးမင်းတရား | ၃ ဒီဇင်ဘာ ၁၆၄၅ | c. မေ ၁၆၅၂ | သား | |
စန္ဒာသုဓမ္မရာဇာ | c. မေ ၁၆၅၂ | ၁၁ ဇွန် ၁၆၇၄ | သား | |
ဥဂ္ဂါဗလရာဇာ | ၁၁ ဇွန် ၁၆၇၄ | ၁၆ ဧပြီ ၁၆၈၅ | သား | |
ဝရဓမ္မရာဇာ | ၁၆ ဧပြီ ၁၆၈၅ | ၂၀ ဇွန် ၁၆၉၂ | ညီ | |
မဏိသုဓမ္မရာဇာ | ၂၀ ဇွန် ၁၆၉၂ | ၂၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၆၉၄ | အစ်ကိုကြီး | |
ပထမ စန္ဒသူရိယရာဇာ | ၂၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၆၉၄ | ၄ ဩဂုတ် ၁၆၉၆ | ညီ | |
ငတုံအနော်ရထာ | ၄ ဩဂုတ် ၁၆၉၆ | ၁၈ ဩဂုတ် ၁၆၉၆ | သား | |
မာရုမ္ပိယ | ၁၈ ဩဂုတ် ၁၆၉၆ | ၁၃ မေ ၁၆၉၇ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ | |
ကာလဗန္ဒလ | ၁၆ မေ ၁၆၉၇ | ၅ ဇွန် ၁၆၉၈ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ | |
ပထမ နာရာဓိပတိ | ၅ ဇွန် ၁၆၉၈ | ၁၇ ဇွန် ၁၇၀၀ | စန္ဒသူရိယ၏ သား | |
ပထမ စန္ဒာဝိမလရာဇာ | ၁၈ ဇွန် ၁၇၀၀ | ၃၀ မတ် ၁၇၀၇ | သတိုးမင်းတရား၏ မြေး | |
ဒုတိယ စန္ဒသူရိယရာဇာ | ၃ ဧပြီ ၁၇၀၇ | စက်တင်ဘာ ၁၇၁၀ | စန္ဒသုဓမ္မရာဇာ၏ မြေး | |
Interregnum ~2 months | ||||
စန္ဒာဝီဇရ | နိုဝင်ဘာ ၁၇၁၀ | ဧပြီ ၁၇၃၁ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ | |
တတိယ စန္ဒသူရိယရာဇာ | ဧပြီ ၁၇၃၁ | ၁၇၃၄ | သားမက် | |
ဒုတိယ နရာဓိပတိ | ၁၇၃၄ | ၁၇၃၅ | သား | |
နရပဝရ | ၁၇၃၅ | စက်တင်ဘာ ၁၇၃၇ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ | |
စန္ဒာဝိဇလ | စက်တင်ဘာ ၁၇၃၇ | ၂၅ မတ် ၁၇၃၈ | ဝမ်းကွဲ | |
မဒရာဇ်ရာဇာ | ၂၈ မတ် ၁၇၃၈ | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၄၃ | ညီ | |
နရာအဘယရာဇာ | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၄၃ | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၇၆၁ | ဦးရီး | |
သီရိသူရာဇာ | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၇၆၁ | ၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၆၂ | သား | |
စန္ဒပရမရာဇာ | ၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၆၂ | ၁ မေ ၁၇၆၄ | ညီ | |
အဘယမဟာရာဇာ | ၁ မေ ၁၇၆၄ | ၁၇ ဇန်နဝါရီ ၁၇၇၄ | ယောက်ဖ | |
စန္ဒသုမနရာဇာ | ၁၇ ဇန်နဝါရီ ၁၇၇၄ | ၅ မေ ၁၇၇၇ | ယောက်ဖ | |
ဒုတိယ စန္ဒာဝိမလရာဇာ | ၆ မေ ၁၇၇၇ | ၅ ဇွန် ၁၇၇၇ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ | |
စန္ဒသတိဿရာဇာ | ၅ ဇွန် ၁၇၇၇ | ၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၇၈၂ | ထီးနန်းကျူးကျော်သူ | |
မဟာသမ္မတရာဇာ | ၂ ဒီဇင်ဘာ ၁၇၈၂ | ၂ ဇန်နဝါရီ ၁၇၈၅ | nephew in-law |
ပြည် (၁၄၈၂–၁၅၄၂)
ပြင်ဆင်ရန်- ပုဂံခေတ်နှောင်းနှင့် အစောပိုင်းတောင်ငူခေတ်ကာလအကြား ပြည်မြို့စားများ စာရင်းအတွက် ပြည်မြို့၏ အုပ်ချုပ်သူများ စာရင်း ကို ကြည့်ပါ။
အမည် | ပုံ | မှ | အထိ | ယခင်ဆက်ခံသူများနှင့် တော်စပ်ပုံ |
---|---|---|---|---|
သတိုးမင်းစော (ပြည်) | ၁၄၈၂ | ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၂၇ | နရပတိ (အင်းဝ)၏ သား | |
ဘုရင်ထွေး | ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၂၇ | c. ဒီဇင်ဘာ ၁၅၃၂ | သား | |
နရပတိ | c. ဒီဇင်ဘာ ၁၅၃၂ | ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၃၉ | သား | |
မင်းခေါင် | ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၃၉ | ၁၉ မေ ၁၅၄၂ | ညီ |
တောင်ငူ (၁၅၁၀–၁၇၅၂)
ပြင်ဆင်ရန်မှတ်စုများ
ပြင်ဆင်ရန်ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ Harvey 1925: 364
- ↑ Htin Aung 1970: 40–44
- ↑ Than Tun 1959: 123–131
- ↑ မဟာရာဇဝင်၊ ရာဇဝင်သစ်၊ မှန်နန်း ရာဇဝင် နှင့် ဇာတာတော်ပုံရာဇဝင်တို့တွင် ဖော်ပြပါရှိသော အင်းဝခေတ် နန်းစံရက်စွဲများအတွက် (မဟာရာဇဝင် အတွဲ ၂၊ ၂၀၀၆: ၃၅၂-၃၅၅) ကို ကြည့်ပါ။
ကျမ်းပြုစာရင်း
ပြင်ဆင်ရန်- Aung-Thwin၊ Michael (1985)။ Pagan: The Origins of Modern Burma။ Honolulu: University of Hawai'i Press။ ISBN 0-8248-0960-2။
- Aung-Thwin၊ Michael (2005)။ The mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma (illustrated ed.)။ Honolulu: University of Hawai'i Press။ ISBN 9780824828868။
- Charney၊ Michael W. (2006)။ Powerful Learning: Buddhist Literati and the Throne in Burma's Last Dynasty, 1752–1885။ Ann Arbor: University of Michigan။
- Eade၊ J.C. (1989)။ Southeast Asian Ephemeris: Solar and Planetary Positions, A.D. 638–2000။ Ithaca: Cornell University။ ISBN 0-87727-704-4။
- Hall၊ D.G.E. (1960)။ Burma (3rd ed.)။ Hutchinson University Library။ ISBN 978-1-4067-3503-1။
- Harvey၊ G. E. (1925)။ History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824။ London: Frank Cass & Co. Ltd။
- Htin Aung၊ Maung (1967)။ A History of Burma။ New York and London: Cambridge University Press။
- Htin Aung၊ Maung (1970)။ Burmese History before 1287: A Defence of the Chronicles။ Oxford: The Asoka Society။
- Kala၊ U (1724)။ Maha Yazawin Gyi (Burmeseဘာသာစကားဖြင့်)။ 1–3 (2006, 4th printing ed.)။ Yangon: Ya-Pyei Publishing။CS1 maint: အသိအမှတ်မပြုသော ဘာသာစကား (link)
- Lieberman၊ Victor B. (2003)။ Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland။ Cambridge University Press။ ISBN 978-0-521-80496-7။
- Phayre၊ Lt. Gen. Sir Arthur P. (1883)။ History of Burma (1967 ed.)။ London: Susil Gupta။
- Royal Historians of Burma (c. 1680)။ U Hla Tin (Hla Thamein) (ed.)။ Zatadawbon Yazawin (1960 ed.)။ Historical Research Directorate of the Union of Burma။
- Royal Historical Commission of Burma (1832)။ Hmannan Yazawin (Burmeseဘာသာစကားဖြင့်)။ 1–3 (2003 ed.)။ Yangon: Ministry of Information, Myanmar။CS1 maint: အသိအမှတ်မပြုသော ဘာသာစကား (link)
- Sandamala Linkara၊ Ashin (1931)။ Rakhine Yazawinthit Kyan (Burmeseဘာသာစကားဖြင့်)။ 1–2 (1997 ed.)။ Yangon: Tetlan Sarpay။CS1 maint: အသိအမှတ်မပြုသော ဘာသာစကား (link)
- Than Tun (December 1959). "History of Burma: A.D. 1300–1400". Journal of Burma Research Society XLII.
- Than Tun (1964)။ Studies in Burmese History (Burmeseဘာသာစကားဖြင့်)။ 1။ Yangon: Maha Dagon။CS1 maint: အသိအမှတ်မပြုသော ဘာသာစကား (link)